Διαχείριση Διαχ Προσ τα τ τευόμεν α ω τευόμεν ν ω Περιοχών Τ δ ο ιαχειρισ ιαχ ό τικ έ σχ δ έέδιο

Transcript

1 Διαχείριση Προστατευόμενων Περιοχών Το διαχειριστικό σχέδιο

2

3 Στάδια ενός διαxειριστικού σχεδίου Εκπόνηση Διαβούλευση με τις ενδιαφερόμενες κοινωνικές ομάδες Έγκριση από τις διοικητικές αρχές. Εφαρμογή Αξιολόγηση εφαρμογής Αναθεώρηση η

4 Στάδια εκπόνησης ενός διαχειριστικού σχεδίου

5 Γνωρίσματα ενός καλού διαχειριστικού σχεδίου Διεπιστημονικότητα: Με δεδομένο ότι οι ΠΠ είναι πολύπλοκα συστήματα, η εκπόνηση ενός σχετικού σχεδίου διαχείρισης αποτελεί αντικείμενο μελέτης από επιστήμονες πολλών ειδικοτήτων, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η περιγραφή και η εκτίμηση όλων των παραμέτρων της περιοχής μελέτης και των προβλημάτων της.

6 Γνωρίσματα ενός καλού διαχειριστικού σχεδίου Αξιοπιστία και τεκμηρίωση: Οι μέθοδοι που θα ακολουθηθούν κατά την εκπόνηση του σχεδίου διαχείρισης (τρόποι συλλογής και επεξεργασίας των δεδομένων, αξιολόγησης και παρουσίασης των αποτελεσμάτων), πρέπει να είναι καθιερωμένες ώστε να εξασφαλίζονται η πληρότητα και η αξιοπιστία (βιβλιογραφία).

7 Γνωρίσματα ενός καλού διαχειριστικού σχεδίου Επιπλέον, οι ήδη υπάρχουσες πληροφορίες πρέπει να αξιοποιούνται κατάλληλα, αφού πρώτα ελεγχθούν ως προς την εγκυρότητα και την επικαιρότητά τους. Ας σημειωθεί ότι πολύτιμες πληροφορίες πρέπει να αντλούνται από τους τοπικούς χρήστες των πόρων της περιοχής, δηλαδή τους καλλιεργητές, κτηνοτρόφους, υλοτόμους, ψαράδες, κυνηγούς κλπ.

8 Γνωρίσματα ενός καλού διαχειριστικού σχεδίου Τα τελευταία χρόνια είναι ευρέως διαδεδομένη η χρήση των ΓεωγραΦικών Συστημάτων Πληροφοριών (Geographical Information Systems).

9 Γνωρίσματα ενός καλού διαχειριστικού σχεδίου Τα πλεονεκτήματα που προσφέρουν είναι: δυνατότητα αποδοτικής αξιοποίησης μεγάλου όγκου πληροφοριών και εξασφάλιση επιπλέον ταχύτητας και ακρίβειας στην επεξεργασία πληροφοριών. υψηλή πιστότητα στην απεικόνιση δεδομένων του χώρου. επικάλυψη πληροφοριών διαφόρων επιπέδων (π.χ. ανάγλυφο, βλάστηση, υποδομές κλπ.) και διενέργεια σύνθετων αναλύσεων.

10 Γνωρίσματα ενός καλού διαχειριστικού σχεδίου Σαφήνεια και συμβατότητα των στόχων: Οι στόχοι ενός διαχειριστικού σχεδίου πρέπει: να είναι ξεκάθαροι, ιεραρχημένοι και εφικτοί. να βασίζονται όχι μόνο στα οικολογικά, αλλά και στα οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά δεδομένα των τοπικών κοινωνιών. να είναι συμβατοί μεταξύ τους. να συμβαδίζουν με τους σχετικούς νόμους και τις Ευρωπαϊκές οδηγίες.

11 Γνωρίσματα ενός καλού διαχειριστικού σχεδίου Ιεράρχηση προτεραιοτήτων: Η διαχείριση προστατευόμενων περιοχών, είναι μια συνεχής διαδικασία δ εξεύρεσης λύσεων και λήψης αποφάσεων, οι οποίες βασίζονται σε δεδομένα που πιθανώς μεταβάλλονται. Στο σχέδιο διαχείρισης, οι δράσεις πρέπει να συντίθενται σε ένα ξεκάθαρο πρόγραμμα μέτρων και, επειδή η διάρκεια εφαρμογής του σχεδίου διαχείρισης είναι καθορισμένη, πρέπει να διατυπώνονται προτεραιότητες και να ιεραρχούνται τα μέτρα.

12 Γνωρίσματα ενός καλού διαχειριστικού σχεδίου Διαφάνεια: Το διαχειριστικό σχέδιο πρέπει να είναι προσβάσιμο σε κάθε ενδιαφερόμενο μαζί με τις σχετικές πληροφορίες για την έγκρισή του και τη διαβούλευσή του. Προσοχή πρέπει όμως να δίνεται σε ευαίσθητες πληροφορίες (π.χ., χάρτες διανομής προστατευόμενων ειδών) που η δημοσιοποίησή τους και δε συμβάλλει στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση η ηκαι από την άλλη μπορεί να αποδειχθεί επιβλαβής για το διαχειριστικό σχέδιο.

13 Εκπόνηση σχεδίων διαχείρισης σε Προστατευόμενες Περιοχές Δομή του διαχειριστικού σχεδίου

14 Δομή ενός διαχειριστικού σχεδίου Ένα ολοκληρωμένο διαχειριστικό σχέδιο αποτελείται από τα παρακάτω τμήματα: 1. Περίληψη του σχεδίου 2. Γενικά στοιχεία 3. Περιγραφή της περιοχής 4. Αξιολόγηση του φυσικού και του ανθρωπογενούς περιβάλ λοντος. 5. Επιλογή των σκοπών της διαχείρισης 6. Μέτρα διαχείρισης 7. Περιγραφή προγράμματος παρακολούθησης 8. Προγραμματισμός εργασιών 9. Προϋπολογισμός 10. Υπόμνημα (Χάρτες, πίνακες, κλπ.)

15 1. Περίληψη Σκοπός της περίληψης είναι να δώσει μια συνοπτική παρουσίαση του σχεδίου διαχείρισης σε γλώσσα απλή με τις λιγότερες δυνατές αναφορές σε αριθμούς (εκτός του προϋπολογισμού). Ηπερίληψηθαπρέπειναείναικατάλληλη πρέπει είναι κατάλληλη, ώστε να χρησιμοποιηθεί και από κάποιον μη ειδικό και να αποτελεί υλικό για τη διαβούλευση και την εν γένει επικοινωνία του φορέα διαχείρισης.

16 1. Περίληψη Περιλαμβάνει τα ακόλουθα: 1.1. Ονομασία περιοχής: το τοπωνύμιό της. Αν η περιοχή του υγροτόπου είναι προστατευόμενη αναφέρεται το τοπωνύμιο που φαίνεται στην πράξη κήρυξής της ως προστατευόμενης Καθεστώς προστασίας: αναγράφεται ο χαρακτηρισμός της προστατευόμενης περιοχής σύμφωνα με το νομικό πλαίσιο της κήρυξής της και οι τυχόν άλλοι χαρακτηρισμοί από τη διεθνή ή εθνική νομοθεσία (π.χ., χ υγρότοπος που ανήκει στη σύμβαση Ramsar).

