Kυτταρική Bιολογία. Πολυκυτταρική οργάνωση και καρκίνος ΔIAΛEΞΕΙΣ 22 & 23 (20 & 23/5/2016) Δρ. Xρήστος Παναγιωτίδης, Τμήμα Φαρμακευτικής Α.Π.Θ.

Transcript

1 Kυτταρική Bιολογία ΔIAΛEΞΕΙΣ 22 & 23 (20 & 23/5/2016) Πολυκυτταρική οργάνωση και καρκίνος

2 Ας ξαναθυμηθούμε για λίγο τη κυτταρική θεωρία

3 Η κυτταρική θεωρία ü OΛOI OI ZΩNTANOI OPΓANIΣMOI AΠOTEΛOYNTAI AΠO KYTTAPA H AΠO ΠPOΪONTA KYTTAPΩN ü ü ü TA KAINOYPΓIA KYTTAPA ΔHMIOYPΓOYNTAI AΠO ΔIAIPEΣH ΠPOΫΠAPXONTΩN KYTTAPΩN YΠAPXOYN BAΣIKEΣ OMOIOTHTEΣ METAΞY THΣ XHMIKHΣ ΣYΣTAΣHΣ KAI TΩN METABOΛIKΩN ΔIEPΓAΣIΩN OΛΩN TΩN KYTTAPΩN H ΣYNOΛIKH ΔPAΣTHPIOTHTA ENOΣ OPΓANIΣMOY MΠOPEI NA KATANOHΘEI ΣAN TO ΣYNOΛO TΩN ΔPAΣTHPIOTHTΩN KAI TΩN AΛΛHΛEΠIΔPAΣEΩN AΛΛHΛOEΞAPTΩMENΩN KYTTAPIKΩN MONAΔΩN

4 Τα κύτταρα οργανώνονται σε ιστούς στιβάδα επιθηλιακών κυττάρων ΑΥΛΟΣ ΤΟΥ ΕΝΤΕΡΟΥ Επιθηλιακό κύτταρο λείος μυς συνδετικός ιστός κυκλοτερείς ίνες επιμήκεις ίνες συνδετικός ιστός στιβάδα επιθηλιακών κυττάρων ινοβλάστη Λεία μυϊκά κύτταρα Επιθηλιακό κύτταρο

5 Το κυτταρικό τοίχωμα των φυτικών κυττάρων πηκτίνη κυτταρίνη

6 Τa ινίδια της κυτταρίνης του κυτταρικού τοιχώματος των φυτικών κυττάρων είναι προσανατολισμένα προς συγκεκριμένες κατευθύνσεις

7 Δομή του πρωτογενούς κυτταρικού τοιχώματος των φυτικών κυττάρων μεσαίος υμένας πηκτίνη πρωτογενές κυτταρικό τοίχωμα κυτταρική μεμβράνη ημικυτταρίνη κυτταρίνη

8 Δομές της ημικυτταρίνης και της πηκτίνης Ακαδηµαϊκές Εκδόσεις Το κύτταρο-μια Μοριακή Προσέγγιση - Η ξυλογλυκάνη (ηµικυτταρίνη) αποτελείται από ένα πολυµερές γλυκόζης (Glc) µε πλευρικές αλυσίδες ξυλόζης (Xyl), γαλακτόζης (Gal) και φουκόζης (Fuc). - Η ραµνογαλακτουρονάνη (πηκτίνη) περιέχει γαλακτουρονικό οξύ (GalA) και ραµνόζη (Rha), κατάλοιπα στα οποία επίσης προσδένονται πολλές πλευρικές αλυσίδες.

