Τμήμα Ψηφιακών Μέσων και Επικοινωνίας ΑΡΧΕΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

Transcript

1 Τμήμα Ψηφιακών Μέσων και Επικοινωνίας ΑΡΧΕΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΒΑΣΙΚΑ ΜΟΝΤΕΛΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Διδάσκουσα Δρ Αναστασία Δεληγκιαούρη

2 ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ Ένα μοντέλο ή παράδειγμα αποτελεί μια συνειδητά απλουστευμένη περιγραφή, με τη μορφή διαγραμμάτων, μιας συγκεκριμένης κατάστασης ή γενικά της πραγματικότητας Επιδιώκει να καταδείξει τα κύρια στοιχεία κάποιας δομής ή διαδικασίας και τις σχέσεις ανάμεσα σε αυτά τα στοιχεία.

3 ΒΑΣΙΚΑ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΜΟΝΤΕΛΩΝ ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ (Ταξινόμηση και συσχέτιση συστημάτων) ΕΡΜΗΝΕΙΑ (παροχή απλουστευμένων πληροφοριών) ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ (εξοικείωση με έννοιες-κλειδιά) ΠΡΟΒΛΕΨΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ (διατύπωση υποθέσεων, προσδιορισμός ενδεχόμενων καταστάσεων)

4 ΜΟΝΤΕΛΟ-ΦΟΡΜΟΥΛΑ LASSWELL (1948) Lasswell formula

5 ΜΟΝΤΕΛΟ-ΦΟΡΜΟΥΛΑ LASSWELL (1948) Lasswell formula Απλή αναπαράσταση των στοιχείων της επικοινωνίας Θεωρείται δεδομένο ότι ο επικοινωνητής έχει κάποια πρόθεση επηρεασμού Παραλείπεται η ανάδραση (αντιλήψεις εποχής) Προαποδοχή μοντέλου: Η επικοινωνία δεν βασίζεται πάντα σε ορθολογικά κριτήρια

6 ΜΟΝΤΕΛΟ SHANNON &WEAVER (1949) The mathematical theory of communication

7 ΜΟΝΤΕΛΟ SHANNON &WEAVER (1949) The mathematical theory of communication Μαθηματικό- Τεχνικό Μοντέλο Επικοινωνία: γραμμική, μονόδρομη διαδικασία Το μοντέλο επισημαίνει πέντε λειτουργίες στην επικοινωνιακή διαδικασία Σημειώνει έναν δυσλειτουργικό παράγοντα: τον θόρυβο και τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει στο τελικό αποτέλεσμα της επικοινωνιακής διαδικασίας.

8 ΜΟΝΤΕΛΟ KATZ & LAZARSFELD (1955) Διφασική ροή επικοινωνίας Two step flow of communication

9 ΜΟΝΤΕΛΟ KATZ & LAZARSFELD (1955) Διφασική ροή επικοινωνίας Two step flow of communication Μελέτη επιδράσεων σε προεκλογική εκστρατεία Βασικές υποθέσεις: 1) Τα άτομα είναι μέλη κοινωνικών ομάδων και είναι αλληλοεξαρτώμενα από άλλα άτομα 2) Η αντίδραση στο μήνυμα διαμεσολαβείται και επηρεάζεται από τις κοινωνικές σχέσεις 3)Διακριτές οι δύο διαδικασίες: α) Λήψη β) Ανταπόκριση 4)Διαφορετική η πρόσληψη των μηνυμάτων των ΜΜΕ από τα άτομα γιατί έχουν διαφορετικούς ρόλους μέσα στην επικοινωνιακή διαδικασία 5)Αυτοί που έχουν ενεργό ρόλο στην επικοινωνιακή διαδικασία (καθοδηγητές κοινής γνώμης) μπορούν πιο εύκολα να ασκήσουν επιρροή σε άλλους)

10 ΜΟΝΤΕΛΟ ΗΜΕΡΗΣΙΑΣ ΔΙΑΤΑΞΗΣ (McCombs &Shaw, 1976) Agenda Setting

11 ΜΟΝΤΕΛΟ ΗΜΕΡΗΣΙΑΣ ΔΙΑΤΑΞΗΣ (McCombs &Shaw, 1976) Agenda Setting Τα μέλη του κοινού δεν μαθαίνουν απλώς τα θέματα επικαιρότητας από τα ΜΜΕ αλλά μαθαίνουν και πόση μεγάλη προσοχή θα δώσουν σε κάθε θέμα. Τα ΜΜΕ δημιουργούν ένα δεδομένο πεδίο ζητημάτων και θεμάτων στα οποία δίνουν μεγαλύτερη προσοχή και αυτά τα θέματα είναι στην επικαιρότητα συνήθως για μεγάλο χρονικό διάστημα ΑΛΛΑ: Υπάρχει και η Ημερήσια διάταξη του κοινού και η Ημερήσια διάταξη της πολιτικής (συνήθως των κυβερνήσεων). Πώς αλληλεπιδρούν;

12 ΜΟΝΤΕΛΟ ΣΠΕΙΡΟΕΙΔΟΥΣ ΜΟΡΦΗΣ ΤΗΣ ΣΙΩΠΗΣ (Noelle-Neumann,1974) Spiral of Silence

