ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΙΔΙΚΕΥΣΗΣ ΣΤΗ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΤΟΝ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟ (Π.Ε.ΣΥ.Π.) ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΣΤΗ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

Transcript

1 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΙΔΙΚΕΥΣΗΣ ΣΤΗ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΤΟΝ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟ (Π.Ε.ΣΥ.Π.) ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΣΤΗ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Διδάσκουσα: Τσακίρη Θεανώ Σπουδαστές: Βλαχάκης Ηλίας, Μιχελή Γεωργία Τμήμα Β ΑΘΗΝΑ, ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2016

2 ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑ ΣΤΗΝ ΕΦΗΒΕΙΑ ΚΑΙ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ

3 Αυτοκτονία αποκαλείται κάθε περίπτωση θανάτου που προκύπτει άμεσα ή έμμεσα από μια θετική ή αρνητική πράξη του ίδιου του θύματος που γνωρίζει ότι θα επιφέρει το αποτέλεσμα αυτό. Απόπειρα είναι μια πράξη που προσδιορίστηκε έτσι, αλλά υστερεί από τον πραγματικό θάνατο. Αναμφίβολα, σε κοινούς όρους, η αυτοκτονία είναι κυρίως η πράξη απελπισίας ενός που δεν ενδιαφέρεται να ζήσει. Η λέξη αυτοκτονία προέρχεται από τις λέξεις αυτό- + -κτονία, υποδηλώνοντας την πράξη με την οποία κάποιος βάζει ο ίδιος τέρμα στη ζωή του. Η αυτοκτονία είναι μια πράξη απελπισίας ενός ανθρώπου που, τη συγκεκριμένη στιγμή, τη βλέπει ως τη μόνη λύση και διέξοδο στον αφόρητο ψυχικό πόνο που βιώνει.

4 Ατομική αυτοκτονία: αφορά όλες τις περιπτώσεις όπου ένα άτομο αποφασίζει μόνο του να θέσει τέλος στη ζωή του και το πραγματοποιεί. Ευθανασία και επιβοηθούμενη αυτοκτονία: η περίπτωση όπου κάποιο γνωστό πρόσωπο πείθεται να βοηθήσει ή κάποιος γιατρός αναλαμβάνει την ευθανασία (συμβαίνει νομίμως στην Ελβετία). Διπλή αυτοκτονία: η περίπτωση αυτή αφορά κυρίως ζευγάρια που αποφασίζουν να πεθάνουν μαζί. Δολοφονία - αυτοκτονία: η περίπτωση όπου κάποιος λίγο πριν ή ταυτόχρονα με την αυτοκτονία του δολοφονεί κάποιον ή κάποιους άλλους. Επίθεση αυτοκτονίας: η περίπτωση όπου κάποιος γίνεται κινητή βόμβα προκειμένου να δολοφονήσει κάποιον ή κάποιους έχοντας πολιτικό ή στρατιωτικό λόγο για να τελέσει την πράξη. Ομαδική αυτοκτονία: όταν ένα σύνολο ανθρώπων εκτελεί αυτοκτονία ομαδικά. Συνήθως εμφανίζεται σε ομάδες πιστών προς μια θρησκεία, η οποία υπόσχεται με τον τρόπο αυτό τη μετά θάνατο ζωή. Σε ορισμένες περιπτώσεις η ψυχολογική πίεση σε συνδυασμό και με άλλους μηχανισμούς οδηγεί στην ομαδική αυτοκτονία, όπως για παράδειγμα έγινε με το Χορό του Ζαλόγγου.