9 Η σύνθεση του κυτταρικού τοιχώματος καθορίζει τις ιδιότητες των φυτικών ιστών Σύνθεση κυτταρίνης Συναρμολόγηση κυτταρικού τοιχώματος Ιδιότητες φυτικού υλικού

10 Το κυτταρικό τοίχωμα σχηματίζεται με κατευθυνομενη σύνθεση κυτταρίνης στην εξωτερική επιφάνεια του κυττάρου Τα εξωτερικά άκρα των μικροϊνιδίων κυτταρίνης ενσωματώνονται στο προϋπάρχον τοίχωμα ΕΞΩΚΥΤΤΑΡΙΟΣ ΧΩΡΟΣ κυτταρική μεμβράνη ΚΥΤΤΑΡΟΠΛΑΣΜΑ Αλυσίδες κυτταρίνης συνενώνονται και σχηματίζουν μικροϊνίδια Σύμπλοκο της συνθάσης της κυτταρίνης Μικροσωληνίσκος προσκολλημένος στην κυτταρική μεμβράνη

11 Ο ρόλος των μικροσωληνίσκων στη σύνθεση του κυτταρικού τοιχώματος Συνθάση της κυτταρίνης Συνεργάτης της συνθάσης της κυτταρίνης + Αλάτι κυτταρική μεμβράνη Μικροσωληνίσκος - Αποπολυμερισμός μικροσωληνίσκων - Απομάκρυνση της συνθάσης της κυτταρίνης από τη μεμβράνη Ο συνεργάτης της συνθάσης της κυτταρίνης προάγει την επανασύνθεση των μικροσωληνίσκων Σύνθεση κυτταρίνης Μικροσωληνίσκος

12 Η σύνθεση του κυτταρικού τοιχώματος Ακαδηµαϊκές Εκδόσεις Το κύτταρο-μια Μοριακή Προσέγγιση

13 Η κυτταρίνη προσδίδει εκτατική ισχύ στο κυτταρικό τοίχωμα των φυτικών κυττάρων Πίεση σπαργής

14 Η αύξηση του μεγέθους των φυτικών κυττάρων Ακαδηµαϊκές Εκδόσεις Το κύτταρο-μια Μοριακή Προσέγγιση

15 Τα ζωικά κύτταρα περιβάλλονται από εξωκυττάριο στρώμα

16 Παραδείγματα εξωκυττάριου στρώματος Ακαδηµαϊκές Εκδόσεις Το κύτταρο-μια Μοριακή Προσέγγιση

17 Το εξωκυττάριο στρώμα των ζωικών κυττάρων αποτελείται κυρίως από κολλαγόνο και πρωτεογλυκάνες

18 Οι πρωτεογλυκάνες αυξάνουν την αντοχή των ζωικών ιστών στη συμπίεση Πρωτεογλυκάνες = πρωτεΐνες του εξωκυτταρίου στρώματος που συνδέονται με πολλαπλά μόρια γλυκοζαμινογλυκανών (GAGs) επαναλαμβανόμενος δισακχαρίτης γλυκουρονικό οξύ Ν-ακετυλογλυκοζαμίνη συσσωμάτωμα πρωτεογλυκανών) κυρίως πρωτεΐνη μόριο υαλουρονικού (GAG) Θειική κερατάνη (GAG) Θειική χονδροϊτίνη (GAG) συνδετικές πρωτεΐνες

19 Οι κύριοι τύποι των γλυζαμινογλυκανών (GAGs) Ακαδηµαϊκές Εκδόσεις Το κύτταρο-μια Μοριακή Προσέγγιση

20 Οργάνωση και δομή του κολλαγόνου Υπάρχουν περίπου 20 γονίδια κολλαγόνων στα γονιδιώματα των θηλαστικών Ποιά κύτταρα βιοσυνθέτουν το κολλαγόνο; Η σύνθεση του κολλαγόνου γίνεται υπό μορφή προδρόμου = Προκολλαγόνο Ποιός είναι ο ρόλος της κολλαγονάσσης; Ποιοί είναι οι φυσιολογικοί και παθολογικοί ρόλοι των πρωτεασών του στρώματος που εμπλέκονται στην αποικοδόμηση του κολλαγόνου; ίνίδια κολλαγόνου τρίκλωνα μόρια κολλαγόνου ίνες κολλαγόνου Πολυπεπτιδική αλυσίδα κολλαγόνου

