Α/Α ΕΣΥΕ 2011 ΔΗΜΟΣ/ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ / ΟΙΚΙΣΜΟΣ

Transcript

1 ΜΕΧΡΙ 2000 ΚΑΤΟΙΚΩΝ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΩΝ ΕΝΟΤΗΤΩΝ ΚΑΒΑΛΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Α. ΕΙΔΙΚΟ ΤΕΧΝΙΚΟ ΤΕΥΧΟΣ - ΟΔΗΓΟΣ ΕΚΛΑΪΚΕΥΜΕΝΩΝ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΔΟΜΗΣΗ ΝΕΩΝ ΚΤΗΡΙΩΝ ΚΥΡΙΩΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΟΙΚΙΑ ΣΕ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΕΝΟΥΣ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΥΣ ΟΙΚΙΣΜΟΥΣ ΤΩΝ Π.Ε. ΚΑΒΑΛΑΣ ΚΑΙ. Στο παρόν πλαίσιο σκόπιμο κρίθηκε να ενταχθούν οι χαρακτηρισμένοι παραδοσιακοί οικισμοί της Π.Ε. Θάσου και από τους χαρακτηρισμένους παραδοσιακούς οικισμούς της Π.Ε. Καβάλας, ο οικισμός της Μεσορόπης (Δε. Πιερέων, Δήμος Παγγαίου), δεδομένου ότι διατηρούν σε ικανοποιητικό βαθμό την παλαιότερη φυσιογνωμία τους παρά τις μεταγενέστερες αλλοιώσεις που έχουν υποστεί. Α/Α ΕΣΥΕ 2011 ΔΗΜΟΣ/ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ / ΟΙΚΙΣΜΟΣ 04 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 0401 Δ Θεολόγος,ο Αλυκή,η Κάστρον,το Μαριαί,αι Παναγία,η Ποταμιά,η Μεγάλος Πρίνος,ο Σωτήρ,ο 05 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΚΑΒΑΛΑΣ 0503 Δ. ΠΑΓΓΑΙΟΥ ΔΕ. ΠΙΕΡΕΩΝ Μεσορόπη,η Επισημαίνεται ότι οι γενικοί κανονιστικοί όροι δόμησης (συντελεστής δόμησης - κάλυψης, αρτιότητες οικοπέδων, χρήσεις γης) και οι διατάξεις του ΠΔ από (ΦΕΚ 594 Δ') «Περί χαρακτηρισμού ως Παραδοσιακών Οικισμών τινών του Κράτους και καθορισμού των όρων και περιορισμών δομήσεως των οικοπέδων αυτών» διατηρούνται στο σύνολό τους. Κατά την εκπόνηση της μελέτης κρίθηκε σκόπιμη ανά περίπτωση η τροποποίηση όρων που αφορούν στο ύψος των κτιρίων και τον πραγματοποιούμενο όγκο με στόχο τη βέλτιστη ενσωμάτωση των νέων κτιρίων στο υφιστάμενο δομημένο και φυσικό περιβάλλον. Η επιβολή ενός μεγέθους "μέγιστου ενιαίου όγκου διακεκριμένης κτιριακής μονάδας", λαμβάνει υπόψη το επικρατές μέγεθος των παλαιότερων παραδοσιακών όγκων, προσαυξημένο σε ένα βαθμό, [όπου κρίθηκε αναγκαίο], με τρόπο τέτοιο ώστε οι οικοδομικές μονάδες των νέων κτιριακών συνθέσεων, αφενός να σέβονται κατά το δυνατόν την κλίμακα και δομή των οικισμών, αφετέρου δε να ανταποκρίνονται στα δεδομένα της σύγχρονης πραγματικότητας. Η μελέτη προτείνει την επιβολή ειδικών μορφολογικών όρων σε ότι αφορά: Την ογκοπλαστική διάρθρωση, ως προς τις αναλογίες, τη σχέση ανοικτών, κλειστών χώρων. Τον τρόπο κάλυψης και επικάλυψης με περιορισμούς για τη διαμόρφωση της στέγης, τις κλίσεις, το χρώμα, τη διαμόρφωση δωμάτων. Τα στοιχεία τεχνολογικού εξοπλισμού (τοποθέτηση κλιματιστικών, ηλιοθερμοσίφωνες κ.λ.π.). Τα στοιχεία εξοπλισμού κοινοχρήστων χώρων (υλικά, λιθόστρωτα, επιπλώσεις-- παγκάκια, σκιάδια, δίκτυα κοινωφελών υπηρεσιών - στύλοι ΔΕΗ, φωτισμοί, επιγραφές, διαφημιστικές εγκαταστάσεις κ.λ.π.). Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 1

2 ΜΕΧΡΙ 2000 ΚΑΤΟΙΚΩΝ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΩΝ ΕΝΟΤΗΤΩΝ ΚΑΒΑΛΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Την ένταξη των κτηρίων στον πολεοδομικό ιστό και την τοποθέτηση του κτηρίου στο οικόπεδο Την κλίμακα των κτηριακών όγκων, ως προς το μέγεθος, την έκταση και τη συνθετική δομή Την προσαρμογή στο έδαφος και στην φυσική κλίση του εδάφους με ιδιαίτερους όρους σε περίπτωση έντονης κλίσης, διατήρησης φυσικών σχηματισμών, υφιστάμενων ξερολιθιών, δένδρων κ.λ.π. Τις αναλογίες και θέση ανοιγμάτων, καθώς και τους τύπους κουφωμάτων Τα επιμέρους μορφολογικά στοιχεία (εξώστες, εξωτερικές κλίμακες, σκιάδια, περιφράξεις, υδρορροές, κ. λ. π.): Τα υλικά κατασκευής (προτεινόμενα οικοδομικά υλικά, τεχνικές, σοβάδες / είδη, υφές, χρωματισμοί κ.λ.π.) Τους εμφανείς χρωματισμούς Τα ειδικά κτίρια (κτίρια κοινής ωφέλειας, εγκαταστάσεις τουριστικών καταλυμάτων) Την προστασία της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς Επιπλέον δίδονται κατευθυντήριες οδηγίες ως προς την ενσωμάτωση των αρχών της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής και τις φυτεύσεις, αξιοποιώντας τις θεμελιώδεις αρχές της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής (π.χ. σε σχέση με τον προσανατολισμό των κτισμάτων), σε συνδυασμό με τα τοπικά δεδομένα της περιοχής ( κλιματολογικές συνθήκες και τοπική χλωρίδα) αντίστοιχα. Η αναγκαιότητα της επιβολής των ως άνω, προέκυψαν κυρίως από τα δεδομένα της ανάλυσης της υφιστάμενης κατάστασης, συμπεριλαμβανομένων των συνηθέστερων ατυχών επιλογών ή και παραβάσεων επί του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου, που συμβάλλουν στην υποβάθμιση του δομημένου και φυσικού περιβάλλοντος των οικισμών. Διαμορφώνεται έτσι ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο κατευθύνσεων δόμησης ως κάτωθι. 1. Ένταξη κτηρίων στον πολεοδομικό ιστό και τοποθέτηση κτηρίου στο οικόπεδο: Σε ότι αφορά την τοποθέτηση του κτηρίου στο οικόπεδο, διατηρούνται οι διατάξεις της παραγράφου 10 του άρθρου 2 του Π.Δ. της (ΦΕΚ 594 Δ') «Περί χαρακτηρισμού ως Παραδοσιακών Οικισμών τινών του Κράτους και καθορισμού των όρων και περιορισμών δομήσεως των οικοπέδων αυτών», και προστίθενται επιπλέον τα εξής: Η τοποθέτηση του κτιρίου στο οικόπεδο γίνεται με τα παρακάτω κριτήρια: Να επιδιώκεται η βέλτιστη χωροδιάταξη των οικοδομικών όγκων σε σχέση με τις ισοϋψείς του εδάφους και τον προσανατολισμό κλειστών και ανοιχτών χώρων, κατά τα πρότυπα της αρχιτεκτονικής παράδοσης του τόπου. Να προστατεύονται βασικά σημεία θέας κοινοχρήστων χώρων, όπως επίσης οπτικές φυγές και θεάσεις προς χαρακτηρισμένα μνημεία, αξιόλογα κτίσματα και στοιχεία της περιοχής (π.χ. κρήνες, φυσικά στοιχεία κ.τ.λ.) Να προστατεύεται κατά το δυνατόν η θέα όμορων οικοπέδων και κτισμάτων, όπως επίσης ο φυσικός ηλιασμός και αερισμός υφιστάμενων γειτονικών οικοδομών. Να μη διαμορφώνονται υποβαθμισμένοι ελεύθεροι χώροι μεταξύ όμορων οικοπέδων. Να προστατεύεται και να αναδεικνύεται το φυσικό περιβάλλον του οικοπέδου και των όμορων ιδιοκτησιών, όπως και του κοινόχρηστου χώρου έμπροσθεν αυτών. Η τήρηση των παραπάνω διατάξεων [καθώς και του συνόλου των παραγράφων του παρόντος] υπόκειται στην κρίση του αρμόδιου Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής, το οποίο εγκρίνει σε κάθε περίπτωση τη θέση του κτιρίου μέσα στο οικόπεδο και δύναται κατά την κρίση του να επιβάλλει επιπλέον περιορισμούς, με γνώμονα τη διατήρηση της υφιστάμενης δομής του οικισμού, την ανάδειξη φυσικών στοιχείων ή κοινοχρήστων χώρων. Προκειμένου το αρμόδιο Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής να γνωμοδοτήσει για την τοποθέτηση του κτίσματος / ή των κτισμάτων στο οικόπεδο, το τοπογραφικό διάγραμμα συνοδεύεται Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 2

