Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΤΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΣΤΕΛΕΧΩΝ ΦΟΡΕΩΝ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΤΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΣΤΕΛΕΧΩΝ ΦΟΡΕΩΝ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ"

Κλαύδιος Περικλῆς Παπανδρέου
7 χρόνια πριν
Προβολές:

1 Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΤΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΣΤΕΛΕΧΩΝ ΦΟΡΕΩΝ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ Τ. ΓΟΝΗΣ, Γ. ΚΕΡΑΜΑΡΗΣ, Ξ. ΣΑΡΙΚΑΚΗΣ, Μ. ΠΟΤΑΜΙΑΝΟΥ, Ε. ΣΤΕΦΑΝΑΚΗ, Γ. ΚΥ ΩΝΑΚΗΣ Η ολοκλήρωση της Α φάσης του Εθνικού Προγράµµατος Ψυχαργώς συµπίπτει µε την συµπλήρωση µιας δεκαπενταετούς πορείας µεταρρύθµισης του τοµέα της Ψυχικής Υγείας στη χώρα µας, αφετηρία της οποίας αποτέλεσε η εφαρµογή δράσεων στην κατεύθυνση της εδραίωσης της κοινοτικής ψυχικής υγιεινής µε την ενίσχυση του Καν. ΕΟΚ 815/1984. Η ολοκληρωµένη, σε εθνικό επίπεδο, απόπειρα εφαρµογής του ανοικτού κοινοτικού µοντέλου παροχής υπηρεσιών ψυχικής υγείας συνέβαλε µε αποφασιστικό τρόπο στην εκκίνηση µιας δύσκολης πορείας προς την κοινωνική ένταξη των ψυχικά ασθενών και την σταδιακή άρση των αιτίων του κοινωνικού τους αποκλεισµού. Στη διάρκεια της πορείας αυτής, όπως και σε αντίστοιχα µεταρρυθµιστικά εγχειρήµατα που σχεδιάσθηκαν και εφαρµόσθηκαν σε διάφορες χώρες περιοχές του ανεπτυγµένου και αναπτυσσόµενου κόσµου, το ανθρώπινο δυναµικό που συµµετείχε και συµµετέχει στο σχεδιασµό, στη διοίκηση, στις παρεχόµενες υπηρεσίες του τοµέα αποτελεί ένα σπουδαίο και αναντικατάστατο παράγοντα. Οι ανθρώπινοι πόροι αποτελούν το σηµαντικότερο κεφάλαιο του συστήµατος της ψυχικής υγείας. (WHO, 2000a). Η ποιότητα και ο ικανοποιητικός αριθµός του εµπλεκοµένου στην µεταρρυθµιστική προσπάθεια ανθρώπινου δυναµικού συνδέεται ευθέως µε το θετικό αποτέλεσµα. Οι ανθρώπινοι πόροι του συστήµατος αποτελούν ή θα πρέπει να αποτελέσουν τους φορείς της νέας αντίληψης, του νέου µύθου και οράµατος και τα υποκείµενα των επιχειρούµενων αλλαγών. 1

