Φάκελος Τροποποίησης ΑΕΠΟ Ελλάδας Παράρτημα 6.4 Μελέτη Υφιστάμενης Κατάστασης για την Ιχθυοπανίδα

Transcript

1 για την Ιχθυοπανίδα

2 Σελίδα 2 από 16 Πίνακας περιεχομένων 1 Εισαγωγή 3 Περιοχή της μελέτης Σκοπός της μελέτης 3 2 Μεθοδολογία αξιολόγησης της κατάστασης των ιχθυοπληθυσμών 4 Επιλογή θέσεων δειγματοληψίας 4 Μέθοδοι δειγματοληψίας και μετρήσεις 5 Αξιολόγηση της κατάστασης διατήρησης 5 Σφάλματα και παράμετροι αβεβαιότητας 9 3 Αποτελέσματα 10 Κατανομή και αφθονία ειδών ιχθυοπανίδας 11 Φυσικοχημικές και χημικές παράμετροι και υγροτοπικά γνωρίσματα 12 Αξιολόγηση κατάστασης διατήρησης 13 Συμπεράσματα 15 5 Επιπτώσεις και επανορθωτικά μέτρα 15 Λίστα Εικόνων Αναμενόμενες επιπτώσεις κατά την κατασκευή και την λειτουργία 15 Επανορθωτικά μέτρα 16 Εικόνα 1 Θέσεις δειγματοληψίας στην κατώτερη λεκάνη του ποταμού Νέστου 10 Λίστα Πινάκων Πίνακας 1-1 Βιβλιογραφικά δεδομένα για την ιθαγενή ιχθυοπανίδα στις λεκάνες των ποταμών Νέστου και Στρυμόνα καθώς και για το καθεστώς διατήρησης των ειδών. 3 Πίνακας 2-1 Πλαίσιο αξιολόγησης της κατάστασης των ειδών μετά την κατασκευή 6 Πίνακας 2-2 Βιογεωγραφικά δεδομένα για την εκτίμηση της γεωγραφική κατανομή των ειδών της περιοχής του έργου 8 Πίνακας 2-3 Πλαίσιο αξιολόγησης της κατάστασης διατήρησης του κάθε είδους 9 Πίνακας 3-1 Θέσεις δειγματοληψίας στην κατώτερη λεκάνη του Νέστου εντός περιοχής μελέτης. 10

3 Σελίδα 3 από 16 1 Εισαγωγή Περιοχή της μελέτης Σκοπός της μελέτης Η περιοχή μελέτης τοποθετείται γεωγραφικά στο κατώτερο τμήμα της λεκάνης του ποταμού Νέστου όπως παρουσιάζεται στην εικόνα 1. Η ευρύτερη γεωγραφική περιοχή περιλαμβάνει τις δύο λεκάνες των ποταμών Νέστου και Στρυμόνα αντίστοιχα. Και οι δύο επιμέρους λεκάνες βρίθουν τεχνητών καναλιών που χρησιμοποιούνται στην άρδευση και αποστράγγιση. Ο σκοπός της παρούσας τεχνικής έκθεσης για την συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή είναι: να παρουσιάσει το σύνολο των δεδομένων των ερευνών πεδίου καθώς και μια βιβλιογραφική επισκόπηση όσον αφορά τα είδη της ιχθυοπανίδας καθώς και την αφθονία τους στα σημεία που ο αγωγός TAP διασχίζει ρέματα ή κανάλια. να συζητήσει ενδεχόμενες επιπτώσεις στους ιχθυοπληθυσμούς κατά την κατασκευή και λειτουργία του έργου. να προτείνει μέτρα αντιμετώπισης σε περίπτωση που αναμένονται σημαντικές επιπτώσεις σε τοπικούς πληθυσμούς ειδών που αποτελούν στόχους προστασίας και διατήρησης. Πίνακας 1-1 Βιβλιογραφικά δεδομένα για την ιθαγενή ιχθυοπανίδα στις λεκάνες των ποταμών Νέστου και Στρυμόνα καθώς και για το καθεστώς διατήρησης των ειδών. Είδη Κατάσταση διατήρησης ποταμός Νέστος ποταμός Στρυμόνας Κατανομή Ενδημισμός Κατανομή Ενδημισμός Acipenser sturio CR/DD/* X 1c X 1c Abramis brama LC/LC X 1 Alburnoides bipunctatus LC/LC X 1 X 1 Alburnus alburnus LC/LC X 1a Alburnus sp. Volvi LC/LC X 1 Alburnus thessalicus LC/LC X 1a Alosa fallax LC/DD/Yes X 1 X 1 Anguilla anguilla CR/NT X 1 X 1 Aphanius fasciatus NE/LC/Yes X 1 X 1 Aspius aspius DD/LC/Yes X 1 Barbus strumicae LC/LC/Yes X 1 X 1