17 1. Περίληψη Περιλαμβάνει τα ακόλουθα: 1.3. Διαχειριστική Περίοδος: αναγράφεται το χρονικό διάστημα ισχύος του Περιγραφή και αξιολόγηση της περιοχής: συνοπτική αναφορά των στοιχείων που αναφέρονται στα κεφάλαια 3 και 4, που θα περιγραφούν παρακάτω Σκοποί και μέτρα διαχείρισης: αναφέρονται επιγραμματικά οι σκοποί (κεφάλαιο 5) και τα αντίστοιχα μέτρα διαχείρισης για την επίτευξή τους που περιγράφονται στο κεφάλαιο Χρονοδιάγραμμα και διαδικασία υλοποίησης: αναφέρονται το χρονοδιάγραμμα και η διαδικασία υλοποίησης των μέτρων διαχείρισης.

18 1. Περίληψη

19 1. Περίληψη Περιλαμβάνει τα ακόλουθα: 1.7. Προϋπολογισμός: Αναφέρονται οι δαπάνες κάθε μέτρου διαχείρισης και ο συνολικός προϋπολογισμός Χάρτης της περιοχής με τις παρεμβάσεις: Χάρτης κατάλληλης κλίμακας με τα προτεινόμενα διαχειριστικά μέτρα. Προτιμάται ο χάρτης να είναι απλός και να μπορεί να φωτοτυπηθεί. Το μέγεθος είναι χρήσιμο να μην υπερβαίνει το μέγεθος Α3.

20 1. Περίληψη

21 2. Γενικά στοιχεία Ταυτότητα του σχεδίου διαχείρισης: Εδώ περιέχεται η διοικητική πληροφορία του σχεδίου διαχείρισης στην τυποποιημένη μορφή του παρακάτω Πίνακα.

22 2. Γενικά στοιχεία Γεωγραφική θέση, όρια, έκταση και διοικητική υπαγωγή της περιοχής: Στο κεφάλαιο αυτό όδίνονται η γεωγραφική ήθέση της περιοχής του υγροτόπου, η έκτασή της, το γεωγραφικό πλάτος και μήκος του κέντρου βάρους της περιοχής. Ειδικότερα για τα όρια της προστατευόμενης περιοχής, θα πρέπει να αναφέρεται αν έχουν σημανθεί στο έδαφος, ή όχι, και πότε προβλέπεται η σήμανση.

23 2. Γενικά στοιχεία 2.2. Γεωγραφική θέση, όρια, έκταση και διοικητική υπαγωγή της περιοχής: 2.2. Στην παράγραφο αυτή µπορεί να δοθεί και ένας χάρτης προσανατολισµού της περιοχής σε εθνικό επίπεδο.

24 2. Γενικά στοιχεία 2.3. Καθεστώς ιδιοκτησίας: Αναφέρονται τα ποσοστά δημόσιας, δημοτικής, ιδιωτικής και εκκλησιαστικής μοναστηριακής περιουσίας και στοιχεία σχετικά με τυχόν αμφισβητήσεις, διακατεχόμενες γαίες, μη ολοκληρωμένες διαδικασίες διανομής κλπ. Σκόπιμο είναι επίσης να αναφέρεται ο προγραμματισμός του Εθνικού Κτηματολογίου για την περιοχή. Θα πρέπει να δίνεται ένας σχετικός χάρτης. Επίσης, οι πληροφορίες ρ αυτές θα πρέπει να εισάγονται σε ένα σύστημα γεωγραφικών πληροφοριών.

25 2. Γενικά στοιχεία 2.4. Νομικό καθεστώς: Το νομικό καθεστώς μιας ΠΠ καθορίζεται από ένα σύνολο νομικών κειμένων, εάν αυτά βέβαια, υπάρχουν, που περιλαμβάνουν: Την τυχόν κανονιστική πράξη που καθορίζει τα όρια της περιοχής του υγροτόπου και τις επιτρεπόμενες χρήσεις γης και δραστηριότητες εντός των ορίων της περιοχής. Προϋπάρχουσες ρυθμίσεις προστασίας. Τις δεσμεύσεις που προκύπτουν από την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Τις δεσμεύσεις για τη διαχείριση της περιοχής που προκύπτουν από διεθνείς, εθνικές και τοπικές πολιτικές που έχουν επίσημα υιοθετηθεί Θα πρέπει και εδώ να δίνεται ένας σχετικός χάρτης, Επίσης, οι πληροφορίες αυτές θα πρέπει να εισάγονται επίσης σε ένα σύστημα γεωγραφικών πληροφοριών.

26 3. Περιγραφή της Προστατευόμενης Περιοχής Η περιγραφή της προστατευόμενης περιοχής είναι το πρώτο στάδιο στην εκπόνηση του σχεδίου διαχείρισης και η βάση στην οποία στηρίζεται το σύνολο σχεδόν των διαχειριστικών ενεργειών. Είναι, επομένως, απολύτως απαραίτητο να τηρούνται όλες οι απαιτήσεις επιστημονικής εγκυρότητας των δεδομένων. Τα δεδομένα για το φυσικό περιβάλλον προέρχονται τόσο από τη βιβλιογραφία βλ όσο και από τις εργασίες πεδίου.

27 3. Περιγραφή της Προστατευόμενης Περιοχής Αν δεν είναι εφικτό να συγκεντρωθούν επαρκή δεδομένα για όλες τις ομάδες ειδών ή όλες τις παραμέτρους του φυσικού περιβάλλοντος για λόγους οικονομικούς, τεχνικούς ή άλλους, προτεραιότητα πρέπει να δίνεται στη συγκέντρωση των δεδομένων που είναι απαραίτητα για τη διατήρηση των γνωρισμάτων και των λειτουργιών της ΠΠ.

28 3. Περιγραφή της Προστατευόμενης Περιοχής Είναι προτιµότερο να δηλώνεται η έλλειψη στοιχείων και να αφήνονται κενά πεδία εφόσον είναι ανέφικτη η συλλογή δεδοµένων, παρά να χρησιµοποιούνται επισφαλή δεδοµένα.

29 3. Περιγραφή της Προστατευόμενης Περιοχής 3.1. Κλίµα και Βιοκλίµα: Με βάση τα κλιµατικά στοιχεία (ύψος κατάκρηµνισµάτων, θερµοκρασία, παγετοί, σχετική υγρασία κλπ.) των πλησιέστερων προς την περιοχή µελέτης µετεωρολογικών σταθµών, καθώς και από υπάρχουσες άλλες σχετικές πηγές, περιγράφεται αναλυτικά το κλίµα της περιοχής και κατατάσσεται κατά Koeppen. Περισσότερες πληροφορίες: /

30 3. Περιγραφή της Προστατευόμενης Περιοχής 3.1. Κλίµα και Βιοκλίµα: Περισσότερες πληροφορίες:

31 3. Περιγραφή της Προστατευόμενης Περιοχής 3.2. Γεωλογία και γεωµορφολογία: Το γεωλογικό υπόβαθρο προσδιορίζει την προέλευση και τη φύση των εδαφών και επηρεάζει την υδρολογία της περιοχής µελέτης. Στοιχεία ανάλυσης και χαρτογράφησης αποτελούν: τα είδη των πετρωµάτων που συγκροτούν το γεωλογικό υπόβαθρο, τα ιδιαίτερα γεωλογικά γνωρίσµατα (π.χ. χ στρωµατογραφία ιζηµάτων).

