ΡΗΤΟΡΙΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ 2 ου ΓΕ.Λ ΠΕΥΚΗΣ Ερευνητική εργασία (κίτρινη ομάδα)

Transcript

1 ΡΗΤΟΡΙΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ 2 ου ΓΕ.Λ ΠΕΥΚΗΣ Ερευνητική εργασία (κίτρινη ομάδα)

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1) Ευχαριστίες... 2) Εισαγωγή... 3) Θεωρητικό υπόβαθρο... Ομιλητές Ορισμός Ερωτήσεις Κριτήρια αξιολόγησης 4) Μεθοδολογία... 5) Ανάλυση δεδομένων... 6) Συμπεράσματα...

3 Ευχαριστίες Αρχικά θα θέλαµε να ευχαριστήσουµε την κυρία Κουραμπέα και τον κύριο Βαιόπουλο για την πολύτιµη βοήθεια που µας προσέφεραν κατά τη διάρκεια διεξαγωγής του project, µε τις χρήσιµες συµβουλές και τη σωστή καθοδήγηση τους, ώστε να πραγµατοποιήσουµε όσο γίνεται καλύτερα την εργασία µας, µε θέµα «ρητορικοί αγώνες». Ακόµα, θα θέλαµε να ευχαριστήσουµε, τα άτοµα που αφιέρωσαν µέρος του πολύτιµου χρόνου τους για να µας βοηθήσουν να συλλέξουµε τις απαραίτητες πληροφορίες για την εργασία µας, καθώς και το ιδρυμα Θεοχαράκη. Τέλος, θα θέλαμε να εκφράσουμε τις ευχαριστίες μας για τους ανώνυμους μαθητές που συμμετείχαν στη διεξαγωγή της συγκεκριμένης έρευνας για το αν και κατά πόσο οι Έλληνες είναι ρατσιστές ή όχι.

4 Εισαγωγή Η ρητορική είναι η τέχνη του λόγου και της πειθούς, μια τέχνη η οποία αναπτύχθηκε και έφτασε στο απόγειό της στην Αρχαία Ελλάδα με φιλοσόφους όπως ο Σωκράτης. Από τότε υποβαθμίστηκε σημαντικά. Μόνο σήμερα γίνονται προσπάθειες αναβίωσης των δισσών λόγων. Η ερευνητική εργασία, λοιπόν, αποσκοπεί στο να συμβάλει στην προσπάθεια αυτή. Διότι η ρητορική είναι μέρος της πολιτιστικής κληρονομιάς μας και δη από τα σημαντικότερα. Επιπλέον, πρόκειται για μια εξάσκηση της γλώσσας και της σκέψης, άρα για μια τέχνη που αναδεικνύει και εξυψώνει τον άνθρωπο. Μάλιστα, σε αντίθεση με τις υπόλοιπες καλές τέχνες της γλώσσας, δηλαδή τη λογοτεχνία και την ποίηση, βασίζεται στην αλληλεπίδραση ατόμων, σκέψεων και ιδεών. Στόχος, λοιπόν, της εργασίας είναι όχι μόνο η διατήρηση του πολιτισμού, μα και η ευαισθητοποίηση και η επαφή των μαθητών με αυτό το παραμελημένο μα τόσο σημαντικό κομμάτι της πολιτιστικής τους ταυτότητας. Φυσικά, η ρητορική απαιτεί έναν εξαιρετικά εξελιγμένο χειρισμό του λόγου. Λογικό είναι, λοιπόν, σε εμάς τους μαθητές, που δεν είχαμε προηγούμενη εμπειρία επί του θέματος να γεννηθούν ερωτήματα και προβληματισμοί: '' Τι είναι επιχείρημα;'', ''Πώς δομείται;'', "Πώς συνοψίζουμε το λόγο μας;'' Μολονότι υπήρχε πληθώρα αυτών των ερωτημάτων, μέσω της έρευνας, της παρακολούθησης επαγγελματιών και της καθοδήγησης από τους καθηγητές μας, τα προβλήματα αυτά ξεπεράστηκαν. Μέσα από αυτή τη διαδικασία, την παρουσίαση δηλαδή και την επίλυση κάθε προβληματισμού, επιτύχαμε την πρόοδο στη ρητορική και την καλλιέργεια των γνώσεων και των ικανοτήτων μας στον τομέα αυτό. Το θέμα της αντιλογίας δεν επιλέχτηκε τυχαία για την ερευνητική εργασία. Υπάρχουν πολλοί και σοβαροί λόγοι για τους οποίους η ρητορική ήταν ένα από τα πιο σημαντικά κέντρα της έρευνας. Καταρχάς, όπως αναφέρθηκε και πιο πάνω, η ρητορική είναι ένα βασικό κομμάτι της ελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς, το οποίο αντιπροσώπευαν οι Αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι με τους πασίγνωστους διαλόγους τους και το οποίο, δυστυχώς, είναι παραμελημένο. Θεωρείται, λοιπόν, εν μέρει υποχρέωση όλων να συμβάλουμε στην αναβίωση αυτής της εκλεπτυσμένης τέχνης. Επιπροσθέτως, πρόκειται για μια

