Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Παρασκευή 18 Μαρτίου Ελληνική Οικονομία

Transcript

1 Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Παρασκευή 18 Μαρτίου 216 Ελληνική Οικονομία Η κρισιμότητα της πρώτης αξιολογήσεως του νέου προγράμματος προσαρμογής της ελληνικής οικονομίας συνδέεται πρωτίστως με τα ευνοϊκά αποτελέσματα που αναμένεται να έχει η έγκαιρη ολοκλήρωσή της επί της επενδυτικής εμπιστοσύνης καθώς και με την τόνωση των συνθηκών ρευστότητας που θα προκύψουν με την αποπληρωμή των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων προς τον ιδιωτικό τομέα. Η ολοκλήρωση της αξιολογήσεως θα μπορούσε μάλιστα να διασφαλίσει, σε βραχύ χρονικό ορίζοντα, την ελαχιστοποίηση της υφεσιακής υποτροπής περιορίζοντάς την στο δεύτερο εξάμηνο του 215 και το πρώτο εξάμηνο του 216. Εκτός από τη χρονική διάσταση της αξιολογήσεως, το ίδιο το περιεχόμενο των μεταρρυθμίσεων που εντέλει θα συμφωνηθεί με τους εταίρους συνιστά ένα ακόμη ιδιαίτερα κρίσιμο στοιχείο για τη μελλοντική μακροχρόνια αναπτυξιακή δυναμική της ελληνικής οικονομίας, και κατά συνέπεια, την ανάλυση βιωσιμότητας του δημοσίου χρέους. Με άλλα λόγια, το μεταρρυθμιστικό πλαίσιο στο πεδίο του φορολογικού συστήματος, των παραμετρικών αλλαγών στο σύστημα κοινωνικών ασφαλίσεων και της αξιοποιήσεως της δημόσιας περιουσίας, οφείλει να μην αποσταθεροποιεί αλλά αντιθέτως να βελτιώνει το επενδυτικό κλίμα εντός των ορίων που θέτουν οι συμφωνηθέντες δημοσιονομικοί στόχοι. Στο σημείο αυτό είναι χρήσιμο να εμπλουτισθεί ο σχεδιασμός της οικονομικής πολιτικής με την εμπειρία δυο χωρών που εξήλθαν από τις υποχρεώσεις των μνημονίων σχετικά σύντομα και σήμερα απολαμβάνουν υψηλές οικονομικές επιδόσεις της Κύπρου και ιδιαίτερα της Ιρλανδίας. Η τελευταία μάλιστα επέτυχε τον υψηλότερο ρυθμό αναπτύξεως ανάμεσα στις χώρες της Ευρωζώνης κατά το 215. Ας ανοίξουμε επομένως, μια παρένθεση για να περιγράψουμε, συνοπτικά, τα επιτεύγματά τους. Η Κύπρος εξήλθε από το Μνημόνιο τρία χρόνια μετά την υπογραφή του. Ο ρυθμός αναπτύξεως το 215 διαμορφώθηκε στο 1,6% και υποστηρίχθηκε από την εγχώρια ζήτηση που ενισχύθηκε από την πτώση των τιμών ενέργειας κα τη διεθνή ζήτηση που ευεργετήθηκε από το αδύναμο ευρώ. Οι ευνοϊκοί αυτοί παράγοντες αυτοί ήσαν ορατοί και στην ελληνική οικονομία χωρίς όμως, να αποτρέψουν την υφεσιακή υποτροπή. Η κυπριακή επιτυχία καθίσταται ακόμη πιο εντυπωσιακή εάν ληφθεί υπόψη ότι συνδυάζεται με συσταλτική δημοσιονομική πολιτική, όπως υποδηλώνει η επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος της τάξεως του 2,2% το 215, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στις χειμερινές προβλέψεις. Αμφότεροι οι ανωτέρω παράγοντες, ανάπτυξη και πρωτογενές πλεόνασμα, υπηρετούν το στόχο της βιωσιμότητας του χρέους αποκλιμακώνοντας τον λόγο χρέους προς ΑΕΠ. Η Ιρλανδία επέτυχε ρυθμό αναπτύξεως 7,8% το 215 καθώς και αξιοσημείωτο ρυθμό δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας. Το πιο εντυπωσιακό, όμως, είναι το εξής: Οι χαμηλοί φορολογικοί συντελεστές συνδυάσθηκαν με υψηλότερα φορολογικά έσοδα ως αποτέλεσμα της αυξημένης οικονομικής δραστηριότητας. Σε τέτοιο βαθμό μάλιστα που επέτρεψε την αύξηση των κοινωνικών δαπανών και των δαπανών υγείας χωρίς να χειροτερεύσει το δημοσιονομικό αποτέλεσμα. Επιπλέον, το δημόσιο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ έχει τεθεί σε καθοδική τροχιά (213: 12%, 214: 17,5%, 215π: 98,4%). Κοινό χαρακτηριστικό των δυο χωρών είναι ότι δεν στήριξαν τη δημοσιονομική τους προσαρμογή στην αύξηση των φορολογικών συντελεστών και των εισφορών. Συγκεκριμένα, ο φορολογικός συντελεστής επί της κερδοφορίας των επιχειρήσεων είναι 12,5% και στις δύο ανωτέρω χώρες, ενώ στην Ελλάδα αυξήθηκε από 2% το 212 σε 29% το % 1% 5% Γράφημα 1. Επίπτωση της Μεταβολής Ονομαστικού ΑΕΠ στο Λόγο Χρέος προς ΑΕΠ ,6 Γράφημα 2. Ανάλυση των Μεταβολών του Λόγου Χρέους της Γενικής Κυβερνήσεως προς το ΑΕΠ Χρέος/ΑΕΠ 6,4 17,3 19,5 25,8 17,5 1,6 1, % -5% ,9 -, % Ελλάδα Ιρλανδία Κύπρος -3-4 Μεταβολές λόγου Χρέους προς ΑΕΠ -12, Επίπτωση ΑΕΠ (% μετ. ονομαστικό) ΑΕΠ (% μετ. πραγματικό) Πρόβλεψη Πηγή: Ε.Επιτροπή Πρωτογενές έλλειμμα/πλεόνασμα ΑΕΠ και Επιτόκια Λοιπά Πηγή: ΤτΕλλάδος, Έκθεση του Διοικητή

2 Παράλληλα, ο μέσος φορολογικός συντελεστής στην εργασία διαμορφώθηκε το 214 σε 22,1% στην Ιρλανδία, έναντι 35,7% στην Ελλάδα. Το μάθημα που εξάγεται από την εμπειρία των δυο χωρών είναι ότι η δημοσιονομική πειθαρχία στην Ελλάδα είναι προτιμότερο να επιτευχθεί μέσω αποτελεσματικότερου ελέγχου των δημοσίων δαπανών, εκσυγχρονισμού του φοροελεγκτικού μηχανισμού, αξιοποιήσεως της δημόσιας περιουσίας και πλήρους απελευθερώσεως των αγορών. Ειδικά στην ελληνική περίπτωση που οι γειτονικές χώρες όπως η Βουλγαρία και η Αλβανία επιβάλλουν χαμηλότατους φορολογικούς συντελεστές της τάξεως του 1% στα επιχειρηματικά κέρδη, η μετανάστευση επιχειρήσεων και η συνεπαγόμενη απώλεια θέσεων εργασίας αποτελούν σημαντικούς κινδύνους. Αξίζει να σημειωθεί ότι η ανωτέρω ανάλυση δεν παραγνωρίζει τη διαφορετικότητα, τόσο των αιτίων που οδήγησαν τις τρεις χώρες σε κρίση, όσο και του παραγωγικού τους μοντέλου. Υποδεικνύει ωστόσο εμφατικά το διαφορετικό υπόδειγμα δημοσιονομικής προσαρμογής και κυρίως της φορολογικής αντιμετωπίσεως της μισθωτής εργασίας και της επιχειρηματικής δράσεως. Η μόνιμη βελτίωση της αναπτυξιακής δυναμικής μέσω ενός φιλικού φορολογικού συστήματος που θα ενισχύσει την επενδυτική δαπάνη αναμένεται να έχει θετικές συνέπειες για τη βιωσιμότητα του δημοσίου χρέους, πυροδοτώντας κατ' αυτόν τον τρόπο ένα ανατροφοδοτούμενο ενάρετο κύκλο επενδύσεων - εμπιστοσύνης - επενδύσεων. Όπως παρατηρείται στο Γράφημα 1, η επίπτωση της μεταβολής του ονομαστικού ΑΕΠ στον λόγο χρέους προς ΑΕΠ είναι σημαντική. Εάν επιβεβαιωθούν οι προβλέψεις της Ε.