4 Σελίδα 4 από 16 Είδη Κατάσταση διατήρησης ποταμός Νέστος ποταμός Στρυμόνας Κατανομή Ενδημισμός Κατανομή Ενδημισμός Chondrostoma vardarense NT/LC X 1 X 1 Cobitis punctilineata VU/VU/Yes X 1 Cobitis strumicae LC/LC/Yes X 1 X 1 Cyprinus carpio VU/LC X 1 X 1 Esox lucius LC/LC X 1 X 1 Eudontomyzon hellenicus CR/CR/Yes X 1 Gobio bulgaricus LC/LC X 1 X 1 Knipowitschia caucasica LC/LC X 1 X 1 Leucaspius delineatus LC/DD X 1 X 1 Oxynoemacheilus bureschi LC/LC X 1 X 1 Perca fluviatilis LC/LC X 2 X 1 Petroleuciscus borysthenicus LC/LC X 1 Phoxinus cf. phoxinus LC/LC X 1a Phoxinus strymonicus EN/EN X 1 Proterorhinus semillunaris LC/LC X 1 Rhodeus amarus LC/LC/Yes X 1 X 1 Rutilus rutilus LC/LC X 1 X 1 Salmo cf. macedonicus DD/DD/Yes X 1a X 1a Scardinius erythrophthalmus LC/LC X 1 X 1 Silurus glanis LC/LC X (1?) X 1 Squalius orpheus LC/LC X 1 X 1 Tinca tinca LC/DD X 1 X 1 Vimba melanops DD/DD X 1 X 1 2 Μεθοδολογία αξιολόγησης της κατάστασης των ιχθυοπληθυσμών Επιλογή θέσεων δειγματοληψίας Η επιλογή των θέσεων δειγματοληψίας στην περιοχή μελέτης ακολουθεί την προτεινόμενη διαδρομή του αγωγού TAP έτσι όπως έχει τροποποιηθεί σε σχέση με την βασική διαδρομή (basecase) που παρουσιάστηκε στην ΜΠΚΕ του έργου. Επιπλέον για την επιλογή των θέσεων

5 Σελίδα 5 από 16 λήφθηκε υπόψη το καθεστώς της θερινής ροής καθώς και θέματα ασφαλείας (δηλαδή αγνοήθηκαν θέσεις διέλευσης του αγωγού από ρέματα/κανάλια χωρίς νερό ή με ελάχιστη ροή καθώς και θέσεις με μεγάλο βαθμό επικινδυνότητας στην πρόσβαση). ΟΙ δειγματοληψίες πραγματοποιήθηκαν στις 16 Ιουνίου Μέθοδοι δειγματοληψίας και μετρήσεις Η δειγματοληψία πραγματοποιήθηκε με την μέθοδο της ηλεκτραλιείας. Η συγκεκριμένη μέθοδος είναι μια διαδεδομένη και στατιστικά αποδεκτή τεχνική που έχει χρησιμοποιηθεί σε μεγάλα Ευρωπαϊκά προγράμματα όπως το CEN Comité Européen de Normalisation και FAME, η οποία μάλιστα επιλέγεται συχνά ως η καταλληλότερη λύση σε περιπτώσεις όπου άλλες τεχνικές αποδεικνύονται ανεπαρκείς για την ποσότητα και ποιότητα των δεδομένων που απαιτούνται (Cowx & Lamarque 1990, Hauer & Lamberti 1996). Στην ηλεκτραλιεία εφαρμόζεται συνεχές ρεύμα (τύπος EFKO FEG 7000). Το συνεχές ρεύμα διευρύνει την επονομαζόμενη «ζώνη προσέλκυσης» για τα ψάρια στη οποία αυξάνει η πιθανότητα σύλληψης αυτών και περιορίζει την πιθανότητα τραυματισμού του ψαριού. Η διαδικασία περιλαμβάνει προσεκτική διοχέτευση συνεχούς ρεύματος στο νερό ενώ ο χειριστής κινείται μέσα στην κοίτη σε κατεύθυνση αντίθετη του ρέματος (Godinho and Ferreira 1998, Brown 2000). Κατά την κίνηση διερευνώνται όλοι οι πιθανοί βιότοποι για τα ψάρια μέσα στην κοίτη, όπως ο πυθμένας, περιοχές με πυκνή βλάστηση και τυχόν λιμνάζοντα ύδατα κοντά στην όχθη. Για την διευκόλυνση της συλλογής των ατόμων χρησιμοποιούνται απόχες. Τα ζώα που συλλαμβάνονται ταυτοποιούνται επιτόπου και μετά απελευθερώνονται. Τα φυσικοχημικά δεδομένα που καταγράφηκαν σε κάθε θέση δειγματοληψίας μετρήθηκαν με το φορητό όργανο AquaReed Το πλάτος και το βάθος του ρέματος μετρήθηκαν με φορητή μετροταινία. Ορισμένες περιβαλλοντικές παράμετροι όπως η ταχύτητα του νερού, η κατάσταση του υποστρώματος, η βλάστηση στον πυθμένα και η παραποτάμια βλάστηση αξιολογήθηκαν από τους συντάκτες της μελέτης οπτικά. Αξιολόγηση της κατάστασης διατήρησης Με δεδομένη την έλλειψη μιας γενικά αποδεκτής μεθοδολογίας για την αξιολόγηση της κατάστασης των ειδών στις διαδικασίες των ΜΠΕ, τροποποιήθηκε για τις ανάγκες του έργου μια σειρά μεθόδων που χρησιμοποιούνται σε ερευνητικά πρωτόκολλα:

