ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗΣ ΑΝΑΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ & ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

Transcript

1 Α. ΕΙΔΙΚΟ ΤΕΧΝΙΚΟ ΤΕΥΧΟΣ - ΟΔΗΓΟΣ ΕΚΛΑΪΚΕΥΜΕΝΩΝ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΔΟΜΗΣΗ ΝΕΩΝ ΚΤΗΡΙΩΝ ΚΥΡΙΩΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΟΙΚΙΑ ΣΕ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΕΝΟΥΣ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΥΣ ΟΙΚΙΣΜΟΥΣ Α/Α ΕΣΥΕ 2011 ΔΗΜΟΣ/ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ / ΟΙΚΙΣΜΟΣ 1101 Δ. ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ ΔΕ. ΠΕΤΡΑΣ Σκοτεινά, τα 1102 Δ. ΔΙΟΥ - ΟΛΥΜΠΟΥ ΔΕ. ΑΝΑΤΟΛΙΚΟΥ ΟΛΥΜΠΟΥ Παντελεήμων, ο Πόροι, οι Άνω Σκοτίνα, η Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 1

2 1. Ένταξη κτηρίων στον πολεοδομικό ιστό και τοποθέτηση κτηρίου στο οικόπεδο: Σε ότι αφορά την τοποθέτηση του κτηρίου στο οικόπεδο, οι ισχύουσες διατάξεις της παραγράφου 5 του άρθρου 2 του ΦΕΚ167/Δ/1986 διατηρούνται και εξειδικεύονται περεταίρω με στόχο τη διαμόρφωση ενός πληρέστερου πλαισίου σχετικών κατευθύνσεων, όπως αναλύεται ακολούθως: Η τοποθέτηση του κτιρίου στο οικόπεδο γίνεται με τα παρακάτω κριτήρια: Να μην βλάπτεται η συνέχεια του πολεοδομικού ιστού των οικισμών. Στα τμήματα των οικισμών όπου η υφιστάμενη κατάσταση έχει δημιουργήσει κανόνα ως προς την τοποθέτηση των κτισμάτων, τηρούνται οι κοινές συνιστάμενες της σχέσης των οικοδομών με τον περιβάλλοντα χώρο και τα γειτονικά κτίσματα (π.χ. συνεχές μέτωπο, νοητή οικοδομική γραμμή κ.ά.). Να επιδιώκεται η βέλτιστη χωροδιάταξη των οικοδομικών όγκων σε σχέση με τις ισοϋψείς του εδάφους και τον προσανατολισμό κλειστών και ανοιχτών χώρων, κατά τα πρότυπα της αρχιτεκτονικής παράδοσης του τόπου. Να προστατεύονται βασικά σημεία θέας κοινοχρήστων χώρων, όπως επίσης οπτικές φυγές και θεάσεις προς χαρακτηρισμένα μνημεία, αξιόλογα κτίσματα και στοιχεία της περιοχής (π.χ. κρήνες, φυσικά στοιχεία κ.τ.λ.) Να προστατεύεται κατά το δυνατόν η θέα όμορων οικοπέδων και κτισμάτων, όπως επίσης ο φυσικός ηλιασμός και αερισμός υφιστάμενων γειτονικών οικοδομών. Να μη διαμορφώνονται υποβαθμισμένοι ελεύθεροι χώροι μεταξύ όμορων οικοπέδων. Να προστατεύεται και να αναδεικνύεται το φυσικό περιβάλλον του οικοπέδου και των όμορων ιδιοκτησιών, όπως και του κοινόχρηστου χώρου έμπροσθεν αυτών. Εφόσον το νέο κτίριο τοποθετείται σε οικόπεδο που προϋπήρχε άλλο παλαιότερο κτίσμα, πρέπει να λαμβάνει υπόψη τη θέση του προγενέστερου καθώς και τη σχέση του με τα υπάρχοντα γειτονικά κτίρια. Η τήρηση των παραπάνω διατάξεων [καθώς και του συνόλου των παραγράφων του παρόντος] υπόκειται στην κρίση του αρμόδιου Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής, το οποίο εγκρίνει σε κάθε περίπτωση τη θέση του κτιρίου μέσα στο οικόπεδο και δύναται κατά την κρίση του να επιβάλλει επιπλέον περιορισμούς, με γνώμονα τη διατήρηση της υφιστάμενης δομής του οικισμού, την ανάδειξη φυσικών στοιχείων ή κοινοχρήστων χώρων. Προκειμένου το αρμόδιο Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής να γνωμοδοτήσει για την τοποθέτηση του κτίσματος / ή των κτισμάτων στο οικόπεδο, το τοπογραφικό διάγραμμα συνοδεύεται υποχρεωτικά από πρόσφατη δορυφορική εικόνα του ευρύτερου χώρου πέριξ του ακινήτου, από γενική άποψη του οικισμού στην οποία σημειώνεται η θέση του ακινήτου και από πλήρη φωτογραφική αποτύπωση (έγχρωμες φωτογραφίες μεγέθους τουλάχιστον 9χ12) του οικοπέδου και του άμεσου περιβάλλοντος χώρου: όμορα κτίσματα, κτίσματα στην έναντι πλευρά του δρόμου, όμορα οικόπεδα, δρόμοι και κοινόχρηστοι χώροι που βρίσκονται σε άμεση επαφή ή έναντι από το οικόπεδο. Τυχόν κοινόχρηστοι χώροι, χαρακτηρισμένα μνημεία, διατηρητέα κτίσματα ή άλλα στοιχεία (κρήνες, φυσικά στοιχεία κλπ), που βρίσκονται σε άμεση γειτνίαση με το ακίνητο, επισημαίνονται υποχρεωτικά στο τοπογραφικό διάγραμμα. Οι διατάξεις των παραγράφων 2 και 3, προστίθενται δεδομένης της κρισιμότητας των σχετικών συνθετικών επιλογών για την επιτυχή ένταξη νέων οικοδομικών όγκων στους παραδοσιακούς οικισμούς της Π.Ε. 2. Κλίμακα κτηριακών όγκων (μέγεθος, έκταση, συνθετική δομή): Η οικοδομική κλίμακα των επιμέρους όγκων της κάθε οικοδομής αλλά και της συνολικής ογκομετρικής σύνθεσης των οικοδομών θα πρέπει να εναρμονίζεται με την κλίμακα και τα γενικά χαρακτηριστικά του υφιστάμενου δομημένου περιβάλλοντος. Για το λόγο αυτό τα νέα οικοδομικά σύνολα θα πρέπει να έχουν λιτή γεωμετρική μορφή, αποτελούμενη από διακεκριμένες μονάδες Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 2

3 πρισματικών όγκων, καθαρού σχήματος ορθογωνίου παραλληλεπιπέδου που μπορούν να συνδυάζονται μεταξύ τους (π.χ. σε σύνθετη διάταξη Γ). Απαγορεύονται συνδυασμοί που οδηγούν σε πολύπλοκες κατόψεις με πολλαπλά σπασίματα. Οι όγκοι θα πρέπει να είναι συμπαγείς. Δεν επιτρέπονται υποχωρήσεις που θα είχαν ως αποτέλεσμα τη διαμόρφωση ανοιχτών ή στεγασμένων βεραντών, στοών ή εν γένει ημιυπαίθριων χώρων στο κυρίως σώμα του κτίσματος. Απαγορεύεται επίσης η δημιουργία καμπύλων επιφανειών ή όγκων, καθώς και η δημιουργία αποτμήσεων κάθε είδους στα πρίσματα των κτισμάτων. (εικ.1) εικ 1. Στα σχήματα 1-4 παρουσιάζονται περιπτώσεις αντενδεικνυόμενης διάσπασης του πρισματικού όγκου Με στόχο να διατηρηθεί κατά το δυνατόν η επικρατούσα οικοδομική κλίμακα στο εσωτερικό των οικισμών, ο μέγιστος όγκος κάθε διακεκριμένης πρισματικής μονάδας κτίσματος κατοικίας, χωρίς να υπολογίζεται ο όγκος της στέγης, ορίζεται: - για μονώροφο κτίσμα σε Vmax=400 m 3 - για διώροφο κτίσμα σε Vmax=700 m 3 Για κτίρια πάνω από το Vmax, επιβάλλεται η διάσπαση του όγκου σε επιμέρους ανεξάρτητους, έστω κι αν πρόκειται για λειτουργικά ενιαίο οικοδόμημα. Οι όγκοι που διαμορφώνονται δε θα πρέπει να είναι πανομοιότυποι, και μπορούν να βρίσκονται είτε σε επαφή είτε σε απόσταση μεταξύ τους, με τις ακόλουθες προϋποθέσεις: - Η ελάχιστη απόσταση μεταξύ ανεξάρτητων όγκων εντός του οικοπέδου ορίζεται σε 2,50 μ. - Επιβάλλεται ο διαχωρισμός των εν επαφή μονάδων ως προς την κάτοψη, τουλάχιστον κατά 2,00 μ., ως προς τη μία ή την άλλη διεύθυνση. (εικ. 2) - Η τελική κτιριακή σύνθεση θα πρέπει να αποτελεί συνεκτικό σύνολο με ενιαία αρχιτεκτονική ταυτότητα και να οργανώνεται λαμβάνοντας υπόψη ως συνθετικό στοιχείο τον υπαίθριο χώρο. εικ 2. Ενδεικτικές περιπτώσεις τοποθέτησης ορθογωνικών όγκων εν επαφή με διαχωρισμό των επιμέρους μονάδων κατ ελάχιστο 2,00 μέτρα. Απώτερος στόχος είναι κατά περίπτωση η συνέχιση της οικιστικής ανάπτυξης με παράλληλη διατήρηση των βασικών χαρακτηριστικών του άμεσου δομημένου περιβάλλοντος, λαμβάνοντας ταυτόχρονα υπόψη τους περιορισμούς που θέτει ο προσανατολισμός, το φυσικό ανάγλυφο και η επιδιωκόμενη σχέση ανοιχτών και κλειστών χώρων, όπως προσδιορίζονται στις αντίστοιχες παραγράφους. Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 3

