Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Μεγάλη Πέμπτη 9 Απριλίου Ελληνική Οικονομία

Transcript

1 Hundreds Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Μεγάλη Πέμπτη 9 Απριλίου 2015 Ελληνική Οικονομία Η εντατικοποίηση των συζητήσεων με τους θεσμούς επί του σχεδίου μεταρρυθμίσεων που εκπόνησε το οικονομικό επιτελείο της ελληνικής κυβερνήσεως σε συνδυασμό με την επίσημη διαβεβαίωση του υπουργού οικονομικών στη συνάντησή του με την επικεφαλής του ΔΝΤ ότι θα καταβληθεί κανονικά η οφειλόμενη δόση της 9ης Απριλίου, αποτελούν εξελίξεις με σταθεροποιητικά αποτελέσματα επί των προσδοκιών των οικονομικών μονάδων, νοικοκυριών και επιχειρήσεων. Η εξέλιξη αυτή είναι σημαντική δεδομένου ότι η παράταση της αβεβαιότητας επιδρά αρνητικά στην οικονομική δραστηριότητα. Κεντρική θέση στις διαπραγματεύσεις με τους ευρωπαίους εταίρους και δανειστές έχουν και αυτήν τη φορά οι μεταρρυθμίσεις που αφορούν στο ασφαλιστικό και συνταξιοδοτικό σύστημα. Η έμφαση δίδεται στον περιορισμό του δημοσιονομικού βάρους του ασφαλιστικού συστήματος, που παρά τις διαρθρωτικές παρεμβάσεις των περασμένων ετών, εξακολουθεί να είναι ένα από τα υψηλότερα μεταξύ χωρών της Ευρωζώνης, ως αποτέλεσμα της χειροτέρευσης της σχέσης εργαζομένων προς συνταξιούχους, λόγω της δημογραφικής γήρανσης και της διόγκωσης της ανεργίας. Συγκεκριμένα, οι δαπάνες για συντάξεις στην Ελλάδα ανήλθαν στο 17,5% του ΑΕΠ το 2012, σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat. To αντίστοιχο ποσοστό στην Ευρωζώνη είναι 13,8% του ΑΕΠ, στη Γερμανία στο 12,3%, ενώ και στην Ιταλία διατηρείται σε υψηλό ποσοστό (16,6%), όπως απεικονίζεται στο Γράφημα 1. 20% 18% 16% 14% 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% Πηγή: Eurostat Γράφημα 1. Αύξηση της Δαπάνης για Συντάξεις στην Ελλάδα ως % του ΑΕΠ Βέβαια, αξίζει να σημειωθεί ότι το 2007, ένα έτος προτού η χώρα εισέλθει στην βαθειά ύφεση, οι δαπάνες για συνταξιοδότηση κινούνταν στο ίδιο περίπου επίπεδο με την Ευρωζώνη ως ποσοστό του ΑΕΠ. Tα περασμένα έτη η Ελλάδα εισήγαγε σημαντικά μέτρα στην κατεύθυνση μείωσης του δημοσιονομικού βάρους του ασφαλιστικού συστήματος. Ωστόσο, η κατακόρυφη πτώση του ΑΕΠ κατά 25,8% την περίοδο σε συνδυασμό με το κύμα πρόωρων συνταξιοδοτήσεων οδήγησαν στην αύξηση του δημοσιονομικού βάρους των συντάξεων ως ποσοστό του ΑΕΠ. Τα εργαλεία με τα οποία η κυβέρνηση μπορεί να περιορίσει το δημοσιονομικό βάρος του ασφαλιστικού συστήματος είναι οι ενοποιήσεις ταμείων, η υιοθέτηση προγράμματος ρυθμίσεων οφειλών και ο περαιτέρω περιορισμός των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων. Οι μεταρρυθμιστικές προσπάθειες των προηγούμενων ετών αποσκοπούσαν στο να αποφευχθεί η εκτόξευση των δαπανών για συντάξεις σε επίπεδα κοντά στο ένα τέταρτο του ΑΕΠ το Προωθήθηκαν παραμετρικές αλλαγές όπως η αύξηση της ηλικίας συνταξιοδότησης και περιορισμού του ύψους των παροχών. Μειώθηκε σημαντικά το ποσοστό αναπλήρωσης, δηλαδή η αναλογία του ακαθάριστου ύψους της σύνταξης προς τον καταληκτικό μισθό, από 96% κατά μέσο όρο και διάμεσο το 2008, σε 54% (μέσο όρος) και 64% (διάμεσο) το 2012 προσεγγίζοντας έτσι τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ. Το φαινόμενο των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων αντανακλάται στην Ελλάδα στο σχετικά μικρό αριθμό απασχολούμενων στην κατηγορία 50-64, ως ποσοστό στο σύνολο του πληθυσμού αυτής της ηλικιακής ομάδας (50-64) (Γράφημα 2). Το ποσοστό αυτό μειώθηκε περαιτέρω το τέταρτο τρίμηνο 2014, έναντι του τετάρτου τριμήνου % 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% Πηγή: Eurostat Γράφημα 2. Μείωση του Ποσοστού Απασχόλησης της Ηλικιακής Ομάδας στο Σύνολο του Πληθυσμού της Ίδιας Ηλικιακής Ομάδας στην Ελλάδα Q Q Η μείωση αυτή, ωστόσο, συνδέεται περισσότερο με την δραματική άνοδο της ανεργίας παρά με τις πρόωρες συνταξιοδοτήσεις. Συγκεκριμένα, αυτή η ηλικιακή κατηγορία (50-64) επλήγη από μια άνευ προηγουμένου αύξηση της ανεργίας στην διάρκεια της κρίσης (Γράφημα 3), αφού το ποσοστό ανεργίας διαμορφώνεται στο 17,8% το τέταρτο τρίμηνο 2014, όταν ο μέσος όρος στην Ευρωζώνη είναι 8,4%. Ακόμα μεγαλύτερο βέβαια είναι το ποσοστό ανεργίας της συγκεκριμένης ηλικιακής ομάδας στην Ισπανία, χώρα που επίσης αντιμετωπίζει έντονο πρόβλημα ανεργίας. Επιπλέον, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ ο μη-οικονομικά ενεργός πληθυσμός ως προς το σύνολο του εργατικού δυναμικού στην Ελλάδα έχει αυξηθεί από 89,1% το τέταρτο τρίμηνο 2007 σε 93,8% το τέταρτο τρίμηνο Αυτό είναι το συνδυαστικό αποτέλεσμα, μεταξύ άλλων, της