5 Κατάθλιψη Πόνος (π.χ. σωματικός ή συναισθηματικός χωρίς περιθώρια βελτίωσης) Στρες (π.χ. θρήνος μετά από το θάνατο αγαπημένου προσώπου) Έγκλημα (π.χ. η προσπάθεια αποφυγής ευθυνών σε έγκλημα που διέπραξε το άτομο) Ψυχική ασθένεια και αναπηρία (π.χ. κατάθλιψη, διπολική διαταραχή, τραύμα, σχιζοφρένεια) Σοβαρός τραυματισμός (π.χ. παράλυση, παραμόρφωση, αποκοπή άκρου) Κατάχρηση ουσιών (π.χ. ναρκωτικά, φάρμακα) Αρνητικό περιβάλλον (π.χ. σεξουαλική κακοποίηση, φτώχεια, έλλειψη στέγης, διακρίσεις) Οικονομική ζημία (π.χ. εθισμός σε τυχερά παιχνίδια, απώλεια εργασίας, χρηματιστηριακή κατάρρευση, χρέη) Σεξουαλικά θέματα (π.χ. σεξουαλικός προσανατολισμός, έρωτας χωρίς ανταπόκριση, χωρισμός) Αποφυγή ατίμωσης (π.χ. χαρακίρι) Θρησκευτικές πεποιθήσεις (π.χ. επιθέσεις αυτοκτονίας) Υπερεθνικιστική ιδεολογία (π.χ. επιθέσεις καμικάζι)

6 Όσον αφορά τους πιο συνηθισμένους τρόπους αυτοκτονίας, η χρήση όπλου αποτελεί τον πιο συχνό τρόπο αυτοχειρίας σε ποσοστό 60%. Το 80% αυτών των αυτοκτονιών έχουν πραγματοποιηθεί από άντρες. Ο δεύτερος πιο συχνός τρόπος για τους άντρες είναι η απόπειρα απαγχονισμού. Για τις γυναίκες ο δεύτερος πιο συχνός τρόπος είναι η δηλητηρίαση, περιλαμβάνοντας και την υπερβολική δόση φαρμάκων. Άλλοι τρόποι αυτοχειρίας είναι η απόπειρα πνιγμού, η πτώση από μεγάλο ύψος, ο αυτοτραυματισμός, η παρακινδυνευμένη οδήγηση, η "απροσεξία" σε διάφορα επαγγέλματα, η πρόκληση πυρκαγιάς σε κλειστό χώρο κ.ά.

7 Η εφηβεία μπορεί να είναι συναισθηματικά ταραχώδης και αγχωτική. Οι έφηβοι αντιμετωπίζουν πιέσεις για να πετύχουν σε όλους τους τομείς και να παραμείνουν "in". Μπορούν να νιώσουν πλήγμα στην αυτοεκτίμησή τους και συναισθήματα αποξένωσης. Η κατάθλιψη είναι επίσης ένας σημαντικός παράγοντας κινδύνου για την εκδήλωση αυτοκτονικότητας στους εφήβους. Η αυτοκτονία είναι σπάνια στα παιδιά πριν την εφηβεία και είναι κυρίως ένα πρόβλημα της εφηβείας, ιδιαίτερα μεταξύ των ηλικιών 15 και 19, καθώς και της ενηλικίωσης. Ωστόσο, ακόμα και στην προεφηβεία μπορούν να εκδηλωθούν αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές και ιδεασμοί.

8 1 ος μύθος: «Οι άνθρωποι που λένε ότι θ αυτοκτονήσουν δεν πρόκειται ποτέ να το κάνουν» 2 ος μύθος: «Μιλώντας σε κάποιον για την αυτοκτονία, του δίνουμε την ιδέα να αυτοκτονήσει» 3 ος μύθος: «Η αυτοκτονία δεν αφορά τους περισσότερους από εμάς. Συμβαίνει σπάνια σε ανθρώπους που είναι "περίεργοι"» 4 ος μύθος: «Η αυτοκτονία είναι μια παρορμητική κίνηση, "μια στιγμή τρέλας"» 5 ος μύθος: «Για τους ανθρώπους που επέζησαν από μια απόπειρα ο κίνδυνος έχει περάσει» 6 ος μύθος: «Οι άνθρωποι που αυτοκτονούν θέλουν πραγματικά να πεθάνουν» 7 ος μύθος: «Τα παιδιά δεν αυτοκτονούν»