4 3. Ογκοπλαστική διάρθρωση (αναλογίες, σχέση ανοικτών, κλειστών και ενδιάμεσων - ημιυπαίθριων - χώρων): Χαρακτηριστικό γνώρισμα της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής αποτελεί η άρρηκτη σύνδεση μεταξύ κλειστών και ανοιχτών χώρων με κυρίαρχο τον εσωστρεφή χαρακτήρα της υπαίθριας ιδιωτικής ζωής σε σχέση με τη δημόσια, εντός των συνεκτικών τμημάτων των οικισμών. Στο πλαίσιο αυτό, σύμφωνα με τα πρότυπα της αρχιτεκτονικής παράδοσης του τόπου, ο κτισμένος όγκος κάθε ιδιοκτησίας οργανωνόταν περιμετρικά, κατά κανόνα προς την ανωφέρεια του οικοπέδου, με τρόπο τέτοιο ώστε να διαμορφώνει τον προστατευμένο υπαίθριο χώρο της οικίας, που ανοιγόταν κατά το δυνατό προς την κατωφέρεια. Σε κάθε περίπτωση, τόσο εντός των συνεκτικών τμημάτων όσο και στις αραιοδομημένες εκτάσεις εκτός αυτών, η αυλή του οικοπέδου θα πρέπει να αντιμετωπίζεται εξαρχής ως δομικό στοιχείο της σύνθεσης και όχι να προκύπτει ως "υπόλοιπο" των κλειστών χώρων. Στο σύνολο των οικισμών, ειδικότερα σε ότι αφορά την κατοικία, καθώς και κτίσματα ξενώνων μικρής κλίμακας ή επαγγελματικής χρήσεως: i. οι αναλογίες των διακεκριμένων πρισματικών μονάδων ορθογωνίου παραλληλεπιπέδου της παραγράφου 2, ορίζονται ως εξής: - Στην περίπτωση διώροφων κτισμάτων ορθογωνικής κάτοψης, θα πρέπει να κυμαίνονται, βάσει των επικρατουσών αναλογιών μήκους /πλάτους/ ύψους από 2/1/1 έως 2/1,5/1,5. (εικ.3) εικ 3. Αναλογίες όγκων διώροφου κτίσματος - Στη περίπτωση ισόγειων κτισμάτων οι αναλογίες των πλευρών της κάτοψης θα πρέπει να κυμαίνονται από 2/1 έως 2/1,5. (εικ.4) εικ 4. Αναλογίες όγκων ισόγειου κτίσματος Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 4

5 ii. iii. Ως μέγιστο μήκος πλευράς διώροφου κύριου κτίσματος ορίζεται το Ymax = 2*Ηmax, (όπου Η το μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος του οικοδομήματος χωρίς να συμπεριλαμβάνεται η στέγη, όπως αυτό ορίζεται στην παράγραφο 4 του παρόντος), ώστε να αποφεύγονται συνεχείς όψεις μεγάλου μήκους. Ειδικότερα σε κτίσματα τετράγωνης κάτοψης, ως μέγιστη διάσταση πλευράς τετραγώνου ορίζονται τα 10.00μ., με στόχο την αποφυγή νέων ογκωδών κατασκευών, κατ' αναλογία αυτών που διαπιστώθηκαν ήδη στα πλαίσια της σύγχρονης οικοδομικής δραστηριότητας εντός των οικισμών. Τα παραπάνω εδάφια δεν έχουν εφαρμογή σε κτήρια κοινής ωφέλειας. 4. Αριθμός ορόφων, ύψη (ανά τομέα εάν προτείνεται) και επιτρεπόμενες κατασκευές πάνω από το hmax: Σε ότι αφορά το μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος των κτηρίων στους παραδοσιακούς οικισμούς της Π.Ε. Πιερίας η ισχύουσα διάταξη της παραγράφου 5 του άρθρου 2 του ΦΕΚ167/Δ/1986 ορίζει τα εξής: * "Το μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος των κτιρίων ορίζεται σε επτά και μισό μέτρα (7,50) μετρούμενο από τη γύρω φυσική ή τεχνική στάθμη εδάφους. Λόγω μεγάλης κλίσης εδάφους επιτρέπεται η μία μόνο πλευρά του κτιρίου να έχει ύψος οκτώ και μισό μέτρα (8,50) από το φυσικό ή τεχνητό έδαφος. Το ύψος της στέγης δε συμπεριλαμβάνεται στο οριζόμενο παραπάνω μέγιστο ύψος του κτηρίου". Στη βάση της παραπάνω διάταξης : i. Το μέγιστο ύψος των κτηρίων διατηρείται σε 7,50 μ., μη συμπεριλαμβανομένης της στέγης, και μετράται σε κάθε σημείο της τομής του περιγράμματος αυτών με το φυσικό έδαφος. ii. Διατηρείται η παράγραφος 4 του άρθρου 2 του ΦΕΚ167/Δ/1986, σύμφωνα με την οποία ο μέγιστος αριθμός ορόφων ορίζεται σε δύο (2). Διευκρινίζεται επιπλέον ότι σε κανένα σημείο του εδάφους (φυσικού ή διαμορφωμένου) οι όψεις του κτιρίου δεν επιτρέπεται να εμφανίζουν πλέον των δύο (2) ορόφων. iii. Καταργείται η δυνατότητα υπέρβασης του μέγιστου επιτρεπόμενου ύψους στους οικισμούς Παλαιών Πόρων, Άνω Σκοτίνας και Σκοτεινών, όπως προβλεπόταν από την παράγραφο 5 του άρθρου 2 του ΦΕΚ167/Δ/1986. Η εν λόγω παρέκκλιση από το μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος κρίθηκε σκόπιμο να καταργηθεί στις περιοχές αυτές δεδομένης της συχνότητας με την οποία εμφανίζονται νεόδμητοι τριώροφοι (ή και μεγαλύτερου ύψους) όγκοι που δεν προσαρμόζονται στην κλίμακα του δομημένου και φυσικού περιβάλλοντος των οικισμών. Εντός των ορίων του Παλαιού Παντελεήμονα, διατηρείται μόνο σε οικόπεδα με κλίση άνω του 30%, δεδομένων της συγκριτικά μεγαλύτερης κλίμακας των παραδοσιακών όγκων του οικισμού (και λόγω της ύπαρξης σημαντικού αριθμού αρχοντικών) και της πυκνότητας του πολεοδομικού ιστού, που διευκολύνουν την ομαλή ένταξη κατασκευών μεγαλύτερου ύψους στο εσωτερικό του. Η νέα διάταξη εξειδικεύει και τροποποιεί την προηγούμενη ως εξής: Κατ' εξαίρεση, στον οικισμό του Παλαιού Παντελεήμονα, σε περίπτωση κλίσης εδάφους 30%, το Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής δύναται να επιτρέπει την υπέρβαση του μέγιστου ύψους προς την κατωφέρεια με τη διαμόρφωση του χαρακτηριστικού ημιυπόγειου χώρου (κατώγι), και μόνο στο τμήμα της όψης όπου παρουσιάζεται το κατώγι σαν ισόγειο. Ο ημιυπόγειος αυτός χώρος, υπόγειος στις τρεις πλευρές και ισόγειος προς την κατωφέρεια του οικοπέδου, προσμετράται στο συντελεστή δόμησης. Στην περίπτωση αυτή στο συγκεκριμένο τμήμα της όψης το μέγιστο ύψος δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 8.50μ., μη συμπεριλαμβανομένης της στέγης, ενώ ο αναφερόμενος στην παρ.2 μέγιστος όγκος προσαυξάνεται κατά 20%. iv. Πάνω από το μέγιστο ύψος της οικοδομής επιτρέπεται η κατασκευή στέγης και καπνοδόχου. 5. Προσαρμογή στο έδαφος και στην φυσική κλίση του εδάφους (έντονη κλίση, διατήρηση φυσικών σχηματισμών, υφιστάμενων ξερολιθιών, δένδρων κ.λ.π): Σε ότι αφορά την προσαρμογή των κτηρίων στο έδαφος η ισχύουσα διάταξη της παραγράφου 13 του άρθρου 2 του ΦΕΚ167/Δ/1986 προέβλεπε τα εξής: Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 5