2 Hundreds Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων σταδιακής γήρανσης του πληθυσμού, αλλά και της πρόωρης εισόδου σε συνταξιοδοτικό καθεστώς. Πέραν όμως των παρεμβάσεων για το περιορισμό του δημοσιονομικού κόστους βραχυπρόθεσμα θα πρέπει να αντιμετωπισθεί και το μεγάλο ζήτημα της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας του ασφαλιστικού συστήματος που μπορεί να υποθηκεύσει το μέλλον της νέας και των επόμενων γενεών. Τούτο μπορεί να γίνει μέσω της αντιμετώπισης των προβλημάτων της γήρανσης του πληθυσμού και της ανεργίας. Παράλληλα, η εκλογίκευση του συστήματος είναι απαραίτητη ώστε να διασφαλίζεται μία ουσιώδης σχέση δικαιοσύνης μεταξύ εισφορών που πληρώνονται στη διάρκεια του βίου και του ύψους των παρεχόμενων συντάξεων. 20% 18% 16% 14% 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% Πηγή: Eurostat Γράφημα 3. Δραματική Αύξηση του Ποσοστού Ανεργίας στην Ελλάδα στην ηλικιακή ομάδα τέταρτο τρίμηνο 2007 τέταρτο τρίμηνο 2014 Δημογραφικές Εξελίξεις και Προοπτικές: Σύμφωνα με την μελέτη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής «The 2015 Ageing Report» επιβεβαιώνονται οι βασικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ελλάδα μελλοντικά έως το Πιο συγκεκριμένα, εκτιμάται ότι η χώρα θα αντιμετωπίσει μείωση του πληθυσμού της έως το 2060 κατά 2,5 εκατ. άτομα, φτάνοντας τα 8,6 εκατ. άτομα από 11,0 εκατ. το Αντίθετα, στη Γαλλία προβλέπεται αύξηση του πληθυσμού στα 75,7 εκατ. το 2060, από 65,7 εκατ. το 2013 (Γράφημα 4). Πορτογαλία Ελλάδα Ιταλία Ισπανία Γερμανία Γαλλία Γράφημα 4. Προσδοκώμενη Απόλυτη Μεταβολή για τον Πληθυσμό σε Επιλεγμένες Χώρες της Ευρωζώνης, (εκατ. άτομα) Πηγή: The 2015 Ageing Report Η προσδοκώμενη μείωση του πληθυσμού στην Ελλάδα οφείλεται στο χαμηλό ποσοστό γονιμότητας που αναμένεται να διαμορφωθεί στο 1,58 το 2060, όταν ο μέσος όρος της Ευρωζώνης θα είναι 1,72, που δεν αντισταθμίζεται από την αύξηση του προσδόκιμου ζωής κατά την γέννηση και από την αύξηση του προσδόκιμου ζωής των ατόμων που είναι στα 65 έτη. Όσον αφορά στην ηλικιακή σύνθεση του πληθυσμού το 2060 αναμένεται αύξηση της ηλικιακής ομάδας 65+ στο 33% του συνόλου του πληθυσμού, από 20,3% το 2013, ενώ το ποσοστό ηλικιακής ομάδας 0-14 θα μειωθεί στο 12,9% το 2060, από 14,6% το σε εκατ Γράφημα 5: Εκτιμήσεις Δημογραφικών Εξελίξεων Ελλάδος Πληθυσμός (σε εκατ.), αρισ.άξονας Πηγή: The 2015 Προσδόκιμο Ζωής Ανδρών (κατά την γέννηση), δεξ.άξονας Ageing Report Προσδόκιμο Ζωής Γυναικών (κατά την γέννηση), δεξ.άξονας Σημειώνεται ότι ο λόγος εξάρτησης που ορίζεται ως το ποσοστό των ατόμων άνω των 65 ετών ως προς τον πληθυσμό (15-64 ετών) (old age dependency ratio) αυξάνει σταδιακά από το 31% το 2013 στο 42% το 2030 και τέλος στο 61% το Από τα ανωτέρω, δεδομένου ότι και το ποσοστό των εργαζομένων στις παραγωγικές ηλικίες των ετών επίσης μειώνεται σταδιακά στα 4,6 εκατ. από 7,2 εκατ. το 2013, είναι σαφές ότι δημιουργούνται σοβαρές αδυναμίες στο συνταξιοδοτικό και ασφαλιστικό μας σύστημα σε βάθος χρόνου. 1,8 1,6 1,4 Γράφημα 6: Λόγος του Αριθμού των Ηλικιωμένων (65+) ως προς τον Πληθυσμό (15-64) και Δείκτης Γονιμότητας ( ) 1, Πηγή: The 2015 Δείκτης Γονιμότητας, αριστ.άξονας Ageing Report Λόγος Εξάρτησης των ηλικιωμένων, δεξ.άξονας Όσον αφορά τις μακροοικονομικές παραδοχές, η ΕΕ εκτιμά την δυνητική ανάπτυξη της Ελλάδος στο διάστημα στο μέσο ετήσιο επίπεδο 0,7% με άνοδο αυτής λίγο πάνω από 1% από το 2030 και μετέπειτα, ποσοστό που δεν ευνοεί ιδιαίτερα την απασχόληση και την άνοδο του ΑΕΠ (εκτιμώμενο ΑΕΠ σε τιμές 2013 στο τέλος του 2060 στα 258,8 δισ.). Σημειώνεται ότι το ποσοστό της ανεργίας αναμένεται να παραμείνει σε πολύ υψηλό επίπεδο μέχρι και το 2025 (2013: 28%, 2020: 22,1%, 2025: 17,2%), προτού αποκλιμακωθεί σταδιακά στο 7,5% το 2060 (μείωση κατά 20,6 ποσοστιαίες μονάδες)

3 Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Από τα παραπάνω φαίνεται ότι κοινές είναι οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ευρωζώνη και η Ελλάδα, όπως είναι η γήρανση του πληθυσμού (τόσο για τις ηλικίες άνω των 65 ετών όσο και τις άνω των 80 ετών) σε συνδυασμό με κάποια στασιμότητα στον συνολικό πληθυσμό της Ευρωζώνης και την εκτιμώμενη σχετικά χαμηλή δυνητική ανάπτυξη (1,1% κατά μέσο όρο την περίοδο ). Αυτό σημαίνει ότι οι παραπάνω προκλήσεις θα πρέπει να αντιμετωπισθούν από κοινού για την επίτευξη ενός ικανοποιητικού συνολικού αποτελέσματος στην Ευρώπη. 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% 27,7% Γράφημα 7: Ποσοστό Ανεργίας στην Ελλάδα ( ) 23,7% 21,7% 17,0% 13,5% 10,1% 7,4% 7,4% 7,4% 7,4% 7,4% Πηγή: The 2015 Ageing Report Σε επίπεδο Ευρωζώνης στην δεκαετία έγιναν προσπάθειες αντιμετώπισης του προβλήματος με καθυστέρηση εξόδου από την αγορά εργασίας από τα 59,9 έτη το 2001 στα 61,5 έτη το 2010 όπως και η σύγκλιση των ορίων αποχώρησης για άνδρες και γυναίκες. Ο μέσος χρόνος εργασίας στην Ευρωζώνη το 2012 ήταν στα 34,9 έτη από 32,9 έτη το 2000, με την Ελλάδα στα 32,0 έτη από τα 31,6 έτη το Στόχος της Ευρωζώνης είναι το ποσοστό συμμετοχής στο εργατικό δυναμικό (15-74 έτη) να αυξηθεί στο 65,2% το 2060 από 63,8% το 2013, ενώ η αντίστοιχη αύξηση για την Ελλάδα είναι από το 59,4% το 2013 στο 66,9% το 2060, σε ένα περιβάλλον εκτιμώμενης μειωμένης προσφοράς εργασίας. Σημειώνεται επίσης ότι η Ευρωζώνη υπερτερεί στην παραγωγικότητα εργασίας κεφαλαίου σε όλο το διάστημα έως το 2060 (μέσος όρος περιόδου ,0% στην Ελλάδα έναντι 1,4% στην Ευρωζώνη). Επίσης, το ποσοστό ανεργίας (15-65 ετών) στην Ευρωζώνη αναμένεται να υποχωρήσει από το 10,2% το 2010 στο 6,7% το Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ελληνική οικονομία σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα είναι πολύ σημαντικές και έχουν να κάνουν αφενός με την δημογραφία αλλά και με την ακολουθούμενη μακροοικονομική πολιτική. Πρακτικά, αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να δοθούν κίνητρα για την προστασία και μεγέθυνση της ελληνικής οικογένειας, την ενίσχυση των παραγωγικών δυνατοτήτων της οικονομίας (αύξηση του συνολικού συντελεστή παραγωγικότητας) με αποτέλεσμα την ενίσχυση του ρυθμού της δυνητικής ανάπτυξης αρκετά πάνω από το εκτιμώμενο 1,3% της Ευρωζώνης ενώ ταυτόχρονα θα πρέπει να δοθεί έμφαση στις πολιτικές ενίσχυσης της απασχόλησης και μείωσης της ανεργίας. Οι όποιες αλλαγές θα πρέπει να γίνονται σταδιακά με εξομάλυνση των ορίων ηλικίας αποχώρησης από την αγορά εργασίας, προσδοκώντας στην βελτίωση του λόγου εξάρτησης των ηλικιωμένων αλλά ταυτόχρονα και την παροχή κινήτρων για παραμονή στην εργασία για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Οι εμπορευματικές συναλλαγές το 2014 και οι προοπτικές του 2015: Η εξωτερική προσαρμογή συνεχίσθηκε και στους δύο πρώτους μήνες του 2015, καθώς επιταχύνθηκε η μείωση των εισαγωγών. Ειδικότερα σύμφωνα με την τελωνειακή στατιστική της ΕΛΣΤΑΤ, οι εισαγωγές μειώθηκαν σημαντικά τον Φεβρ.2015 κατά 14,6%, σε ετήσια βάση, έναντι αύξησης κατά 1,6% τον Φεβρ Επίσης στο 1ο 2μηνο 2015 οι εισαγωγές περιορίσθηκαν κατά 15,3% υποχωρώντας στα 6,6 δισ., έναντι 7,8 δισ. (-4,0%) στο 1ο 2μηνο Η πτώση των εισαγωγών οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στη μείωση των τιμών του πετρελαίου. Είναι ενδεικτικό ότι αφαιρουμένων των καυσίμων η μείωση των εισαγωγών διαμορφώθηκε στο 1,9% στο δίμηνο Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου Παράλληλα, οι εξαγωγές σημείωσαν μικρή μείωση κατά 2,7% τον Φεβρ.2015, έναντι ταχύτερης υποχώρησης κατά 5,7% τον Φεβρ.2014 Εντούτοις στο 1ο 2μηνο.2015 σημειώθηκε επιτάχυνση του αρνητικού ρυθμού των εξαγωγών (1ο 2μηνο.2015: - 7,6%,1ο 2μηνο.2014: -4,9%), εξαιτίας της πτώσης που σημείωσαν τον Ιαν.2015 (-12,8%), με αποτέλεσμα να διαμορφωθούν στα 3,9 δισ. στο 1ο 2μηνο του 2015, έναντι 4,2 δισ. του 1ου 2μηνου Κατά συνέπεια το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου μειώθηκε σημαντικά κατά 24,3% στο 1ο 2μηνο.2015, έναντι μείωσης κατά 3,1% στο 1ο 2μηνο Στο 2015, εκτιμάται ότι θα συνεχισθεί η βελτίωση εξωτερικών συναλλαγών. Η αύξηση του αναπτυξιακού ρυθμού στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στις αναδυόμενες αγορές θα αυξήσουν την εξαγωγική ζήτηση αγαθών και υπηρεσιών. Επίσης, θετική επιρροή θα προκύψει από την συγκράτηση των τιμών του πετρελαίου σε χαμηλό επίπεδο και την διατήρηση της συναλλαγματικής ισοτιμία Ευρώ/ Δολαρίου σε χαμηλό επίπεδο. Επιπλέον οι προβλέψεις είναι ευοίωνες για τις εισπράξεις, τόσο από τον τουρισμό, όσο και από την ναυτιλία. Η επίτευξη της επέκτασης της τουριστικής περιόδου και η συνεχώς αυξανόμενη άνοδος των προ-κρατήσεων από τις παραδοσιακές ιδίως πηγές του ελληνικού τουρισμού προμηνύουν σημαντική αύξηση των ταξιδιωτικών εισπράξεων. Επίσης, εκτιμάται οι θαλάσσιες εισπράξεις θα εξελιχθούν ικανοποιητικά, λόγω της ανόδου του διεθνούς και κυρίως του δια θαλάσσης εμπορίου το

4 Ιαν-13 Μαρ-13 Μαϊ-13 Ιουλ-13 Σεπ-13 Νοε-13 Ιαν-14 Μαρ-14 Μαϊ-14 Ιουλ-14 Σεπ-14 Νοε-14 Ιαν-15 Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων ΗΠΑ: τα ερωτήματα γύρω από την πορεία των επιτοκίων και την ευρωστία της οικονομίας των ΗΠΑ επανήλθαν στο προσκήνιο, μετά την ανακοίνωση των στοιχείων για την απασχόληση του περασμένου μήνα. Οι ενδείξεις για επιβράδυνση της οικονομικής δραστηριότητας στις ΗΠΑ άρχισαν να διαφαίνονται από το τελευταίο τρίμηνο του περασμένου έτους, προβληματίζοντας αναλυτές και επενδυτές, καθώς τίθεται υπό αμφισβήτηση ο προσωρινός τους χαρακτήρας. Ο χαμηλός ρυθμός ανάπτυξης του ΑΕΠ το 4ο 3μηνο 2014 στις ΗΠΑ αποτέλεσε για τους επενδυτές, την πρώτη ένδειξη. Υπενθυμίζεται ότι το ΑΕΠ των ΗΠΑ αυξήθηκε κατά μόλις 2,2% το 4ο 3μηνο 2014, όταν το προηγούμενο τρίμηνο είχε σημειώσει θεαματική αύξηση 5,0%. Η ανησυχία των επενδυτών εντάθηκε με τη δημοσίευση των στοιχείων για τις νέες θέσεις εργασίας που προστέθηκαν στην οικονομία των ΗΠΑ πλην του αγροτικού τομέα, τον Μάρτ Ειδικότερα, υπήρξε αύξηση των θέσεων εργασίας κατά , ήτοι πολύ χαμηλότερα από τις προσδοκίες της αγοράς, η οποία προέβλεπε μια αύξηση από θέσεις. Ωστόσο, το στοιχείο που προβλημάτισε τους επενδυτές και τους αναλυτές ήταν αναθεώρηση προς τα κάτω των μετρήσεων του Φεβρ.2015, από σε , και του Ιαν.2015, από σε Τον τελευταίο χρόνο, κάθε μήνα προστίθεντο κατά μέσο όρο νέες θέσεις εργασίας, ενώ έως τον Φεβρ.2015, είχαν δημιουργηθεί για τους τελευταίους 61 μήνες 12,1 εκατ. νέες θέσεις εργασίας, που αποτελεί ιστορικά υψηλό. ' Αναμένεται μείωση του αριθμού των νέων θέσεων εργασίας στο 2ο 3μηνο Πηγή: U.S. Department of Labor Bureau Μέρος της επιβραδυνόμενης δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας τον Μάρτ.2015 οφείλεται στον κλάδο των εξορύξεων ο οποίος απώλεσε θέσεις εργασίας τον Μάρτιο και συνολικά το 1ο 3μηνο Η εξέλιξη αυτή ήταν εν πολλοίς αναμενόμενη, εξ αιτίας της πτώσης της τιμής του πετρελαίου, με αποτέλεσμα κλάδοι που τον Φεβρουάριο είχαν δημιουργήσει δεκάδες χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας, τον Μάρτιο, συνεισέφεραν ελάχιστα στη δημιουργία νέων θέσεων. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο κλάδος της εστίασης δημιούργησε νέες θέσεις εργασίας τον Φεβρουάριο και μόλις τον Μάρτιο και ο κλάδος της φιλοξενίας και αναψυχής, δημιούργησε μόλις νέες θέσεις εργασίας τον Μάρτιο, έναντι τον Φεβρουάριο. Ωστόσο, λαμβάνοντας υπόψη τα στοιχεία του Μαρτίου και τις αναθεωρημένες μετρήσεις του Ιανουαρίου και του Φεβρουαρίου το 1ο 3μηνο 2015 δημιουργήθηκαν κατά μέσο μηνιαίο όρο νέες θέσεις εργασίας. Ωστόσο, η αύξηση των ωριαίων αποδοχών τον Μάρτιο για τέταρτο κατά σειρά μήνα και η διατήρηση του ποσοστού της ανεργίας στο 5,5% αφήνει περιθώρια αισιοδοξίας. Ενδεχομένως, τα στοιχεία για τις νέες θέσεις εργασίας και η μικρή μεταβολή του ΑΕΠ να είναι μην έχουν μόνιμο χαρακτήρα και να μην προμηνύουν αναγκαστικά αποδυνάμωση της οικονομικής ανάκαμψης.. Ορισμένα μεγέθη της οικονομίας των ΗΠΑ έχουν επηρεασθεί από την κακοκαιρία και τα προβλήματα που παρατηρήθηκαν σε συγκεκριμένους λιμένες των Δυτικών Πολιτειών, Το ποσοστό της ανεργίας παρέμεινε τον Mάρτιο στο 5,5%, το οποίο αποτελεί το χαμηλότερο ποσοστό από τον Μάιο του 2008, ωστόσο όμως απέχει από το επίπεδο 5,0%-5,2% που εκτιμά η Ομοσπονδιακή Τράπεζα για το 2015 (εκτιμήσεις ). Αξίζει να σημειωθεί ότι η ποσοστιαία αναλογία του εργατικού δυναμικού προς τον ενεργό πληθυσμό, μειώθηκε οριακά στο 62,7% τον Μάρτ.2015, από 62,8% τον Φεβρ.2015, επιστρέφοντας για τρίτη φορά μέσα σε 7 μήνες στο χαμηλότερο ποσοστό από το ,5 8,0 7,5 7,0 6,5 6,0 5,5 5,0 Αμετάβλητο το ποσοστό ανεργίας τον Μάρτιο στις ΗΠΑ Πηγή: Bloomberg Η ποσοστιαία αναλογία του εργατικού δυναμικού προς τον ενεργό πληθυσμό συνιστά σημαντικό δείκτη που τυγχάνει της προσοχής της Fed. Όταν η ποσοστιαία αναλογία του εργατικού δυναμικού προς τον ενεργό πληθυσμό διαμορφώνεται σε χαμηλό, επίπεδο, υποδηλώνει την μείωση των προσδοκιών για ταχεία αποκλιμάκωση του ποσοστού ανεργίας, ενισχύοντας κατά συνέπεια την επιφυλακτική στάση της Fed να προβεί σε αύξηση επιτοκίων. Τα στοιχεία της αγοράς εργασίας αποτελούν παράγοντα-κλειδί για την όποια απόφαση της Fed. Η ανεργία διαμορφώνεται ήδη σε επίπεδο που δεν δημιουργεί πληθωριστικές πιέσεις, με αποτέλεσμα η Fed να μην αναμένεται να αυξήσει τα επιτόκια τουλάχιστον μέχρι τον Ιούνιο. 4

5 Φεβ-13 Απρ-13 Ιουν-13 Αυγ-13 Οκτ-13 Δεκ-13 Φεβ-14 Απρ-14 Ιουν-14 Αυγ-14 Οκτ-14 Δεκ-14 Φεβ-15 Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Στον κλάδο της μεταποίησης, ο δείκτης υπευθύνων προμηθειών (ISM Manufacturing Index) μειώθηκε στις 51,5 μονάδες τον Μάρτ.2015 από 52,9 μονάδες τον Φεβρ Η πτώση αυτή ήταν μεγαλύτερη της αναμενόμενης και πλέον το επίπεδο του δείκτη είναι το χαμηλότερο από τον Μάιο του Η μείωση οφείλεται: α) στην ενίσχυση του δολαρίου και την επακόλουθη μείωση της ζήτησης για εξαγωγές, β) στην ασθενική εγχώρια ζήτηση για κατανάλωση με την καταναλωτική δαπάνη των νοικοκυριών να αυξάνεται μόλις κατά 0,1% τον Φεβρ σε μηνιαία βάση, μετά από αύξηση κατά 0,2% τον Ιαν.2015, και γ) στη μειωμένη ζήτηση για επενδύσεις στον κλάδο των πετρελαιοειδών. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο υποδείκτης που αφορά τις εξαγωγές ήταν ήδη κάτω του 50, στο 48,5 τον Φεβρ.2015, γεγονός που υποδηλώνει ότι οι εξαγωγές συρρικνώνονται, ενώ τον Μάρτ.2015 υποχώρησε περαιτέρω για τρίτο συνεχόμενο μήνα στις 47,5 μονάδες. Πλέον, ο μέσος όρος του δείκτη για το 1ο 3μηνο 2015 διαμορφώνεται στο 52,6 έναντι 56,9 για το 4ο 3μηνο Στους επόμενους μήνες αναμένεται άνοδος του δείκτη, καθώς ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης ενισχύεται (Μάρτ.2015: 101,3, Φεβρ.2015: 98,8), οι καιρικές συνθήκες βελτιώνονται ενισχύοντας την κατανάλωση και αποκαθίστανται τα προβλήματα που είχαν παρουσιασθεί σε κάποια λιμάνια της Δυτικής Ακτής. Στην αγορά κατοικίας, σύμφωνα με τον δείκτη Case- Shiller, οι τιμές πώλησης των υφιστάμενων κατοικιών αυξήθηκαν περαιτέρω τον Ιαν.2015 κατά 0,6% σε μηνιαία βάση (εποχικά διορθωμένα στοιχεία), μετά από αύξηση 0,7% τον Δεκ Σε ετήσια βάση, η αύξηση ήταν 4,5% τον Ιαν Δεδομένου ότι την άνοιξη οι πωλήσεις κατοικιών ενισχύονται, αναμένεται να συνεχισθεί η άνοδος των τιμών των κατοικιών, βελτιώνοντας περαιτέρω τις συνθήκες στην αγορά κατοικίας. Στον εξωτερικό τομέα, το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου μειώθηκε στα $35,4 δισ. τον Φεβρ.2015 από $42,7 δισ. τον Iαν.2015 και $45,6 δισ. τον Δεκ Η σημαντική μείωση του ελλείμματος ήταν μεγαλύτερη της αναμενόμενης και προήλθε κυρίως από τη μείωση των εισαγωγών κατά 4,4% τον Φεβρ.2015 σε μηνιαία βάση η οποία ξεπέρασε την μείωση των εξαγωγών (3,0%). $ δισ Σε χαμηλό 5-ετίας το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου τον Φεβρ.2015 στις ΗΠΑ. Πηγή: Bloomberg Ωστόσο, η μείωση του ελλείμματος θεωρείται πρόσκαιρο φαινόμενο, καθώς επηρεάσθηκε σημαντικά από τα συνεχιζόμενα προβλήματα σε λιμένες των δυτικών ακτών, λόγω εργασιακών που επηρέασαν τις εισαγωγές. Επίσης, πρόσκαιρη επίδραση στις εξαγωγές είχε και η κινεζική πρωτοχρονιά οπότε αναμένονται με ενδιαφέρον τα στοιχεία του Μαρτίου, προκειμένου να διαπιστωθεί εάν υπάρχει τάση συρρίκνωσης του ελλείμματος. Ζώνη του Ευρώ Το ποσοστό ανεργίας (εποχικά διορθωμένα στοιχεία) υποχώρησε ελαφρώς στο 11,3% τον Φεβρ.2015, από 11,4% τον Ιαν.2015, καταγράφοντας το χαμηλότερο ποσοστό από τον Μάιο του Παράλληλα, ο αριθμός των ανέργων μειώθηκε κατά 49 χιλ. τον Φεβρ.2015 σε μηνιαία βάση, με αποτέλεσμα ο συνολικός αριθμός των ανέργων να διαμορφωθεί στα 18,2 εκατ. άτομα. Το ποσοστό ανεργίας των νέων κάτω των 25 ετών, παρέμεινε αμετάβλητο στο 22,9% τον Φεβρ.2015, με την Ισπανία να καταγράφει ποσοστό ανεργίας στους νέους 50,7%. Τα υψηλότερα ποσοστά ανεργίας εξακολουθούν να καταγράφονται στην Ισπανία (Φεβρ.2015: 23,2%) και την Ελλάδα (Δεκ.2014: 26,0%), ενώ στη Γερμανία (4,8%) και την Αυστρία (5,3%) τα χαμηλότερα. Εκτιμάται ότι το υψηλό ποσοστό ανεργίας στην ΖτΕ θα συνεχίσει να ασκεί αποπληθωριστικές πιέσεις, καθώς βρίσκεται αρκετά υψηλότερα από το εκτιμώμενο επίπεδο ανεργίας που δεν επιταχύνει τον πληθωρισμό (Non- Accelerating Inflation Rate Unemployment, NAIRU) και το οποίο προβλέπεται να είναι μικρότερο του 10%. Ποσοστό ανεργίας σε επιλεγμένες οικονομίες της ΖτΕ Φεβρ.2015 Ιαν.2015 Δεκ.2014 Νοέμ.2014 Οκτ.2014 ΖτΕ 11,3 11,4 11,3 11,4 11,5 Γερμανία 4,8 4,8 4,8 4,9 5,0 Γαλλία 10,6 10,6 10,3 10,3 10,2 Ιταλία 12,7 12,6 12,7 13,2 13,3 Ισπανία 23,2 23,4 23,6 23,7 24,0 Ιρλανδία 9,9 10,0 10,2 10,4 10,9 Πορτογαλία 14,1 13,8 13,6 13,5 13,6 Ολλανδία 7,1 7,2 7,2 7,1 6,5 Αυστρία 5,3 5,4 4,9 4,9 5,0 Πηγή: Eurostat H αρχική εκτίμηση της Eurostat για τον πληθωρισμό στη ΖτΕ τον Μάρτ.2015 φανερώνει ότι για τέταρτο συνεχόμενο μήνα παραμένει αρνητικός στο -0,1% σε μηνιαία βάση αν και επιβραδύνεται ο ρυθμός μείωσης των τιμών (Φεβρ.2015: -0,3%, Ιαν.2015: - 0,6%). Η επιβράδυνση του ρυθμού μείωσης των τιμών εξακολουθεί να εκτιμάται ότι θα προέλθει σχεδόν εξ ολοκλήρου από την υποχώρηση των τιμών ενέργειας. Οι τελευταίες υποχώρησαν κατά - 5,8% τον Μάρτ.2015, από -7,9% τον Φεβρ Επιπλέον, εκτιμάται ότι οι τιμές των υπηρεσιών θα αυξηθούν κατά 1,0% τον Μάρτ.2015 στη ΖτΕ, ποσοστό ιστορικά χαμηλό, που αντανακλά τις χαμηλές πληθωριστικές πιέσεις που προέρχονται αμιγώς από την εγχώρια ζήτηση. Ωστόσο, ο πληθωρισμός εξαιρουμένης της ενέργειας εκτιμάται ότι θα παραμείνει στο 0,6% τον Μάρτ.2015, όσο διαμορφώθηκε και τον Φεβρ

6 Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Ο δείκτης ΡΜΙ στην μεταποίηση τον Μάρτ.2015 αυξήθηκε στις 52,2 μονάδες από 51,0 μονάδες τον Φεβρ.2015, υπερβαίνοντας την αρχική εκτίμηση για αύξηση στις 51,9 μον. Σημειώνεται ότι σε δύο από τις μεγαλύτερες οικονομίες της ΖτΕ, την Γερμανία και την Ιταλία, ο δείκτης PMI στην μεταποίηση βρίσκεται σε υψηλό 11 μηνών, ενώ στην Ιρλανδία ο δείκτης έχει αναρριχηθεί στο 56,8 υποδηλώνοντας ότι ο κλάδος έχει αποκτήσει σημαντική δυναμική. Η τιμή του δείκτη στη ΖτΕ υποδηλώνει ότι ο κλάδος της μεταποίησης ήδη επωφελείται, και μάλιστα σημαντικά, από την διολίσθηση του ευρώ και την επεκτατική νομισματική πολιτική της ΕΚΤ. Κίνα Ο επίσημος δείκτης PMI στη μεταποίηση αυξήθηκε, για δεύτερο κατά σειρά μήνα, στο 50,1 τον Μάρτ.2015 από 49,9 τον Φεβ.2015 και διαμορφώθηκε και πάλι μετά τον Δεκ.2014 πάνω από το επίπεδο του 50,0. Η αύξηση αυτή προήλθε από την άνοδο του υποδείκτη παραγωγής στο 52,1 από 51,4 και του υποδείκτη απασχόλησης στο 48,4 από 47,8, ενώ υποχώρησαν οι υποδείκτες νέων παραγγελιών στο 50,2 από 50,4 και των νέων εξαγωγικών παραγγελιών στο 48,3 από 48, ,3 50,4 48,0 48,1 Η μέτρηση του επίσημου δείκτη PMI για τη μεταποίηση τον Μάρτιο στην Κίνα δημιουργεί κλίμα αισιοδοξίας. 50,8 51,0 51,7 51,1 51,1 50,8 51,7 50,3 50,1 49,8 50,7 50,2 50,2 50,4 50,0 49,4 49,6 49,7 50,7 50,1 49,9 49,6 μεγάλων επιχειρήσεων του μη μεταποιητικού τομέα, ανήλθε στο 19 το 1 ο 3μηνο 2015 (υψηλό από 2 ο 3μηνο 2014) από 17 το 4 ο 3μηνο Ωστόσο, οι μεγάλες επιχειρήσεις, τόσο του μεταποιητικού όσο και του μη μεταποιητικού τομέα, προβλέπουν ότι το 2 ο 3μηνο 2015, οι αντίστοιχοι δείκτες θα υποχωρήσουν περαιτέρω. Τα στοιχεία της εκθέσεως Tankan επιβεβαιώνουν την άποψη, ότι η κυβέρνηση της Ιαπωνίας θα πρέπει να συνεχίσει να λαμβάνει μέτρα προκειμένου να ενισχυθεί η αναπτυξιακή διαδικασία. Αγορές κεφαλαίου Ανοδικές τάσεις σε εβδομαδιαία βάση, με τους επενδυτές να επιδεικνύουν διάθεση ανάληψης κινδύνου και να στρέφουν το αγοραστικό τους ενδιαφέρον και σε τίτλους των χωρών του Νότου της Ζώνης του Ευρώ. Ωστόσο, διατηρούν την επιφυλακτική τους στάση για τα ελληνικά ομόλογα. Οι αγορές κρατικών ομολόγων από την ΕΚΤ την εβδομάδα μέχρι 3 Απριλίου στα πλαίσια