Ψηφιοποίηση και Ψηφιακή Επεξεργασία Εικόνας

Transcript

1 Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Ψηφιοποίηση και Ψηφιακή Επεξεργασία Εικόνας Ενότητα 2: Εισαγωγή στην Ψηφιοποίηση Το περιεχόμενο του μαθήματος διατίθεται με άδεια Creative Commons εκτός και αν αναφέρεται διαφορετικά Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.

2 Περιεχόμενο Μαθήματος Ψηφιοποίηση πολιτισμικής κληρονομιάς Πολυμέσα - Υπερμέσα Ψηφιακή Επεξεργασία Εικόνας Αξιολόγηση πολυμεσικών εφαρμογών

3 Στόχοι Διατήρηση της πολιτισμικής κληρονομιάς και των αγαθών Ενίσχυση του ρόλου του πολιτισμικού αγαθού Προβολή πολιτισμικών αγαθών μέσω του Διαδικτύου ή παραγωγή ηλεκτρονικών εκδόσεων (CD DVD) Οικονομική και τουριστική ανάπτυξη μέσω της προβολής και αξιοποίησης πολιτισμικών αγαθών 2

4 Έργα της ΕΕ για την ψηφιοποίηση Πόλη Lund 2001 Αρχές του Lund διαπιστώσεις για το ρόλο της ψηφιοποίησης και ένα πλαίσιο ενεργειών Δίκτυο Αριστείας Minerva (στη συνέχεια MinervaPlus Ασχολείται με τα ουσιώδη ζητήματα τεχνολογιών και πρακτικών ψηφιοποίησης 3

5 Σωστή ψηφιοποίηση Μείωση της πιθανότητας επανάληψης της διαδικασίας Μακροπρόθεσμη διατήρηση του ψηφιακού περιεχομένου Διασφάλιση της ποιότητας του ψηφιακού περιεχομένου Αύξηση της διαλειτουργικότητας και προσβασιμότητας μέσω της αξιοποίησης προτύπων 4

6 Οδηγός Καλών Πρακτικών Οδηγός Καλών Πρακτικών για την Ψηφιοποίηση και τη Μακροπρόθεσμη Διατήρηση Πολιτιστικού Περιεχομένου Εργαστήριο Πληροφοριακών Συστημάτων Υψηλών Επιδόσεων Πανεπιστήμιο Πατρών gos_kalwn_praktikwn1.0.pdf 5

7 Κύκλος ζωής ψηφιοποίησης Βήματα που πρέπει να γίνουν για την ορθή ψηφιοποίηση αντικειμένων, την προστασία των πρωτοτύπων και τη διατήρηση του ψηφιακού υλικού που θα προκύψει 6

8 7

9 Βήματα ψηφιοποίησης Σχεδιασμός του έργου ψηφιοποίησης Καθορισμός στόχων, όρων, πλάνου Επιλογή περιεχομένου Μπορεί να μην είναι εφικτό να υλοποιηθούν όλα τα αντικείμενα Προετοιμασία ψηφιοποίησης Υποδομή σε υλικό και λογισμικό Περιβάλλον με κατάλληλες συνθήκες (φωτισμός, υγρασία) Μεταχείριση πρωτοτύπων Ελαχιστοποίηση των συνεπειών στο πρωτότυπο 8

10 Βήματα Ψηφιοποίησης Υλοποίηση της ψηφιοποίησης Ψηφιακή αποτύπωση Διατήρηση του ψηφιακού περιεχομένου Τύποι αρχείων που ξεπερνιούνται Προστασία των ψηφιακών αρχείων από περιβαλλοντικούς παράγοντες Μεταδεδομένα Συνεχής έρευνα για τη διαχείριση και επαναχρησιμοποίηση του υλικού 9

11 Βήματα Ψηφιοποίησης Ανάδειξη και προβολή Επεξεργασία για την ανάδειξη π.χ. υποβάθμιση της ποιότητας για το διαδίκτυο Πνευματικά δικαιώματα Διαχείριση έργων ψηφιοποίησης Πολύπλοκη διαδικασία 10