6 "Για τη διαμόρφωση ακαλύπτων χώρων του οικοπέδου επιτρέπονται μόνο οι απολύτως αναγκαίες εκσκαφές. Σε περίπτωση κεκλιμένου εδάφους επιτρέπεται η διαμόρφωση του οικοπέδου με αναλημματικούς τοίχους μέγιστου ύψους ενός μέτρου και είκοσι εκατοστών (1,20) μ. από το φυσικό έδαφος. Παρέκκλιση από το παραπάνω μέγιστο ύψος επιτρέπεται μόνο με έγκριση της Ε.Ε.Α.Ε. (νυν Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής), και σε περιπτώσεις όπου τούτο επιβάλλεται απολύτως για λόγους τεχνικούς και αισθητικούς και με την προϋπόθεση ότι η κατασκευή μπορεί να ενταχθεί αισθητικά στο περιβάλλον." Η εν λόγω διάταξη διατηρείται και εμπλουτίζεται με επιπλέον κατευθύνσεις και περιορισμούς με στόχο την προστασία της γεωμορφολογίας του εδάφους ως βασικού χαρακτηριστικού της φυσιογνωμίας των ορεινών παραδοσιακών οικισμών της Π.Ε., από εκτεταμένες μελλοντικές αλλοιώσεις. Πιο συγκεκριμένα διατυπώνονται τα εξής : Οι οικοδομικοί όγκοι θα πρέπει να προσαρμόζονται στη φυσική κλίση του αναγλύφου, διατηρώντας κατά το δυνατόν τη συνέχεια του εδάφους και συμβάλλοντας κατ' αυτόν τον τρόπο στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος. Για το λόγο αυτό: Η διαμόρφωση των ακαλύπτων χώρων των οικοπέδων πρέπει να συντείνει στην προστασία του υπάρχοντος φυσικού περιβάλλοντος του ίδιου του οικοπέδου όπως και των όμορών του, με την ελαχιστοποίηση των εκσκαφών και τη διατήρηση των φυσικών στοιχείων (δένδρα, βράχια κλπ.). Σε περίπτωση μεγάλης υψομετρικής διαφοράς επί της ρυμοτομικής γραμμής μεταξύ οικοπέδου και στάθμης δρόμου επιτρέπεται η διαμόρφωση αναλημματικών τοίχων αναλόγου ύψους, με την προϋπόθεση διατήρησης του αναγλύφου και τυχόν φυσικών σχηματισμών. Η κατασκευή των κάθε είδους τοιχίων γίνεται κατά προτίμηση από ξηρολιθοδομή (ξερολιθιά), κατ' αντιστοιχία των αναβαθμών του αγροτικού τοπίου, είτε από εμφανή λιθοδομή, υποχρεωτικά με λίθους τοπικής προέλευσης, με τις προδιαγραφές κατασκευής της παρ.13. Η κατασκευή κτηρίων σε υποστυλώματα απαγορεύεται. Δεν επιτρέπεται το ύψος τυχόν υπόγειων χώρων να υπερβαίνει τα 2,20 μ, άλλως προσμετρώνται στον συντελεστή δόμησης. Η συγκεκριμένη διάταξη κρίθηκε σκόπιμη για τους παραδοσιακούς οικισμούς της Π.Ε., προκειμένου να αποφευχθεί η καταστρατήγηση του μέγιστου ύψους με τη δημιουργία ωφέλιμων χώρων στο υπόγειο, χωρίς να προσμετρώνται στο ΣΔ. Η διαμόρφωση των ακαλύπτων χώρων των οικοπέδων πρέπει επίσης να συντείνει στη διατήρηση τυχόν φυσικών σχηματισμών και υφιστάμενων δένδρων, όπως επίσης ξερολιθιών, αλωνιών και λοιπών στοιχείων που μαρτυρούν τη συνέχεια της αγροτικής παράδοσης του τόπου. κ.α. Η παράμετρος της προστασίας των στοιχείων αυτών θα πρέπει επίσης να λαμβάνεται εξαρχής υπόψη στην επιλογή της τοποθέτησης του οικοδομικού όγκου εντός του οικοπέδου. Απαγορεύεται η κατασκευή υπαίθριων κολυμβητικών δεξαμενών. Οι νέες οικοδομές δε θα πρέπει να παραμορφώνουν ή να ξεπερνούν σε ύψος κορυφογραμμές ή λοφώδεις και βραχώδεις εξάρσεις της περιοχής, ώστε να μην αλλοιώνονται τα χαρακτηριστικά του φυσικού τοπίου. Με στόχο την τήρηση της διάταξης, η θέση του οικοπέδου επισημαίνεται σε απόσπασμα χάρτη ΓΥΣ της ευρύτερης περιοχής του οικισμού, κλίμακας 1:5000, που συνοδεύει το τοπογραφικό διάγραμμα, προκειμένου να συσχετιστεί το μέγιστο πραγματοποιούμενο ύψος με την κρίσιμη κορυφογραμμή, λοφώδη ή βραχώδη έξαρση της περιοχής. Είτε η κορυφογραμμή ή έξαρση, εμπίπτει εντός του οικοπέδου είτε βρίσκεται σε απόσταση εκτός αυτού, το προς εξέταση τμήμα της είναι αυτό που προκύπτει από την προβολή των κορυφών των ορίων του οικοπέδου σε αυτή. Το προς ανέγερση δηλαδή κτίσμα εξετάζεται από τα κατάντι της κορυφογραμμής - έξαρσης και όχι από άλλη οπτική γωνία. Τα ακριβή υψόμετρα για το παραπάνω τμήμα κορυφογραμμής- έξαρσης θα προκύπτουν από το τοπογραφικό διάγραμμα του οικοπέδου το οποίο θα αποτυπώνει με υψομετρικές καμπύλες και την όμορη ανάντι λωρίδα μέχρι την κορυφογραμμή- έξαρση. Το μικρότερο υψόμετρο του τμήματος της κορυφογραμμής- έξαρσης που αντιστοιχεί στο οικόπεδο σύμφωνα με τα παραπάνω, θα είναι και το Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 6

7 ανώτατο του προς ανέγερση κτιρίου. (βλέπε και έγγραφο ΕγγρΔΤΕ/α/5979/162/22207(Δ/νση Τοπ. Εφαρμογών). εικ 5. Στα σχήματα 1 και 2 παρουσιάζονται περιπτώσεις επιτυχούς προσαρμογής του κτιριακού όγκου στο φυσικό ανάγλυφο. σχήμα 3 (κτίριο σε υποστηλώματα): χαρακτηριστικό παράδειγμα μη διατήρησης της συνέχειας του εδάφους. 6. Μέγιστη κλίση εδάφους για οικοδομησιμότητα: Δεν κρίνεται αναγκαίο να οριστεί εντός των ορίων των οικισμών. 7. Τρόπος κάλυψης και επικάλυψης (στέγη - γεωμετρία, κλίσεις, χρώμα -, δώμα και αναλογία % στέγης - δώματος, ένταξη συστημάτων ΑΠΕ - πράσινες στέγες εάν προτείνονται κ.λ.π.): Σύμφωνα με την παράγραφο 8 του άρθρου 2 του ΦΕΚ167/Δ/1986, για την επικάλυψη των κτισμάτων ορίζονται τα εξής: " Τα κτίρια επικαλύπτονται με τετράριχτες στέγες, από σχιστόπλακες είτε από κεραμίδια βυζαντικού ή γαλλικού τύπου. Η κλίση της κεραμοσκεπούς στέγης δεν πρέπει να είναι μεγαλύτερη από σαράντα εκατοστά (40%). Η στέγη δε μπορεί να προεξέχει από τους τοίχους περισσότερο από εξήντα εκατοστά (0,60) μ. εκτός αν καλύπτει εξώστες ή εισόδους. Η κατασκευή της στέγης είναι υποχρεωτική. Δεν επιτρέπεται η εκτέλεση οικοδομικών εργασιών που ακολουθούν αυτές του φέροντα οργανισμού και της πλήρωσης των τοίχων του κτιρίου πριν από την πλήρη αποπεράτωση των εργασιών κατασκευής της στέγης." Η εν λόγω διάταξη κρίθηκε σκόπιμο να τροποποιηθεί εν μέρει, αλλά και να εξειδικευτεί περεταίρω με επιπλέον περιορισμούς, όπως αναλύεται εκτενώς ακολούθως: Επιβάλλεται η στέγαση των κτισμάτων με τετράριχτη κεραμοσκεπή, μέγιστης κλίσης 40%, με επικάλυψη από κεραμίδια βυζαντινού, ρωμαϊκού ή γαλλικού τύπου, χρώματος κεραμιδί (απαγορεύεται το κόκκινο) ή καφέ (terracotta). Σε ισόγεια κτίσματα επιτρέπεται επίσης η διαμόρφωση δίριχτης και μονόριχτης στέγης, δεδομένου ότι συναντώνται στα πλαίσια της αρχιτεκτονικής παράδοσης των οικισμών. Στους οικισμούς της Άνω Σκοτίνας και των Σκοτεινών πλέον των κεραμιδιών, επιτρέπεται και η επικάλυψη με σχιστόπλακες σε απόχρωση γκρι. Η επικάλυψη με σχιστόπλακες δεν εφαρμόζεται στο σύνολο των οικισμών, όπως προέβλεπε το έως τώρα ισχύον διάταγμα, αφού βάσει της ανάλυσης που πραγματοποιήθηκε διαπιστώθηκε ότι δεν αποτελεί διακριτικό στοιχείο της αρχιτεκτονικής όλων των παραδοσιακών οικισμών. Η μέγιστη επιτρεπόμενη προεξοχή της στέγης περιμετρικά του κτίσματος ορίζεται στα 0,20 μέτρα, συμπεριλαμβανομένου του υλικού επικάλυψης. Κατά παρέκκλιση και μόνο στην περίπτωση ξύλινης φέρουσας κατασκευής στέγης που προβάλλεται εμφανής εξωτερικά του κτιρίου, η μέγιστη επιτρεπόμενη προεξοχή της στέγης, συμπεριλαμβανομένου του υλικού επικάλυψης, διατηρείται στα 0,60 μ. Μεγαλύτερη προεξοχή επιτρέπεται μόνο για την κάλυψη εξώστη, με τις προδιαγραφές που τίθενται στην παράγραφο 10α του παρόντος. Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 7

8 Ο επιπλέον περιορισμός της φέρουσας ξύλινης κατασκευής, που τίθεται ως προϋπόθεση για τη διαμόρφωση προέκτασης της στέγης, αποσκοπεί στην αποφυγή εκτεταμένης προεξοχής της πλάκας οπλισμένου σκυροδέματος περιμετρικά των κτιριακών όγκων, που διαπιστώθηκε σε συμβατικές μεταγενέστερες κατασκευές εντός των οικισμών. Η εν λόγω διαμόρφωση αποτελεί την ανεπιτυχή μετάφραση της παραδοσιακής προεξοχής της στέγασης στη σύγχρονη οικοδομική δραστηριότητα, με τρόπο τέτοιο που υποβαθμίζει αισθητικά το δομημένο περιβάλλον των οικισμών. Ταυτόχρονα, η σχετική πρόβλεψη για προσαύξηση της μέγιστης επιτρεπόμενης προεξοχής διατηρείται μόνο στην περίπτωση εξωστών.. Κάθε διακριτός ορθογωνικός όγκος καλύπτεται από μία μόνο τετράριχτη στέγη. (εικ.5) Στις περιπτώσεις συνδυασμού ισοϋψών ορθογωνικών όγκων σε σύνθετες διατάξεις π.χ. διάταξη Γ, η στέγαση επιβάλλεται να γίνεται με ενιαία στέγη, που ακολουθεί το περίγραμμα της κάτοψης του υποκείμενου ορόφου. (εικ.6) εικ 6. Στα δύο πρώτα σχήματα παρουσιάζονται οι ενδεικνυόμενοι τρόποι κάλυψης των κτιριακών όγκων. Στο τρίτο σχήμα παρουσιάζεται μη αποδεκτός τρόπος κάλυψης. Δεδομένου ότι η επαναλαμβανόμενη, σε σειρά, στέγαση ισοϋψών εν επαφή μονάδων με συνεχόμενες τετράριχτες ή δίριχτες στέγες, οδηγεί εν γένει σε ακαλαίσθητες συνθέσεις όγκων, πρέπει να δίδεται ιδιαίτερη προσοχή κατά τον έλεγχο των μελετών, ώστε να μην εφαρμόζονται τέτοιου είδους επιλύσεις. (εικ. 7) εικ 7. Στα σχήματα παρουσιάζονται ενδεικτικοί μη επιθυμητοί τρόποι κάλυψης ισουψών μονάδων. Οι παραπάνω τρεις διατάξεις που προστίθενται, εξειδικεύουν της προδιαγραφές της μορφής της Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 8