Επιτροπής (σκιασμένη περιοχή) για την πορεία των τιμών και του πραγματικού ΑΕΠ το 217 θα έχουμε κάμψη του λόγου χρέους προς ΑΕΠ στην Ελλάδα, ανεξαρτήτως της ενδεχόμενης ελαφρύνσεως του αριθμητή του κλάσματος μετά από μείωση των επιτοκίων από την πλευρά των επίσημων δανειστών. Πρόκειται για μια πορεία που είναι ήδη εμφανής στη δυναμική του χρέους της Κύπρου και της Ιρλανδίας. Στο Γράφημα 2 αναδεικνύεται το γεγονός ότι ο ρυθμός αναπτύξεως έχει αποσταθεροποιήσει τον λόγο χρέους προς ΑΕΠ τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας. Στο Γράφημα διαχωρίζουμε τις μεταβολές τους λόγου χρέους προς ΑΕΠ στις τρεις συνιστώσες του. Συγκεκριμένα, (i) την επίδραση από την επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος, (ii) την επίπτωση από την αύξηση του ΑΕΠ και τη μείωση των επιτοκίων και (iii) την επίδραση από λοιπές μεταβλητές, όπως τα έσοδα από αποκρατικοποιήσεις και άλλου είδους έσοδα, μεταβλητές οι οποίες επηρεάζουν καθοδικά τον λόγο Φορολογική επιβάρυνση για οικογένεια με ένα εργαζόμενο, χωρίς παιδιά, με ετήσιες απολαβές 67% του μέσου εισοδήματος της χώρας χρέους προς ΑΕΠ. Μεταβολές προς την αντίθετη κατεύθυνση επηρεάζουν ανοδικά το δημόσιο χρέος. Σύμφωνα με τον Προϋπολογισμό του 215, το δημόσιο χρέος αναμένεται να μειωθεί σε 316,5 δισ. το 215, από 317,1 δισ. το 214. Ωστόσο, ως ποσοστό του ΑΕΠ αναμένεται να αυξηθεί σε 18,2%, από 178,6% το 214, εξαιτίας της μειώσεως του ονομαστικού ΑΕΠ κατά,9% το 215. Η εκτίμηση αυτή ενδέχεται να είναι ιδιαίτερα συντηρητική καθώς η διαδικασία ανακεφαλαιοποιήσεως των τραπεζών ολοκληρώθηκε με συνολική επιβάρυνση του δημοσίου μόλις 5,4 δισ. (έναντι 1 δισ. που είχε αρχικά προβλεφθεί). Ωστόσο, το μικρότερο, τελικά, κόστος από την ανακεφαλαιοποίηση αντισταθμίζεται κατά το μεγαλύτερο μέρος από την αδυναμία εισπράξεως εσόδων από ANFA και SMP 2. Σημειώνεται ότι στην πρόβλεψη για την εξέλιξη του χρέους περιλαμβάνεται η είσπραξη εσόδων από ANFA και SMP ύψους 3,9 δισ. για το 215. Η Κατασκευαστική Δραστηριότητα το 215: Η ιδιωτική οικοδομική δραστηριότητα (ΕΛΣΤΑΤ, σε κατοικήσιμα και μη κτίρια και σε κυβικά μέτρα) αυξήθηκε κατά 67,3%, σε ετήσια βάση, τον Δεκέμβριο 215 (Νοέμβριος 215: -4,5%, Οκτώβριος 215: -38,2%), έναντι αύξησης κατά 13,1% τον Δεκέμβριο του % 8% 6% 4% 2% % -2% -4% -6% -8% -1% Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ Όγκος Οικοδομικής Δραστηριότητας Σημειώνεται ότι οι μεταπτώσεις που παρατηρούνται στην ιδιωτική κατασκευαστική δραστηριότητα από μήνα σε μήνα, οφείλονται κυρίως στο πολύ χαμηλό επίπεδο της αγοράς. Επισημαίνεται ότι ο όγκος της ιδιωτικής οικοδομικής δραστηριότητας είχε ανέλθει στις χιλιάδες κυβικά μέτρα το 28 και στις το 29, για να κατέλθει έκτοτε με έντονα 2 Τα έσοδα ANFA αφορούν την εκχώρηση στο ελληνικό δημόσιο, εκ μέρους των εθνικών κεντρικών τραπεζών του Ευρωσυστήματος, των κερδών τους, από τη διακράτηση τίτλων του Ελληνικού Δημοσίου, ενώ τα έσοδα SMP αφορούν τη μεταφορά των αποδόσεων ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου από τις κεντρικές τράπεζες του Ευρωσυστήματος. 5 Όγκος (σε κυβ.μέτρα), δεξ. άξονας % ετήσια μεταβολή, αριστ. άξονας κινητός μέσος 6 μηνών 2

3 καθοδικούς ρυθμούς στις χιλιάδες κυβικά μέτρα το 214 και σε 1.971,8 το 215 καταγράφοντας πτώση κατά 83,1% στην περίοδο Επομένως αρκεί μια μικρή αύξηση είτε μείωση των αδειών σε επιφάνεια και όγκο, ώστε να επηρεασθεί το μέγεθος της οικοδομικής δραστηριότητας ενός περιφερειακού διαμερίσματος αλλά ακόμα και της χώρας. Είναι ενδεικτικό ότι στη Θεσσαλία αυξήθηκαν οι άδειες οικοδομών (όγκος) τον Δεκέμβριο 215 κατά 663,9%, στην Ήπειρο κατά 3,9%, στη Στερεά Ελλάδα κατά 26,7% στη Δυτική Ελλάδα κατά 14,6%, στην Κρήτη κατά 49,8% και στην Αττική κατά 4,5%. Αντίθετα, παρατηρήθηκε σημαντική μείωση της ιδιωτικής οικοδομικής δραστηριότης στα νησιά του Βορείου (-77,3%) και Νοτίου Αιγαίου (- 51,2%). Σημειώνεται ότι στο πρώτο τρίμηνο του 215 η ιδιωτική κατασκευαστική δραστηριότητα είχε αυξηθεί σημαντικά κατά 29,2%, σε ετήσια βάση, έκτοτε όμως και υπό την επίδραση των κεφαλαιακών περιορισμών και της κλιμάκωσης της αβεβαιότητας, άρχισε η πτωτική τροχιά, με αποτέλεσμα στο δεύτερο και τρίμηνο του 215 να μειωθεί κατά 5,6% και 22,2% αντίστοιχα. Ωστόσο, στο τέταρτο τρίμηνο ανέκαμψε σημειώνοντας άνοδο κατά 5,9% σε ετήσια βάση. Συνολικά το 215 ο όγκος των οικοδομικών αδειών μειώθηκε σωρευτικά οριακά κατά,2%, έναντι μείωσης κατά 5,8% το 214 και 25,6% το 213. Επισημαίνεται επιπροσθέτως ότι οι επενδύσεις σε κατασκευές (σε σταθερές τιμές) μειώθηκαν κατά 9,4% τα 215 από πτώση κατά 17,2% το 214, ενώ και οι επενδύσεις σε κατοικίες μειώθηκαν κατά 23,3% έναντι πτώσης κατά 52,2% το 214. Επίσης, σύμφωνα με τους Εθνικούς Λογαριασμούς (ΕΛΣΤΑΤ) το προϊόν του κατασκευαστικού τομέα (σε σταθερές τιμές) μειώθηκε σημαντικά κατά 12,% το 215, έναντι μείωσης κατά 4,3% το 214 και πτώσης κατά 22,9% το 213, εξαιτίας της επιβράδυνσης των έργων βασικής υποδομής και της μείωσης της οικοδομικής δραστηριότητας. Συμπληρώνεται ότι η ΕΛΣΤΑΤ χρησιμοποιεί και τον Δείκτη Παραγωγής στις Κατασκευές, προκειμένου να αξιολογηθεί η εξέλιξη του τομέα των ιδιωτικών Κατασκευών. Ο δείκτης αυτός μειώθηκε κατά 2,4% το 215, έναντι ανόδου κατά 15,5% το 214. Η μείωση αυτή προήλθε από την πτώση της παραγωγής στις κατασκευές κατά 17,6% στο δεύτερο εξάμηνο του 215 σε ετήσια βάση, έναντι αύξησης κατά 21,9% στο πρώτο εξάμηνο του 215. Σε καθοδική φάση υπήρξε το 215 και η ζήτηση ιδιωτικών ακινήτων από το εξωτερικό. Συγκεκριμένα, η εισροή κεφαλαίων από το εξωτερικό για αγορά ακινήτων υποχώρησε στα 185,8 εκατ. έναντι 25, το 214. Τέλος, οι εκτιμήσεις των επιχειρήσεων του κατασκευαστικού κλάδου (ΙΟΒΕ) μειώθηκαν σημαντικά 215 στις 56,4 μονάδες (μέσος όρος) από τις 8,4 μονάδες του 214, λόγω των εξαιρετικά χαμηλών τιμών των θερινών μηνών. Η μέλλουσα ανάκαμψη της ιδιωτικής κατασκευαστικής δραστηριότητας και εν γένει του κλάδου των κατασκευών σχετίζεται με την ενίσχυση του διαθεσίμου εισοδήματος των νοικοκυριών, την άνοδο της απασχόλησης και τη βελτίωση των συνθηκών