21 Ο ρόλος του κυτταρικού φλοιού στη κίνηση των κυττάρων Φλοιός ακτίνης Ελασμαπόδιο υπόστρωμα Φλοιός ακτίνης υπό πίεση Ο πολυμερισμός της ακτίνης προεκτείνει το ελασμαπόδιο Μετακίνηση της μη πολυμερισμένης ακτίνης απόσυρση Σημεία αγκυροβόλησης

22 Οι ιντεγκρίνες προσδένουν τα ζωικά κύτταρα στο εξωκυττάριο στρώμα στις θέσεις εστιακής επαφής ίνα κολλαγόνου (ισχυρή) σύνδεση με κολλαγόνο σύνδεση με τα κύτταρα Ινωδονεκτίνη (φιμπρονεκτίνη) ιντεγκρίνη κυτταρική μεμβράνη (ασθενής) πρωτεΐνη προσαρμογέας νημάτιο ακτίνης (ισχυρό) Δομή ινωδονεκτίνης

23 Η δομή της ινωδονεκτίνης (φιμπρονεκτίνης) Ακαδηµαϊκές Εκδόσεις Το κύτταρο-μια Μοριακή Προσέγγιση

24 Η δομή και οι συνδέσεις των ιντεγκρινών σύνδεση με εξωκυττάριο στρώμα δισθενέ ς κατιόν α υπομονάδα β υπομονάδα περιοχές πλούσιες σε κυστεΐνες κυτταρική μεμβράνη Σύνδεση με ταλίνη, φιλαμίνη & α-ακτινίνη Κυτταρόπλασμα

25 Στις θέσεις εστιακής επαφής οι ιντεγκρίνες προσδένουν τα ινίδια ακτίνης των ζωικών κυττάρων στο εξωκυττάριο στρώμα α-ακτινίνη ινίδια ακτίνης βινκουλίνη ταλίνη Κυτταρική μεμβράνη ιντεγκρίνη Εξωκυττάριος χώρος

26 Ενεργοποίηση των ιντεγκρινών Ακαδηµαϊκές Εκδόσεις Το κύτταρο-μια Μοριακή Προσέγγιση

27 Tα επιθηλιακά φύλλα και η πολωμένη οργάνωση τους ελεύθερη επιφάνεια κορυφαία απλό πολύστιβο συνδετικός ιστός βασικός υμένας βασική κυλιδρικό κυβικό πλακώδες

28 Τα κύρια είδη των επιθηλιακών διακυτταρίων συνδέσμων ονομασία στεγανός σύνδεσμος σύνδεση προσκόλλησης δεσμοσωμάτιο χασμοσύνδεσμος ημιδεσμοσωμάτιο λειτουργία Συγκολλά γειτονικά κύτταρα σε επιθηλιακή στιβάδα παρεμποδίζοντας τη διαρροή μορίων ανάμεσα από τα κύτταρα αυτά Ενώνει ένα δεμάτιο ακτίνης ενός κυττάρου με ένα δεμάτιο ακτίνης ενός γειτονικού κυττάρου Ισχυρή σημειακή συγκόλληση που προσκολλά τα ανθεκτικά ενδιάμεσα ινίδια του ενός κυττάρου με τα ενδιάμεσα ινίδια ενός γειτονικού κυττάρου Ένωση μεταξύ δύο κυττάρων που δημιουργεί έναν αυλό επικοινωνίας ανάμεσα τους και επιτρέπει τη δίοδο μικρών μορίων και ιόντων συγκόλληση που αγκυροδετεί τα ενδιάμεσα ινίδια ενός κυττάρου στον βασικό υμένα