9 στέγασης των κτιριακών συνθέσεων με στόχο αφενός την εναρμόνιση με τις νέες διατάξεις περί "Κλίμακας κτιριακών όγκων", που προστέθηκαν με την παράγραφο 2 του παρόντος, αφετέρου δε την αποφυγή πολύπλοκων στεγάσεων, ανάλογων αυτών που εντοπίστηκαν σε συμβατικές κατασκευές εντός των οικισμών. Το μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος της στέγης ορίζεται στα 1,50 μ. Μέσα στη στέγη απαγορεύεται η διάνοιξη ανοιγμάτων και η δημιουργία ορόφου, ή τμήματος ορόφου. Οι παραπάνω δύο διατάξεις προσθέτουν αναγκαίους περιορισμούς, δεδομένου ότι χωρίς αυτούς δίδεται το περιθώριο κατασκευής στεγών μεγάλου ύψους με επιπλέον ανοίγματα ή και κλειστούς χώρους στο εσωτερικό τους. Σύμφωνα με την ισχύουσα διάταξη: Η κατασκευή της στέγης είναι υποχρεωτική. Δεν επιτρέπεται η εκτέλεση οικοδομικών εργασιών που ακολουθούν αυτές του φέροντα οργανισμού και της πλήρωσης των τοίχων του κτιρίου πριν από την πλήρη αποπεράτωση των εργασιών κατασκευής της στέγης. Επιπλέον προστίθεται ο εξής περιορισμός: Η κατασκευή της στέγης είναι υποχρεωτική ακόμα και εάν δεν εξαντλείται ο επιτρεπόμενος συντελεστής δόμησης ή εάν προβλέπεται μελλοντικά η ανέγερση επιπλέον ορόφου. Η διάταξη αποσκοπεί στον περιορισμό οικοδομών που δίνουν την εντύπωση ημιτελούς κατασκευής επί σειράς ετών εντός των οικισμών. Πλέον όσων προαναφέρθηκαν προστίθενται ακόμη τα ακόλουθα: Απαγορεύεται κάθε είδους κατασκευή πάνω από τη στέγη εξαιρουμένων των καπνοδόχων. Διευκρινίζεται ότι άλλες κατασκευές (π.χ. ηλιακά συστήματα) που εντοπίστηκαν στις στέγες των κτισμάτων, κρίθηκε ότι αλλοιώνουν σημαντικά τη φυσιογνωμία των παραδοσιακών οικισμών. Στέγαση με δώμα επιτρέπεται σε ισόγεια κτίσματα, κύριας ή βοηθητικής χρήσης, μέγιστης επιφανείας 25 τ.μ.. Στην περίπτωση αυτή δεν επιτρέπεται η προεξοχή της πλάκας του δώματος περιμετρικά της τοιχοποιίας, ενώ απαγορεύονται επίσης οι εμφανείς αναμονές. Το δάπεδο βατού δώματος μπορεί να διαμορφώνεται από φυσικούς λίθους ή τσιμεντοκονία. 8. Αρχιτεκτονικοί τύποι κτισμάτων με δυνατότητα διαφοροποιήσεων σε πεδινούς οικισμούς ή σε περιοχές με κλίσεις: Οι ακόλουθες κατευθύνσεις προστίθενται δεδομένου ότι η χωροθέτηση των παραδοσιακών κτιριακών όγκων σε σχέση με τις ισοϋψείς αποτελεί χαρακτηριστικό της αρχιτεκτονικής του τόπου, αφού διαμορφώνει συγκεκριμένους αρχιτεκτονικούς τύπους, επηρεάζοντας παράλληλα τόσο τα επιμέρους στοιχεία των κτισμάτων ( π.χ. διαμόρφωση όψεων, τοποθέτηση εισόδου κ.α.), όσο και τη συνολική εντύπωση της εικόνας του κάθε οικισμού. Αναλυτικότερα: Στο σύνολο των οικισμών η τοποθέτηση των ορθογωνικών κτιριακών μονάδων γίνεται είτε με τη μακρά πλευρά του όγκου είτε κάθετα στις ισοϋψείς του εδάφους, οπότε διαμορφώνεται ο τύπος του στενομέτωπου σπιτιού, είτε παράλληλα σε αυτές, οπότε διαμορφώνεται ο τύπος του πλατυμέτωπου. Σκόπιμο κρίνεται να διευκρινιστεί ότι: Στους οικισμούς Παλαιών Πόρων, Άνω Σκοτίνας και Σκοτεινών οι παραδοσιακοί κτιριακοί όγκοι τοποθετούνται κατά κανόνα με τη μακρά πλευρά τους παράλληλα στις ισοϋψείς, κατά τον επικρατούντα τύπο του πλατυμέτωπου, διώροφου σπιτιού. Κάθετη τοποθέτηση συναντάται σπανιότερα. Στον οικισμό Παλαιού Παντελεήμονα εντοπίζεται τόσο ο στενομέτωπος όσο και ο πλατυμέτωπος τύπος. Επισημαίνεται ότι η επιλογή της χωροθέτησης για κάθε νέο οικοδομικό όγκο θα πρέπει να βασίζεται στα επικρατούντα χαρακτηριστικά του άμεσου δομημένου περιβάλλοντος αυτού. (εικ.8) Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 9

10 εικ 8. Πλατυμέτωπος και στενομέτωπος τύπος τοποθέτησης των κτιριακών όγκων. 9. Αναλογίες και θέση ανοιγμάτων, τύποι κουφωμάτων: Σε ότι αφορά τα ανοίγματα των κτιριακών όγκων, η ισχύουσα διάταξη της παραγράφου 9 του άρθρου 2 του ΦΕΚ167/Δ/1986, προέβλεπε τα εξής: "Τα ανοίγματα των όψεων (θύρες - παράθυρα) επιβάλλεται να ακολουθούν τα παραδοσιακά πρότυπα τόσο όσο αφορά τη θέση όσο και σε ότι αφορά τη μορφή και τις συνηθισμένες αναλογίες και διαστάσεις." Η εν λόγω διάταξη κρίθηκε ελλιπής ως προς την εξειδίκευση με συγκεκριμένους όρους, με αποτέλεσμα η διαμόρφωση των ανοιγμάτων στους νέους οικοδομικούς όγκους να υπόκειται στον τρόπο με τον οποίο ο κάθε μελετητής αντιλαμβάνεται την έννοια των "παραδοσιακών προτύπων". Δεδομένου ότι εντοπίστηκαν ατυχείς επιμέρους επιλογές ( π.χ. τοξωτά ανοίγματα, ανοίγματα μεγάλων διαστάσεων που καταργούν τη επικρατούσα αναλογία πλήρους κενού των όψεων, περιμετρικές διακοσμήσεις των ανοιγμάτων με πλακίδια κ.α.) προστίθενται οι ακόλουθες διατάξεις: Τα ανοίγματα θα πρέπει να έχουν σχήμα ορθογωνικό, με αναλογία πλάτους - ύψους περίπου από 1/1,5 έως 1/2. Κατ' εξαίρεση για τις θύρες του ισογείου επιτρέπεται και η αναλογία 1/2,5. Τα εξωτερικά ανοίγματα ανά επιφάνεια όψης θα είναι σε αναλογία μέχρι 2/10 για το ισόγειο και 3/10 για τον όροφο. Το ποσοστό όλων των ανοιγμάτων δε θα πρέπει να ξεπερνά το 20% της συνολικής επιφάνειας των όψεων. Ειδικότερα, σε τοιχοποιίες εμφανούς λιθοδομής, το πλήρες θα πρέπει να υπερτερεί του κενού στις επιφάνειες των όψεων, ώστε να διατηρηθεί ο κατά κανόνα εσωστρεφής χαρακτήρας τω λιθόχτιστων επιφανειών. Στις εν λόγω επιφάνειες η ελάχιστη απόσταση ανοίγματος από τις γωνίες του κτίσματος ορίζεται σε 1,00 μ., ενώ η ελάχιστη απόσταση μεταξύ ανοιγμάτων σε 0,50 μ. Οι παραπάνω περιορισμοί διατυπώθηκαν δεδομένου ότι στην παραδοσιακή αρχιτεκτονική των οικισμών τα περισσότερα και μεγαλύτερου μεγέθους ανοίγματα διαμορφώνονται στον όροφο των κατασκευών και στις όψεις με τον ευνοϊκότερο, ανάλογα με τη θέση του οικοπέδου, προσανατολισμό. Το πλήρες υπερτερεί πάντοτε του κενού στις φέρουσες λίθινες τοιχοποιίες των όγκων, αλλά και συνολικά στην κατασκευή. Ειδικότερα στους οικισμούς Άνω Σκοτίνας, Παλαιών Πόρων και Παλαιού Παντελεήμονα, σε τμήματα των όψεων του ανώτερου ορόφου παραδοσιακών κτισμάτων, που κατασκευάζονται από ξυλόπηκτη τοιχοποιία, [σε προεξοχή ή όχι του κύριου όγκου], τα ανοίγματα αυξάνονται σε αριθμό και μέγεθος (τηρουμένων των επικρατουσών αναλογιών) ενώ οι μεταξύ τους αποστάσεις μειώνονται, με αποτέλεσμα το κενό να επικρατεί του πλήρους. Τα εν λόγω τμήματα αντιστοιχούν στα "εξωστρεφή", θα έλεγε κανείς, δωμάτια της οικίας και προσανατολίζονται κατάλληλα, ώστε ανάλογα με την εποχή να επιτυγχάνονται οι καλύτερες συνθήκες ηλιασμού και αερισμού των χώρων. Το μέγιστο πλάτος παραθύρου ορίζεται σε 0,80 μ. και θύρας σε 1,20 μ. Ειδικότερα, το μέγιστο πλάτος ανοίγματος: Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 10