χρηματοδότησης από το τραπεζικό σύστημα. Βιομηχανική Παραγωγή: Ο Γενικός Δείκτης της Βιομηχανίας αυξήθηκε κατά 4,6% το Ιανουάριο του 216, σε ετήσια βάση, έναντι μηδαμινής ανόδου κατά,1% το 214, λόγω της αύξησης της παραγωγής όλων των επιμέρους δεικτών που τον απαρτίζουν εκτός της παραγωγής των ορυχείων και των λατομείων και ύδατος. Η άνοδος της βιομηχανικής παραγωγής οφείλεται στη σημαντική επιτάχυνση της παραγωγής της μεταποίησης (+5,8%) όπως και της αύξησης της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας (+6,8%). Σημειώνεται ότι η παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος σημείωσε έντονη άνοδο στο τρίτο (+9,8%) και στο τέταρτο τρίμηνο του 215 (+5,4%), καθώς εξαιτίας κυρίως των κεφαλαιακών ελέγχων παρήχθη ηλεκτρική ενέργεια από υδροηλεκτρικά φράγματα, από φυσικό αέριο και από τις ΑΠΕ. Κατά συνέπεια περιορίσθηκε σημαντικά η εισαγωγή ηλεκτρικού ρεύματος στο 17,9% της συνολικής ηλεκτρικής ζήτησης, έναντι 23,%, 29,4%, 27,2% στο τρίτο, δεύτερο και πρώτο τρίμηνο του 215 και 26,8% στο τελευταίο τρίμηνο του 214. Τα σημαντικά θετικά πρόσημα της παραγωγής του ηλεκτρισμού του τρίτου και τέταρτου τριμήνου 215 υπερκάλυψαν την αρνητική επίδραση της μείωσης της παραγωγής του πρώτου (-5,1%) και δευτέρου τριμήνου 215 (-9,4%) που προκλήθηκε από την αύξηση των εισαγωγών ηλεκτρικού ρεύματος Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ, ΙΟΒΕ Μεταποιητική Παραγωγή και Δείκτης Εμπιστοσύνης στη Βιομηχανία % ετήσια μεταβολή κινητός μέσος 6μηνου Δείκτης Εμπιστοσύνης στη Βιομηχανία 1% 5% % -5% -1% -15% -2% 3

4 Αρνητικά επέδρασε στη βιομηχανική παραγωγή του Ιανουαρίου 216, η μείωση της παραγωγής των ορυχείων και των μεταλλίων (-13,6%), γεγονός που εξ ολοκλήρου οφείλεται στην πτώση της εξόρυξης άνθρακα και λιγνίτη (-25,%). Επισημαίνεται ότι η αύξηση της μεταποιητικής βιομηχανίας προκύπτει και από την περαιτέρω ισχυροποίηση των επιχειρηματικών προσδοκιών στη βιομηχανία (ΙΟΒΕ) στις 87,9 μονάδες και 89,2 μονάδες τον Ιανουάριο και Φεβρουάριο 216 αντίστοιχα, από τις 84,6 μονάδες τον Δεκέμβριο 215, έναντι των 69,5 μονάδων τον Ιούλιο 215 και 86,6 μον. τον Φεβρουάριο του 215. Ωστόσο, ο Δείκτης Υπευθύνων Προμηθειών (PMI) υποχώρησε στις 48,4 μονάδες τον Φεβρουάριο 216 από το όριο των 5 μονάδων που διαμορφώθηκε τον Ιανουάριο 216, τιμή που υποδηλώνει κάθοδο της παραγωγής στο επόμενο τρίμηνο. Επισημαίνεται ότι βασικοί κλάδοι της ελληνικής βιομηχανίας εξακολουθούν να παρουσιάζουν σημαντική αύξηση της παραγωγής, καθώς είναι αυτοί που επέτυχαν να στρέψουν σημαντικό μέρος της παραγωγής τους στην εξωτερική αγορά το 215. Προστίθεται ότι ο PMI μειώθηκε σημαντικά τον Ιούλιο (3,2 μον.) και Αύγουστο (39,1 μον.) του 215 για να επανακάμψει σε θετικό έδαφος τον Δεκέμβριο 215 (5,2 μον.). Από την ανάλυση των κλάδων της μεταποιητικής βιομηχανίας κατά τον Ιανουάριο 216, προκύπτει ότι 15 κλάδοι έχουν επιτύχει αύξηση της παραγωγή τους συγκριτικά με τον Ιανουάριο του 215, ενώ τρείς εκ των σημαντικότερων κλάδων της μεταποίησης αύξησαν την παραγωγή τους πάνω από το επίπεδο του 21 (21=1) και άλλοι τέσσερις κινήθηκαν πλησίον των 1 μονάδων. Συγκεκριμένα: Πάνω από τις 1 μονάδες (έτος βάσης 21=1) το 215 διαμορφώθηκε η παραγωγή στους κλάδους: 1. Καπνοβιομηχανία στις 124,2 μον. σημειώνοντας αξιόλογη αύξηση κατά 31,3% 2. Παράγωγα πετρελαίου και άνθρακα στις 13,6 μον. ή αύξηση 6,9% 3. Φαρμακοβιομηχανία στις 111,7 μον. με αύξηση 14,6% Παράλληλα κοντά στις 1 μονάδες κινούνται οι κλάδοι των βασικών μετάλλων (92,5 μον. με αύξηση 1,6%), της βιομηχανίας πλαστικών υλών (83,6μον. με αύξηση 1,7%), της βιομηχανίας χημικών προϊόντων (89,8 μον. με άνοδο 15,%), της βιομηχανίας τροφίμων (88,1 μον. με άνοδο 3,9%). Οι προοπτικές του μεταποιητικού τομέα εκτιμάται ότι θα ενισχυθούν από την αναμενόμενη το 216 χαλάρωση των κεφαλαιακών ελέγχων, την εξάλειψη της αβεβαιότητας με την ολοκλήρωση της αξιολόγησης και τη σταθεροποίηση του οικονομικού συστήματος. Ύστερα από σχεδόν επτά έτη μηδενικών επιτοκίων και πάνω από εννέα έτη από την τελευταία αύξηση των επιτοκίων, η Επιτροπή Νομισματικής Πολιτικής (FOMC) της Ομοσπονδιακής Τραπέζης (Fed) των ΗΠΑ, αποφάσισε τον περασμένο Δεκέμβριο να προβεί στην πρώτη αύξηση των επιτοκίων της, σηματοδοτώντας την επιστροφή της νομισματικής πολιτικής στην κανονικότητα. Ωστόσο, το ασταθές διεθνές οικονομικό περιβάλλον που επικράτησε στο πρώτο τρίμηνο του έτους, δεν προσέφερε μεγάλα περιθώρια κινήσεων για τη συνέχεια, με αποτέλεσμα στη διήμερη συνεδρίαση στις Μαρτίου, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα, όπως ευρέως αναμενόταν, διατήρησε αμετάβλητα τα βασικά της επιτόκια, ενώ παράλληλα αναθεώρησε το σχεδιασμό της για τις μελλοντικές αυξήσεις των επιτοκίων. Εντούτοις, ορισμένοι παρατηρητές της Fed ανέμεναν μια περισσότερο επιθετική συμπεριφορά σχετικά με την πορεία των επιτοκίων, λαμβάνοντας υπόψη την πρόσφατη βελτίωση των μικρο-οικονομικών δεδομένων. Συγκεκριμένα, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ, ενώ στη συνεδρίαση του περασμένου Δεκεμβρίου προέβλεπε τέσσερις αυξήσεις επιτοκίων (,25% έκαστη) το 216, οι νέες εκτιμήσεις θέλουν αυτές να περιορίζονται σε δύο, τόσο για το 216, όσο και για το 217. Αναλυτικότερα, βάσει του βασικού επιτοκίου της Fed, το οποίο σήμερα καθορίζεται μεταξύ,25%-,5%, οι αξιωματούχοι της Fed τον περασμένο Δεκέμβριο ανέμεναν το ανώτερο επίπεδο του να διαμορφωνόταν μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους στο 1,4%. Με τις νέες προβλέψεις, η FOMC προβλέπει τώρα να διαμορφωθεί στο,9% το 216 και στο 1,9% μέχρι το τέλος του 217. Σύμφωνα με την FOMC τα πρόσφατα μακροοικονομικά δεδομένα, συμπεριλαμβανομένων και των θέσεων εργασίας, που προστέθηκαν στην οικονομία των ΗΠΑ τον Φεβρουάριο, υποδεικνύουν ενίσχυση της απασχόλησης, με παράλληλη άνοδο του πληθωρισμού, η οποία όμως λόγω του ευμετάβλητου διεθνούς χρηματοοικονομικού περιβάλλοντος δεν αναμένεται να διατηρηθεί στο υπόλοιπο του έτους. Ειδικότερα, για τον πληθωρισμό, προβλέπει ότι θα διαμορφωθεί στο 1,6% το 216 και στο 1,9% το 217, έναντι προηγούμενης πρόβλεψης 1,8%. Παράλληλα η Επιτροπή διαπίστωσε χαμηλό ρυθμό αύξησης των καταναλωτικών δαπανών και περαιτέρω βελτίωση της αγοράς κατοικίας. Οι αξιωματούχοι της Fed μείωσαν επίσης τις προσδοκίες τους για την οικονομική ανάπτυξη. Συγκεκριμένα, η Fed προσδοκά άνοδο του ΑΕΠ το 216 κατά 2,2%, έναντι 2,4% που ήταν η προηγούμενη εκτίμηση (Δεκ. 215) και το 217 κατά 2,1% από 2,2%. Σημειώνεται, ότι η πλειοψηφία των μελών της FOMC τάχθηκε υπέρ της διατήρησης των 4