3 ΜΕΧΡΙ 2000 ΚΑΤΟΙΚΩΝ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΩΝ ΕΝΟΤΗΤΩΝ ΚΑΒΑΛΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ υποχρεωτικά από πρόσφατη δορυφορική εικόνα του ευρύτερου χώρου πέριξ του ακινήτου, από γενική άποψη του οικισμού στην οποία σημειώνεται η θέση του ακινήτου και από πλήρη φωτογραφική αποτύπωση (έγχρωμες φωτογραφίες μεγέθους τουλάχιστον 9χ12) του οικοπέδου και του άμεσου περιβάλλοντος χώρου: όμορα κτίσματα, κτίσματα στην έναντι πλευρά του δρόμου, όμορα οικόπεδα, δρόμοι και κοινόχρηστοι χώροι που βρίσκονται σε άμεση επαφή ή έναντι από το οικόπεδο. Τυχόν χαρακτηρισμένα μνημεία, διατηρητέα κτίσματα ή άλλα στοιχεία (κρήνες, φυσικά στοιχεία κλπ), που βρίσκονται σε άμεση γειτνίαση με το ακίνητο, επισημαίνονται υποχρεωτικά στο τοπογραφικό διάγραμμα. Οι διατάξεις των παραγράφων 2 και 3, αποτελούν την περαιτέρω εξειδίκευση της παραγράφου 1 του άρθρου 3 του Π.Δ. της (ΦΕΚ 594 Δ'). Ακολούθως παρατίθεται το σχετικό απόσπασμα της ισχύουσας διάταξης: ". Η ογκοπλαστική μορφή των κτιρίων πρέπει να προσεγγίζει τα παραδοσιακά πρότυπα ως προς την σύνθεση, την κλίμακα και τας αναλογίας των όγκων. Η Επιτροπή Ενασκήσεως Αρχιτεκτονικού Ελέγχου δύναται, κατά την κρίση της, να επιβάλλει τροποποιήσεις, αναφερόμενες στην διάσπαση του όγκου του κτιρίου μέχρι και διαχωρισμού σε περισσότερα του ενός κτίρια, εάν τούτο επιβάλλεται από τις συνθήκες και τα χαρακτηριστικά πρότυπα του περιβάλλοντος." Η ακόλουθη αναλυτική προσέγγιση διευκρινίζει την παραπάνω διάταξη με αναφορά στα κύρια χαρακτηριστικά της αρχιτεκτονικής παράδοσης των υπό μελέτη Π.Ε. και θεωρήθηκε αναγκαία δεδομένης της κρισιμότητας επιτυχούς ένταξης νέων οικοδομικών όγκων στους παραδοσιακούς οικισμούς. 2. Κλίμακα κτηριακών όγκων (μέγεθος, έκταση, συνθετική δομή): Η οικοδομική κλίμακα των επιμέρους όγκων της κάθε οικοδομής αλλά και της συνολικής ογκομετρικής σύνθεσης των οικοδομών θα πρέπει να εναρμονίζεται με την κλίμακα και τα γενικά χαρακτηριστικά του υφιστάμενου δομημένου περιβάλλοντος. Για το λόγο αυτό τα νέα οικοδομικά σύνολα θα πρέπει να έχουν λιτή γεωμετρική μορφή, αποτελούμενη από διακεκριμένες μονάδες πρισματικών όγκων, καθαρών σχημάτων ορθογωνίου παραλληλεπιπέδου που μπορούν να συνδυάζονται μεταξύ τους (π.χ. σε σύνθετη διάταξη Γ). Απαγορεύονται συνδυασμοί που οδηγούν σε πολύπλοκες κατόψεις. Οι όγκοι θα πρέπει να είναι συμπαγείς. Δεν επιτρέπεται η δημιουργία υποχωρήσεων και η διαμόρφωση στοών και εν γένει ημιυπαίθριων χώρων στο κυρίως σώμα του κτίσματος. Απαγορεύεται επίσης η δημιουργία καμπύλων επιφανειών ή όγκων στα πρίσματα των κτισμάτων.(εικ.1) εικ 1. Στα σχήματα 1-3 παρουσιάζονται περιπτώσεις αντενδεικνυόμενης διάσπασης του πρισματικού όγκου Επισημαίνεται ότι ο ημιυπαίθριος χώρος με τη μορφή ανοιχτού χαγιατιού εντός του περιγράμματος των κτιριακών όγκων, διασώζεται σε εξαιρετικά ελάχιστα μεμονωμένα παραδείγματα στην παραδοσιακή αρχιτεκτονική των οικισμών. Ωστόσο, παρατηρήθηκε ότι αντίστοιχες κατασκευές στη σύγχρονη οικοδομική δραστηριότητα, οδηγούν συνήθως σε ανεπιτυχείς μεταφράσεις της παλαιότερης διαμόρφωσης. Για το λόγο αυτό, και δεδομένου ότι οι συμπαγείς παραδοσιακοί όγκοι Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 3

4 ΜΕΧΡΙ 2000 ΚΑΤΟΙΚΩΝ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΩΝ ΕΝΟΤΗΤΩΝ ΚΑΒΑΛΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ επικρατούν εντός των εν λόγω οικιστικών συνόλων, κρίθηκε σκόπιμη η απαγόρευση των ημιυπαιθρίων στο κυρίως σώμα των κτισμάτων.. Με στόχο να διατηρηθεί κατά το δυνατόν η επικρατούσα οικοδομική κλίμακα στο εσωτερικό των οικισμών, ο μέγιστος όγκος κάθε διακεκριμένης πρισματικής μονάδας κτίσματος κατοικίας, χωρίς να υπολογίζεται ο όγκος της στέγης, ορίζεται: - για μονώροφο κτίσμα σε Vmax=400 m 3 - για διώροφο κτίσμα σε Vmax=700 m 3 Για κτίρια πάνω από το Vmax, επιβάλλεται η διάσπαση του όγκου σε επιμέρους ανεξάρτητους, έστω κι αν πρόκειται για λειτουργικά ενιαίο οικοδόμημα. Οι όγκοι που διαμορφώνονται δε θα πρέπει να είναι πανομοιότυποι, και μπορούν να βρίσκονται είτε σε επαφή είτε σε απόσταση μεταξύ τους, με τις ακόλουθες προϋποθέσεις: - Η ελάχιστη απόσταση μεταξύ ανεξάρτητων όγκων εντός του οικοπέδου ορίζεται σε 2,50 μ. - Επιβάλλεται ο διαχωρισμός των εν επαφή μονάδων ως προς την κάτοψη, τουλάχιστον κατά 1,00 μ., ως προς τη μία ή την άλλη διεύθυνση. - Η τελική κτιριακή σύνθεση θα πρέπει να αποτελεί συνεκτικό σύνολο με ενιαία αρχιτεκτονική ταυτότητα και να οργανώνεται λαμβάνοντας υπόψη ως συνθετικό στοιχείο τον υπαίθριο χώρο. Απώτερος στόχος είναι κατά περίπτωση η συνέχιση της οικιστικής ανάπτυξης με παράλληλη διατήρηση των βασικών χαρακτηριστικών του άμεσου δομημένου περιβάλλοντος, λαμβάνοντας ταυτόχρονα υπόψη τους περιορισμούς που θέτει ο προσανατολισμός, το φυσικό ανάγλυφο και η επιδιωκόμενη σχέση ανοιχτών και κλειστών χώρων, όπως προσδιορίζονται στις αντίστοιχες παραγράφους. 3. Ογκοπλαστική διάρθρωση (αναλογίες, σχέση ανοικτών, κλειστών και ενδιάμεσων - ημιυπαίθριων - χώρων): Χαρακτηριστικό γνώρισμα της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής αποτελεί η άρρηκτη σύνδεση μεταξύ κλειστών και ανοιχτών χώρων. Στο πλαίσιο αυτό, σύμφωνα με τα πρότυπα της αρχιτεκτονικής παράδοσης του τόπου, η αυλή του οικοπέδου θα πρέπει να αντιμετωπίζεται εξαρχής ως δομικό στοιχείο της σύνθεσης και όχι να προκύπτει ως "υπόλοιπο" των κλειστών χώρων του κτηρίου. Στο σύνολο των οικισμών, ειδικότερα σε ότι αφορά την κατοικία, καθώς και κτίσματα ξενώνων μικρής κλίμακας ή επαγγελματικής χρήσεως: i. οι αναλογίες των διακεκριμένων πρισματικών μονάδων τετραγώνου ή ορθογωνίου παραλληλεπιπέδου της παραγράφου 2, ορίζονται ως εξής: - Στην περίπτωση διώροφων κτισμάτων, θα πρέπει να κυμαίνονται, βάσει των επικρατουσών αναλογιών μήκους /πλάτους/ ύψους α) από 2/1/1 (πλατυμέτωπα) έως 2/1/1,5 και1,5/1/1 (ορθογωνικά) και β) από 1,5/1,5/1 έως 1/1/1 (κυβόσχημα). Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 4

5 ΜΕΧΡΙ 2000 ΚΑΤΟΙΚΩΝ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΩΝ ΕΝΟΤΗΤΩΝ ΚΑΒΑΛΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ εικ 2. Αναλογίες όγκων διώροφου κτίσματος - Στην περίπτωση ισόγειων κτισμάτων ορθογωνικής κάτοψης οι αναλογίες των πλευρών της κάτοψης θα πρέπει να κυμαίνονται από 2/1 έως 2/1,5. (εικ.3) εικ 3. Αναλογίες όγκων ισόγειου κτίσματος ii. Ως μέγιστο μήκος πλευράς διώροφου κύριου κτίσματος ορίζεται το Ymax = 2*Ηmax, (όπου Η το μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος του οικοδομήματος χωρίς να συμπεριλαμβάνεται η στέγη, όπως αυτό ορίζεται στην παράγραφο 4 του παρόντος), ώστε να αποφεύγονται συνεχείς όψεις μεγάλου μήκους. Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 5

