ΔΘΝΙΚΗ ΥΟΛΗ ΓΗΜΟΙΑ ΓΙΟΙΚΗΗ Κ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΗ ΔΙΡΑ

Transcript

1 Ε ΔΘΝΙΚΗ ΥΟΛΗ ΓΗΜΟΙΑ ΓΙΟΙΚΗΗ Κ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΗ ΔΙΡΑ ΣΜΗΜΑ ΓΔΝΙΚΗ ΓΙΟΙΚΗΗ ΣΔΛΙΚΗ ΔΡΓΑΙΑ Θέμα: Οι Τπερεζίες Γενικού Οικονομικού σμθέρονηος (ΤΓΟ) σπό ηο πρίζμα ηοσ κοινοηικού δικαίοσ ηων κραηικών ενιζτύζεων Δπιβλέπων: Βαζίλειος Καραγιάννες ποσδάζηρια: Κωνζηανηία Γαδέηα ΑΘΗΝΑ

2 ΠΔΡΙΛΗΦΗ Η παξνχζα εξγαζέα πξαγκαηεχεηαη ηηο θχξηεο πηπρϋο ηεο ξχζκηζεο ησλ Τπεξεζηψλ Γεληθνχ Οηθνλνκηθνχ πκθϋξνληνο (ΤΓΟ), ππφ ην πξέζκα ηνπ θνηλνηηθνχ δηθαένπ ησλ θξαηηθψλ εληζρχζεσλ. Δηδηθφηεξα, χζηεξα απφ νξηζκϋλεο εηζαγσγηθϋο ζθϋςεηο αλαθνξηθϊ κε ηελ αλϊγθε ζπγθεξαζκνχ ηεο απαέηεζεο ησλ θξαηψλ κειψλ λα ππεξεηνχλ ζηφρνπο δεκνζένπ ζπκθϋξνληνο - φπσο ε παξνρά ΤΓΟ- κε ηε ζεκηηά επηδέσμε ηεο Δπξσπατθάο Έλσζεο πξνο δηαζθϊιηζε ηνπ αλφζεπηνπ αληαγσληζκνχ εληφο ηεο εληαέαο αγνξϊο, ην δεχηεξν θεθϊιαην ηεο εξγαζέαο πεξηϋρεη κέα ζπλνπηηθά παξνπζέαζε ησλ θνηλνηηθψλ δηαηϊμεσλ πεξέ αληαγσληζκνχ θαη εηδηθφηεξα πεξέ θξαηηθψλ εληζρχζεσλ. ην ηξέην θεθϊιαην επηρεηξεέηαη ν ελλνηνινγηθφο πξνζδηνξηζκφο ησλ ΤΓΟ θαη εμεηϊδεηαη ην πεδέν ηεο θνηλνηηθάο παξϋκβαζεο ζηνλ ηνκϋα απηφ, ελψ ζην ηϋηαξην θεθϊιαην δηεξεπλϊηαη ελδειερψο ην δάηεκα ηεο λνκηθάο αμηνιφγεζεο ηεο θξαηηθάο ρξεκαηνδφηεζεο πνπ ιακβϊλνπλ επηρεηξάζεηο επηθνξηηζκϋλεο κε ηελ παξνρά ΤΓΟ ππφ ην πξέζκα ηνπ θνηλνηηθνχ δηθαένπ ησλ θξαηηθψλ εληζρχζεσλ. Η Ϋξεπλα θαη ε αλϊπηπμε ηνπ ζϋκαηνο βαζέζηεθε ζηελ θαηαγξαθά, αλϊιπζε θαη εξκελεέα πεγψλ, λνκνζεηηθψλ θαη λνκνινγηαθψλ (πξσηνγελϋο θαη παξϊγσγν δέθαην ηεο Δ.Δ., soft law θαη λνκνινγέα ηνπ ΓηθΔΔ θαη ηνπ ΓΓηθΔΔ), θαζψο θαη ζεσξεηηθψλ (βηβιηνγξαθέα θαη αξζξνγξαθέα). Πξσηαξρηθά επηδέσμε απνηειεέ ε πιάξεο θαηαλφεζε ησλ εθϊζηνηε εθαξκνζηϋσλ θαλφλσλ, απφ ηελ Ϊπνςε ησλ ππνθεηκϋλσλ ηνπο, ηνπ αληηθεηκϋλνπ ξχζκηζάο ηνπο θαη ηεο Ϋθηαζάο ηνπο θαη εθεέ πνπ ρξεηϊδεηαη ηεο κειϋηεο ηεο δηαρξνληθάο εθαξκνγάο ηνπο. Έγηλε επέζεο ρξάζε ζε θϊπνην βαζκφ ηεο ζπγθξηηηθάο θαη ηζηνξηθάο κεζφδνπ, ψζηε λα ζπλδεζεέ ε ηζηνξηθά εμϋιημε ηεο Ϋλλνηαο ηεο δεκφζηαο ππεξεζέαο ζηα θξϊηε κϋιε κε ηε ζχγρξνλε πξαγκαηηθφηεηα θαη ηελ θνηλνηηθά Ϋλλνηα ησλ ΤΓΟ. Σν Γηθαζηάξην ηεο ΔΔ (ΓηθΔΔ) Ϋθξηλε φηη νη θξαηηθϋο αληηζηαζκέζεηο γηα ηελ παξνρά ΤΓΟ δελ ζπληζηνχλ θξαηηθϋο εληζρχζεηο ππφ ηελ Ϋλλνηα ηνπ Ϊξ. 107 παξ. 1 πλζλδδ, ππφ νξηζκϋλεο φκσο πεξηνξηζηηθϋο, ζσξεπηηθϊ εθαξκνδφκελεο πξνυπνζϋζεηο, απνθιεένληαο θαηαξράλ ηελ εθαξκνγά ηνπ Ϊξ. 106 παξ. 2 πλζλδδ γηα ηε δηθαηνιφγεζε ησλ αληηζηαζκέζεσλ πνπ δελ πιεξνχλ ηηο σο Ϊλσ πξνυπνζϋζεηο. 2

3 SUMMARY The present paper deals with the main aspects concerning the regulation of financing services of general economic interest (SGEI) under the perspective of state aid community law. In particular, after a few introductory thoughts on the need to reconcile the demand of state members of the EU to accomplish public interest goals such as the provision of SGEI with the legitimate concern of the EU to ensure undistorted competition within the single market, the second chapter of the paper briefly presents the competition and more specifically the state aid community rules. The third chapter deals with defining conceptually the term SGEI and discussing the scope of community action in this area, while in the fourth chapter the question of legal evaluation of the state funding of enterprises responsible for providing SGEI, is examined in detail. The research and development of the subject were based on the analysis of legislative sources and jurisprudence (primary and secondary community law, soft law, Court of Justice and General Court of the EU caselaw), but also of doctrine (books and articles). The fundamental objective is the full analysis of the applicable rules of law, their subjects, their object of regulation and extension and if needed their application through time. To a limited extent, recourse is also made to the historical and comparative method, so as to connect the historical evolution of the concept of public service in various state members with modern reality and the community definition of the SGEI. The Court of Justice gave a definitive answer to the question by ruling that financial compensations for SGEI do not constitute state aids within the meaning of ar. 107 par. 1 of the Treaty on the Functioning of the EU under certain restrictive, cumulatively applied, conditions and by excluding in principle the application of the exemption provided by art. 106 par. 2. 3

4 ΛΔΞΔΙ-ΚΛΔΙΓΙΑ Τπηπεζίερ Γενικού Οικονομικού ςμθέπονηορ (ΤΓΟ), Τπηπεζίερ Κοινήρ Χθέλειαρ, Καθολική Τπηπεζία, Ανηιζηάθμιζη Τποσπέωζηρ ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΑ Γημόζιαρ Τπηπεζίαρ, Κπαηικέρ Δνιζσύζειρ, Απόθαζη Altmark. 4

5 ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΑ Ι. ΔΙΑΓΧΓΗ Α) Γεληθά ζει. 9 Β) Δηδηθφηεξα νη ΤΓΟ... ζει. 11 ΙΙ. Η ΠΡΟΣΑΙΑ ΣΟΤ ΑΝΣΑΓΧΝΙΜΟΤ & ΟΙ ΚΡΑΣΙΚΔ ΔΝΙΥΤΔΙ Α) Ο ξφινο ηνπ ειεχζεξνπ αληαγσληζκνχ ζηελ πνιηηηθή ηεο Δ.Δ.. ζει. 13 Β) Δηδηθφηεξα νη θξαηηθέο εληζρχζεηο (α πλζλδδ). ζει Έλλνηα..... ζει ΔμαηξΫζεηο..... ζει Γηαδηθαζέα ειϋγρνπ... ζει. 25 ΙΙΙ. ΤΓΟ ΚΑΙ ΚΟΙΝΟΣΙΚΗ ΔΝΝΟΜΗ ΣΑΞΗ ΓΔΝΙΚΑ Α) Οξηζκνί-Οξνινγία.... ζει πγθξηηηθά Δπηζθφπεζε ζει Δλλνηνινγηθφο πξνζδηνξηζκφο.... ζει Κνηλνηηθά πνιηηηθά..... ζει. 33 Β) Γεληθή ξχζκηζε ησλ ΤΓΟ ζην θνηλνηηθφ δίθαην.... ζει ΓηαηΪμεηο ησλ πλζεθψλ θαη εξκελεέα ηνπο ζει Καζνιηθά ππεξεζέα νη θνηλνηηθϊ ξπζκηζκϋλεο ΤΓΟ ζει Η νδεγέα γηα ηε δηαθϊλεηα (80/723/ΔΟΚ)... ζει. 48 ΙV. ΝΟΜΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΗ ΣΧΝ ΚΡΑΣΙΚΧΝ ΑΝΣΙΣΑΘΜΙΔΧΝ ΓΙΑ ΠΑΡΟΥΗ ΤΓΟ A) Οη ππνζηεξηδφκελεο εξκελεπηηθέο πξνζεγγίζεηο..... ζει Παξνπζέαζε ησλ δνγκαηηθψλ πξνζεγγέζεσλ..... ζει Η εμϋιημε ηεο λνκνινγέαο ηνπ ΓηθΔΔ θαη ηνπ ΓΓηθΔΔ κϋρξη ηελ απφθαζε Altmark.....ζει Η πξαθηηθά ηεο Δπξσπατθάο Δπηηξνπάο.... ζει. 60 Β) Η απφθαζε Altmark: επίιπζε ηνπ δεηήκαηνο απφ ην ΓηΚΔΔ... ζει To ηζηνξηθφ ηεο ππφζεζεο... ζει Οη πξνηϊζεηο ηνπ γελ. εηζαγγειϋα Léger.....ζει Οη πξνηϊζεηο ησλ γελ. εηζαγγειϋσλ Jacobs θαη Stix-Hackl... ζει H απφθαζε ηνπ ΓηΚΔΔ..... ζει Κξηηηθά Απνηέκεζε - ρφιηα.... ζει. 71 Γ) Οη post Altmark εμειίμεηο.. ζει. 77 5

6 1. Η post Altmark λνκνινγέα ηνπ ΓηΚΔΔ θαη ηνπ ΓΓηθΔΔ. ζει Η αλϊγλσζε ηεο Αltmark κϋζα απφ ηελ πξαθηηθά ηεο Δπξσπατθάο Δπηηξνπάο... ζει Σν θαλνληζηηθφ πιαέζην ηεο Δπξσπατθάο Δπηηξνπάο.. ζει. 85 V. ΔΠΙΜΔΣΡΟ... ζει. 91 VI. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ A. Διιεληθή..... ζει. 97 Β. Αιινδαπή..... ζει. 97 VII. ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ A. Διιεληθή... ζει. 97 Β. Αιινδαπή ζει. 98 VIII. ΠΑΡΑΓΧΓΟ ΓΙΚΑΙΟ Α. Καλνληζκνί... ζει. 100 Β. Οδεγίεο... ζει. 100 Γ. Απνθάζεηο... ζει. 102 ΙΥ. SOFT LAW A. Αλαθνηλψζεηο... ζει. 103 B. Δθζέζεηο-Γλψκεο-Ψεθίζκαηα... ζει. 104 X. ΙΣΟΥΧΡΟΙ... ζει. 105 ΥI. ΔΤΡΔΣΗΡΙΟ ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ Α) Ννκνινγία ηνπ ΓηθΔΔ... ζει. 105 Β) Ννκνινγία ηνπ ΓΓηθΔΔ... ζει. 108 ΥΙI. ΠΑΡΑΡΣΗΜΑΣΑ Α) Απφθαζε Altmark ηνπ ΓηθΔΔ... ζει. 109 B) Απφθαζε ηεο Δπηηξνπήο ηεο 28 εο Ννεκβξίνπ ζει. 136 Γ) Κνηλνηηθφ πιαίζην γηα ηηο θξαηηθέο εληζρχζεηο ππφ κνξθή αληηζηάζκηζεο γηα ηελ παξνρή δεκφζηαο ππεξεζίαο... ζει