6 Σελίδα 6 από 16 Αναλυτικά, επιλέχθηκαν τέσσερεις (4) διαφορετικές παράμετροι για την εκτίμηση της κατάστασης των ειδών στην περίοδο μετά την κατασκευή του έργου (post-construction period) σε σχέση με την περίοδο πριν την κατασκευή του έργου (pre-construction period). Οι παράμετροι αυτοί είναι οι εξής: «Γεωγραφική κατανομή, Πληθυσμιακά γνωρίσματα, Κατάσταση βιοτόπου και Προοπτικές διατήρησης του είδους. Με χρήση των βιβλιογραφικών δεδομένων καθώς και των αποτελεσμάτων των εργασιών πεδίου κατά την διάρκεια αυτής της μελέτης, η κάθε παράμετρος αξιολογείται για κάθε είδος χωριστά και κατατάσσεται (σύμφωνα με τις προδιαγραφές που ορίζονται στον πίνακα 2-1) στις εξής κατηγορίες : ΕΥΝΟΪΚΗ, ΑΝΕΠΑΡΚΗΣ, ΥΣΜΕΝΗΣ ή ΑΓΝΩΣΤΗ (αν δεν υπάρχουν παρά ελάχιστα διαθέσιμα δεδομένα). Ως είδη στόχοι θεωρούνται όλα όσα περιλαμβάνονται στο Ελληνικό Κόκκινο Βιβλίο, στην λίστα της IUCN καθώς και στα παραρτήματα της Οδηγίας 92/43 ΕΕ. Πίνακας 2-1 Πλαίσιο αξιολόγησης της κατάστασης των ειδών μετά την κατασκευή ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΣ Γεωγραφική κατανομή Πληθυσμιακά γνωρίσματα (π.χ. αφθονία, θνησιμότητα) Αναμενόμενη κατάσταση μετά την κατασκευή (post-construction status) ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΕΥΝΟΪΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΗΣ ΥΣΜΕΝΗΣ ΑΓΝΩΣΤΗ η γνωστή κατανομή του είδους αναμένεται να αυξηθεί ή να μην επηρεαστεί από την κατασκευή και λειτουργία του έργου. Τα πληθυσμιακά γνωρίσματα του είδους μετά την κατασκευή του έργου θα έχουν συγκρίσιμες τιμές με εκείνες πριν την κατασκευή του έργου. τυχόν αλλαγές στην κατανομή δεν είναι επαρκείς προκειμένου να υποδείξουν φθίνουσες ή αυξητικές τάσεις που σχετίζονται με το έργο τυχόν αλλαγές στα πληθυσμιακά γνωρίσματα του είδους δεν είναι επαρκείς προκειμένου να υποδείξουν επίδραση από το έργο η κατανομή του είδους αναμένεται να μειωθεί από την κατασκευή και λειτουργία του έργου Ανεπαρκής πληροφορία ως προς την τρέχουσα κατανομή του είδους Μια ή περισσότερες παράμετροι μετά την κατασκευή του έργου θα Ανεπαρκής αποκλίνουν πληροφορία ως σημαντικά από προς τα το εύρος που πληθυσμιακά είχε καταγραφεί γνωρίσματα του πριν την είδους κατασκευή του έργου Επίσης ισχύει εφόσον αναμένεται να καταγραφεί