5 επιτοκίων, με διαφωνούντα την επικεφαλής της Fed του Κάνσας (9-1). Η δημοσιοποίηση των προθέσεων της Ομοσπονδιακής Τραπέζης των ΗΠΑ όσον αφορά στην πολιτική επιτοκίων είχε θετικό αντίκτυπο στις αγορές και ήλθε μια εβδομάδα μετά την τολμηρή κίνηση του Διοικητικού Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τραπέζης (ΕΚΤ) να ενισχύσει περαιτέρω την επεκτατική της νομισματική πολιτική. Συγκεκριμένα, το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ έλαβε τις ακόλουθες αποφάσεις νομισματικής πολιτικής: (i). Μείωσε το επιτόκιο των πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης του Ευρωσυστήματος κατά 5 μονάδες βάσης σε,%. (ii). Μείωσε το επιτόκιο της διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης κατά 5 μονάδες βάσης σε,25%. (iii). Μείωσε το επιτόκιο της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων κατά 1 μονάδες βάσης σε -,4%. (iv). Αύξησε τις μηνιαίες αγορές που διενεργούνται στο πλαίσιο του προγράμματος αγοράς περιουσιακών στοιχείων σε 8 δισ. από τον Απρίλιο. (v). Συμπεριέλαβε ομόλογα επενδυτικής βαθμίδας (investment grade) εκφρασμένα σε ευρώ, εκδόσεων μη τραπεζικών εταιρειών που είναι εγκατεστημένες στη ζώνη του ευρώ, στον κατάλογο περιουσιακών στοιχείων που κρίνονται αποδεκτά για τη διενέργεια τακτικών αγορών. (vi). Τέλος, την υιοθέτηση μιας νέας δέσμης τεσσάρων στοχευμένων πράξεων πιο μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης (ΣΠΠΜΑ ΙΙ), διάρκειας 4 ετών η καθεμία, που θα ξεκινήσει τον Ιούνιο. Σημειώνεται, ότι το κόστος άντλησης κεφαλαίων στο πλαίσιο αυτών των πράξεων μπορεί να είναι τόσο χαμηλό, όσο το επιτόκιο της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων. Η ΕΚΤ με τις κινήσεις αυτές στέλνει ένα ηχηρό μήνυμα στις αγορές, ότι είναι διατεθειμένη να χρησιμοποιήσει όλους εκείνους τους μηχανισμούς που διαθέτει, προκειμένου να αποτρέψει την επιδείνωση των πληθωριστικών προοπτικών και να ενδυναμώσει την οικονομική ανάπτυξη. Άλλωστε η πτώση του πληθωρισμού στο -,2% (τελικά στοιχεία) τον Φεβρουάριο στην Ευρωζώνη, ενισχύει τις ανησυχίες των επενδυτών για την μελλοντική του πορεία. Ωστόσο, αξίζει να τονισθεί ότι η πτώση οφείλεται σε ένα συνδυασμό αρνητικών επιπτώσεων που προέρχεται από τις αδύναμες τιμές του πετρελαίου, και του φυσικού αερίου. μείωσης των εσόδων κατά $144,4 δισ. τον Φεβρουάριο (46,1%) έναντι του Ιανουαρίου ενώ οι δαπάνες αυξήθηκαν κατά $13,3 δισ. Εν μέρει αυτή η αύξηση του ελλείμματος ήταν αναμενόμενη από το Γραφείο Προϋπολογισμού των ΗΠΑ, εξ αιτίας της προβλεπόμενης μείωσης του φόρου των επιχειρήσεων και της αύξησης των δαπανών. Το συνολικό έλλειμμα στους πέντε πρώτους μήνες του δημοσιονομικού έτους 216 (Οκτώβριος 215- Φεβουάριος 216) είναι μειωμένο κατά 8,7% σε ετήσια βάση. Αγορά ακινήτων Στην αγορά ακινήτων, ο δείκτης προσδοκιών των κατασκευαστικών επιχειρήσεων παρέμεινε αμετάβλητος στις 58 μονάδες τον Μάρτιο, το χαμηλότερο επίπεδο από τον Μάϊο του 215. Ο δείκτης παρέμεινε στάσιμος σε επίπεδο αρκετά χαμηλότερα του μέσου όρου των τελευταίων 6 μηνών (6,7 μονάδες) και παρά την αυξανόμενη ζήτηση για ενυπόθηκα δάνεια και το σχετικά χαμηλό κόστος των στεγαστικών δανείων. Οι κατασκευαστές είναι επιφυλακτικοί καθώς βλέπουν τα αποθέματα των διαθέσιμων κατοικιών να μειώνονται με αποτέλεσμα οι τιμές των κατοικιών να αυξάνονται περισσότερο από τους μισθούς, καθιστώντας όλο και δυσκολότερη την αγορά κατοικιών από τα φτωχότερα εισοδηματικά στρώματα. Προϋπολογισμός ΗΠΑ Ο Ομοσπονδιακός Προϋπολογισμός παρουσίασε έλλειμμα ύψους $192,6 δισ. τον Φεβρουάριο, έναντι πλεονάσματος $55,2 δισ. τον Ιανουάριο. Η διεύρυνση του ελλείμματος είναι αποτέλεσμα της ΕΚΤ Ζώνη του Ευρώ (ΖτΕ) Η ΕΚΤ, στη συνεδρίαση της 1 ης Μαρτίου, αποφάσισε να μειώσει τα βασικά της επιτόκια ως εξής: α) το επιτόκιο πράξεων κύριας 5

6 αναχρηματοδότησης, στο,% από,5%, β) το επιτόκιο διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης, στο,25% από,3% και γ) το επιτόκιο διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων, στο -,4% από -,3%. Οι αγορές ανέμεναν μόνο τη μείωση του επιτοκίου διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων ενώ για τα άλλα επιτόκια ανέμεναν ότι θα παρέμειναν αμετάβλητα. Επιπλέον, η ΕΚΤ ανακοίνωσε τη διεύρυνση του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης μέσω των παρακάτω μέτρων: (i) Οι μηνιαίες αγορές στο πλαίσιο του προγράμματος αγοράς περιουσιακών στοιχείων που από τον Απρίλιο θα αυξηθούν κατά 2 δισ. Ευρώ οπότε θα ανέλθουν σε 8 δισ. Ευρώ. (ii) Επεκτείνεται ο κατάλογος των αποδεκτών περιουσιακών στοιχείων για τη διενέργεια τακτικών αγορών με την προσθήκη των ομολόγων επενδυτικής βαθμίδας (investment grade), τα οποία είναι εκφρασμένα σε Ευρώ και έχουν εκδοθεί από επιχειρήσεις εγκατεστημένες στη ΖτΕ που δεν είναι τράπεζες. Το μέτρο αυτό θα ενισχύσει άμεσα την ρευστότητα του ιδιωτικού τομέα. (iii) Νέα δέσμη τεσσάρων στοχευμένων πράξεων μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης (longer-term refinancing operations, TLTRO ΙΙ), διάρκειας 4 ετών η καθεμία, η οποία θα ξεκινήσει τον Ιούνιο του 216 και θα ολοκληρωθεί τον Μάρτιο του 217. Το μέτρο αυτό παρέχει μακροπρόθεσμα δάνεια προς τις τράπεζες και προβλέπεται μείωση του κόστος δανεισμού στην περίπτωση που οι τράπεζες διοχετεύσουν τα δάνεια που έλαβαν στην πραγματική οικονομία. Περαιτέρω, η