Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Πέμπτη 27 Οκτωβρίου Ελληνική Οικονομία

Transcript

1 Ιαν-13 Μαρ-13 Μαϊ-13 Ιουλ-13 Σεπ-13 Νοε-13 Ιαν-14 Μαρ-14 Μαϊ-14 Ιουλ-14 Σεπ-14 Νοε-14 Ιαν-15 Μαρ-15 Μαϊ-15 Ιουλ-15 Σεπ-15 Νοε-15 Ιαν-16 Μαρ-16 Μαϊ-16 Ιουλ-16 Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Πέμπτη 27 Οκτωβρίου 2016 Ελληνική Οικονομία Η πλεονασματική θέση στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών συνιστά σταθεροποιητικό χαρακτηριστικό για την ελληνική οικονομία. Εντούτοις, αποτελεί σε μεγαλύτερο βαθμό αποτέλεσμα της συμπιέσεως των εισαγωγών αγαθών και υπηρεσιών λόγω της αδύναμης αγοραστικής δυνάμεως των νοικοκυριών και των κεφαλαιακών ελέγχων και πολύ λιγότερο συνέπεια κάποιας ουσιώδους βελτιώσεως των εξαγωγικών επιδόσεων. Σύμφωνα με τις ανακοινώσεις των στοιχείων της οικονομικής συγκυρίας, που δημοσίευσε η Τράπεζα της Ελλάδος αυτήν την εβδομάδα, το ισοζύγιο των τρεχουσών συναλλαγών στο οκτάμηνο του 2016 ήταν πλεονασματικό στα 430 εκατ. έναντι, ωστόσο, μεγαλύτερου πλεονάσματος ύψους 990 εκατ. στο αντίστοιχο διάστημα του Η συσταλτική επί του πλεονάσματος επίδραση οφείλεται στην πτώση του πλεονάσματος του ισοζυγίου των υπηρεσιών (-15,2%, σε ετήσια βάση) που υπερκάλυψε τη μείωση του ελλείμματος του ισοζυγίου των αγαθών (-5,8%) και στην ευνοϊκή συμβολή του λογαριασμού των πρωτογενών και δευτερογενών εισοδημάτων, τα οποία αναφέρονται κυρίως σε εισροές κονδυλίων από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Α. Ισοζύγιο Αγαθών: H πορεία του ισοζυγίου των αγαθών επηρεάσθηκε σε σημαντικό βαθμό από την επιβολή των κεφαλαιακών ελέγχων. Συγκεκριμένα, όπως φαίνεται στο Γράφημα 1, o Ιούλιος του 2015 αποτελεί σημείο τομής των γραμμών εξέλιξης του κινητού μέσου όρου των εξαγωγών και των εισαγωγών. Μετά το σημείο αυτό η πτώση των εισαγωγών αγαθών είναι πιο άμεση και ταχύτερη από την πτώση των εξαγωγών. Οι εξαγωγές επηρεάστηκαν σε δεύτερο χρόνο από τη μείωση των εισαγωγών πρώτων υλών. Η εξέλιξη αυτή οδήγησε τόσο σε περιορισμό του ελλείμματος του εμπορικού ισοζυγίου και κατά συνέπεια σε στήριξη της τελικής δαπάνης στην οικονομία που άμβλυνε την υφεσιακή διαταραχή σε όρους ακαθαρίστου εγχωρίου προϊόντος Γράφημα 1. Εξέλιξη Εξαγωγών και Εισαγωγών Αγαθών (2013=100), κινητός μέσος 12 μηνών επιβολή κεφαλαιακών ελέγχων Η επίδραση της χαλαρώσεως των κεφαλαιακών ελέγχων που έχουν ξεκινήσει σταδιακά για τις επιχειρήσεις αρχίζει να γίνεται εμφανής από τον Ιούλιο του 2016, όταν σημειώθηκε σημαντική αύξηση των εισαγωγών αγαθών (20,1% σε ετήσια βάση), η οποία συνεχίσθηκε και τον Αύγουστο του 2016 (1,9%). Με την πλήρη άρση των κεφαλαιακών περιορισμών θα υπάρξει μια σαφέστερη εικόνα του κατά πόσο δύναται να επιτευχθούν διατηρήσιμα πλεονάσματα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Επιπλέον, παρατηρείται μεγάλη υποχώρηση των εισαγωγών καυσίμων στο οκτάμηνο του 2016 (Γράφημα 2), η οποία υπερκέρασε την αντίστοιχη μείωση των εξαγωγών καυσίμων. Αντιθέτως, οι εισαγωγές χωρίς καύσιμα αυξήθηκαν κατά 3,2%, ενώ οι εξαγωγές χωρίς καύσιμα υπεχώρησαν κατά 1,4%. Β. Ισοζύγιο Υπηρεσιών Β.1 Αναφορικά με τις τουριστικές εισπράξεις, σε όλους σχεδόν τους μήνες του 2016 σημείωσαν αρνητικό ρυθμό μεταβολής σε ετήσια βάση. Ειδικά τον Αύγουστο, που είναι ο μήνας με τα μεγαλύτερα έσοδα λόγω της υψηλότερης τουριστικής κινήσεως, οι τουριστικές εισπράξεις μειώθηκαν κατά 9,2% σε ετήσια βάση, με αποτέλεσμα στο οκτάμηνο 2016 οι εισπράξεις να μειωθούν κατά 7,1% σε σχέση με την ίδια περίοδο του Η αρνητική αυτή εξέλιξη σημειώθηκε παρά την αύξηση των αφίξεων κατά 1,3% το οκτάμηνο του 2016 και οδηγεί στο συμπέρασμα ότι τα έσοδα από τον τουρισμό για το 2016 ενδέχεται να είναι χαμηλότερα από ότι αρχικά αναμενόταν. Όπως παρατηρείται στο Γράφημα 3 η πορεία των εισπράξεων στο οκτάμηνο 2016 βρίσκεται κοντά στο επίπεδο της ίδιας περιόδου του 2014 και σε χαμηλότερο επίπεδο σε σχέση με το Η μείωση των τουριστικών εισπράξεων οφείλεται στη σημαντική υποχώρηση της μέσης δαπάνης ανά ταξίδι που διαμορφώθηκε σε -9,0% στο οκτάμηνο Αγαθά Υπη ρεσίες Πηγή:ΤτΕ Γράφημα 2. Ισοζύγιο Αγαθών και Υπηρεσιών (Ιανουάριος-Αύγουστος), σε δισ. - 12,0% - 8,9% 37,3 35,9 32,9 32,7 12,1 11,9 Χωρίς Καύσιμα 20,5 4,5 Καύσιμα 21,2 3,7 Ταξιδιωτικό 10,6 Μεταφορές 9,9 Λοιπές Υπηρεσίες 7,5 5,2 7,5 1,4 5,0 1,4 4,0 2,9 2,6 2,4 2,5 2, Εξαγωγές Εισαγωγές Πηγή: ΤτΕλλάδος Εξαγωγές Αγαθών Εισαγωγές Αγαθών

2 2016 (οκτάμηνο 2015: -1,9%) και ειδικά στη σημαντική μείωσή της κατά τον Αύγουστο (-11,6%), σε ετήσια βάση, έναντι αυξήσεως κατά 5,6% κατά τον Αύγουστο Η κάμψη της μέσης δαπάνης ανά ταξίδι παρατηρείται από το 2014 στην Ελλάδα και αντικατοπτρίζεται, μεταξύ άλλων: ι) στη σταδιακή μείωση της μέσης διάρκειας παραμονής μη κατοίκων στην Ελλάδα, ιι) στην αύξηση του ποσοστού των επισκεπτών από τις βαλκανικές χώρες, οι οποίοι δαπανούν λιγότερα χρήματα σε σχέση με τους επισκέπτες από τις χώρες της Ευρωζώνης και ιιι) στη σημαντική αύξηση του αριθμού των μεμονωμένων ταξιδιωτών (έναντι εκείνων σε οργανωμένα ταξίδια), των οποίων η μέση δαπάνη ανά ταξίδι παρουσιάζει πτώση. 