7 Σελίδα 7 από 16 ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΣ Κατάσταση Βιοτόπου Προοπτικές διατήρησης του είδους * Αναμενόμενη κατάσταση μετά την κατασκευή (post-construction status) ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΕΥΝΟΪΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΗΣ ΥΣΜΕΝΗΣ ΑΓΝΩΣΤΗ η έκταση και η ποιότητα του βιοτόπου μετά την κατασκευή του έργου είναι αντίστοιχη με εκείνη που προϋπήρχε της κατασκευής του έργου δεν αναμένονται σημαντικές απειλές για τον τοπικό πληθυσμό στην μετά την κατασκευή του έργου περίοδο. Ο πληθυσμός έχει μεγάλη πιθανότητα να επιβιώσει παρά ή/και ανεξάρτητα από την κατασκευή και λειτουργία του έργου. τυχόν αλλαγές στον βιότοπο δεν μπορούν να αποδοθούν στην κατασκευή και λειτουργία του έργου. υπάρχει υψηλός βαθμός αβεβαιότητας όσον αφορά την εκτίμηση των προοπτικών διατήρησης του είδους σε σχέση με το έργο μεγάλη μείωση στην αφθονία του πληθυσμού εξαιτίας της κατασκευής ή/και της λειτουργίας του έργου. η έκταση ή η ποιότητα του Ανεπαρκής βιοτόπου έχει πληροφορία ως σημαντικά προς την μειωθεί ή έκταση και την αντίστοιχα ποιότητα του υποβαθμιστεί σε βιοτόπου σχέση με την προ του έργου περίοδο αναμένονται σημαντικές απειλές για τον τοπικό πληθυσμό στην Ανεπαρκής μετά την πληροφορία για κατασκευή του την εκτίμηση έργου περίοδο. των Ο πληθυσμός προοπτικών έχει μικρή διατήρησης του πιθανότητα να είδους επιβιώσει εξαιτίας της κατασκευής και λειτουργίας του έργου. Γεωγραφική κατανομή: η πραγματική κατανομή του είδους εντός της περιοχής μελέτης όπως εκτιμάται με βάση την βιβλιογραφία και τα δεδομένα των εργασιών πεδίου Πληθυσμιακά γνωρίσματα: οποιαδήποτε πληθυσμιακή παράμετρος αφορά τον τοπικό πληθυσμό (αφθονία, αναπαραγωγικό μέγεθος, ηλικιακή κατανομή, επιβίωση) η οποία μπορεί να αξιολογηθεί αντικειμενικά με βάση την βιβλιογραφία και τα δεδομένα των εργασιών πεδίου

8 Σελίδα 8 από 16 ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΣ Αναμενόμενη κατάσταση μετά την κατασκευή (post-construction status) ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΕΥΝΟΪΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΗΣ ΥΣΜΕΝΗΣ ΑΓΝΩΣΤΗ Κατάσταση Βιοτόπου: η έκταση και η ποιότητα του βιοτόπου Προοπτικές διατήρησης του είδους: οι δυνητικές απειλές για το είδος που εικάζεται ότι μπορούν να συσχετισθούν με την κατασκευή και λειτουργία του έργου Ειδικά για την εκτίμηση της γεωγραφικής κατανομής του εκάστοτε είδους, η βιογεωγραφική πληροφορία χρησιμοποιήθηκε όπως υποδεικνύεται στον Πίνακα 2-2: Πίνακας 2-2 Βιογεωγραφικά δεδομένα για την εκτίμηση της γεωγραφική κατανομή των ειδών της περιοχής του έργου Παγκόσμια γεωγραφική κατανομή των ειδών της περιοχής του έργου Ευρεία Εκτεταμένη Περιορισμένη το είδος οι πληθυσμοί του καταγράφεται είδους περιορίζονται το είδος καταγράφεται εκτός της σε πολύ Παγκόσμια σε πολλές θέσεις σε μία περιοχής του συγκεκριμένες θέσεις κατανομή ή περισσότερες έργου και σε εντός μίας η υδρολογικές λεκάνες άλλες θέσεις σε περισσοτέρων μια υδρολογική υδρολογικών λεκανών λεκάνη Επίδραση της πληροφορίας για την παγκόσμια κατανομή του είδους στην βαθμολόγηση της παραμέτρου αλλαγή κατηγορίας της «Γεωγραφικής κατανομής» προς το ευνοίκότερο καμία αλλαγή αλλαγή κατηγορίας της «Γεωγραφικής Κατανομής» προς το δυσμενέστερο «Γεωγραφική κατανομη»