32 Το διαχειριστικό σχέδιο 3. Περιγραφή της Προστατευόμενης Περιοχής

33 3. Περιγραφή της Προστατευόμενης Περιοχής 3.3. Έδαφος: Εδώ περιγράφονται τα εδάφη της περιοχής (µηχανική σύσταση, βαθµός στράγγισης κλπ.) ) και ταξινοµούνται σε επίπεδο Μεγάλης Οµάδας (Great group), σύµφωνα µε το ταξινοµικό σύστηµα Soil Taxonomy (Soil SurveyStaff, 1999). Οι εργασίες αυτές θα πρέπει να βασίζονται σε υφιστάµενους εδαφολογικούς χάρτες, εφόσον είναι διαθέσιµοι, καθώς επίσης και σε εκτιµήσεις γεωλογικών πληροφοριών και άλλων υπαρχόντων εδαφολογικών πληροφοριών. Σ ή ό δί δ ί θ έ Στο τµήµα αυτό του σχεδίου διαχείρισης θα πρέπει να περιέχεται εδαφολογικός χάρτης κλίµακας τουλάχιστο 1:50 000

34 Το διαχειριστικό σχέδιο 3. Περιγραφή της Προστατευόμενης Περιοχής

35 3. Περιγραφή της Προστατευόμενης Περιοχής 3.4. Υδρολογία: Τα υδρολογικά γνωρίσµατα της λεκάνης απορροής επιδρούν στο σύνολο σχεδόν των δραστηριοτήτων που αναπτύσσονται στην ΠΠ. Στο κεφάλαιο αυτό πρέπει να περιγράφονται: Οι λεκάνες απορροής της περιοχής (όρια, έκταση, µορφολογία, χρήσεις γης και κατανοµή τους, κάλυψη εδάφους, µηνιαία κατακρηµνίσµατα και απορροή). Το υδρογραφικό δίκτυο της περιοχής αριθµηµένο κατά Strahler. Τυχόν αλληλεξάρτηση επιφανειακών και υπόγειων υδάτων.

36 Το διαχειριστικό σχέδιο 3. Περιγραφή της Προστατευόμενης Περιοχής

37 3. Περιγραφή της Προστατευόμενης Περιοχής 3.4. Υδρολογία: Επισηµαίνεται πως η περιγραφή των στοιχείων της υδρολογίας και των υδατικών πόρων πρέπει να γίνεται µε τρόπο που να συµφωνεί µε την ορολογία και τις απαιτήσεις της Οδηγίας Πλαίσιο για τα ύδατα (2000/60/ΕΚ) και τη σχετική ελληνική νοµοθεσία. Σηµαντική πηγή πληροφοριών για το κεφάλαιο αυτό είναι οι µελέτες ανάπτυξης συστηµάτων και εργαλείων διαχείρισης υδατικών πόρων ανά Υδατικό Διαµέρισµα της χώρας που άρχισαν να εκπονούνται από το Υπουργείο Ανάπτυξης το 2003.

38 3. Περιγραφή της Προστατευόμενης Περιοχής 3.5. Τοπίο: Ως τοπίο στο παρόν κείµενο θεωρείται «ένα σύµπλεγµα αλληλεπιδρώντων συστηµάτων που σχηµατίζουν ένα αναγνωρίσιµο (φυσιογνωµικά ή λόγω των ιδιοτήτων του) τµήµα της γήινης επιφάνειας που σχηµατίζεται και διατηρείται από τη συνδυασµένη δράση αβιοτικών και βιοτικών διεργασιών και ανθρώπινων δραστηριοτήτων» (Zonneveld 1995). Στην περιγραφή του τοπίου εντοπίζονται διάφορα σηµαντικά στοιχεία του. Ως σηµαντικά στοιχεία του τοπίου εννοούνται φυσικοί σχηµατισµοί µικρής έκτασης (π.χ. µια νησίδα στο κέντρο του υγροτόπου) που εξαιτίας της θέσης τους επιδρούν σηµαντικά στις οικολογικές λειτουργίες σε επίπεδο τοπίου ή αποτελούν σηµεία που µπορεί να συγκεντρώνουν το ενδιαφέρον των επισκεπτών.

39 3. Περιγραφή της Προστατευόμενης Περιοχής 3.5. Τοπίο: Εάν απαιτείται η δηµιουργία χάρτη τοπίου µπορούν να χρησιµοποιηθούν: Τα δεδοµένα του Corίne Land Cover που διατηρούνται στον Οργανισµό µ Κτηµατολογίου και Χαρτογραφήσεων Ελλάδος ς( (ΟΚΧΕ) δασικοί χάρτες, ορθογωτοχάρτες, άλλα γεωγραφικά δεδοµένα (αεροφωτογραφίες, δορυφορικές εικόνες κλπ.) )

40 3. Περιγραφή της Προστατευόμενης Περιοχής 3.5. Τοπίο:

41 3. Περιγραφή της Προστατευόμενης Περιοχής 3.6. Χλωρίδα: Η περιγραφή της χλωρίδας πρέπει να περιλαµβάνει: Κατάλογο των ειδών φυτών που απαντούν στην περιοχή. Κατάλογο ο των σηµαντικών ειδών φυτών. Ο κατάλογος ος των σηµαντικών ειδών φυτών έχει τη µορφή του Πίνακα που δίνεται παρακάτω Στοιχεία της βιολογίας των σηµαντικών ειδών που απαντούν στην περιοχή. Περιγραφή των ενδιαιτηµάτων των σηµαντικών ειδών (θέση, µέγεθος, γ δοµή, οικολογική κατάσταση κλπ.). )

42 3. Περιγραφή της Προστατευόμενης Περιοχής 3.6. Χλωρίδα: Η περιγραφή της χλωρίδας πρέπει να περιλαµβάνει: Τυχόν κίνδυνοι και προβλήµατα όλ όχλησης µπορούν ύ να αναφέρονται είτε στην περιγραφή του είδους στην περιοχή είτε στην περιγραφή των ενδιαιτηµάτων του.