11 i. σε θύρες ισογείου μπορεί να φτάνει και τα 1,50 μ. ii. σε εξώθυρες ισόγειων καταστημάτων μπορεί να φτάνει και τα 2,00 μ Στην περίπτωση εισόδου σε κλειστό χώρο στάθμευσης, το μέγιστο πλάτος του ανοίγματος ορίζεται σε 2,50 μ και το μέγιστο ύψος σε 2,20 μ., με στόχο την εξυπηρέτηση αναγκαίων σύγχρονων λειτουργικών αναγκών. Σε τοιχοποιίες εμφανούς λιθοδομής, η διαμόρφωση των ανοιγμάτων γίνεται με ενιαίο ξύλινο πρέκι. Απαγορεύονται ανοίγματα άλλων σχημάτων πλην του ορθογωνικού (π.χ. κυκλικά, πολύπλευρα, τοξωτά, αψιδωτά, τρίγωνα κ.α.). Απαγορεύεται επίσης η περιμετρική επένδυση των ανοιγμάτων με κάθε είδους πλακίδια ή άλλα διακοσμητικά υλικά. Σε ότι αφορά τα κουφώματα των ανοιγμάτων, η ισχύουσα διάταξη της παραγράφου 9 του άρθρου 2 του ΦΕΚ167/Δ/1986, προέβλεπε τα εξής: " Τα κουφώματα επιβάλλεται να είναι ξύλινα, ταμπλαδωτά, καρφωτά, ή περσιδωτά (γερμανικού τύπου). Τα υαλοστάσια να χωρίζονται σε ορθογώνια πλαίσια με τη βοήθεια υποδιαιρέσεων (καϊτιών) κατά τα παραδοσιακά πρότυπα. Επιτρέπεται η κατασκευή σιδερένιων κουφωμάτων (από στραντζαριστή λαμαρίνα) των μη εμφανών, όψεων του κτιρίου. Απαγορεύονται οι αλουμινοκατασκευές κάθε είδους. Ειδικά για καταστήματα επιτρέπεται η κατασκευή σιδερένιων κουφωμάτων (από στραντζαριστή λαμαρίνα). Στην περίπτωση αυτή δεν επιτρέπεται η κατασκευή μεγάλων ανοιγμάτων. 'Όλα τα εξωτερικά κουφώματα κάθε κτιρίου επιβάλλεται να έχουν ενιαίο χρωματισμό..." Η εν λόγω διάταξη τροποποιείται και εξειδικεύεται ως εξής: Τα υαλοστάσια επιβάλλεται να είναι ξύλινα, ανοιγόμενα ή και ανακλινόμενα. Τα εξώφυλλα επιβάλλεται να είναι ξύλινα, ανοιγόμενα, γαλλικού ή γερμανικού τύπου, ή ανακλινόμενα, καρφωτά, περσιδωτά ή ταμπλαδωτά. Απαγορεύονται τα συρόμενα κουφώματα. Επισημαίνεται ότι πλέον των ήδη επιτρεπόμενων κουφωμάτων προστέθηκαν τα ανακλινόμενα και τα γαλλικού τύπου, εφόσον κρίθηκε ότι αποτελούν επιλογές που δύναται να ενταχθούν ομαλά στη φυσιογνωμία των οικισμών. Η διάταξη περί επιβολής υποδιαιρέσεων (καϊτιών) στα υαλοστάσια καταργείται, αποδίδοντας την ελευθερία της εν λόγω επιλογής στον εκάστοτε μελετητή. Επισημαίνεται ότι τα ενιαία υαλοστάσια δεν κρίνονται ως μη αποδεκτή επιλογή εντός των οικισμών, με την προϋπόθεση να τηρούνται οι μέγιστες επιτρεπόμενες διαστάσεις και αναλογίες των ανοιγμάτων, όπως ορίστηκαν παραπάνω. Η κατασκευή σιδεριών ασφαλείας γίνεται από οριζόντιες διατομές απλής μορφής χωρίς νεοπαραδοσιακές διακοσμήσεις. Η διάταξη προστίθεται με στόχο την αποφυγή της τοποθέτησης σιδεριών με πολύπλοκα διακοσμητικά μοτίβο, που δε συνάδουν με την επικρατούσα λιτή διακοσμητική διάθεση των παραδοσιακών κατασκευών. Διατηρείται η διάταξη που προβλέπει την απαγόρευση αλουμινοκατασκευών κάθε είδους. Διατηρείται η διάταξη που προβλέπει την επιβολή ενιαίου χρωματισμού σε όλα τα εξωτερικά κουφώματα κάθε κτιρίου. Διευκρινίζεται ότι κουφώματα από σίδηρο επιτρέπονται σε ισόγεια καταστήματα και σε χώρους στάθμευσης. Η ισχύουσα διάταξη που απαγορεύει την αύξηση του μεγέθους των ανοιγμάτων σε καταστήματα στην περίπτωση τοποθέτησης σιδηρών κουφωμάτων, καταργείται εφόσον δίδονται ανώτατα μεγέθη ανοιγμάτων. Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 11

12 10. Επιμέρους μορφολογικά στοιχεία (εξώστες, εξωτερικές κλίμακες, χαγιάτια, σκιάδια μάνδρες, περιφράξεις, υδρορροές, κ. λ. π.): α. Εξώστες (ανοιχτοί και κλειστοί) Σε ότι αφορά την κατασκευή ανοιχτών και κλειστών εξωστών, οι σχετικές διατάξεις της παραγράφου 7 του άρθρου 2 του ΦΕΚ167/Δ/1986 προέβλεπαν τα εξής: "Επιτρέπεται η κατασκευή ανοικτών εξωστών σε πρόβολο ή σε εσοχή εντός του κτιρίου, οι οποίοι καλύπτονται πάντα με στέγη, σύμφωνα με τα παραδοσιακά πρότυπα, καθώς και η κατασκευή παραδοσιακών κλειστών εξωστών (σαχνισιά). Η στέγη του ανοικτού εξώστη αποτελεί, φυσική συνέχεια της στέγης του κτιρίου και στηρίζεται πάνω σε κάθετους ξύλινους στυλοβάτες. Σε εξώστες μήκους μικροτέρου από δύο και μισό μέτρα (2,50) η στέγη των μπορεί να είναι δίριχτη συμμετρική με μορφή αετώματος. Οι ανοικτοί εξώστες κατασκευάζονται από ξύλα και μπορούν να στηρίζονται σε ξύλινα υποστυλώματα ή σε ξύλινα φουρούσια σύμφωνα με τα παραδοσιακά πρότυπα της περιοχής. Επίσης από ξύλο κατασκευάζονται και τα φέροντα στοιχεία της στέγης των ανοικτών εξωστών όπως και τα κιγκλιδώματα που τους περιβάλλουν. Δεν επιτρέπονται γωνιακοί εξώστες. Οι εξώστες μπορούν να καταλαμβάνουν όλο το μήκος μιας μόνο όψης του κτιρίου και μετά από την έγκριση της ΕΕΑΕ (ΝΥΝ Σ.Α.) Στον οικισμό Σκοτεινά (Μόρνα), το μήκος των κλειστών εξωστών ενός κτιρίου δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερο από το ένα δέκατο (1/10) του συνολικού μήκους των όψεών του. Το μήκος των ανοικτών και κλειστών εξωστών συνολικά δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερο από το ένα πέμπτο (1/5) του συνολικού μήκους των όψεών του. Ο λόγος πλάτους ως προς το μήκος εξώστου πρέπει να είναι μικρότερος ή ίσος με το λόγο δύο προς τρία (2/3). Το πλάτος ανοικτού εξώστου δεν μπορεί να είναι μικρότερο από ογδόντα εκατοστά του μέτρου (0,80) και μεγαλύτερο από ένα μέτρο και εξήντα εκατοστά (1,60) μ, ενώ το πλάτος κλειστού εξώστου δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερο από ογδόντα εκατοστά (0,80) μ. Μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις κατά την κρίση της ΕΕΑΕ (ΝΥΝ Σ.Α.) το πλάτος του ανοικτού εξώστου δύναται να αυξηθεί αλλά πρέπει να είναι πάντα μικρότερο από δύο μέτρα (2) μ Η ΕΕΑΕ (ΝΥΝ Σ.Α.) μπορεί κατά την κρίση της να επιβάλλει επιπλέον περιορισμούς ως προς την θέση και το μέγεθος των εξωστών σε κάθε κτίριο ξεχωριστά για λόγους προσαρμογής και προστασίας του κτισμένου και φυσικού χώρου που το περιβάλλει." Η εν λόγω παράγραφος τροποποιείται με τις ακόλουθες διατάξεις οι οποίες αφενός εξειδικεύουν το πλαίσιο με επιπλέον περιορισμούς λαμβάνοντας παράλληλα υπόψη τις ιδιαιτερότητες αλλά και την αλλοίωση που έχουν υποστεί οι επιμέρους οικισμοί, αφετέρου δε καταργούν προγενέστερες, που μέσω της εφαρμογής τους αποδείχθηκε ότι οδήγησαν σε νεοπαραδοσιακές μορφές επί των σύγχρονων κατασκευών. Αναλυτικότερα: Ανοιχτοί εξώστες Καταργείται η διάταξη που επιτρέπει την κατασκευή ανοιχτών εξωστών σε εσοχή του κτηρίου στο σύνολο των οικισμών, δεδομένου ότι αντίστοιχες διαμορφώσεις δεν εντοπίστηκαν στους παραδοσιακούς κτιριακούς όγκους των συνόλων. Στους οικισμούς Παλαιού Παντελεήμονα, Παλαιών Πόρων και Άνω Σκοτίνας, διατηρείται η επιβολή ξύλινων ανοιχτών εξωστών, η οποία αναδιατυπώνεται ως εξής: η φέρουσα κατασκευή ανοικτών εξωστών σε πρόβολο επιβάλλεται να είναι ξύλινη, με ορθογωνική κάτοψη. Η αναδιατύπωση αφορά στην αναγκαιότητα της διευκρίνησης που δίδεται με τον όρο "φέρουσα κατασκευή", δεδομένου ότι εντοπίστηκε σημαντικός αριθμός προβόλων οπλισμένου σκυροδέματος, που επενδύονται εξωτερικά με επιφάνειες ξύλου. Καταργείται επίσης η αναφορά σε "ξύλινα φουρούσια", η οποία εν συνεχεία μεταφράστηκε σε διακοσμητική τοποθέτηση ξύλινων δοκαριών υπό της πλάκας εξωστών οπλισμένου σκυροδέματος. Στον οικισμό των Παλαιών Πόρων πλέον των ξύλινων ανοιχτών εξωστών κρίθηκε σκόπιμο να επιτραπούν επίσης κατασκευές από οπλισμένο σκυρόδεμα, σε πρόβολο δεδομένης της συχνότητας με την οποία εμφανίζονται πλέον ανάλογες επιλογές εντός του οικισμού, καθώς και μεταλλικές Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 12