3,5 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0 Πηγή: ΤτΕ Γράφημα 3. Ταξιδιωτικές Εισπράξεις ανά Μήνα , (δισ. ) Σύνολο 8Μ 2014: 9,8 2015: 10,6 2016: 9, Β.2 Σχετικά με το πεδίο των μεταφορών, παρατηρείται σημαντική πτώση των εισπράξεων στο οκτάμηνο 2016 κατά 33,5%, σε σχέση με το οκτάμηνο Η πτώση των εισπράξεων από μεταφορές είναι αντανάκλαση δύο παραγόντων: ι) της καθίζησης του εμπορίου αγαθών λόγω της επιβολής των κεφαλαιακών ελέγχων εξαιτίας των οποίων επηρεάσθηκαν αρνητικά, πρωτίστως ο όγκος των εισαγωγών και δευτερευόντως, ο όγκος των εξαγωγών, δεδομένου ότι σημαντικές εισροές των εξαγωγικών επιχειρήσεων αφορούν σε εισαγόμενες πρώτες ύλες. Σημειώνεται ότι μετά τη επιβολή των κεφαλαιακών περιορισμών και ειδικότερα το δεύτερο εξάμηνο του 2015, οι εισπράξεις από μεταφορές μειώθηκαν κατά 45% σε εξαμηνιαία βάση και κατά 48% σε ετήσια βάση. ιι) της υποχώρησης των ναύλων, η οποία παρατηρείται το Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία στο εννεάμηνο 2016 οι ναύλοι (κατά τον ClarkSea Index) κατέγραψαν πτώση κατά 30,5%, σε ετήσια βάση, (μέσος εννεαμήνου 2016: δολάρια την ημέρα, μέσος εννεαμήνου 2015: δολάρια την ημέρα), έναντι αυξήσεως κατά 34,0% στην αντίστοιχη περίοδο του Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος (Έκθεση Νομισματικής Πολιτικής, Ιούνιος 2016), το 2016 οι προοπτικές για την εξέλιξη των ναύλων παραμένουν αρνητικές δεδομένου ότι η προσφορά πλοίων υπερβαίνει τη ζήτηση. Εξελίξεις στο ισοζύγιο εξωτερικών πληρωμών: Το πλεόνασμα του Ισοζυγίου των Τρεχουσών Συναλλαγών (ΙΤΣ) μειώθηκε στο οκτάμηνο του 2016 στα 430,4 εκατ. έναντι πλεονάσματος 990,4 εκατ. στο οκτάμηνο του 2015 και ελλείμματος 466,7 εκατ. στο οκτάμηνο του Ειδικότερα αναφέρονται τα ακόλουθα: Το έλλειμμα του ισοζυγίου των αγαθών μειώθηκε κατά 5,8% στο οκτάμηνο του 2016 (οκτάμηνο 2015: -20,7%), δεδομένου ότι, οι συνολικές εισαγωγές αγαθών μειώθηκαν κατά 5,9%, έναντι μείωσης κατά 6,0% των αντίστοιχων εξαγωγών. Καθοριστικά στη βελτίωση του ισοζυγίου αγαθών επέδρασε η πτώση του ελλείμματος του ισοζυγίου των καυσίμων, το οποίο μειώθηκε κατά 50,5% στο οκτάμηνο 2016 (οκτάμηνο 2015:-22,7%), καθώς οι εισαγωγές καυσίμων μειώθηκαν κατά 30,9% και οι αντίστοιχες εξαγωγές κατά 18,3% Ισοζύγιο Πρωτογενών Εισοδημάτων Ισοζύγιο Δευτερογενών Εισοδημάτων Ισοζύγιο Υπηρεσιών Εμπορικό Ισοζύγιο εκτός Καυσίμων Ισοζύγιο Καυσίμων Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών, Ιανουάριος-Αύγουστος, σε δισ. Ισοζύγιο -3.8 Τρεχουσών Συναλλαγών Ελαττώθηκε επίσης σημαντικά και το έλλειμμα του ισοζυγίου των πλοίων κατά 70,9%, καθώς οι αγοραπωλησίες τους διεξάγονται εκτός του ελληνικού τραπεζικού συστήματος ύστερα από την επιβολή των περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων. Επισημαίνεται η μείωση των εισπράξεων από εξαγωγές εκτός καυσίμων κατά 1,4% στο οκτάμηνο του 2016, έναντι αισθητής αύξησης κατά 5,2% στην αντίστοιχη περίοδο του Ωστόσο το εξαγωγικό εμπόριο αναμένεται να ευνοηθεί από τις βελτιωμένες συνθήκες ζήτησης της αγοράς της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Συνολικά η αξία των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών (μαζί με τα καύσιμα) παρουσίασε μείωση κατά 12,0% έναντι μείωσης κατά 4,3% στην αντίστοιχη περίοδο του 2015, ενώ οι εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών μειώθηκαν κατά 8,9%, έναντι μείωσης κατά 11,1% στο οκτάμηνο του Το πλεόνασμα του ισοζυγίου των υπηρεσιών κατέγραψε πτώση κατά 15,2% στο οκτάμηνο του 2016 (οκτάμηνο 2015: -1,1%), αφού σημειώθηκε κάθετη πτώση των καθαρών εισπράξεων από

3 θαλασσιές κυρίως μεταφορές κατά 33,5%, έναντι μείωσης κατά 12,1% στο αντίστοιχο διάστημα του Ειδικότερα το πλεόνασμα του ταξιδιωτικού ισοζυγίου μειώθηκε κατά 8,8%, έναντι ανόδου κατά 10,3% στην αντίστοιχη περίοδο του 2015, καθώς οι εισπράξεις από ταξιδιωτικές υπηρεσίες μειώθηκαν κατά 7,1% στο οκτάμηνο 2016, έναντι αύξησης κατά 8,8% στην αντίστοιχη περίοδο του 2015, ενώ και οι ταξιδιωτικές πληρωμές κινήθηκαν ανοδικά κατά 4,7%. Το ισοζύγιο των πρωτογενών εισοδημάτων παρουσίασε σημαντικό πλεόνασμα πολύ μεγαλύτερο εκείνου του αντίστοιχου διαστήματος του 2015 (οκτάμηνο 2016: 467,1 εκατ. οκτάμηνο 2015: 94,4 εκατ.). Βελτίωση παρουσίασε και το ισοζύγιο των δευτερογενών εισοδημάτων (οκτάμηνο 2016: έλλειμμα 161,9 εκατ. οκτάμηνο 2015: έλλειμμα 513,2 εκατ.) και ομοίως σημειώθηκε οριακή αύξηση στο πλεόνασμα του ισοζυγίου των κεφαλαίων (οκτάμηνο 2016: 637,9 κατ. οκτάμηνο 2015: 614,4 εκατ.). Σημειώνεται ότι στο εννεάμηνο του 2016 οι εισροές από τα διαρθρωτικά ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης ανήλθαν σε 1,3 δισ. ενώ 2,3 δισ. κατευθύνθηκαν σε επιδοτήσεις αγροτών. Δείκτης Κύκλου Εργασιών στη Μεταποιητική Βιομηχανία: Ο δείκτης κύκλου εργασιών της μεταποιητικής βιομηχανίας (ΕΛΣΤΑΤ)- που μετρά την αξία των πωλήσεων σε τρέχουσες τιμές-για το σύνολο της αγοράς-και χωρίς την αρνητική επίπτωση των καυσίμων, μειώθηκε κατά 0,8% στο οκτάμηνο του 2016, σε ετήσια βάση, έναντι αύξησης κατά 2,1% που κατέγραψε στην αντίστοιχη περίοδο του Η ως άνω κάμψη του κύκλου εργασιών χωρίς τα καύσιμα στο οκτάμηνο του τρέχοντος έτους, οφείλεται στη συνισταμένη, αφενός της οριακής αύξησης του κύκλου εργασιών της εγχώριας αγοράς (+0,5%) και αφετέρου τις αισθητά χαμηλότερες πωλήσεις στην εξωτερική αγορά (-2,5%). Εξαιτίας της αρνητικής επίδρασης του κλάδου των καυσίμων, προκλήθηκε σημαντική επιβάρυνση στον κύκλο εργασιών του συνόλου της αγοράς, κατά 9,2 εκατοστιαίες μονάδες και αντίστοιχες ελαττώσεις κατά 7,6 εκατοστιαίες μονάδες στην εγχώρια αγορά και 11,2 στην εξωτερική αγορά. Κατά συνέπεια, εάν προστεθεί η (μειωτική) επίδραση του κλάδου των καυσίμων, τότε ο δείκτης κύκλου εργασιών στη μεταποιητική βιομηχανία μειώνεται σημαντικά το 2016 και με χαμηλότερες εν γένει επιδόσεις έναντι του Σημειώνεται ότι ο κλάδος των παραγώγων πετρελαίου και άνθρακα παρουσιάζει σημαντική μείωση της αξίας των πωλήσεων και κατά το 2016, εξαιτίας της χαμηλών τιμών πετρελαίου, ενώ επειδή κατέχει σημαντική βαρύτητα στην κατάρτιση του γενικού δείκτη του κύκλου εργασιών (με συντελεστές στάθμισης, για το σύνολο της αγοράς: 33,96%, εγχώριας αγοράς: 31,51% και εξωτερικής αγοράς: 39,47%) τον επηρεάζει καθοριστικά. Συγκεκριμένα ο κλάδος των παραγώγων πετρελαίου και άνθρακα ως δυναμικό συστατικό του δείκτη κύκλου εργασιών στην βιομηχανία σημείωσε πτώση κατά 23,9% στο σύνολο της αγοράς, -22,3% στην εγχώρια αγορά κατά -25,7% στην εξωτερική αγορά. Στο σύνολο της αγοράς (συμπεριλαμβανομένων των καυσίμων), ο δείκτης μειώθηκε κατά 10,0% στο οκτάμηνο του 2016, έναντι μικρότερης μείωσης κατά 9,5% στην αντίστοιχη περίοδο του Ειδικότερα, ο ρυθμός μείωσης των πωλήσεων στην εσωτερική αγορά ήταν βραδύτερος στο οκτάμηνο 2016 (-7,2%) συγκριτικά με το οκτάμηνο 2015 (-9,3%). Πλαστικά Τσιμεντοβιομηχανία Επιπλοποιία Δερματουργία Φαρμακοβιομηχανία Βιομ. Καυσίμων Ποτοποιία Βιομ.Τροφίμων Καπνοβιομηχανία Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ Πωλήσεις της Μεταποίησης Σύνολο Αγοράς, Ιανουάριος-Αύγουστος 2016 (% ετήσια μεταβολή) Χημικά Ξυλεία -23,9% -3,7% -3,7% 3,4% 2,5% 1,9% 6,2% 5,1% 7,0% 15,5% Επιπλέον, οι πωλήσεις στην εξωτερική αγορά περιορίσθηκαν κατά 13,7% στο οκτάμηνο 2016, έναντι μικρότερης μείωσης κατά 9,8%. Η μείωση των πωλήσεων στο οκτάμηνο 2016 αφορούσε κυρίως τις αγορές εκτός της Ζώνης του Ευρώ (-15,8%) και λιγότερο (-9,5%) αγορές της Ευρωζώνης. Αξιοσημείωτο είναι ότι στο οκτάμηνο 2015 είχε σημειωθεί άνοδος των πωλήσεων στις χώρες της Ζώνης του Ευρώ κατά 6,7%. Πάντως, σύμφωνα με το ΙΟΒΕ, οι προοπτικές για τις εξαγωγές της βιομηχανίας εμφανίζονται ευνοϊκότερες, καθώς το θετικό ισοζύγιο των σχετικών προβλέψεων για τις εξαγωγές βελτιώθηκε σημαντικά τον Σεπτέμβριο στις 30,4 μονάδες από 17,5 το Αύγουστο και 13,2 τον Ιούλιο 2016, έναντι 14,3 τον Σεπτέμβριο του Από πλευράς διψήφιων κλάδων για το σύνολο της αγοράς και στο οκτάμηνο 2016, άνοδο παρουσίασαν κυρίως οι κλάδοι, της ποτοποιίας (+5,1%), της καπνοβιομηχανίας (+2,5%), της παραγωγής χημικών προϊόντων (+1,9%), της φαρμακοβιομηχανίας (+3,4%), της οικοδομήσιμης ξυλείας (+7,0%), της τσιμεντοβιομηχανίας (+6,2%), της κατασκευής εμπιστευτικών προϊόντων (+14,4%) και της επιπλοποιίας (+10,0%) και της δερματουργίας (+15,5%). Απεναντίας, αρνητική επιρροή είχαν σημαντικοί κλάδοι όπως, της βιομηχανίας τροφίμων (-3,7%), των βασικών μετάλλων (-7,7%), των διυλιστηρίων (-23,9%), της βιομηχανίας πλαστικών (- 3

4 3,7%) και της παραγωγής μηχανοκίνητων οχημάτων (-21,6%). Οι ανεπτυγμένες οικονομίες βρίσκονται αντιμέτωπες με μία οικονομική, χρηματοπιστωτική και πολιτική αβεβαιότητα. Η χαμηλή ανάπτυξη που προκλήθηκε από την πιστωτική και δημοσιονομική κρίση και η διατήρησή της, επί μακρό χρονικό διάστημα, οδήγησε σε πρωτόγνωρες νομισματικές συνθήκες (εμφάνιση αρνητικών επιτοκίων) και στη διόγκωση των αποτιμήσεων στις χρηματιστηριακές και ομολογιακές αγορές. Οι επενδυτές εν μέσω ευμετάβλητων συνθηκών στο οικονομικό και χρηματοπιστωτικό περιβάλλον θα πρέπει να λάβουν σοβαρά υπόψη τους την επικρατούσα πολιτική ρευστότητα. Η τελευταία αναδύεται μέσα από τις προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ, το δημοψήφισμα της συνταγματικής αναθεώρησης στην Ιταλία και τις εκλογές σε Γαλλία και Γερμανία το Ιστορικά, στην Ιταλία έχουν υπάρξει δύο απόπειρες (1993,1997) μεταρρύθμισης τους Συντάγματος χωρίς αποτέλεσμα. Εντούτοις, εκτιμάται ότι η μεγαλύτερη επίδραση στις αγορές θα προκύψει από το αποτέλεσμα των προεδρικών εκλογών στις ΗΠΑ. Ενδεχομένως, το τελευταίο θα εξηγήσει και τη συμπεριφορά που θα εκδηλώσει σε επίπεδο επιτοκίων στην τελευταία συνεδρίαση του έτους η Επιτροπή Νομισματικής Πολιτικής (FOMC) της Ομοσπονδιακής Τραπέζης (Fed) των ΗΠΑ. Έλλειμμα προϋπολογισμού ΗΠΑ (% ΑΕΠ) Ωστόσο, η Fed αν και έχει αρχίσει να προδιαθέτει τους επενδυτές ότι μια νέα αύξηση των επιτοκίων είναι στις σκέψεις της, δεν αποκλείεται να προβή σε περισσότερες επιτοκιακές κινήσεις - από τις ήδη σχεδιαζόμενες- εφόσον ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ δώσει μεγάλη βαρύτητα στη δημοσιονομική πολιτική. Σημειώνεται ότι και οι δύο υποψήφιοι για το προεδρικό χρίσμα έχουν εκφρασθεί θετικά για την αύξηση των δημοσίων υπενδύσεων σε υποδομές, ενώ έχουν αναφερθεί σε δραστική μείωση της φορολογίας και περιορισμό των διδάκτρων φοίτησης στα δημόσια πανεπιστήμια. Χαρακτηριστικά σημειώνεται ότι σύμφωνα με υπολογισμούς της Fed η αύξηση των δημοσιών δαπανών κατά 1% του ΑΕΠ θα μπορούσε να οδηγήσει σε άνοδο των επιτοκίων κατά 0,50%. Εντούτοις, η εστίαση της προσοχής της νομισματικής πολιτικής προς τη δημοσιονομική θα αυξήσει τη μεταβλητότητα στις χρηματοπιστωτικές αγορές, καθώς θα απομακρυνθεί η περίπτωση διατήρησης των χαμηλών επιτοκίων. Μια τέτοια εξέλιξη θα μπορούσε να βοηθήσει τη Fed να ξεφύγει από την παγίδα των χαμηλών επιτοκίων, καθώς στην περίπτωση εμφάνισης μιας νέας οικονομικής ύφεσης θα μπορούσε να διαθέτει στο οπλοστάσιό της το μέτρο των επιτοκίων. Η διατήρηση των χαμηλών επιτοκίων ή ακόμα και των αρνητικών επιτοκίων (άκρως διευκολυντική νομισματική πολιτική) που έχουν υιοθετήσει άλλες κεντρικές τράπεζες παρά τους κινδύνους που ενέχει για μακρά χρονικά διαστήματα, σε ορισμένες περιπτώσεις έχει θετική επίδραση. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η συμπεριφορά του ελβετικού φράγκου. Συγκεκριμένα, η ΤτΕλβετίας (SNB), τον Ιανουάριο του 2015, αποφάσισε να παραιτηθεί της διατήρησης της συναλλαγματικής ισοτιμίας του ευρώ, έναντι του ελβετικού φράγκου, άνω του επιπέδου των 1,20 φράγκων. Η SNB, προκειμένου, να αποτρέψει την ενίσχυση του φράγκου που προκάλεσε η αλλαγή συμπεριφοράς στην αγορά συναλλάγματος, αποφάσισε αντί των παρεμβάσεων τη σταδιακή επιβάρυνση των καταθέσεων των εμπορικών τραπεζών σε αυτήν, με αρνητικό επιτόκιο. Η κίνηση αυτή μπορεί να οδήγησε τα βραχυπρόθεσμα επιτόκια και τις μακροπρόθεσμες αποδόσεις σε αρνητικά πρόσημα, κατόρθωσε όμως να περιορίσει τη ζήτηση για ελβετικά φράγκα. Στην περίπτωση της Ελβετίας τα αρνητικά επιτόκια αποδίδουν το επιζητούμενο, εξαιτίας της υπερτίμησης του ελβετικού φράγκου και της ύπαρξης διεθνώς χαμηλών επιτοκίων. Οι κεντρικοί τραπεζίτες στην πλειονότητα τους συμφωνούν ότι η οικονομική ανάπτυξη δεν μπορεί να προέρθει αποκλειστικά από την άσκηση νομισματικής πολιτικής. Η παρατεταμένη εξάρτηση από τις πολιτικές μιας κεντρικής τραπέζης δεν είναι πανάκεια για έξοδο από μια υφεσιακή κατάσταση. Οι εθνικές κυβερνήσεις θα πρέπει να ανταποκριθούν με τη σειρά τους στο ρόλο τους, δίδοντας έμφαση στις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και στην ευέλικτη άσκηση δημοσιονομικής πολιτικής, προκειμένου να υπάρξουν βιώσιμοι ρυθμοί οικονομικής μεγέθυνσης. ΗΠΑ Αγορά κατοικίας Οι πωλήσεις υφιστάμενων (μη νέων) κατοικιών, οι οποίες συνιστούν το 90% των πωλήσεων κατοικιών, αυξήθηκαν κατά 3,2% τον Σεπτέμβριο σε μηναία βάση, διαμορφούμενες στις 5,47 εκατ., σε 4

5 ετησιοποιημένη βάση. Η αύξηση ήταν πολύ υψηλότερη της αναμενομένης, καθώς οι αναλυτές ανέμεναν οι πωλήσεις να ανέλθουν στις 5,35 εκατ. πωλήσεις (αύξηση 0,9% σε μηνιαία βάση). Εντούτοις, σε ετησιοποιημένη βάση, οι πωλήσεις υφιστάμενων κατοικιών, διαμορφώθηκαν σε χαμηλότερο επίπεδο σε σχέση με το δεύτερο τρίμηνο (ΜΟ τρίτου τριμήνου: 5,38 εκατ., ΜΟ δεύτερου τριμήνου: 5, στο τρίτο τρίμηνο του εκατ.). Σε ετήσια βάση, παρά τη συνεχιζόμενη βελτίωση των συνθηκών στην αγορά εργασίας, οι πωλήσεις υφιστάμενων κατοικιών αυξήθηκαν μόλις κατά 0,6%, εν μέρει εξ αιτίας της σημαντικής ανόδου των τιμών πώλησης. Πιο συγκεκριμένα, τον Σεπτέμβριο, η μέση τιμή πώλησης των υφιστάμενων κατοικιών σε ετήσια βάση, αυξήθηκε κατά 4,2% (μη εποχικά διορθωμένη στοιχεία), πολύ περισσότερο από την άνοδο του διαθεσίμου εισοδήματος (δεύτερο τρίμηνο 2016: 2,1%, σε ετήσια βάση). Παράλληλα, οι διαθέσιμες προς πώληση κατοικίες που βαίνουν μειούμενες για 16 συνεχόμενους μήνες και τον Σεπτέμβριο κατέγραψαν μείωση κατά 6,3%, σε ετήσια βάση, ενώ δεν αναμένεται να αυξηθούν στους χειμερινούς μήνες, γεγονός που συντηρεί τις ανοδικές πιέσεις στις τιμές πώλησης των υφιστάμενων κατοικιών. Αναφορικά με την έναρξη νέων κατοικιών, αυτές μειώθηκαν τον Σεπτέμβριο κατά 9,0% σε μηνιαία βάση, αντίθετα με τις εκτιμήσεις των αναλυτών για αύξηση περί το 2,9%. Σε ετήσια βάση, η έναρξη νέων κατοικιών μειώθηκε κατά 11,9%. Αντιθέτως, τον Σεπτέμβριο, οι άδειες νέων οικοδομών αυξήθηκαν σημαντικά, κατά 6,3% σε μηνιαία βάση και 8,5% σε ετήσια. ΕΚΤ Ζώνη του Ευρώ (ΖτΕ) Η ΕΚΤ, στη συνεδρίαση της 19 ης Οκτωβρίου, αποφάσισε να αφήσει αμετάβλητα τα βασικά της επιτόκια, τα οποία διαμορφώνονται ως εξής: Επιτόκιο πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης στο 0,00%, επιτόκιο διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης στο 0,25% και επιτόκιο διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων στο -0,40%. Επιπλέον, δεν ανακοινώθηκε καμία αλλαγή αναφορικά με το μέγεθος ( 80 δισ. ανά μήνα), τον χρονικό ορίζοντα (έως το τέλος του Μαρτίου 2017) και τα κριτήρια αποδοχής τίτλων στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης (QE). Για τα μακροοικονομικά μεγέθη της ΖτΕ, η ΕΚΤ επεσήμανε ότι η ανάκαμψη συνεχίζεται με σταθερό ρυθμό και ότι ο πληθωρισμός αυξάνεται σταδιακά, ως αναμενόταν. Εντούτοις, επισημάνθηκε πως δεν παρατηρείται σταθερή ανοδική τάση του πληθωρισμού. Σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες προβλέψεις της ΕΚΤ, το επίπεδο του πληθωρισμού θα ανέλθει στο 1,2% το 2017 και 1,6% το Περαιτέρω, επισημαίνεται ότι η ΖτΕ εξακολουθεί να είναι ανθεκτική έναντι της αβεβαιότητας που πηγάζει από τις διεθνείς οικονομικές και πολιτικές εξελίξεις. Σημαντικό ρόλο στην ανθεκτικότητα της οικονομίας της ΖτΕ έχει διαδραματίσει η νομισματική πολιτική η οποία εξασφαλίζει