2 Στην άσκηση των παραπάνω ρόλων, η συνεχής εκπαίδευση και επανεκπαίδευση, ο εµπλουτισµός και εξειδίκευση γνώσεων και δεξιοτήτων των επαγγελµατιών ψυχικής υγείας αλλά και των υπολοίπων συντελεστών του Τοµέα Ψυχικής Υγείας κατέχουν εξέχουσα θέση (WHO, 2001a, WHO, 2003). Η ανάγκη συνεχούς εκπαίδευσης του ανθρώπινου δυναµικού του Τοµέα και ιδιαίτερα των νεοεισερχοµένων σ αυτόν και των εµπλεκοµένων στην λειτουργία και υποστήριξη των µονάδων ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης έχει καταγραφεί σε πολλές περιπτώσεις (WHO,2003). Ταυτόχρονα, αποτελεί ουσιώδη παράµετρο της µεταρρυθµιστικής διαδικασίας και της διοίκησης της αλλαγής του συστήµατος, όπως έχει αποδειχθεί σε πολλές περιπτώσεις (Τελική Έκθεση Εθνικού Προγράµµατος Ψυχαργώς - Α φάση) Τα παραπάνω αποτέλεσαν τους κατευθυντήριους άξονες για την ένταξη προγραµµάτων κατάρτισης και επανακατάρτισης για τους επαγγελµατίες των Τοµέων Ψυχικής Υγείας και Κοινωνικής Φροντίδας στο Επιχειρησιακό Πρόγραµµα Υγεία- Πρόνοια (Operational Program Health-Welfare ) το οποίο εντάχθηκε και χρηµατοδοτείται από το Γ ΚΠΣ (3 rd Community Support Framework). Στον Τοµέα Ψυχικής Υγείας τα προγράµµατα κατάρτισης απευθύνονται στους επαγγελµατίες που στελεχώνουν τις µονάδες ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης και τις κοινοτικές δοµές ψυχικής υγείας. Κάθε πρόγραµµα κατάρτισης απευθύνεται στο σύνολο των επαγγελµατιών µιας συγκεκριµένης µονάδας επιστηµονικού και υποστηρικτικού, υιοθετώντας το µοντέλο της πολυκλαδικής οµάδας και στην εκπαιδευτική διαδικασία. Το πρόγραµµα κατάρτισης ανέρχεται κατά µέσο όρο σε 350 ώρες, περιλαµβάνει θεωρητικό µέρος και πρακτική άσκηση των εκπαιδευοµένων αφενός µεν σε λειτουργούσες µονάδες ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης και αφετέρου σε χώρους των ψυχιατρικών νοσοκοµείων στους οποίους ευρίσκονται οι ψυχικά ασθενείς οι οποίοι πρόκειται, µε την υποστήριξη των εκπαιδευοµένων επαγγελµατιών, να µεταβούν από το ψυχιατρείο στην µονάδα ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης. Πρόκειται δηλαδή για τµήµα του προγράµµατος κατάρτισης που περιλαµβάνει on the job training και, επιπροσθέτως, δίνει τη δυνατότητα στους επαγγελµατίες-εκπαιδευόµενους να γνωρίσουν την οµάδα των ψυχικά ασθενών µε τους οποίους θα εργασθούν το επόµενο διάστηµα. Τέλος, το πρόγραµµα κατάρτισης περιλαµβάνει διακρατική συνεργασία µε φορείς ψυχικής υγείας κοινωνικής 2

3 φροντίδας που λειτουργούν σε χώρες της Ευρώπης, στους οποίους µεταβαίνει για πρακτική άσκηση η οµάδα των εκπαιδευοµένων. Τα προγράµµατα κατάρτισης και επανακατάρτισης που απευθύνονται σε επαγγελµατίες του Τοµέα Κοινωνικής Φροντίδας προωθούν τον εκσυγχρονισµό της οργάνωσης του Τοµέα, την υιοθέτηση σύγχρονων µεθόδων οργάνωσης και διοίκησης, την διάχυση σύγχρονων µεθόδων κοινωνικής εργασίας και φροντίδας, την προσέγγιση των ιδιαίτερων αναγκών των ευπαθών οµάδων του πληθυσµού. Ένα µικρό µέρος των προγραµµάτων αυτών απευθύνεται σε άνεργους επαγγελµατίες Τον Νοέµβριο του 2000 το Κέντρο Ψυχικής Υγιεινής αποφάσισε τη σύσταση Κέντρου Επαγγελµατικής Κατάρτισης για την εκπαίδευση και επανεκπαίδευση του ανθρώπινου δυναµικού των Τοµέων Ψυχικής Υγείας και Κοινωνικής Φροντίδας, µε κεντρικό στόχο και προσανατολισµό την ικανοποίηση των διαγνωσµένων αναγκών για συνεχή εκπαίδευση των επαγγελµατιών των παραπάνω τοµέων, ώστε να ανταποκριθούν µε αποτελεσµατικό τρόπο στις διαρκώς µεταβαλλόµενες συνθήκες και επιπροσθέτως, την κάλυψη των αναγκών σε εκπαιδευµένο ανθρώπινο δυναµικό που δηµιούργησε η εφαρµογή της Ψυχιατρικής Μεταρρύθµισης στη χώρα µας και η υλοποίηση του Εθνικού Προγράµµατος «Ψυχαργώς». Το ΚΕΚ του Κέντρου Ψυχικής Υγιεινής ξεκίνησε τη λειτουργία του στις αρχές του 2001 µε πιστοποίηση από το ΕΚΕΠΙΣ (Εθνικό Φορέα Πιστοποίησης οµών Συνεχιζόµενης Κατάρτισης) και έκτοτε αναπτύσσει προγράµµατα κατάρτισης και επανακατάρτισης εργαζοµένων και ανέργων του Τοµέα Ψυχικής Υγείας και Κοινωνικής Φροντίδας. Τα συγκεκριµένα προγράµµατα κατάρτισης χρηµατοδοτούνται από εθνική χρηµατοδότηση και το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταµείο (European Social Fund) µέσω των Μέτρων 2.4 Κατάρτιση του προσωπικού για τη στήριξη της αποασυλοποίησης (de-institutionalization), της κοινωνικοοικονοµικής επανένταξης και της συνεχούς υποστήριξης των ψυχικά ασθενών και 4.2. Ανάπτυξη ανθρώπινου δυναµικού του Τοµέα της Πρόνοιας του Επιχειρησιακού Προγράµµατος Υγεία-Πρόνοια Στο πλαίσιο του Μέτρου 2.4 το ΚΕΚ/ΚΨΥ έχει υλοποιήσει 27 προγράµµατα κατάρτισης, υλοποιεί ένα κατά την παρούσα περίοδο και επιπλέον προγραµµατίζει 3

