40 θμαιές ποσγγίσις από ο Σπέμβιο ς ο Ιούιο για ο Νπιαγγίο

Transcript

1 Tέ αΐ Γία Διαέο Η ΔΙΑΘΕΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Τι θέμα α διαέξ σο χόο για α έξ; 40 θμαιές ποσγγίσις από ο Σπέμβιο ς ο Ιούιο για ο Νπιαγγίο ΝΕΑ ΑΝΑΘΕΩΡΗΕΝΗ ΕΚΔΟΣΗ

2

3 Περιεχόμενα n Το θεωρητικό πλαίσιο...7 n Πώς να χρησιµοποιήσετε το βιβλίο Σεπτέµβριος 1. Σεπτέµβρης ο Τρυγητής! ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Η τάξη µας ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Η οικογένεια ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Τα υλικά ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ...43 Οκτώβριος 5. Οκτώβρη και δεν έσπειρες οχτώ σακιά δεν έκαµες! ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Το φθινόπωρο ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Οι ονοµαστικές γιορτές ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ η Οκτωβρίου 1940 ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ...65 Νοέµβριος 9. Ο Νοέµβρης φέρνει το κρύο και το Πολυτεχνείο ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Ο καιρός και οι αλλαγές του ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Η γειτονιά µας ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Αέρας, νερό, φωτιά ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ...87 Δεκέµβριος 13. Του Δεκέµβρη η µέρα καληµέρα, καλησπέρα! ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Ο χειµώνας ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Οι µουσικοί και η µουσική ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Ήρθαν τα Χριστούγεννα κι η Πρωτοχρονιά! ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Ιανουάριος 17. Του Γενάρη το φεγγάρι µοιάζει σαν µαργαριτάρι ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Τα παιχνίδια µας ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Το σώµα µου, ο εαυτός µου ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Μετακινούµαι, ταξιδεύω, µεταφέρω εµπορεύµατα ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Φεβρουάριος 21. Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίσει καλοκαίρι θα µυρίσει ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Τα παραµύθια µας ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Οι Απόκριες ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Τα έργα τέχνης των ανθρώπων και τα Μουσεία ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Μάρτιος 25. Μάρτης γδάρτης και παλουκοκαύτης! ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Καλώς µας ήρθες, άνοιξη! ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ η Μαρτίου 1821 ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Τα αθλήµατα και οι αθλητές ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Απρίλιος 29. Τ Απρίλη η βροχή κάθε στάλα και φλουρί! ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Πασχαλιά, Πασχαλιά µε τα κόκκινα τ αυγά! ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Μαθαίνω τα νέα, επικοινωνώ! ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Τα παλιά τα χρόνια ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΙ ΘΕΜΑ ΝΑ ΔΙΑΛΕΞΩ ΣΤΟΝ ΧΡΟΝΟ ΓΙΑ ΝΑ ΤΡΕΞΩ; ζ 5

4 Περιεχόμενα Μάιος 33. Ο Μάιος µας έφτασε, εµπρός βήµα ταχύ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Τα παιδιά του κόσµου ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Η Γη και οι άλλοι πλανήτες ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Προστατεύω τον κόσµο όπου ζω ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Ιούνιος 37. Ιούνιος ο Θεριστής! ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Το καλοκαίρι ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Η θάλασσα κι ο κόσµος της ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Πάµε στο Δηµοτικό σχολείο! ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ n Βιβλιογραφία ΤΙ ΘΕΜΑ ΝΑ ΔΙΑΛΕΞΩ ΣΤΟΝ ΧΡΟΝΟ ΓΙΑ ΝΑ ΤΡΕΞΩ; ζ

5 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 1 Θέμα 2 Θέμα Σεπτέμβρης ο Τρυγητής! Η τάξη μας 3 Θέμα Η οικογένεια 4 Θέμα Τα υλικά 25