43 3. Περιγραφή της Προστατευόμενης Περιοχής 3.6. Χλωρίδα: 1. Επιστηµονικό όνοµα του είδους. 2. Καθεστώς προστασίας. Το είδος περιλαµβάνεται Α: στο Παράρτηµα II της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ / και αποτελεί είδος προτεραιότητας, ρ Β: στο Παράρτηµα ρ ΙΙ της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ, Γ: στο Παράρτηµα IV της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ, Δ: στο Παράρτηµα Ι της Σύµβασης της Βέρνης. Ε: το είδος προστατεύεται από άλλες διεθνείς συµβάσεις, ΣΤ: Προεδρικό Διάταγµα 67/ Κατάσταση διατήρησης σε εθνικό και διεθνές επίπεδο. Α: περιλαµβάνεται στον Eθνιιcό Κόκκινο Κατάλογο, ΑΙ: άµεσα κινδυνεύoν είδος (ΕΙ), Α2: µη άµεσα κινδυνεύον είδος (Ε2), Α3: τρωτό είδος (V), Α4: µη επιβεβαιωµένα τρωτό είδος (V), Α5: σπάνιο είδος (R), Α6:απροσδιόριστο είδος (Ι) ή ανεπαρκώς γνωστό είδος (Κ). Β: ενδηµικό. Γ: περιλαµβάνεται σε διεθνείς καταλόγους ειδών σε µη ικανοποιητικό καθεστώς διατήρησης (αναφέρεται ο κατάλογος και διαµορφώνονται αντίστοιχοι κωδικοί ΓΙ, Γ2 κλπ. για κάθε κατάλογο).

44 3. Περιγραφή της Προστατευόμενης Περιοχής Χλωρίδα: 4. Ενδηµισµός. Α: τοπικό ενδηµικό, Β: ενδηµικό Ελλάδας, Γ: ενδηµικό Βαλκανίων, Δ: ευρείας εξάπλωσης. 5. Τύποι οικοτόπων όπου παρατηρείται το είδος. Η ανάλυση γίνεται σύµφωνα µε τη χαρτογράφηση των τύπων οικοτόπων. 6. Πληθυσµιακά δεδοµένα. Αναφέρονται εκτιµήσεις σχετικής αφθονίας και, όπου είναι δυνατό, το πληθυσµιακό µέγεθος. 7. Απειλές. Αναφέρονται οι απειλές µε τους κωδικούς του Τυποποιηµένου Δελτίου Δεδοµένων της Οδηγίας 92/43/Ε0κ. 8. Βιβλιογραφικές πηγές. Δίνονται µε τον αριθµό που αναφέρονται στο κεφάλαιο της βιβλιογραφίας.

45 3. Περιγραφή της Προστατευόμενης Περιοχής 3.7. Βλάστηση: Περιγραφή της δοµής και της σύνθεσης των τύπων οικοτόπων. 1. Κωδικός και όνοµα τύπου οικοτόπου: Α: περιλαµβάνεται στο Παράρτηµα Ι της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ και αποτελεί τύπο οικοτόπου προτεραιότητας, Β: περιλαµβάνεται στο Παράρτηµα Ι της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ αλλά δεν αποτελεί τύπο οικοτόπου προτεραιότητας, Γ: τύπος οικοτόπου σύµφωνα µε τον Τεχνικό Οδηγό του έργου της χαρτογράφησης (Ντάφης Κ.ά. 2001) που δεν περιλαµβάνεται στο Παράρτηµα Ι της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ. 2. Κάλυψη στην περιοχή (%). Ποσοστό που καλύπτει ο τύπος οικοτόπου στην περιοχή. 3. Απειλές. Αναφέρονται οι απειλές µε τους κωδικούς του Τυποποιηµένου Δελτίου Δεδοµένων της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ. 4 Ββλ φ έ έ Α φέ θ ό β βλ φ ή 4. Βιβλιογραφικές πηγές. Αναφέρεται ο αριθµός της βιβλιογραφικής αναφοράς.

46 3. Περιγραφή της Προστατευόμενης Περιοχής 3.8. Πανίδα: Η περιγραφή της πανίδας πρέπει να περιλαµβάνει: Κατάλογο των ειδών ασπόνδυλων, ψαριών, αµφιβίων, ερπετών, πτηνών και θηλαστικών. Κατάλογο των σηµαντικών ειδών. Ο κατάλογος αυτός έχει τη µορφή του παρακάτω Πίνακα. Στις επεξηγήσεις του φαίνονται και οι πληροφορίες που πρέπει να περιλαµβάνονται σε αυτόν. Στοιχεία της βιολογίας των σηµαντικών ειδών µεέµφαση στα στοιχεία που αφορούν την παρουσία τους στην περιοχή. Περιγραφή των ενδιαιτηµάτων των σηµαντικών ειδών (δοµή, θέση, µέγεθος και κατακερµατισµός). Η φή δ ά ί δ ί

47 3. Περιγραφή της Προστατευόμενης Περιοχής 3.8. Πανίδα: 1. Επιστηµονικό όνοµα του είδους. 2. Καθεστώς προστασίας. Το είδος περιλαµβάνεται Α: στο Παράρτηµα ΙΙ της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ / και αποτελεί είδος προτεραιότητας, ρ Β: στο Παράρτηµα ρ ΙΙ της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ, Γ: στο Παράρτηµα ιν της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ, Δ: στο Παράρτηµα ΙΙ της Σύµβασης της Βέρνης. Ε: το είδος προστατεύεται από άλλες διεθνείς συµβάσεις, ΣΤ: Προεδρικό Διάταγµα 67/ Κατάσταση διατήρησης σε εθνικό και διεθνές επίπεδο. Α: περιλαµβάνεται στον Εθνικό Κόκκινο Κατάλογο, Α1: άµεσα κινδυνεύον είδος (Ε1), Α2: µη άµεσα κινδυνεύον είδος (Ε2), Α3: τρωτό είδος (V), Α4: µη επιβεβαιωµένα τρωτό είδος (V), Α5: σπάνιο είδος (R), Α6:απροσδιόριστο είδος (Ι) ή ανεπαρκώς γνωστό είδος (Κ). Β: ενδηµικό. Γ: περιλαµβάνεται σε διεθνείς καταλόγους ειδών σε µη ικανοποιητικό καθεστώς διατήρησης (αναφέρεται ο κατάλογος και διαµορφώνονται αντίστοιχοι κωδικοί ΓΙ, Γ2 κλπ. για κάθε κατάλογο).

48 3. Περιγραφή της Προστατευόμενης Περιοχής 3.8. Πανίδα: 4. Πληθυσµιακά δεδοµένα. Αναφέρονται εκτιµήσεις σχετικής αφθονίας και, όπου είναι δυνατό, το πληθυσµιακό µέγεθος. 5. Παρουσία στην περιοχή. Μ: µόνιµη µη παρουσία,, Α: αναπαραγωγή, γή, Σ: στάθµευση, Δ: διαχείµαση (ξεχειµώνιασµα wintering). 6. Ανάλυση ενδιαιτήµατος όπου παρατηρείται το είδος στην περιοχή. Το ενδιαίτηµα κάθε είδους παρουσιάζεται στον χάρτη των τύπων οικοτόπων. Τ: τροφοληψία, Φ: φώλιασµα (για το σύνολο της αναπαραγωγικής δραστηριότητας), Δ: διάπαυση (να προσδιορίζεται χειµερινή ή θερινή ή Δχ και Δθ αντίστοιχα), Α: αναπαραγωγή (για τις λίγες περιπτώσεις ειδών όπου το ζευγάρωµα γίνεται σε διαφορετικό ενδιαίτηµα από αυτό της γέννας, της φροντίδας των µικρών, ώ κλπ.), ) άλλη δραστηριότητα (π.χ. ανάπαυση, καταφύγιο, κούρνιασµα, κ.ο.κ.) να προσδιορίζεται ολογράφως.