4 την υλοποίηση 17 εγκεκριµένων προγραµµάτων. Το σύνολο των εκπαιδευθέντων ανήλθε σε 634 άτοµα, το πρόγραµµα που βρίσκεται σε εξέλιξη παρακολουθείται από 24 άτοµα, ενώ επιπλέον 403 άτοµα θα παρακολουθήσουν τα προγράµµατα που θα πραγµατοποιηθούν το επόµενο διάστηµα. Η διασπορά των εκπαιδευτικών προγραµµάτων τουλάχιστον ως προς την πραγµατοποίηση της πρακτικής άσκησης ήταν ευρύτατη και περιέλαβε ψυχιατρικά νοσοκοµεία και φορείς που λειτουργούν µονάδες ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Τρίπολη, Χανιά, Κατερίνη, Κέρκυρα, Λάρισα, Τρίκαλα, Λέρο, Αλεξανδρούπολη. ιακρατικές επισκέψεις πραγµατοποιήθηκαν µέχρι στιγµής στην ανία, Σουηδία, Γερµανία, Γαλλία. Επισηµαίνεται ότι τα εγκεκριµένα εκπαιδευτικά προγράµµατα του ΚΕΚ/ΚΨΥ καλύπτουν το 40% του συνόλου των εγκεκριµένων προγραµµάτων του Μέτρου 2.4, ο δε προϋπολογισµός των εγκεκριµένων προγραµµάτων προσεγγίζει τα 9 εκατοµµύρια ευρώ, αποτελώντας περίπου το 49% του συνολικού προϋπολογισµού του συγκεκριµένου Μέτρου και το 2,5% του προϋπολογισµού του Επιχειρησιακού Προγράµµατος Υγεία-Πρόνοια Μέτρο 2.4 : Εγκεκριµένα Προγράµµατα κατάρτισης (Ν=45) προγραµµατιζόµενα (Ν=17) υλοποιθέντα προγράµµατα (Ν=27) υλοποιθέντα προγράµµατα σε εξέλιξη προγραµµατιζόµενα σε εξέλιξη(ν=1) 4