ιδιαιτέρως ευνοϊκές συνθήκες πίστωσης προς τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις. Χρέος και έλλειμμα γενικής κυβέρνησης Στον δημοσιονομικό τομέα, το 2015, το χρέος της γενικής κυβέρνησης ως ποσοστό του ΑΕΠ μειώθηκε στο 90,4% του ΑΕΠ, από 92,0% το Περαιτέρω, το 2015, το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης μειώθηκε στο 2,1% του ΑΕΠ, από 2,6% το Σε επίπεδο κράτους-μέλους, αξίζει να σημειωθεί ότι, το 2015, μόνο η Γερμανία και το Λουξεμβούργο κατέγραψαν πλεόνασμα στον προϋπολογισμό της γενικής κυβέρνησης, που είναι αυξημένο σε σχέση με το Αναφορικά με την Ισπανία και την Πορτογαλία, το 2015 σε σχέση με το 2014, κατέγραψαν χαμηλότερο έλλειμμα γενικής κυβέρνησης ως ποσοστό του ΑΕΠ, στο 5,1% και 4,4%, αντίστοιχα. Εντούτοις, τα επίπεδα αυτά δεν συμμορφώνονται με τις συστάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για μείωση του ελλείμματος της γενικής κυβέρνησης, σε επίπεδο χαμηλότερο του 4,2% για την Ισπανία και 2,5% για την Πορτογαλία. Δείκτης PMI Markit Ο ενοποιημένος δείκτης PMI Markit (πρώτη εκτίμηση) αυξήθηκε στις 53,7 μονάδες τον Οκτώβριο από 52,6 τον Σεπτέμβριο, ευρισκόμενος σε υψηλό δέκα μηνών. Αύξηση κατέγραψαν και οι δύο επιμέρους δείκτες, για τη μεταποίηση και τις υπηρεσίες. Το επίπεδο του ενοποιημένου δείκτη PMI Markit προοιωνίζεται επιτάχυνση του ρυθμού αύξησης του ΑΕΠ περί το 0,4% στο τέταρτο τρίμηνο του 2016, σε τριμηνιαία βάση, έναντι 0,3% κατά το τρίτο τρίμηνο. Σε επίπεδο κράτους-μέλους, ο ενοποιημένος δείκτης PMI Markit στη Γερμανία αυξήθηκε αισθητά, στις 55,1 μονάδες τον Οκτώβριο, έναντι 52,8 μονάδων τον Σεπτέμβριο, σηματοδοτώντας αύξηση του ΑΕΠ περί το 0,5% στο τέταρτο τρίμηνο του 2016, σε τριμηνιαία βάση. Η 5

6 αύξηση του ενοποιημένου δείκτη PMI Markit προήλθε κυρίως από τη σημαντική αύξηση του επιμέρους δείκτη για τις υπηρεσίες (Οκτώβριος: 54,1 μονάδες, Σεπτέμβριος: 53,0 μονάδες). Παράλληλα, αυξήθηκε και ο επιμέρους δείκτης για τη μεταποίηση, σηματοδοτώντας επιτάχυνση της οικονομικής δραστηριότητας. Τα στοιχεία της έρευνας δείχνουν ότι η εγχώρια ζήτηση παραμένει σθεναρή, ενθαρρύνοντας τις επιχειρήσεις να προχωρήσουν σε περαιτέρω προσλήψεις, τη στιγμή που το ποσοστό ανεργίας βρίσκεται σε ιστορικό χαμηλό (Αύγουστος: 4,2%). Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία πληθωριστικών πιέσεων, που αποτελεί θετική εξέλιξη για τους ασκούντες την οικονομική πολιτική στη Γερμανία. Αναφορικά με την Γαλλία, τον Οκτώβριο ο ενοποιημένος δείκτης PMI Markit μειώθηκε στις 52,2 μονάδες, έναντι 52,7 μονάδων τον Σεπτέμβριο, προοιωνίζοντας αύξηση του ΑΕΠ, περί το 0,2%-0,3% στο τέταρτο τρίμηνο του 2016, σε τριμηνιαία βάση. Η μείωση οφείλεται στη μείωση του επιμέρους δείκτη για τις υπηρεσίες (Οκτώβριος: 52,1 μονάδες, Σεπτέμβριος: 53,3 μονάδες). Αντιθέτως, ο επιμέρους δείκτης για τη μεταποίηση αυξήθηκε αισθητά, διαμορφούμενος πάνω από τις 50 μονάδες, σηματοδοτώντας διεύρυνση του κλάδου (Οκτώβριος: 51,3 μονάδες, Σεπτέμβριος: 49,7 μονάδες). Σημειώνεται ότι, οι παραγγελίες του μεταποιητικού κλάδου από το εξωτερικό βρίσκονται στο υψηλότερο σημείο από τον Μάϊο του ΙΑΠΩΝΙΑ Οικονομική δραστηριότητα Θετικές προοπτικές για ενίσχυση της οικονομικής δραστηριότητας στο τέταρτο τρίμηνο του 2016 υποδεικνύουν τα στοιχεία για τον Οκτώβριο που αφορούν στον δείκτη PMI στη μεταποίηση, που καταρτίζεται από τη Markit. Ο δείκτης αυξήθηκε στο 51,7 τον Οκτώβριο, που είναι το υψηλότερο επίπεδο από τον Ιανουάριο 2016, από 50,4 τον Σεπτέμβριο. Άνοδο παρουσίασαν όλοι οι υποδείκτες, της παραγωγής, των νέων παραγγελιών, των νέων παραγγελιών εξαγωγών και της απασχόλησης. Από αυτές τις εξελίξεις είναι εμφανές ότι σημειώθηκε ενίσχυση της ζήτησης τόσο από το εσωτερικό όσο και από το εξωτερικό, ενώ παράλληλα η βιομηχανική παραγωγή εισήλθε σε ομαλότητα μετά από τους σεισμούς τον Απρίλιο του Έτσι, αναμένεται να επηρεασθεί θετικά η ανάπτυξη που διαμορφώθηκε σε 0,2% στο δεύτερο τρίμηνο από 2,0% στο πρώτο τρίμηνο. 55,0 53,0 51,0 49,0 52,4 52,6 52,4 52,3 Ο δείκτης Nikkei PMI στη μεταποίηση αυξήθηκε σε υψηλό εννέα μηνών 50,1 49,1 48,2 47,7 48,1 49,3 49,5 50,4 51,7 47,0 Οκτ-15 Δεκ-15 Φεβ-16 Απρ-16 Ιουν-16 Αυγ-16 Οκτ-16 Πηγή: Markit Γερμανία Δείκτης οικονομικού κλίματος Ifo Ο δείκτης οικονομικού κλίματος Ifo αυξήθηκε περαιτέρω, στις 110,5 μονάδες τον Οκτώβριο, το υψηλότερο επίπεδο από τον Απρίλιο του 2014, έναντι 109,5 μονάδων τον Σεπτέμβριο. Η αύξηση του δείκτη προήλθε από αύξηση των δεικτών για τους κλάδους της μεταποίησης και των κατασκευών, ενώ μείωση κατέγραψαν οι επιμέρους δείκτες για το χονδρικό και το λιανικό εμπόριο. Επιπλέον, άνοδο σημείωσαν οι δείκτες που αποτυπώνουν την εκτίμηση των επιχειρηματιών αναφορικά με την οικονομική συγκυρία στη Γερμανία και τις επιχειρηματικές προσδοκίες για τους επόμενους έξι μήνες. Τα ανωτέρω στοιχεία δείχνουν ότι η οικονομία της Γερμανίας αποκτά δυναμική και δεν επλήγη από την απόφαση του Ην. Βασιλείου να αποχωρήσει από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Εμπορικό ισοζύγιο Η συνέχιση της υποχώρησης των εξαγωγών τον Σεπτέμβριο, λόγω του ενισχυμένου γιεν, αναμένεται να επιδράσει αρνητικά στον ρυθμό ανάπτυξης στο τρίτο τρίμηνο του Βέβαια, θετική ένδειξη αποτελεί η αύξηση του όγκου των εξαγωγών, για δεύτερο στη σειρά μήνα, η οποία υποδεικνύει τη σταδιακή ενίσχυση της ζήτησης από το εξωτερικό. Τον Σεπτέμβριο, το εμπορικό ισοζύγιο παρουσίασε πλεόνασμα 498,3 δισ., έναντι ελλείμματος 121,3 δισ. τον Σεπτέμβριο 2015 και έναντι ελλείμματος 18,7 δισ. τον Αύγουστο, καθώς οι εξαγωγές υποχώρησαν με μικρότερο ρυθμό συγκριτικά με τις εισαγωγές. Αναλυτικότερα, οι εξαγωγές συνέχισαν να μειώνονται, για δωδέκατο κατά σειρά μήνα, κατά 6,9%, σε ετήσια βάση, τον Σεπτέμβριο, ενώ οι εισαγωγές μειώθηκαν κατά 16,3%, λόγω της μείωσης των τιμών του πετρελαίου και της αδύναμης ζήτησης στο εσωτερικό. 6