12 Κριτήρια επιλογής αντικειμένων για ψηφιοποίηση Ζητήματα πνευματικής ιδιοκτησίας Έλεγχος για περιορισμούς στην ψηφιοποίηση Έλεγχος για περιορισμούς στη διάθεση του ψηφιακού αντιτύπου Έλεγχος νομοθεσίας Κατάσταση των αντικειμένων Έλεγχος δυνατότητας αποτύπωσης της πληροφοριακής και ιστορικής αξίας του αντικειμένου Έλεγχος φυσικής κατάστασης και πιθανά εμπόδια Έλεγχος άλλων ψηφιακών ή αναλογικών υποκατάστατων 11

13 Κριτήρια επιλογής αντικειμένων για Κόστος ψηφιοποίησης Έλεγχος επάρκειας πόρων Δυνατότητες χρηματοδότησης ψηφιοποίηση Δυνατότητες αξιοποίησης και εσόδων Ζητήματα διατήρησης Διατήρηση ευαίσθητων αντικειμένων και διάθεση μόνο των ψηφιακών αντιτύπων Έλεγχος πιθανών κινδύνων για καταστροφή του πρωτοτύπου Τεκμηρίωση Ταξινόμηση πρωτοτύπων Έλεγχος πληροφοριών και βιβλιογραφικών εγγραφών για τα αντικείμενα 12

14 Κριτήρια επιλογής αντικειμένων για Επιδιωκόμενες χρήσεις Ανάδειξη ψηφιοποίηση Πρόσβαση μέσω διαδικτύου Στόχοι του έργου Οριστικοποίηση των στόχων του έργου Διαθεσιμότητα ήδη υπαρχόντων ψηφιακών αναπαραστάσεων Δυνατότητες του φορέα Αναζήτηση πόρων για τη δημιουργία, διαχείριση και διατήρηση της ψηφιακής συλλογής 13

15 Διάγραμμα ροής επιλογής αντικειμένου Harvard University 14

16 Εξοπλισμός και προβλήματα 1.Επίπεδος σαρωτής (scanner) πρωτότυπα που μπορούν να πιεστούν πάνω σε μια επίπεδη και σκληρή επιφάνεια, χωρίς ζημιές. 2.Σαρωτές για φιλμ και slides Χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για τη σάρωση φωτογραφικών αρνητικών και slides 3.Σαρωτές για βιβλία βιβλία προβλήματα 4.Σαρωτές με τύμπανο Τα πρωτότυπα στους σαρωτές αυτού του τύπου τοποθετούνται σε ένα τύμπανο το οποίο γυρίζει γύρω από ένα αισθητήρα. 15

17 Εξοπλισμός και προβλήματα 1. Ψηφιακές Φωτογραφικές Μηχανές Φωτογράφηση σε επιθυμητές τιμές για την ανάλυση (μέγιστη ανάλυση, χρωματικό βάθος κλπ). 2. 3D scanners VR 3. Υπολογιστικό Σύστημα Υλικό 4. Λογισμικό Λογισμικό σάρωσης, Λογισμικό επεξεργασίας της εικόνας, Λογισμικό επεξεργασίας του ήχου, Λογισμικό επεξεργασίας τρισδιάστατων μοντέλων, Λογισμικό επεξεργασίας video, Λογισμικό μεταδεδομένων, Λογισμικό διαχείρισης 16

18 Μετακίνηση των πρωτοτύπων Ευαίσθητα αντικείμενα Ιδιαίτερη μετακίνηση και μεταχείριση Οδηγίες για μεταφορά του αντικειμένου! Μεταφορά μόνο ενός αντικειμένου Ευελιξία στη προβλήματα που πιθανόν να προκύψουν Όχι βιασύνη! Γίνονται ατυχήματα! Ατυχήματα δεν συγχωρούνται! Δεν αποκαθίστανται! 17

19 Μεταχείριση πρωτοτύπων Οδηγίες από συντηρητές του υλικού Καταγραφή στη βάση δεδομένων Συνεννόηση για τη μέθοδο ψηφιοποίησης Οργάνωση και σχεδιασμός της διαδικασίας Ψηφιοποίηση ενός μόνο αντικειμένου Ιδιαίτερη προσοχή στα ευαίσθητα σημεία και στις ζημιές 18

