Πρωτόκολλο για τη διδασκαλία των Αρχαίων Ελληνικών. Δημοσθένους, Ὑπὲρ τῆς Ροδίων ἐλευθερίας, Προοίμιον, 1-2

HTML
DOWNLOAD

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Πρωτόκολλο για τη διδασκαλία των Αρχαίων Ελληνικών. Δημοσθένους, Ὑπὲρ τῆς Ροδίων ἐλευθερίας, Προοίμιον, 1-2"

Κρέων Δράκος
8 χρόνια πριν
Προβολές:

1 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ Μάθημα: 703 Διδακτική μεθοδολογία του μαθήματος των Αρχαίων Ελληνικών στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση Υπεύθυνος μαθήματος: Βασίλειος Τσιότρας Επόοτρια :: Πρωτόκολλο για τη διδασκαλία των Αρχαίων Ελληνικών Δημοσθένους, Ὑπὲρ τῆς Ροδίων ἐλευθερίας, Προοίμιον, 1-2 Θεσσαλονίκη, χειμερινό εξάμηνο

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Εισαγωγή Προετοιμασία Στοχοθεσία Μεθόδευση Παιδαγωγικό υλικό υποστήριξης Πορεία Διδασκαλίας Σχέδιο μαθήματος Αξιολόγηση Αξιολόγηση διδασκαλίας Παρατηρήσεις και προτάσεις Επισύναψη υλικού...9 Βιβλιογραφία

3 Εισαγωγή Στο πλαίσιο της πρακτικής άσκησης που προσφέρεται κατά την παρακολούθηση του επιλεγόμενου μαθήματος της Διδακτικής των αρχαίων ελληνικών, πραγματοποιήθηκε η διδασκαλία μας, η οποία έλαβε χώρα στο Γενικό Λύκειο Θεσσαλονίκης και συγκεκριμένα στο τμήμα θεωρητικής κατεύθυνσης της Β τάξης με διδάσκουσα την. Σε συνεργασία με τη διδάσκουσα, ορίστηκαν οι τρεις ωριαίες παρακολουθήσεις του μαθήματος των αρχαίων ελληνικών, ειδικότερα των ρητορικών κειμένων, όπως και η 13 η Ιανουαρίου 2011 ως ημέρα της διδασκαλίας μας. Οι παρακολουθήσεις είχαν ως εξής: 14 Δεκεμβρίου 2010 Υποδοχή στο σχολικό συγκρότημα και φιλοξενία μας από το τμήμα Β 1 θεωρητικής κατεύθυνσης. Ευσύνοπτη παρουσίασή μας στους/στις μαθητές/- τριες από τη διδάσκουσα. Διδασκαλία των παραγράφων στο λόγο του Λυσία Ὑπὲρ Μαντιθέου. Το συνολικό κείμενο εκφωνήθηκε από τη διδάσκουσα και ακολούθησε τμηματική μετάφραση αποκλειστικά από τους/τις μαθητές/-τριες. Παράλληλα με τη μεταφραστική δραστηριότητα υπήρξε και συντακτική προσέγγιση των περιόδων. Μετά το πέρας της μετάφρασης, ακολούθησε ερμηνεία επικεντρωμένη στον ανθρωπογνωστικό χαρακτήρα του μαθήματος σε σχέση με την εξωτερική εμφάνιση, καθώς και το δίπολο του φαίνεσθαι και του εἶναι. 10 Ιανουαρίου 2011 Παρακολούθηση δύο διδακτικών ωρών στο τμήμα Β 1 θεωρητικής. Αντικείμενο προς εξέταση στο τμήμα αφενός η ανακεφαλαίωση του λόγου Ὑπὲρ Μαντιθέου του Λυσία την πρώτη ώρα και αφετέρου η εισαγωγή στο λόγο Δημοσθένους, Ὑπὲρ τῆς Ροδίων ἐλευθερίας τη δεύτερη. Προετοιμάστηκε το θεωρητικό υπόβαθρο σχετικά με τα είδη του ρητορικού λόγου και πραγματοποιήθηκε το πέρασμα από το είδος του δικανικού (Λυσίας) σε αυτό του συμβουλευτικού (Δημοσθένης). Αναφορικά με το λόγο Ὑπὲρ τῆς Ροδίων ἐλευθερίας, αξιοποιήθηκε η αφόρμηση του τίτλου για την εξεύρεση του είδους του ρητορικού λόγου και αναπτύχθηκε το ιστορικό πλαίσιο σε συνδυασμό με μία καίρια και σύντομη παρουσίαση του Δημοσθένη στο πλαίσιο της αρχαιογνωσίας. Ο ρόλος του κριτικού παρατηρητή που υποδυθήκαμε στις προαναφερθείσες διδασκαλίες της κυρίας Θεραπιώτου ενίσχυσε την κατανόηση της εκπαιδευτικής εξάρτυσης που κρίνεται αναγκαία για την επιτυχή έκβαση της διαλογικής μορφής του μαθήματος. Το τμήμα ήταν ολιγομελές και οι δεσμοί μεταξύ των μαθητών/-τριών σφιχτοί. Υπήρχε ελευθερία λόγου, η οποία ήταν σεβαστή και σε πλήρη χρήση από όλους. Το μάθημα κινήθηκε σε επίπεδο συζήτησης, όπου ο/η κάθε μαθητής/-τρια είχαν λόγο με την παρότρυνση της εκπαιδευτικού και τη συνεχή αναζωπύρωση του ενδιαφέροντος στο τμήμα. Αξιοσημείωτος ήταν ο τρόπος διαχείρισης των αποριών από τη διδάσκουσα όταν προέκυπτε απορία από τους μαθητές, δεν επενέβαινε η διδασκαλική αυθεντία, αλλά οι μαθητές/-τριες έλυναν τις απορίες αλλήλων. Η εμπέδωση της γνώσης μεθοδευμένα γινόταν με γλωσσικά παιχνίδια και έντονη θεατρικότητα από μέρους της εκπαιδευτικού. Παράλληλα με τις παρακολουθήσεις, πραγματοποιήθηκαν και οι συναντήσεις μας με την επόπτρια., η οποία μας έδωσε τις κατευθυντήριες γραμμές της διδασκαλίας μας σε πρακτικό επίπεδο. 3