7 Αριθμός συμβολαίων Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων ,3 111,5 Το εμπορικό ισοζύγιο παρουσίασε πλεόνασμα για έκτη φορά μέσα στο 2016 (σε δισ. γιεν) -379,7 140,2-645,9 242,2 755,0 823,5 Ισοτιμίες Σύμφωνα με τα στοιχεία του Χρηματιστηρίου του Σικάγο, οι τοποθετήσεις στο δολάριο ΗΠΑ (USD+DXY) για μη εμπορικές συναλλαγές (specs) την εβδομάδα που έληξε στις αυξήθηκαν. Οι συνολικές καθαρές (αγορές μείον πωλήσεις) θέσεις διαμορφώθηκαν σε θετικό επίπεδο για εικοστή δεύτερη εβδομάδα. Οι τοποθετήσεις κατά του ευρώ για μη εμπορικές συναλλαγές (specs), την εβδομάδα που έληξε στις , αυξήθηκαν κατά συμβόλαια, με αποτέλεσμα οι συνολικές καθαρές (αγορές μείον πωλήσεις) θέσεις να διαμορφωθούν στα συμβόλαια από την προηγούμενη εβδομάδα. Σημειώνεται ότι πρόκειται για την τρίτη κατά σειρά εβδομαδιαία αύξηση από τις 20 Σεπτεμβρίου. Ευρώ: Το ευρώ, εμφανίζει τάση εξασθένισης στην αρχή της εβδομάδας, έναντι του δολαρίου-ηπα. Η ισοτιμία δολαρίου-ευρώ στις 24 Οκτωβρίου διαμορφωνόταν περί τα 1,0886 USD/EUR από 1,0984 USD/EUR που ήταν στις 17 Οκτωβρίου, με αποτέλεσμα το ευρώ να καταγράφει από την αρχή του έτους κέρδη 0,25% έναντι του δολαρίου. Το δολάριο, ωστόσο εμφανίζει οριακές απώλειες αναφορικά ως προς το σταθμισμένο δείκτη Dollar Index-DXY, ο οποίος μετρεί την αξία του δολαρίου, έναντι των έξι σημαντικότερων νομισμάτων (ευρώ, -40,7 692,8 513,5-18,7 498,3 Σεπ-15 Νοε-15 Ιαν-16 Μαρ-16 Μαϊ-16 Ιουλ-16 Σεπ-16 Πηγή: Υπουργείο Οικονομικών Ιαπωνίας Αναμένεται αύξηση των specs θέσεων εναντίον (short) του ευρώ Πηγή: CFTC,IMM, Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Alpha Bank γιεν, στερλίνα, δολάριο Καναδά, κορώνα Σουηδίας, φράγκο Ελβετίας). Ειδικότερα, ο σταθμισμένος δείκτης καταγράφει σωρευτικά απώλειες από την αρχή του έτους μόλις κατά 0,01%. Το δολάριο εμφανίζεται ενισχυμένο, καθώς αυξάνονται οι προσδοκίες ότι η Fed θα προβεί σε άνοδο των επιτοκίων εντός του Δεκεμβρίου αλλά και στην αυξημένη πιθανότητα εκλογής στην προεδρία των ΗΠΑ της υποψήφιου των Δημοκρατικών. Η πιθανότητα που δίνει η αγορά στην αύξηση των επιτοκίων προσδιορίζεται στο 70%. Ωστόσο, απογοητευτικά στοιχεία για την αναπτυξιακή πορεία της οικονομίας των ΗΠΑ θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε περιορισμό των θέσεων υπέρ του δολαρίου. Η απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) να διατηρήσει τα επιτόκια στα ιστορικά χαμηλά επίπεδα την περασμένη Πέμπτη, σε συνδυασμό με τις δηλώσεις του πρόεδρου της ΕΚΤ οι οποίες αφήνουν ανοιχτό το ενδεχόμενο επέκτασης του προγράμματος αγοράς περιουσιακών στοιχείων (QΕ), λειτουργούν υπέρ της εξασθένισης του ευρώ. Ελβετικό φράγκο: Το ευρώ, εμφανίζει τάση εξασθένισης έναντι του φράγκου στην αρχή της εβδομάδας, κινούμενο στην περιοχή των 1,0821 φράγκων. Σημειώνεται, ότι το ευρώ καταγράφει απώλειες από την αρχή του έτους έναντι του φράγκου 0,6%. Σύμφωνα με τα δημοσιευθέντα νομισματικά στοιχεία της ΤτΕλβετίας (SNB), την προηγούμενη εβδομάδα, δεν υπήρξε παρέμβαση της στην αγορά συναλλάγματος για αποτροπή ενίσχυσης του φράγκου, καθώς το ποσό των μετρητών που οι εμπορικές τράπεζες της Ελβετίας είχαν καταθέσει στην SNB, ανήλθε στα 518,49 δισ. φράγκα για την εβδομάδα που έληξε στις 21 Οκτωβρίου από 518,18 δισ. φράγκα που ήταν την εβδομάδα που έληξε στις14 Οκτωβρίου. Στερλίνα: Θετική η εβδομαδιαία εικόνα της στερλίνας, καθώς στις 24 Οκτωβρίου, καταγράφει κέρδη τόσο έναντι του δολαρίου-ηπα (1,2232 USD/GBP), όσο και έναντι του ευρώ (0,8899 GBP/EUR). Σωρευτικά η στερλίνα διαπραγματεύεται από την αρχή του έτους χαμηλότερα κατά 20,8%, έναντι του ευρώ και 16,9% έναντι του δολαρίου. Η ενίσχυση της στερλίνας αποδίδεται στη διάθεση των επενδυτών για ανάληψη μεγαλύτερου κινδύνου στις διεθνείς αγορές, Ωστόσο τα κέρδη περιορίζονται, καθώς διατηρούνται τα απαισιόδοξα σενάρια για την πορεία της οικονομίας του Ηνωμένου Βασιλείου μετά την απόφαση για αποχώρηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ). Το ενδιαφέρον των επενδυτών στραμμένο στην ανακοίνωση του ΑΕΠ γ τριμήνου που θα δημοσιοποιηθεί στις 27 Οκτωβρίου. Η μέτρηση του ΑΕΠ αναμένεται να υποδείξει την κατάσταση της οικονομίας μετά το δημοψήφισμα της 23 ης Ιουνίου. 7