εφαρμογής του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης (QE), ήταν 11,5 δισ. έναντι 14,7 δισ. της προηγούμενης εβδομάδας. YTD 3-Απρ Πρόγραμμα αγοράς κρατικών ομολόγων της ΕΚΤ - Απρίλιος ,5 45 Μαρ-14 Ιουν-14 Σεπ-14 Δεκ-14 PMI HSBC/ Markit PMI Πηγές: Εθνική Στατιστική Υπηρεσία Κίνας, Markit 27-Μαρ 20-Μαρ Σε αντίθετη κατεύθυνση κινήθηκε ο δείκτης PMI στη μεταποίηση που καταρτίζεται από την HSBC/Markit, ο οποίος σύμφωνα με την τελική μέτρηση, διαμορφώθηκε στο 49,6 τον Μάρτ.2015 από 50,7 τον Φεβ Ωστόσο, παρατηρώντας το παραπάνω διάγραμμα γίνεται αντιληπτό ότι στην πλειονότητα των μετρήσεων, ο δείκτης της HSBC/Markit κινείται σε χαμηλότερα επίπεδα από τα αντίστοιχα του επίσημου δείκτη, με εξαίρεση τον Φεβρουάριο, που ήταν η πρώτη μέτρηση από τις αρχές του 2013 στην οποία ο δείκτης HSBC/Markit διαμορφώθηκε υψηλότερα. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, η υποχώρηση του δείκτη υποδηλώνει ότι η ζήτηση (εσωτερική-εξωτερική) είναι αδύναμη και ότι η κυβέρνηση της Κίνας, θα πρέπει να λάβει νέα μέτρα προκειμένου να ενισχύσει την ανάπτυξη, χωρίς να αποκλείεται παράλληλα η εκ νέου μείωση του ποσοστού υποχρεωτικών δεσμεύσεων των εμπορικών τραπεζών στην ΤτΚίνας. Ιαπωνία Σύμφωνα με την έρευνα Tankan της ΤτΙαπωνίας, ο δείκτης για τις μεγάλες επιχειρήσεις του μεταποιητικού τομέα παρέμεινε αμετάβλητος στο 12, το 1 ο 3μηνο Παράλληλα, ο δείκτης των 13-Μαρ Πηγή: Ευρωπαική Κεντρική Τράπεζα δισ. Παράλληλα, την ίδια περίοδο, η ΕΚΤ προέβη στην αγορά καλυμμένων ομολόγων, ύψους 66,7 δισ. και στην αγορά ABS, ύψους 4,9 δισ. Στην Ελληνική αγορά ομολόγων, το εύρος τιμών (αγορά) της ελληνικής 10ετίας λήξης 2025 στις διαμορφωνόταν μεταξύ 52,00-52,84 ή απόδοση 11,73%-11,95%. Υπενθυμίζεται ότι στις το 10-ετές ομόλογο είχε καταγράψει χαμηλό 5,475%. Γερμανία Ολλανδία Γαλλία Πορτογαλία Ιταλία Ισπανία Ελλάδα Πηγή: Reuters Υποχώρηση των αποδόσεων για την πλειονότητα των τίτλων της Ευρωζώνης 0,22 0,19 0,39 0,37 0,50 0,49 1,78 1,71 1,35 1,30 1,27 1, /3/2015 2/4/ ,06 11,83 6

7 Ιαν-15 Ιαν-15 Ιαν-15 Ιαν-15 Φεβ-15 Φεβ-15 Φεβ-15 Φεβ-15 Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Η διαφορά απόδοσης μεταξύ ελληνικών 10ετών και γερμανικών ομολόγων (spread) αυξήθηκε στις μονάδες βάσης ( ) από μονάδες βάσης ( ). Η απόδοση του 10-ετούς γερμανικού ομολόγου, το σημείο αναφοράς για το κόστος δανεισμού της ζώνης του ευρώ, διαμορφώνονταν στο 0,19% ( ). Η 10-ετία της Πορτογαλίας εμφανίζει απόδοση 1,71%, της Ισπανίας 1,22% και της Ιταλίας 1,30%. Η διαφορά απόδοσης του 10-ετούς πορτογαλικού ομολόγου σε σχέση με την αντίστοιχη του 10-ετούς γερμανικού, μειώθηκε σε εβδομαδιαία βάση στις 152 μ.β. από 157 μ.β. και του 10-ετούς ιταλικού ομολόγου έναντι του 10-ετούς γερμανικού στις 111 μ.β. από 113 μ.β. Η απόδοση του 10-ετούς ομολόγου των ΗΠΑ διαμορφωνόταν στο 1,85% στις Αγορές συναλλάγματος Σύμφωνα με τα στοιχεία του χρηματιστηρίου του Σικάγο, οι τοποθετήσεις στο δολάριο ΗΠΑ για μη εμπορικές συναλλαγές (specs) την εβδομάδα που έληξε στις μειώθηκαν κατά $4,0 δισ. με τις συνολικές καθαρές (αγορές μείον πωλήσεις) θέσεις να διαμορφώνονται σε θετικό επίπεδο για 47η εβδομάδα και συγκεκριμένα στα $48,25 δισ. Οι τοποθετήσεις κατά του ευρώ για μη εμπορικές συναλλαγές (specs), την εβδομάδα που έληξε στις αυξήθηκαν κατά $0,2 δισ. με αποτέλεσμα οι συνολικές καθαρές (αγορές μείον πωλήσεις) θέσεις να διαμορφωθούν στα $-30,39 δισ. από $- 30,16 δισ. την προηγούμενη εβδομάδα. $ δισ Πηγή: CFTC,IMM Η διατήρηση specs θέσεων εναντίον του ευρώ άνω των $30 δισ. επιβεβαιώνει το αρνητικό κλίμα για το ευρωπαικό νόμισμα. 30,39 Το δολάριο-ηπα άρχισε να εξασθενεί έναντι του ευρώ στις αρχές της εβδομάδας, με αποτέλεσμα να διαπραγματεύεται στα 1,1007 δολάρια ( ), ενώ δεν απέχει μακριά από το χαμηλό των 1,10551 δολαρίων/ευρώ που είχε σημειώσει στις 25 Μαρτίου. Η δυναμική του δολαρίου ανεκόπη, καθώς η αύξηση των νέων θέσεων εργασίας στην οικονομία των ΗΠΑ τον Μάρτιο ήταν κατά πολύ χαμηλότερη των προσδοκιών της αγοράς. Η πορεία των στοιχείων για τις νέες θέσεις εργασίας απογοήτευσαν τους επενδυτές, καθώς η μέτρηση του Μαρτίου ήταν η χαμηλότερη που είχε καταγραφεί από τον Δεκ Η χαμηλή μέτρηση των νέων θέσεων εργασίας απομακρύνει οριστικά την πιθανότητα ανόδου των επιτοκίων της Fed τον Ιούνιο και μειώνει σοβαρά την πιθανότητα αυξήσεως τους, το Σεπτέμβριο. Στην εξασθένιση του δολαρίου-ηπα σημαντικό ρόλο διαδραμάτισε επίσης, η υποχώρηση των αποδόσεων των ομολόγων των ΗΠΑ και κυρίως του 10-ετούς, αλλά και ο χαμηλός όγκος των συναλλαγών λόγω του εορτασμού του Πάσχα των Καθολικών. Ωστόσο, η ενίσχυση του δολαρίου θα πρέπει να περιορισθεί, καθώς κινδυνεύει να πληγεί η επιχειρηματική εμπιστοσύνη και να επιβραδυνθεί η οικονομία των ΗΠΑ. Ένα μήνα πριν την εκλογική αναμέτρηση της 7ης Μαΐου στο Ηνωμένο Βασίλειο, το αβέβαιο του αποτελέσματος εκτιμάται ότι σταδιακά θα εντείνει τις πιέσεις στη στερλίνα. Η αδυναμία της στερλίνας εδράζεται στο ότι οι δημοσκοπήσεις υποδεικνύουν ότι θα προκύψει κυβέρνηση συνασπισμού με αποτέλεσμα να