6 ΜΕΧΡΙ 2000 ΚΑΤΟΙΚΩΝ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΩΝ ΕΝΟΤΗΤΩΝ ΚΑΒΑΛΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Ειδικότερα σε κτίσματα τετράγωνης κάτοψης, ως μέγιστη διάσταση πλευράς τετραγώνου ορίζονται τα 10.00μ. Οι εν λόγω μέγιστες διαστάσεις δίνονται κατ' αναλογία των μέγιστων διαστάσεων που εντοπίστηκαν εντός των οικισμών, ώστε να αποφευχθούν τυχόν νέες ογκώδεις κατασκευές, εκτός της κλίμακας του δομημένου χώρου. iii. Τα παραπάνω εδάφια δεν έχουν εφαρμογή σε κτήρια κοινής ωφέλειας. 4. Αριθμός ορόφων, ύψη (ανά τομέα εάν προτείνεται) και επιτρεπόμενες κατασκευές πάνω από το hmax: Σε ότι αφορά το μέγιστο επιτρεπόμενο αριθμό ορόφων και το μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος των κτηρίων οι παράγραφοι 8α, 8β και 8γ του άρθρου 2 του Π.Δ. της (ΦΕΚ 594 Δ') ορίζουν τα εξής: "8α) Ο μέγιστος επιτρεπόμενος αριθμός ορόφων των οικοδομών ορίζεται εις δύο (2) ανεξαρτήτως πλάτους οδού. Επιτρέπεται η κατασκευή τρίτου (3ου) ορόφου, χωρίς υπερβάσεως του συντελεστού δόμησης εις τινάς όψεις του κτιρίου, μόνο εάν ούτως προκύπτει λόγω κλίσεως του εδάφους. 8β) Το μέγιστον επιτρεπόμενον ύψος οικοδομών ορίζεται εις επτά (7,00) μέτρα, μετρούμενο από το υψηλότερο σημείο της τομής του περιγράμματος της κατόψεως του κτιρίου με το φυσικό ή το διαμορφωμένο έδαφος. Η οικοδομή δεν δύναται να υπερβαίνει λόγω κλίσεως του εδάφους, το ύψος των δέκα (10) μέτρων σε οποιοδήποτε σημείο της. Η ΕΕΑΕ δύναται να επιφέρει μικρής έκτασης μεταβολές κατά την κρίση της στα ως άνω ύψη, εφ' όσον απαιτείται για την προσαρμογή του κτιρίου στα πρότυπα του αμέσου περιβάλλοντός του, άνευ υπερβάσεως του αριθμού ορόφων. 8γ) Υπεράνω του μέγιστου ύψους της οικοδομής επιτρέπεται μόνο η κατασκευή στέγης με τας απολύτως ελαχίστας κατά τα παραδοσιακά πρότυπα κλίσεις, καπνοδόχων και κτιστής δεξαμενής αποθήκευσης ύδατος, των απολύτως αναγκαίων ελαχίστων διαστάσεων. Η κλειστή δεξαμενή δέον να είναι εντός της στέγης ή σε περίπτωση δώματος, οργανικά συντιθέμενη με τον όγκο του κτίσματος, μεγίστου ύψους ουχί μεγαλυτέρου του ενός (1) μέτρου". Στο στάδιο αναγνώρισης των οικισμών, διαπιστώθηκε ότι η δυνατότητα κατασκευής τριώροφων κτιρίων, παράλληλα με την επιτρεπόμενη από τις ισχύουσες διατάξεις υπέρβαση του ύψους μέχρι τα 10.00μ., σε περίπτωση κλίσης του εδάφους, έχει ως αποτέλεσμα την κατασκευή πλήθους νέων οικοδομών, ενίοτε με τη μορφή αστικής πολυκατοικίας (ακόμη και τετραώροφων), κυρίως σε παραδοσιακούς οικισμούς όπως η Παναγιά, η Ποταμιά, ο Θεολόγος και η Μεσορόπη. Η παράμετρος αυτή συνιστά ένα από τα βασικά στοιχεία αλλοίωσης τόσο του φυσικού αναγλύφου, όσο και του παραδοσιακού περιβάλλοντος, δεδομένου ότι οι περιπτώσεις παραδοσιακών κτισμάτων μεγάλου ύψους υπήρξαν λιγοστές και μεμονωμένες, ενώ φτάνουν κατά μέγιστο τα 8.00μ μ. ύψος, αποκλειστικά στην όψη προς το κατωφερές τμήμα της ιδιοκτησίας. Η δυνατότητα υπέρβασης του ύψους (με μείωση από τα στα 8.50μ.) κρίθηκε, ωστόσο, σκόπιμο να διατηρηθεί στους οικισμούς Μεγάλος Πρίνος, Παναγιά, Ποταμιά και Μεσορόπη μόνο σε οικόπεδα με κλίση άνω του 30%, δεδομένης κατά περίπτωση, της διατήρησης παραδοσιακών οικιών αντιστοίχου ύψους με ημιυπόγειο βοηθητικό χώρο, της γεωμορφολογίας του εδάφους και της πυκνότητας των πολεοδομικών ιστών, που διευκολύνουν την ομαλή ένταξη κατασκευών μεγαλύτερου ύψους στο εσωτερικό τους. Διευκρινίζεται επιπλέον ότι ακόμη και στην περίπτωση που πληρούνται οι ως άνω προϋποθέσεις για την υπέρβαση του μέγιστου ύψους, τίθεται ο περιορισμός αυτό να μην υπερβαίνει τα 8,50 μέτρα, ενώ η εμφάνιση του μέγιστου ύψους των 8,50 μέτρων και τυχόν τρίτου ημιυπόγειου ορόφου επιτρέπεται μόνο στην όψη του κτίσματος που βρίσκεται προς την κατωφέρεια του οικοπέδου. Στους λοιπούς οικισμούς κρίθηκε σκόπιμο να καταργηθεί η δυνατότητα υπέρβασης ύψους, δεδομένου ότι η υφιστάμενη κλίμακα του δομημένου περιβάλλοντος διαμορφώνεται κατά κύριο λόγο από ισόγειες και Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 6

7 ΜΕΧΡΙ 2000 ΚΑΤΟΙΚΩΝ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΩΝ ΕΝΟΤΗΤΩΝ ΚΑΒΑΛΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ διώροφες κατασκευές. Συνεπώς, προτείνεται να μην έχουν εφαρμογή για τους ανωτέρω αναφερόμενους οικισμούς των Π.Ε. Θάσου και Καβάλας τα εξής εδάφια του Π.Δ. της (ΦΕΚ 594 Δ'): «Επιτρέπεται η κατασκευή τρίτου (3ου) ορόφου, χωρίς υπερβάσεως του συντελεστού δόμησης εις τινάς όψεις του κτιρίου, μόνο εάν ούτως προκύπτει λόγω κλίσεως του εδάφους» και «Η οικοδομή δεν δύναται να υπερβαίνει λόγω κλίσεως του εδάφους, το ύψος των δέκα (10) μέτρων σε οποιοδήποτε σημείο της. Η ΕΕΑΕ δύναται να επιφέρει μικρής έκτασης μεταβολές κατά την κρίση της στα ως άνω ύψη, εφ' όσον απαιτείται για την προσαρμογή του κτιρίου στα πρότυπα του αμέσου περιβάλλοντός του, άνευ υπερβάσεως του αριθμού ορόφων» Αντί των ανωτέρων διατάξεων εφαρμόζονται οι εξής διατάξεις: "8β. Το μέγιστον επιτρεπόμενον ύψος οικοδομών, ορίζεται εις επτά (7,00) μέτρα, μετρούμενο από το υψηλότερο σημείο της τομής του περιγράμματος της κατόψεως του κτιρίου με το φυσικό ή το διαμορφωμένο έδαφος. Κατά παρέκκλιση, στους οικισμούς Μεγάλος Πρίνος, Παναγιά, Ποταμιά και Μεσορόπη, το Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής δύναται να επιτρέπει την υπέρβαση του μέγιστου επιτρεπόμενου ύψους, χωρίς υπέρβαση του συντελεστή δόμησης και μόνο όταν συντρέχουν ταυτόχρονα οι εξής προϋποθέσεις: i. Το ύψος του προς ανέγερση κτίσματος προσαρμόζεται στα πρότυπα παλαιών παραδοσιακών κτισμάτων που βρίσκονται στο απολύτως άμεσο περιβάλλον του (όμορα κτίσματα). ii Η κλίση εδάφους του οικοπέδου, στο σημείο τοποθέτησης του κτίσματος, είναι 30%. iii Η υπέρβαση του ύψους πραγματοποιείται μόνο στο τμήμα της όψης προς την κατωφέρεια. Ο ημιυπόγειος χώρος που δημιουργείται (υπόγειος στις τρεις πλευρές) προσμετράται στο συντελεστή δόμησης. Σε καμία περίπτωση, το μέγιστο ύψος στο τμήμα της όψης προς την κατωφέρεια, δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 8,5 μέτρα. (εικ.4)" εικ 4. Περίπτωση υπέρβασης μέγιστου ύψους με διαμόρφωση ημιυπόγειου χώρου, σε έδαφος με κλίση άνω του 30%. Στην ανωτέρω περίπτωση, ο αναφερόμενος στην παρ.2 μέγιστος όγκος προσαυξάνεται κατά 20%. Τέλος κρίθηκε σκόπιμο να καταργηθεί η δυνατότητα κατασκευής κτιστών δεξαμενών συλλογής ομβρίων πάνω από το μέγιστο ύψος της οικοδομής και να εξειδικευτεί ο τρόπος διαμόρφωσης της στέγης, όπως περιγράφεται σε επόμενη παράγραφο. Σχετική εναλλακτική κατεύθυνση για την κατασκευή δεξαμενής συλλογής ομβρίων δίδεται στην παράγραφο 11 του παρόντος. 5. Προσαρμογή στο έδαφος και στην φυσική κλίση του εδάφους (έντονη κλίση, διατήρηση φυσικών σχηματισμών, υφιστάμενων ξερολιθιών, δένδρων κ.λ.π): Σε ότι αφορά την προσαρμογή των κτηρίων στο έδαφος οι παράγραφοι 2, 3 και 4 του άρθρου 6 του Π.Δ. της (ΦΕΚ 594 Δ') προέβλεπαν τα εξής: Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 7