8 Η ανησυχία των επενδυτών για τις οικονομικές εξελίξεις αποτυπώνεται στο ασφάλιστρο κινδύνου (CDS-credit default swaps), καθώς στις 24 Οκτωβρίου το πενταετούς διάρκειας διαμορφωνόταν στα 40,0 bps από 38,2 bps που ήταν στις 17 Οκτωβρίου και 21,4 bps στην αρχή του έτους. Αγορές ομολόγων Η πορεία του προγράμματος QE της ΕΚΤ Αγοραστικό ενδιαφέρον εκδηλώνεται για την πλειονότητα των 10ετών ομόλογων της Ευρωζώνης. Θετική έκβαση για την 10ετία της Πορτογαλίας, η απόφαση του οίκου αξιολόγησης DBRS να διατηρήσει την πιστοληπτική διαβάθμιση της Πορτογαλίας στο ΒΒΒ (low) και σταθερές τις προοπτικές. Υπενθυμίζεται ότι η DBRS είναι η μόνη εκ των βασικών οίκων αξιολόγησης που κατατάσσει πιστοληπτικά την Πορτογαλία στην επενδυτική βαθμίδα. Θετική εξέλιξη για την αγορά των ομολόγων η απόφαση της S&P να αναθεωρήσει τις οικονομικές προοπτικές της Γαλλίας σε σταθερές από αρνητικές διατηρώντας ωστόσο την πιστοληπτική διαβάθμιση στο ΑΑ. Έκπληξη αποτέλεσε η απόφαση του οίκου αξιολόγησης Fitch να αναθεωρήσει σε αρνητικές τις προοπτικές της οικονομίας από σταθερές διατηρώντας την πιστοληπτική διαβάθμιση στο ΒΒΒ+. Οι αγορές κρατικών ομολόγων από την ΕΚΤ την εβδομάδα μέχρι τις 21 Οκτωβρίου στα πλαίσια εφαρμογής του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης (QE), διαμορφώθηκαν στα 1.113,942 δισ. με αποτέλεσμα ο μέσος εβδομαδιαίος όρος από την έναρξη του προγράμματος να υπολογίζεται στα 13,1 δισ. Παράλληλα, στην ίδια περίοδο, η ΕΚΤ προέβη σε αγορές καλυμμένων ομολόγων, αξίας 649 εκατ. και ABS αξίας 342 εκατ. Επίσης, την περασμένη εβδομάδα η ΕΚΤ προέβη σε αγορές εταιρικών και ασφαλιστικών ομολογιακών τίτλων αξίας 2,089 δισ. δισ Πρόγραμμα αγοράς κρατικών ομολόγων ΕΚΤ Εφαρμογή προγράμματος: 85 εβδομάδες Πηγή: Ευρωπαική Κεντρική Τράπεζα, Διεύθυνση Oικονομικών Μελετών-Alpha Bank Στην Ελληνική αγορά ομολόγων, το εύρος τιμών (αγορά) του 10ετούς ομολόγου λήξης 24 Φεβρ στις 24 Οκτωβρίου διαμορφωνόταν μεταξύ 69,48-69,92 ήτοι απόδοση 8,42%-8,51%. Υπενθυμίζεται ότι στις το 10ετές ομόλογο είχε καταγράψει χαμηλό αποδόσεως 5,475% και στις υψηλό αποδόσεως 19,27%. Αγοραστικό ενδιαφέρον για την πλειονότητα των 10ετών ομολόγων της ΖτΕ (Αποδόσεις 10ετών ομολόγων) 0,08-0,01 Γερμανία 0,18 Ολλανδία 0,10 0,36 Γαλλία 0,26 3,27 Πορτογαλία 3,10 1,41 Ιταλία 1,41 1,13 Ισπανία 1,07 8,41 Ελλάδα 8, /10/ /10/2016 Η διαφορά απόδοσης μεταξύ των ελληνικών 10ετών και γερμανικών ομολόγων (spread) ανήλθε στις 844 μονάδες βάσης. Παράλληλα, η απόδοση του 10ετούς γερμανικού ομολόγου, ως σημείο αναφοράς του κόστους δανεισμού της Ζώνης του Ευρώ, υποχώρησε στο -0,01%. Η 10ετία της Πορτογαλίας στις 24 Οκτωβρίου εμφάνιζε απόδοση 3,10%, της Ισπανίας 1,07% και της Ιταλίας 1,41%. Η διαφορά απόδοσης του 10ετούς πορτογαλικού ομολόγου σε σχέση με την αντίστοιχη του γερμανικού, υποχώρησε σε εβδομαδιαία βάση, στις 310 μ.β. ενώ του 10ετούς ιταλικού ομολόγου ανήλθε στις 142 μ.β. Στις ΗΠΑ, η απόδοση του 10-ετούς ομολόγου διαμορφωνόταν στο 1,74% στις Όσον αφορά την προσφορά στην πρωτογενή αγορά την τρέχουσα εβδομάδα, υπολογίζεται περί τα 15 δισ. Στις 24 Οκτωβρίου το Βελγικό δημόσιο θα δανεισθεί μέσω OLOs υφιστάμενων εκδόσεων 06/2026, 06/2031 και 06/2045 περί τα 1,5-1,8 δισ. Στις 26 Οκτωβρίου το Πορτογαλικό δημόσιο θα δανεισθεί μέσω της υφιστάμενης εκδόσεως 04/2021 περί το 0,75-1,0 δισ. και το Γερμανικό δημόσιο μέσω της υφιστάμενης εκδόσεως OBL 10/2021 περί τα 4 δισ. Κύπρος Fitch Ratings Στις 21 Οκτωβρίου, ο οίκος αξιολόγησης Fitch Ratings αναβάθμισε την πιστοληπτική ικανότητα της Κύπρου στο ΒΒ- από το Β+ και διατήρησε τις θετικές προοπτικές. Η απόφαση αυτή βασίσθηκε στο ότι η οικονομία της Κύπρου συνεχίζει, για δεύτερο έτος, να παρουσιάζει ανάπτυξη, η οποία στηρίζει την απασχόληση, τη βελτίωση της ποιότητας των τραπεζικών χαρτοφυλακίων και τα δημόσια οικονομικά. Η Fitch Ratings εκτιμά ότι ο ρυθμός ανάπτυξης θα διαμορφωθεί στο 2,9% το 2016, έναντι 1,6% το 2015, λόγω της αύξησης της ιδιωτικής κατανάλωσης και των επενδύσεων, καθώς και της ενίσχυσης του τουρισμού. Για την περίοδο η Fitch Ratings εκτιμά ότι ο ρυθμός ανάπτυξης θα διαμορφωθεί, κατά μέσο όρο, γύρω στο 2,5%, με θετική επίδραση από τις άμεσες ξένες επενδύσεις. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (Οκτώβριος 2016) εκτιμά την ανάπτυξη στο 2,8% το 2016 και στο 2,2% το

9 Τουριστικές αφίξεις Τον Σεπτέμβριο, οι τουριστικές αφίξεις αυξήθηκαν κατά 16,7%, σε ετήσια βάση, σε άτομα από άτομα τον Σεπτέμβριο Τη σημαντικότερη συμβολή στην αύξηση των συνολικών τουριστικών αφίξεων είχαν οι αφίξεις τουριστών από τη Ρωσία (27,2% επί των συνολικών τουριστικών αφίξεων), που αυξήθηκαν σημαντικά κατά 51,8%, σε ετήσια βάση, σε άτομα από Παράλληλα, οι αφίξεις τουριστών από το Ηνωμένο Βασίλειο (35,5% επί των συνολικών τουριστικών αφίξεων) αυξήθηκαν κατά 3,0%, σε ετήσια βάση, σε άτομα από Αντιθέτως, τον Σεπτέμβριο οι αφίξεις τουριστών ήταν μειωμένες από την Αυστρία, τη Νορβηγία, την Ολλανδία, την Πολωνία και τη Φινλανδία. Σερβία Ισοζύγιο των τρεχουσών συναλλαγών Στο οκτάμηνο του 2016, το έλλειμμα του ισοζυγίου των τρεχουσών συναλλαγών μειώθηκε κατά 20,8%, σε ετήσια βάση, στα 754 εκατ. από 952 εκατ. στην αντίστοιχη περίοδο του Αυτή η μείωση ήταν αποτέλεσμα της υποχώρησης του ελλείμματος του εμπορικού ισοζυγίου, αφού οι εξαγωγές έχουν αυξηθεί κατά 10,3% και οι εισαγωγές κατά 5,4%. Επιπλέον, αυξήθηκε και το πλεόνασμα του ισοζυγίου των υπηρεσιών. Απεναντίας, αρνητική ήταν η επίδραση στο ισοζύγιο των τρεχουσών συναλλαγών από τη μείωση του πλεονάσματος του ισοζυγίου των τρεχουσών μεταβιβάσεων και από την αύξηση του ελλείμματος του ισοζυγίου εισοδημάτων Οι τουριστικές αφίξεις αυξήθηκαν κατά 16,7%, σε ετήσια βάση Σεπ-15 Νοε-15 Ιαν-16 Μαρ-16 Μαϊ-16 Ιουλ-16 Σεπ-16 Πηγή: Στατιστική Αρχή Το έλλειμμα του ισοζυγίου των τρεχουσών συναλλαγών υποχώρησε λόγω μείωσης του εμπορικού ελλείμματος και αύξησης του πλεονάσματος του ισοζυγίου υπηρεσιών (εκατ. ευρώ) Ιαν.-Αύγ.15 Ιαν.-Νοέμ.15 Ιαν.-Φεβ.16 Ιαν.-Μάι.16 Ιαν.-Αύγ.16 Πηγή: National Bank of Serbia

