Ορισµός. Η προτύπωση είναι ένας ειδικός τρόπος να εκτιµήσουµε τον συγχυτικό ρόλο κάποιων

Transcript

1 Προτύπωση

2 Ορισµός Η προτύπωση είναι ένας ειδικός τρόπος να εκτιµήσουµε τον συγχυτικό ρόλο κάποιων µεταβλητών, έτσι ώστε οι δείκτες νοσηρότητας ή θνησιµότητας να είναι συγκρίσιµοι µεταξύ διαφορετικών πληθυσµών.

3 Προτύπωση ΑΜΕΣΗ Ειδικοί κατά ηλικιακή οµάδα δείκτες στον πληθυσµό µελέτης Πρότυπος πληθυσµός ΕΜΜΕΣΗ Ειδικοί κατά ηλικιακή οµάδα δείκτες στον πρότυπο πληθυσµό Ηλικιακή κατανοµή πληθυσµού µελέτης Σύνολο θανάτων Χρήσιµη για συγκρίσεις ΜΟΝΟ

4 ΑΜΕςΗ ΠΡΟΤΥΠΩςΗ

5 Άµεση Προτύπωση Ειδικοί κατά ηλικιακή οµάδα δείκτες θνησιµότητας στον πληθυσµό µελέτης Εφαρµογή σε ένα πρότυπο πληθυσµό Σταθµισµένοι ή Προτυπωµένοι είκτες: Χρήσιµοι µόνο για συγκρίσεις Υπολογίζουµε πόσοι θάνατοι θα παρατηρούνταν στον πρότυπο πληθυσµό αν είχε τους δείκτες θνησιµότητας του πληθυσµού που θέλουµε να συγκρίνουµε

6 Άµεση Προτύπωση Σαν πρότυπος πληθυσµός µπορεί να χρησιµοποιηθεί κάθε πληθυσµός, ακόµη και αυτός που εξετάζουµε. Η επιλογή του όµως επηρεάζει το αποτέλεσµα της σύγκρισης, γι αυτό έχουν δηµιουργηθεί «ιδεατοί» πληθυσµοί (ελληνικός, ευρωπαϊκός, παγκόσµιος κλπ.). ΠΡΟΣΟΧΗ: Οι σταθµισµένοι (προτυπωµένοι) δείκτες που υπολογίζουµε δεν αναφέρονται σε πραγµατικό πληθυσµό, και χρησιµεύουν µόνο για συγκρίσεις κατά την εξαγωγή συµπερασµάτων στην άµεση προτύπωση

7 Παράδειγµα Στη Σουηδία, ο δείκτης αδρής θνησιµότητας ήταν 10,5 ανά 1000 άτοµαέτη και στον Ισηµερινό 5,6. Η ζωή στη Σουηδία είναι πιο επικίνδυνη από αυτή στον Ισηµερινό;

8 Πληθυσµιακή κατανοµή ανά ηλικία Ισηµερινός Σουηδία

9 Θνησιµότητα ανά ηλικία Ισηµερινός Σουηδία Αρ. Πληθυσµός Θνησιµό Αρ. Πληθυσµός Θνησιµό Ηλικία θανάτων (Χ1000) τητα Ηλικία θανάτων (Χ1000) τητα , , , , , ,4 Σύνολο ,6 Σύνολο ,5

10 Άµεση προτύπωση µε βάση τον παγκόσµιο πληθυσµό Ισηµερινός Σουηδία Παγκόσµιος πληθυσµός Αναµενόµενος αρ. θανάτων Αναµενόµενος αρ. θανάτων Ηλικία Θνησιµότητα Θνησιµότητα ,2 123,2 0,45 25, ,7 2, ,7 535,7 42,4 466,4 Σύνολο Συγκριτική θνησιµότητα: 781/ : 570,8/ = 7,8/5,7 = 1,37 37% ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΘΝΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΣΤΟΝ ΙΣΗΜΕΡΙΝΟ

11 Άµεση προτύπωση µε βάση τον παγκόσµιο πληθυσµό Ισηµερινός Σουηδία Παγκόσµιος πληθυσµός Αναµενόµενος αρ. θανάτων Αναµενόµενος αρ. θανάτων Ηλικία Θνησιµότητα Θνησιµότητα ,2 123,2 0,45 25, ,7 122,1 2,4 79, ,7 535,7 42,4 466,4 Σύνολο ,0 570,8 Συγκριτική θνησιµότητα: 781/ : 570,8/ = 7,8/5,7 = 1,37 37% ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΘΝΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΣΤΟΝ ΙΣΗΜΕΡΙΝΟ

12 ΕΜΜΕςΗ ΠΡΟΤΥΠΩςΗ

13 Έµµεση προτύπωση Στην έµµεση προτύπωση, υπολογίζουµε τον αριθµό των αναµενόµενων θανάτων που θα είχε ένας πληθυσµός, αν είχε την ίδια θνησιµότητα µε τον υπό σύγκριση (πρότυπο) πληθυσµό.