7 ΤΝΣΟΜΟΓΡΑΦΙΔ Ϊξ. ΓΓηθΔΔ ΓΔΚ ΓηθΔΔ Γηθαζηάξην ΓεΚΔ ΓηΜΔΔ ΔΔ ΔΔΔπξΓ ΔΚ ΔΟΚ Δπηηξνπά ΠΔΚ πλζδδ πλζδκ πλζδκαυ πλζλδδ ΥξΙΓΓ CDE CJEG CMLR EStAL ISUPE JTDE MLR RDUE RMCUE RTDE Ϊξζξν Γεληθφ Γηθαζηάξην ηεο Δπξσπατθάο Έλσζεο Γηθαζηάξην ησλ Δπξσπατθψλ Κνηλνηάησλ Γηθαζηάξην ηεο Δπξσπατθάο Έλσζεο Γηθαζηάξην ηεο Δπξσπατθάο Έλσζεο Γεκφζηεο πκβϊζεηο θαη ΚξαηηθΫο Δληζρχζεηο Γέθαην ΜΫζσλ ΔλεκΫξσζεο θαη Δπηθνηλσλέαο Δπξσπατθά Έλσζε Διιεληθά Δπηζεψξεζε Δπξσπατθνχ Γηθαένπ Δπξσπατθά Κνηλφηεηα Δπξσπατθά Οηθνλνκηθά Κνηλφηεηα Δπξσπατθά Δπηηξνπά Πξσηνδηθεέν Δπξσπατθψλ Κνηλνηάησλ πλζάθε γηα ηελ Δπξσπατθά Έλσζε πλζάθε Δπξσπατθάο Κνηλφηεηαο πλζάθε Δπξσπατθάο Κνηλφηεηαο Άλζξαθα θαη ΥΪιπβα πλζάθε γηα ηε Λεηηνπξγέα ηεο Δπξσπατθάο Έλσζεο ΥξνληθΪ Ιδησηηθνχ Γηθαένπ Cahiers de Droit Européen Cahiers Juridiques de l Électricité et du Gaz Common Market Law Review European State Aid Law Quarterly Initiative pour des services d'utilité publique en Δurope Journal des Tribunaux - Droit européen The Modern Law Review Revue Du Droit De L'union Européenne Revue du Marché Commun et de l'union Européenne Revue Trimestrielle de Droit Européen 7

8 ΔθθξΪδσ ηηο ζεξκϋο κνπ επραξηζηέεο πξνο ηνλ θ. Βαζέιεην ΚαξαγηΪλλε, Γ.Ν., Γηθεγφξν θαη επηβιϋπνληα θαζεγεηά κνπ, γηα ηελ πνιχηηκε ζπκβνιά ηνπ ζηελ εθπφλεζε ηεο παξνχζαο εξγαζέαο. Αζάλα, 25 Μαΐνπ 2010 Κσλζηαληέα ΓαδΫηα 8

9 I. ΔΙΑΓΧΓΗ Α) Γεληθά Η ζεσξέα ηνπ ηϋιεηνπ αληαγσληζκνχ θαη ε ζπλαθφινπζε αληέιεςε ηνπ νηθνλνκηθϊ νπδϋηεξνπ θξϊηνπο, Ϋηζη φπσο δηαηππψζεθαλ αξρηθϊ απφ ηνπο νηθνλνκνιφγνπο ηεο Νενθιαζηθάο ρνιάο ην 19 ν αηψλα θπξηϊξρεζε γηα πνιχ θαηξφ ζηελ νξζφδνμε νηθνλνκηθά ζθϋςε θαη επεξϋαζε Ϋληνλα ηελ νηθνλνκηθά πνιηηηθά. Δηδηθφηεξα, ζχκθσλα κε ηε ζεσξέα απηά, ζηελ πιάξσο αληαγσληζηηθά αγνξϊ, ε νπνέα ραξαθηεξέδεηαη απφ κεγϊιν αξηζκφ επηρεηξάζεσλ ζηνλ θιϊδν, απφ ηελ παξαγσγά ηππνπνηεκϋλνπ ά νκνηνγελνχο πξντφληνο, ηελ ηϋιεηα πιεξνθφξεζε ησλ αγνξαζηψλ ζρεηηθϊ κε ηελ πνηφηεηα ηνπ πξντφληνο θαη ηε δπλαηφηεηα ειεχζεξεο εηζφδνπ θαη εμφδνπ 1, ν κεραληζκφο ησλ ηηκψλ πεηπραέλεη λα επηιχεη ηα βαζηθϊ νηθνλνκηθϊ πξνβιάκαηα κε ηνλ απνηειεζκαηηθφηεξν δπλαηφ ηξφπν ρσξέο νπνηαδάπνηε θξαηηθά παξϋκβαζε, ε νπνέα κφλν ζηξεβιψζεηο κπνξεέ λα πξνθαιϋζεη. Όηαλ φκσο απηϋο νη ζεσξεηηθϋο πξνζεγγέζεηο άξζαλ ζε αληέζεζε κε ηηο νηθνλνκηθϋο εμειέμεηο (ξαγδαέα επηθξϊηεζε ησλ κνλνπσιέσλ ζε πνιιϋο αγνξϋο απφ ην 1880 θαη κεηϊ, Ϋληνλεο νηθνλνκηθϋο δηαηαξαρϋο κε απνθνξχθσκα ηελ θξέζε ηνπ 1930 θιπ.), νη χζηεξνη λενθιαζηθνέ νηθνλνκνιφγνη Ϊξρηζαλ λα αλαζεσξνχλ ηηο αξρηθϊ δηαηππσκϋλεο ζεσξέεο γηα ην κνληϋιν ηνπ ηϋιεηνπ αληαγσληζκνχ θαη ζπλαθφινπζα ηηο αληηιάςεηο ηνπο γηα ηνλ νηθνλνκηθφ ξφιν ηνπ θξϊηνπο 2. ΠξΪγκαηη πνιιϋο απφ ηηο βαζηθϋο ππνζϋζεηο ζηηο νπνέεο ζηεξέδεηαη ε ιεηηνπξγέα ηνπ ηϋιεηνπ αληαγσληζκνχ δελ επαιεζεχηεθαλ ζηελ πξϊμε θαη γη απηφλ αθξηβψο ην ιφγν ε αγνξϊ παξνπζηϊδεη ζνβαξϋο αηϋιεηεο 3 εέηε ζηε ζθαέξα ηεο θαηαλϊισζεο εέηε ζηε ζθαέξα ηεο παξαγσγάο ά ζε νιφθιεξν ην νηθνλνκηθφ ζχζηεκα, κε αξλεηηθϊ απνηειϋζκαηα γηα ην επέπεδν ηεο θνηλσληθάο επεκεξέαο. Χο εθ ηνχηνπ, θαζέζηαηαη αλαγθαέα ε παξϋκβαζε ηνπ θξϊηνπο, ε νπνέα εέλαη 1 Βι. D. Begg «Δηζαγσγά ζηελ νηθνλνκηθά», εθδ. Κξηηηθά 1998, Σφκνο Ι, Κεθ. 9, ζει Βι. Γ. ΚαξΪγησξγαο «Γεκφζηα νηθνλνκηθά 1: Οη νηθνλνκηθϋο ιεηηνπξγέεο ηνπ θξϊηνπο», εθδ. Παπαδάζεο 1979, θεθ. 3, ζει. 72 επ. 3 ΠξΫπεη λα ζεκεησζεέ φηη απφ ηνπο λενθιαζηθνχο, πξψηνο ν Α. G. Pigou ζην Ϋξγν ηνπ «The economics of welfare» (Macmillan, 1932) πεξηγξϊθεη ζπζηεκαηηθϊ αξθεηϋο πεξηπηψζεηο πνπ ε αγνξϊ δελ νδεγεέ ζε επηζπκεηϊ απνηειϋζκαηα. Σελ έδηα πεξένδν ε J. Robinson «Economics of Imperfect Competition» (Λνλδέλν, 1934) θαη ν J. Keynes κε ην Ϋξγν ηνπ General Theory of employment, Interest and Money εκβαζχλνπλ ζε πνιιϋο αηϋιεηεο θαη αδπλακέεο ηεο αγνξϊο. 9

10 δηνξζσηηθά ησλ αηειεηψλ ηεο αγνξϊο, Ϋρνληαο σο θχξην ζθνπφ ηε βειηηζηνπνέεζε ηεο θαηαλνκάο ησλ κϋζσλ παξαγσγάο. ηελ ππφζεζε ηνπ αηεινχο αληαγσληζκνχ βαζέζηεθε ελ πνιινέο θαη ην ζεζκηθφ νηθνλνκηθφ κνληϋιν ησλ ηδξπηηθψλ ζπλζεθψλ ηεο ΔΟΚ, ην νπνέν ελψ ζηεξέδεηαη ζηε ζεζκηθά θαηνρχξσζε ηεο ειεχζεξεο αγνξϊο απνδϋρεηαη ηαπηφρξνλα ην ξφιν ηεο θξαηηθάο παξϋκβαζεο (ηφζν ζε θνηλνηηθφ, φζν θαη εζληθφ επέπεδν), πξνθεηκϋλνπ εέηε λα αληηκεησπηζηνχλ νη ζπλϋπεηεο ησλ αλεπαξθεηψλ (αηειεηψλ) ηεο αγνξϊο, εέηε λα εμππεξεηεζνχλ ζηνρεχζεηο γεληθφηεξνπ δεκνζένπ ζπκθϋξνληνο. Έηζη, θαη ζηηο κϋξεο καο, ν ξφινο ηνπ θξϊηνπο ζηελ νηθνλνκηθά δηϊξζξσζε ησλ θξαηψλ κειψλ ηεο Δπξσπατθάο Έλσζεο παξακϋλεη ζεκαληηθφο θαη ε δηεέζδπζά ηνπ ζηελ νηθνλνκηθά δσά πνιχκνξθε, αθφκα θαη ζάκεξα, ζηελ επνρά ησλ ηδησηηθνπνηάζεσλ θαη ηεο ζπξξέθλσζεο ηνπ δεκνζένπ ηνκϋα. ΠξΪγκαηη, ην θξϊηνο, αθελφο κελ επεκβαέλεη γηα λα ξπζκέζεη ζπρλϊ κε επηηαθηηθφ ηξφπν ηνπο φξνπο παξαγσγάο θαη δηϊζεζεο πξντφλησλ θαη ππεξεζηψλ (θξϊηνο- ξπζκηζηάο), αθεηϋξνπ δε ζπκκεηϋρεη ζηελ έδηα ηελ παξαγσγά (θξϊηνο- επηρεηξεκαηέαο), φηαλ επαξθψο ζεκειησκϋλνη ιφγνη δεκνζένπ ζπκθϋξνληνο ην επηβϊιινπλ. Οη παξαπϊλσ ιεηηνπξγέεο αλαδεηθλχνπλ ηδέσο ην ζηξαηεγηθφ ξφιν ηνπ θξϊηνπο ζηελ νηθνλνκηθά αλϊπηπμε 4. Βεβαέσο, ε Δπξσπατθά Έλσζε ζηεξέδεηαη πϊληνηε ζ «Ϋλα θαζεζηψο πνπ εμαζθαιέδεη αλφζεπην αληαγσληζκφ κϋζα ζηελ εζσηεξηθά αγνξϊ». Η επέηεπμε σζηφζν ηεο εγθαζέδξπζεο θαη ηεο δηαηάξεζεο ελφο ζπζηάκαηνο ειεχζεξνπ θαη αλφζεπηνπ αληαγσληζκνχ ζηελ εζσηεξηθά αγνξϊ δηαηξϋρεη ζνβαξνχο θηλδχλνπο, φρη κφλν απφ ηδησηηθϋο επηρεηξεκαηηθϋο ζπκπεξηθνξϋο, αιιϊ θαη απφ θξαηηθϋο παξεκβϊζεηο ζηελ αγνξϊ, ηδέσο δε φηαλ απηϋο ιακβϊλνπλ ηε κνξθά ρνξάγεζεο νηθνλνκηθψλ πιενλεθηεκϊησλ απφ δεκφζηεο αξρϋο ζε ζπγθεθξηκϋλεο επηρεηξάζεηο πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη εληφο ηεο Δπξσπατθάο Έλσζεο. Η ρνξάγεζε ηϋηνηνπ εέδνπο πιενλεθηεκϊησλ απνηειεέ κέα απφ ηηο ζπλάζεηο κεζφδνπο παξϋκβαζεο ηνπ θξϊηνπο ζηελ νηθνλνκέα θαη ηηο ζπλζάθεο ηεο αγνξϊο, κπνξνχλ δε λα νδεγάζνπλ ζηε ζηξϋβισζε ησλ ζπλζεθψλ αληαγσληζκνχ. 4 Βι. Βαζέιεο. ΚαξαγηΪλλεο, «ΚξαηηθΫο Δληζρχζεηο Κνηλνηηθά & Δζληθά ξχζκηζε», 2006, εθδ. Ννκηθά Βηβιηνζάθε, ζει