8 ΜΕΧΡΙ 2000 ΚΑΤΟΙΚΩΝ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΩΝ ΕΝΟΤΗΤΩΝ ΚΑΒΑΛΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ "2. Δια τη διαμόρφωσιν ακαλύπτων χώρων των οικοπέδων επιτρέπονται μόνον αι απολύτως αναγκαίαι εκσκαφαι. Εις περίπτωσιν κεκλιμένου εδάφους επιτρέπεται η διαμόρφωση του οικοπέδου δι' αναλημματικών τοίχων ή πρανών μεγίστου ύψους ενός και ημίσεος (1,50) μέτρου. 3. Παρέκκλισις του ανωτέρω μέγιστου ύψους επιτρέπεται, κατά την κρίσιν της Επιτροπής Ενασκήσεως Αρχιτεκτονικού Ελέγχου, και μόνον εις περίπτωσιν όπου τούτο επιβάλλεται απολύτως δια λόγους τεχνικούς ή και αισθητικούς και υπό τον όρον ότι η κατασκευή αύτη δύναται να ενταχθεί αισθητικώς εις το περιβάλλον του οικισμού. 4. Εις περίπτωσιν κατασκευής τοίχων αντιστηρίξεως, ούτοι θα πρέπει να διαμορφούνται, από απόψεως υλικού και τρόπου κατασκευής συμφώνως προς τα παραδοσιακά πρότυπα." Οι διατάξεις των παραπάνω παραγράφων διατηρούνται στο σύνολό τους και προστίθενται επιπλέον περιορισμοί με στόχο τη βέλτιστη, κατά το δυνατό, διατήρηση και προστασία της γεωμορφολογίας του εδάφους, ως βασικού χαρακτηριστικού της φυσιογνωμίας των ορεινών και ημιορεινών παραδοσιακών οικισμών της Π.Ε., καθώς και των φυσικών στοιχείων του οικοπέδου. Επιπλέον κρίθηκε σκόπιμο να προστεθούν πιο εξειδικευμένες προδιαγραφές υλικών και τρόπου κατασκευής για τους τοίχους αντιστήριξης. Αναλυτικότερα: Οι οικοδομικοί όγκοι θα πρέπει να προσαρμόζονται στη φυσική κλίση του αναγλύφου, διατηρώντας κατά το δυνατόν τη συνέχεια του εδάφους και συμβάλλοντας κατ' αυτόν τον τρόπο στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος. Για το λόγο αυτό: Η διαμόρφωση των ακαλύπτων χώρων των οικοπέδων πρέπει να συντείνει στην προστασία του υπάρχοντος φυσικού περιβάλλοντος του ίδιου του οικοπέδου όπως και των όμορών του, με την ελαχιστοποίηση των εκσκαφών και τη διατήρηση των φυσικών στοιχείων (δένδρα, βράχια κλπ.). Σε περίπτωση μεγάλης υψομετρικής διαφοράς επί της ρυμοτομικής γραμμής μεταξύ οικοπέδου και στάθμης δρόμου επιτρέπεται η διαμόρφωση αναλημματικών τοίχων αναλόγου ύψους, με την προϋπόθεση διατήρησης του αναγλύφου και τυχόν φυσικών σχηματισμών. Η κατασκευή των κάθε είδους τοιχίων γίνεται από ξηρολιθοδομή (ξερολιθιά), κατ' αντιστοιχία των αναβαθμών του αγροτικού τοπίου, είτε από λιθοδομή, εμφανή ή ασβεστωμένη, υποχρεωτικά με λίθους τοπικής προέλευσης, με τις προδιαγραφές κατασκευής της παρ.13. Δεν επιτρέπεται το ύψος τυχόν υπόγειων χώρων να υπερβαίνει τα 2,20 μ, άλλως προσμετρώνται στον συντελεστή δόμησης. Η συγκεκριμένη διάταξη κρίθηκε σκόπιμη για τους παραδοσιακούς οικισμούς της Π.Ε., προκειμένου να αποφευχθεί η καταστρατήγηση του μέγιστου ύψους με τη δημιουργία ωφέλιμων χώρων στο υπόγειο, χωρίς να προσμετρώνται στο ΣΔ. Η διαμόρφωση των ακαλύπτων χώρων των οικοπέδων πρέπει επίσης να συντείνει στη διατήρηση τυχόν φυσικών σχηματισμών και υφιστάμενων δένδρων, όπως επίσης ξερολιθιών, αλωνιών και λοιπών στοιχείων που μαρτυρούν τη συνέχεια της αγροτικής παράδοσης του τόπου. Η παράμετρος της προστασίας των στοιχείων αυτών θα πρέπει επίσης να λαμβάνεται εξαρχής υπόψη στην επιλογή της τοποθέτησης του οικοδομικού όγκου εντός του οικοπέδου. Απαγορεύεται η κατασκευή υπαίθριων κολυμβητικών δεξαμενών. Οι νέες οικοδομές δε θα πρέπει να παραμορφώνουν ή να ξεπερνούν σε ύψος κορυφογραμμές ή λοφώδεις και βραχώδεις εξάρσεις της περιοχής, ώστε να μην αλλοιώνονται τα χαρακτηριστικά του φυσικού τοπίου. Με στόχο την τήρηση της διάταξης, η θέση του οικοπέδου επισημαίνεται σε απόσπασμα χάρτη ΓΥΣ της ευρύτερης περιοχής του οικισμού, κλίμακας 1:5000, που συνοδεύει το τοπογραφικό διάγραμμα, προκειμένου να συσχετιστεί το μέγιστο πραγματοποιούμενο ύψος με την κρίσιμη κορυφογραμμή, λοφώδη ή βραχώδη έξαρση της περιοχής. Είτε η κορυφογραμμή ή έξαρση, εμπίπτει εντός του οικοπέδου είτε βρίσκεται σε απόσταση εκτός αυτού, το προς εξέταση τμήμα της είναι αυτό που προκύπτει από την προβολή των κορυφών των ορίων του οικοπέδου σε αυτή. Το προς ανέγερση δηλαδή κτίσμα εξετάζεται από τα κατάντι της κορυφογραμμής - έξαρσης και όχι από άλλη οπτική γωνία. Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 8

9 ΜΕΧΡΙ 2000 ΚΑΤΟΙΚΩΝ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΩΝ ΕΝΟΤΗΤΩΝ ΚΑΒΑΛΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Τα ακριβή υψόμετρα για το παραπάνω τμήμα κορυφογραμμής- έξαρσης θα προκύπτουν από το τοπογραφικό διάγραμμα του οικοπέδου το οποίο θα αποτυπώνει με υψομετρικές καμπύλες και την όμορη ανάντι λωρίδα μέχρι την κορυφογραμμή- έξαρση. Το μικρότερο υψόμετρο του τμήματος της κορυφογραμμής- έξαρσης που αντιστοιχεί στο οικόπεδο σύμφωνα με τα παραπάνω, θα είναι και το ανώτατο του προς ανέγερση κτιρίου. (βλέπε και έγγραφο ΕγγρΔΤΕ/α/5979/162/22207(Δ/νση Τοπ. Εφαρμογών). εικ 5. Στα σχήματα 1 και 2 παρουσιάζονται περιπτώσεις επιτυχούς προσαρμογής του κτιριακού όγκου στο φυσικό ανάγλυφο. 6. Μέγιστη κλίση εδάφους για οικοδομησιμότητα: Δεν κρίνεται αναγκαίο να οριστεί εντός των ορίων των οικισμών. 7. Τρόπος κάλυψης και επικάλυψης (στέγη - γεωμετρία, κλίσεις, χρώμα -, δώμα και αναλογία % στέγης - δώματος, ένταξη συστημάτων ΑΠΕ - πράσινες στέγες εάν προτείνονται κ.λ.π.): Σύμφωνα με την παράγραφο 2 του άρθρου 3 του Π.Δ. της (ΦΕΚ 594 Δ'), για την επικάλυψη των κτισμάτων ορίζονται τα εξής: " Οι οικοδομές δέον όπως καλύπτονται δια στέγης μορφής όμοιας των παραδοσιακών (τετρακλινούς, δικλινούς, μονοκλινούς), μετά των αντιστοίχων προεξοχών, ή επιπέδου δώματος μετ' αναλόγου μορφής και διαστάσεων στηθαίου ή συνδυασμού των δύο συστημάτων, κατά τα επικρατούντα παραδοσιακά πρότυπα του αμέσου περιβάλλοντος αυτών. Εις περίπτωσιν επιβολής στέγης, απαγορεύεται η συνέχιση των οικοδομικών εργασιών αίτινες ακολουθούν τας τοιαύτας του φέροντος οργανισμού και των τοίχων πληρώσεως του κτιρίου, προ της περατώσεως των εργασιών κατασκευής της στέγης. Η στέγη είναι υποχρεωτική έστω και εάν άνωθεν του κατασκευαζόμενου τμήματος οικοδομής επιτρέπεται ή προβλέπεται η κατασκευή επί πλέον ορόφου. Εις περίπτωσιν κατασκευής δώματος, τυχόν αναμονές (οπλισμού) καλύπτονται υποχρεωτικά." Η εν λόγω διάταξη κρίθηκε σκόπιμο να εξειδικευτεί περεταίρω με βάση τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της τοπικής αρχιτεκτονικής των υπό μελέτη οικισμών. Αναλυτικότερα: Υπεράνω του μεγίστου ύψους του κτιρίου, επιβάλλεται η κατασκευή τετράριχτης στέγης, μέγιστης κλίσης 35%. Σε ισόγεια κτίσματα επιτρέπεται επίσης η διαμόρφωση δίριχτης ή μονόριχτης στέγης, δεδομένου ότι συναντώνται στα πλαίσια της αρχιτεκτονικής παράδοσης των οικισμών. Ειδικότερα στους οικισμούς Αλυκή, Κάστρο και Παναγιά η επικάλυψη γίνεται υποχρεωτικά με σχιστόπλακες σε απόχρωση γκρι. Στους λοιπούς οικισμούς επιτρέπεται επιπλέον η επικάλυψη με κεραμίδια βυζαντινού, ρωμαϊκού ή γαλλικού τύπου, χρώματος κεραμιδί (απαγορεύεται το κόκκινο). Η εξειδίκευση σε ότι αφορά την κλίση κρίθηκε αναγκαία με στόχο την αποφυγή νέων στεγάσεων με έντονα επικλινή κλίτη, αφού αντίστοιχες ατυχείς επιλογές εντοπίστηκαν σε σύγχρονες οικοδομές Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 9