49 3. Περιγραφή της Προστατευόμενης Περιοχής 3.8. Πανίδα: 7. Απειλές. Αναφέρονται οι απειλές µε τους κωδικούς του Τυποποιηµένου Δελτίου Δεδοµένων της Οδηγίας 92/43/ΕΟκ. 8. Βιβλιογραφικές Πηγές. Αναφέρεται αν η παρουσία του είδους είναι γνωστή από άµεση παρατήρηση ή από βιβλιογραφικές πηγές. Δίνονται είτε το όνοµα του παρατηρητή είτε ο αριθµός της βιβλιογραφ ικής αναφοράς

50 3. Περιγραφή της Προστατευόμενης Περιοχής 3.9. Κοινωνικές, οικονομικές και πολιτιστικές συνθήκες: Θα πρέπει, να αναλυθούν επαρκώς οι τομείς της κοινωνικής και οικονομικής ζωής που σχετίζονται με τη διατήρηση και τη διαχείριση του υγροτόπου, ώστε να εξασφαλίζεται η ορθότητα της αξιολόγησης των επιδράσεων των διαφόρων ανθρώπινων' δραστηριοτήτων στο φυσικό περιβάλλον. 391 Πληθυσμός και δημογραφική ανάλυση: Με σκοπό Πληθυσμός και δημογραφική ανάλυση: Με σκοπό την εκτίμηση των συνθηκών, των τάσεων εξέλιξης και των προοπτικών των τοπικών κοινωνιών της περιοχής μελέτης, καταγράφονται τα πληθυσμιακά γνωρίσματα (βασικά μεγέθη, μεταβολές και εξέλιξη), το μορφωτικό επίπεδο, ηεπαγγελματικήαπασχόλησηκ.ά.)

51 3. Περιγραφή της Προστατευόμενης Περιοχής 3.9. Κοινωνικές, οικονομικές και πολιτιστικές συνθήκες: Σημαντικό στοιχείο στον σχεδιασμό της διαχείρισης είναι οι στάσεις, απόψεις και προσδοκίες των τοπικών πληθυσμών της προστευόμενης περιοχής. Αυτές θα μπορούσαν να διερευνηθούν μέσω κατάλληλων. μεθόδων κοινωνικής έρευνας (π.χ. ερωτηματολόγια, συμμετοχική παρατήρηση, ομάδες εστίασης) και να παρουσιάζονται στο κεφάλαιο αυτό.

52 3. Περιγραφή της Προστατευόμενης Περιοχής Οικονομικές δραστηριότητες και χρήσεις γης: Η στάση της τοπικής κοινωνίας απέναντι στις ρυθμίσεις που προβλέπονται από το σχέδιο διαχείρισης που θα προταθεί, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις οικονομικές δραστηριότητες που ασκούνται στην περιοχή και τις χρήσεις γης που συνδέονται με αυτές. Για το λόγο αυτό στο κεφάλαιο όπου καταγράφονται τα στοιχεία της οικονομικής ζωής της περιοχής, αποτυπώνονται σε χάρτη οι χρήσεις /καλύψεις γης. Τέλος, εφόσον οι δραστηριότητες που ασκούνται συνολικά στη λεκάνη απορροής της ΠΠ, είναι χρήσιμο να παρουσιάζονται και αυτές..

53 3. Περιγραφή της Προστατευόμενης Περιοχής Οικονομικές δραστηριότητες και χρήσεις γης: Συνήθεις δραστηριότητες που απαιτούν καταγραφή και σχολιασμό είναι: Δασική παραγωγή γή( (Εκτάσεις, κύρια δασοπονικά είδη, παραγωγή γήlcctt παραγωγικότητα, συνθήκες απασχόλησης) Καλλιέργεια φυτών (Καλλιεργούμενα είδη και ποικιλίες, καλλιεργούμενες εκττάσεις, αποδόσεις, απασχολούμενοι, χρήση λιπασμάτων και γεωργικών φαρμάκων), ) Εκτροφή ζώων (Βοσκόμενες εκτάσεις, απασχολούμενοι, αριθμός αγροτικών ζώων, βοσκσκοϊανότητα και βοσκοφόρτωση, σύστημα οργάνωσης της κτηνοτροφίας, παραγόμενα προϊόντα και αξία, συνέπειες στην περιοχή). Αλιεία (Είδη Ψαριών και ποσότητες που κατά κανόνα αλιεύονται μέσα και μέθοδοι αλιείας, απασχολούμενοι (επαγκελματικά και ερασιτεχνικά», Θήρα (Καθεστώς άσκησης ης και ρύθμισης της θήρας, είδη που θηρεύονται κλπ). Βιομηχανίες βιοτεχνίες, ενέργεια (Αριθμός, μέγεθος, θέση, απασχόληση, συνέπειες στην περιοχή. Ειδικός σχολιασμός γίνεται για τις εγκαταστάσεις παραγωγής και διανομής ενέργειας λόγω των επιπτώσεων που έχουν στο περιβάλλον). Τουρισμός και αναψυχή (Πόλοι έλξης και συγκριτικά πλεονεκτήματα του

54 3. Περιγραφή της Προστατευόμενης Περιοχής Ιστορικά και πολιτιστικά στοιχεία: Στο κεφάλαιο αυτό καταγράφονται τα πολιτιστικά στοιχεία, οι παραδόσεις σε σχέση με την προστατευόμενη περιοχή και η ιστορία της περιοχής. Περιγράφονται οι τοποθεσίες και τα μνημεία με ιστορική σημασία και οι κηρυγμένοι αρχαιολογικοί χώροι. Για κάθε ένα από αυτά αναφέρεται η θέση, η έκταση και τυχόν στοιχεία κήρυξης. Πέρα από την αξία για την ιστορική έρευνα, οι θέσεις και τα μνημεία αποτελούν και σημεία έλξης των επισκεπτών..

55 3. Περιγραφή της Προστατευόμενης Περιοχής Κίνδυνοι που απειλούν την περιοχή μελέτης: Στο κεφάλαιο αυτό, περιγράφονται με λεπτομέρεια το είδος, η ένταση, οι πηγές και τα αίτια κάθε είδους απειλής, που θέτει σε κίνδυνο φυτικούς ή ζωικούς οργανισμούς, ενδιαιτήματα αλλά και όλη την ΠΠ. Οι συνηθέστεροι κίνδυνοι που θα πρέπει να εξετάζονται σε κάθε περίπτωση είναι: αλόγιστη χρήση των υδατικών πόρων καταπατήσεις γαιών και παράνομα κτίσματα, ρυπάνσεις από βιομηχανίες, οικισμούς αλόγιστη χρήση γεωργικών φαρμάκων και λιπασμάτων, πυρκαγιές, διατάραξη και οχλήσεις, αιχμαλωσία ή και θανάτωση ειδών της πανίδας, υπερβόσκηση, κυνήγι καιλαθροθηρία παράνομη συλλογή φυτών

56 3. Περιγραφή της Προστατευόμενης Περιοχής Κίνδυνοι που απειλούν την περιοχή μελέτης: Στο κεφάλαιο αυτό πρέπει να αποφεύγονται οι γενικολογίες. Η ομάδα εκπόνησης η πρέπει να προσπαθεί να τεκμηριώνει τον κάθε κίνδυνο όσο το δυνατόν ποσοτικά (ή, ελλείψει ποσοτικών πληροφοριών, να προσφεύγει σε επιστημονικές εικασίες εξειδικευμένων επιστημόνων) ) και να συνδέει τον κάθε κίνδυνο με το προστατευόμενο αντικείμενο το οποίο απειλείται.