9 Οι γονείς είναι κομμάτι του προβλήματος και δεν είναι απ έξω από αυτό. Κατ αρχάς πρέπει να βγάλουν στην επιφάνεια το πρόβλημα και να μην το κρατήσουν κρυφό, διότι με αυτό τον τρόπο τονίζουν τα αισθήματα ενοχής και ντροπής, τα οποία ενισχύουν την απόφαση της αυτοκτονίας. Άρα, πρέπει και αυτοί να δεχτούν τη βοήθεια ενός ειδικού για να καταλάβουν τι έχει συμβεί μέχρι τώρα και με ποιο τρόπο μπορούν να βελτιώσουν την επικοινωνία μεταξύ τους, αλλά και με τον έφηβο, για να μπορέσουν να περάσουν σε ένα καινούργιο πλαίσιο, το οποίο θα πριμοδοτεί τη συνεργασία και την αποδοχή και όχι την εξουσία και την απόρριψη στη σχέση τους. Με αυτό τον τρόπο θα μπορέσουν να επαναπροσδιορίσουν τη θέση τους μέσα στην οικογένεια και να επανακαθορίσουν από κοινού ένα καινούργιο σύστημα αξιών και ορίων.

10 Είναι πολύ θλιμμένος, ανήσυχος ή βρίσκεται σε πανικό Κλείνεται στον εαυτό του, απομονώνεται Δυσκολεύεται στις σχέσεις του με την οικογένεια και τους φίλους του Χάνει το ενδιαφέρον του για δραστηριότητες που πριν τον ευχαριστούσαν Πέφτει η απόδοσή του στη δουλειά ή το σχολείο Αλλάζει η συμπεριφορά του (γίνεται απαισιόδοξος, ευερέθιστος, απαθής ή εμφανίζει οποιαδήποτε ξαφνική αλλαγή στη συμπεριφορά) Μιλά για το θάνατο ή για την αυτοκτονία Αναζητά θανατηφόρα μέσα (όπλα, χάπια κλπ) Αλλάζουν οι διατροφικές του συνήθειες (έχει αυξημένη όρεξη για φαγητό ή αντίθετα έχει μειωμένη όρεξη και χάνει βάρος) Αλλάζουν οι συνήθειες του ύπνου του (έχει αϋπνία ή υπνηλία) Αισθάνεται ενοχή, ντροπή, αναξιότητα Αισθάνεται απελπισμένος Αισθάνεται αβοήθητος Αισθάνεται παγιδευμένος, ότι βρίσκεται σε αδιέξοδο Έχει την ξαφνική επιθυμία να τακτοποιήσει προσωπικές υποθέσεις (π.χ. συντάσσει τη διαθήκη του) Χαρίζει προσωπικά του αντικείμενα

11 Η εκπαίδευση του σχολικού προσωπικού πάνω σε θέματα ψυχικής υγείας. Η ενδυνάμωση των εκπαιδευτικών και του υπόλοιπου σχολικού προσωπικού. Η ευαισθητοποίηση των γονέων πάνω σε θέματα ψυχικής υγείας (με ομιλίες, ημερίδες κλπ). Η παροχή πληροφοριών για υπηρεσίες ψυχικής υγείας στους γονείς και τους μαθητές. Η καταπολέμηση του bullying (εκφοβισμού) και της βίας στο χώρο του σχολείου. Η ενίσχυση της αυτοπεποίθησης των μαθητών. Το σχολείο πρέπει να δίνει στο παιδί τη δυνατότητα να ανακαλύψει τις δεξιότητές του, να καλλιεργήσει τα ταλέντα του και να αποκτήσει εμπιστοσύνη στις ικανότητές του. Η προώθηση της επικοινωνίας και της συναισθηματικής έκφρασης. Η ενημέρωση των εφήβων σχετικά με την αυτοκτονία.