10 ΜΕΧΡΙ 2000 ΚΑΤΟΙΚΩΝ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΩΝ ΕΝΟΤΗΤΩΝ ΚΑΒΑΛΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ εντός των οικισμών και αλλοιώνουν την παραδοσιακή τους εικόνα. Οι επικαλύψεις προσδιορίζονται δεδομένου ότι αποτελούν διακριτικό χαρακτηριστικό της αρχιτεκτονικής του τόπου, ειδικότερα στους οικισμούς που έως σήμερα εμφανίζονται αποκλειστικά σχιστόπλακες. Η μέγιστη επιτρεπόμενη προεξοχή της στέγης περιμετρικά του κτίσματος ορίζεται στα 0,20 μέτρα συμπεριλαμβανομένης της επικάλυψης. Κατά παρέκκλιση και μόνο στην περίπτωση ξύλινης φέρουσας κατασκευής στέγης που προβάλλεται εμφανής εξωτερικά του κτιρίου, η μέγιστη επιτρεπόμενη προεξοχή της, συμπεριλαμβανομένης της επικάλυψης ορίζεται σε 0,50 μέτρα. Ο επιπλέον περιορισμός της φέρουσας ξύλινης κατασκευής, που τίθεται ως προϋπόθεση για τη διαμόρφωση προέκτασης της στέγης, αποσκοπεί στην αποφυγή εκτεταμένης προεξοχής της πλάκας οπλισμένου σκυροδέματος περιμετρικά των κτιριακών όγκων, που διαπιστώθηκε σε συμβατικές μεταγενέστερες κατασκευές εντός των οικισμών. Η εν λόγω διαμόρφωση αποτελεί την ανεπιτυχή μετάφραση της παραδοσιακής προεξοχής της στέγασης στη σύγχρονη οικοδομική δραστηριότητα, με τρόπο τέτοιο που υποβαθμίζει αισθητικά το δομημένο περιβάλλον των οικισμών. Κάθε διακριτός ορθογωνικός όγκος καλύπτεται από μία μόνο τετράριχτη στέγη. (εικ.6) Στις περιπτώσεις συνδυασμού ισοϋψών ορθογωνικών όγκων σε σύνθετες διατάξεις π.χ. διάταξη Γ, η στέγαση επιβάλλεται να γίνεται με ενιαία στέγη, που ακολουθεί το περίγραμμα της κάτοψης του υποκείμενου ορόφου (εικ.6) εικ 6. Στα δύο πρώτα σχήματα παρουσιάζονται οι ενδεικνυόμενοι τρόποι κάλυψης των κτιριακών όγκων. Στο τρίτο σχήμα παρουσιάζεται μη αποδεκτός τρόπος κάλυψης. Οι παραπάνω διατάξεις που προστίθενται, εξειδικεύουν της προδιαγραφές της μορφής της στέγασης των κτιριακών συνθέσεων με στόχο αφενός την εναρμόνιση με τις νέες διατάξεις περί "Κλίμακας κτιριακών όγκων", που προστέθηκαν με την παράγραφο 2 του παρόντος, αφετέρου δε την αποφυγή τυχόν πολύπλοκων στεγάσεων σε νέες οικοδομές. Το μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος της στέγης ορίζεται στα 1,50 μ. Μέσα στη στέγη απαγορεύεται η διάνοιξη ανοιγμάτων και η δημιουργία ορόφου, ή τμήματος ορόφου. Οι παραπάνω δύο διατάξεις προσθέτουν αναγκαίους περιορισμούς, δεδομένου ότι χωρίς αυτούς δίδεται το περιθώριο κατασκευής στεγών μεγάλου ύψους με επιπλέον ανοίγματα ή και κλειστούς χώρους στο εσωτερικό τους. Πλέον όσων προαναφέρθηκαν προστίθενται ακόμη τα ακόλουθα: Απαγορεύεται κάθε είδους κατασκευή πάνω από τη στέγη εξαιρουμένων των καπνοδόχων. Διευκρινίζεται ότι άλλες κατασκευές (π.χ. ηλιακά συστήματα) που εντοπίστηκαν στις στέγες των κτισμάτων, κρίθηκε ότι αλλοιώνουν σημαντικά τη φυσιογνωμία των παραδοσιακών οικισμών. Στέγαση με δώμα επιτρέπεται σε ισόγεια κτίσματα μέγιστης επιφανείας 15 τ.μ. Στην περίπτωση αυτή δεν επιτρέπεται η προεξοχή της πλάκας του δώματος περιμετρικά της τοιχοποιίας, ενώ Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 10

11 ΜΕΧΡΙ 2000 ΚΑΤΟΙΚΩΝ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΩΝ ΕΝΟΤΗΤΩΝ ΚΑΒΑΛΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ απαγορεύονται επίσης οι εμφανείς αναμονές, σύμφωνα και με την ισχύουσα διάταξη. 8. Αρχιτεκτονικοί τύποι κτισμάτων με δυνατότητα διαφοροποιήσεων σε πεδινούς οικισμούς ή σε περιοχές με κλίσεις: Οι ακόλουθες διευκρινίσεις προστίθενται δεδομένου ότι η χωροθέτηση των παραδοσιακών κτιριακών όγκων σε σχέση με την κλίση του εδάφους αποτελεί χαρακτηριστικό της συνολικής εικόνας που εν τέλει διαμορφώνει ο κάθε οικισμός και κατ' επέκταση στοιχείο της παραδοσιακής φυσιογνωμίας του. Αναλυτικότερα: Στο σύνολο των οικισμών η τοποθέτηση των ορθογωνικών κτιριακών μονάδων γίνεται με τη μακρά πλευρά είτε παράλληλα, είτε κάθετα στις ισοϋψείς του εδάφους. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι στους οικισμούς Θεολόγος και Σωτήρας επικρατεί η παράλληλη τοποθέτηση, που επηρεάζει αντίστοιχα τη συνολική εντύπωση των οικισμών από την κατωφέρεια της περιοχής. Στους λοιπούς οικισμούς εμφανίζονται και οι δύο τοποθετήσεις εξίσου, σε συνάρτηση και με τον τρόπο ανάπτυξης του εκάστοτε πολεοδομικού ιστού στο φυσικό ανάγλυφο των περιοχών. Με αυτά τα δεδομένα, η τοποθέτηση κάθε νέας οικοδομής εντός των οικισμών, θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τα χαρακτηριστικά του άμεσου περιβάλλοντός της. Σε ότι αφορά τα ανοίγματα - κουφώματα καθώς και τα λοιπά επιμέρους μορφολογικά στοιχειά των οικοδομών, σύμφωνα με τις παραγράφους 5 και 6 του άρθρου 3 του Π.Δ. της (ΦΕΚ 594 Δ'), προβλέπονται τα εξής: "5. Η κατασκευή ενός εκάστου των κατωτέρων στοιχείων των οικοδομών επιτρέπεται μόνον εάν απαντώνται κατά κανόνα και όχι κατ' εξαίρεση στις οικοδομές του αμέσου περιβάλλοντος του κτιρίου. α) Εξωστών ανοικτών ή κλειστών εν εσοχή ή εν εξοχή β) Προστεγασμάτων γ) Κλιμάκων ανοιχτών δ) Στοών ε) Τοίχων αντιστηρίξεως στ) Κογχών ζ) Πέργκολας η) Αρχιτεκτονικών προεξοχών και λοιπών λειτουργικών ή διακοσμητικών στοιχείων. 6. Άπαντα τα κατά την προηγούμενη παράγραφο στοιχεία ως και τα κουφώματα και οι καμινάδες προσαρμόζονται ως προς την μορφή, το υλικό, τον τρόπο κατασκευής και τους χρωματισμούς, εις τα παραδοσιακά πρότυπα του αμέσου περιβάλλοντος της οικοδομής." Οι ως άνω παράγραφοι θέτουν ένα γενικό πλαίσιο προσέγγισης που βασίζεται στον τρόπο με τον οποίο ο κάθε μελετητής αντιλαμβάνεται και ερμηνεύει την έννοια των παραδοσιακών προτύπων" σε κάθε οικισμό. Δεδομένου ότι εντοπίστηκε σημαντικός αριθμός ατυχών επιλογών, που επιβαρύνουν αισθητικά την εικόνα των οικισμών, αναγκαία κρίθηκε η περεταίρω εξειδίκευση των διατάξεων με τις συγκεκριμένες κατευθύνσεις, τους όρους και περιορισμούς των παραγράφων 9 και 10 του παρόντος, για κάθε στοιχείο που απαντάται στην αρχιτεκτονική παράδοση του τόπου, χωριστά (ανοίγματα, κουφώματα, εξώστες - ανοιχτοί/κλειστοί -. εξωτερικές κλίμακες κ.α.). 9. Αναλογίες και θέση ανοιγμάτων, τύποι κουφωμάτων Τα ανοίγματα θα πρέπει να έχουν σχήμα ορθογωνικό, με αναλογία πλάτους - ύψους περίπου από 1/2 έως 1/1. Σε θύρες του ισογείου επιτρέπεται και η αναλογία 1/2,5. Το ποσοστό όλων των ανοιγμάτων δε θα πρέπει να ξεπερνά το 20% της συνολικής επιφάνειας των όψεων. Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 11