5 γλωσσική τέχνη πολύ περισσότερο προσιτή στους μαθητές σε σύγκριση με άλλες, όπως η ποίηση η οποία έχει χαρακτηριστεί κατάλληλη για ορισμένους μαθητές. Προσφέρεται λοιπόν μια ευκαιρία ανάπτυξης του γλωσσικού επιπέδου με τρόπο εύκολο και ενδιαφέροντα. Τέλος, ο διάλογος στον οποίο στηρίζεται η ρητορική, αποτελεί ουσιώδες κομμάτι της σκέψης του ανθρώπου, των κοινωνικών σχέσεών του, της δημοκρατίας και της ζωής μας. Κρίνεται ως και αναγκαίο να περιλαμβάνεται στα πλαίσια της παιδείας η καλλιέργεια των ικανοτήτων του ατόμου πάνω στο διάλογο. Είναι λοιπόν έκδηλο πως αυτή η ερευνητική εργασία είναι τεράστιας σημασίας και πρέπει να εξασκείται από όσο το δυνατόν περισσότερους μαθητές. Θεωρητικό Υπόβαθρο Ομιλητές. Σε έναν αγώνα Επιχειρηματολογίας(Αντιλογίας) παίρνουν μέρος δύο ομάδες, η καθεμιά από τις οποίες αποτελείται από πέντε μέλη, που συνεργάζονται κατά το στάδιο της προετοιμασίας και αποφασίζουν μεταξύ τους τον ρόλο του καθενός. Επιλέγουν τρεις ομιλητές (ΟΑ, ΟΒ, ΟΓ) και έναν εκπρόσωπο της ομάδας (ΕΟ). Ο ΕΟ εκπροσωπεί την ομάδα του στις συνεννοήσεις με τους διοργανωτές και τους κριτές πριν από τον αγώνα. Κατά τη διάρκεια του αγώνα, δικαίωμα λόγου έχουν αποκλειστικά οι ομιλητές των δύο ομάδων που συμμετέχουν. Όλοι οι υπόλοιποι δεν παρεμβαίνουν στον αγώνα λόγου. Για τους τέσσερις πρώτους ομιλητές το πρώτο και το τελευταίο λεπτό είναι προστατευόμενα, δηλαδή δεν επιτρέπεται, κατά τη διάρκειά τους, η διατύπωση ερωτήσεων από την αντίπαλη ομάδα. Για τους τελευταίους δύο ομιλητές και τα τέσσερα λεπτά είναι προστατευόμενα. Την παρακολούθηση, καταγραφή και κοινοποίηση της χρονικής διάρκειας των ομιλιών και των ερωτήσεων αναλαμβάνει ο Χρονομέτρης. Όλοι οι ομιλητές οφείλουν να απευθύνονται προς τους Κριτές και το Ακροατήριο, προτάσσοντας στην ομιλία τους ανάλογο χαιρετισμό. Αναφορές στην αντίπαλη ομάδα πρέπει να γίνονται σε τρίτο πρόσωπο, με κοσμιότητα και χωρίς προσωπικές αιχμές. Έργο του πρώτου ομιλητή και από τις δυο ομάδες είναι να δώσει έναν ορισμό του θέματος, να κάνει μια γενική παρουσίαση της θέσης της ομάδας του αλλά και να εκφράσει μερικά επιχειρήματα. Ο δεύτερος ομιλητής έχει ως σκοπό να αντιπαρατεθεί στα επιχειρήματα της αντίπαλης ομάδας και να παρουσιάσει νέα επιχειρήματα. Τέλος ο τρίτος ομιλητής είναι υπεύθυνος για την σύνοψη, δηλαδή για τη συνοπτική ανακεφαλαίωση των επιχειρημάτων της ομάδας του, υπογραμμίζοντας τα κυριότερα σημεία της, χωρίς όμως να εισάγει επιχειρήματα που δίνουν νέες διαστάσεις στο θέμα. Ορισμός Ένας ορισμός συνιστά όχι μόνο την ερμηνεία του θέματος αλλά και προσδιορίζει το πλαίσιο, εντός του οποίου θα αναπτυχθεί ο αγώνας επιχειρηματολογίας. Δε σημαίνει