11 Απηφλ αθξηβψο ηνλ θέλδπλν Ϋξρεηαη λα αληηκεησπέζεη ην δέθαην ηεο Έλσζεο πεξέ θξαηηθψλ εληζρχζεσλ ζηηο δηαηϊμεηο ησλ Ϊξζξσλ 107 Ϋσο 109 (πξψελ α πλζδκ) ηεο πλζάθεο γηα ηε ιεηηνπξγέα ηεο Δπξσπατθάο Έλσζεο (εθεμάο: «πλζλδδ»), πνπ ζεζπέδνπλ Ϋλα ζχζηεκα ειϋγρνπ ησλ θξαηηθψλ εληζρχζεσλ βϊζεη ηεο αξράο ηεο απαγφξεπζεο ηϋηνησλ θξαηηθψλ παξεκβϊζεσλ ζην κϋηξν πνπ νδεγνχλ ζε επλντθά κεηαρεέξηζε νξηζκϋλσλ επηρεηξάζεσλ θαη επεξεϊδνπλ αξλεηηθϊ ηηο ζπλζάθεο ηνπ αληαγσληζκνχ θαη ην εκπφξην κεηαμχ ησλ θξαηψλ κειψλ. Β) Δηδηθφηεξα νη ΤΓΟ Ο Ϋιεγρνο ησλ θξαηηθψλ εληζρχζεσλ Ϊπηεηαη, φπσο εηπψζεθε, θαη ελφο Ϊιινπ θξέζηκνπ δεηάκαηνο, ηεο απαέηεζεο ησλ θξαηψλ κειψλ λα ππεξεηνχλ ζηφρνπο δεκνζένπ ζπκθϋξνληνο. Δηδηθφηεξα, ζην πιαέζην ηεο δηαπέζησζεο φηη ε επέηεπμε θνηλσληθάο ζπλνράο θαη επεκεξέαο αιιϊ θαη ε πξνψζεζε ηεο ζπλνιηθάο αληαγσληζηηθφηεηαο ηεο επξσπατθάο νηθνλνκέαο πξνυπνζϋηεη ηελ ηθαλνπνέεζε νξηζκϋλσλ ζεκειησδψλ αλαγθψλ ησλ πνιηηψλ, εκθαλέδεηαη ε Ϋλλνηα ησλ ππεξεζηψλ γεληθνχ νηθνλνκηθνχ ζπκθϋξνληνο (εθεμάο: «ΤΓΟ»), νη νπνέεο ζπγθαηαιϋγνληαη κϊιηζηα κεηαμχ ησλ αμηψλ ηεο Δπξσπατθάο Έλσζεο 5 (βι. παξαθϊησ θεθ. ΙΙΙ). Πξφθεηηαη γηα ππεξεζέεο νηθνλνκηθάο θχζεο νη νπνέεο ηθαλνπνηνχλ βαζηθϋο αλϊγθεο ησλ πνιηηψλ ζε δηϊθνξνπο ηνκεέο (π.ρ. χδξεπζε, απνρϋηεπζε, ειεθηξνδφηεζε, ηειεπηθνηλσλέεο θ.ι.π.) θαη πξϋπεη λα παξϋρνληαη ζε φινπο αλεμαηξϋησο ηνπο πνιέηεο αδηαιεέπησο θαη κε πξνζηηνχο νηθνλνκηθνχο φξνπο. Η δε παξνρά ηνπο κπνξεέ λα εμαζθαιέδεηαη ηφζν ζηα πιαέζηα ηνπ δεκφζηνπ φζν θαη ηνπ ηδησηηθνχ ηνκϋα, ρσξέο λα γέλεηαη δηϊθξηζε κεηαμχ δεκνζέσλ θαη ηδησηηθψλ επηρεηξάζεσλ. ε πεξέπησζε φκσο πνπ ε αγνξϊ αδπλαηεέ λα δηαζθαιέζεη επαξθψο απηά ηε ζηφρεπζε, ηα θξϊηε κϋιε ππνρξενχληαη λα δηαζθαιέζνπλ ηελ παξνρά ηνπο, κεηαμχ Ϊιισλ αλαζϋηνληϊο ηελ ζε Ϋλαλ ά πεξηζζφηεξνπο θνξεέο, επηβϊιινληϊο ηνπο ζπγθεθξηκϋλεο ππνρξεψζεηο 5 Βι. Αλαθνέλσζε ηεο Δπηηξνπάο, Οη Τπεξεζέεο Κνηλάο Χθειεέαο ζηελ Δπξψπε, EE C 281/ ζει. 3 επ. 11

12 παξνράο δεκφζηαο ππεξεζέαο 6 θαη ιακβϊλνληαο παξϊιιεια φια ηα απαξαέηεηα κϋηξα γηα ηε ζπλερά παξνρά ησλ ππεξεζηψλ απηψλ ζηνπο πνιέηεο. ηα κϋηξα απηϊ ζπκπεξηιακβϊλεηαη κεηαμχ Ϊιισλ ε ρξεκαηννηθνλνκηθά ζηάξημε ζηνπο επηθνξηηζκϋλνπο κε ηελ παξνρά ησλ σο Ϊλσ ππεξεζηψλ θνξεέο. Σέζεηαη επνκϋλσο ην δάηεκα ηεο λνκηθάο αμηνιφγεζεο ηεο θξαηηθάο ρξεκαηνδφηεζεο πνπ ιακβϊλνπλ επηρεηξάζεηο επηθνξηηζκϋλεο κε ηελ παξνρά ΤΓΟ ππφ ην πξέζκα ηνπ θνηλνηηθνχ δηθαένπ ησλ θξαηηθψλ εληζρχζεσλ, Ϋλα δάηεκα ην νπνέν πϋξαλ ηνπ ζεσξεηηθνχ ηνπ ελδηαθϋξνληνο Ϋρεη θαη ζεκαληηθϋο πξαθηηθϋο πξνεθηϊζεηο, θαζφηη ζρεηέδεηαη Ϊκεζα κε ηε ρξεκαηνδφηεζε ζεηξϊο ΤΓΟ απφ ηα θξϊηε κϋιε θαη ην νπνέν ζα απνηειϋζεη ην θϋληξν πξνβιεκαηηθάο ηεο παξνχζαο εξγαζέαο (βι. παξαθϊησ θεθ. ΙV). Σν δάηεκα ηεο εθαξκνγάο ζηηο επηρεηξάζεηο απηϋο ησλ θνηλψλ θαλφλσλ πεξέ θξαηηθψλ εληζρχζεσλ απαζρφιεζε αξθεηϋο θνξϋο ηφζν ηελ Δπξσπατθά Δπηηξνπά φζν θαη ην Γηθαζηάξην ηεο Δπξσπατθάο Έλσζεο (πξψελ ΓΔΚ) αιιϊ θαη ην Γεληθφ Γηθαζηάξην ηεο Δπξσπατθάο Έλσζεο (πξψελ ΠΔΚ), (εθεμάο: ΓηθΔΔ θαη ΓΓηθΔΔ αληέζηνηρα). Η ζπκθηιέσζε αληηηηζϋκελσλ ζηνρεχζεσλ, άηνη ηεο απαέηεζεο ησλ θξαηψλ κειψλ λα ππεξεηνχλ ζηφρνπο δεκνζένπ ζπκθϋξνληνο κε ηε ζεκηηά επηδέσμε ηεο Έλσζεο πξνο δηαζθϊιηζε ηνπ πγηνχο θαη αλφζεπηνπ αληαγσληζκνχ εληφο ηεο εληαέαο αγνξϊο, δελ εέλαη πϊληνηε επρεξάο. ην δεδνκϋλν απηφ πεξηβϊιινλ, φπνπ ε νηθνλνκηθά ιεηηνπξγέα δελ αθάλεηαη απνθιεηζηηθϊ ζηε ιεηηνπξγέα ηεο αγνξϊο, ε Δπξσπατθά Έλσζε αλαδάηεζε θαη αλαδεηϊ ηελ εμεχξεζε ησλ αλαγθαέσλ ηζνξξνπηψλ, θαζψο ν ζπγθεξαζκφο ειεπζεξέαο ηνπ αληαγσληζκνχ θαη θξαηηθάο παξϋκβαζεο απνηειεέ, φπσο εηπψζεθε, ηε βϊζε εθθέλεζεο ηνπ ζχγρξνλνπ επξσπατθνχ νηθνλνκηθνχ κνληϋινπ. Σν δάηεκα δελ εέλαη λα ηεζεέ εθπνδψλ ε παξϋκβαζε ηνπ θξϊηνπο ζηελ νηθνλνκέα, αιιϊ πσο απηά ζα εέλαη απνηειεζκαηηθά πιεξψληαο πξαγκαηηθνχο φξνπο αλαινγηθφηεηαο θαη επηθνπξηθφηεηαο ζε ζρϋζε κε ηελ ηδησηηθά επηρεηξεκαηηθά δξϊζε. Απηά αθξηβψο ηελ πξνζπϊζεηα ζπκθηιέσζεο θξαηηθάο δξϊζεο θαη ηδησηηθάο πξσηνβνπιέαο αληαλαθιϊ ην θνηλνηηθφ δέθαην πεξέ θξαηηθψλ εληζρχζεσλ ηδέσο ζην πεδέν ησλ ΤΓΟ, πνπ αλαδεηθλχεη ηηο πξναλαθεξζεέζεο αληέξξνπεο ζηνρεχζεηο. 6 Βι. Αλαθνέλσζε ηεο Δπηηξνπάο, Οη Τπεξεζέεο Κνηλάο Χθειεέαο ζηελ Δπξψπε, EE C 17/ ζει. 14 επ. 12

13 II. Η ΠΡΟΣΑΙΑ ΣΟΤ ΑΝΣΑΓΧΝΙΜΟΤ & ΟΙ ΚΡΑΣΙΚΔ ΔΝΙΥΤΔΙ Α. Ο ξφινο ηνπ ειεχζεξνπ αληαγσληζκνχ ζηελ πνιηηηθή ηεο Δ.Δ Η νηθνλνκέα ηεο αλνηρηάο αγνξϊο κε ειεχζεξν αληαγσληζκφ απνηϋιεζε εμαξράο ζεκειηψδε αξρά ηνπ θνηλνηηθνχ εγρεηξάκαηνο, ην νπνέν δηαπλϋεηαη Ϋληνλα απφ ηνλ νηθνλνκηθφ θηιειεπζεξηζκφ πνπ εμαθνινπζεέ λα απνηειεέ αξρά πξσηεχνπζαο ζεκαζέαο γηα ηελ νηθνλνκηθά ιεηηνπξγέα ηεο Έλσζεο θαη ησλ θξαηψλ-κειψλ ηεο. Γηα ηελ αθξέβεηα, ε αλνηρηά αγνξϊ θαη ν ειεχζεξνο αληαγσληζκφο δελ απνηϋιεζαλ πνηϋ απηνζθνπφ, αιιϊ κϋζα γηα ηελ επέηεπμε ησλ ζθνπψλ 7 ηεο Έλσζεο. Η απϊιεηςε ηεο ξεηάο αλαθνξϊο ζηνλ «ειεχζεξν θαη αλφζεπην αληαγσληζκφ» απφ ηε πλζάθε ηεο Ληζζαβψλαο, πνπ ππάξρε ζηε πληαγκαηηθά πλζάθε 8 αιιϊ θαη ζηε πλζδκ 9, δελ επηθϋξεη θακέα απνιχησο 7 Χο ηϋηνηνη πξνβιϋπνληαη ζην Ϊξζξν 3 παξ. 3 ηεο πλζάθεο γηα ηελ Δπξσπατθά Έλσζε (πξψελ α. 2 ΔΔ) κεηαμχ Ϊιισλ ε αεηθφξνο αλϊπηπμε ηεο Δπξψπεο, ε πιάξεο απαζρφιεζε θαη ε θνηλσληθά πξφνδνο, ην πςειφ επέπεδν πξνζηαζέαο θαη βειηέσζεο ηεο πνηφηεηαο ηνπ πεξηβϊιινληνο, ε επηζηεκνληθά θαη ηερλνινγηθά πξφνδνο 8 Βι. Άξζξν Ι-3 παξ. 2, πλζάθε γηα ηε ζϋζπηζε πληϊγκαηνο ηεο Δπξψπεο,: «Η Έλσζε παξϋρεη ζηνπο πνιέηεο ηεο ρψξν ειεπζεξέαο, αζθϊιεηαο θαη δηθαηνζχλεο ρσξέο εζσηεξηθϊ ζχλνξα θαη εζσηεξηθά αγνξϊ φπνπ ν αληαγσληζκφο είλαη ειεχζεξνο θαη αλφζεπηνο». 9 Βι. Άξζξν 3 εδ. δ πλζδκ: «Γηα ηνπο ζθνπνχο ηνπ Ϊξζξνπ 2, ε δξϊζε ηεο Κνηλφηεηαο πεξηιακβϊλεη ζχκθσλα κε ηνπο φξνπο θαη ην ρξνλνδηϊγξακκα πνπ πξνβιϋπεη ε παξνχζα πλζάθε: ( ) δ) Ϋλα θαζεζηψο πνπ εμαζθαιέδεη ειεχζεξν αληαγσληζκφ κϋζα ζηελ εζσηεξηθά αγνξϊ» Άξζξν 4 παξ. 1 πλζδκ: «Γηα ηνπο ζθνπνχο ηνπ Ϊξζξνπ 2, ε δξϊζε ησλ θξαηψλ κειψλ θαη ηεο Κνηλφηεηαο πεξηιακβϊλεη, ζχκθσλα κε ηνπο φξνπο θαη κε ην ρξνλνδηϊγξακκα πνπ πξνβιϋπεη ε παξνχζα πλζάθε, ηε ζϋζπηζε κηαο νηθνλνκηθάο πνιηηηθάο, πνπ βαζέδεηαη ζην ζηελφ ζπληνληζκφ ησλ νηθνλνκηθψλ πνιηηηθψλ ησλ θξαηψλ κειψλ, ζηελ εζσηεξηθά αγνξϊ θαζψο θαη ζηνλ θαζνξηζκφ θνηλψλ ζηφρσλ, θαη αζθεέηαη ζχκθσλα κε ηελ αξρά ηεο νηθνλνκίαο ηεο αλνηρηήο αγνξάο θαη ηνπ ειεπζέξνπ αληαγσληζκνχ». Άξζξν 4 παξ. 2 πλζδκ: «ΠαξΪιιεια, θαη ζχκθσλα κε ηνπο φξνπο, ην ρξνλνδηϊγξακκα θαη ηηο δηαδηθαζέεο πνπ πξνβιϋπεη ε παξνχζα πλζάθε, ε δξϊζε απηά πεξηιακβϊλεη [...] θαη ηνλ θαζνξηζκφ θαη ηελ Ϊζθεζε εληαέαο λνκηζκαηηθάο θαη ζπλαιιαγκαηηθάο πνιηηηθάο, πξσηαξρηθφο ζηφρνο ησλ νπνέσλ εέλαη ε δηαηάξεζε ηεο ζηαζεξφηεηαο ησλ ηηκψλ, θαη, ππφ ηελ επηθχιαμε ηνπ ζηφρνπ απηνχ, ε ππνζηάξημε ησλ γεληθψλ νηθνλνκηθψλ πνιηηηθψλ ζηελ θνηλφηεηα, ζχκθσλα κε ηελ αξρά ηεο νηθνλνκίαο ηεο αλνηρηήο αγνξάο κε ειεχζεξν αληαγσληζκφ». 13