4 1. Προετοιμασία 1.1. Στοχοθεσία Οι ειδικοί στόχοι που διατρέχουν τη διδασκαλία της ενότητας είναι σύμφυτοι με τους γενικούς στόχους του μαθήματος της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας και Γραμματείας, τον ανθρωπογνωστικό και αρχαιογνωστικό χαρακτήρα βάσει του αναλυτικού προγράμματος και του βιβλίου του εκπαιδευτικού. Σύμφωνα με τα περιεχόμενα του προς διδασκαλία κειμένου, οι στόχοι που καταρτίσαμε έχουν ως εξής: Ο/Η μαθητής/τρια να καταστεί ικανός/ή να: εξοικειωθεί με τις προθέσεις του συμβουλευτικού λόγου. εξετάσει την αιτία εκφώνησης του λόγου. μεταφράσει το προοίμιο. αναγνωρίσει τους ρητορικούς τρόπους (ηθοποιία) που χρησιμοποιεί ο Δημοσθένης. προσδιορίσει τις βασικές αρχές που ορίζουν την άμεση αθηναϊκή δημοκρατία. αναγνωρίσει την παρρησία ως στάση ζωής και να την αντιπαραθέσει με τη σύγχρονη ελευθερία λόγου και τα καθεστώτα λογοκρισίας. διασαφηνίσει το δίπολο λόγῳ και ἔργῳ, υποστηρίζοντας την πράξη ως συνοδό της θεωρίας. μεταχειριστεί το ιστορικό πλαίσιο της ήττας των Αθηναίων στο Συμμαχικό πόλεμο, προκειμένου να εξηγήσει τις ρητορικές επιλογές του Δημοσθένη. συσχετίσει την ὕβριν με το αρχαιοελληνικό ιδεώδες του μέτρου. αντιπαραθέσει την πολιτική προτροπή του Δημοσθένη με αυτήν της παράταξης του Εύβουλου. Οι στόχοι κινούνται στο γνωστικό και συναισθηματικό επίπεδο και συντελούν στη μακροχρόνια διαμόρφωση στάσεων ζωής που μπορούν να υιοθετηθούν στην καθημερινότητα, παράλληλα με τη θεωρητική / γνωστική θωράκιση των μαθητών/- τριών Μεθόδευση Κατά τη διδασκαλία εφαρμόζεται η ερμηνευτική κειμενοκεντρική μέθοδος, η οποία στηρίζεται στο ίδιο το μικροκείμενο, προκρίνοντας τη διαφοροποίηση της εκάστοτε διδασκαλίας βάσει του γραμματειακού είδους στο οποίο ανήκει το διδακτέο κείμενο. Η ερμηνευτική μέθοδος προάγει τη συνολική παρουσίαση του κειμένου, την οποία ακολουθεί η ανάλυση στα δομικά του μέρη και κατόπιν ολοκληρώνει η επανασύνθεσή του σε όλον. Ο ρόλος του εκπαιδευτικού στην παρούσα μέθοδο είναι επικουρικός και καθοδηγητικός, καθώς απαραίτητη κρίνεται η πρωτοβουλία και η αυτενέργεια των μαθητών/-τριων. Η διαλογική μορφή της διδασκαλίας οφείλει να είναι τέτοια, ώστε να προβάλλεται ο μαθητής και η μαθήτρια ως ενεργός φορέας της διαδικασίας του μανθάνειν, και όχι η καθηγητική αυθεντία. Τα κύρια εποπτικά μέσα είναι το σχολικό εγχειρίδιο και ο πίνακας, ενώ ανάλογα με τις υποδομές του σχολείου προτάσσεται η χρήση του προγράμματος powerpoint και του βιντεοπροβολέα. 4