6 1 Θ έ μ α Σεπτέμβρης ο Τρυγητής! ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ 1 Αφόρμηση-Ερέθισμα: Σεπτέμβριος, ο μήνας που για πρώτη φορά πάμε στο σχολείο. Μα τι είναι ένας μήνας και τι οι μέρες που περνούν; Οργανώνουμε το ημερολόγιο του μήνα (μια δραστηριότητα που θα επαναλαμβάνεται την πρώτη κάθε μήνα) και βρίσκουμε την ημέρα που ξεκινήσαμε το σχολείο. Σεπτέμβριος, λοιπόν. Καλή μας αρχή! 2 Προφορική επικοινωνία Στόχος: Να συζητήσουν για τα λαϊκά ονόματα του Σεπτεμβρίου και να μιλήσουν για τα ονόματα-παρατσούκλια που δίνουμε στους ανθρώπους με βάση κάποιο ιδιαίτερο χαρακτηριστικό τους. Υλικά: Καρτέλες με τα λαϊκά ονόματα του Σεπτεμβρίου. Πορεία διδασκαλίας: Παρουσιάζουμε στα παιδιά τις ονομασίες που έχουν δοθεί από τη λαϊκή παράδοση στον Σεπτέμβριο στις διάφορες περιοχές της Ελλάδας: Τρυγητής, Τρυγομηνάς, Πετμεζάς. Τι μπορούν να σημαίνουν και γιατί δόθηκαν στον μήνα Σεπτέμβριο; Με ποιες εργασίες και δραστηριότητες συνέδεσαν τα λαϊκά ονόματα του Σεπτεμβρίου οι άνθρωποι της υπαίθρου τα παλιά τα χρόνια; Αφήνουμε τα παιδιά να κάνουν υποθέσεις. Και οι τρεις ονομασίες συνδέονται με τη βασική γεωργική εργασία του μήνα, τον τρύγο των αμπελιών (περισσότερες πληροφορίες για τη διαδικασία του τρύγου θα βρείτε στην ενότητα Παιδί και Περιβάλλον: Γεωγραφία). Μπορούμε να δώσουμε και εμείς στον εαυτό μας και στους φίλους μας ονόματα-παρατσούκλια με βάση κάποιο ιδιαίτερο χαρακτηριστικό τους; (Παιχνιδιάρης, Χαχανούλης, Μακαρονάς, Κοτσιδού κ.ά.) Καταγράφουμε τα παρωνύμιά μας και ζητάμε και από το οικογενειακό μας περιβάλλον να μας πουν κάποια, τα οποία στη συνέχεια παρουσιάζουμε στην τάξη. 3 Ανάγνωση Στόχος: Να αναγνωρίσουν τη λέξη «Σε πτέμβριος» σε διαφορετικά κείμενα. Υλικά: Διάφορα φωτοτυπημένα ή πρωτότυπα κείμενα στα οποία να αναγράφεται ευκρινώς η λέξη «Σεπτέμβριος». Πορεία διδασκαλίας: Δίνουμε στα παιδιά μια ποικιλία κειμένων, όπως παραμύθια, κείμενα από εφημερίδες και περιοδικά, ημερολόγια, ένα φωτοτυπημένο ποίημα κτλ. Τους δίνουμε φωσφοριζέ μαρκαδόρους και τους ζητάμε να αναγνωρίσουν και να υπογραμμίσουν τη λέξη «Σεπτέμβριος». Καλό θα είναι τα παιδιά να έχουν στη διάθεσή τους μια κινητή καρτέλα του ονόματος του μήνα, την οποία μπορούν να συμβουλεύονται. Επίσης, τα κείμενα θα πρέπει να είναι μικρά, και μεγεθυσμένα όπου χρειάζεται, έτσι ώστε τα παιδιά να μην κουράζονται ούτε να μπερδεύονται, μια και είναι η αρχή της χρονιάς ακόμη. 26 ΤΙ ΘΕΜΑ ΝΑ ΔΙΑΛΕΞΩ ΣΤΟΝ ΧΡΟΝΟ ΓΙΑ ΝΑ ΤΡΕΞΩ; ζ