9 Σελίδα 9 από 16 Παραδείγματος χάρη, αν για ένα είδος η παράμετρος «Γεωγραφική Κατανομή αξιολογήθηκε ως «Ανεπαρκής» αλλά η Παγκόσμια κατανομή του χαρακτηρίζεται ως «Εκτεταμένη» τότε η παράμετρος «Γεωγραφική κατανομή» αναθεωρείται ως «Ευνοϊκή». Αντίστοιχα, αν για ένα είδος η παράμετρος «Γεωγραφική Κατανομή» αξιολογήθηκε ως «Ανεπαρκής» αλλά η Παγκόσμια κατανομή του χαρακτηρίζεται ως «Περιορισμένη» τότε η παράμετρος «Γεωγραφική κατανομή» αναθεωρείται ως «υσμενής» Εν κατακλείδι, οι τέσσερεις (4) παράμετροι αντιμετωπίζονται ενιαία για την αξιολόγηση της κατάστασης του είδους όπως υποδεικνύεται στον Πίνακα 2.3: Πίνακας 2-3 Πλαίσιο αξιολόγησης της κατάστασης διατήρησης του κάθε είδους ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΙΑΤΗΡΗΣΗΣ ΕΥΝΟΪΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΗΣ ΥΣΜΕΝΗΣ ΑΓΝΩΣΤΗ όλες οι παράμετροι Συνολική Εκτίμηση στον πίνακα 2.1 εντάσσονται στην κατηγορία ΕΥΝΟΪΚΗ ή δύο (2) εντάσσονται στην κατηγορία ΕΥΝΟΪΚΗ και δύο (2) στην κατηγορία μία (1) ή περισσότερες εκ των παραμέτρων του πίνακα 2.1 εντάσσονται στην κατηγορία «Aνεπαρκής» μία (1) ή περισσότερες εκ των παραμέτρων του πίνακα 2.1 εντάσσονται στην κατηγορία «υσμενής» τρεις (3) ή περισσότερες εκ των παραμέτρων του πίνακα 2.1 εντάσσονται στην κατηγορία «Άγνωστη» «Aνεπαρκής» Σφάλματα και παράμετροι αβεβαιότητας Η εκτίμηση του ειδικού (expert judgment) χρησιμοποιείται εκτεταμένα για την αξιολόγηση της κατάστασης των ιχθυοπληθυσμών και του βιοτόπου: το γεγονός αυτό εμπεριέχει υποκειμενική τοποθέτηση και εκτίμηση σε πολλά ζητήματα, αλλά είναι αναπόφευκτο σε περιπτώσεις όπου υπάρχουν λίγα ποσοτικά δεδομένα και καμία ή περιορισμένη επαναλαμβανόμενη δειγματοληπτική έρευνα. Επιπλέον, αυτή καθαυτή η φυσική δυναμική των πληθυσμών αλλά και των άβιων διαδικασιών επάγει μεγάλη αβεβαιότητα στις όποιες εκτιμήσεις και σημαντικές διαφορές (oscillations) στα μετρούμενα μεγέθη μέσα σε μία ή ανάμεσα σε διαφορετικές χρονικές περιόδους. Ειδικά για τις φυσικοχημικές παραμέτρους, πρέπει να ειπωθεί ότι οι τιμές που

10 Σελίδα 10 από 16 αναφέρονται στην συγκεκριμένη τεχνική έκθεση αποτελούν μόνο «στιγμιότυπα» στην φάση της δειγματοληψίας και δεν θα πρέπει να θεωρηθούν αντιπροσωπευτικές των συγκεκριμένων υδάτινων σωμάτων. Μόνο οι ακραίες τιμές, αν τυχόν παρατηρηθούν, δίνουν ένδειξη πιθανών πιέσεων στους ιχθυοπληθυσμούς. 3 Αποτελέσματα Οι δειγματοληψίες πραγματοποιήθηκαν κοντά σε δύο (2) σημεία διέλευσης της χάραξης, εντός της κατώτερης λεκάνης του ποταμού Νέστου (Εικόνα 1 και Πίνακας 3-1). Στην περιοχή αυτή, οι ακριβείς θέσεις που ο αγωγός διασχίζει τα αρδευτικά κανάλια είναι απροσπέλαστες εξαιτίας της πυκνής θαμνώδους και παρυδάτιας βλάστησης. Για τον λόγο αυτό, η ηλεκτραλιεία πραγματοποιήθηκε στο παρακείμενο κανάλι με διεύθυνση βορειοδυτικά της Χρυσούπολης.. Πίνακας 3-1 Θέσεις δειγματοληψίας στην κατώτερη λεκάνη του Νέστου εντός περιοχής μελέτης. Α/Α Ονομασία Περιοχή Ημερομηνία Γεωγραφικό Μήκος Γεωγραφικό Πλάτος Μέθοδος δειγματοληψίας 10 XRYSOUPOLI_1 κατώτερη λεκάνη του ποταμού Νέστου κατώτερη λεκάνη του 11 XRYSOUPOLI_2 ποταμού Νέστου *σύστημα αναφοράς: ΕΓΣΑ Ιουνίου , ,919 ηλεκτραλιεία 16 Ιουνίου , ,336 ηλεκτραλιεία Εικόνα 1 Θέσεις δειγματοληψίας στην κατώτερη λεκάνη του ποταμού Νέστου Σημειώσεις: Η βασική όδευση του αγωγού TAP όπως παρουσιάζεται στην ΜΠΚΕ του έργου απεικονίζεται με κίτρινο χρώμα (ESIA2013_BC) Ηαλλαγή στην όδευση (Nestos Lowland Basin rerouting -Basecase_East_May2014) απεικονίζεται με ροζ χρώμα