14 κεηαβνιά, θαζψο ζηε πλζάθε γηα ηελ Δπξσπατθά Έλσζε θαη ζηε πλζάθε γηα ηε ιεηηνπξγέα ηεο Δπξσπατθάο Έλσζεο Ϋρεη πξνζαξηεζεέ εηδηθφ πξσηφθνιιν γηα ηελ εζσηεξηθά αγνξϊ θαη ηνλ αληαγσληζκφ 10, ην νπνέν σο θεέκελν πξσηνγελνχο θνηλνηηθνχ δηθαένπ Ϋρεη αθξηβψο ηελ έδηα λνκηθά ηζρχ 11 κε ηηο θαηαξγεζεέζεο δηαηϊμεηο. Έηζη, ν ειεχζεξνο αληαγσληζκφο εμαθνινπζεέ λα δηϋπεη σο αξρά νιφθιεξν ην θεέκελν ηεο λϋαο πλζάθεο, απφ ηνλ πξνζδηνξηζκφ ηεο νηθνλνκηθάο ιεηηνπξγέαο ηεο Έλσζεο 12, κϋρξη ηηο ηζρχνπζεο ζπκθσλέεο θαη απνθϊζεηο ηεο Δπηηξνπάο θαη ηνπ ΓηθΔΔ. ΜΪιηζηα, κπνξεέ λα παξαηεξάζεη θαλεέο φηη ην σο Ϊλσ πξσηφθνιιν εληζρχεη αθφκε πεξηζζφηεξν ηνλ αληαγσληζκφ σο πξφζθνξν κϋζν γηα ηελ επέηεπμε ησλ ζθνπψλ ηεο Έλσζεο, δηφηη πιϋνλ πξνβιϋπεηαη ξεηϊ ε δπλαηφηεηα πξνζθπγάο ζην α. 352 πλζλδδ 13 (πξψελ α. 308 πλζδκ) σο επηθνπξηθά λνκηθά βϊζε γηα ηε ιάςε κϋηξσλ γηα ηελ πξνζηαζέα ηνπ αληαγσληζκνχ. Οη εηδηθφηεξνη πεξέ πξνζηαζέαο ηνπ αληαγσληζκνχ θνηλνηηθνέ θαλφλεο πεξηιακβϊλνληαη ζηνλ Έβδνκν (VII) Σέηιν ηεο πλζλδδ (πξψελ Έθηνο (VI) Σέηινο ηεο πλζδκ) θαη εηδηθφηεξα ζην θεθϊιαην 1, ην νπνέν ηηηινθνξεέηαη «Κνηλνέ θαλφλεο γηα ηνλ αληαγσληζκφ, ηε θνξνινγέα, θαη ηελ πξνζϋγγηζε ησλ 10 Βι. Πξσηφθνιιν ζρεηηθϊ κε ηελ Δζσηεξηθά ΑγνξΪ θαη ηνλ Αληαγσληζκφ: «ε εζσηεξηθά αγνξϊ φπσο νξέδεηαη ζην Ϊξζξν 3 ηεο πλζάθεο γηα ηελ Δπξσπατθά Έλσζε, πεξηιακβϊλεη ζχζηεκα πνπ εμαζθαιέδεη φηη δελ ζηξεβιψλεηαη ν αληαγσληζκφο γηα ην ζθνπφ απηφ ε Έλσζε ιακβϊλεη κϋηξα βϊζεη ησλ δηαηϊμεσλ ησλ πλζεθψλ, εθφζνλ ζπληξϋρεη πεξέπησζε, ζπκπεξηιακβαλνκέλνπ ηνπ άξζξνπ 352 ηεο πλζάθεο γηα ηε ιεηηνπξγέα ηεο Δπξσπατθάο Έλσζεο». 11 Γηα ηελ ηζνδπλακέα ησλ δηαηϊμεσλ ησλ πλζεθψλ βι. ΓΓηθΔΔ T-164/99, Leroy θαηϊ πκβνπιένπ, πιι. 2001, ζ. ΙΙ-1819, Ι-Α-135, ΙΙ-617, ζθϋςε 59, Σ-333/99, X θαηϊ BCE, πιι. 2001, ζ. ΙΙ-3021, Ι-Α-199, ΙΙ Βι. Άξζξν 3 παξ. 3 πλζάθεο γηα ηελ Δπξσπατθά Έλσζε: «Η Έλσζε εγθαζηδξχεη εζσηεξηθά αγνξϊ. ΔξγΪδεηαη κε γλψκνλα ηελ άθξσο αληαγσληζηηθή θνηλσληθή νηθνλνκία ηεο αγνξάο». 13 Βι. παξαπϊλσ ππνζεκεέσζε 10 θαη α. 352 παξ.1 πλζλδδ: «ΔΪλ, ζην πιαέζην ησλ πνιηηηθψλ πνπ θαζνξέδνληαη απφ ηηο πλζάθεο, ε δξϊζε ηεο Έλσζεο ζεσξεέηαη απαξαέηεηε γηα ηελ επέηεπμε ελφο απφ ηνπο ζηφρνπο πνπ ηέζεληαη κε ηηο πλζάθεο, ρσξέο απηϋο λα πξνβιϋπνπλ ηηο εμνπζέεο δξϊζεο πνπ απαηηνχληαη γηα ηνλ ζθνπφ απηφ, ην πκβνχιην, απνθαζέδνληαο νκφθσλα κεηϊ απφ πξφηαζε ηεο Δπηηξνπάο θαη ηελ Ϋγθξηζε ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιένπ, ζεζπέδεη ηηο θαηϊιιειεο δηαηϊμεηο. 14

15 λνκνζεζηψλ». Σν πξψην ηκάκα ηνπ θεθαιαένπ (α πλζλδδ, πξψελ α πλζδκ) ηηηινθνξεέηαη «Καλφλεο εθαξκνζηϋνη επέ ησλ επηρεηξάζεσλ» θαη αλαθϋξεηαη ζηηο πξαθηηθϋο ησλ επηρεηξάζεσλ πνπ κπνξνχλ λα παξεκπνδέζνπλ, λα πεξηνξέζνπλ ά λα ζηξεβιψζνπλ ηνλ αληαγσληζκφ, ελψ ζην δεχηεξν ηκάκα ηνπ (α πλζλδδ, πξψελ α πλζδκ) ξπζκέδνληαη νη θξαηηθϋο εληζρχζεηο. Β. Δηδηθφηεξα νη θξαηηθέο εληζρχζεηο (α πλζλδδ) Όπσο εέδακε, ε θξαηηθά επϋκβαζε ζηελ νηθνλνκέα ησλ θξαηψλ κειψλ ηεο Έλσζεο ζπλππϊξρεη κε ηελ ηδησηηθά πξσηνβνπιέα, θαζψο εμαθνινπζεέ λα ηζρχεη ε πεπνέζεζε φηη ε ιεηηνπξγέα ηεο ειεχζεξεο αγνξϊο Ϋρεη ζπρλϊ θαη αλαπφθεπθηα αλεπηζχκεηα νηθνλνκηθϊ θαη θνηλσληθϊ απνηειϋζκαηα, φπσο θπξέσο ηε δεκηνπξγέα θαη ηε δηεχξπλζε αηνκηθψλ θαη πεξηθεξεηαθψλ αληζνηάησλ, θαη φηη ν ειεχζεξνο αληαγσληζκφο δελ αξθεέ πϊληα γηα λα δψζεη ηε δεηνχκελε αλαπηπμηαθά ψζεζε. ε απηφ ην πιαέζην, ε κε νπνηνλδάπνηε ηξφπν θξαηηθά ελέζρπζε κεκνλσκϋλσλ επηρεηξάζεσλ, νηθνλνκηθψλ θιϊδσλ ά γεσγξαθηθψλ πεξηθεξεηψλ απνηϋιεζε θαη απνηειεέ αθφκα- δηαδεδνκϋλν κϋζν παξεκβαηηθάο νηθνλνκηθάο πνιηηηθάο, κε πνηθέια θέλεηξα θαη ζθνπφ ηελ Ϊξζε ά ηελ απνθπγά ησλ αλεπηζχκεησλ ζπλεπεηψλ ηεο ιεηηνπξγέαο ηεο αγνξϊο, ηελ βειηέσζε ηεο αληαγσληζηηθφηεηαο ηεο εζληθάο νηθνλνκέαο, ηελ θαηαπνιϋκεζε ηεο αλεξγέαο κε ηε δεκηνπξγέα ά ηε δηϊζσζε ζϋζεσλ εξγαζέαο, ηελ πεξηθεξεηαθά αλϊπηπμε θ.α. Χζηφζν, νη θξαηηθϋο εληζρχζεηο κπνξεέ λα Ϋρνπλ σο απνηϋιεζκα ηε λφζεπζε ησλ φξσλ ηνπ πγηνχο αληαγσληζκνχ. Θα πξϋπεη κϊιηζηα λα ζεκεησζεέ φηη κηα θξαηηθά ελέζρπζε επεξεϊδεη Ϊκεζα ηελ ππνθεηκεληθά ζϋζε ηεο σθεινχκελεο επηρεέξεζεο ζηελ αγνξϊ, θαζψο απνθηϊ νηθνλνκηθϊ απνηηκεηϋν πιενλϋθηεκα Ϋλαληη ησλ ππνινέπσλ, ελψ παξϊιιεια παξαβιϊπηεη κε απηφλ ηνλ ηξφπν ζνβαξϊ θαη ηελ πξαθηηθά απνηειεζκαηηθφηεηα ησλ ινηπψλ θαλφλσλ ηνπ αληαγσληζκνχ, απνηηκψκελε ελδερνκϋλσο ζε ηαπηφζεκα ά παξαπιάζηα νηθνλνκηθϊ πιενλεθηάκαηα κε απηϊ πνπ ζα εέρε κηα απαγνξεπκϋλε ζπκθσλέα (α. 101 πλζλδδ) ά ε θαηϊρξεζε δεζπφδνπζαο ζϋζεο (α. 102 πλζλδδ). Καζψο φκσο ηα θξϊηε κϋιε δελ επηζπκνχλ λα απεκπνιάζνπλ Ϋλα θεληξηθφ κϋζν νηθνλνκηθάο πνιηηηθάο, ε πλζλδδ επηρεηξεέ λα αληηκεησπέζεη ζπλζεηηθϊ ηηο αληέξξνπεο απηϋο θαηαζηϊζεηο. Αθελφο κελ πξνζηαηεχεη ηνλ 15

16 ειεχζεξν αληαγσληζκφ κε ηελ θαη αξράλ απαγφξεπζε ησλ θξαηηθψλ εληζρχζεσλ πνπ ηνλ λνζεχνπλ, ζην κϋηξν πνπ επεξεϊδνπλ ηηο ζπλαιιαγϋο ησλ θξαηψλ κειψλ (α. 107 παξ. 1 πλζλδδ), αθεηϋξνπ επηηξϋπεη ζηα θξϊηε κϋιε ηελ Ϊζθεζε νξηζκϋλσλ ζεκηηψλ - απφ ηελ Ϊπνςε ηνπ θνηλνηηθνχ δηθαένπ - εζληθψλ πνιηηηθψλ δηα ηεο ρνξάγεζεο θξαηηθψλ εληζρχζεσλ (βι. α. 107 παξ. 2-3 πλζλδδ, ι.ρ. ηνκεαθϋο θαη πεξηθεξεηαθϋο εληζρχζεηο), ζϋηνληαο ηηο εμαηξϋζεηο απηϋο ππφ ηνλ απνθιεηζηηθφ Ϋιεγρν ηεο Δπξσπατθάο Δπηηξνπάο (κε ηελ επηθχιαμε θπζηθϊ ηνπ ειϋγρνπ ηεο θξέζεο ηεο απφ ηα θνηλνηηθϊ δηθαζηάξηα). Απφ ηα αλσηϋξσ πξνθχπηεη φηη ε πλζλδδ δελ απαγνξεχεη ζπιιάβδελ ηηο θξαηηθϋο εληζρχζεηο θαζψο κέα απφιπηε απαγφξεπζε δελ ζα άηαλ νχηε επηζπκεηά νχηε ξεαιηζηηθά Έννοια ΠξΪγκαηη ε πλζάθε δελ απνθιεέεη a priori ηε ρνξάγεζε νηθνλνκηθψλ βνεζεκϊησλ απφ θξαηηθνχο πφξνπο ζε ηδησηηθϋο ά δεκφζηεο επηρεηξάζεηο, αιιϊ κφλν φηαλ απηϋο εκπέπηνπλ ζηηο πξνυπνζϋζεηο πνπ ζϋηεη ην α. 107 παξ. 1 πλζλδδ. Δηδηθφηεξα, ε απαγφξεπζε ηεο δηϊηαμεο απηάο αθνξϊ i) νηθνλνκηθϋο εληζρχζεηο ii) απφ ηα θξϊηε ά κε θξαηηθνχο πφξνπο iii) πξνο επηρεηξάζεηο ά θιϊδνπο παξαγσγάο iv) πνπ λνζεχνπλ ά απεηινχλ λα λνζεχζνπλ ηνλ αληαγσληζκφ θαη v) επεξεϊδνπλ ηηο κεηαμχ θξαηψλ κειψλ ζπλαιιαγϋο. Δηδηθφηεξα, ε Ϋλλνηα ηεο ελέζρπζεο (i) εθιακβϊλεηαη επξϋσο θαζψο δελ εμαληιεέηαη κφλν ζηηο ζεηηθϋο παξνρϋο, αιιϊ πεξηιακβϊλεη θαη νπνηνδάπνηε κϋηξν πνπ βειηηψλεη ηελ θαηϊζηαζε ά κεηψλεη ηα βϊξε κηαο επηρεέξεζεο, εέλαη δειαδά επξχηεξε απφ ηελ Ϋλλνηα ηεο επηρνξάγεζεο 15. Χο ελέζρπζε ραξαθηεξέδεηαη ινηπφλ απφ ην ΓηθΔΔ θϊζε κϋηξν πνπ κεηψλεη ηηο επηβαξχλζεηο, ηηο νπνέεο θαλνληθϊ Ϋπξεπε λα θϋξεη κηα επηρεέξεζε, ά θϊζε νηθνλνκηθφ πιενλϋθηεκα πνπ απνιακβϊλεη θϊπνηα επηρεέξεζε ρσξέο ζπγθεθξηκϋλε απφ 14 Βι. Γ. Γαγηφγινπ Δπξσπατθφ Κνηλνηηθφ Γέθαην ΙΙ, εθδ. Αλη. Ν. Ϊθθνπια 1998, ζει. 308 επ. 15 Έηζι ηο ΔικΕΕ ήδη ζηο πλαίζιο ηης ΣσνθΕΚΑΧ: C-30/59, Die Gesamenlijke Steenkolenmijnen in Limbur, Σσλλ. 1961, ζελ. 1, ζκέψη 43, ενώ πιο πρόζθαηα: ΓηθΔΔ C-387/92, Banco Exterior de Espana, πιι ζει. Ι-877, ζθϋςε 13, C-278/92, C-279/92 θαη C-280/92, Ιζπαλέα θαηϊ Δπηηξνπάο (θισζηνπθαληνπξγέα θαη ππνδεκαηνπνηέα), πιι. 1994, ζει. Ι-4103, ζθϋςε 20 κε παξαπνκπά ζηελ ππφζεζε ηνπ ΓηθΔΔ C-305/89, Ιηαιέα θαηϊ Δπηηξνπάο (βηνκεραλέα απηνθηλάησλ), πιι. 1991, ζει. Ι-1603 ζθϋςε