5 Μέτρο 2.4 : Συµµετοχή εκπαιδευοµένων (Ν=1.061) πρόκειται να εκπαιδευτούν (Ν=403) εκπαιδευθέντες (Ν=634) εκπαιδευθέντες εκπαιδευόµενοι πρόκειται να εκπαιδευτούν εκπαιδευόµενοι(ν=24) Στο πλαίσιο του Μέτρου 4.2 του Ε.Π «Υγεία-Πρόνοια» υλοποιήθηκαν κατά τον Α κύκλο προκήρυξης 14 προγράµµατα κατάρτισης, στα οποία συµµετείχαν 300 εργαζόµενοι σε φορείς του Τοµέα Κοινωνικής Φροντίδας, στους οποίους συµπεριλαµβάνονται και 40 άνεργοι επαγγελµατίες. Τα προγράµµατα κατάρτισης περιέλαβαν ευρύτατη θεµατολογία σχετική µε την οργάνωση και διοίκηση µονάδων κοινωνικής φροντίδας, οργάνωση εθελοντών, σύγχρονες µεθόδους κοινωνικής φροντίδας, προσέγγιση ειδικών οµάδων πληθυσµού. Η υλοποίηση πραγµατοποιήθηκε στην κεντρική δοµή του ΚΕΚ/ΚΨΥ στην Αθήνα και στα Παραρτήµατα που διαθέτει στη Θεσσαλονίκη και την Πάτρα, η δε πρακτική άσκηση των καταρτισθέντων πραγµατοποιήθηκε σε Υπηρεσίες του ΚΨΥ και άλλων φορέων Ψυχικής Υγείας και Κοινωνικής Φροντίδας. Οι παρακάτω Πίνακες αποτυπώνουν δεδοµένα των συγκεκριµένων εκπαιδευτικών προγραµµάτων Μέτρο 4.2 : Απασχόληση καταρτισθέντων (Ν=300) άνεργοι(ν=40) εργαζόµενοι (Ν=260) εγαζόµενοι άνεργοι 5

6 Τα συγκεκριµένα εκπαιδευτικά προγράµµατα απευθύνονται κατά κύριο λόγο σε εργαζοµένους του τοµέα Κοινωνικής Φροντίδας και πολύ λιγότερο σε ανέργους της συγκεκριµένης κατηγορίας. Μέτρο 4.2 : Προέλευση καταρτισθέντων (Ν=300) στελέχη άλλων φορέων (Ν= 184) στελέχη ΚΨΥ (Ν=76) στελέχη ΚΨΥ (29,3%) στελέχη άλλων φορέων (70,7) Μέτρο 4.2 : Εκπαιδευτικό επίπεδο καταρτισθέντων (Ν=300) τριτιβάθµιας (Ν=95) υποχρεωτικής εκπ. (25,3%) δευτεροβάθµιας εκπ. (43%) δευτεροβάθµιας (Ν=129) τριτιβάθµιας εκπ. (31,7%) Είναι ιδιαίτερα σηµαντική η συµµετοχή προσωπικού µε χαµηλό εκπαιδευτικό επίπεδο στα εκπαιδευτικά προγράµµατα. (συµµετείχαν 76 εκπαιδευόµενοι της συγκεκριµένης κατηγορίας). Πέραν της αναβάθµισης των προσόντων, δόθηκε η ευκαιρία όσµωσης µε την εκπαιδευτική διαδικασία και, στο µέτρο που συµµετείχαν από κοινού µε άλλες κατηγορίες εκπαιδευοµένων, της καλλιέργειας της κουλτούρας της οµάδας και της οµαδικής εργασίας 6

7 Μέτρο 4.2 : Φύλο καταρτισθέντων (Ν=300) άνδρες (Ν=59) γυναίκες (Ν= 241) άνδρες (19,7%) γυναίκες (80,3%) Είναι εµφανές ότι η αυξηµένη συµµετοχή - απασχόληση των γυναικών στον τοµέα της κοινωνικής φροντίδας αποτυπώνεται και στην αυξηµένη συµµετοχή στα εκπαιδευτικά προγράµµατα. Βιβλιογραφικές αναφορές 1. World Health Organization (2000a) World Health Report Health Systems: improving performance. Geneva: W.H.O. 2. World Health Organization (2001a) World Health Report 2001 Mental Health: New understanding, new hope. Geneva: W.H.O. 3. World Health Organization (2003) Mental Health Policy and Service Guidance Package: Mental Health Policy, Plans and Programmes 4. Τελική Έκθεση Συµβούλων Αξιολόγησης Προγράµµατος Ψυχαργώς - Α φάση. Υπουργείο Υγείας και Πρόνοιας, /νση Ψυχικής Υγείας (2002) 7

Σχετικά έγγραφα

«Συνεχιζόµενη επαγγελµατική κατάρτιση Εκπαίδευση και αρχική κατάρτιση»

«Συνεχιζόµενη επαγγελµατική κατάρτιση Εκπαίδευση και αρχική κατάρτιση» Ελένη Κρικέλα, Προϊσταµένη Μονάδας Γ ΕΥΣΕΚΤ ράσεις Επαγγελµατικής Κατάρτισης Συγχρηµατοδοτούµενες από το ΕΚΤ στα Επιχειρησιακά Προγράµµατα