6 απλώς ανάλυση των όρων του θέματος. Ο ορισμός δε θα πρέπει να είναι ταυτολογικός ή αντιφατικός, ενώ δεν πρέπει να είναι ούτε πολύ ευρύς, ούτε πολύ στενός, ούτε εντελώς εξειδικευμένος. Σε περίπτωση που ο ορισμός δεν τηρεί τις παραπάνω προϋποθέσεις, θα πρέπει να προσβάλλεται από τον Αντίλογο, με επιχειρήματα που να το καταδεικνύουν και να προτείνεται η αντικατάστασή του από άλλον κατάλληλο. Καλό θα ήταν οι δύο πρώτοι ομιλητές να δίνουν έναν σαφή ορισμό έτσι ώστε να έχουν τη δυνατότητα να θέσουν και τα πλαίσια του αγώνα. Ερωτήσεις Κατά τη διάρκεια των μη προστατευόμενων περιόδων της ομιλίας (το πρώτο και το τελευταίο λεπτό είναι προστατευμένα) κάθε ομιλητή, τα μέλη της αντίπαλης Ομάδας μπορούν να ζητήσουν το λόγο, υψώνοντας το χέρι. Ο ομιλητής έχει δικαίωμα να αρνηθεί την παρέμβαση ή να δεχτεί το αίτημα ερώτησης, λέγοντας «παρακαλώ» ή «ορίστε». Οι ερωτήσεις πρέπει να είναι σύντομες (να μη διαρκούν περισσότερο από 15 δευτερόλεπτα) και να μην αποτελούν τοποθετήσεις. Κριτήρια αξιολόγησης Ως πρακτικός οδηγός μπορεί να χρησιμοποιηθεί ο μνημονικός τύπος ΜΕΔΟΥΣΑ. Μεθοδολογία: Αφορά στην πιστή τήρηση των κανόνων του διαγωνισμού, την ακριβή συμμόρφωση με τα χρονικά και θεσμικά όρια κτλ. Επιχειρηματολογία: Πληρότητα και πειστικότητα των επιχειρημάτων, λογική συγκρότηση και συνέπεια, σαφήνεια και καθαρότητα σκέψης, παραδείγματα. Δομή: Εύστοχη τοποθέτηση του θέματος, πρόλογοι και περιλήψεις κάθε ομιλίας. Ομαδικότητα: Κατανομή εργασίας, εκπλήρωση ρόλου κάθε θέσης και συνεργασία μεταξύ των μελών της ομάδας. Ύφος: Στάση στο βήμα, εκφορά του λόγου, κινησιολογία, οπτική επαφή με το ακροατήριο κτλ. Συμμετοχή: Υποβολή εύστοχων και αποτελεσματικών ερωτήσεων. Αντίλογος: Ικανότητα στην αντίκρουση των επιχειρημάτων της αντίπαλης ομάδας, πειστικότητα και λογική διάρθρωση της αντεπιχειρηματολογίας, αντιπαραδείγματα