11 Σελίδα 11 από 16 Κατανομή και αφθονία ειδών ιχθυοπανίδας Πίνακας 3-2 Αποτελέσματα ηλεκτραλιείας (είδη και αριθμός ατόμων ανά είδος) στα σημεία δειγματοληψίας πλησίον της προτεινόμενης χάραξης στην κατώτερη λεκάνη του Νέστου Α/Α Είδος XRYSOUPOLI_1 XRYSOUPOLI_2 1 Alburnoides bipunctatus Barbus strumicae Cobitis strumicae Esox lucius 1 5 Gambusia holbrooki Gobio bulgaricus Lepomis gibbosus 6 8 Leucaspius delineatus 3 9 Rhodeus amarus Squalius orpheus Σύνολο *Η ονοματολογία σύμφωνα με Οικονόμου κ.ά.. (2007) Τρία (3) είδη (Barbus strumicae, Cobitis strumicae και Rhodeus amarus) από το σύνολο των αναφερόμενων στον πίνακα 3.2 αναφέρονται στα παραρτήματα της Οδηγίας 92/43 ΕΕ ως είδη Κοινοτικού Ενδιαφέροντος. ύο (2) είδη (Gambusia holbrooki και Lepomis gibossus) είναι ξενικά στην λεκάνη του Νέστου. Τα υπόλοιπα είδη ενδημούν στην περιοχή, αλλά δεν εντάσσονται σε κατηγορίες υψηλού κινδύνου ή προστασίας. Για λόγους σύγκρισης παρατίθενται ακολούθως τα αποτελέσματα της ΜΠΚΕ του έργου από τα πλησιέστερα στην τρέχουσα όδευση σημεία διάσχισης ρεμάτων της βασικής χάραξης: ΤΑΦΡΟΣ ΑΓΓΙΤΗ» και «ΠΟΤΑΜΟΣ ΝΕΣΤΟΣ» (Πίνακας 3-3): Πίνακας 3-3 Είδη ιχθυοπανίδας από τις δειγματοληψίες στα σημεία «ΤΑΦΡΟΣ ΑΓΓΙΤΗ» και «ΠΟΤΑΜΟΣ ΝΕΣΤΟΣ που διέσχιζε η βασική χάραξη της ΜΠΚΕ του έργου Είδη TA1 N1 2 Barbus strumicae X 4 Gambusia holbrooki X 5 Lepomis gibbosus X 6 Petroleuciscus borysthenicus X 7 Rhodeus amarus X 8 Rutilus rutilus X 9 Squalius orpheus X Η ονοματολογία σύμφωνα με Economou et al. (2007) *Η ονοματολογία σύμφωνα με Οικονόμου κ.ά.. (2007)

12 Σελίδα 12 από 16 Φυσικοχημικές και χημικές παράμετροι και υγροτοπικά γνωρίσματα Ο πίνακας 3.4 παρουσιάζει ένα «στιγμιότυπο» των φυσικοχημικών και τοπογραφικών παραμέτρων στο κάθε σημείο δειγματοληψίας όπως καταγράφηκαν κατά την διάρκεια των εργασιών πεδίου τον Ιούνιο Πίνακας 3-4 Φυσικοχημικές και τοπογραφικές παράμετροι στα σημεία δειγματοληψίας της κατώτερης λεκανης του Νέστου (τιμές κατά προσέγγιση, μετρήσεις στα μέσα Ιουνίου 2014). Παράμετρος XRYSOUPOLI _1 XRYSOUPOLI_2 αγωγιμότητα (μs/cm) ~420 ~330 O2 (μg/l) ~8 ~8 ph ~7,8 ~7,7 T ( C) ~19 ~19 πλάτος καναλιού (m) ~3,8 ~6 βάθος καναλιού (m) ~0,3 ~0,5 Και τα δύο σημεία δειγματοληψίας αφορούν τεχνητά υδάτινα σώματα με ελεγχόμενο υδρολογικό καθεστώς. Στην πραγματικότητα, όλα τα υγροτοπικά γραμμικά συστήματα στην περιοχή μελέτης είναι ευθεία κανάλια με αργή ροή και λεπτόκοκκο υπόστρωμα στον πυθμένα. Η παρόχθια βλάστηση περιλαμβάνει καλάμια ή θάμνους, σπάνια δέντρα και σε ορισμένα σημεία απουσιάζει τελείως. Η παρυδάτια βλάστηση περιλαμβάνει είδη όπως τα Potamogeton sp., Nuphar sp. Myriophyllum sp., Anubias sp. και Chara. Τα χαρακτηριστικά των βιοτόπων στο εσωτερικό των καναλιών αναφέρονται στον πίνακα 3-5. Πίνακας3-5 Υπόστρωμα, ταχύτητα νερού και βιότοποι ψαριών στο εσωτερικό των καναλιών όπου πραγματοποιήθηκαν δειγματοληψίες XRYSOU POLI_1 XRYSOU POLI_2 Ογκόλιθοι 10 Υπόστρωμα(%) Πέτρες 20 βότσαλο 10 χαλίκι 5 Άμμος 85 30