17 κϋξνπο ηεο αληηπαξνρά 16, ά ε ρνξάγεζε νπνηνπδάπνηε αληαγσληζηηθνχ πιενλεθηάκαηνο απνλεκφκελνπ απφ δεκφζηα αξρά 17 κε Ϊκεζν ά Ϋκκεζν ηξφπν. Αξθεέ γηα ην ραξαθηεξηζκφ θαη πξνζσξηλά σθειεέα ηνπ απνδϋθηε, αθφκα θαη αλ κεζνπξφζεζκα απνβαέλεη βιαπηηθά γηα ηνλ έδην 18. ΠεξαηηΫξσ, ην α. 107 παξ. 1 πλζλδδ δελ θαέλεηαη λα δηαθξέλεη, θαηαξράλ, κεηαμχ κϋηξσλ θξαηηθάο παξϋκβαζεο βϊζεη ησλ αηηηψλ ά ησλ ζθνπψλ ηνπο, αιιϊ πξνζαλαηνιέδεηαη ζηηο ζπλϋπεηϋο ηνπο θαη ην ΓηθΔΔ Ϋρεη επηβεβαηψζεη φηη ε ελ ιφγσ δηϊηαμε (πξψελ α. 87 πλζδκ) δελ ελεξγεέ νπνηνλδάπνηε δηαρσξηζκφ ζρεηηθϊ κε ηηο αηηέεο ά ηνπο ζηφρνπο ησλ θξαηηθψλ παξεκβϊζεσλ θαη ηηο πξνζϋζεηο πνπ ηηο ππνθηλνχλ, αιιϊ ηηο πξνζδηνξέδεη αληηθεηκεληθϊ, κε βϊζε ηα απνηειϋζκαηϊ ηνπο 19. ΔλδεηθηηθΪ αλαθϋξνπκε σο Ϋκκεζεο κνξθϋο επηρνξάγεζεο ηηο αθφινπζεο 20 : - ΚΪζε εέδνπο θνξνινγηθϋο απαιιαγϋο ά πηζηψζεηο θφξσλ 21 ά θαη εμαηξεηηθϊ θνξνινγηθϊ θέλεηξα - Μεηψζεηο αζθαιηζηηθψλ εηζθνξψλ, αλαβνιά ά δηεπθφιπλζε πιεξσκάο ηνπο 22 - ΚξαηηθΫο εγγπάζεηο δαλεέσλ ά Ϊιισλ πηζηψζεσλ Βι. ΓηθΔΔ 78/76, Steinike und Weinlig θαηϊ Γεξκαλέαο, πιι. 1977, ζει Βι. ΓηθΔΔ 173/73, Δπηηξνπά θαηϊ Ιηαιέαο, πιι. 1974, ζει. 709, ζθϋςεηο 26 θαη 27, 61/79 Denkavit, πιι. 1980, ζει. 1205, ζθϋςε 31, πξνηϊζεηο Γεληθνχ ΔηζαγγειΫα Lenz ζηελ ππφζ. 234/84, Δπηηξνπά θαηϊ Βειγένπ, πιι. 1986, ζει Βι. ΓηθΔΔ 173/73 φπ.π., πιι. 1974, ζει Bι. ΓηθΔΔ 173/73 φπ.π., πιι. 1974, ζει. 709, ζθϋςε 2, πξβι. θαη ΓηθΔΔ 310/85 Deufil, πιι. 1987, ζει. 901, ζθϋςε Βι. Β. ΚαξαγηΪλλε, φπ.π. ζει. 17 επ. θαη ελδεηθηηθφ θαηϊινγν απφ πλνδηλφ Υ., «Ο Ϋιεγρνο ησλ θξαηηθψλ εληζρχζεσλ», απφ ην ζπιινγηθφ Ϋξγν Δηζαγσγά ζηηο επξσπατθϋο ζπνπδϋο Σφκνο Γ, Διιεληθά Έλσζε Σξαπεδψλ, ΓηθΔΔ, C-387/92, φπ.π., πιι ζει. Ι-877, C-501/00, Ιζπαλέα θαηϊ Δπηηξνπάο, πιι. 2004, ζει. Ι-6717, C-159/01, ΚΪησ Υψξεο θαηϊ Δπηηξνπάο, πιι. 2004, ζει. Ι-4461 θ.α. Βι. επέζεο Αλαθνέλσζε ηεο Δπηηξνπάο πεξέ ηεο εθαξκνγάο ησλ θαλφλσλ ηηο γηα θξαηηθϋο εληζρχζεηο ζηα κϋηξα Ϊκεζεο θνξνινγέαο ζηηο επηρεηξάζεηο, ΔΔ C 384 ηεο , ζ. 3 Ϋσο ΓηθΔΔ C-256/97, DM Transport, πιι. 1999, ζει. Ι-3913, C-251/97, Γαιιέα θαηϊ Δπηηξνπάο πιι. 1999, ζει. Ι

18 - ΔπλντθΪ ηξαπεδηθϊ επηηφθηα ά επηδνηάζεηο επηηνθέσλ 24 - Κξαηηθά ζπκκεηνρά ζην θεθϊιαην επηρεηξάζεσλ, δεκνζέσλ θαη κε, θαη θεθαιαηνπνέεζε ρξεψλ - ΚΪιπςε δαπαλψλ πξνψζεζεο θαη δηαθάκηζεο ρσξέο αληέζηνηρα αληαιιϊγκαηα 25 - Γηαγξαθά ρξεψλ ά δηεπθνιχλζεηο γηα ηελ θαηαβνιά δηνηθεηηθψλ πξνζηέκσλ 26 - ΠξνηηκεζηαθΪ αλαπξνεμνθιεηηθϊ επηηφθηα 27 - ΑληηζηαζκηζηηθΫο εληζρχζεηο, δειαδά εληζρχζεηο πνπ ζηνρεχνπλ ζηελ Ϊξζε αληαγσληζηηθψλ κεηνλεθηεκϊησλ φζνλ αθνξϊ ην θφζηνο παξαγσγάο πξντφλησλ ά ππεξεζηψλ κεηαμχ θξαηψλ κειψλ 28 - ΤπνηηκεκΫλεο πσιάζεηο δεκνζέσλ αγαζψλ 29 - Τιηθνηερληθά θαη εκπνξηθά ππνζηάξημε κε φξνπο επλντθφηεξνπο απφ ηνπο δηαζϋζηκνπο ζηελ αγνξϊ 30 - Ιδησηηθνπνηάζεηο ζε ηηκϋο ρακειφηεξεο ηεο πξαγκαηηθάο αμέαο ηεο πσινχκελεο επηρεέξεζεο ά ζπλδπαδφκελεο κε δσξεϊλ θξαηηθϊ αληαιιϊγκαηα ΓηθΔΔ C-404/97, Δπηηξνπά θαηϊ Πνξηνγαιέαο, πιι. 2000, ζει.ι Δμαηξνχληαη νη πεξηπηψζεηο, ζηηο νπνέεο ζσξεπηηθϊ απνδεηθλχεηαη ε πγηάο νηθνλνκηθά θαηϊζηαζε ηεο σθεινχκελεο επηρεέξεζεο θαη ε ρνξάγεζε ηεο εγγχεζεο κε φξνπο αγνξϊο, Βι. Αλαθνέλσζε ηεο Δπηηξνπάο γηα ηελ εθαξκνγά ησλ Ϊξζξσλ 87 θαη 88 ηεο ζπλζάθεο ΔΚ ζηηο θξαηηθϋο εληζρχζεηο κε ηε κνξθά εγγπάζεσλ, ΔΔ C 71 ηεο , ζ. 14 Ϋσο Βι. γηα επηδνηνχκελα επηηφθηα ΓηθΔΔ 57/86, ΔιιΪδα θαηϊ Δπηηξνπάο, πιι. 1988, ζει ΓηθΔΔ C-278/95P, Siemens, πιι Ι, ζει Απφθαζε ηεο Δπηηξνπάο ηεο , Aides belges à des raffineries de pétrole a Anvers et à Anvers et à Kallo, ΔΔ, L 270 ηεο , ζει θαη απφθαζε ηεο Δπηηξνπάο , Aide du gouvernement belge à une raffinerie de pétrole à Anvers, ΔΔ L 80 ηεο , ζει Βι. επέζεο 4 ε, 10 ε θαη 16 ε Ϋθζεζε πνιηηηθάο αληαγσληζκνχ, ζ. 175 Ϋσο 183, 222 Ϋσο 226 θαη 259 αληέζηνηρα. 27 ΓηθΔΔ 6 θαη 11/69, Δπηηξνπά θαηϊ Γαιιέαο, πιι. 1969, ζει ΓηθΔΔ 173/73, φ.π.π., πιι. 1974, ζει Αλαθνέλσζε ηεο Δπηηξνπάο ζρεηηθϊ κε ζηνηρεέα θξαηηθάο ελέζρπζεο ζηηο πσιάζεηο γεπϋδσλνηθνπϋδσλ θαη θηεξέσλ απφ ηηο δεκφζηεο αξρϋο, ΔΔ C 209 ηεο , ζ ΓηθΔΔ C-39/94, SFEI, πιι. 1996, ζει. Ι-3547, ΓΓηθΔΔ T- 613/97, Ufex, πιι. 2000, ζει. ΙΙ Απφθαζε ηεο Δπηηξνπάο 93/349/ΔΟΚ, ΔΔΔΚ. L 143 ηεο 15/06/1993 ζει

19 - ΠξνηηκεζηαθΪ δηθαηψκαηα ζην πιαέζην ηεο λνκνζεζέαο πεξέ εκπνξέαο αεξέσλ ζεξκνθεπένπ 32. ΠεξαηηΫξσ ζχκθσλα κε ην γξϊκκα ηνπ α. 107 παξ. 1 πλζλδδ ε ελέζρπζε πξϋπεη λα εέλαη θξαηηθά (ii), λα ρνξεγεέηαη δειαδά απφ ην θξϊηνο ά κε θξαηηθνχο πφξνπο ά θαη επηινγάλ ηνπ θξϊηνπο κε πφξνπο ηξέησλ, νξγαληζκψλ πνπ ηδξχζεθαλ ά εμνπζηνδνηάζεθαλ απφ ην θξϊηνο 33. Δδψ ππϊγνληαη θαη νη εληζρχζεηο πνπ ρνξεγνχληαη απφ Ϊιινπο (εθηφο ηνπ θξϊηνπο) θνξεέο δεκφζηαο εμνπζέαο (π.ρ. δάκνπο ά θνηλφηεηεο), θαζψο θαη Ϊιινπο νξγαληζκνχο εμαξηεκϋλνπο απφ ην θξϊηνο (π.ρ. δεκφζηεο ά Ϊιιεο ειεγρφκελεο απφ ην θξϊηνο επηρεηξάζεηο) γηα ιφγνπο θαη κε θξηηάξηα πξνερφλησο κε εκπνξηθϊ. Δέλαη αδηϊθνξν αλ ην θξϊηνο ρνξεγεέ ηελ ελέζρπζε απεπζεέαο ά κϋζσ ελφο Ϊιινπ δεκφζηνπ ά ηδησηηθνχ νξγαληζκνχ 34. Όπνπ φκσο δελ επηβαξχλεηαη Ϊκεζα ά Ϋκκεζα ην θξϊηνο, δελ πξφθεηηαη γηα θξαηηθά ελέζρπζε 35. Δπέζεο, γεληθϊ θξαηηθϊ κϋηξα πξνο ελέζρπζε ηεο νηθνλνκέαο δελ απνηεινχλ θξαηηθϋο εληζρχζεηο θαηϊ ηελ Ϋλλνηα ηεο πλζάθεο 36. Όπσο πξνθχπηεη δε απφ ην Ϊ. 106 παξ. 1 πλζλδδ (πξψελ α. 86 παξ. 1 πλζδκ), ην Ϊξζξν 107 πλζλδδ αθνξϊ φιεο ηηο ηδησηηθϋο θαη δεκφζηεο επηρεηξάζεηο θαη φινπο ηνπο θιϊδνπο παξαγσγάο 37. Χο επηρεέξεζε (iii) νξέδεηαη δε θαηϊ ην θνηλνηηθφ δέθαην ηνπ αληαγσληζκνχ θϊζε θνξϋαο, θπζηθφ ά λνκηθφ πξφζσπν 38 πνπ αζθεέ νηθνλνκηθά δξαζηεξηφηεηα αλεμϊξηεηα απφ ην λνκηθφ θαζεζηψο πνπ ηνλ δηϋπεη θαη ηνλ ηξφπν ρξεκαηνδφηεζάο ηνπ Οδεγέα ηνπ Κνηλνβνπιένπ θαη ηνπ πκβνπιένπ 2003/87/ΔΚ, Ϊξζξν 11 3, ΔΔ L 275 ηεο , ζ. 32 Ϋσο ΓηθΔΔ 57/86, φπ.π., πιι. 1988, 2855, ζθϋςε 12, κε παξαπνκπά ζηελ ΓηθΔΔ 290/83, Δπηηξνπά θαηϊ Γαιιέαο, πιι. 1985, ζει ΓηθΔΔ 78/76, φπ.π., πιι. 1977, ζει. 595, θαη C-62,72/87, Executif regional wallon SA Glaverbeg θαηϊ Δπηηξνπάο, πιι. 1988, ζει (επηδφηεζε επηηνθένπ), C-303/88, Ιηαιηθά Γεκνθξαηέα θαηϊ Δπηηξνπάο πιι. 1991, ζει. 1433, C-305/89, φπ.π., πιι. 1991, 1603 (αχμεζε θεθαιαένπ). 35 ΓηθΔΔ C-72/91 θαη C-73/91, Sloman Neptun, πιι. 1993, ζει. Ι Βι. 14 ε Έθζεζε αληαγσληζκνχ (1980), ζει ΓηθΔΔ 78/76, φπ.π., πιι. 1977, ζει. 595, ζθϋςε 18, C-387/92, φπ.π., πιι ζει. Ι- 877, ζθϋςε ΓηθΔΔ C-35/96, Δπηηξνπά θαηϊ Ιηαιέαο, πιι ζει. I ΓηθΔΔ C-41/90, Hofner θαηϊ Macrotron, πιι. 1991, Ι