7 Σεπτέμβρης ο Τρυγητής! 1 θ έ μ α Επέκταση: Το κυνήγι του κρυμμένου «Σεπτέμβρη»! Σκορπίζουμε καρτέλες με διάφορες λέξεις στον χώρο του νηπιαγωγείου, ανάμεσα στις οποίες και πολλές καρτέλες με τη λέξη «Σεπτέμβριος»! Χωρίζουμε τα παιδιά σε ομάδες και τους ζητάμε να βρουν όσο περισσότερες καρτέλες μπορούν που να γράφουν «Σεπτέμβριος». Ανάμεσα στις λέξεις μπορεί να υπάρχουν κάποιες μεγάλες που να ξεκινάνε από «Σ» (π.χ. Σερπαντίνα) και κάποιες μικρές (π.χ. Σάκος), που μπορεί να δυσκολέψουν τα παιδιά, ωστόσο όμως θα αποτελέσουν μια καλή ευκαιρία για να κάνουμε μια συζήτηση για τις λέξεις που μπορεί να ξεκινάνε από το ίδιο γράμμα, αλλά τα επόμενα γράμματα τις κάνουν εντελώς διαφορετικές! 4 Γεωγραφία Στόχος: Να γνωρίσουν τη διαδικασία του τρύγου. Υλικά: Γραφική ύλη (χαρτιά, μολύβια, μαρκαδόροι), φωτογραφική μηχανή και συσκευή ηχογράφησης. 5 Γραφή Στόχος: Να υπαγορεύσουν στη νηπιαγωγό τη διαδικασία κατά την οποία τα σταφύλια γίνονται κρασί. Υλικά: Μεγάλο ανοιχτόχρωμο κάνσον και μαρκαδόροι. Πορεία διδασκαλίας: Προγραμματίζουμε μια επίσκεψη σε έναν αμπελώνα. Τι ξέρουμε για τη διαδικασία του τρύγου; Πώς γίνεται το κρασί; Καταγράφουμε τις ιδέες των παιδιών καθώς και το τι θα ήθελαν να μάθουν κατά την επίσκεψή μας στον αμπελώνα. Πριν από την επίσκεψη χωρίζουμε τα παιδιά σε ομάδες και τους αναθέτουμε αρμοδιότητες. Μια ομάδα θα φωτογραφίζει τον χώρο και τα αντικείμενα, άλλη θα κάνει ερωτήσεις στους υπευθύνους που θα μας κατατοπίσουν, άλλη θα καταγράφει με ζωγραφική κάποια δεδομένα. Επισκεπτόμαστε το αμπέλι, κόβουμε κληματσίδες, κληματόφυλλα, δοκιμάζουμε σταφύλια. Ζητάμε από τους υπευθύνους να μας εξηγήσουν πώς τα σταφύλια γίνονται κρασί. Φωτογραφίζουμε το πατητήρι, τον μούστο, τα βαρέλια του βρασμού, τα μπουκάλια κρασιού παλαιότερων χρόνων. Ζωγραφίζουμε ό,τι μας κάνει εντύπωση. Τις επόμενες μέρες επεξεργαζόμαστε με τα παιδιά το υλικό που συλλέξαμε. Πορεία διδασκαλίας: Έπειτα από την επίσκεψή μας στον αμπελώνα ζητάμε από τα παιδιά να μας συνοψίσουν και να μας υπαγορεύσουν πώς τα σταφύλια γίνονται κρασί. Πώς πρέπει να γράψουμε ένα κείμενο με οδηγίες; Διαβάζουμε ένα αντίστοιχο κείμενο και παρατηρούμε ότι οι οδηγίες είναι αριθμημένες, οι προτάσεις είναι σύντομες, κατανοητές και ακολουθούν τη χρονολογική σειρά των γεγονότων. Τα παιδιά αναφέρουν διάφορες προτάσεις, καταγράφουμε το κείμενο, το διαβάζουμε, το διορθώνουμε, μέχρι το αποτέλεσμα να είναι ικανοποιητικό. Τα παιδιά μπορούν να συνοδέψουν το κείμενο με ανάλογες ζωγραφιές ή με φωτογραφίες από την επίσκεψή μας στον αμπελώνα. Τέλος, υπογραμμίζουμε τις λέξεις-κλειδιά του κειμένου μας (π.χ. σταφύλια, κοφίνια, πατητήρι, κρασί). ΤΙ ΘΕΜΑ ΝΑ ΔΙΑΛΕΞΩ ΣΤΟΝ ΧΡΟΝΟ ΓΙΑ ΝΑ ΤΡΕΞΩ; ζ 27