13 Σελίδα 13 από 16 Άργιλος τεχνητό 40 (m/sec) Ταχύτητα Βιότοποι ιχθυοπληθυσμών εντός του υδάτινου σώματος (%) Βαθιά σημεία/λακούβες εντός κοίτης (pools) Ρηχά και ταχύρροα τμήματα κατάντη των pools (glides) Σημεία εντός κοίτης με ήπιες κλίσεις αλλά μεγαλύτερο βάθος συγκριτικά με τα riffles (runs) Σημεία εντός κοίτης με απότομες κλίσεις και μικρό βάθος όπως παρατηρούνται σε συνθήκες ροής < της πλημμυρικής (riffles) Ταχύρροα τμήματα με μεγάλες κλίσεις και αναταράξεις στο νερό ανάντη καταρρακτών (rapids) Αξιολόγηση κατάστασης διατήρησης Τρία (3) είδη εκτιμήθηκε ότι ικανοποιούν τα κριτήρια προκειμένου να αξιολογηθούν ως προς την κατάσταση διατήρησής τους (B. strumicae, C. strumicae και R. amarus) (πίνακας 3-6). Τα υπόλοιπα είδη που εντοπίστηκαν στην δειγματοληψία εκτιμάται ότι δεν θα επηρεαστούν από το Έργο και δεν λαμβάνονται υπόψη στην αξιολόγηση της κατάστασης διατήρησης.

14 Σελίδα 14 από 16 Πίνακας 3-6 Αξιολόγηση της κατάστασης διατήρησης για τα είδη Barbus strumicae, Cobitis strumicae, Rhodeus amarus. Αναμενόμενη κατάσταση των ιχθυοπληθυσμών μετά την κατασκευή του έργου (post-construction status) Παράμετρος Barbus strumicae Cobitis strumicae Rhodeus amarus ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΕΥΝΟΪΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΗΣ ΕΥΝΟΪΚΗ ΠΛΗΘΥΣΜΙΑΚΑ ΓΝΩΡΙΣΜΑΤΑ ΕΥΝΟΪΚΗ ΑΓΝΩΣΤΗ ΑΝΕΠΑΡΚΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΒΙΟΤΟΠΟΥ ΕΥΝΟΪΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΗΣ ΕΥΝΟΪΚΗ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΙΑΤΗΡΗΣΗΣ ΤΟΥ ΕΙ ΟΥΣ ΕΥΝΟΪΚΗ ΑΓΝΩΣΤΗ ΑΓΝΩΣΤΗ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΕΥΡΕΙΑ ΕΥΡΕΙΑ ΕΥΡΕΙΑ Range ΕΥΝΟΪΚΗ ΕΥΝΟΪΚΗ ΕΥΝΟΪΚΗ Population ΕΥΝΟΪΚΗ ΑΓΝΩΣΤΗ ΕΥΝΟΪΚΗ Habitat ΕΥΝΟΪΚΗ ΕΥΝΟΪΚΗ ΕΥΝΟΪΚΗ Prospects ΕΥΝΟΪΚΗ ΑΓΝΩΣΤΗ ΑΓΝΩΣΤΗ Συνολική αξιολόγηση ΕΥΝΟΪΚΗ ΕΥΝΟΪΚΗ ΕΥΝΟΪΚΗ Και τα τρία (3) είδη B. strumicae, C. strumicae και R. amarus εκτιμάται επομένως ότι θα έχουν «EYNOΪΚΗ» κατάσταση διατήρησης μετά την κατασκευή του Έργου.