13 κατασκευές. Στην περίπτωση εξώστη οπλισμένου σκυροδέματος ως μέγιστο πάχος πλάκας ορίζονται τα 0,15 μ. Σχετικά με τις διαστάσεις των ανοιχτών εξωστών: Το ελάχιστο πλάτος ανοικτού εξώστη διατηρείται σε 0,80 μ. Το μέγιστο πλάτος εξώστη ορίζεται σε 1,20 μ. και προσαυξάνεται σε 1,60 μ, με την προϋπόθεση ότι στηρίζεται σε ξύλινες ή μεταλλικές κεκλιμένες αντηρίδες, είτε ξύλινους ή μεταλλικούς αντίστοιχα κατακόρυφους στυλοβάτες που καταλήγουν στο έδαφος. (εικ.9) εικ 9. Πρώτο σχήμα: γενικοί περιορισμοί διαστάσεων εξώστη. Δεύτερο σχήμα: περιορισμοί διαστάσεων ξύλινου ή μεταλλικού εξώστη με στήριξη σε αντηρίδες ή στυλοβάτες. Η εν λόγω διάταξη προστέθηκε με στόχο την αποφυγή εξωστών μεγάλου πλάτους. Η παρέκκλιση που επέτρεπε τη διαμόρφωση ανοιχτών εξωστών με μέγιστο πλάτος έως και 2,00 μ. κατόπιν έγκρισης του αρμοδίου Σ.Α. καταργείται, με στόχο την αποφυγή στεγασμένων χώρων μεγάλης επιφάνειας στο ισόγειο, αλλά και στον όροφο των κατασκευών (στην περίπτωση που ο ανοιχτός εξώστης επικαλύπτεται). Η διάταξη που επιτρέπει τη διαμόρφωση εξωστών που καταλαμβάνουν ολόκληρο το μήκος της όψης, κατόπιν έγκρισης του Σ.Α. καταργείται, δεδομένου ότι σε συνδυασμό με τη δυνατότητα υπέρβασης του μέγιστου επιτρεπόμενου ύψους σε περιοχές με κλίσεις, ή ακόμη και καθ' υπέρβαση των εν λόγω 8,50 μέτρων με καταστρατήγηση της διάταξης, είχε ως αποτέλεσμα τη διαμόρφωση πολυώροφων (τριώροφων και πλέον) κτισμάτων, με συνεχείς σε όλο το μήκος της όψης εξώστες που επαναλαμβάνονται καθ' ύψος, παραπέμποντας στην εικόνα αστικής πολυκατοικίας. Στη βάση αυτή προστέθηκαν επίσης οι ακόλουθες διατάξεις: Το μέγιστο μήκος εξώστη δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερο των 2/3 της αντίστοιχης όψης. Η ελάχιστη απόσταση του εξώστη από τις γωνίες του κτίσματος ορίζεται στα 0,50μ. Ανά μεμονωμένο κτιριακό όγκο ειδικότερα σε ότι αφορά την κατοικία, καθώς και κτίσματα ξενώνων μικρής κλίμακας ή επαγγελματικής χρήσεως, επιτρέπεται η κατασκευή μόνο ενός εξώστη στη στενή πλευρά των κτισμάτων και μέχρι δύο συνολικά εξωστών. Οι εξώστες κατασκευάζονται υποχρεωτικά στον ανώτερο όροφο του κτίσματος. Σε περίπτωση διαμόρφωσης εξωστών σε δύο κάθετες μεταξύ τους πλευρές, θα πρέπει να διατηρείται μια ελάχιστη απόσταση από την γωνία του κτίσματος, τουλάχιστον για τον έναν εκ των δύο εξωστών, η οποία προτείνεται στα 1,50 μ. (εικ. 10) εικ 10. Περιορισμοί διαμόρφωσης εξωστών. Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 13

14 Πλέον των παραπάνω: Διατηρείται η απαγόρευση της κατασκευής γωνιακών ανοιχτών εξωστών ενώ προστίθεται επίσης η απαγόρευση των περιμετρικών εξωστών και εξωστών με σχήμα διαφορετικό του ορθογωνικού (καμπύλα σχήματα, πολύγωνα, τρίγωνα κ.α. Σε ότι αφορά τη στέγαση των ανοιχτών εξωστών: Διατηρείται η δυνατότητα επικάλυψης με "στέγη", η οποία εξειδικεύεται και συμπληρώνεται ως εξής: Σε εξώστες, υποχρεωτικά ξύλινης ή μεταλλικής κατασκευής, ελάχιστου μήκους 2,00 μ., επιτρέπεται η επιστέγαση: i. με προέκταση της κύριας στέγης ακολουθώντας υποχρεωτικά την κλίση της, και μόνο με την προϋπόθεση ξύλινης φέρουσας κατασκευής αυτής, που προβάλλεται εμφανής εξωτερικά του κτιρίου. ii. με ανεξάρτητο επικλινές τμήμα ξύλινης κατασκευής που ακολουθεί υποχρεωτικά την κλίση της στέγης. Το ανώτερο σημείο της επικάλυψης της στέγασης του εξώστη δε μπορεί να απέχει από το κατώτερο σημείο της φέρουσας κατασκευής της κύριας στέγης του κτίσματος απόσταση μεγαλύτερη των 0,20 μ. Και στις δύο παραπάνω περιπτώσεις η στέγαση του εξώστη στηρίζεται υποχρεωτικά σε κατακόρυφους ξύλινους ή μεταλλικούς στυλοβάτες. Η επικάλυψη επιβάλλεται να γίνεται υλικό ομοίου τύπου και χρώματος με το αντίστοιχο της κύριας στέγης. (εικ. 11) Η επιβολή ξύλινης φέρουσας κατασκευής της επιστέγασης τίθεται έτσι ώστε να αποφεύγονται οι εκτεταμένες προεξοχές πλάκας οπλισμένου σκυροδέματος. Επισημαίνεται ακόμη ότι αναγκαίο κρίνεται η επιστέγαση του εξώστη να ακολουθεί την κλίση της κύριας στέγης προκειμένου να αποφεύγονται πολύπλοκες στεγάσεις πολλαπλών κλίσεων στον ίδιο κτιριακό όγκο. Πλέον των παραπάνω, το προστέγασμα των εξωστών επιτρέπεται επίσης να είναι ανεξάρτητη, οριζόντια ή με μικρή κλίση έως 3%, ελαφριά, μεταλλική ή ξύλινη κατασκευή ορθογωνικής κάτοψης και ομοίων διαστάσεων με τον εξώστη, από απλές διατομές χωρίς διακοσμητικές απολήξεις διαμορφώσεις. (εικ.11) εικ 11. Δυνατότητες στέγασης εξωστών: ανεξάρτητη οριζόντια ελαφριάς κατασκευής, σε προέκταση της κύριας στέγης και ανεξάρτητο επικλινές τμήμα με στήριξη σε στυλοβάτες. Η ανώτερη επιφάνεια των στεγάστρων, στην περίπτωση αυτή, θα πρέπει να απέχει τουλάχιστον 0,50μ από την απόληξη της τοιχοποιίας. Η επικάλυψη του προστεγάσματος μπορεί να γίνεται με φυσικό πράσινο (κληματαριές, αναρριχόμενα φυτά) είτε με ξύλινες ορθογωνικές, ή μεταλλικές διατομές, ή εν γένει φυσικά υλικά. Απαγορεύεται η τοποθέτηση κεραμοσκεπής. Εναλλακτικά επιτρέπεται επίσης η τοποθέτηση υαλοπινάκων ή αναλόγων διαφανών υλικών. Οι εναλλακτικές στεγάσεις που περιγράφονται ως άνω, εφόσον τηρηθούν οι σχετικοί περιορισμοί ως προς τα μεγέθη, τα υλικά και τους χρωματισμούς (βλ. και παραγράφους 13 και 14 του παρόντος), Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 14

15 κρίνεται ότι μπορούν να ενσωματωθούν επιτυχώς στη φυσιογνωμία των οικισμών. Σε κάθε περίπτωση καταργείται η επιτρεπόμενη επιστέγαση του εξώστη με τη διαμόρφωση δίριχτης συμμετρικής στέγης με μορφή αετώματος, διότι κρίνεται ότι συμβάλλει στην ψευδοπαραδοσιακή εικόνα των σύγχρονων κατασκευών. Σε ότι αφορά τα στηθαία των ανοιχτών εξωστών η ισχύουσα διάταξη τροποποιείται ως εξής: Στους εξώστες επιτρέπεται η διαμόρφωση κιγκλιδωμάτων με ξύλινα, γραμμικά, κατακόρυφα ή οριζόντια στοιχεία απλής μορφής. Επιτρέπεται επίσης ο συνδυασμός ξύλινων οριζόντιων στοιχείων με κατακόρυφα μεταλλικά. Επισημαίνεται ότι, πλέον του ξύλου, που ήδη επιτρέπεται από το υπάρχον θεσμικό πλαίσιο, προστέθηκε και η δυνατότητα χρήσης μεταλλικών γραμμικών στοιχείων, στους χρωματισμούς που προβλέπονται από την παράγραφο 14 του παρόντος, δεδομένου ότι αντίστοιχος, συνδυασμός εντοπίζεται στις παραδοσιακές κατασκευές των οικισμών. Απαγορεύονται σε κάθε περίπτωση κιγκλιδώματα με επιπλέον διακοσμητικά στοιχεία περίπλοκων σχημάτων και συνδυασμών, τα κτιστά κιγκλιδώματα με εγκοπές, καθώς και τα κιγκλιδώματα με τη μορφή μπαλούστρων.. Κλειστοί εξώστες (σαχνισιά) Η δυνατότητα κατασκευής κλειστών εξωστών καταργείται στον οικισμών των Σκοτεινών, δεδομένου ότι, βάσει των στοιχείων της μελέτης, δεν αξιολογήθηκε ως τυπικό χαρακτηριστικό της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής του οικισμού. Στους λοιπούς παραδοσιακούς οικισμούς διατηρείται, με τις ακόλουθες προδιαγραφές: Στους οικισμούς Παλαιού Παντελεήμονα, Παλαιών Πόρων και Άνω Σκοτίνας, επιτρέπεται η διαμόρφωση κλειστού εξώστη (σαχνισί) στον ανώτερο όροφο, που προσμετράται στον Σ.Δ., και εκτείνεται σε τμήμα της όψης, υπό τις εξής προϋποθέσεις (εικ. 12): -Το ελάχιστο πλάτος αυτού ορίζεται σε 0,40μ., και το μέγιστο διατηρείται σε 0,80μ. -Ο κλειστός εξώστης επιτρέπεται να εξέχει πέραν της ρυμοτομικής γραμμής του οικοπέδου μέχρι 0,40μ με την προϋπόθεση ότι θα απέχει από τυχόν απέναντι εξώστη τουλάχιστον 4μ. Εξώστες που έχουν πρόσωπο σε δρόμους πλάτους μεγαλύτερου των 4,8μ. μπορούν να εξέχουν πέραν της ρυμοτομικής γραμμής απόσταση μεγαλύτερη των 0,4μ. με την προϋπόθεση πάντα ότι η απόσταση από τον απέναντι παραμένει τουλάχιστον 4μ. Το κατώτερο σημείο αυτών πρέπει να απέχει τουλάχιστον 3,3μ. από το πεζοδρόμιο ή το φυσικό ή διαμορφωμένο έδαφος. -Ο κλειστός εξώστης απέχει από τα πίσω ή τα πλάγια όρια του οικοπέδου τουλάχιστον 2,5μ. Οι εν λόγω περιορισμοί αφορούν την καλύτερη δυνατή σχέση των κλειστών χαγιατιών με διαμορφώσεις κοινόχρηστων χώρων και γειτονικές ιδιοκτησίες. -Απαγορεύεται η κατασκευή ανοικτού εξώστη πέραν του κλειστού, προκειμένου να αποφεύγονται μεγάλου μήκους συνολικές προεξοχές από το κύριο σώμα του κτιριακού όγκου. Το μήκος των κλειστών εξωστών ενός κτιρίου δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερο από το 1/3 του συνολικού μήκους των όψεών του. Το μήκος των ανοικτών και κλειστών εξωστών συνολικά δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερο από τα 2/5 του συνολικού μήκους των όψεών του. Το μήκος των κλειστών εξωστών αυξήθηκε, διότι το αρχικά επιτρεπόμενο 1/6 του συνολικού μήκους των όψεων, διαπιστώθηκε ότι δεν ανταποκρίνεται ούτε στην επικρατούσα αναλογία των παραδοσιακών κατασκευών, ούτε (σε αρκετές περιπτώσεις), στα μήκη που υλοποιούνται σε σύγχρονες κατασκευές. Δεν απαγορεύονται οι γωνιακοί κλειστοί εξώστες. Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 15