20 Όζνλ αθνξϊ ην ζπζηαηηθφ ελλνηνινγηθφ ζηνηρεέν ηεο λφζεπζεο ηνπ ειεχζεξνπ αληαγσληζκνχ (iv), πξϋπεη λα ζεκεησζεέ φηη απηφ πξνυπνζϋηεη θαη εκπεξηϋρεη ζηελ νπζέα ην θξηηάξην ηεο δηαθξηηηθάο κεηαρεέξηζεο ππϋξ νξηζκϋλεο ά νξηζκϋλσλ επηρεηξάζεσλ ά θιϊδσλ παξαγσγάο. Όηαλ ην θξαηηθφ κϋηξν Ϋρεη θαζνιηθφ ραξαθηάξα ηφηε δελ κπνξεέ λα γέλεη ιφγνο γηα θξαηηθά ελέζρπζε 40 δηφηη αθφκε θαη ζηελ πεξέπησζε πνπ νη επηρεηξάζεηο σθεινχληαη νηθνλνκηθϊ απφ ην ελ ιφγσ κϋηξν δελ πξνθχπηεη λφζεπζε ηνπ αληαγσληζκνχ. Η δηϊθξηζε κεηαμχ γεληθψλ κϋηξσλ θαη αζϋκηηεο δηαθξηηηθάο κεηαρεέξηζεο εέλαη ζπρλϊ ππφζεζε επέπνλε γηα ηελ Δπηηξνπά θαη ην ΓηθΔΔ. Η λνκνινγέα ρξεζηκνπνηεέ ην θξηηάξην ηεο εηδηθφηεηαο (specificity) ηνπ εμεηαδφκελνπ κϋηξνπ. Αλ κέα επηρεέξεζε ά κέα νκϊδα επηρεηξάζεσλ απνρσξέδεηαη θαηϊ ηελ εθαξκνγά ηνπ θξαηηθνχ κϋηξνπ απφ ην ζχλνιν ησλ αληαγσληζηψλ ηεο, ηφηε ππϊξρεη δηϊθξηζε θαη, εθφζνλ πιεξνχληαη θαη νη ππφινηπεο πξνυπνζϋζεηο, ην κϋηξν Ϋρεη ηνλ ραξαθηάξα θξαηηθάο ελέζρπζεο 41. Σν θξηηάξην ηεο δηϊθξηζεο κπνξεέ λα αθνξϊ ζηελ ηαπηφηεηα ά ζηα ηδηαέηεξα ραξαθηεξηζηηθϊ ηεο σθεινχκελεο επηρεέξεζεο, φπσο ην κϋγεζφο ηεο 42 ά ε Ϋληαμά ηεο ζηνλ δεκφζην ηνκϋα 43 (δηϊθξηζε ratione personae), ε δξαζηεξηνπνέεζά ηεο ζε ζπγθεθξηκϋλν θιϊδν 44 ά ηχπν νηθνλνκηθάο δξαζηεξηφηεηαο 45 (ratione materiae), ν ηφπνο ηεο Ϋδξαο ά ηεο δξαζηεξηφηεηϊο ηεο (ratione loci), ν ρξφλνο έδξπζάο ηεο (rationae temporis) 46. H Ϋλλνηα ηεο λφζεπζεο ηνπ αληαγσληζκνχ πξϋπεη λα εξκελεχεηαη επξϋσο, ελψ ε πξφζεζε εέλαη αδηϊθνξε θαη αξθεέ ην αληηθεηκεληθφ 40 ΓηθΔΔ C-143/99, Adria-Wien Pipeline GmgH, πιι. 2001, ζει. I ΓηθΔΔ 173/73, φ.π.π., πιι. 1974, ζει. 351, θαζψο θαη πξνηϊζεηο Γεληθνχ ΔηζαγγειΫα Dermon, ζηηο ππνζϋζεηο C-72 θαη 73/91, φπ.π., πιι. 1993, ζει. Ι ΓηθΔΔ C-200/97, Ecotrade Srl Altiforni e Ferriere de Servola SpA, πιι. 1998, ζει. Ι-7907 ζθϋςεηο 39-41, ΓΓηθΔΔ, , Σ-55/99, Confederation Espanola de Transporte de Mercancias (CETM) θαηϊ Δπηηξνπάο, πιι. 2000, ζει. ΙΙ-3207 (ζεσξεέηαη θαηαξράλ θξαηηθά ελέζρπζε ην βνάζεκα πνπ πξννξέδεηαη κφλν γηα ηηο κηθξνκεζαέεο επηρεηξάζεηο). 43 ΓηθΔΔ C-143/99, φπ.π., πιι. 2001, ζει. I ΓηθΔΔ 173/73, φπ.π. πιι. 1974, ζει ΓηθΔΔ C-6 θαη 11/69, φπ.π., πιι. 1969, ζει. 523 θαη ΓηθΔΔ 57/86, φπ.π., πιι. 1988, ζει Απφθαζε ηεο Δπηηξνπάο ηεο ζρεηηθϊ κε θαζεζηψο εληζρχζεσλ πνπ ρνξάγεζε ε Ιζπαλέα ππϋξ νξηζκϋλσλ επηρεηξάζεσλ ζηελ πεξηνρά ηεο Guipuzcoa, EΔ, L 314, , ζει

21 απνηϋιεζκα 47. ΔμΪιινπ δελ ρξεηϊδεηαη θαλ λα Ϋρεη επϋιζεη άδε ε λφζεπζε ηνπ αληαγσληζκνχ, αιιϊ αξθεέ θαη ε απεηιά ηεο επϋιεπζάο ηεο ζην κϋιινλ. ΣΫινο, κηα θξαηηθά ελέζρπζε απαγνξεχεηαη κφλν εϊλ θαη ζην κϋηξν πνπ επεξεϊδεη ηηο κεηαμχ θξαηψλ κειψλ ζπλαιιαγϋο (λφζεπζε ηνπ ελδνθνηλνηηθνχ εκπνξένπ). Η εξκελεέα ηεο ελ ιφγσ πξνυπφζεζεο εέλαη εμαηξεηηθϊ επξεέα, κε απνηϋιεζκα ζηελ πξϊμε ζπαληφηαηα λα γέλεηαη δεθηφ φηη δελ πιεξεέηαη. Σν ΓηθΔΔ Ϋθξηλε 48 φηη φηαλ κηα θξαηηθά ελέζρπζε ελδπλακψλεη ηε ζϋζε κηαο επηρεέξεζεο ζε ζρϋζε κε ηνπο αληαγσληζηϋο ηεο πνπ ζπκκεηϋρνπλ ζην ελδνθνηλνηηθφ εκπφξην, ηφηε πθέζηαηαη επέδξαζε ζην ηειεπηαέν. Άξα ηα δχν απηϊ ζηνηρεέα, αθελφο ε λφζεπζε ά ε απεηιά λφζεπζεο ηνπ αληαγσληζκνχ θαη ε δηαθξηηηθά κεηαρεέξηζε πνπ απηά εκπεξηϋρεη θαη αθεηϋξνπ ν επεξεαζκφο ηνπ ελδνθνηλνηηθνχ εκπνξένπ ζηελ πξϊμε ζρεδφλ επηθαιχπηνληαη, θαζψο εμαέξεζε κπνξεέ λα ππϊξμεη κφλν φηαλ θϊπνηα νηθνλνκηθά δξαζηεξηφηεηα Ϋρεη θαζαξϊ ηνπηθφ ραξαθηάξα 49. Έρεη επέζεο θξηζεέ φηη επεξεαζκφ ησλ ζπλαιιαγψλ κεηαμχ ησλ θξαηψλ κειψλ κπνξεέ λα επηθϋξνπλ θαη ζρεηηθψο κηθξϋο εληζρχζεηο ά εληζρχζεηο πξνο ζρεηηθψο κηθξϋο επηρεηξάζεηο 50, ηδέσο φηαλ ε δνκά ηεο ζρεηηθάο αγνξϊο ραξαθηεξέδεηαη απφ Ϋληνλν αληαγσληζκφ, εθηφο αλ εκπέπηνπλ ζην πεδέν εθαξκνγάο ηνπ Καλνληζκνχ ηεο Δπηηξνπάο 1998/ , ζχκθσλα κε ηνλ 47 Βι. Γαγηφγινπ, φπ.π. ζει ΓηθΔΔ C-126/01, GEMO, πιι. 2003, ζει. Ι Βι. πλνδηλφ, «Οη θξαηηθϋο εληζρχζεηο ππφ ηνλ Ϋιεγρν ηνπ Κνηλνηηθνχ Γηθαένπ», εθδ. Αλη. Ν. Ϊθθνπιαο 1998, ζει ΓηθΔΔ C-278/92, C-279/92 θαη C-280/92, φπ.π., πιι. 1994, ζει. Ι-4103, ζθϋςε 42, κε παξαπνκπά ζηελ ππφζεζε ηνπ ΓηθΔΔ C-142/87, ΒΫιγην θαηϊ Δπηηξνπάο, πιι. 1990, ζει. Ι- 959, ζθϋςε Καλνληζκφο (ΔΚ) αξηζ. 1998/2006 ηεο Δπηηξνπάο, ηεο 15εο Γεθεκβξένπ 2006, γηα ηελ εθαξκνγά ησλ Ϊξζξσλ 87 θαη 88 ηεο ζπλζάθεο ζηηο εληζρχζεηο άζζνλνο ζεκαζέαο, ΔΔ L 379 ηεο , ζ. 5 έσο 10. Δθδφζεθε απφ ηελ Δπηηξνπά βϊζεη ηνπ Καλνληζκνχ ΔΚ/994/98 ηνπ πκβνπιένπ (ΔΔ L 142 ηεο , ζ. 1 Ϋσο 4). χκθσλα κε απηφλ, δελ εκπέπηνπλ ζην ξπζκηζηηθφ πεδέν ηνπ πλζλδδ θαη απαιιϊζζνληαη εληζρχζεηο πνπ ρνξεγνχληαη ζε επηρεηξάζεηο νπνηνπδάπνηε ηνκϋα γηα ηξέα νηθνλνκηθϊ Ϋηε θαη δελ μεπεξλνχλ ηηο επξψ ζσξεπηηθϊ. Δηδηθφ αλψηαην φξην επξψ εθαξκφδεηαη γηα ηνλ ηνκϋα ησλ νδηθψλ κεηαθνξψλ. Δμαηξεέηαη ν ηνκϋαο ηεο αιηεέαο θαη ηεο πδαηνθαιιηϋξγεηαο, ε πξσηνγελάο παξαγσγά γεσξγηθψλ πξντφλησλ, νη εληζρχζεηο πνπ ζπλδϋνληαη κε ηηο εμαγσγϋο, νη εληζρχζεηο γηα ηηο νπνέεο ηέζεηαη σο φξνο ε ρξάζε εγρψξησλ αγαζψλ, ν ηνκϋαο ηνπ Ϊλζξαθα, νη εληζρχζεηο 21