13 ΜΟΝΤΕΛΟ ΣΠΕΙΡΟΕΙΔΟΥΣ ΜΟΡΦΗΣ ΤΗΣ ΣΙΩΠΗΣ (Noelle-Neumann,1974) Spiral of Silence Αλληλεξάρτηση 4 στοιχείων στην επικοινωνιακή διαδικασία: α) μαζική επικοινωνία β)διαπροσωπική επικοινωνία γ)κοινωνικές σχέσεις δ)συσχετισμός προσωπικής άποψης με άλλες απόψεις ΜΜΕ: Διαμορφώνουν το κυρίαρχο «κλίμα της γνώμης» =επικρατούσα άποψη πλειοψηφίας 4 υποθέσεις διατυπώνει το μοντέλο: 1)Αποκλίνοντα άτομα: απειλούνται με απομόνωση από την κοινωνία 2)Τα άτομα φοβούνται τον κοινωνικό αποκλεισμό 3)Ο φόβος της απομόνωσης ωθεί τα άτομα στο να αποτιμούν συνεχώς το κλίμα της κοινής γνώμης 4)Τα αποτελέσματα αυτής της αποτίμησης επηρεάζουν την συμπεριφορά στον δημόσιο χώρο, ιδίως στην δημοσιοποίηση, ή στην απόκρυψη πληροφοριών.

14 ΜΟΝΤΕΛΟ ΧΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΕΩΝ (Blumler & Katz, 1974) Uses and Gratifications Approach

15 ΜΟΝΤΕΛΟ ΧΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΕΩΝ (Blumler & Katz, 1974) Uses and Gratifications Approach Ερευνά του αιτίες «έλξης» και «έξης» του κοινού από το περιεχόμενο των ΜΜΕ. Αναφέρεται στο ενεργό κοινό Η χρήση των μέσων είναι ένας τρόπος για την ικανοποίηση καθημερινών αναγκών του ατόμου Η κύρια συμβολή του μοντέλου έγκειται στην μελέτη της συμπεριφοράς του κοινού και των πιθανών λόγων που το κοινό παρακολουθεί το περιεχόμενο των ΜΜΕ Έχει επικριθεί ως ψυχολογική, λειτουργιστική και ατομικιστική προσέγγιση που αγνοεί το γεγονός ότι η έκθεση στα ΜΜΕ δεν είναι πάντα επιλεκτική.

16 ΜΟΝΤΕΛΟ ΛΗΨΗΣ ΚΑΙ AΠΟΚΩΔΙΚΟΠΟΙΗΣΗΣ (Hall,1980) Encoding-Decoding model

17 ΜΟΝΤΕΛΟ ΛΗΨΗΣ ΚΑΙ AΠΟΚΩΔΙΚΟΠΟΙΗΣΗΣ (Hall,1980) Encoding-Decoding model Επικέντρωση στην ανάλυση της λήψης των μηνυμάτων Τα μηνύματα των ΜΜΕ είναι «πολυσημικά» Δύναμη κωδικοποιημένου μηνύματος Σημασία έχει και η «ανάγνωση» που κάνουν οι αποδέκτες των μηνυμάτων με βάση τις «νοηματικές δομές» που προέρχονται από τις ιδέες, γνώσεις και εμπειρίες τους. Στο κοινό υπάρχουν ποικίλες ερμηνευτικές ομάδες (κατά βάση ο Hall αναφέρεται σε 3).

18 ΜΟΝΤΕΛΟ ΤΟΥ ΠΥΛΩΡΟΥ (White,1950) GATEKEEPER

19 ΜΟΝΤΕΛΟ ΤΟΥ ΠΥΛΩΡΟΥ (White,1950) GATEKEEPER Η πληροφόρηση ρέει πάντα κατά μήκος ορισμένων καναλιών που περιέχουν πύλες (gates) και όπου τελικά λαμβάνονται οι αποφάσεις είτε με βάση κριτήρια διαδικαστικά είτε με βάση προσωπικά κριτήρια. Εφαρμογή στα δελτία ειδήσεων και στην επιλογή ειδήσεων (π.χ. ρόλος συντάκτη ή διευθυντή ειδήσεων στην επιλογή ή απόρριψη ειδήσεων) Επικρίσεις - Προσωποπαγής ερμηνεία - Υποδηλώνει την ύπαρξη «μίας πύλης». Συνήθως είναι πολλές. - Ο ρόλος των πυλωρών δεν αναφέρεται μόνο στην επιλογή των ειδήσεων αλλά είναι πολλαπλός. ΑΛΛΑ είναι σημαντική η συμβολή του μοντέλου στην εισαγωγή ενός νέου στοιχείου στην επικοινωνιακή διαδικασία: του ΠΥΛΩΡΟΥ.

20 ΤΕΛΙΚΕΣ ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ Στην τελική γραπτή εξέταση πρέπει να γνωρίζετε την λειτουργία των μοντέλων και να μπορείτε να τα περιγράψετε. (Δείτε και την σχετική ανακοίνωση για την ύλη στην ηλεκτρονική πλατφόρμα του μαθήματος). Οπωσδήποτε πρέπει να θυμάστε και την αγγλική ονομασία-ορολογία του μοντέλου. Περισσότερη ανάλυση για τα μοντέλα θα βρείτε στο βιβλίο των: Ντενις ΜακΚουέιλ- Σβεν Βινταλ Σύγχρονα Μοντέλα Επικοινωνίας, εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα, 2001.