ΕΚΤ παρουσίασε τις προβλέψεις των εμπειρογνωμόνων της για τα βασικά μακροοικονομικά μεγέθη της ΖτΕ. Όλες οι προβλέψεις για την αύξηση του ΑΕΠ και τον πληθωρισμό για το 216 και το 217 αναθεωρήθηκαν προς τα κάτω σε σχέση με τις προβλέψεις του Δεκεμβρίου. Αξιοσημείωτη ήταν η αναθεώρηση του πληθωρισμού για το 216, σε,1% από 1,% που προβλεπόταν τον Δεκέμβριο του 215. Σημειώνεται ότι, ο ΔΤΚ μειώθηκε σε μικρότερο βαθμό, από 1,3% τον Δεκέμβριο σε 1,1% τον Μάρτιο, αντικατοπτρίζοντας το γεγονός ότι η μείωση του εκτιμώμενου πληθωρισμού οφείλεται κυρίως στη μείωση των τιμών της ενέργειας. Επιπλέον, τα μεγέθη που αναμένονται για την ανεργία, αναπροσαρμόσθηκαν οριακά και πλέον προβλέπεται ποσοστό ανεργίας 1,4% το 216 και 1,2% το 217. Αναλυτικότερα για τον ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ το 216, η περικοπή του κατά,3% οφείλεται στη σημαντική μείωση του υπολογιζόμενου ρυθμού αύξησης των εξαγωγών, από 4,% σε 3,%. Ο ρυθμός αύξησης της ιδιωτικής κατανάλωσης συνεχίζει να εκτιμάται στο 1,9% καθώς τα νοικοκυριά συνεχίζουν να ωφελούνται σημαντικά από τις χαμηλές τιμές του πετρελαίου. Τέλος, αυξήθηκε η εκτίμηση για την αύξηση των δημοσίων δαπανών (από 1,2% σε 1,5%), κυρίως λόγω της αντιμετώπισης του προσφυγικού ζητήματος. Βιομηχανική παραγωγή Η βιομηχανική παραγωγή αυξήθηκε κατά 2,1%, τον Ιανουάριο σε μηνιαία βάση, μετά από μείωση,5% τον Δεκέμβριο, ενώ οι αναλυτές ανέμεναν αύξηση περί το 1,7%. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη μηνιαία αύξηση από τον Σεπτέμβριο του 29 και σημειώνεται ότι, όλες οι κύριες ομάδες της βιομηχανικής παραγωγής (για την παραγωγή ενδιάμεσων αγαθών, ενέργειας, κεφαλαιουχικών αγαθών, διαρκών και μη διαρκών καταναλωτικών αγαθών) κατέγραψαν άνοδο. Σε ετήσια βάση, η βιομηχανική παραγωγή αυξήθηκε κατά 2,8%, το υψηλότερο ποσοστό από τον Αύγουστο του 211, με όλους τους επιμέρους κλάδους να καταγράφουν άνοδο εξαιρουμένης της παραγωγής ενέργειας. Σε επίπεδο κράτους-μέλους, η βιομηχανική παραγωγή αυξήθηκε στις μεγαλύτερες οικονομίες όπως τη Γερμανία (2,%), την Ιταλία (3,9%), τη Γαλλία (1,9%) και την Ισπανία (3,5%). Τα στοιχεία της βιομηχανικής παραγωγής συνάδουν με αύξηση του ΑΕΠ στη ΖτΕ κατά,7% το 1 ο τρίμηνο 216 σε τριμηνιαία βάση, έναντι αύξησης,4% το 4 ο τρίμηνο 215. Αγορά εργασίας Ο αριθμός των απασχολουμένων αυξήθηκε κατά,3% στο 4 ο τρίμηνο 215 σε τριμηνιαία βάση και κατά 1,2% σε ετήσια. Όλες οι χώρες της ΖτΕ σημείωσαν αύξηση της απασχόλησης, σε τριμηνιαία και ετήσια βάση. Επιπλέον, σε ετήσια βάση, το 4 ο τρίμηνο 215 παρατηρήθηκε αύξηση της απασχόλησης σε όλους τους επιμέρους κλάδους της οικονομίας πλην των κατασκευών. ΙΑΠΩΝΙΑ Η Τράπεζα της Ιαπωνίας, στη συνεδρίασή της στις 14 και 15 Μαρτίου, αποφάσισε να διατηρήσει τον ίδιο ρυθμό ενίσχυσης της νομισματικής βάσης και να αφήσει αμετάβλητο το βασικό της επιτόκιο στο -,1% όπου το είχε μειώσει στην προηγούμενη συνεδρίασή της στις 28 και 29 Ιανουαρίου. Στόχος της Τράπεζας της Ιαπωνίας παραμένει η τόνωση της ανάπτυξης 6

7 και η άνοδος του πληθωρισμού στο 2,%. Βέβαια, η οικονομική δραστηριότητα συνεχίζει να δέχεται αρνητική επίδραση από την αδύναμη εξωτερική ζήτηση λόγω της επιβράδυνσης της ανάπτυξης στις αναπτυσσόμενες οικονομίες και ιδιαίτερα στην Κίνα. Παράλληλα, η εσωτερική ζήτηση θα μπορούσε να είναι πιο έντονη, αν οι επενδύσεις αυξάνονταν με μεγαλύτερο ρυθμό δεδομένων των ιστορικά υψηλών κερδών των επιχειρήσεων και η ιδιωτική κατανάλωση δεχόταν τη θετική επίδραση από μία αύξηση των μισθών. Η αύξηση των μισθών που πρόκειται να συμφωνηθεί μεταξύ εργοδοτών και συνδικαλιστικών οργανώσεων εκτιμάται ότι δεν θα είναι σημαντική και έτσι δεν θα επιδράσει στην αύξηση του πληθωρισμού. Οι αναλυτές εκτιμούν ότι η Τράπεζα της Ιαπωνίας θα προβεί σε νέα μείωση του βασικού της επιτοκίου, στη συνεδρίασή της στις 27 και 28 Απριλίου, καθώς δεν υπάρχουν ακόμη θετικές επιδράσεις από τη μείωση του επιτοκίου στην οικονομική δραστηριότητα και ο πληθωρισμός εκτιμάται ότι θα παραμείνει γύρω στο % τους επόμενους μήνες. ΚΙΝΑ Οι ενδείξεις για την ανάπτυξη στην Κίνα στο 1 ο τρίμηνο 216 δεν είναι θετικές, σύμφωνα με τα έως τώρα διαθέσιμα στοιχεία. Τους δύο πρώτους μήνες του 216, η κινεζική οικονομία παρουσίασε επιβράδυνση της βιομηχανικής παραγωγής και των λιανικών πωλήσεων, αλλά αύξηση των επενδύσεων και του πληθωρισμού, με την τελευταία, ωστόσο, να αποδίδεται σε εποχικούς παράγοντες. Εκτιμάται ότι η ανάπτυξη στο 1 ο τρίμηνο 216 θα διαμορφωθεί σε χαμηλότερο επίπεδο συγκριτικά με το 6,9% που ήταν το 215, ενώ η κυβέρνηση έχει θέσει ως στόχο 6,5%-7% για το 216. Σύμφωνα με δήλωση του κεντρικού τραπεζίτη, δεν είναι προγραμματισμένα επιπλέον μέτρα νομισματικής πολιτικής για την τόνωση της ανάπτυξης, αλλά τέτοια μέτρα θα ληφθούν στην έκτακτη περίπτωση κάποιας πίεσης στο εσωτερικό ή το εξωτερικό της χώρας. Σε αυτή τη λογική ήταν η μείωση του ποσοστού υποχρεωτικών δεσμεύσεων για τις μεγάλες τράπεζες κατά 5 μ.β. στο 17,% στις 29 Φεβρουαρίου η οποία δεν ήταν αναμενόμενη εκείνη τη χρονική στιγμή. Βέβαια, η κυβέρνηση, όπως προβλέπεται στο πρόσφατα εγκριθέν 13 ο πενταετές σχέδιο για την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη για τα έτη , συνεχίζει την οικονομική της πολιτική που περιλαμβάνει την επιτάχυνση των έργων υποδομής, την ανάπτυξη των λιγότερο ανεπτυγμένων περιοχών στα βορειοδυτικά της χώρας, την αύξηση των κοινωνικών δαπανών, τη μείωση της φορολογίας. Αναλυτικότερα, επιβράδυνση παρουσίασε ο ρυθμός αύξησης της βιομηχανικής παραγωγής σε 5,4%, σε ετήσια βάση, στο δίμηνο Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου, που είναι ο χαμηλότερος από τον Νοέμβριο 28, έναντι 5,9% τον Δεκέμβριο. Αυτή η επιβράδυνση ήταν αποτέλεσμα τόσο της μειωμένης παραγωγής, λόγω του εορτασμού της κινεζικής πρωτοχρονιάς όσο και της μείωσης της παραγωγής χάλυβα και αλουμινίου που παρουσιάζουν υπερβάλλουσα παραγωγή όπως και οι κλάδοι παραγωγής τσιμέντου και