16 εικ 12. Περιορισμοί διαστάσεων κλειστών εξωστών Πλέον των παραπάνω, σκόπιμο κρίθηκε να δοθούν επίσης οι ακόλουθες προδιαγραφές: Η κατασκευή του κλειστού εξώστη επιχρίεται υποχρεωτικά. Εναλλακτικά επιτρέπεται ξύλινη εμφανής κατασκευή που διαμορφώνεται στην όψη με οριζόντιες ή κατακόρυφες σανίδες σε σκούρες αποχρώσεις του ξύλου. Η στέγη του κλειστού εξώστη μπορεί να αποτελεί φυσική συνέχεια της στέγης του κτιρίου. Διαφορετικά είναι δυνατή η οριζόντια ανεξάρτητη επιστέγαση με την προϋπόθεση ότι η ανώτερη επιφάνεια αυτής απέχει από την απόληξη της τοιχοποιίας τουλάχιστον 0,50μ. Η οριζόντια επιστέγαση ακολουθεί την κατασκευή του κλειστού εξώστη και σε κανένα σημείο δεν προεξέχει των εξωτερικών όψεων αυτού. Στην περίπτωση αυτή δεν επιτρέπεται η επικάλυψη με κεραμίδια (εικ. 13) εικ 13. Στο πρώτο σχήμα παρουσιάζεται οριζόντια επιστέγαση κλειστού εξώστη και στο δεύτερο η στέγασή του σε φυσική συνέχεια της στέγης του κτιρίου. Επισημαίνεται ότι η ενίσχυση της στήριξης των κλειστών εξωστών με ξύλινες αντηρίδες, επιτρέπεται μόνο στις περιπτώσεις ξύλινης φέρουσας κατασκευής αυτών, με στόχο την αποφυγή των ψευδοπαραδοσιακών συνδυασμών που συναντώνται ευρέως σήμερα στους οικισμούς ( π.χ. ξύλινες αντηρίδες ή δοκάρια σε συνδυασμό με πλάκα οπλισμένου σκυροδέματος). Διατηρείται τέλος η διάταξη που προσδίδει στ αρμόδιο Σ.Α. τη δυνατότητα να επιβάλλει επιπλέον περιορισμούς ως προς τη θέση και το μέγεθος των εξωστών (ανοιχτών και κλειστών) σε κάθε κτίριο Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 16

17 ξεχωριστά για λόγους προσαρμογής και προστασίας του κτισμένου και φυσικού χώρου που το περιβάλλει. β. Σκίαστρα Σε ότι αφορά τις κατασκευές σκιάστρων εντός των οικισμών, πλέον των στεγάσεων των εξωστών, προστίθενται τα εξής: Για τη στέγαση μεμονωμένων θυρών εισόδου της οικοδομής επιτρέπεται η διαμόρφωση οριζόντιου σκιάστρου, ορθογωνικής κάτοψης και ελαφριάς μεταλλικής - ξύλινης κατασκευής σε πρόβολο. Το μέγιστο πλάτος του σκιάστρου ορίζεται σε 1,00μ. Ειδικότερα στο οικισμό Παλαιών Πόρων επιτρέπεται επίσης η διαμόρφωση με πλάκα σκυροδέματος σε πρόβολο. Τα στέγαστρα και σκίαστρα που τοποθετούνται στην κάθε οικοδομή, θα πρέπει να ενσωματώνονται διακριτικά στο συνολικό σχεδιασμό των όψεων. Γενικά, προτιμώνται οι ελαφριές κατασκευές σκίασης με λεπτές διατομές, ώστε να είναι διακριτές μορφολογικά, από το στιβαρό κύριο όγκο των κτισμάτων. Απαγορεύονται προστεγάσματα σχημάτων διαφορετικών του ορθογωνικού (καμπύλα σχήματα, πολύγωνα, τρίγωνα κ.α.). Απαγορεύεται η τοποθέτηση τεντών καθώς και κάθε είδους προστεγάσματα με επικάλυψη κεραμιδιών [με εξαίρεση όσα αναφέρονται στην παράγραφο 10α αποκλειστικά για τη στέγαση ανοιχτών εξωστών], τόσο στις όψεις των κτισμάτων όσο και στους υπαιθρίους, δημόσιους και ιδιωτικούς χώρους του οικισμού. Εναλλακτικά, όπου υπάρχει ανάγκη ηλιοπροστασίας, τυχόν σκιάδια και στέγαστρα διαμορφώνονται κατ' αναλογία των οριζόντιων προστεγασμάτων ελαφριάς μεταλλικής - ή ξύλινης κατασκευής, όπως περιγράφηκαν που περιγράφηκαν για τους εξώστες (βλ. παρ. 10α). Επισημαίνεται ακόμη ότι ο αποτελεσματικός σκιασμός των επιφανειών μπορεί να επιτυγχάνεται με την κατάλληλη, σε ότι αφορά τη θέση και το είδος ( φυλλοβόλα, αειθαλή), επιλογή φύτευσης, σύμφωνα με τις βασικές αρχές της αρχιτεκτονικής παράδοσης του τόπου, όπως αναλύεται στην παράγραφο 18 του παρόντος. γ. Εξωτερικές κλίμακες Στα παραδοσιακά κτίσματα εντός των οικισμών Παλαιών Πόρων, Άνω Σκοτίνας και Παλαιού Παντελεήμονα λιγοστές είναι οι εξωτερικές κλίμακες που εντοπίζονται αφού κατά κανόνα η πρόσβαση στον όροφο γινόταν εσωτερικά. Στον οικισμό των Σκοτεινών εμφανίζονται με μεγαλύτερη συχνότητα. Προκειμένου να διαμορφωθεί ένα πλαίσιο κατευθύνσεων για αντίστοιχες σύγχρονες κατασκευές, σε αρμονία με τις λοιπές παραγράφους του παρόντος, κρίθηκε σκόπιμο να προστεθούν οι εξής σχετικές διατάξεις για το σύνολο των οικισμών: Τυχόν εξωτερική, ανοιχτή κλίμακα: - μπορεί να έχει μέγιστο πλάτος 1,00μ., δεν υπολογίζεται στο ποσοστό κάλυψης και το συντελεστή δόμησης και αναπτύσσεται παράλληλα, τουλάχιστον κατά τα 2/3 του μήκους της, και σε επαφή με την μακρά πλευρά του κτιρίου. - δεν επιτρέπεται να συνεχίζει σε τυχόν υπόγειο χώρο. - επιβάλλεται να μένει ακάλυπτη. - μπορεί να είναι, είτε συμπαγής, οπότε η επίστρωση των βαθμίδων γίνεται με φυσικά πετρώματα ή τσιμεντοκονία, είτε ελαφριάς ξύλινης κατασκευής. Ειδικότερα στον οικισμό των Παλαιών Πόρων επιτρέπεται και η μεταλλική κατασκευή. Το στηθαίο της ανοιχτής κλίμακας μπορεί να είναι με τη μορφή κιγκλιδώματος που κατασκευάζεται κατ' αντιστοιχία των κιγκλιδωμάτων των εξωστών. δ. Περιφράξεις Σε ότι αφορά την κατασκευή περιφράξεων, η σχετική διάταξη της παραγράφου 13 του άρθρου 2 του ΦΕΚ167/Δ/1986 προέβλεπε τα εξής: Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 17