12 ΜΕΧΡΙ 2000 ΚΑΤΟΙΚΩΝ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΩΝ ΕΝΟΤΗΤΩΝ ΚΑΒΑΛΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Ειδικότερα, σε τοιχοποιίες εμφανούς λιθοδομής, το πλήρες θα πρέπει να υπερτερεί του κενού στις επιφάνειες των όψεων, ώστε να διατηρηθεί ο κατά κανόνα εσωστρεφής χαρακτήρας των λιθόχτιστων επιφανειών. Στις εν λόγω επιφάνειες η ελάχιστη απόσταση ανοίγματος από τις γωνίες του κτίσματος ορίζεται σε 0,80 μ., ενώ η ελάχιστη απόσταση μεταξύ ανοιγμάτων σε 0,50 μ. Οι παραπάνω περιορισμοί διατυπώθηκαν δεδομένου ότι στην παραδοσιακή αρχιτεκτονική των οικισμών τα περισσότερα και μεγαλύτερου μεγέθους ανοίγματα διαμορφώνονται στον όροφο και στις όψεις με τον ευνοϊκότερο, ανάλογα με τη θέση του οικοπέδου, προσανατολισμό. Το πλήρες υπερτερεί πάντοτε του κενού στις φέρουσες λίθινες τοιχοποιίες των όγκων, αλλά και συνολικά στην κατασκευή. Σε τμήματα των όψεων του ανώτερου ορόφου παραδοσιακών κτισμάτων, που κατασκευάζονται από ξυλόπηκτη τοιχοποιία, [σε προεξοχή ή όχι του κύριου όγκου], τα ανοίγματα αυξάνονται σε αριθμό και μέγεθος (τηρουμένων των επικρατουσών αναλογιών) ενώ οι μεταξύ τους αποστάσεις μειώνονται, με αποτέλεσμα το κενό να επικρατεί του πλήρους. Το μέγιστο πλάτος παραθύρου ορίζεται σε 1,00 μ. Ειδικότερα, για ανοίγματα αναλογίας πλάτους - ύψους 1/1 το μέγιστο πλάτος μπορεί να φτάνει τα 1,60 μ. Το μέγιστο πλάτος θύρας ορίζεται σε 1,20 μ. Ειδικότερα, το μέγιστο πλάτος ανοίγματος: i. σε δίφυλλες θύρες ισογείου μπορεί να φτάνει και τα 1,60 μ. ii. σε θύρες ισόγειων καταστημάτων μπορεί να φτάνει και τα 2,00 μ Στην περίπτωση εισόδου σε κλειστό χώρο στάθμευσης, το μέγιστο πλάτος του ανοίγματος ορίζεται σε 2,50 μ και το μέγιστο ύψος σε 2,20 μ., με στόχο την εξυπηρέτηση αναγκαίων σύγχρονων λειτουργικών αναγκών. Σε τοιχοποιίες εμφανούς λιθοδομής, η διαμόρφωση των ανοιγμάτων γίνεται με ενιαίο ξύλινο ή λίθινο πρέκι. Δυνατή είναι και η διαμόρφωση πρεκιού εμφανούς οπλισμένου σκυροδέματος με επεξεργασία αδρής επιφάνειας (π.χ. χτυπητό, υδροβολημένο κλπ). Απαγορεύονται ανοίγματα άλλων σχημάτων πλην του ορθογωνικού (π.χ. κυκλικά, πολύπλευρα, τοξωτά, αψιδωτά, τρίγωνα κ.α.). Απαγορεύεται η περιμετρική επένδυση των ανοιγμάτων με κάθε είδους πλακίδια ή άλλα διακοσμητικά υλικά, ώστε να αποφευχθούν ψευδοπαραδοσιακές αναφορές. Σε ότι αφορά τα κουφώματα: Τα υαλοστάσια επιβάλλεται να είναι ξύλινα, ανοιγόμενα, ανασυρόμενα ή και ανακλινόμενα. Τα εξώφυλλα επιβάλλεται να είναι ξύλινα, ανοιγόμενα, γαλλικού ή γερμανικού τύπου, ή ανακλινόμενα, καρφωτά, ταμπλαδωτά ή περσιδωτά. Επισημαίνεται ότι πλέον των τύπων κουφωμάτων που συναντώνται στα παραδοσιακά κτίσματα, προστέθηκαν τα ανακλινόμενα, εφόσον κρίθηκε ότι αποτελούν επιλογές που δύναται να ενταχθούν ομαλά στη φυσιογνωμία των οικισμών. Τα περσιδωτά γαλλικού και γερμανικού τύπου αποτελούν κατά κανόνα μεταγενέστερες (των παραδοσιακών) προσθήκες που έχουν ενσωματωθεί πλέον στην εικόνα του δομημένου περιβάλλοντος. Τέλος αξίζει να σημειωθεί ότι στον ανώτερο όροφο των παραδοσιακών οικοδομών, όπου τα ανοίγματα αυξάνονται σε αριθμό και οι αποστάσεις μεταξύ τους μειώνονται, δεν υπάρχουν εξώφυλλα. Επιτρέπεται επίσης η τοποθέτηση ρολού από ξύλο με την προϋπόθεση ότι το τυχόν εμφανές στην όψη κουτί εγκιβωτισμού διαμορφώνεται επίσης ξύλινο. Επισημαίνεται ότι αντίστοιχες κατασκευές εξωφύλλων συναντώνται ήδη με μεγάλη συχνότητα σε οικοδομές των οικισμών, ενώ διευκρινίζεται ότι ατυχής, ως προς την προσαρμογή, είναι συνήθως η επιλογή του υλικού και του χρωματισμού (π.χ. λευκό αλουμίνιο) και όχι τόσο ο τύπος του Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 12

13 ΜΕΧΡΙ 2000 ΚΑΤΟΙΚΩΝ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΩΝ ΕΝΟΤΗΤΩΝ ΚΑΒΑΛΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ κουφώματος. Απαγορεύονται τα συρόμενα κουφώματα. Η κατασκευή σιδεριών ασφαλείας γίνεται από οριζόντιες διατομές απλής μορφής χωρίς νεοπαραδοσιακές διακοσμήσεις. Η διάταξη προστίθεται με στόχο την αποφυγή της τοποθέτησης σιδεριών με πολύπλοκα διακοσμητικά μοτίβο, που δε συνάδουν με την επικρατούσα λιτή διακοσμητική διάθεση των παραδοσιακών κατασκευών. Απαγορεύονται οι αλουμινοκατασκευές κάθε είδους. Απαγορεύονται τα συνθετικά κουφώματα (PVC κλπ). Όλα τα εξωτερικά κουφώματα κάθε κτιρίου επιβάλλεται να έχουν ενιαίο χρωματισμό. Κουφώματα από σίδηρο επιτρέπονται μόνο σε ισόγεια καταστήματα και σε χώρους στάθμευσης. 10. Επιμέρους μορφολογικά στοιχεία (εξώστες, εξωτερικές κλίμακες, χαγιάτια, σκιάδια μάνδρες, περιφράξεις, υδρορροές, κ. λ. π.): α. Εξώστες (ανοιχτοί και κλειστοί) Ανοιχτοί εξώστες Η φέρουσα κατασκευή ανοιχτών εξωστών μπορεί να είναι ξύλινη, είτε μεταλλική, είτε από οπλισμένο σκυρόδεμα με ορθογωνική κάτοψη. Ειδικότερα, στους οικισμούς Αλυκή, Κάστρο, Σωτήρας και Μεγάλος Πρίνος, η φέρουσα κατασκευή ανοικτών εξωστών επιβάλλεται να είναι ξύλινη. Διευκρινίζεται ότι στους λοιπούς οικισμούς πλέον των ξύλινων ανοιχτών εξωστών κρίθηκε σκόπιμο να επιτραπούν επίσης μεταλλικές κατασκευές καθώς και κατασκευές από οπλισμένο σκυρόδεμα σε πρόβολο, δεδομένης της συχνότητας με την οποία εμφανίζονται ανάλογες επιλογές εντός των οικισμών. Στην περίπτωση εξώστη οπλισμένου σκυροδέματος ως μέγιστο πάχος πλάκας ορίζονται τα 0,15 μ. Στην περίπτωση μεταλλικών ή ξύλινων εξωστών, επιτρέπεται η ενίσχυση της στήριξης με μεταλλικές ή ξύλινες αντηρίδες αντίστοιχα. Σχετικά με τις διαστάσεις των ανοιχτών εξωστών: To μέγιστο πλάτος ορίζεται σε 1,00 μ. Ειδικότερα σε εξώστες ξύλινης ή μεταλλικής φέρουσας κατασκευής, το μέγιστο πλάτος μπορεί να προσαυξάνεται σε 1,60 μ, με την προϋπόθεση ότι η κατασκευή στηρίζεται σε ξύλινες ή μεταλλικές αντηρίδες. Οι εξώστες ξύλινης φέρουσας κατασκευής δύναται να στηρίζονται και σε κατακόρυφους ξύλινους στυλοβάτες. (εικ.7) εικ 7. Πρώτο σχήμα: γενικοί περιορισμοί διαστάσεων εξώστη. Δεύτερο σχήμα: περιορισμοί διαστάσεων ξύλινου ή μεταλλικού εξώστη με στήριξη σε αντηρίδες ή στυλοβάτες. Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 13

14 ΜΕΧΡΙ 2000 ΚΑΤΟΙΚΩΝ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΩΝ ΕΝΟΤΗΤΩΝ ΚΑΒΑΛΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Οι εν λόγω περιορισμοί διαμορφώθηκαν με στόχο την αποφυγή εξωστών μεγάλου πλάτους, όπως επίσης στεγασμένων χώρων εκτεταμένης επιφάνειας στο ισόγειο, αλλά και στον όροφο των κατασκευών (εφόσον ο ανοιχτός εξώστης επικαλύπτεται). Το μέγιστο μήκος εξώστη δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερο των 2/3 της αντίστοιχης όψης. Η ελάχιστη απόσταση του εξώστη από τις γωνίες του κτίσματος ορίζεται στα 0,50μ. Ανά μεμονωμένο κτιριακό όγκο ειδικότερα σε ότι αφορά την κατοικία, καθώς και κτίσματα ξενώνων μικρής κλίμακας ή επαγγελματικής χρήσεως, επιτρέπεται η κατασκευή μόνο ενός εξώστη στη στενή πλευρά των κτισμάτων και μέχρι δύο συνολικά εξωστών. Οι εξώστες κατασκευάζονται αποκλειστικά στον ανώτερο όροφο του κτίσματος. H παραπάνω διάταξη προστέθηκε με στόχο την αποφυγή της καθ' ύψος επανάληψης εξωστών, σε περιπτώσεις που επιτρέπεται υπέρβαση ύψους, κατά παρέκκλιση, βάσει των διατάξεων της παραγράφου 4, που έχει ως αποτέλεσμα τη διαμόρφωση κτισμάτων με τη μορφή αστικής πολυκατοικίας. (εικ.8) εικ 8. Πρώτο σχήμα: Ο εξώστης διαμορφώνεται στον ανώτερο όροφο στην περίπτωση υπέρβαση ύψους κατά παρέκκλιση. Δεύτερο σχήμα: Αντιθέτως, απαγορεύεται η καθ'ύψος επανάληψη εξωστών. Απαγορεύεται η κατασκευή γωνιακών και περιμετρικών ανοιχτών εξωστών, όπως επίσης οι συνεχείς σε όλο το μήκος της όψης εξώστες. Επισημαίνεται ότι οι συγκεκριμένες απαγορεύσεις προστίθενται με στόχο την αποφυγή συνεχών και περιμετρικών εξωστών που [ειδικότερα επαναλαμβανόμενοι καθ' ύψος] παραπέμπουν στην εικόνα αστικής πολυκατοικίας. Απαγορεύονται εξώστες με σχήμα διαφορετικό του ορθογωνικού (καμπύλα σχήματα, πολύγωνα, τρίγωνα κ.α., με στόχο την αποφυγή τυχόν "φλύαρων" συνδυασμών σε νέες οικοδομές. Σε ότι αφορά τη στέγαση των ανοιχτών εξωστών: Το προστέγασμα των εξωστών διαμορφώνεται ως ανεξάρτητη, οριζόντια ή με μικρή κλίση έως 3%, ελαφριά, μεταλλική ή ξύλινη κατασκευή ορθογωνικής κάτοψης και ομοίων διαστάσεων με τον εξώστη, από απλές διατομές χωρίς διακοσμητικές απολήξεις διαμορφώσεις. (εικ.9) Η ανώτερη επιφάνεια των στεγάστρων, στην περίπτωση αυτή, θα πρέπει να απέχει τουλάχιστον 0,50μ από την απόληξη της τοιχοποιίας. Η επικάλυψη του προστεγάσματος μπορεί να γίνεται με φυσικό πράσινο (κληματαριές, αναρριχόμενα φυτά) είτε με ξύλινες ορθογωνικές, ή μεταλλικές διατομές, ή εν γένει φυσικά υλικά. Απαγορεύεται η επικάλυψη με κεραμίδια ή σχιστόπλακες. Εναλλακτικά επιτρέπεται επίσης η τοποθέτηση υαλοπινάκων ή αναλόγων διαφανών υλικών. Σε εξώστες, υποχρεωτικά ξύλινης κατασκευής, ελάχιστου μήκους 2,00 μ., είναι δυνατή επίσης η επιστέγαση: i. με προέκταση της κύριας στέγης ακολουθώντας υποχρεωτικά την κλίση της, και μόνο με την προϋπόθεση ξύλινης φέρουσας κατασκευής αυτής, που προβάλλεται εμφανής εξωτερικά του κτιρίου. Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 14