57 4. Αξιολόγηση Αξιολόγηση είναι η διαδικασία δ κατά την οποία αναγνωρίζονται ή επιβεβαιώνονται τα σημαντικά γνωρίσματα της περιοχής. H αξιολόγηση ηείναι η δεύτερη ρηφάση εκπόνησης ηςτου σχεδίου διαχείρισης. Συνδέει τα κεφάλαια της περιγραφής και των σκοπών και είναι προαπαιτούμενη για την τοποθέτηση των σκοπών και την επιλογή των μέτρων διαχείρισης που θα υλοποιηθούν κατά την περίοδο που αφορά το σχέδιο διαχείρισης. H αξιολόγηση είναι σκόπιμο να είναι σύντομη και να αποφεύγει στοιχεία που θα μπορούσαν να ενταχθούν στα κεφάλαια της περιγραφής.

58 4. Αξιολόγηση Αξ Αξιολόγηση των λειτουργιών της ΠΠ: Στο κεφάλαιο αυτό γίνεται πρώτα από όλα, η αναγνώριση και η αξιολόγηση των λειτουργιών της ΠΠ.

59 4. Αξιολόγηση Αξ Αξιολόγηση των λειτουργιών της ΠΠ Για παράδειγμα, για τους υγροτόπους έχουν προταθεί τεχνικές αξιολόγησης, ης, που βασίζονται σε επιστημονικές θεωρίες, από τις οποίες η πιο γνωστή είναι η Wetland Evaluation Technique WET (Adamus κ.ά. 1987). Η τεχνική αυτή βασίζεται στη βαθμολόγηση της ικανότητας της υγροτοπικής περιοχής να επιτελεί συγκεκριμένες λειτουργίες.

60 Το διαχειριστικό σχέδιο 4. Αξιολόγηση

61 Το διαχειριστικό σχέδιο 4. Αξιολόγηση

62 Το διαχειριστικό σχέδιο 4. Αξιολόγηση

63 4. Αξιολόγηση Αξ Αξιολόγηση των λειτουργιών της ΠΠ Eδώ, θα πρέπει να σημειωθεί ότι αν ο υγρότοπος ανήκει σε μια από τις προτεινόμενες περιοχές στο Δίκτυο Natura 2000, η αξιολόγησή του έχει ήδη γίνει σε εθνικό επίπεδο,, ως προς τη σπουδαιότητά του όσον αφορά τους Φυσικούς οικοτόπους του Παραρτήματος ρ Ι και τα είδη του Παραρτήματος ρ ΙΙ της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ.

64 4. Αξιολόγηση Αξιολόγηση του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος: Σε ότι αφορά το ανθρωπογενές περιβάλλον, αξιολογείται η επίδρασή του στα προστατευόμενα αντικείμενα και εκτιμάται αν οι τάσεις εξέλιξης ξ των ανθρώπινων δραστηριοτήτων στην περιοχή αναμένεται να διευκολύνουν ή να δυσχεράνουν τη διατήρησή ήτους και το διαχειριστικό σχέδιο.

65 4. Αξιολόγηση Συνολική αξιολόγηση της περιοχής: Με βάση τα ανωτέρω αξιολογείται η περιοχή στο σύνολό της. Στο κείμενο συνοψίζονται τα συμπεράσματα από το σύνολο των αξιολογήσεων και διατυπώνονται οι αναγκαιότητες για παραπέρα παρέμβαση και διαχείριση. Είναι χρήσιμο να εκτιμάται κατά πόσο η ΠΠ συμβάλλει στην αειφορική ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής.

66 5. Στόχοι του Διαχ. Σχεδίου Γενικοί και ειδικοί στόχοι: Στο κεφάλαιο αυτό του σχεδίου διαχείρισης της ΠΠ εξειδικεύεται ο γενικός σκοπός διαχείρισης της περιοχής σε ειδικούς σκοπούς για το χρονικό διάστημα εφαρμογής του σχεδίου. Οι ειδικοί σκοποί πρέπει: να σχετίζονται με τις λειτουργίες της ΠΠ που σύμφωνα με την αξιολόγηση έχουν ιεραρχηθεί προς αποκατάσταση. να είναι συγκεκριμένοι

67 5. Στόχοι του Διαχ. Σχεδίου Πάντα σε ένα σχέδιο διαχείρισης πρέπει να υπάρχουν εναλλακτικοί στόχοι (alternative scenarios). Η παρουσία τους δίνει: μεγαλύτερη ευελιξία στην υλοποίηση ητου έργου μεγαλύτερη δυνατότητα για διαβούλευση με την τοπική κοινωνία.

68 5. Στόχοι του Διαχ. Σχεδίου Ηδ δυνατότητα πραγματοποίησης των στόχων θα πρέπει να ελέγχεται, αφού συνεκτιμηθούν παράγοντες που μπορεί να επιδρούν θετικά άή αρνητικά, όπως: Το νομικό καθεστώς της προστατευόμενης περιοχής. Η υφιστάμενη κατάσταση της ΠΠ. Ο διαθέσιμος χρόνος. Οι διαθέσιμοι οικονομικοί πόροι, τεχνικά μέσα και ανθρώπινο δυναμικό. Η επάρκεια επιστημονικής γνώσης. Οι επιδράσεις των φυσικών διεργασιών και του κοινωνικο οικονομικού περιβάλλοντος.

69 5. Στόχοι του Διαχ. Σχεδίου Η κατά το δυνατόν ποσοτική περιγραφή των σκοπών (π.χ. διατήρηση της έκτασης χ του τύπου οικοτόπου Ψ της ΠΠ) επιτρέπει την παρακολούθηση και την αξιολόγηση της επίτευξής τους.

70 6. Μέτρα διαχείρισης 6.1. Περιγραφή των μέτρων διαχείρισης 6.1. Περιγραφή των μέτρων διαχείρισης: Στο κεφάλαιο αυτό περιγράφονται τα μέτρα διαχείρισης που συνδέονται με την επίτευξη των ειδικών στόχων που παρατέθηκαν στο προηγούμενο κεφάλαιο.

71 6. Μέτρα διαχείρισης Η σχέση των ειδικών σκοπών και των μέτρων διαχείρισης μπορεί να ελέγχεται με την παράθεση σε πίνακα.