14 Έµµεση προτύπωση Χρήσιµη: Όταν οι ειδικοί ανά ηλικία δείκτες σε ένα πληθυσµό δεν είναι γνωστοί Όταν οι ειδικοί κατά ηλικία δείκτες θνησιµότητας εµφανίζουν µεγάλες αποκλίσεις λόγω των µικρών αριθµών Γνωρίζουµε: τους ειδικούς ανά ηλικιακή οµάδα δείκτες θνησιµότητας για τον πρότυπο πληθυσµό, την ηλικιακή σύνθεση και το συνολικό αριθµό θανάτων του υπό µελέτη πληθυσµού.

15 Έµµεση Προτύπωση Ειδικοί κατά ηλικιακή οµάδα δείκτες θνησιµότητας στον πρότυπο πληθυσµό Εφαρµογή στον πληθυσµό µελέτης για το οποίο γνωρίζουµε: Την ηλικιακή κατανοµή Τους παρατηρούµενους θανάτους Αναµενόµενο αριθµό θανάτων στον πληθυσµό µελέτης Υπολογίζουµε πόσοι θάνατοι θα παρατηρούνταν στον πληθυσµό µελέτης αν είχε τους δείκτες θνησιµότητας του πρότυπου πληθυσµού και διατηρούσε την ηλικιακή του κατανοµή Σταθµισµένοι ή Προτυπωµένοι είκτες: SMR = παρατηρούµενοι θάνατοι / αναµενόµενοι θάνατοι

16 Έµµεση προτύπωση Η διαίρεση των παρατηρούµενων προς τους αναµενόµενους θανάτους µας δίνει το Προτυποποιηµένο Πηλίκο Θνησιµότητας (Standardized Mortality Ratio SMR), το οποίο συνήθως εκφράζεται ως ποσοστό επί τις εκατό. Μεταξύ δύο πληθυσµών Α και Β, SMR = 152% σηµαίνει ότι στον πληθυσµό Α παρατηρούνται 52% περισσότεροι θάνατοι από αυτούς που θα αναµέναµε αν οι δύο πληθυσµοί είχαν τους ίδιους δείκτες θνησιµότητας

17 Παράδειγµα Στη Σουηδία, ο δείκτης αδρής θνησιµότητας ήταν 10,5 ανά 1000 άτοµαέτη και στον Παναµά 7,7. Η ζωή στη Σουηδία είναι πιο επικίνδυνη από αυτή στον Παναµά;

18 Έµµεση προτύπωση Σουηδία Ηλικία Πληθυσµός είκτης Θνησιµότητας , , ,7

19 Έµµεση προτύπωση Σύνολο θανάτων στον Παναµά = 8281 Σουηδία Παναµάς Ηλικία Πληθυσµός είκτης Θνησιµότητας Πληθυσµός , , ,

20 Έµµεση προτύπωση Υπολογίζουµε τον αριθµό των αναµενόµενων θανάτων στον πληθυσµό του Παναµά: Ηλικία Αναµενόµενοι θάνατοι στον Παναµά x 741,000 = x 275,000 = x 59,000 = Σύνολο αναµενόµενων θανάτων =

21 Έµµεση προτύπωση Προτυποποιηµένος δείκτης θνησιµότητας (Standardised mortality ratio (SMR) ) = δείκτης θνησιµότητας στον εξεταζόµενο πληθυσµό δείκτης θνησιµότητας στον πληθυσµό αναφοράς = Παρατηρούµενοι θάνατοι = O Αναµενόµενοι θάνατοι = E SMR στον Παναµά (%) = 8281 = 184%

22 Βιβλιογραφία Εθνική Σχολή ηµόσιας Υγείας και Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νοσηµάτων. «Αρχές και µέθοδοι επιδηµιολογικής επιτήρησης και διερεύνησης επιδηµιών». Rothman KJ. Epidemiology, an introduction». Henneckens CH, Buring JE. Epidemiology in Medicine». Last J. Dictionary of epidemiology.