12 Να παίρνετε πάντα στα σοβαρά τα αυτοκαταστροφικά σχόλια. Προσπαθήστε να μην φανείτε σοκαρισμένος. Μην χειριστείτε την κατάσταση μόνοι σας. Ζητήστε βοήθεια αμέσως (καλέστε το 1018 την 24ωρη Γραμμή). Ακούστε προσεχτικά όλα όσα έχει να σας πει αυτός ο άνθρωπος. Ενδυναμώστε και ενθαρρύνετε αυτόν τον άνθρωπο. Πείτε του ότι ανησυχείτε πολύ γι αυτόν. Μην τον αφήσετε μόνο του. Μιλήστε ανοιχτά για την αυτοκτονία.

13 Είναι απαραίτητο: (α) να δημιουργηθούν κατάλληλοι φορείς όπου το άτομο σε κατάσταση "κρίσης" μπορεί να απευθυνθεί ζητώντας βοήθεια, (β) να γίνεται έγκαιρη διάγνωση του βαθμού επικινδυνότητας κάθε περιστατικού προκειμένου ο πάσχων να "παρακολουθείται" άμεσα μέχρι να ξεπεραστεί ο κίνδυνος και (γ) να υπάρχει άμεση πληροφόρηση και εκπαίδευση όλων των κοινωνικών ομάδων, έτσι ώστε να είναι εφικτός ο εντοπισμός, η υποστήριξη αλλά και η παραπομπή σε ειδικό φορέα ατόμων που βρίσκονται σε υψηλό βαθμό επικινδυνότητας.

14 Γιατί πολλά παιδιά και έφηβοι έχουν τάσεις αυτοκτονίας, (2013), πηγή: iatropedia.gr. "Prisma news: Η Κρήτη τώρα - Κατηγορία υγεία". Η αυτοκτονία και τρόποι πρόληψής της (τι πρέπει να γνωρίζει η οικογένεια), πηγή: veresies clinic. Η αυτοκτονία στους εφήβους, πηγή: medlook, έγκυρη πληροφόρηση για την υγεία. Κερεντζής, Λ. (2011). Εφηβεία: Η αυτοκτονία. Μπελεγρίνος, Σ., Ζάχαρης, Θ. & Φραδέλος, Ε. (2014). Η αυτοκτονία ως κοινωνικό και ψυχολογικό φαινόμενο, σελ Επιστημονικά Χρονικά. Νέοι και αυτοκτονία. "Κλίμακα: Φορέας ανάπτυξης ανθρώπινου & κοινωνικού κεφαλαίου για την αντιμετώπιση του κοινωνικού αποκλεισμού". Οδηγός για την πρόληψη της αυτοκτονίας παιδιών και εφήβων. "Κλίμακα: Φορέας ανάπτυξης ανθρώπινου & κοινωνικού κεφαλαίου για την αντιμετώπιση του κοινωνικού αποκλεισμού". Παπαευθυμίου, Σ. & Ροκοπάνου, Α. επιμ.. Αυτοκτονία. Πολυζόπουλος, Ε. (2013). Πρόληψη μιας αυτοκτονίας: Δείτε τα σημάδια πριν γίνουν πράξη. Iatropedia. Πρόγραμμα αγωγής υγείας - καταναλωτή, Ιατρικά θέματα από βιβλία. Κατάθλιψη: Τάσεις αυτοκτονίας, τα ανησυχητικά σημάδια. Mayo Clinic. Προειδοποιητικά σημάδια στη συμπεριφορά ενός ανθρώπου που σκέφτεται να αυτοκτονήσει. Μύθοι και αλήθειες σχετικά με την αυτοκτονία. Πώς να βοηθήσετε έναν άνθρωπο με αυτοκτονικό ιδεασμό. "Κλίμακα: Φορέας ανάπτυξης ανθρώπινου & κοινωνικού κεφαλαίου για την αντιμετώπιση του κοινωνικού αποκλεισμού" Τζελέπη, Ε. (2009). Η αυτοκτονία. Θέματα ψυχολογίας: άρθρα, ειδήσεις, έρευνες και σχόλια από το χώρο της ψυχολογίας.

15 Ευχαριστούμε πολύ για την προσοχή σας!!!