18 "Απαγορεύεται κάθε είδους περίφραξη του οικοπέδου πλην του κτιστού μανδρότοιχου, ο οποίος δεν μπορεί να υπερβεί τα ογδόντα εκατοστά του μέτρου (0,80) μ. Κατ' εξαίρεση και ιδιαίτερα στις περιπτώσεις όπου παρουσιάζεται υψομετρική διαφορά στο όριο του οικοπέδου επιτρέπεται περίφραξη με ξύλινο κιγκλίδωμα. Υπέρβαση του μέγιστου ύψους της περίφραξης των ογδόντα εκατοστών του μέτρου (0,80)μ. επιτρέπεται μετά την έγκριση της ΕΕΑΕ (ΝΥΝ Σ.Α.) σε εξαιρετικές περιπτώσεις και μόνο όταν τούτο επιβάλλεται για τεχνικούς και αισθητικούς λόγους." Η εν λόγω διάταξη διατηρείται ως έχει ενώ προστίθενται επιπλέον οι εξής περιορισμοί: Οι περιφράξεις των οικοπέδων κατασκευάζονται κτιστές από ανεπίχριστη λιθοδομή χωρίς τονισμένους αρμούς ή ξηρολιθοδομή, Απαγορεύονται τυχόν διαμορφώσεις του ανοίγματος της αυλόθυρας που παραπέμπουν σε "νεοπαραδοσιακό" στυλ, π.χ. τοξωτό πρέκι ή διαμόρφωση τριγωνικού αετώματος. Επιτρέπεται μόνο η οριζόντια διαμόρφωση του ανοίγματος. Οι υφιστάμενες παραδοσιακές περιφράξεις ιδιοκτησιών διατηρούνται ή αποκαθίστανται στην αυθεντική τους μορφή, ως προς τα υλικά, τους χρωματισμούς και τις διαστάσεις. Με στόχο την τήρηση των παραπάνω διατάξεων, υποβάλλονται πλήρη σχέδια όψεων για τις προβλεπόμενες προς κατασκευή περιφράξεις. ε. Υδρορρόες Οι υδρορρόες των κτισμάτων θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη στη διαμόρφωση των αντίστοιχων όψεων, ώστε να ενσωματώνονται αρμονικά στη σύνθεση ως μορφολογικά στοιχεία του κτίσματος. Η ακριβής θέση τους θα πρέπει να υποδεικνύεται στα προς έγκριση σχέδια της μελέτης. Σε κάθε περίπτωση απαγορεύεται η χρήση εμφανών πλαστικών υδρορροών. στ. Λοιπά χαρακτηριστικά Στις νέες οικοδομές δεν πρέπει να γίνεται αποδεκτός ο στείρος μιμητισμός των παλαιότερων κτισμάτων με την αναπαραγωγή μεμονωμένων παραδοσιακών στοιχείων και την αυθαίρετη χρήση τους σε τυχαίους συνδυασμούς. Οι σύγχρονες κατασκευές οφείλουν να εκφράζουν την εποχή τους και να προσαρμόζονται στο δομημένο περιβάλλον υιοθετώντας τις γενικές αρχές της αρχιτεκτονικής παράδοσης με αφαιρετικές αναφορές στα επιμέρους χαρακτηριστικά της. Στο πλαίσιο αυτό ενδεικτικά αναφέρεται ότι (στα κτίσματα, στις περιφράξεις και εν γένει στις διαμορφώσεις δημόσιων και ιδιωτικών χώρων των οικισμών), απαγορεύονται στοιχεία όπως επενδύσεις με λίθινες πλάκες ή πλακίδια μικρού πάχους, έναντι λίθων, πρόσθετα ή ανάγλυφα διακοσμητικά στοιχεία (σειρά κεραμιδιών στην περίμετρο δωμάτων, γύψινα στοιχεία, γλυπτά, μίμηση κιόνων και αετωμάτων, περίτεχνα γείσα κ.α.), διακοσμητικές καμάρες, αψίδες, τόξα κ.τ.λ. Απώτερος στόχος είναι η αποφυγή της αναπαραγωγής του "νεοπαραδοσιακού" στυλ, που συναντάται στη συντριπτική πλειοψηφία της σύγχρονης οικοδομικής δραστηριότητας της υπαίθρου, υποβαθμίζοντας αισθητικά τόσο το φυσικό όσο και το δομημένο περιβάλλον της Περιφερειακής Ενότητας. 11. Στοιχεία τεχνολογικού εξοπλισμού ( τοποθέτηση κλιματιστικών, ηλιοθερμοσίφωνες κ.λ.π.): Τα στοιχεία τεχνολογικού εξοπλισμού που επηρεάζουν την εξωτερική εικόνα των οικοδομών, και κατ' επέκταση την εικόνα του δημόσιου χώρου των οικισμών, επιβαρύνοντάς τη σημαντικά σε περίπτωση κακής τοποθέτησης ή επιμέρους ατυχών επιλογών, όπως διαπιστώθηκε από την ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης. Για το λόγο αυτό αναγκαίο κρίθηκε να προστεθούν οι ακόλουθες διατάξεις: Τα στοιχεία τεχνολογικού εξοπλισμού θα πρέπει να συμπεριλαμβάνονται στα προς έγκριση σχέδια της μελέτης (κατόψεις, όψεις). Οι ηλιακοί συλλέκτες, οι δεξαμενές αποθήκευσης νερού καθώς και τυχόν λοιπές μηχανολογικές ή άλλες εγκαταστάσεις τοποθετούνται υποχρεωτικά σε σημείο μη ορατό από οποιονδήποτε Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 18

19 κοινόχρηστο χώρο του οικισμού. Απαγορεύεται η τοποθέτησή τους σε όψεις των κτισμάτων και στην οροφή - στέγη των οικοδομών. Τα κλιματιστικά μηχανήματα τοποθετούνται υποχρεωτικά σε θέση μη ορατή από οποιονδήποτε κοινόχρηστο χώρο του οικισμού, σε ειδικές διαμορφώσεις των όψεων ή διαμορφωμένες εσοχές του κτίσματος και όχι στις κύριες όψεις ή στην οροφή - στέγη αυτού. Η θέση τους προσδιορίζεται στην αρχιτεκτονική μελέτη (κατόψεις - όψεις). Τυχόν νέες δεξαμενές συλλογής όμβριων επιβάλλεται να είναι υπόγειες. Στις επιφάνειες των στοιχείων τεχνολογικού εξοπλισμού απαγορεύεται η αναγραφή επιγραφών του κατασκευαστή αυτών. Απαγορεύεται η τοποθέτηση φωτοβολταϊκών στοιχείων. Απαγορεύεται επίσης η τοποθέτηση τεχνολογικού εξοπλισμού στις όψεις υφιστάμενων παραδοσιακών κτισμάτων. Επιτρέπεται μόνο σε σημεία του ακαλύπτου των οικοπέδων, που δεν είναι ορατά από οποιονδήποτε κοινόχρηστο χώρο του οικισμού. Σε κάθε οικόπεδο μπορεί να τοποθετείται μόνο μια κεραία τηλεόρασης και σε θέση που να μην προσβάλλονται τα κτίρια. Υποχρέωση του Δήμου είναι να τοποθετήσει μέσα σε εύλογο χρόνο ομαδική δορυφορική κεραία στον οικισμό. Μετά την τοποθέτησή της θα απομακρύνονται υποχρεωτικά οι ατομικές. Επιβάλλεται η σταδιακή συμμόρφωση προς τις παραπάνω διατάξεις, υφιστάμενων στοιχείων τεχνολογικού εξοπλισμού, σε διάστημα που θα οριστεί από τη Δημοτική αρχή από τη δημοσίευση του διατάγματος. 12. Στοιχεία εξοπλισμού κοινοχρήστων χώρων, ειδικές διατάξεις (υλικά, λιθόστρωτα, επιπλώσεις- - παγκάκια, σκιάδια, δίκτυα κοινωφελών υπηρεσιών - στύλοι ΔΕΗ, φωτισμοί, επιγραφές, διαφημιστικές εγκαταστάσεις κ.λ.π.) Σε ότι αφορά τις διαμορφώσεις του δημόσιου χώρου των οικισμών διατηρείται η ισχύουσα διάταξη της παραγράφου 12 του άρθρου 2 του ΦΕΚ167/Δ/1986 σύμφωνα με την οποία "Για κάθε εργασία που αφορά διαμόρφωση, τροποποίηση, ανάπλαση κοινοχρήστων χώρων (οδών, πλατειών, πεζοδρομίων, τοίχων αντιστήριξης κλπ.) απαιτείται έγκριση της ΕΕΑΕ (ΝΥΝ Σ.Α.)". Επιπλέον προστίθενται τα εξής: Η υπάρχουσα δομή του δημόσιου χώρου των οικισμών (δρόμοι, πλατείες, πλατώματα), διατηρείται. Επιβάλλεται επίσης η διατήρηση αυθεντικών παραδοσιακών λιθόστρωτων, πλακόστρωτων, ξερολιθιών και λοιπών ανάλογων στοιχείων (αναβαθμοί, πεζούλια, κρήνες κ.α.) του δημόσιου χώρου, στα πλαίσια της προστασία της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς. Σε περίπτωση ανάγκης αντικατάστασης ή επισκευής των παραπάνω στοιχείων λόγω φθοράς, οι εργασίες θα πρέπει να γίνονται με τη χρήση ίδιων υλικών και κατάλληλων τεχνικών, για την επαναφορά τους στην αυθεντική τους μορφή. Κάθε διαμόρφωση, τροποποίηση ή ανάπλαση κοινοχρήστων χώρων, εκτελείται με τρόπο τέτοιο ώστε να ενσωματώνεται στην παραδοσιακή φυσιογνωμία και την κλίμακα των οικισμών. Για το λόγο αυτό ο σχεδιασμός του ελεύθερου χώρου και τυχόν κατασκευών αυτού, θα πρέπει να συγκροτείται από λιτές αρχιτεκτονικές γραμμές, περιορίζοντας τις επεμβάσεις στις απολύτως αναγκαίες. Οι επεμβάσεις αυτές θα πρέπει να γίνονται με τρόπο και υλικά που ακολουθούν την τοπική κατασκευαστική παράδοση. Η επιλογή των υλικών θα πρέπει να γίνεται στα πλαίσια μιας συνολικότερης βιοκλιματικής προσέγγισης των δημόσιων χώρων των οικισμών, σε άμεσο πάντοτε συσχετισμό με τα τοπικά δεδομένα (π.χ. το κλίμα της περιοχής). Στην κατεύθυνση αυτή, ιδιαίτερα μεγάλη σημασία θα πρέπει να δίδεται στη διατήρηση της ισορροπίας μεταξύ σκληρών και φυσικών επιφανειών. Σε ότι αφορά τις δαπεδοστρώσεις των κοινόχρηστων χώρων, προτείνονται εν γένει φυσικά (με αναφορά σε τοπικά) και διαπερατά υλικά (π.χ. συμπιεστό χώμα). Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 19