29 Οι στεγανοί σύνδεσμοι στεγανοποιούν τα κυτταρικά φύλλα ΑΥΛΟΣ Μόριο ιχνηθέτη Κυτταρικές μεμβράνες που αλληλεπιδρούν Στεγανός σύνδεσμος Διακυττάριος χώρος Αλυσίδες των πρωτεϊνών των στεγανών συνδέσμων Κυτταροπλασματικό ήμισυ της λιπιδικής Πρωτεΐνες των στεγανών συνδέσμων (κλωντίνες & οκλουντίνες) κύτταρο 1 κύτταρο 2 διπλοστιβάδας

30 Τα δεσμοσωμάτια και οι σύνδεσμοι προσκόλλησης δομούνται γύρω από διαμεμβρανικές πρωτεΐνες που ονομάζονται καντερίνες κυτταρική μεμβράνη νημάτιο κυτταροσκελετού νημάτια ακτίνης στο εσωτερικό της μικρολάχνης ΑΥΛΟΣ Μικρολάχνες που εκτείνονται από την κορυφαία επιφάνεια Στεγανός σύνδεσμος συνδετική πρωτεΐνη μόριο καντερίνης Ζώνη προσκόλλησης καντερίνες δέσμη νηματίων ακτίνης πλάγειες κυτταρικές μεμβράνες γειτονικών επιθηλιακών κυττάρων κύτταρο 1 κύτταρο 2 βασική επιφάνεια

31 Οι σύνδεσμοι προσκόλλησης (πρόσφυσης) Ακαδηµαϊκές Εκδόσεις Το κύτταρο-μια Μοριακή Προσέγγιση

32 Τα δεσμοσωμάτια διασυνδέουν ενδιάμεσα ινίδια γειτονικών κυττάρων Ινίδια κερατίνη ς Δεσμοσωμάτιο που διασυνδέει δύο κύτταρα Ανοιχτό κανάλι

33 Τα δεσμοσωμάτια διασυνδέουν έμμεσα τα ενδιάμεσα ινίδια γειτονικών κυττάρων καντερίνες* κυτταροπλασματική πλάκα αποτελούμενη από πρωτεΐνες προσκόλλησης (π.χ. Δεσμοπλακίνη, πλακογλοβίνη, πλακοφιλλίνη κλπ) Ινίδια κερατίνης αγκυροβολημένα σε κυτταροπλασματική πλάκα Διακυττάριος χώρος Αλληλεπιδρούσες κυτταρικές μεμβράνες * Καντερίνες: Οικογένεια διαμεμβρανικών πρωτεϊνών (π.χ. δεσμογλεΐνες, δεσμοκολίνες κλπ) που γεφυρώνουν τον χώρο μεταξύ γειτονικών επιθηλιακών κυττάρων τα οποία και διασυνδέουν μέσω ομοφίλων αλληλεπιδράσεων (καντερίνη με καντερίνη) των εξωκυτταρικών περιοχών τους. Η παρουσία ιόντων ασβεστίου, τα οποία συνδέονται στις καντερίνες, είναι απαραίτητη για να λάβουν χώρα οι παραπάνω προσκολλήσεις.

34 Τα δεσμοσωμάτια Ακαδηµαϊκές Εκδόσεις Το κύτταρο-μια Μοριακή Προσέγγιση

35 Τα ημιδεσμοσωμάτια προσδένουν τα νημάτια κερατίνης στο βασικό υμένα ινίδια κερατίνης μόρια ιντεγκρίνης Pro Βασική μεμβράνη του επιθηλιακού κυττάρου βασικός υμένας (κολλαγόνο IV & λαμινίνη) ΠΡΟΣΟΧΗ: Η ιντεγκρίνη δεν προσδένεται άμεσα στο κολλαγόνο αλλά έμμεσα, δηλ. προδένεται στην λαμινίνη η οποία αλληλεπιδρά με το κολλαγόνο

36 Συνδέσεις κυττάρου-εξωκυττάριου στρώματος όπου συμμετέχουν οι ιντεγκρίνες (Θέσεις εστιακής επαφής) Pro Ακαδηµαϊκές Εκδόσεις Το κύτταρο-μια Μοριακή Προσέγγιση