72 6. Μέτρα διαχείρισης Η περιγραφή κάθε μέτρου πρέπει να συνοδεύεται από αναλυτικά στοιχεία για: Το επίπεδο επιστημονικής τεκμηρίωσης και την τεχνική ωριμότητα εφαρμογής του στην περιοχή. Τον απαραίτητο χρόνο επίτευξης των αποτελεσμάτων του ή ολοκλήρωσής ή του. Τους δείκτες παρακολούθησης. (Μετρήσιμο μέγεθος που σχετίζεται με τα αποτελέσματα του έργου). ) Για παράδειγμα, ένα έργο αποκατάστασης της βλάστησης μπορεί να κρίνεται από την επιτυχία εγκατάστασης των νέων φυτών (πυκνότητα, επιφάνεια).

73 6. Μέτρα διαχείρισης Η περιγραφή κάθε μέτρου πρέπει να συνοδεύεται από αναλυτικά στοιχεία για: Τον φορέα υλοποίησής του και τον προϋπολογισμό, που πρέπει να είναι τόσο πιο ακριβής, όσο το μέτρο έχει μικρότερη διάρκεια και κοντινή ημερομηνία έναρξης. Τη συμφωνία τους με τυχόν υπάρχοντα Ευρωπαϊκά σχέδια διαχείρισης για την ίδια την ΠΠ.

74 6. Μέτρα διαχείρισης Κατηγορίες μέτρων διαχείρισης Η κατηγοριοποίηση των μέτρων διαχείρισης μπορεί να γίνει ανάλογα με δύο παραμέτρους

75 6. Μέτρα διαχείρισης

76 Ενεργητικά μέτρα: 6. Μέτρα διαχείρισης Μέτρα περιορισμένης επέμβασης: χρησιμοποιούνται όταν εκτιμάται ότι υπάρχουν οι απαραίτητες συνθήκες ή προϋποθέσεις για την επίτευξη των ειδικών σκοπών με μικρές μόνο επεμβάσεις. Αφορούν κυρίως σε μικρής κλίμακας μέτρα αποκατάστασης τύπων οικοτόπων και ενδιαιτημάτων ειδών, καθώς και σε ορισμένα μέτρα ελέγχου των πληθυσμών των ειδών (π.χ. περίφραξη μιας έκτασης για τη διευκόλυνση της επαναφοράς ενός τύπου οικοτόπου που είχε υποβαθμισθεί από τη βόσκηση)

77 Ενεργητικά μέτρα: 6. Μέτρα διαχείρισης Μέτρα εκτεταμένης επέμβασης: επιλογές αυτής της κατηγορίας χρησιμοποιούνται όταν εκτιμάται ότι απουσιάζει μέρος των απαραίτητων συνθηκών για την επίτευξη των ειδικών σκοπών. Τα μέτρα στην περίπτωση αυτή αφορούν την αποκατάσταση αυτών των συνθηκών. Στην ομάδα αυτή ανήκουν κυρίως μεγάλης κλίμακας μέτρα αποκατάστασης πληθυσμών ειδών (π.χ. η επανεισαγωγή ειδών) και μέτρα αποκατάστασης ενδιαιτημάτων και τύπων οικοτόπων (π.χ. η αποκατάσταση ανοικτών επιφανειών νερού σε λίμνη μέσω της ανύψωσης της στάθμης του νερού με κατασκευή

78 Ρυθμιστικά μέτρα 6. Μέτρα διαχείρισης Μέτρα διαχείρισης είναι και οι ρυθμίσεις θεσμικού τύπου, όπως Δασικές Απαγορευτικές Διατάξεις, περιορισμοί στην οδική πρόσβαση με απόφαση του αρμόδιου ΟΤΑ και της Αστυνομίας, αποφάσεις των λιμενικών αρχών κλπ

79 6. Μέτρα διαχείρισης Μέτρα διαχείρισης ανάλογα με το οικοσύστημα: Υδατικοί πόροι: εδώ περιλαμβάνονται μέτρα διαχείρισης των υδατικών πόρων στην υγροτοπική περιοχή. Σε περιοχές όπου λειτουργούν αρδευτικές γεωτρήσεις ή συλλογικά αρδευτικά δίκτυα, οι Τοπικοί Οργανισμοί Εγγείων Βελτιώσεων έχουν την ευθύνη ρυθμίσεων της διανομής του νερού και της λειτουργίας των διαφόρων εγκαταστάσεων. Με τον νέο Νόμο 3199/2003 «προστασία και διαχείριση υδάτων εναρμόνιση με την Οδηγία 2000/60/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 23ης Οκτωβρίου 2000» προβλέπεται η ίδρυση Διευθύνσεων Υδάτων στις Περιφέρειες.

80 6. Μέτρα διαχείρισης Μέτρα διαχείρισης ανάλογα με το οικοσύστημα: Εδαφικοί πόρoι: Τα µέτρα αυτά πρέπει να ακολουθούν τις κατευθύνσεις του Εθνικού Προγράµµατος Δράσης κατά της Ερηµοποίησης και της Θεµατικής Στρατηγικής της Ευρωπα'ίκής Ένωσης για τη διατήρηση των εδαφικών πόρων που εντάσσεται στο 6 0 Πρόγραµµα Δράσης για το Περιβάλλον. Γεωργικές εκτάσεις: τα µέτρα αυτά κατά κανόνα αφορούν ιδιωτικές εκτάσεις και η υλοποίησή τους εξαρτάται από συµφωνίες που γίνονται µε τους ιδιοκτήτες, σε εθελοντική βάση. Εδ ά έ ί ή ί δ ί Ενδεικτικά µέτρα της κατηγορίας αυτής είναι η δηµιουργία και συντήρηση φυτοφρακτών και µικρών εκτάσεων µε φυσική βλάστηση, η εφαρµογή ορθών γεωργικών πρακτικών, η

81 6. Μέτρα διαχείρισης Μέτρα διαχείρισης ανάλογα με το οικοσύστημα: Λιβάδια: Συνήθως εµπλεκόµενες υπηρεσίες είναι οι δασικές και οι γεωργικές, ενώ σε ό,τι αφορά άέργα υποδοµών αρµοδιότητες έχουν και οι ΟΤΑ και οι τεχνικές υπηρεσίες των νοµαρχιών. Ενδεικτικά µέτρα της κατηγορίας αυτής είναι η διάκριση Λιβαδικών µονάδων για την κατά χώρο και χρόνο οργάνωση της βόσκησης, η ρύθµιση της βόσκησης σε περιόδους που κρίνονται κρίσιµες για τη διατήρηση ορισµένων ειδών φυτών ή ζώων, η θέσπιση ανώτατου αριθµού ζώων που µπορεί να βρίσκονται ταυτοχρόνως στην ίδια περιοχή, η ρύθµιση της χρήσης φωτιάς για τον έλεγχο της ξυλώδους βλάστησης.

82 6. Μέτρα διαχείρισης Μέτρα διαχείρισης ανάλογα με το οικοσύστημα: Τύποι οικοτόπων: περιλαµβάνουν µέτρα για τη διατήρηση, ανόρθωση και αποκατάσταση συγκεκριµένων τύπων οικοτόπων, κυρίως αυτών που περιλαµβάνονται στο ΠαράρτηµαΙτηςΟδηγίας92/43/ΕΟΚ της 92/43/ΕΟΚ.