άνθρακα. Επίσης επιβράδυνση παρουσίασε ο ρυθμός αύξησης των λιανικών πωλήσεων σε 1,2%, σε ετήσια βάση, στο δίμηνο Ιανουαρίου- Φεβρουαρίου, με τον χαμηλότερο ρυθμό από τον Μάιο 215, έναντι 11,1% τον Δεκέμβριο. Αντιθέτως, οι επενδύσεις σημείωσαν επιτάχυνση του ρυθμού αύξησης στο 1,2%, σε ετήσια βάση, στο δίμηνο Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου, έναντι 8,2% τον Δεκέμβριο, κυρίως λόγω της αύξησης των επενδύσεων σε ακίνητα κατά 3% ως αποτέλεσμα της μείωσης της προκαταβολής για την αγορά πρώτης και δεύτερης κατοικίας, καθώς και της φορολογίας μεταβίβασης για κάποιες κατηγορίες αγοραστών. Τέλος, ο πληθωρισμός αυξήθηκε στο 2,3% τον Φεβρουάριο, που αποτελεί υψηλό 2 μηνών, από 1,8% τον Ιανουάριο. Αυτή η αύξηση θεωρείται εποχική και προήλθε από την αύξηση των τιμών των τροφίμων κατά 7,3% κατά τον εορτασμό της κινεζικής πρωτοχρονιάς όπως εξάλλου παρατηρείται κάθε έτος στον μήνα πριν αλλά και κατά τη διάρκεια αυτού του εορτασμού. 18, 16, 14, 12, 1, 8, 6, 4, Μικτή εικόνα παρουσιάζουν τα μεγέθη της κινεζικής οικονομίας Ιαν.- Μαρ-15 Απρ-15 Μαϊ-15 Ιουν-15 Ιουλ-15 Αυγ-15 Σεπ-15 Οκτ-15 Νοε-15 Δεκ-15 Ιαν.- Φεβ.15 Φεβ.16 Βιομηχανική παραγωγή Λιανικές πωλήσεις Επενδύσεις Πηγή: National Bureau of Statistics of China Ισοτιμίες Σύμφωνα με τα στοιχεία του Χρηματιστηρίου του Σικάγο, οι τοποθετήσεις στο δολάριο ΗΠΑ (USD+DXY) για μη εμπορικές συναλλαγές (specs) την εβδομάδα που έληξε στις μειώθηκαν, ενώ οι συνολικές καθαρές (αγορές μείον πωλήσεις) θέσεις παρέμειναν σε θετικό επίπεδο για 96 η εβδομάδα. Ενισχύθηκε το αγοραστικό ενδιαφέρον για το ευρώ με αποτέλεσμα η καθαρή θέση υπέρ του δολαρίου να διαμορφωθεί στα $11,18 δισ. Οι τοποθετήσεις κατά του ευρώ για μη εμπορικές συναλλαγές (specs), την εβδομάδα που έληξε στις , αυξήθηκαν κατά συμβόλαια, με αποτέλεσμα οι συνολικές καθαρές (αγορές μείον πωλήσεις) θέσεις να διαμορφωθούν στα συμβόλαια από την προηγούμενη εβδομάδα. Σημειώνεται ότι πρόκειται για την δεύτερη συνεχή αύξηση από τις 12 Ιανουαρίου. 7

8 Αναμένεται αύξηση των specs θέσεων εναντίον (short) του ευρώ δισ. Ιαν- Ιαν-15 Μαρ-15 Μαϊ-15 Ιουλ-15 Σεπ-15 Νοε-15 Ιαν-16 Πηγή: CFTC,IMM, Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Alpha Bank Ευρώ: Το ευρώ, εμφανίζεται ενισχυμένο στην αρχή της εβδομάδας, έναντι του δολαρίου-ηπα. Η ισοτιμία δολαρίου-ευρώ στις 16 Μαρτίου διαμορφωνόταν περί τα 1,164 USD/EUR από 1,12 USD/EUR που ήταν στις 8 Μαρτίου, με αποτέλεσμα το ευρώ να καταγράφει από την αρχή του έτους κέρδη 1,9% έναντι του δολαρίου. Θετικά επιδρά στο δολάριο η άνοδος του δομικού πληθωρισμού το Φεβρουάριο στις ΗΠΑ στο 2,3% (ετήσια μεταβολή), ήτοι υψηλότερα του μεσοπρόθεσμου στόχου (2,%) της Fed. Ωστόσο, η απόφαση της Fed να διατηρήσει έναν ήπιο ρυθμό επιτοκιακών αυξήσεων το 216 και το 217, αναμένεται να αποδυναμώσει το δολάριο. Ελβετικό φράγκο: Το ευρώ, εμφανίζει τάση ενίσχυσης στην αρχή της εβδομάδας, κινούμενο στην περιοχή των 1,96 φράγκων. Σημειώνεται, ότι το ευρώ έχει ενισχυθεί από την αρχή του έτους έναντι του φράγκου, κατά,7%. Ωστόσο, την προηγούμενη εβδομάδα, δεν υπήρξε κάποια παρέμβαση της SNB στην αγορά συναλλάγματος για αποτροπή ενίσχυσης του φράγκου, καθώς το ποσό των μετρητών που οι εμπορικές τράπεζες της Ελβετίας έχουν καταθέσει στην ΤτΕλβετίας (SNB), αυξήθηκε την εβδομάδα που έληξε στις 4 Μαρτίου στα 481,3 δισ. φράγκα από 479,4 δισ. φράγκα, που ήταν την προηγούμενη εβδομάδα. H SNB στη συνεδρίαση του Συμβουλίου Νομισματικής Πολιτικής στις 17 Μαρτίου αποφάσισε να διατηρήσει αμετάβλητα τα βασικά της επιτόκια, με το εύρος-στόχο για το Libor τριών μηνών να παραμένει μεταξύ -1,25/-,25%. Επιπλέον, η SNB επικαλούμενη ένα ασθενέστερο οικονομικά εξωτερικό περιβάλλον, προσδοκά τώρα ένα μετριοπαθή ρυθμό ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας και συνεπώς, μια πιο αργή ανάκαμψη της Ελβετικής οικονομίας, παρά τα πρόσφατα βελτιωμένα οικονομικά δεδομένα. Η SNB αναμένει αύξηση του ΑΕΠ το 216 μεταξύ 1,%-1,5%, ενώ παράλληλα αναθεώρησε σε χαμηλότερα επίπεδα τις προβλέψεις της για τον πληθωρισμό, εξαιτίας των πρόσφατων μειώσεων των τιμών της ενέργειας. Ειδικότερα, για τον πληθωρισμό εκτιμά ότι το 216 θα διαμορφωθεί στο -,8% από -,5% που εκτιμούσε τον περασμένο Δεκέμβριο, ενώ προβλέπει επιστροφή σε θετικό έδαφος το 217 και συγκεκριμένα στο +,1%. Εκτιμάται, ότι η SNB θα διατηρήσει μια στάσης αναμονής στην νομισματική της πολιτική και θα συνεχίσει τις παρεμβάσεις στην -9, αγορά συναλλάγματος, εφόσον οι συνθήκες το απαιτήσουν. Στερλίνα: Εξασθενημένη η εβδομαδιαία εικόνα της στερλίνας, καθώς στις 16 Μαρτίου, καταγράφει απώλειες τόσο έναντι του δολαρίου-ηπα (1,476 USD/GBP), όσο και έναντι του ευρώ (,7858 GBP/EUR). Ωστόσο, η στερλίνα διαπραγματεύεται από την αρχή του έτους χαμηλότερα κατά 6,6% έναντι του ευρώ και κατά 4,5% έναντι του δολαρίου. Οι απώλειες της στερλίνας αποδίδονται στην δημοσιοποίηση της πρόβλεψης του Γραφείου Προϋπολογισμού (OBR) για άνοδο του ΑΕΠ κατά 2,% το 216 έναντι της προηγούμενης πρόβλεψης (Νοεμ.215) 2,4%. Σημειώνεται ότι ο ανεξάρτητος φορέας OBR προβλέπει ότι το 217 το ΑΕΠ θα αυξηθεί οριακά κατά 2,2%. Αγορές ομολόγων Η πορεία του προγράμματος QE της ΕΚΤ Εκδήλωση αγοραστικού ενδιαφέροντος για τα ομόλογα της αποκαλούμενης περιφέρειας της Ευρωζώνης. Οι επενδυτές διατηρούν στάση αναμονής, καθώς περιμένουν την συνέντευξη τύπου της επικεφαλής της Fed μετά το πέρας της διήμερης συνεδρίασης του Συμβουλίου Νομισματικής Πολιτικής (FOMC). Οι επενδυτές θα προσπαθήσουν να διαπιστώσουν τις μελλοντικές προθέσεις της Ομοσπονδιακής Τραπέζης για την πορεία των επιτοκίων και ειδικότερα αν η επόμενη άνοδος των επιτοκίων θα πραγματοποιηθεί τον Απρίλιο ή τον Ιούνιο. Οι αγορές κρατικών ομολόγων από την ΕΚΤ την εβδομάδα μέχρι 11 Μαρτίου στα πλαίσια εφαρμογής του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης (QE), διαμορφώθηκαν στα 62,51 δισ., με αποτέλεσμα ο μέσος εβδομαδιαίος όρος να διαμορφωθεί στα 11,7 δισ. Παράλληλα, στην ίδια περίοδο, η ΕΚΤ προέβη σε αγορές καλυμμένων ομολόγων, ύψους 1.75 εκ. και ABS ύψους 185 εκ. δισ Πρόγραμμα αγοράς κρατικών ομολόγων ΕΚΤ Εφαρμογή προγράμματος: 53 εβδομάδες Πηγή: Ευρωπαική Κεντρική Τράπεζα, Διεύθυνση Oικονομικών Μελετών-Alpha Bank Στην Ελληνική αγορά ομολόγων, το εύρος τιμών (αγορά) του 1-ετούς ομολόγου λήξης 225 στις 16 Μαρτίου διαμορφωνόταν σε τιμές μεταξύ 67,19-68,3 ή με απόδοση 8,8%-9,4%. Υπενθυμίζεται ότι στις το 1-ετές ομόλογο είχε 8