15 ΜΕΧΡΙ 2000 ΚΑΤΟΙΚΩΝ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΩΝ ΕΝΟΤΗΤΩΝ ΚΑΒΑΛΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ii. με ανεξάρτητο επικλινές τμήμα ξύλινης κατασκευής που ακολουθεί υποχρεωτικά την κλίση της στέγης. Το ανώτερο σημείο της επικάλυψης της στέγασης του εξώστη δε μπορεί να απέχει από το κατώτερο σημείο της φέρουσας κατασκευής της κύριας στέγης του κτίσματος απόσταση μεγαλύτερη των 0,15 μ. Και στις δύο παραπάνω περιπτώσεις η στέγαση του εξώστη στηρίζεται υποχρεωτικά σε κατακόρυφους ξύλινους στυλοβάτες, που καταλήγουν είτε στο επίπεδο του εξώστη, είτε στο έδαφος.. Η επικάλυψη γίνεται με το υλικό επικάλυψης της κύριας στέγης. (εικ. 9) Η επιβολή ξύλινης φέρουσας κατασκευής της επιστέγασης τίθεται έτσι ώστε να αποφεύγονται οι εκτεταμένες προεξοχές πλάκας οπλισμένου σκυροδέματος. Ο περιορισμός του ελάχιστου μήκους εξώστη, τέθηκε ώστε να αποφευχθούν δυσανάλογα μικρές (σε σχέση με την κύρια στέγη) κατασκευές στεγάστρων με επικάλυψη από κεραμίδια ή σχιστόπλακες. Αναγκαίο κρίνεται επίσης η επιστέγαση του εξώστη να ακολουθεί την κλίση της κύριας στέγης προκειμένου να αποφεύγονται πολύπλοκες στεγάσεις πολλαπλών κλίσεων στον ίδιο κτιριακό όγκο. εικ 9. Δυνατότητες στέγασης εξωστών: ανεξάρτητη οριζόντια ελαφριά κατασκευή και ανεξάρτητο επικλινές τμήμα με στήριξη σε στυλοβάτες. Οι εναλλακτικές στεγάσεις που περιγράφονται ως άνω εντοπίζονται ήδη στους οικισμούς και εφόσον τηρηθούν οι σχετικοί περιορισμοί ως προς τα μεγέθη, τα υλικά και τους χρωματισμούς (βλ. και παραγράφους 13 και 14 του παρόντος), κρίνεται ότι μπορούν να ενσωματωθούν επιτυχώς στη φυσιογνωμία του δομημένου περιβάλλοντος. Σε ότι αφορά τα στηθαία των ανοιχτών εξωστών: Στους εξώστες επιτρέπεται η διαμόρφωση κιγκλιδωμάτων με ξύλινα ή μεταλλικά, κατακόρυφα ή οριζόντια στοιχεία, απλού σχεδίου. Απαγορεύονται σε κάθε περίπτωση κιγκλιδώματα με πολλαπλά διακοσμητικά στοιχεία περίπλοκων σχημάτων και συνδυασμών, τα κτιστά κιγκλιδώματα με εγκοπές, καθώς και τα κιγκλιδώματα με τη μορφή μπαλούστρων. Κλειστοί εξώστες (σαχνισιά) Η διαμόρφωση κλειστού εξώστη (σαχνισί) στον ανώτερο όροφο των κτηρίων, που προσμετράται στον Σ.Δ., επιτρέπεται μόνο στους οικισμούς όπου συναντάται παραδοσιακά, και υπό τις εξής προϋποθέσεις (εικ. 11): -Το ελάχιστο πλάτος αυτού ορίζεται σε 0,40μ., και το μέγιστο σε 0,80μ. Στην περίπτωση που καταλαμβάνει ολόκληρο το μήκος της αντίστοιχης όψης το πλάτος του δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει τα 0,40 μ. -Ο κλειστός εξώστης επιτρέπεται να εξέχει πέραν της ρυμοτομικής γραμμής του οικοπέδου μέχρι 0,40μ με την προϋπόθεση ότι θα απέχει από τυχόν απέναντι εξώστη τουλάχιστον 4μ. Εξώστες που έχουν πρόσωπο σε δρόμους πλάτους μεγαλύτερου των 4,8μ. μπορούν να εξέχουν πέραν της ρυμοτομικής γραμμής απόσταση μεγαλύτερη των 0,4μ. με την προϋπόθεση πάντα ότι η απόσταση από τον απέναντι παραμένει τουλάχιστον 4μ. Το κατώτερο σημείο αυτών πρέπει να απέχει Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 15

16 ΜΕΧΡΙ 2000 ΚΑΤΟΙΚΩΝ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΩΝ ΕΝΟΤΗΤΩΝ ΚΑΒΑΛΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ τουλάχιστον 3,3μ. από το πεζοδρόμιο ή το φυσικό ή διαμορφωμένο έδαφος. -Ο κλειστός εξώστης απέχει από τα πίσω ή τα πλάγια όρια του οικοπέδου τουλάχιστον 2,5μ. Οι εν λόγω περιορισμοί αφορούν την καλύτερη δυνατή σχέση των κλειστών εξωστών με διαμορφώσεις κοινόχρηστων χώρων και γειτονικές ιδιοκτησίες. Το μήκος των κλειστών εξωστών ενός κτιρίου δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερο από το 1/3 του συνολικού μήκους των όψεών του. Το μήκος των ανοικτών και κλειστών εξωστών συνολικά δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερο από τα 2/5 του συνολικού μήκους των όψεών του. εικ 10. Περιορισμοί διαστάσεων κλειστών εξωστών Πλέον των παραπάνω, σκόπιμο κρίθηκε να δοθούν επίσης οι ακόλουθες προδιαγραφές: Η στέγη του κλειστού εξώστη αποτελεί φυσική συνέχεια της στέγης του κτιρίου. Το αρμόδιο Σ.Α. μπορεί να επιβάλλει επιπλέον περιορισμούς ως προς τη θέση και το μέγεθος των εξωστών (ανοιχτών και κλειστών) σε κάθε κτίριο ξεχωριστά για λόγους προσαρμογής και προστασίας του κτισμένου και φυσικού χώρου που το περιβάλλει. β. Σκίαστρα Σε ότι αφορά τις κατασκευές σκιάστρων εντός των οικισμών, διατηρείται η ισχύουσα διάταξη της παραγράφου 8 του άρθρου 3 του Π.Δ. της (ΦΕΚ 594 Δ') σύμφωνα με την οποία: "Απαγορεύεται η τοποθέτησις πετασμάτων (τεντών) εις οιουσδήποτε χώρους, πλην των ισογείων χώρων παραμονής ατόμων των κέντρων αναψυχής, εστιατορίων κ.λπ. κατά την κρίσιν της Επιτροπής Ενασκήσεως Αρχιτεκτονικού Ελέγχου από απόψεως μορφής, χρώματος, υλικού κ.λπ." Επιπλέον προστίθενται τα εξής: Για τη στέγαση μεμονωμένων ανοιγμάτων θυρών εισόδου της οικοδομής επιτρέπεται η διαμόρφωση σκιάστρου, ορθογωνικής κάτοψης και ελαφριάς μεταλλικής - ξύλινης κατασκευής, σε πρόβολο. Το μέγιστο πλάτος του σκιάστρου ορίζεται σε 1,00 μ. Ειδικότερα στους οικισμούς Μαριές, Παναγία, Ποταμιά και Θεολόγος επιτρέπεται επίσης η διαμόρφωση με πλάκα σκυροδέματος σε πρόβολο. Τα στέγαστρα και σκίαστρα που τοποθετούνται στην κάθε οικοδομή, θα πρέπει να ενσωματώνονται διακριτικά στο συνολικό σχεδιασμό των όψεων. Γενικά, προτιμώνται οι ελαφριές κατασκευές σκίασης με λεπτές διατομές, ώστε να είναι διακριτές μορφολογικά, από το στιβαρό κύριο όγκο των κτισμάτων. Απαγορεύονται προστεγάσματα σχημάτων διαφορετικών του ορθογωνικού (καμπύλα σχήματα, πολύγωνα, τρίγωνα κ.α.). Απαγορεύονται κάθε είδους προστεγάσματα με επικάλυψη από κεραμίδια ή σχιστόπλακες [με εξαίρεση όσα αναφέρονται αποκλειστικά για τη στέγαση ανοιχτών εξωστών και θυρών εισόδου], τόσο στις όψεις των κτισμάτων όσο και στους υπαιθρίους, δημόσιους και ιδιωτικούς χώρους των οικισμών. Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 16