83 6. Μέτρα διαχείρισης Μέτρα διαχείρισης ανάλογα με το οικοσύστημα: Ειδών: Ιδιαιτέρως σε ό,τι αφορά στα είδη επισηµαίνεται ότι συνήθως οι ειδικοί σκοποί εκπληρώνονται µε τη λήψη µέτρων διαχείρισης των ενδιαιτηµάτων τους. Ωστόσο, υπάρχουν και περιπτώσεις όπου τα µέτρα διαχείρισης πρέπει να εστιάζουν σε αυτό καθ αυτό το είδος. Σε αυτές τις περιπτώσεις τα προτεινόµενα µέτρα διαχείρισης αφορούν είτε στον έλεγχο των πληθυσµών µ (π.χ. µέτρα για την αύξηση ή τη µείωση ή τη διατήρηση της υφιστάµενης κατάστασης των πληθυσµών τους) είτε στην επανεισαγωγή ειδών σε περιοχές της φυσικής εξάπλωσής τους από τις οποίες, για διάφορους λόγους, έχουν εκλείψει.

84 6. Μέτρα διαχείρισης Μέτρα διαχείρισης ανάλογα με το οικοσύστημα: Μεγάλη προσοχή στην επανεισαγωγή γή ειδών.

85 6. Μέτρα διαχείρισης Μέτρα διαχείρισης ανάλογα με το οικοσύστημα: Επικοινωνία, ενηµέρωση και εκπαίδευση: Το σχέδιο επικοινωνίας, ενηµέρωσης και εκπαίδευσης του κοινού για την ΠΠ είναι σκόπιµο να εντάσσεται στο σχέδιο διαχείρισης της περιοχής, καθώς έτσι εξασφαλίζεται η συµβατότητα του σκοπού ενηµέρωσης µε τους ειδικούς σκοπούς διαχείρισης και οι αντίστοιχες δράσεις µπορεί να είναι πιο εστιασµένες στα προστατευόµενα αντικείµενα.

86 6. Μέτρα διαχείρισης Μέτρα διαχείρισης ανάλογα με το οικοσύστημα: Θα πρέπει να σηµειωθεί ότι η ενηµέρωση είναι περισσότερο εργαλείο άσκησης διαχείρισης παρά µια µεµονωµένη δραστηριότητα. Μέσα από σωστά σχεδιασµένα έργα περιβαλλοντικής ενηµέρωσης οι αρµόδιοι για τον σχεδιασµό και την άσκηση της διαχείρισης προσπαθούν να επηρεάσουν, να αλλάξουν στάσεις, απόψεις και συµπεριφορές κοινωνικών οµάδων. Η διαδικασία αυτή είναι πολύ χρονοβόρα και γι' αυτό θα πρέπει να γίνεται σταδιακά και να τοποθετούνται κάθε φορά εφικτοί σκοποί ενηµέρωσης

87 6. Μέτρα διαχείρισης Στο τέλος του σχετικού κεφαλαίου παρατίθεται ο χάρτης µέτρων διαχείρισης. Πρόκειται για τον βασικό χάρτη των θέσεων εφαρµογής των µέτρων διαχείρισης. Τα µέτρα διαχείρισης είναι σκόπιµο να παρουσιάζονται µε τυποποιηµένα σύµβολα και κωδικούς. Η κλίµακα των χαρτών αυτών πρέπει να είναι τέτοια που να εξασφαλίζει τον εντοπισµό των θέσεων των µέτρων. Τα µέτρα διαχείρισης µπορεί να οµαδοποιούνται. Για την εφαρµογή ορισµένων µέτρων που απαιτούν µεγάλη ακρίβεια µπορεί να συντάσσονται και ειδικοί χάρτες εφαρµογής κλίµακας 1:5.000 ή 1: που αριθµούνται κατάλληλα.

88 7. Παρακολούθηση Παρακολούθηση του φυσικού περιβάλλοντος Παρακολούθηση του φυσικού περιβάλλοντος. Η παρακολούθηση του φυσικού περιβάλλοντος αποσκοπεί στην αξιολόγηση της κατάστασης διατήρησης του φυσικού περιβάλλοντος σε σχέση µε τους σκοπούς διαχείρισης του υγρότοπου και τροφοδοτεί την αξιολόγηση της αποτελεσµατικότητας της διαχείρισης.

89 7. Παρακολούθηση Διενεργείται µέσω της καταγραφής διαφόρων παραµέτρων µ ρ (ενδεικτών) των προστατευόµενων µ αντικειµένων.

90 7. Παρακολούθηση Eνδείκτες. δ ί Οι ενδείκτες είναι μετρήσιμες παράμετροι, οι τιμές των οποίων υποδεικνύουν κάποια μεταβολή που έχει συντελεστεί, συντελείται, ή πρόκειται να συντελεστεί. Ο αριθμός των παραμέτρων που μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε ένα πρόγραμμα παρακολούθησης είναι τεράστιος. Το κόστος και η αποδοτικότητα (αξία ως ενδείκτες, έγκαιρη προειδοποίηση), διαφέρουν σε μεγάλο βαθμό ανάμεσα σε διαφόρους ενδείκτες. Γι' αυτό η επιλογή τους είναι ένα από τα πλέον καίρια θέματα στον σχεδιασμό ενός προγράμματος παρακολούθησης.

91 7. Παρακολούθηση Η παρακολούθηση διακρίνεται σε δύο μεγάλες ενότητες: Παρακολούθηση της αποτελεσματικότητας της διαχείρισης. Η αποτελεσματικότητα της διαχείρισης (managemerιt effectiveness) μπορεί να περιλαμβάνει τρία στοιχεία: θέματα σχεδιασμού, καταλληλότητα συστήματος διαχείρισης, επίτευξη των σκοπών διαχείρισης Η παρακολούθηση επιτρέπει την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας της διαχείρισης σε σχέση με τους οικονομικούς πόρους, τα τεχνικά μέσα και το ανθρώπινο δυναμικό που είχε στη διάθεσή της.

92 8. Προγραμματισμός εργασιών Στο κεφάλαιο αυτό του σχεδίου διαχείρισης παρατίθενται τα στοιχεία προγραμματισμού των μέτρων διαχείρισης και του προγράμματος παρακολούθησης. Εδώ περιγράφονται ργρ τα επιμέρους έργα και οι δράσεις, οι Φάσεις, το κόστος, οι πηγές και οι φορείς χρηματοδότησης και οι φορείς υλοποίησής τους στη διάρκεια του έργου. Oυσιαστικά θα πρέπει να απαντηθεί τι θα γίνει, πού, με ποια προτεραιότητα και χρονική σειρά, ποιος θα το κάνει, πόσο κοστίζει και ποιος θα πληρώσει, Τα ανωτέρω στοιχεία προγραμματισμού είναι χρήσιμο να παρατίθενται σε μορφή πίνακα.

93 9. Προϋπολογισμός Στο κεφάλαιο αυτό του σχεδίου διαχείρισης δίνεται σε μορφή πίνακα ο αναλυτικός προυπολογισμός του έργου ανά άέτος

94