15 Σελίδα 15 από 16 Συμπεράσματα Σε συνέχεια των αποτελεσμάτων και της αξιολόγησης της κατάστασης διατήρησης συγκεκριμένων ιχθυοπληθυσμών μετά την κατασκευή του Έργου εκτιμάται ότι δεν υπάρχουν περιοχές που χρήζουν ιδιαίτερης προστασίας αναφορικά με τα είδη της ιχθυοπανίδας κατά μήκος της προτεινόμενης χάραξης στην περιοχή του Νέστου. 4 Επιπτώσεις και επανορθωτικά μέτρα Αναμενόμενες επιπτώσεις κατά την κατασκευή και την λειτουργία Οι κατασκευαστικές εργασίες αναμένεται να έχουν επιπτώσεις στους ιχθυοπληθυσμούς, αν και όχι μεγάλης διάρκειας. Η μετακίνηση οχημάτων, μηχανημάτων και ανθρώπινου δυναμικού εντός και σε άμεση γειτνίαση με τα υδάτινα σώματα θα αποτελέσει παράγοντα όχλησης αν και όχι ισχυρό. υσμενέστερες θα είναι οι επιπτώσεις εξαιτίας των χωματουργικών διαδικασιών, οι οποίες θα οδηγήσουν στην παραγωγή μεγάλου φορτίου ιζήματος που θα κυκλοφορήσει στο νερό. Το αιωρούμενο ίζημα επηρεάζει σε μικρό ή μεγάλο βαθμό όλα σχεδόν τα ψάρια. Η διάρκεια των εργασιών εντός του υδάτινου σώματος αποτελεί καθοριστικό παράγοντα όσον αφορά την βαρύτητα της επιβάρυνσης: η παραγωγή μεγάλου φορτίου ιζήματος έχει επιπτώσεις στους τοπικούς πληθυσμούς και συνιστά όχληση για τα ψάρια στα κατάντη τμήματα του υδάτινου σώματος. Οι επιπτώσεις και η όχληση οφείλονται στα εξής: μείωση της κολυμβητικής δυνατότητας του ψαριού, μειωμένη ανθεκτικότητα σε παθογόνα και μείωση του ρυθμού αύξησης (Bruton 1985) επιδείνωση των χαρακτηριστικών του βιοτόπου (π.χ. καταστροφή περιοχών εναπόθεσης αβγών) μειωμένη διαθεσιμότητα τροφής εφόσον το αυξημένο ίζημα μπορεί να επηρεάσει την πρωτογενή παραγωγή της υδρόβιας βλάστησης (Lloyd et al. 1987) καθώς και την ποιότητα και ποσότητα των διαθέσιμων βενθικών ασπονδύλων (Shaw and Richardson 2001) μειωμένη θηρευτική δυνατότητα για τα ψάρια - θηρευτές (Bruton 1985) Οι επιπτώσεις αυτές είναι σχετικά αυξημένες μόνο για είδη με μικρή δυνατότητα διασποράς που δεν μεταναστεύουν και έχουν περιορισμένη γεωγραφική κατανομή; Τα υπόλοιπα αναμένεται να επανακάμψουν σε βραχύ χρονικό διάστημα από τότε που θα παρατηρηθεί η αιχμή του φόρτου του ιζήματος.

16 Σελίδα 16 από 16 Επανορθωτικά μέτρα Σε συνέχεια των αποτελεσμάτων και των συμπερασμάτων για την ιχθυοπανίδα στην περιοχή μελέτης του Έργου εντός τη κατώτερης λεκάνης του Νέστου, θεωρείται ότι σε κανένα σημείο δεν απαιτείται η εφαρμογή ιδιαίτερων μέτρων αντιμετώπισης. Τα είδη που καταγράφηκαν αξιολογούνται ως ανθεκτικά σε μικρής διάρκειας όχληση και πιθανότατα θα ανακάμψουν μόνα τους. Η παρακολούθηση (monitoring) κατά την διάρκεια της κατασκευής και της λειτουργίας του Έργου θα δώσει ενδιαφέροντα δεδομένα ως προς τους ρυθμούς ανάκαμψης των ιχθυπληθυσμών και θα υποδείξει τυχόν περιπτώσεις όπου ίσως χρειαστεί ανθρωπογενής παρέμβαση ως περαιτέρω μέτρο υποστήριξης της ιχθυοπανίδας.

17 Trans Adriatic Pipeline AG-Greece (Branch Office) 21 ος Όροφος, Πύργος Αθηνών, 2-4 Λεωφόρος Μεσογείων Αθήνα, Ελλάδα Τηλ: Fax: Date 12/2014 Με την επιφύλαξη παντός δικαιώματος: Απαγορεύεται η αντιγραφή του παρόντος εγγράφου, η επίδειξή του ή η διάθεσή του σε τρίτους χωρίς την προηγούμενη συγκατάθεση της εταιρείας TAP AG. Η τελευταία έκδοση του εγγράφου έχει καταχωρηθεί στη βάση δεδομένων του Έργου ΤΑΡ. Copyright Reserved: This document may not be copied, shown to or placed at disposal of third parties without prior consent of TAP AG. The latest version of the document is registered in the TAP Project s Database.