9 καταγράψει χαμηλό αποδόσεως 5,475% και στις υψηλό αποδόσεως 19,27%. 2, Το ποσοστό ανεργίας αυξήθηκε για δεύτερο στη σειρά μήνα σε υψηλό τεσσάρων μηνών Απώλειες στις ομολογιακές αγορές των χωρών του πυρήνα της ΖτΕ Γερμανία Ολλανδία Γαλλία Πορτογαλία Ιταλία Ισπανία Ελλάδα,17,29,31,38,5,54 1,43 1,34 1,58 1,51 3,1 2,79 9,6 8, /3/216 16/3/216 Πηγή: Reuters, Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Alpha Bank Η διαφορά απόδοσης μεταξύ των ελληνικών 1-ετών και γερμανικών ομολόγων (spread) υποχώρησε στις 87 μονάδες βάσης. Η απόδοση του 1-ετούς γερμανικού ομολόγου, το σημείο αναφοράς για το κόστος δανεισμού της ζώνης του ευρώ, ανήλθε στο,29%. Η 1-ετία της Πορτογαλίας στις 16 Μαρτίου εμφάνιζε απόδοση 2,79%, της Ισπανίας 1,51% και της Ιταλίας 1,34%. Η διαφορά απόδοσης του 1- ετούς πορτογαλικού ομολόγου σε σχέση με την αντίστοιχη του γερμανικού, υποχώρησε σε εβδομαδιαία βάση, στις 251 μ.β. από 284 μ.β., ενώ του 1-ετούς ιταλικού ομολόγου στις 15 μ.β. από 126 μ.β. Στις ΗΠΑ, η απόδοση του 1-ετούς ομολόγου διαμορφωνόταν στο 1,99% στις Όσον αφορά την προσφορά στην πρωτογενή αγορά, το επενδυτικό ενδιαφέρον την τρέχουσα εβδομάδα, συγκεντρώνεται στις ομολογιακές εκδόσεις 4-ετούς και 6-ετούς διάρκειας ύψους 6-7 δισ. του Γαλλικού δημοσίου στις 17 Μαρτίου. 18, 16, 14, 12, 1ο Τρίμ.213 3ο Τρίμ.213 1ο Τρίμ.214 3ο Τρίμ.214 1ο Τρίμ.215 3ο Τρίμ.215 Πηγή: Στατιστική Αρχή Βουλγαρία Πληθωρισμός Ο πληθωρισμός υποχώρησε σε αρνητικό επίπεδο στο -,5% τον Φεβρουάριο από,% τον Ιανουάριο και στο 2μηνο Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου διαμορφώθηκε, κατά μέσο όρο, στο -,3%. Σε μηνιαία βάση, ο πληθωρισμός ήταν -,3% τον Φεβρουάριο, έναντι,% τον Ιανουάριο, με τη μεγαλύτερη μείωση να έχει σημειωθεί στις τιμές των μεταφορών (-3,2%), καθώς και των ειδών ένδυσης και υπόδησης (-2,8%). Ο εναρμονισμένος πληθωρισμός συνέχισε να είναι αρνητικός, για 3 κατά σειρά μήνες, και υποχώρησε στο -1,% τον Φεβρουάριο από -,3% τον Ιανουάριο. Στο 2μηνο Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου, ο εναρμονισμένος πληθωρισμός διαμορφώθηκε, κατά μέσο όρο, στο -,7%. Σύμφωνα με τις προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Φεβρουάριος 216), ο εναρμονισμένος πληθωρισμός θα διαμορφωθεί το 216 σε αρνητικό επίπεδο στο -,1% όπως και το 215 που ήταν - 1,1%, αλλά θα είναι θετικός το 217 στο,9%., Ο εναρμονισμένος πληθωρισμός υποχώρησε σε χαμηλό 4 μηνών -,5 Αλβανία Ποσοστό ανεργίας Το ποσοστό της ανεργίας αυξήθηκε στο 17,7% στο 4 ο τρίμηνο 215 από 17,5% στο 3 ο τρίμηνο 215 και ο αριθμός των ανέργων αυξήθηκε στα άτομα από άτομα στο 3 ο τρίμηνο 215. Στο 4 ο τρίμηνο 215, το ποσοστό της ανεργίας ήταν υψηλότερο στις γυναίκες στο 18,1% (3 ο τρίμηνο 215: 17,7%) συγκριτικά με τους άνδρες στο 17,5% (3 ο τρίμηνο 215: 17,4%). Σύμφωνα με τις προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Φεβρουάριος 216), η ανεργία θα υποχωρήσει από 17,5% το 215 σε 16,9% το 216 και περαιτέρω σε 16,% το , -1,5-2, Φεβ-15 Μαϊ-15 Αυγ-15 Νοε-15 Φεβ-16 Πηγή: National Statistical Institute ΠΓΔΜ ΑΕΠ Το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 3,9%, σε ετήσια βάση, στο 4 ο τρίμηνο 215, έναντι 3,6% στο 3 ο τρίμηνο 215. Τη μεγαλύτερη αύξηση σημείωσε η δημόσια κατανάλωση κατά 9,7%, έναντι 15,4% στο 3 ο τρίμηνο 215, ενώ ακολούθησαν οι επενδύσεις που αυξήθηκαν κατά 5,5%, έναντι μείωσης κατά 1,1% στο 3 ο τρίμηνο 215 και η ιδιωτική κατανάλωση που αυξήθηκε κατά 3,6%, έναντι 4,3% στο 3 ο τρίμηνο 215. Παράλληλα, οι εξαγωγές αυξήθηκαν κατά 9

10 4,1%, έναντι 4,6% στο 3 ο τρίμηνο 215 και οι εισαγωγές κατά 8,3%, έναντι,9% στο 3 ο τρίμηνο 215. Σύμφωνα με τις προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Φεβρουάριος 216), ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ θα επιβραδυνθεί από 3,7% το 215 σε 3,3% το 216 και θα επιταχυνθεί σε 3,5% το , 5, 4, 3, 2, 1, 4,9,8 3,9 1,5 ΑΕΠ (ετήσια % μεταβολή) 4,3 4,6 3,8 3,4 3,6, 3ο Τρίμ.213 1ο Τρίμ.214 3ο Τρίμ.214 1ο Τρίμ.215 3ο Τρίμ.215 3,9 αύξηση του ελλείμματος του εμπορικού ισοζυγίου και την εμφάνιση ελλείμματος στο ισοζύγιο εισοδημάτων. Αντιθέτως, αύξηση σημείωσε το πλεόνασμα του ισοζυγίου υπηρεσιών και του ισοζυγίου τρεχουσών μεταβιβάσεων Το ισοζύγιο των τρεχουσών συναλλαγών παρουσίασε μικρότερο πλεόνασμα ως αποτέλεσμα των ελλειμμάτων στο εμπορικό ισοζύγιο και στο ισοζύγιο εισοδημάτων (εκατ. ευρώ) Ιαν.15 Ιαν.-Απρ.15 Ιαν.-Ιούλ.15 Ιαν.-Οκτ.15 Ιαν.16 Πηγή: National Bank of Romania 168 Πηγή: Στατιστική Αρχή Ρουμανία Πληθωρισμός Ο πληθωρισμός υποχώρησε στο -2,7% τον Φεβρουάριο από -2,1% τον Ιανουάριο, παραμένοντας αρνητικός, για εννέα κατά σειρά μήνες, καθώς από την 1 η Ιουνίου 215 επεκτάθηκε η εφαρμογή της μείωσης του ΦΠΑ για τα τρόφιμα και τα ποτά στο 9%. Στο δίμηνο Ιανουαρίου- Φεβρουαρίου, ο πληθωρισμός διαμορφώθηκε, κατά μέσο όρο, στο -2,4%. Ο στόχος της Τράπεζας της Ρουμανίας για τον πληθωρισμό είναι 1,5%-3,5%. Υποχώρηση παρουσίασε και ο εναρμονισμένος πληθωρισμός, που παρέμεινε αρνητικός για ένατο στη σειρά μήνα, στο -2,1% τον Φεβρουάριο από - 1,5% τον Ιανουάριο, ενώ στο δίμηνο Ιανουαρίου- Φεβρουαρίου διαμορφώθηκε, κατά μέσο όρο, στο - 1,8%. Σύμφωνα με τις προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Φεβρουάριος 216), ο εναρμονισμένος πληθωρισμός θα είναι αρνητικός το 216 στο -,2% και θα διαμορφωθεί σε θετικό επίπεδο στο 2,5% το 217, έναντι -,4% το ,5 2, 1,5 1,,5, -,5-1, -1,5-2, -2,5 Ο εναρμονισμένος πληθωρισμός