10 Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Πέμπτη 27 Οκτωβρίου 2016 Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΕ ΑΡΙΘΜΟΥΣ (ετήσιες εκατοστιαίες μεταβολές) Ετήσια στοιχεία ΑΕΠ (σε σταθερές τιμές αγοράς) -4,3-5,5-9,2-7,3-3,1 0,7-0,3 Ιδιωτική Κατανάλωση -1,7-6,5-9,9-7,9-2,5 0,7 0,3 Δημόσια Κατανάλωση 2,0-4,2-7,0-7,2-5,5-2,4-0,1 Ακαθάριστες Επενδύσεις Παγίου Κεφαλαίου -13,8-19,3-20,7-23,4-9,3-2,7 0,9 Εξαγωγές -18,2 4,4 0,8 1,1 1,7 7,4-3,8 Εισαγωγές -20,2-3,4-8,2-9,4-2,9 7,8-6,9 Γενικός Δκτ Τιμών Καταναλωτή 1,2 4,7 3,3 1,5-0,9-1,3-1,7 Ανεργία (%) 9,6 12,7 17,9 24,4 27,5 26,5 24,9 Χρηματοδότηση Ιδιωτικού Τομέα 4,2 0,0-3,1-4,0-3,9-3,1-2,0 Πρωτογενές Ισοζύγιο της Γενικής Κυβέρνησης (% ΑΕΠ) (1) -10,3-5,8-3,3-0,9 1,6 0,3 0,7 Χρέος Γενικής Κυβέρνησης (% ΑΕΠ) 126,7 146,2 172,1 159,6 177,7 180,1 176,9 Ισοζύγιο Τρεχ. Συναλλαγών (% ΑΕΠ) -12,4-11,4-10,0-3,8-2,0-2,1-0,1 (1) Με βάση τον ορισμό του οικονομικού π ρογράμματος π ροσαρμογής της Ελλάδας Δείκτες Οικονομικής Συγκυρίας Τελευταία έτος έτος Q3 Q4 Q1 Q2 διαθέσιμη περίοδος Οικονομική Δραστηριότητα Όγκος Λιανικών Πωλήσεων (εκτός καυσίμων & λιπαντικών) -0,7-0,5-2, ,0-2,4-3,7 (Ιαν-Ιούλ.) Νέες εγγραφές ΙΧ Αυτοκινήτων 30,1 13,8-2,2 2,1-0,3 19,5 12,8 (Ιαν.-Σεπ.) Ιδιωτική Οικοδομική Δραστηριότητα -5,8-0,2-22,2 5,9-11,9-22,2-14,4 (Ιαν-Ιούλ.) Βιομηχανική Παραγωγή: Μεταποίηση 1,8 1,8-0,5 2,1 1,1 7,3 4,8 (Ιαν.-Αύγ.) Δείκτης Υπευθύνων Προμηθειών ΡΜΙ στη μεταποίηση 49,9 45,4 37,5 48,6 49,1 49,5 49,2 (Σεπ.) Δείκτης Οικονομικού Κλίματος 100,0 89,4 80,7 87,3 90,2 89,9 91,4 (Σεπ.) Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στη Βιομηχανία 94,6 81,9 71,9 82,9 90,6 91,9 94,0 (Σεπ.) Δείκτης Εμπιστοσύνης Καταναλωτών -54,0-50,7-60,6-61,6-67,5-71,2-65,9 (Σεπ.) Πιστωτική Επέκταση (τέλος περιόδου) Ιδιωτικός Τομέας -3,1-2,0-1,9-2,0-2,1-2,0-1,7 (Αυγ.) Επιχειρήσεις -3,7-0,9-0,8-0,9-1,4-1,0-0,5 (Αυγ.) - Βιομηχανία -3,3 2,4 2,8 2,4-0,3 0,2-0,1 (Αυγ.) - Κατασκευές -1,2-0,9 0,0-0,9 1,0 0,8-0,2 (Αυγ.) - Τουρισμός -0,6 0,6 0,6 0,6 0,9 0,4 0,8 (Αυγ.) Νοικοκυριά -2,9-3,1-3,2-3,1-3,0-3,0-2,8 (Αυγ.) - Καταναλωτικά Δάνεια -2,8-2,3-2,8-2,3-1,7-1,5-0,9 (Αυγ.) - Στεγαστικά Δάνεια -3,0-3,5-3,5-3,5-3,4-3,4-3,4 (Αυγ.) Τιμές Δείκτης Τιμών Καταναλωτή -1,3-1,7-1,8-0,6-0,9-0,9-1,0 (Σεπ.) Δομικός Πληθωρισμός -0,7-0,5-0,5 0,3 0,2 0,3-0,3 (Σεπ.) Δείκτης Τιμών Διαμερισμάτων -7,5-5,0-5,8-5,0-4,7-2,7-2,7 (2ο 3μηνο) ΑΕΠ σε σταθερές τιμές 0,7-0,3-1,7-0,8-1,0-0,9-0,9 (2ο 3μηνο) Ιδιωτική Κατανάλωση 0,7 0,3-0,3-0,9-1,0-1,7-1,7 (2ο 3μηνο) Δημόσια Κατανάλωση -2,4-0,1-1,9 2,8-2,6-2,7-2,7 (2ο 3μηνο) Επενδύσεις -2,7 0,9-11,7 5,4-2,5 7,0 7,0 (2ο 3μηνο) Εξαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών 7,4-3,8-10,5-9,2-11,5-11,4-11,4 (2ο 3μηνο) Εισαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών 7,8-6,9-19,8-12,5-11,9-7,1-7,1 (2ο 3μηνο) Ισοζύγιο Πληρωμών σε δισ. Εξαγωγές Αγαθών 26,8 24,8 6,0 6,2 5,5 6,1 15,6 (Ιαν-Αύγ.) Εισαγωγές Αγαθών 49,1 42,0 9,2 10,6 9,7 10,2 26,3 (Ιαν-Αύγ.) Εμπορικό Ισοζύγιο -22,3-17,2-3,3-4,4-4,1-4,2-10,7 (Ιαν-Αύγ.) Ισοζύγιο Τρεχ/σών Συναλλαγών -3,7-0,1 5,6-1,8-2,3-0,2 0,4 (Ιαν-Αύγ.) Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος, ΕΛΣΤΑΤ, ΙΟΒΕ Το παρόν δελτίο έχει αποκλειστικά ενημερωτικό χαρακτήρα. Οι πληροφορίες που περιέχει προέρχονται από πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες αλλά δεν έχουν επαληθευτεί από την Alpha Bank. Το παρόν δεν αποτελεί συμβουλή ή σύσταση ούτε προτροπή για την διενέργεια οποιασδήποτε συναλλαγής. Επίσης δεν συνιστά έρευνα στον τομέα των επενδύσεων κατά την έννοια της ισχύουσας νομοθεσίας και ως εκ τούτου δεν έχει συνταχθεί σύμφωνα με τις απαιτήσεις του νόμου για τη διασφάλιση της ανεξαρτησίας της έρευνας στον τομέα των επενδύσεων. Η Alpha Bank δεν υποχρεούται να επικαιροποιεί ή να αναθεωρεί το δελτίο αυτό ούτε να προβαίνει σε ανακοινώσεις ή ειδοποιήσεις σε περίπτωση που οποιοδήποτε στοιχείο, γνώμη, πρόβλεψη ή εκτίμηση που περιέχεται σε αυτό μεταβληθεί ή διαπιστωθεί εκ των υστέρων ως ανακριβής. Η Alpha Bank και οι θυγατρικές της, καθώς επίσης τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου, τα στελέχη και οι υπάλληλοι αυτών δεν παρέχουν καμία διαβεβαίωση ούτε εγγυώνται την ακρίβεια, την πληρότητα και την ορθότητα των πληροφοριών που περιέχονται και των απόψεων που διατυπώνονται στο παρόν ή την καταλληλότητά τους για συγκεκριμένη χρήση και δεν φέρουν καμία ευθύνη για οποιανδήποτε άμεση ή έμμεση ζημία θα μπορούσε τυχόν να προκύψει σε σχέση με οποιανδήποτε χρήση του παρόντος και των πληροφοριών που περιέχει εν όλω ή εν μέρει. Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή αναδημοσίευση αυτού του δελτίου ή τμήματος του πρέπει υποχρεωτικά να αναφέρει την Alpha Bank ως πηγή προελεύσεώς του.