5 Υπογραμμίζεται ο χρονικός προγραμματισμός της διδασκαλίας είναι αυτός της μίας διδακτικής ώρας. Σε έναν εναλλακτικό χρονικό προγραμματισμό, η στοχοθεσία θα εμπλουτιζόταν με ομαδοσυνεργατικές δραστηριότητες του ψυχοκινητικού τομέα, όπως την αναπαράσταση λήψεως αποφάσεων στην Εκκλησία του δήμου. Άλλη πρόταση που εντάσσεται στο συναισθηματικό τομέα θα συνέδεε την εισαγωγική ενότητα σχετικά με το βίο του Δημοσθένη με το προοίμιο του λόγου του μέσω του τραγουδιού «Δημοσθένους λέξις», του οποίου τους στίχους οι μαθητές/- τριες θα αντιπαρέβαλαν με τα βιογραφικά δεδομένα του ρήτορα Παιδαγωγικό υλικό υποστήριξης Προκειμένου να μεθοδεύσουμε τη διδασκαλία μας, προηγήθηκε η βιβλιογραφική μελέτη των ιστοριών της αρχαίας ελληνικής γραμματείας του Lesky, των Easterling Knox, καθώς επίσης και του Montanari, από όπου ενημερωθήκαμε για τα εργοβιογραφικά του Δημοσθένη. Κατόπιν, ανατρέξαμε στο βιβλίο του καθηγητή για τα Ρητορικά Κείμενα της Β Λυκείου και εντοπίσαμε τις κατευθύνσεις του προγράμματος. Το φύλλο αξιολόγησης διαρθρώθηκε με τρόπο τέτοιο, ώστε έμφαση να δίνεται στην ερμηνεία και κατανόηση, με το δυνατόν λιγότερες λεξιλογικές και συντακτικές ασκήσεις. Σχετικά με το λεξιλόγιο και τη σύνταξη, η συνδρομή τόσο της επόπτριας.. όσο και της εκπαιδευτικού ήταν πολύτιμη, καθώς μας προσδιόρισαν το βαθμό δυσκολίας σύμφωνα με τη διδαχθείσα ύλη. Το φύλλο αξιολόγησης ολοκληρώθηκε ένα παράλληλο κείμενο από την Αντιγόνη και μία ακόμη ερμηνευτική ερώτηση, που προωθεί την κριτική σκέψη των μαθητών/-τριών, καθώς συσχετίζει την ὕβριν της αρχαίας τραγωδίας με εκείνη που καταλογίζει ο Δημοσθένης στους Ροδίους. 5

Σχετικά έγγραφα

Αναδιάρθρωση και εξορθολογισμός διδακτέας ύλης

Αναδιάρθρωση και εξορθολογισμός διδακτέας ύλης ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ (ΗΜΕΡΗΣΙΟ- ΕΣΠΕΡΙΝΟ) Τάξεις: Α, Β Ημερησίου και Α, Β, Γ Εσπερινού Χρυσάνθη Κουμπάρου Σχολική Σύμβουλος