7 Μεθοδολογία Στο αρχικό μας μάθημα, αφού χωριστήκαμε σε ομάδες και μας επεξηγήθηκε η δομή των αγώνων επιχειρηματολογίας - αντιλογίας, ασχοληθήκαμε με το θέμα «Η διεθνής κοινότητα δεν πρέπει να επεμβαίνει στα εσωτερικά μιας χώρας». Έπειτα από μία ολοκληρωμένη προετοιμασία, παρουσιάσαμε τα επιχειρήματα μας. Χάρις αυτόν τον πρώτο αγώνα εξελίξαμε την ικανότητά μας στην εύρεση πληροφοριών και ενισχύθηκαν η συνοχή και η συνεργασία της ομάδας. Λίγες μέρες αργότερα επισκεφτήκαμε το Ίδρυμα Θεοχαράκη στο κέντρο της Αθήνας στο οποίο έλαβε χώρα μία ενημέρωση με θέμα: «Η Τέχνη της Αγχιμαχίας». Λάβαμε κάποιες πολύ σημαντικές πληροφορίες που αφορούσαν την δομή του debate και το ρόλο των ομιλητών. Ο επόμενος αγώνας επιχειρηματολογίας αφορούσε την πρόταση: «Οι Έλληνες είμαστε ρατσιστές». Έπειτα από μια σχολαστική προετοιμασία και μια δημοσκόπηση που διεξήχθη πάνω στο ίδιο θέμα καθώς και την παρακολούθηση ενός debate της οργάνωσης Intelligence Squared Greece εκτελέσαμε τον αγώνα επιχειρηματολογίας. Στον εναπομείναντα χρόνο της Ερευνητικής Εργασίας εξασκήσαμε ατομικά τις ικανότητές μας πάνω σε διαφορετικά θέματα και τελικά επιλέχθηκαν πέντε άτομα συνολικά από τις δύο ομάδες για να εκπροσωπήσουν το σχολείο μας στους Πανελλήνιους Μαθηματικούς Αγώνες Επιχειρηματολογίας. Πιστεύουμε πως η προσπάθειά μας ήταν αξιοπρεπής. Ανάλυση δεδομένων Κατά τη διάρκεια της χρονιάς ασχοληθήκαμε με τα εξής θέματα: 1. Η διεθνής κοινότητα πρέπει να παρεμβαίνει στα εσωτερικά μιας χώρας. 2. Οι Έλληνες είμαστε ρατσιστές. (όπου έγινε και μια έρευνα) 3. Η νέα γενιά οφείλει να παραμένει στην Ελλάδα και να μην αναζητά τη τύχη της στο εξωτερικό. 4. Η στρατιωτική θητεία πρέπει να είναι υποχρεωτική και για τα δύο φύλλα. 5. Οι κυβερνήσεις πρέπει να λογοκρίνουν το διαδίκτυο. Ακόμη πήραμε μέρος και στους πανελλήνιες ρητορικούς αγώνες που κατακτήσαμε την 35 η θέση. Τα παιδιά που λάβανε μέρος ήταν: Γεωργοπετρέας Λευτέρης, Μανδραβέλου Μαριάνα, Μαντζανά Σοφία, Ειρήνη Σφυρή και Φεγγουδάκης Ορέστης. Τα θέματα που κλίθηκαν να συζητήσουν ήταν τα εξής: 1. Πρέπει να υπάρχουν σχολεία αριστείας όπου οι μαθητές θα εισάγονται με εξετάσεις. Θέση σχολείου: Kατά Βαθμολογία: Οι σημαντικές αποφάσεις στη ζωή πρέπει να λαμβάνονται με βάση το συναίσθημα και όχι με τη λογική. Θέση σχολείου: Yπέρ Βαθμολογία: Δικαιολογείται η φορολόγηση των πολιτών για την χρήση της Δημόσιας τηλεόρασης. Θέση σχολείου: Kατά Βαθμολογία: 336

8 Συμπεράσματα Το project αυτό μας έμαθε πολλά πράγματα τόσο για διεθνή ζητήματα όσο και για την ανάπτυξη επιχειρημάτων. Γνωρίσαμε νέα άτομα, διευρύναμε τους ορίζοντες μας αλλά αποκτήσαμε και αυτοπεποίθηση. Χωρίς αμφιβολία η ρητορική είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα τέχνη και θα ξαναεπιλέγαμε αυτό το project αν μας δινόταν η ευκαιρία. Και πάλι ευχαριστούμε τους καθηγητές μας για αυτή την ευκαιρία που μας δόθηκε. Ευχαριστούμε πολύ, η κίτρινη ομάδα Γεωργοπετρέας Λευτέρης Καλαμπόκας Θανάσης Καραθανάση Κατερίνα Κόσκορος Φώτης Κυριάκου Γεωργία Μαντζανά Σοφία Φεγγουδάκης Ορέστης