8 Το βιβλίο αυτό, το οποίο είναι πλήρως εναρμονισμένο με το Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών και το Νέο Πιλοτικό Πρόγραμμα Σπουδών για το Νηπιαγωγείο, παρουσιάζει μια πρόταση για την οργάνωση Θεματικών προσεγγίσεων ή Θεμάτων παιδαγωγικά κατάλληλων για παιδιά προσχολικής εκπαίδευσης. Περιλαμβάνει: Θεωρητικές απόψεις σχετικά με τις Θεματικές προσεγγίσεις ή Θέματα: πώς γίνεται η επιλογή του Θέματος, ποια τα κριτήρια επιλογής και σχεδιασμού δραστηριοτήτων και ποιες οι προϋποθέσεις για την επιτυχία τους. 40 Θεματικές προσεγγίσεις ή Θέματα για την προσχολική εκπαίδευση στον κύκλο του σχολικού χρόνου, από τον Σεπτέμβριο ως τον Ιούνιο, που βοηθούν τα παιδιά, με παιγνιώδη, ενεργητικό, εξερευνητικό και ευχάριστο τρόπο, να γνωρίσουν καλύτερα τον εαυτό τους, τους άλλους και τον κόσμο όπου ζουν. Περισσότερες από ενδεικτικές δραστηριότητες, οι οποίες προκύπτουν από τους μαθησιακούς στόχους που τίθενται με την ευκαιρία του κάθε θέματος. Οι δραστηριότητες διατρέχουν όλα τα γνωστικά αντικείμενα του Δ.Ε.Π.Π.Σ. και, εξελικτικά μέσα στον χρόνο, παρουσιάζουν αυξανόμενο βαθμό δυσκολίας. Περισσότερες από 500 πλήρως αναπτυγμένες δραστηριότητες, οι οποίες ακολουθούν τη λογική: ερέθισμα-αφόρμηση, μαθησιακός στόχος, υλικά, πορεία διδασκαλίας, επέκταση. Το βιβλίο αυτό απευθύνεται σε παιδαγωγούς της προσχολικής εκπαίδευσης, φοιτητές Παιδαγωγικών Τμημάτων και Τ.Ε.Ι., υποψηφίους του διαγωνισμού του ΑΣΕΠ/Κλάδος Νηπιαγωγών, και φιλοδοξεί να αποτελέσει το ερέθισμα για τον σχεδιασμό Προγραμμάτων που βασίζονται στη διαθεματική αντίληψη της γνώσης. Κι α ααιέαι αίς ι διαφοιό πάχι σ διή μας πόασ για χήσ Θμά, απάσ ύβαι σις σίδς αού ο βιβίο, όπο θα αααύψι όι ο έο, ο σμίο ααφοάς, βάσ για ό αή δοιά ίαι ο παιδί αι όχι ο Θέμα! Το βιβλίο συνοδεύεται από αφίσα με τα 40 θέματα και CD-ROM, το οποίο περιλαμβάνει τα ιστογράμματα των 40 θεμάτων για την καλύτερη εποπτεία της εξέλιξής τους στον κύκλο του σχολικού χρόνου. Επίσης, περιλαμβάνει για κάθε θεματική ενότητα πλούσιο υποστηρικτικό υλικό, το οποίο η νηπιαγωγός μπορεί να συμβουλεύεται, και κατά την κρίση της και τις ανάγκες της να εκτυπώνει, όπως: «γνώσεις αναφοράς», επιπλέον αναπτυγμένες δραστηριότητες, προτάσεις για βιβλία παιδικής λογοτεχνίας, βιβλία γνώσεων, CD-ROM και μουσειοσκευές, καθώς και σχετικές ηλεκτρονικές διευθύνσεις, υλικό που αναφέρεται σε έργα τέχνης, κ.ά. ISBN ΒΟΗΘ. ΚΩΔ. ΜΗΧ/ΣΗΣ 80506