παρέμεινε αρνητικός για εννέα στη σειρά μήνες Φεβ-15 Μαϊ-15 Αυγ-15 Νοε-15 Φεβ-16 Πηγή: Στατιστική Αρχή Σερβία Πληθωρισμός Ο πληθωρισμός υποχώρησε στο 1,5% τον Φεβρουάριο από 2,4% τον Ιανουάριο όταν είχε προσεγγίσει το κατώτατο όριο του στόχου της Τράπεζας της Σερβίας (2,5%-5,5%). Στο δίμηνο Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου, ο πληθωρισμός διαμορφώθηκε, κατά μέσο όρο, στο 2,%. Σε μηνιαία βάση, ο πληθωρισμός διαμορφώθηκε σε αρνητικό επίπεδο στο -,1% τον Φεβρουάριο από,6% τον Ιανουάριο, με τη μεγαλύτερη μείωση να έχει παρουσιασθεί στις τιμές των ειδών ένδυσης και υπόδησης (-2,4%) και τη μεγαλύτερη αύξηση να έχει σημειωθεί στις τιμές των τροφίμων και των μη αλκοολούχων ποτών (,7%). Σύμφωνα με τις προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Φεβρουάριος 216), ο πληθωρισμός από 1,4% το 215 θα αυξηθεί το 216 στο 2,4% με περαιτέρω αύξηση το 217 στο 3,6%. 3, 2,5 2, 1,5 1,,5, Φεβ-15 Μαϊ-15 Αυγ-15 Νοε-15 Φεβ-16 Πηγή: Στατιστική Αρχή Ο πληθωρισμός υποχώρησε σε αρκετά χαμηλότερο επίπεδο από το κατώτατο όριο του στόχου της Τράπεζας της Σερβίας Ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών Το πλεόνασμα του ισοζυγίου των τρεχουσών συναλλαγών υποχώρησε κατά 46%, σε ετήσια βάση, στα 168 εκατ. τον Ιανουάριο, έναντι 311 εκατ. τον Ιανουάριο 215. Αυτή η μείωση προήλθε από την 1

11 Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΕ ΑΡΙΘΜΟΥΣ (ετήσιες εκατοστιαίες μεταβολές) Ετήσια στοιχεία ΑΕΠ (σε σταθερές τιμές αγοράς) -4,3-5,5-9,2-7,3-3,1,7 -,3 Ιδιωτική Κατανάλωση -1,6-6,4-9,9-7,9-2,5,7,3 Δημόσια Κατανάλωση 2,1-4,2-7, -7,2-5,5-2,4 -,1 Ακαθάριστες Επενδύσεις -13,8-19,3-2,7-23,4-9,3-2,6,9 Εξαγωγές -18,2 4,4,8 1,1 1,7 7,4-3,7 Εισαγωγές -2,2-3,4-8,2-9,4-2,9 7,8-6,9 Ανεργία (%) 9,6 12,7 17,9 24,4 27,5 26,5 24,9 Συνολική Απασχόληση -1,2-3,6-7,6-8,9-4,9,7 Δείκτης Τιμών Καταναλωτή (μέσα επίπεδα) 1,2 4,7 3,3 1,5 -,9-1,3-1,7 Χρηματοδότηση Ιδιωτικού Τομέα 4,2, -3,1-4, -3,9-3,1-2, Πρωτογενές Ισοζύγιο της Γενικής Κυβέρνησης (% ΑΕΠ) -1,1-5,4-3, -3,7-8,4,4 Χρέος Γενικής Κυβέρνησης (% ΑΕΠ) 126,7 146,2 172, 159,4 177, 178,6 Ισοζύγιο Τρεχ. Συναλλαγών (% ΑΕΠ) -12,4-11,4-1, -3,8-2,1-2,1, Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ Δείκτες Οικονομικής Συγκυρίας Τελευταία διαθέσιμη έτος έτος Q1 Q2 Q3 Q4 περίοδος Οικονομική Δραστηριότητα Όγκος Λιανικών Πωλήσεων (εκτός καυσίμων & λιπαντικών) -8,4 -,7 1,4,6-2, ,5 (12μηνο) Νέες εγγραφές ΙΧ Αυτοκινήτων 3,1 3,1 19,2 33,2-2,2 2,1 5,5 (Ιαν. 216) Ιδιωτική Οικοδομική Δραστηριότητα -25,6-5,8 29,2-5,6-22,2 -,2 (12μηνο) Μεταποίηση -1,1 1,8 5,2-1, -,2 1,2 5,8 (Ιαν. 216) Δείκτης Υπευθύνων Προμηθειών ΡΜΙ στη μεταποίηση 46, 49,9 48,5 47,1 37,5 48,6 48,4 (Φεβ. 216) Δείκτης Οικονομικού Κλίματος 9,6 99,5 96,8 91,6 79,9 86,7 89, (Φεβ. 216) Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στη Βιομηχανία 87,8 94,6 87,1 85,6 71,9 82,9 89,2 (Φεβ. 216) Δείκτης Εμπιστοσύνης Καταναλωτών -69, -54, -37, -44, -61, -62, -66,8 (Φεβ.216) Πιστωτική Επέκταση (τέλος περιόδου) Ιδιωτικός Τομέας -3,9-3,1-2,5-1,7-1,9-2, -2,1 (Ιαν.) Επιχειρήσεις -4,9-3,7-2,2 -,5 -,8 -,9-1,4 (Ιαν.) - Βιομηχανία -2,8-3,3 -,9 2,7 2,8 2,4,8 (Ιαν.) - Κατασκευές,6-1,2,5,9, -,9 -,6 (Ιαν.) - Τουρισμός -2,6 -,6-1,2,4,6,6,4 (Ιαν.) Νοικοκυριά -3,5-2,9-3, -3,1-3,2-3,1-3, (Ιαν.) - Καταναλωτικά Δάνεια -3,9-2,8-2,5-2,3-2,8-2,3-2,1 (Ιαν.) - Στεγαστικά Δάνεια -3,3-3, -3,3-3,4-3,5-3,5-3,4 (Ιαν.) Τιμές Δείκτης Τιμών Καταναλωτή -,9-1,3-2,4-2,1-1,8 -,6 -,5 (Φεβ.) Δομικός Πληθωρισμός -1,7 -,7 -,7 -,9 -,5,3,8 (Φεβ.) Δείκτης Τιμών Διαμερισμάτων -1,9-7,5-3,9-5, -6,1-5,4-5,4 (4ο 3μηνο) ΑΕΠ σε σταθερές τιμές -3,1,7,3,9-1,7 -,8 -,8 (4ο 3μηνο) Ιδιωτική Κατανάλωση -2,5,7,7 1,7 -,3 -,9 -,9 (4ο 3μηνο) Δημόσια Κατανάλωση -5,5-2,4,4-1,5-2, 2,8 2,8 (4ο 3μηνο) Επενδύσεις -9,3-2,6 9,9,1-11,4 5,7 5,7 (4ο 3μηνο) Εξαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών 1,7 7,4 3,3 1,5-1,3-8,8-8,8 (4ο 3μηνο) Εισαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών -2,9 7,8 9,3-3,3-19,8-12,5-12,5 (4ο 3μηνο) Ισοζύγιο Πληρωμών σε δισ. Εξαγωγές Αγαθών 26,9 26,8 6,1 6,5 6, 6,2 27,8 (12μηνο) Εισαγωγές Αγαθών 47,7 49,1 11,1 11,1 9,2 1,6 42, (12μηνο) Εμπορικό Ισοζύγιο -2,8-22,3-5, -4,6-3,3-4,4-17,2 (12μηνο) Ισοζύγιο Τρεχ/σών Συναλλαγών -3,7-3,8-3,2 -,4 5,6-1,7, (12μηνο) Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος, ΕΛΣΤΑΤ, ΙΟΒΕ Το παρόν δελτίο έχει αποκλειστικά ενημερωτικό χαρακτήρα. Οι πληροφορίες που περιέχει προέρχονται από πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες αλλά δεν έχουν επαληθευτεί από την Alpha Bank. Το παρόν δεν αποτελεί συμβουλή ή σύσταση ούτε προτροπή για την διενέργεια οποιασδήποτε συναλλαγής. Επίσης δεν συνιστά έρευνα στον τομέα των επενδύσεων κατά την έννοια της ισχύουσας νομοθεσίας και ως εκ τούτου δεν έχει συνταχθεί σύμφωνα με τις απαιτήσεις του νόμου για τη διασφάλιση της ανεξαρτησίας της έρευνας στον τομέα των επενδύσεων. Η Alpha Bank δεν υποχρεούται να επικαιροποιεί ή να αναθεωρεί το δελτίο αυτό ούτε να προβαίνει σε ανακοινώσεις ή ειδοποιήσεις σε περίπτωση που οποιοδήποτε στοιχείο, γνώμη, πρόβλεψη ή εκτίμηση που περιέχεται σε αυτό μεταβληθεί ή διαπιστωθεί εκ των υστέρων ως ανακριβής. Η Alpha Bank και οι θυγατρικές της, καθώς επίσης τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου, τα στελέχη και οι υπάλληλοι αυτών δεν παρέχουν καμία διαβεβαίωση ούτε εγγυώνται την ακρίβεια, την πληρότητα και την ορθότητα των πληροφοριών που περιέχονται και των απόψεων που διατυπώνονται στο παρόν ή την καταλληλότητά τους για συγκεκριμένη χρήση και δεν φέρουν καμία ευθύνη για οποιανδήποτε άμεση ή έμμεση ζημία θα μπορούσε τυχόν να προκύψει σε σχέση με οποιανδήποτε χρήση του παρόντος και των πληροφοριών που περιέχει εν όλω ή εν μέρει. Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή αναδημοσίευση αυτού του δελτίου ή τμήματος του πρέπει υποχρεωτικά να αναφέρει την Alpha Bank ως πηγή προελεύσεώς του. 11