37 Οι χασμοσύνδεσμοι επιτρέπουν την ανταλλαγή ιόντων και μικρών μορίων μεταξύ γειτονικών κυττάρων μεγάλος χασμοσύνδεσμος μεμβράνες μικρός χασμοσύνδεσμος κυτταρικές μεμβράνες που αλληλεπιδρούν δίαυλος διαμέτρου 1.5 nm χάσμα 2-4 nm δύο κοννεξόνια στη σειρά σχηματίζουν έναν ανοιχτό διακυτταρικό δίαυλο κοννεξόνιο αποτελούμενο από έξι υπομονάδες

38 Οι δομή των χασμοσυνδέσμων Ακαδηµαϊκές Εκδόσεις Το κύτταρο-μια Μοριακή Προσέγγιση

39 Τα πλασμοδέσματα (πλασμοδέσμες) επιτρέπουν την επικοινωνία των κυτταροπλασμάτων γειτονικών φυτικών κυττάρων κυτταρική μεμβράνη κυτταρικό τοίχωμα ενδοπλασματικό δίκτυο δεσμοσωληνάριο κύτταρο 1 κύτταρο 2 Διάμετρος 60 nm πλασμόδεσμα

40 Οι δομή των πλασμοδεσμάτων(πλασμοδεσμών) Ακαδηµαϊκές Εκδόσεις Το κύτταρο-μια Μοριακή Προσέγγιση

41 Οι ιστοί αποτελούνται από διαφορετικούς τύπους κυττάρων επακριβώς οργανωμένων επιδερμίδα επιδερμίδα αισθητήρια νεύρα αιμοφόρο αγγείο χαλαρός συνδετικός ιστός της δερμίδας πυκνός συνδετικός ιστός της δερμίδας λιπώδηςσυνδετικός ιστός της υποδερμίδας χαλαρός συνδετικός ιστός της δερμίδας πυκνός συνδετικός ιστός της δερμίδας κερατινοκύτταρα μακροφάγα κύτταρα (τουlangerhans) χρωμοφόρο κύτταρο (μελανοκύτταρο) Βασικός υμένας ινοβλάστη λεμφοκύτταρο ίνα κολλαγόνου μακροφάγο ενδοθηλιακό κύτταρο που σχηματίζει τριχοειδές σιτευτικό κύτταρο ινοβλάστη ίνα κολλαγόνου ελαστική ίνα

42 Παράγοντες που συντηρούν την κυτταρική οργάνωση των ιστών ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΕΠΙΛΕΚΤΙΚΗ ΔΙΑΚΥΤΤΑΡΙΑ ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΣΗ ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΜΝΗΜΗ

43 Τα διαφοροποιημένα κύτταρα παράγονται από πρόδρομα κύτταρα, τα αρχέγονα ή στελεχιαία κύτταρα αρχέγονο κύτταρο ΑΥΤΟΑΝΑΝΕΩΣΗ διαιρούμενα πρόδρομα κύτταρα τελικώς διαφοροποιημένο κύτταρο

44 Τα κύτταρα του αίματος προέρχονται από έναν κοινό πρόγονο Τ λεμφοκύτταρο Β λεμφοκύτταρο ηωσινόφιλο βασεόφιλο αρχέγονο αιμοποιητικό κύτταρο ουδετερόφιλο μονοκύτταρο οστεοκλάστη μακροφάγο αιμοπετάλια μεγακαρυοκύτταρο ερυθρό αιμοσφαίριο

45 Η κυτταρική ανανέωση στην επιδερμίδα Νεκρά πεπλατυσμένα κύτταρα γεμάτα με κερατίνη ΤΑ ΚΥΤΤΑΡΑ ΑΠΟΠΙΠΤΟΥΝ ΕΠΙΔΕΡΜΙΔΑ (επιθήλιο) ΔΕΡΜΙΔΑ (συνδετικός ιστός) ΤΑ ΚΥΤΤΑΡΑ ΓΕΝΝΙΟΥΝΤΑΙ βασικός υμένας διαιρούμενο βασικό κύτταρο