20 Πριν την ψηφιοποίηση Εξέταση κάθε αντικειμένου προσδιορισμός διαστάσεων και κατάστασης Έγκριση από τους υπεύθυνους περιεχομένου ότι η κατάσταση του κάθε αντικειμένου επιτρέπει την ψηφιοποίηση Εναλλακτικά πρώτα συντήρηση και μετά ψηφιοποίηση Ταξινόμηση των αντικειμένων και έλεγχος για προβλήματα στα πρωτότυπα Ειδική σήμανση των αντικειμένων τα οποία χρειάζονται ειδική μεταχείριση Απομάκρυνση των προστατευτικών θηκών (αν υπάρχουν) οι θήκες συνήθως προσελκύουν σκόνη και στο αποτέλεσμα της ψηφιοποίησης θα είναι εμφανείς οι πτυχές και οι γρατσουνιές που πιθανόν να έχει η θήκη. Χρειάζεται περισσότερος χρόνος Προετοιμασία ειδικών σημειωμάτων ψηφιακά αντίγραφα ομάδων αντικειμένων, σελίδων ενός τόμου κλπ. 19

21 Ολοκλήρωση ψηφιοποίησης Όταν ολοκληρωθεί η ψηφιοποίηση επαναλαμβάνεται η διαδικασία μεταφοράς 20

22 Ψηφιοποιήσεις στο διαδίκτυο

23 Ψηφιοποιήσεις στο διαδίκτυο

24 Πηγές Ειρήνη Μιάρη (2013) Ψηφιακά αποθετήρια Πολιτισμικών Μονάδων. Το πέρασμα από τον Αναλογικό στον Ψηφιακό κόσμο. Η περίπτωση του Φωτογραφικού Αρχείου του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, Γραφικές τέχνες-πολυμέσα, Ανοικτό Πανεπιστήμιο Οδηγός Καλών Πρακτικών για την Ψηφιοποίηση και τη Μακροπρόθεσμη Διατήρηση Πολιτιστικού Περιεχομένου. Εργαστήριο Πληροφοριακών Συστημάτων Υψηλών Επιδόσεων Πανεπιστήμιο Πατρών tikwn1.0.pdf 23

25 Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό. Οι όροι χρήσης των έργων τρίτων επεξηγούνται στη διαφάνεια «Επεξήγηση όρων χρήσης έργων τρίτων». Τα έργα για τα οποία έχει ζητηθεί άδεια αναφέρονται στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος (π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί.

26 Επεξήγηση όρων χρήσης έργων τρίτων διαθέσιμο με άδεια CC-BY διαθέσιμο με άδεια CC-BY-SA διαθέσιμο με άδεια CC-BY-ND διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC-SA διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC-ND διαθέσιμο με άδεια CC0 Public Domain διαθέσιμο ως κοινό κτήμα χωρίς σήμανση Δεν επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, παρά μόνο εάν ζητηθεί εκ νέου άδεια από το δημιουργό. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου και η δημιουργία παραγώγων αυτού με απλή αναφορά του δημιουργού. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού, και διάθεση του έργου ή του παράγωγου αυτού με την ίδια άδεια. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η δημιουργία παραγώγων του έργου. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού και διάθεση του έργου ή του παράγωγου αυτού με την ίδια άδεια. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου και η δημιουργία παραγώγων του. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, η δημιουργία παραγώγων αυτού και η εμπορική του χρήση, χωρίς αναφορά του δημιουργού. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, η δημιουργία παραγώγων αυτού και η εμπορική του χρήση, χωρίς αναφορά του δημιουργού. Συνήθως δεν επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου.

27 Διατήρηση Σημειωμάτων Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή διασκευή του υλικού θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει: το Σημείωμα Αναφοράς το Σημείωμα Αδειοδότησης τη δήλωση Διατήρησης Σημειωμάτων το Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (εφόσον υπάρχει) μαζί με τους συνοδευόμενους υπερσυνδέσμους.

28 Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων» έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.