17 ΜΕΧΡΙ 2000 ΚΑΤΟΙΚΩΝ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΩΝ ΕΝΟΤΗΤΩΝ ΚΑΒΑΛΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Εναλλακτικά, όπου υπάρχει ανάγκη ηλιοπροστασίας, τυχόν σκιάδια και στέγαστρα διαμορφώνονται κατ' αναλογία των οριζόντιων προστεγασμάτων ελαφριάς μεταλλικής - ή ξύλινης κατασκευής, όπως περιγράφηκαν για τους εξώστες (βλ. παρ. 10α). Επισημαίνεται ακόμη ότι ο αποτελεσματικός σκιασμός των επιφανειών μπορεί να επιτυγχάνεται με την κατάλληλη, σε ότι αφορά τη θέση και το είδος ( φυλλοβόλα, αειθαλή), επιλογή φύτευσης, όπως αναλύεται στην παράγραφο 18 του παρόντος. γ. Εξωτερικές κλίμακες Τυχόν εξωτερική, ανοιχτή κλίμακα: i. μπορεί να έχει μέγιστο πλάτος 1,00μ., δεν υπολογίζεται στο ποσοστό κάλυψης και το συντελεστή δόμησης και αναπτύσσεται παράλληλα, τουλάχιστον κατά τα 2/3 του μήκους της, και σε επαφή με την μακρά πλευρά του κτιρίου. ii. δεν επιτρέπεται να συνεχίζει σε τυχόν υπόγειο χώρο. iii. επιβάλλεται να μένει ακάλυπτη iv. μπορεί να είναι είτε συμπαγής, οπότε η επίστρωση των βαθμίδων γίνεται με φυσικά πετρώματα ή τσιμεντοκονία, είτε ελαφριάς ξύλινης κατασκευής Το στηθαίο εξωτερικής ανοιχτής κλίμακας μπορεί να κατασκευάζεται κατ' αντιστοιχία των κιγκλιδωμάτων εξωστών. δ. Περιφράξεις Σε ότι αφορά την κατασκευή περιφράξεων, η παράγραφος 7 του άρθρου 3 του Π.Δ. της (ΦΕΚ 594 Δ') προέβλεπε τα εξής: "Οι περιφράξεις των οικοπέδων, (τοίχοι, κάγκελα, αυλόθυρα, κλπ.) κατασκευάζονται ως προς το υλικό, την μορφή και το ύψος κατά τα παραδοσιακά πρότυπα. Η κατασκευή κτιστού περιφράγματος, ελαχίστου ύψους 1.80 μ. για την κάλυψη χώρων εργασίας αποθηκών, συνεργείων αυτοκινήτων, βιοτεχνιών κλπ., από τους κοινόχρηστους χώρους του οικισμού δύναται να επιβάλλεται όταν καθ' οποιονδήποτε τρόπο εξωτερικεύονται οι ως άνω χρήσεως κατά την κρίση της Επιτροπής Ενασκήσεως Αρχιτεκτονικού Ελέγχου" Η εν λόγω διάταξη διατηρείται και εξειδικεύεται ακολούθως με συγκεκριμένες προδιαγραφές υλικών και κατασκευής. Οι περιφράξεις διαμορφώνονται (ως προς το ύψος, τη μορφή και το υλικό) σύμφωνα με τα επικρατούντα στο άμεσο περιβάλλον της οικοδομής. Σε δρόμους με συνεχή μέτωπα που διαμορφώνονται από όψεις κτισμάτων και υψηλές μάνδρες απαγορεύεται η κατασκευή χαμηλών περιτοιχίσεων, η τοποθέτηση κιγκλιδωμάτων ή η μείωση του ύψους των υφισταμένων. Στους οικισμούς Σωτήρας, Μεγάλος Πρίνος, Αλυκή και Κάστρο, οι κτιστές περιφράξεις των οικοπέδων κατασκευάζονται υποχρεωτικά από λιθοδομή ή ξηρολιθοδομή, εμφανή ή ασβεστωμένη, με τις προδιαγραφές κατασκευής της παραγράφου 13. Στους λοιπούς οικισμούς επιτρέπεται επίσης η κτιστή περίφραξη με τοιχοποιία επιχρισμένη με αδρό σοβά, λευκών και υπόλευκων αποχρώσεων. Η διαφοροποίηση των επιμέρους οικισμών έγινε με κριτήριο την καλύτερη δυνατή ενσωμάτωση στο εκάστοτε φυσικό και δομημένο περιβάλλον, λαμβάνοντας παράλληλα υπόψη τις επικρατούσες κατά περίπτωση μορφές. Απαγορεύονται τυχόν διαμορφώσεις του ανοίγματος της αυλόθυρας που παραπέμπουν σε "νεοπαραδοσιακό" στυλ, π.χ. τοξωτό πρέκι ή διαμόρφωση τριγωνικού αετώματος. Επιτρέπεται μόνο η οριζόντια διαμόρφωση του ανοίγματος. Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 17

18 ΜΕΧΡΙ 2000 ΚΑΤΟΙΚΩΝ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΩΝ ΕΝΟΤΗΤΩΝ ΚΑΒΑΛΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Η κατασκευή των κιγκλιδωμάτων θα πρέπει να είναι αντίστοιχη με αυτή που περιγράφηκε για τους εξώστες σε κάθε οικισμό, ενώ ισχύουν επίσης οι σχετικές απαγορεύσεις (μπαλούστρα, πολύπλοκα σχήματα κ.τ.λ.) Οι αυλόπορτες μπορούν να είναι ξύλινες ή και μεταλλικές απλού σχεδίου χωρίς πολύπλοκα διακοσμητικά στοιχεία που παραπέμπουν σε ψευδοπαραδοσιακές μορφές. Οι υφιστάμενες παραδοσιακές περιφράξεις ιδιοκτησιών διατηρούνται ή αποκαθίστανται στην αυθεντική τους μορφή, ως προς τα υλικά, τους χρωματισμούς και τις διαστάσεις. Με στόχο την τήρηση των παραπάνω διατάξεων, υποβάλλονται πλήρη σχέδια όψεων για τις προβλεπόμενες προς κατασκευή περιφράξεις. ε. Υδρορρόες Οι υδρορρόες των κτισμάτων θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη στη διαμόρφωση των αντίστοιχων όψεων, ώστε να ενσωματώνονται αρμονικά στη σύνθεση ως μορφολογικά στοιχεία του κτίσματος. Η ακριβής θέση τους θα πρέπει να υποδεικνύεται στα προς έγκριση σχέδια της μελέτης. Σε κάθε περίπτωση απαγορεύεται η χρήση εμφανών πλαστικών υδρορροών. στ. Λοιπά χαρακτηριστικά Στις νέες οικοδομές δεν πρέπει να γίνεται αποδεκτός ο στείρος μιμητισμός των παλαιότερων κτισμάτων με την αναπαραγωγή μεμονωμένων παραδοσιακών στοιχείων και την αυθαίρετη χρήση τους σε τυχαίους συνδυασμούς. Οι σύγχρονες κατασκευές οφείλουν να εκφράζουν την εποχή τους και να προσαρμόζονται στο δομημένο περιβάλλον υιοθετώντας τις γενικές αρχές της αρχιτεκτονικής παράδοσης με αφαιρετικές αναφορές στα επιμέρους χαρακτηριστικά της. Στο πλαίσιο αυτό ενδεικτικά αναφέρεται ότι (στα κτίσματα, στις περιφράξεις και εν γένει στις διαμορφώσεις δημόσιων και ιδιωτικών χώρων των οικισμών), απαγορεύονται στοιχεία όπως επενδύσεις με λίθινες πλάκες ή πλακίδια μικρού πάχους, έναντι λίθων, πρόσθετα ή ανάγλυφα διακοσμητικά στοιχεία (σειρά κεραμιδιών στην περίμετρο δωμάτων, γύψινα στοιχεία, γλυπτά, μίμηση κιόνων και αετωμάτων, περίτεχνα γείσα κ.α.), διακοσμητικές καμάρες, αψίδες, τόξα κ.τ.λ. Απώτερος στόχος είναι η αποφυγή της αναπαραγωγής του "νεοπαραδοσιακού" στυλ, που υποβαθμίζει αισθητικά τόσο το φυσικό όσο και το δομημένο περιβάλλον των υπό μελέτη Περιφερειακών Ενοτήτων. 11. Στοιχεία τεχνολογικού εξοπλισμού ( τοποθέτηση κλιματιστικών, ηλιοθερμοσίφωνες κ.λ.π.): Τα στοιχεία τεχνολογικού εξοπλισμού επηρεάζουν την εξωτερική εικόνα των οικοδομών, και κατ' επέκταση την εικόνα του δημόσιου χώρου των οικισμών, επιβαρύνοντάς τη σημαντικά σε περίπτωση κακής τοποθέτησης ή επιμέρους ατυχών επιλογών, όπως διαπιστώθηκε από την ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης (π.χ. ηλιοθερμοσίφωνες στη στέγη των οικοδομών του οικισμού της Παναγίας). Για το λόγο αυτό αναγκαίο κρίθηκε να προστεθούν οι ακόλουθες διατάξεις: Τα στοιχεία τεχνολογικού εξοπλισμού θα πρέπει να συμπεριλαμβάνονται στα προς έγκριση σχέδια της μελέτης (κατόψεις, όψεις). Οι ηλιακοί συλλέκτες, τυχόν υφιστάμενες δεξαμενές αποθήκευσης νερού καθώς και τυχόν λοιπές μηχανολογικές ή άλλες εγκαταστάσεις τοποθετούνται υποχρεωτικά σε σημείο μη ορατό από οποιονδήποτε κοινόχρηστο χώρο του οικισμού. Απαγορεύεται η τοποθέτησή τους σε όψεις των κτισμάτων και στην οροφή - στέγη των οικοδομών. Τα κλιματιστικά μηχανήματα τοποθετούνται υποχρεωτικά σε θέση μη ορατή από οποιονδήποτε κοινόχρηστο χώρο του οικισμού, σε ειδικές διαμορφώσεις των όψεων ή διαμορφωμένες εσοχές του κτίσματος και όχι στις κύριες όψεις ή στην οροφή - στέγη αυτού. Η θέση τους προσδιορίζεται στην αρχιτεκτονική μελέτη (κατόψεις - όψεις). Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 18