46 Οι καρκινικοί ιστοί έχουν διαφορετική μορφολογία από τους φυσιολογικούς Εντερικός πολύποδας Φυσιολογικό εντερικό τοίχωμα

47 Η μορφολογία των καρκινικών κυττάρων διαφέρει από αυτήν των φυσιολογικών Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004

48 Καρκίνος & Μετάσταση Φυσιολογικός ηπατικός ιστός Μεταστάσεις (καρκινικά κύτταρα) καρκινικά κύτταρα Φυσιολογικά ηπατικά κύτταρα

49 Μετάσταση Απόδραση από αρχικό ιστό Μετανάστευση μέσω της κυκλοφορίας του αίματος Εγκατάσταση αποικίας σε μακρινή θέση (μετάσταση) Είσοδος στη κυκλοφορία ή στο λεμφικό Επιβίωση στη κυκλοφορία Σταμάτημα σε τριχοειδές ή άλλο στενό αγγείο Έξοδος σε απομακρυσμένο ιστό ή όργανο Επιβίωση των κυτάρων σε ξένο ιστό Αρχική ανάπτυξη των κυτάρων στον ξένο ιστό Συνέχιση της ανάπτυξης ΔΥΣΚΟΛΟ ΕΥΚΟΛΟ ΔΥΣΚΟΛΟ

50 Η πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου αυξάνεται με την ηλικία

51 Η συσσώρευση πολλαπλών μεταλλάξεων οδηγεί σε καρκίνο Γενετική τροποποίηση Απώλεια APC Ενεργοποίηση γενετικής αστάθειας, απώλεια p53; Ενεργοποίηση ογκογονιδίου ras Απώλεια ογκοκατασταλτικού γονιδίου DCC απώλεια p53; Ταχεία συσσώρευση μεταλλάξεων Φυσιολογικό επιθήλιο Υπερπλαστικό επιθήλιο Μικρός καλοήθης όγκος ενδιάμεσος καλοήθης όγκος Μεγάλος καλοήθης όγκος Διηθητικός όγκος μετάσταση

52 Ο καρκίνος προκαλείται από μεταλλάξεις και αναδιατάξεις του γενετικού υλικού Η μετάλλαξη ενός γονιδίουμεταλλάκτη προκαλεί αυξημένο ρυθμό συσσώρευσης μεταλλάξεων στα καρκινικά κύτταρα. Επιπλέον, τα καρκινικά κύτταρα υπόκεινται σε αλλαγές της χρωμοσωμικής τους σύστασης.

53 Ο καρυότυπος των καρκινικών κυττάρων δείχνει γενικευμένη γενετική αστάθεια Copyright 2002, Bruce Alberts, Alexander Johnson, Julian Lewis, Martin Raff, Keith Roberts, and Peter Walter; Copyright 1983, 1989, 1994 by Bruce Alberts, Dennis Bray, Julian Lewis, Martin Raff, Keith Roberts, and James D. Watson

54 Ο καρκίνος αναπτύσσεται με επιλογή κλώνου Όταν συμβαίνει μια μετάλλαξη η οποία προσδίδει πλεονέκτημα στον πολλαπλασιασμό, οι απόγονοι του μεταλλαγμένου κυττάρου επικρατούν στον πληθυσμό. Ο καρκίνος εξελίσσεται σε κάθε στάδιο με επιλογή κλώνων από όλο και περισσότερο κακοήθη κύτταρα. Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004