22 νπνέν εληζρχζεηο άζζνλνο ζεκαζέαο (κηθξάο νηθνλνκηθάο αμέαο) δελ ζηξεβιψλνπλ ηνλ αληαγσληζκφ νχηε επεξεϊδνπλ ην δηαθνηλνηηθφ εκπφξην (εληζρχζεηο de minimis). Αθφκε θαη κηα εμαγσγηθά ελέζρπζε πξνο ηξέηεο ρψξεο, εέλαη δπλαηφλ λα ζεσξεζεέ φηη επεξεϊδεη αξλεηηθϊ ην ελδνθνηλνηηθφ εκπφξην, εθφζνλ θαη Ϊιιεο θνηλνηηθϋο επηρεηξάζεηο δξαζηεξηνπνηνχληαη ζε αλϊινγεο εμαγσγηθϋο δξαζηεξηφηεηεο πξνο ηελ έδηα ρψξα 52. ΣΫινο, ν επεξεαζκφο ησλ ζπλαιιαγψλ δελ εέλαη αλϊγθε λα Ϋρεη επϋιζεη θαηϊ ηνλ ρξφλν ηεο απφθαζεο ηεο Δπηηξνπάο, αιιϊ αξθεέ θαηϊ ην ρξφλν απηφ λα εέλαη ελδερφκελνο Δξαιπέζειρ Αθφκε θαη φηαλ ζπληξϋρνπλ φιεο νη πξνυπνζϋζεηο ηνπ 107 παξ. 1 πλζλδδ, νξηζκϋλεο θξαηηθϋο εληζρχζεηο κπνξεέ λα θξηζνχλ ζπκβαηϋο ζε δεχηεξν ππαγσγηθφ επέπεδν. Η δπλαηφηεηα ηϋηνηαο εμαέξεζεο πξνβιϋπεηαη ζηε πλζάθε εέηε κε νξηζηηθφ εέηε κε δπλεηηθφ ηξφπν. Οη νξηζηηθϋο εμαηξϋζεηο αθνξνχλ ηηο πεξηπηψζεηο πνπ ε έδηα ε πλζάθε ζεζπέδεη ξεηϊ ζηελ παξϊγξαθν 2, εδ. α-γ ηεο σο Ϊλσ δηϊηαμεο φηη «ζπκβηβϊδνληαη κε ηελ εζσηεξηθά αγνξϊ» (ex lege ζπκβαηϋο εληζρχζεηο). ην ζεκεέν απηφ πξϋπεη λα δηεπθξηληζηεέ φηη θαη απηνχ ηνπ εέδνπο νη εληζρχζεηο ππφθεηληαη ζε ππνρξϋσζε θνηλνπνέεζεο πξνο ηελ Δπηηξνπά ζχκθσλα κε ην α. 108 πλζλδδ, ε νπνέα σζηφζν δηαζϋηεη κηθξφ πεξηζψξην εθηηκεηηθάο θξέζεο. Δηδηθφηεξα πξφθεηηαη γηα: α)δληζρχζεηο πξνο κεκνλσκϋλνπο θαηαλαισηϋο, ππφ ηνλ φξν φηη ρνξεγνχληαη ρσξέο δηϊθξηζε πξνϋιεπζεο ησλ πξντφλησλ. γηα ηελ απφθηεζε νρεκϊησλ νδηθψλ κεηαθνξψλ θαη νη εληζρχζεηο ζηηο πξνβιεκαηηθϋο επηρεηξάζεηο. 52 Βι. ΓηθΔΔ C-142/87, φπ.π., πιι. 1990, ζει. Ι-959, ζθϋςε 32 θαη C-44/93, Assurances de Crηdit θαηϊ OND θαη Βειγένπ, πιι. 1994, ζει. I-3829, ζθϋςε 30. Βι. επέζεο Αλαθνέλσζε ηεο Δπηηξνπάο πξνο ηα θξϊηε κϋιε, βϊζεη ηνπ Ϊξζξνπ 93 παξϊγξαθνο 1 ηεο ζπλζάθεο, γηα ηελ εθαξκνγά ησλ Ϊξζξσλ 92 θαη 93 ηεο ζπλζάθεο ζηελ βξαρππξφζεζκε αζθϊιηζε εμαγσγηθψλ πηζηψζεσλ, ΔΔ αξηζ. C 281 ηεο 17/09/1997 ζει ΓΓηθΔΔ Σ-447/93, Σ-448/93 θαη Σ-449/93, Associazione Italiana Tecnico Economica del Cemento, πιι. 1995, ζει. Ι

23 β) Δληζρχζεηο γηα ηελ επαλφξζσζε δεκηψλ πνπ πξνθαινχληαη απφ ζενκελέεο ά Ϊιια Ϋθηαθηα γεγνλφηα, φπσο ζεηζκνέ, ηξνκνθξαηηθϋο επηζϋζεηο, επηδεκέεο θιπ. γ) Δληζρχζεηο πξνο ηελ νηθνλνκέα νξηζκϋλσλ πεξηνρψλ ηεο Οκνζπνλδηαθάο Γεκνθξαηέαο ηεο Γεξκαλέαο, νη νπνέεο ζέγνληαη απφ ηε δηαέξεζε ηεο Γεξκαλέαο, θαηϊ ην κϋηξν πνπ εέλαη αλαγθαέεο γηα ηελ αληηζηϊζκηζε ησλ νηθνλνκηθψλ κεηνλεθηεκϊησλ πνπ πξνθαινχληαη απφ ηε δηαέξεζε απηά 54. Πνιχ κεγαιχηεξεο ζεκαζέαο θαη ζπρλφηεξεο εθαξκνγάο εέλαη νη δπλεηηθϋο εμαηξϋζεηο (ζπκβηβϊζηκεο εληζρχζεηο). Πξφθεηηαη γηα νξηζκϋλεο θαηεγνξέεο εληζρχζεσλ, νη νπνέεο «δχλαληαη λα ζεσξεζνχλ φηη ζπκβηβϊδνληαη κε ηελ εζσηεξηθά αγνξϊ» χζηεξα απφ ad hoc εμϋηαζε, άηνη θαηφπηλ Ϊζθεζεο δηαπιαζηηθάο επρϋξεηαο ηεο Δπηηξνπάο, θαη εέλαη ζχκθσλα κε ηελ παξ. 3, εδ. α- ε ηνπ ηδένπ σο Ϊλσ Ϊξζξνπ νη εμάο: α) νη εληζρχζεηο γηα ηελ πξνψζεζε ηεο νηθνλνκηθάο αλϊπηπμεο πεξηνρψλ, ζηηο νπνέεο ην βηνηηθφ επέπεδν εέλαη αζπλάζσο ρακειφ, ά ζηηο νπνέεο επηθξαηεέ ζνβαξά ππναπαζρφιεζε (πεξηθεξεηαθϋο εληζρχζεηο). β) νη εληζρχζεηο γηα ηελ πξνψζεζε ζεκαληηθψλ ζρεδέσλ θνηλνχ επξσπατθνχ ελδηαθϋξνληνο ά γηα ηελ Ϊξζε ζνβαξάο δηαηαξαράο ηεο νηθνλνκέα θξϊηνπο κϋινπο (γεληθϋο νξηδφληηεο εληζρχζεηο). γ) νη εληζρχζεηο γηα ηελ πξνψζεζε ηεο αλϊπηπμεο νξηζκϋλσλ νηθνλνκηθψλ δξαζηεξηνηάησλ ά νηθνλνκηθψλ πεξηνρψλ, εθφζνλ δελ αιινηψλνπλ ηνπο φξνπο ησλ ζπλαιιαγψλ θαηϊ ηξφπν πνπ ζα αληϋθεηην πξνο ην θνηλφ ζπκθϋξνλ (ηνκεαθϋο εληζρχζεηο). δ) νη εληζρχζεηο γηα ηελ πξνψζεζε ηνπ πνιηηηζκνχ θαη ηε δηαηάξεζε ηεο πνιηηηζηηθάο θιεξνλνκηϊο, επέζεο εθφζνλ δελ αιινηψλνπλ ηνπο φξνπο 54 Η πεξέπησζε ησλ εληζρχζεσλ πνπ Ϋρνπλ ζρϋζε κε ηε δηαέξεζε ηεο Γεξκαλέαο αληηκεησπέδεηαη, κεηϊ ηελ Ϋλσζε ηεο ρψξαο, ππφ ην πξέζκα ηνπ Ϊξζξνπ (δπλεηηθά εμαέξεζε) θαη κϊιηζηα ηνπ ζηνηρεένπ γ (πεξηθεξεηαθϋο εληζρχζεηο), θαζψο ε δηϊηαμε 107 2γ πλζλδδ δελ θαιχπηεη θαη ηηο αλϊγθεο πνπ πξνϋθπςαλ απφ ηελ ελνπνέεζε ηεο Γεξκαλέαο. Βι. 20ε Ϋθζεζε ηεο Δπηηξνπάο γηα ηνλ Αληαγσληζκφ (1990) ζει. 149 επ. θαη 21ε Έθζεζε, (1992) ζει. 192 επ. Βι. επέζεο ΓΓηθΔΔ, , Σ-132 & 143/96, Freistaat Sachen θαη Volkswagen, πιι. 1999, ζει.ιι

24 ζπλαιιαγψλ θαη αληαγσληζκνχ ζηελ Έλσζε ζε βαζκφ αληέζεην κε ην θνηλφ ζπκθϋξνλ (πνιηηηζηηθϋο εληζρχζεηο). ε) Ϊιιεο θαηεγνξέεο εληζρχζεσλ πνπ θαζνξέδνληαη απφ ην πκβνχιην, ην νπνέν απνθαζέδεη κε εηδηθά πιεηνςεθέα, πξνηϊζεη ηεο Δπηηξνπάο. ΠεξαηηΫξσ, ζχκθσλα κε ην Ϊξζξν 107 πλζλδδ θαη ηνλ θαλνληζκφ 994/98 55, ε Δπηηξνπά κπνξεέ θεξχμεη νξηζκϋλεο θξαηηθϋο εληζρχζεηο σο ζπκβαηϋο κε ηελ θνηλά αγνξϊ θαη λα ηηο απαιιϊμεη απφ ηελ ππνρξϋσζε θνηλνπνέεζεο πνπ πξνβιϋπεηαη ζην Ϊξζξν 108 πλζλδδ. ην πιαέζην απηφ εθδφζεθε ν γεληθφο θαλνληζκφο απαιιαγάο θαηϊ θαηεγνξέα 800/ , ν νπνένο θαζνξέδεη ηα θξηηάξηα ζπκβαηφηεηαο θαη ηηο πξνυπνζϋζεηο απαιιαγάο απφ ηελ ππνρξϋσζε θνηλνπνέεζεο πνπ πξνβιϋπνληαη γηα νξηζκϋλεο θαηεγνξέεο θξαηηθψλ εληζρχζεσλ 57 ζχκθσλα κε ηνλ θαλνληζκφ 994/98, εηζϊγνληαο Ϋηζη ην πξψην ζχζηεκα πξαγκαηηθϊ απηφκαηεο εμαέξεζεο θαη εθαξκνζηηθάο απνθϋληξσζεο ηνπ δηθαένπ ησλ θξαηηθψλ εληζρχζεσλ. ΚαηΪ ηα ινηπϊ, κε ζθνπφ ηελ επέηεπμε κεγαιχηεξεο αζθϊιεηαο δηθαένπ ε Δπηηξνπά Ϋρεη θαηϊ θαηξνχο εθδψζεη, ζην πιαέζην εθαξκνγάο ηνπ Ϊξζξνπ 107 παξ. 3, απηνδεζκεπηηθϊ θεέκελα άπηνπ δηθαένπ (soft law) κε ζθνπφ ηελ απνζαθάληζε ησλ θαλφλσλ πνπ εθαξκφδεη θαηϊ ηελ Ϊζθεζε ηεο πξνβιεπφκελεο απφ ηελ παξαπϊλσ δηϊηαμε εθηηκεηηθάο επρϋξεηϊο ηεο. 55 Καλνληζκφο (ΔΚ) αξηζ. 994/98 ηνπ πκβνπιένπ ηεο 7εο Μαΐνπ 1998 γηα ηελ εθαξκνγά ησλ Ϊξζξσλ 92 θαη 93 ηεο ζπλζάθεο γηα ηελ έδξπζε ηεο Δπξσπατθάο Κνηλφηεηαο ζε νξηζκϋλεο θαηεγνξέεο νξηδφληησλ θξαηηθψλ εληζρχζεσλ, ΔΔ L 142 ηεο , ζ. 1 Ϋσο Καλνληζκφο (ΔΚ) αξηζ. 800/2008 ηεο Δπηηξνπάο, ηεο 6εο Απγνχζηνπ 2008, γηα ηελ θάξπμε νξηζκϋλσλ θαηεγνξηψλ εληζρχζεσλ σο ζπκβαηψλ κε ηελ θνηλά αγνξϊ θαη' εθαξκνγά ησλ Ϊξζξσλ 87 θαη 88 ηεο πλζάθεο (Γεληθφο θαλνληζκφο απαιιαγάο θαηϊ θαηεγνξέα), ΔΔ L 214 ηεο , ζ. 3 Ϋσο ΠεξηθεξεηαθΫο εληζρχζεηο, εληζρχζεηο πξνο ΜΜΔ γηα επελδχζεηο θαη απαζρφιεζε, εληζρχζεηο γηα ηελ έδξπζε κηθξψλ επηρεηξάζεσλ απφ γπλαέθεο επηρεηξεκαηέεο, εληζρχζεηο γηα ηελ πξνζηαζέα ηνπ πεξηβϊιινληνο, εληζρχζεηο κε ηε κνξθά επηρεηξεκαηηθνχ θεθαιαένπ, εληζρχζεηο γηα Ϋξεπλα, αλϊπηπμε θαη θαηλνηνκέα, εληζρχζεηο γηα επαγγεικαηηθά εθπαέδεπζε, εληζρχζεηο γηα εξγαδφκελνπο ζε κεηνλεθηηθά ζϋζε θαη γηα εξγαδφκελνπο κε αλαπεξέα. Οη απαιιαγϋο απηψλ ησλ θαηεγνξηψλ θξαηηθψλ εληζρχζεσλ επηηξϋπνπλ θπξέσο ηε βϋιηηζηε πινπνέεζε ηεο ζηξαηεγηθάο ηεο Ληζαβφλαο γηα ηελ αλϊπηπμε θαη ηελ απαζρφιεζε. 24