μην αποκλείεται να προκληθεί πολιτική αβεβαιότητα όσον αφορά το πολιτικό σχήμα που θα συμμετάσχει στην κυβέρνηση, η πιθανότητα επιβολής ενός δημοψηφίσματος για την συμμετοχή του Ηνωμένου Βασιλείου στην ΕΕ, καθώς και το μείγμα δημοσιονομικής πολιτικής που θα πρέπει να ακολουθηθεί από τη νέα κυβέρνηση. Αλβανία Το έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών αυξήθηκε κατά 12,2% σε ετήσια βάση με αποτέλεσμα να διαμορφωθεί στα 378 εκατ. το 4 ο 3μηνο 2014 από 337 εκατ. το 4 ο 3μηνο To έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών σε αυξητική πορεία ( εκατ.) ο τρίμ ο τρίμ.2013 Πηγή: Bank of Albania ο τρίμ ο τρίμ.2013 Η άνοδος του ελλείμματος ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών σχετίζεται με την αύξηση του ελλείμματος στο εμπορικό ισοζύγιο κατά 9,2% (ετήσια μεταβολή) στα 638 εκατ. το 4 ο 3μηνο 2014 από 584 εκατ. το 4 ο 3μηνο 2013, λόγω μείωσης των εξαγωγών κατά 21,2%. Αρνητική επίδραση είχε στο ισοζύγιο και η αύξηση του ελλείμματος στο ισοζύγιο εισοδημάτων στα 47 εκατ. το 4 ο 3μηνο 2014, έναντι ισοσκελισμένου ισοζυγίου το 4 ο 3μηνο Θετικό ρόλο στον περιορισμό του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών είχαν το πλεόνασμα του ισοζυγίου υπηρεσιών το οποίο αυξήθηκε κατά 56,9% σε ετήσια βάση με αποτέλεσμα να διαμορφωθεί στα 102 εκατ. το 4 ο 3μηνο 2014 από 65 εκατ. το 4 ο 3μηνο 2013, καθώς και το πλεόνασμα του ισοζυγίου τρεχουσών μεταβιβάσεων. Το τελευταίο αυξήθηκε κατά 12,6% (ετήσια μεταβολή) στα 205 εκατ. το 4 ο 3μηνο 2014 από 182 εκατ. το 4 ο 3μηνο Το ΑΕΠ κατέγραψε αύξηση 2,4% σε ετήσια βάση το 4 ο 3μηνο 2014, έναντι αύξησης 3,9% το 3 ο 3μηνο Η άνοδος του ΑΕΠ ήταν αποτέλεσμα της σημειωθείσας αύξησης στον τομέα των κατασκευών κατά 10,8% η οποία πρόσθεσε 1,56 ποσοστιαίες ο τρίμ ο τρίμ ο τρίμ ο τρίμ

8 Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων μονάδες στην άνοδο του ΑΕΠ και της αύξησης στον τομέα των λοιπών υπηρεσιών κατά 3,2% η οποία είχε θετική επίπτωση κατά 0,95 ποσοστιαίες μονάδες ,5 3,4 3,7 Επίσης αύξηση σημείωσαν οι τομείς του εμπορίου, των ξενοδοχείων-εστιατορίων, των μεταφορών και της βιομηχανίας. Αντίθετα, μείωση παρουσίασαν οι τομείς των ταχυδρομείων και επικοινωνιών (9,5%) και της γεωργίας (2,7%). Συνολικά για το 2014, εκτιμάται ότι το ΑΕΠ σημείωσε αύξηση κατά 1,9% σε ετήσια βάση, έναντι 1,5% το Βουλγαρία Εκτέλεση προϋπολογισμού. Το έλλειμμα του προϋπολογισμού μειώθηκε σε BGN 191,2 εκατ. τον Φεβ.2015 από BGN 661,9 εκατ. τον Φεβ.2014 λόγω της μεγαλύτερης αύξησης των εσόδων σε σχέση με εκείνης των δαπανών. Συγκεκριμένα, τα έσοδα του προϋπολογισμού βελτιώθηκαν κατά 17,3% σε ετήσια βάση στα BGN 3.067,4 εκατ. τον Φεβ.2015 από BGN 2.615,8 εκατ. τον Φεβ.2014, λόγω αύξησης των εσόδων από φόρους και ειδικότερα των εσόδων από τον ΦΠΑ. Οι δαπάνες του προϋπολογισμού παρουσίασαν αύξηση κατά 1,0% σε ετήσια βάση στα BGN 3.032,3 εκατ. τον Φεβ.2015 από BGN 3.003,6 εκατ. τον Φεβ ΠΓΔΜ Ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Πλεόνασμα παρουσίασε το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών τον Ιανουάριο με αποτέλεσμα να διαμορφωθεί στα 37,8 εκατ., έναντι ελλείμματος 26,6 εκατ. τον Ιαν Το οικονομικό περιβάλλον που επικρατεί στην Ευρωζώνη επιδρά στο ΑΕΠ της Αλβανίας. (ετήσια % μεταβολή) 2,5 1,6 1,5 1, Πηγές: European Commission-Winter 2015, INSTAT 50 0 Εντυπωσιακή βελτίωση του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών για πρώτη φορά μετά την αρνητική μέτρηση του Δεκ.2014 ( εκατ.) 30,8 12,6 72,2 35,2 14,6 2,3 37,8 Ιαν.2014, καθώς και στην βελτίωση του πλεονάσματος των τρεχουσών μεταβιβάσεων κατά 10,7% στα 111,7 εκατ. τον Ιαν Αντίθετα, το έλλειμμα στο ισοζύγιο εισοδημάτων διογκώθηκε κατά 46,5% στα 23,0 εκατ. τον Ιαν.2015 από 15,7 εκατ. που ήταν πριν ένα έτος. Προϋπολογισμός Η ενίσχυση των φορολογικών εσόδων περιορίζει το έλλειμμα του προϋπολογισμού. Ειδικότερα, το έλλειμμα του προϋπολογισμού μειώθηκε κατά 58,0% σε ετήσια βάση τον Φεβ.2015 στα MKD εκατ. από MKD εκατ. τον Φεβ Τα έσοδα του προϋπολογισμού αυξήθηκαν κατά 10,1% τον Φεβ.2015 στα MKD εκατ. από MKD εκατ. τον Φεβ.2014 λόγω της αύξησης των εσόδων από φόρους. Αντίθετα, μείωση σημείωσαν οι δαπάνες του προϋπολογισμού κατά 13,1% τον Φεβ.2015 στα MKD εκατ. από MKD εκατ. τον Φεβ.2014 κυρίως λόγω χαμηλότερων κοινωνικών παροχών. Κύπρος Πλήρης απελευθέρωση των περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων προς το εξωτερικό. Η κυβέρνηση της Κύπρου ανακοίνωσε την άρση των τελευταίων εναπομεινάντων περιορισμών στη διακίνηση κεφαλαίων σχεδόν δύο έτη μετά την επιβολή τους τον Μάρτ Οι τελευταίοι περιορισμοί αφορούσαν την μεταφορά ποσών άνω του 1 εκατ. στο εξωτερικό και την επιβολή ανώτατου ορίου στο ταξιδιωτικό συνάλλαγμα. Οι περιορισμοί στην κίνηση κεφαλαίων στο εσωτερικό καταργήθηκαν σταδιακά μέχρι τον Μάιο Η πλήρης απελευθέρωση των περιορισμών διακίνησης κεφαλαίων αποτελεί κίνηση εμπιστοσύνης για το τραπεζικό σύστημα της Κύπρου και δεν δημιουργεί κάποια ιδιαίτερη ανησυχία για την πορεία των καταθέσεων ,6-51,5-48,7-9,2-26, ,8 Ιαν-2014 Φεβ-2014 Μαρ-2014 Απρ-2014 Μαϊ-2014 Ιουν-2014 Ιουλ-2014 Αυγ-2014 Σεπ-2014 Οκτ-2014 Νοε-2014 Δεκ-2014 Ιαν-2015 Πηγή: National Bank of FYROM Το πλεόνασμα αποδίδεται στη μείωση του ελλείμματος στο εμπορικό ισοζύγιο κατά 32,7% (ετήσια μεταβολή) στα -99,2 εκατ. τον Ιαν.2015 από -147,4 εκατ. τον Ιαν.2014, στην αύξηση του πλεονάσματος στο ισοζύγιο υπηρεσιών κατά 35,4% στα 48,2 εκατ. τον Ιαν.2015 από 35,6 εκατ. τον 8