55 Ορισμένοι ιοί μπορούν να προκαλέσουν καρκίνο Ιικές πρωτεΐνες αναγκαίες για τον έλεγχο της αναπαραγωγής του ιού Χρωμόσωμα ξενιστή ΤΥΧΑΙΑ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΘΡΑΥΣΜΑΤΟΣ ΙΙΚΟΥ DNA ΣΤΟ ΧΡΩΜΟΣΩΜΑ ΤΟΥ ΞΕΝΙΣΤΗ Χρωμόσωμα ιού ανθρωπίνων θηλωμάτωn (HPV) Απορυθμισμένη έκφραση ρυθμιστικών ιικών πρωτεϊνών Ενσωματωμένο γονίδιο που κωδικοποιεί ρυθμιστική ιική πρωτεΐνη ΚΑΛΟΗΘΗΣ ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑ (ΚΟΝΔΥΛΩΜΑ) ΚΑΚΟΗΘΗΣ ΟΓΚΟΣ

56 Απορρύθμιση του κυτταρικού πολλαπλασιασμού από ιικές πρωτεΐνεςογκογονίδια ιογενούς προέλευσης Η πρωτεΐνη Rb συνδέεται στον παράγοντα που επάγει κυτταρικό πολλαπλασιασμό Απενεργοποίηση του ενεργοποιητή του κυτταρικού πολλαπλασιασμoύ (ρυθμιστής της μεταγραφής) Ιικές πρωτεΐνες αδρανοποιούν το Rb και το p53 Eνεργοποίηση του ενεργοποιητή του κυτταρικού πολλαπλασιασμoύ Eνεργοποίηση μεταγραφής Η πρωτεΐνη p53 ενεργοποιεί άλλο φρένο ασφαλείας στον κυτταρικό πολλαπλασιασμό ΑΝΑΣΤΟΛΗ ΤΟΥ ΚΥΤΤΑΡΙΚΟΥ ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΣΜΟΥ Ο ΚΥΤΤΑΡΙΚΟΣ ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΣΜΟΣ ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΕΙΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟΝ DNA ΙΟ (HPV)

57 Ιικά ογκογονίδια Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004 Τα ογκογονίδια των μετασχηματιστικών DNA ιών επιτελούν βασικές ιικές λειτουργίες, ενώ τα ογκογονίδια των ρετροϊών έχουν προέλθει από την τροποποίηση κυτταρικών γονιδίων, των πρωτο-ογκονοδίων που έχουν μετατραπεί σε ογκογονίδια.

58 Πρωτο-ογκογονίδια και ογκογονίδια Μια σωματική μετάλλαξη μπορεί να μετατρέψει ένα πρωτοογκογονίδιο σε ογκογονίδιο, μετασχηματίζοντας έτσι ένα φυσιολογικό κύτταρο.

59 Μεταλλαγμένες μορφές υποδοχέων αυξητικών παραγόντων δρουν ως ογκογονίδια Η ενεργοποίηση ενός υποδοχέα αυξητικού παράγοντα πυροδοτείται από τη δέσμευση του προσδέτη, γεγονός που ακολουθείται από το διμερισμό και την αυτοφωσφορυλίωση του υποδοχέα. Ένας ελλειμματικός ογκογόνος υποδοχέας που στερείται τόσο την περιοχή δέσμευσης του προσδέτη όσο και την C-τελική επικράτεια αρνητικής ρύθμισης είναι ιδιοστατικά ενεργός, επειδή δεν υπόκειται στον ενδομοριακό μηχανισμό αυτοκαταστολής. Genes VIII - Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2004

60 Αναστολείς της δράσης ογκογονιδίων στη θεραπεία του καρκίνου Gleevec (ιματινίβη ή STI571) ΕΝΕΡΓΟΣ ΟΓΚΟΓΟΝΟΣ ΚΙΝΑΣΗ (BCR-ABL) Σήμα κυτταρικού πολλαπλασιασμού και επιβίωσης ΛΕΥΧΑΙΜΙΑ ΑΝΑΣΤΟΛΗ ΟΓΚΟΓΟΝΟΥ ΚΙΝΑΣΗΣ ΜΕ GLEEVEC όχι σήμα ΟΧΙ ΛΕΥΧΑΙΜΙΑ

61 Σας Ευχαριστώ για την Προσοχή σας