25 3. Γιαδικαζία ελέγσος Σν αζϋκηην ησλ θξαηηθψλ εληζρχζεσλ δελ εέλαη απηφκαην, αιιϊ δηαπηζηψλεηαη ad hoc ζην πιαέζην κηαο δηαδηθαζέαο πνπ δηεμϊγεηαη απφ ηελ Δπηηξνπά, ηεο νπνέαο νη απνθϊζεηο ππφθεηληαη θπζηθϊ ζηνλ δηθαζηηθφ Ϋιεγρν ηνπ ΓΓηθΔΔ θαη ηνπ ΓηθΔΔ. Η ελ ιφγσ δηαδηθαζέα πξνβιϋπεηαη ζην α. 108 πλζλδδ (πξψελ α. 88 πλζδκ), ελψ εηδηθφηεξεο ξπζκέζεηο πεξηιακβϊλεη ν Καλνληζκφο 659/99 58, πνπ εθδφζεθε βϊζεη ηεο πξφβιεςεο ηνπ Ϊξζξνπ 109 πλζλδδ 59 (πξψελ α. 89 πλζδκ), γηα λα θσδηθνπνηάζεη νπζηαζηηθϊ ηε ζρεηηθά λνκνινγέα ηνπ ΓηθΔΔ. Ο Ϋιεγρνο πνπ αζθεέηαη απφ ηελ Δπηηξνπά κπνξεέ λα εέλαη εέηε πξνιεπηηθφο εέηε θαηαζηαιηηθφο, αλϊινγα κε ην εέδνο ηεο ελέζρπζεο, εϊλ πξφθεηηαη δειαδά γηα λϋα ά γηα πθηζηϊκελε ελέζρπζε, ελψ ππεχζπλν (δει. λνκηκνπνηεέηαη παζεηηθϊ) ζεσξεέηαη ην θξϊηνο κϋινο θαη φρη ν νξγαληζκφο πνπ πηζαλφλ ρνξάγεζε ηελ ελέζρπζε (ΟΣΑ, ΝΠΙΓ θξαηηθϊ ειεγρφκελα θιπ.). Η πλζάθε (Ϊξζξν πλζλδδ) ππνρξεψλεη ηα θξϊηε κϋιε λα ελεκεξψλνπλ εγθαέξσο ηελ Δπηηξνπά, φηαλ πξφθεηηαη λα ζεζπέζνπλ λϋα 60 ά λα ηξνπνπνηάζνπλ ππϊξρνπζα ελέζρπζε, ψζηε λα κπνξεέ απηά λα ειϋγμεη ηε ζπκβαηφηεηϊ ηεο κε ηελ εζσηεξηθά αγνξϊ 61. Η εθαξκνγά ηνπ θνηλνπνηνχκελνπ κϋηξνπ αλαζηϋιιεηαη κϋρξη λα απνθαλζεέ επ απηνχ ε Δπηηξνπά 62. Οη λϋεο εληζρχζεηο ππφθεηληαη δει. ζε πξνιεπηηθφ Ϋιεγρν θαη δελ επηηξϋπεηαη θαηαξράλ 58 Καλνληζκφο (ΔΚ) αξηζ. 659/1999 ηνπ πκβνπιένπ ηεο 22αο Μαξηένπ 1999 γηα ηε ζϋζπηζε ιεπηνκεξψλ θαλφλσλ εθαξκνγάο ηνπ Ϊξζξνπ 93 ηεο ζπλζάθεο ΔΚ, ΔΔ L 83 ηεο , ζει. 1 Ϋσο «Σν πκβνχιην, κεηϊ απφ πξφηαζε ηεο Δπηηξνπάο θαη δηαβνχιεπζε κε ην Δπξσπατθφ Κνηλνβνχιην, δχλαηαη λα εθδέδεη θϊζε αλαγθαέν θαλνληζκφ γηα ηελ εθαξκνγά ησλ Ϊξζξσλ 107 θαη 108, θαη ηδέσο λα θαζνξέδεη ηνπο φξνπο εθαξκνγάο ηνπ Ϊξζξνπ 108, παξϊγξαθνο 3, θαη ηηο θαηεγνξέεο εληζρχζεσλ πνπ εμαηξνχληαη απφ ηε δηαδηθαζέα απηά». 60 Γηα ηελ Ϋλλνηα ηεο λϋαο ελέζρπζεο βι. ΓηθΔΔ C-44/93, φπ.π., πιι. 1994, Ι-3829 κε παξαπνκπά ζηηο ΓηθΔΔ 91/83 θαη 137/83, Heineken Brauewerijen, πιι. 1984, ζει. 3435, ζθϋςεηο 17 Ϋσο Δθφζνλ φκσο Ϋρεη εγθξηζεέ απφ ηελ Δπηηξνπά Ϋλα γεληθφ ζχζηεκα εληζρχζεσλ, ηα αηνκηθϊ εθηειεζηηθϊ κϋηξα δελ ρξεηϊδεηαη λα θνηλνπνηνχληαη ζηελ Δπηηξνπά, εθηφο αλ απηά εέρε δηαπηζηψζεη ζηελ απφθαζά ηεο επηθπιϊμεηο, βι. ΓηθΔΔ C-47/91 Ιηαιέα θαηϊ Δπηηξνπάο, πιι. 1994, Ι-4145, ζθϋςε 21 αιιϊ θαη 14 ε Έθζεζε ηεο Δπηηξνπάο γηα ηελ πνιηηηθά αληαγσληζκνχ, αξ Βι. Άξζξν 3 Καλ. 659/99. 25

26 λα ρνξεγεζνχλ πξηλ ε Δπηηξνπά ηηο θεξχμεη, κε ηνλ Ϋλα ά ηνλ Ϊιιν ηξφπν ζπκβαηϋο κε ηε πλζάθε 63. Ο Ϋιεγρνο δηεμϊγεηαη θαη αξράλ ζε δχν ζηϊδηα ζην ζηϊδην ηεο πξνθαηαξθηηθάο εμϋηαζεο θαη απηφ ηεο επέζεκεο δηαδηθαζέαο Ϋξεπλαο. ε πεξέπησζε λϋαο (φρη άδε πθηζηϊκελεο) ελέζρπζεο ην ζηϊδην ηεο πξνθαηαξθηηθάο εμϋηαζεο αξρέδεη θαλνληθϊ κε ηελ πιάξε θνηλνπνέεζε απφ ηα θξϊηε κϋιε ζηελ Δπηηξνπά ηνπ ζρεδηαδφκελνπ κϋηξνπ. Η Δπηηξνπά εληφο 2 κελψλ απνθαζέδεη εέηε φηη ην θξηλφκελν κϋηξν δελ απνηειεέ θξαηηθά ελέζρπζε εέηε αληέζεηα φηη πιεξνχληαη νη φξνη ηνπ ηε δεχηεξε απηά πεξέπησζε, εμεηϊδεη αλ κπνξεέ ε θξαηηθά ελέζρπζε λα ππαρζεέ ζε θϊπνηα απφ ηηο πξναλαθεξζεέζεο εμαηξϋζεηο. Δθφζνλ δεκηνπξγεζνχλ ακθηβνιέεο ζρεηηθϊ κε ην αλ θαη θαηϊ πφζν ην θνηλνπνηεζϋλ κϋηξν ζπκβηβϊδεηαη κε ηελ θνηλά αγνξϊ, ε Δπηηξνπά θηλεέ ην δεχηεξν ζηϊδην ηνπ ειϋγρνπ, ηελ επέζεκε δηαδηθαζέα Ϋξεπλαο 64. χκθσλα δε κε πϊγηα ζϋζε ηεο θνηλνηηθάο λνκνινγέαο 65 ε Δπηηξνπά θαηϊ ην πξνθαηαξθηηθφ ζηϊδην εθφζνλ ζπλαληάζεη ζνβαξϋο δπζρϋξεηεο θαηϊ ηελ εθηέκεζε ηνπ ζπκβηβϊζηκνπ ραξαθηάξα ηνπ κϋηξνπ, νθεέιεη λα θηλάζεη ηελ επέζεκε δηαδηθαζέα εμϋηαζάο ηνπ. ΔπνκΫλσο, δηαηππψλνληαο ζεηηθϊ ηελ πξνεγνχκελε ζϋζε κπνξεέ λα πεέ θαλεέο φηη θαηϊ ηελ πξνθαηαξθηηθά θϊζε, ε Δπηηξνπά κπνξεέ λα ζεσξάζεη ζπκβηβϊζηκν ην θνηλνπνηεζϋλ κϋηξν κφλνλ εϊλ νδεγεέηαη ζην ππαγσγηθφ απηφ ζπκπϋξαζκα αβέαζηα (άηνη ρσξέο ζνβαξά ππαγσγηθά δπζρϋξεηα). ΓηαθνξεηηθΪ νθεέιεη λα πξνβεέ ζηελ θέλεζε ηεο 63 Η απαγφξεπζε απηά ηνπ α. 108 παξ. 3 πλζλδδ Ϋρεη Ϊκεζε ελϋξγεηα βι. άδε ΓηθΔΔ 6/64 Costa, πιι. 1964, 1253, 120/73, Lorenz, πιι. 1973, ζει. 1471, ζθϋςε 8, αιιϊ θαη πξφζθαηα ΓηθΔΔ C-44/93, φπ.π., πιι. 1994, ζει. I-3829, ζθϋςεηο 16 θαη 17. Χο εθ ηνχηνπ κπνξνχλ νη ηδηψηεο (π.ρ. αληαγσληζηϋο ηεο σθεινχκελεο επηρεέξεζεο) λα πξνζθχγνπλ ζηα εζληθϊ δηθαζηάξηα, επηθαινχκελνη ηε δηϊηαμε απηά θαη λα δεηάζνπλ ηελ αθχξσζε θαη ηελ αλαζηνιά ησλ κϋηξσλ πνπ ιάθζεθαλ θαηϊ παξϊβαζά ηεο, θαζψο θαη ηελ απνθαηϊζηαζε ηεο δεκέαο πνπ ηπρφλ ππϋζηεζαλ. 64 Βι. Άξζξν 4 Καλ. 659/ Βι. ΓηθΔΔ C-198/91, Cook θαηϊ Δπηηξνπάο, πιι. 1993, ζει. Ι-2487, ζθ. 29 θαη C-225/91, Matra θαηϊ Δπηηξνπάο, πιι. 1993, ζει. Ι-3203, ζθ

27 επέζεκεο δηαδηθαζέαο ηνπ Ϊξζξνπ 108 παξ. 2 πλζλδδ θαη λα δψζεη ηε δπλαηφηεηα ζε ηξέηνπο ελδηαθεξφκελνπο λα εθθξϊζνπλ ηηο ζϋζεηο ηνπο 66. ε θϊζε πεξέπησζε, εϊλ παξϋιζεη Ϊπξαθηε πξνζεζκέα 2 κελψλ απφ ηελ αξρηθά θνηλνπνέεζε, ην θξϊηνο κϋινο εηδνπνηεέ ηελ Δπηηξνπά θαη θαηφπηλ 15 εξγϊζηκσλ εκεξψλ (εθφζνλ ε Δπηηξνπά δελ αληηδξϊζεη) κπνξεέ λα ζϋζεη ην εμεηαδφκελν κϋηξν ζε εθαξκνγά 67. Η επέζεκε δηαδηθαζέα αξρέδεη κε ηελ θιάζε ηνπ εγθαινχκελνπ θξϊηνπο κϋινπο (θαη φισλ ησλ ελδηαθεξνκϋλσλ) λα ππνβϊιεη ηηο παξαηεξάζεηο ηνπ 68. Η Δπηηξνπά απνθαέλεηαη εληφο ελδεηθηηθάο πξνζεζκέαο 18 κελψλ θαη πϊλησο φρη αξγφηεξα απφ δηϊζηεκα 26 κελψλ. Σν κϋηξν εέηε απαιιϊζζεηαη θαη επηηξϋπεηαη ε εθαξκνγά ηνπ, αλ ηειηθϊ θξηζεέ φηη δελ απνηειεέ θξαηηθά ελέζρπζε ά αλ κπνξεέ λα ππαρζεέ ζε θϊπνηα απφ ηηο εμαηξϋζεηο, εέηε θξέλεηαη σο αζπκβέβαζην κε ηελ θνηλά αγνξϊ. ΑλΪινγε δηαδηθαζέα a posteriori ειϋγρνπ πξνβιϋπεηαη γηα ηηο πθηζηϊκελεο εληζρχζεηο 69, γηα ηηο νπνέεο ηα θξϊηε κϋιε νθεέινπλ λα ελεκεξψλνπλ ηελ Δπηηξνπά κε εηάζηεο ηππνπνηεκϋλεο εθζϋζεηο. Αλ ε Δπηηξνπά δηαπηζηψζεη φηη κηα θξαηηθά ελέζρπζε δελ ζπκβηβϊδεηαη κε ηελ εζσηεξηθά αγνξϊ θαηϊ ην α. 107, ά φηη εθαξκφδεηαη θαηαρξεζηηθϊ, απνθαζέδεη θαηϊ ην α. 108 παξ. 2, εδ. α φηη ην ελδηαθεξφκελν θξϊηνο νθεέιεη λα ηελ Ϊξεη ά λα ηελ αλαδηακνξθψζεη εληφο πξνζεζκέαο πνπ ε έδηα ζϋηεη. Αλ κϊιηζηα ην ελ ιφγσ θξϊηνο δελ ζπκκνξθσζεέ πξνο ηελ απφθαζε απηά εληφο ηεο ηαρζεέζαο πξνζεζκέαο, ε Δπηηξνπά ά νπνηνδάπνηε Ϊιιν ελδηαθεξφκελν θξϊηνο δχλαηαη θαηϊ ην α. 108 παξ. 2, εδ. β λα πξνζθχγεη απεπζεέαο ζην Γηθαζηάξην ηεο Δπξσπατθάο Έλσζεο, θαηϊ παξϋθθιηζε ησλ Ϊξζξσλ 258 θαη 259 πλζλδδ (πξψελ Ϊξ. 226 θαη 227 πλζδκ). 66 Βι. ρφιην Β. ΚαξαγηΪλλε επέ ηεο απφθαζεο ηνπ ΓΓηθΔΔ ηεο , Σ-388/2003, Deutsche Post AG θαη DHL International, θαηϊ Δπηηξνπάο ησλ Δπξσπατθψλ Κνηλνηάησλ, ΔπξΠνι, 2/2009, ζει Βι. Άξζξν 4 παξ. 6 Καλ. 659/ Βι. Άξζξν 6 παξ. 1 Καλ. 659/ Άξζξν 108 παξ. 1 πλζλδδ: «Η Δπηηξνπά, ζε ζπλεξγαζέα κε ηα θξϊηε κϋιε, εμεηϊδεη δηαξθψο ηα θαζεζηψηα εληζρχζεσλ πνπ πθέζηαληαη ζηα θξϊηε απηϊ. Σνπο πξνηεέλεη ηα θαηϊιιεια κϋηξα πνπ απαηηεέ ε πξννδεπηηθά αλϊπηπμε θαη ε ιεηηνπξγέα ηεο εζσηεξηθάο αγνξϊο». 27