9 Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Σημειώνεται ότι οι καταθέσεις εμφανίζουν τάση σταθεροποίησης στην περιοχή των 46 δισ. τους τελευταίους τρεις μήνες μέχρι τον Φεβ.2015 ( 46,5 δισ.), ενώ ο μέσος μηνιαίος όρος το 2014 ήταν 46,3 δισ. από 54,2 δισ. το Πιο κοντά σε μια πιστοληπτική αναβάθμιση η Κύπρος. Θετική εξέλιξη αποτελεί η πρόσφατη επιβεβαίωση από τον οίκο αξιολόγησης S&P της πιστοληπτικής διαβάθμισης της χώρας στο Β+ και ταυτόχρονα η αναβάθμιση των προοπτικών της οικονομίας σε «θετικές» από «σταθερές». Ο οίκος αξιολόγησης στήριξε την απόφαση του στο γεγονός ότι η δημοσιονομική προσαρμογή πραγματοποιείται ταχύτερα του αναμενόμενου, προκαλώντας σημαντική μείωση του λόγου χρέους προς ΑΕΠ. Ο S&P αναμένει ότι το χρέος της Κύπρου την περίοδο θα διαμορφωθεί στο 91,8% του ΑΕΠ από 103,4% το

10 Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΕ ΑΡΙΘΜΟΥΣ (ετήσιες εκατοστιαίες μεταβολές) Ετήσια στοιχεία ΑΕΠ (σε σταθερές τιμές αγοράς) -0,4-4,4-5,4-8,9-6,6-3,9 0,8 Ιδιωτική Κατανάλωση 3,0-1,0-7,1-10,6-7,8-2,0 1,3 Δημόσια Κατανάλωση -2,1 1,6-4,3-6,6-5,0-6,5-0,9 Ακαθάριστες Επενδύσεις -6,6-13,2-20,9-16,8-28,7-9,5 2,7 - Κατοικίες -23,8-18,8-26,3-14,8-33,1-27,6-51,8 - Εξοπλισμός 3,9-16,8-23,6-22,8-29,4-4,3 28,3 Ανεργία (%) 7,6 9,5 12,5 17,7 24,2 27,5 26,5 Συνολική Απασχόληση 1,2-0,6-2,6-5,6-8,3-3,7 0,6 Δείκτης Τιμών Καταναλωτή (μέσα επίπεδα) 4,2 1,2 4,7 3,3 1,5-0,9-1,3 Κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος 4,9 5,2-0,1-1,8-6,2-7,8-1,5 Πιστωτική Επέκταση (προς ιδιωτικό τομέα) 15,9 4,1 0,0-3,1-4,0-3,9-3,1 Πρωτογενές Ισοζύγιο της Γενικής Κυβέρνησης (% ΑΕΠ) -5,0-10,4-5,6-3,3-0,9 1,2 1,5 Χρέος Γενικής Κυβέρνησης (% ΑΕΠ) 109,3 126,8 146,0 171,3 156,9 174,9 177,7 Ισοζύγιο Τρεχ. Συναλλαγών (% ΑΕΠ) -14,9-11,2-10,1-9,9-2,4 0,6 0,9 Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ Δείκτες Οικονομικής Συγκυρίας έτος Q3 Q4 Q2 Q3 Q4 διαθέσιμη περίοδος Οικονομική Δραστηριότητα Όγκος Λιανικών Πωλήσεων -8,4-9,1-1,8 2,4 4,8-0,2-0,1 (Ιαν.15) Νέες εγγραφές ΙΧ Αυτοκινήτων 3,1 6,4 15,2 36,0 31,5 35,4 30,1 (2014) Οικοδομική Δραστηριότητα -25,6-21,9 2,2 17,4-11,4-5,8 (2014) Μεταποίηση -1,1-3,9-3,0-1,3 0,3-0,6 3,6 (Ιαν.15) Δείκτης Υπευθύνων Προμηθειών ΡΜΙ στη μεταποίηση 46,0 47,7 48,7 50,5 49,1 49,1 48,9 (Μάρτ.15) Δείκτης Οικονομικού Κλίματος 90,8 91,8 91,6 99,8 101,5 101,4 96,8 (Μαρτ.15) Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στη Βιομηχανία 87,8 90,1 85,4 95,6 97,8 95,0 88,8 (Μάρτ.15) Δείκτης Εμπιστοσύνης Καταναλωτών -69,0-73,0-65,0-50,0-52,7-51,6-31,0 (Μάρτ.15) Πιστωτική Επέκταση Ιδιωτικός Τομέας -3,9-3,9-3,9-3,5-3,5-3,1-2,5 (Φεβρ.15) Επιχειρήσεις -4,9-4,7-4,9-4,7-4,7-3,7-2,3 (Φεβρ.15) - Βιομηχανία -2,8-1,9-2,8-5,5-4,5-3,3-1,0 (Φεβρ.15) - Κατασκευές 0,6 0,4 0,6-2,2-2,6-1,2-0,5 (Φεβρ.15) - Τουρισμός -2,6-1,5-2,6-1,5-1,3-0,6-1,2 (Φεβρ.15) Νοικοκυριά -3,5-3,6-3,5-3,0-2,9-2,9-3,0 (Φεβρ.15) - Καταναλωτική Πίστη -3,9-4,8-3,9-2,7-2,5-2,8-2,8 (Φεβρ.15) - Στεγαστικά Δάνεια -3,3-3,2-3,3-3,2-3,1-3,0-3,1 (Φεβρ.15) Τιμές Δείκτης Τιμών Καταναλωτή -0,9-1,0-2,2-1,5-0,6-1,8-2,8 (Ιαν.2015) Δομικός Πληθωρισμός -1,7-2,0-2,1-1,2 0,0-0,7-0,8 (Ιαν.2015) Δείκτης Τιμών Διαμερισμάτων -10,9-10,2-9,6-7,9-7,0-5,8-7,5 (2014) Επιτόκια Ταμιευτηρίου 0,38 0,37 0,32 0,27 0,20 0,15 0,13 (Ιαν.15) Δάνεια προς επιχειρήσεις 7,34 7,29 7,21 7,08 6,56 6,38 6,30 (Ιαν.15) Καταναλωτικών Δανείων (σύνολο με επιβαρύνσεις) 10,47 10,83 10,82 9,79 8,55 8,74 9,22 (Ιαν.15) Στεγαστικών Δανείων (σύνολο με επιβαρύνσεις) 3,07 2,99 2,99 3,22 3,44 3,37 2,63 (Ιαν.15) Απόδοση 10-ετούς Ομολόγου 10,05 10,23 8,60 6,17 6,03 9,75 9,82 (Φεβρ.15) ΑΕΠ σε σταθερές τιμές -3,9-2,6-3,1 0,3 2,0 1,2 0,8 (2014) Τελική Κατανάλωση -3,0-2,6 1,1 1,0 1,9 0,6 0,8 (2014) Επενδύσεις -9,5-2,3-8,7-6,0 2,7 17,9 2,7 (2014) Εξαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών 2,1 6,9-5,0 9,5 6,9 10,8 9,0 (2014) Εισαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών -1,6 9,2-7,5 9,3 3,0 17,3 7,4 (2014) Ισοζύγιο Πληρωμών σε δισ. Εξαγωγές Αγαθών 22,5 5,8 5,7 6,0 6,1 2,0 1,6 (Ιαν.15) Εισαγωγές Αγαθών 39,8 10,4 10,0 10,5 10,6 3,5 3,6 (Ιαν.15) Εμπορικό Ισοζύγιο -17,2-4,6-4,3-4,5-4,5-1,5-1,5 (Ιαν.15) Ισοζύγιο Αδήλων Πόρων 21,4 11,3 3,3 4,7 9,6 1,0 1,2 (Ιαν.15) Ισοζύγιο Τρεχ/σών Συναλλαγών 1,1 5,0-1,3-0,2 5,1-0,7-0,8 (Ιαν.15) Χρηματιστήριο Γενικός Δείκτης Τιμών ΧΑ 1.162, , , , ,6 826,2 775,5 (Μάρτ.15) (% μεταβολή ΓΔ) 28,1 37,2 28,1 43,3 4,7-28,9-41,9 (Μάρτ.15) Χρηματιστηριακή Αξία (% ΑΕΠ) 39,6 31,6 39,6 41,3 36,7 29,0 25,0 (Μάερ.15) Πηγή: Τράπ εζα της Ελλάδος και ΕΛΣΤΑΤ. 10