Γιώργος Π. Τριανταφυλλόπουλος ΙΧΝΗΛΑΤΩΝΤΑΣ ΤΟΥΣ ΥΟ ΡΟΜΟΥΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ.

Transcript

1 Γιώργος Π. Τριανταφυλλόπουλος ΙΧΝΗΛΑΤΩΝΤΑΣ ΤΟΥΣ ΥΟ ΡΟΜΟΥΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ

2 ΓΙΩΡΓΟ Π. ΣΡΙΑΝΣΑΦΤΛΛΟΠΟΤΛΟ ΙΥΝΗΛΑΣΩΝΣΑ ΣΟΤ ΓΤΟ ΓΡΟΜΟΤ ΠΡΟ ΣΟ ΜΔΛΛΟΝ ΤΠΟΣΑΓΗ Ή ΡΗΞΗ 1

3 ΠΡΟΛΟΓΟ Σν θεέκελν πνπ αθνινπζεέ ζα εθδηδφηαλ σο βηβιέν απφ ηηο εθδφζεηο ΣΟΠΟ. Ζ επηδεέλσζε ηεο ειιεληθάο νηθνλνκέαο θαηϊ ην θαινθαέξη ηνπ 215 θαη ε αλαζηνιά νπζηαζηηθϊ ησλ πιεξσκψλ ηνπ δεκνζένπ Ϋθαλαλ αδχλαηε ηελ Ϋθδνζά ηνπ κϋζα ζην θζηλφπσξν. Καζψο νη πνιηηηθϋο εμειέμεηο εέλαη ηαρχηαηεο θαη ε αλϊγθε πξνβνιάο εθεέλσλ ησλ επηρεηξεκϊησλ πνπ ζα εμνπιέδνπλ αθφκε πεξηζζφηεξν ηηο πνιηηηθϋο δπλϊκεηο πνπ παιεχνπλ γηα κηα πνιηηηθά θηινιατθά θαη παηξησηηθά Ϋθαλαλ αλαγθαέα ηελ δηαδπθηηαθά δεκνζηνπνέεζε ηνπ θεηκϋλνπ. ΘΫισ λα πηζηεχσ πσο ε δεκνζηνπνέεζε απηά ζα απνηειϋζεη Ϋλα κηθξφ Ϋλαπζκα γηα θξηηηθϋο, ζρφιηα, παξαηεξάζεηο αιιϊ θαη αλαηξνπϋο, φπνπ ππϊξρνπλ ιϊζε θαη παξαιάςεηο, πϊλσ ζηα κεγϊια πνιηηηθϊ δηιάκκαηα ελψπηνλ ησλ νπνέσλ ζϋηεη ε ηζηνξέα ηελ ειιεληθά αξηζηεξϊ αιιϊ θαη ηελ ειιεληθά θνηλσλέα. Σειεηψλνληαο ζϋισ λα επραξηζηάζσ ηηο εθδφζεηο ΣΟΠΟ γηα ηελ πξνζπκέα κε ηελ νπνέα αγθϊιηαζαλ ηελ πξνζπϊζεηα Ϋθδνζεο ηνπ θεηκϋλνπ πνπ αθνινπζεέ. Σα δηαγξϊκκαηα εέλαη ηνπ ζπγγξαθϋα κε δεδνκϋλα πνπ Ϋρνπλ αληιεζεέ απφ δηεζλεέο νξγαληζκνχο θπξέσο. Σα ιηλθ ησλ δεδνκϋλσλ εέλαη ζηε δηϊζεζε ησλ αλαγλσζηψλ θαη βξέζθνληαη θϊησ απφ θϊζε δηϊγξακκα. Σξηαληαθπιιφπνπινο Γηψξγνο. 2

4 ΗΥΝΖΛΑΣΧΝΣΑ ΣΟΤ ΓΤΟ ΓΡΟΜΟΤ ΠΡΟ ΣΟ ΜΔΛΛΟΝ ΤΠΟΣΑΓΖ Ή ΡΖΞΖ. Ζ πνιηηηθά, νηθνλνκηθά θαη θνηλσληθά θαηϊζηαζε ζηελ ΔιιΪδα βξέζθνληαη πιϋνλ ζε ζεκεέν θνκβηθφ. ηελ ηζηνξέα Ϋξρνληαη θϊπνηεο ζηηγκϋο, ζπϊληα, θαηϊ ηηο νπνέεο πξϋπεη λα ιεθζνχλ απνθϊζεηο πνπ ζα θαζνξέζνπλ ην κϋιινλ ελφο ιανχ. ΜπξνζηΪ ζε κηα ηϋηνηα ζηηγκά θαέλεηαη πσο βξέζθνληαη νη Έιιελεο θαη ζάκεξα. ινη νη Έιιελεο αλεμαξηάησο ηεο ηϊμεο ά ηνπ θνηλσληθνχ ζηξψκαηνο πνπ αλάθνπλ. ΚαηΪ ηα ηειεπηαέα πϋληε ρξφληα ηεο βαζεηϊο θξέζεο ηνπ θνηλσληθννηθνλνκηθνχ θαη πνιηηηθνχ ζπζηάκαηνο ζηελ ΔιιΪδα νη ηαμηθνέ δηαρσξηζκνέ εληϊζεθαλ κε ηελ ηεξϊζηηα αχμεζε ηεο αληζνθαηαλνκάο. Ο ηαμηθφο δηαρσξηζκφο ζε δχν κεγϊιεο θνηλσληθϋο ηϊμεηο Ϋγηλε πνην ζαθάο απφ πνηϋ. Ζ απϊληεζε επνκϋλσο πνπ ζα δνζεέ απφ ηελ ειιεληθά θνηλσλέα ζην ηζηνξηθφ εξψηεκα γηα ην κϋιινλ ηεο θαη ην δξφκν πνπ ζα πϊξεη ζα θαζνξηζηεέ, αιιϊ φρη κνλνζάκαληα, απφ ηνλ ηαμηθφ απηφ ραξαθηάξα ηεο. Οη ζηξαηεγηθϋο πνιηηηθϋο επηινγϋο ηνπ ειιεληθνχ θεθαιαένπ άζαλ ην «αλάθνκελ εηο ηελ Γχζηλ» θη απηφ εθθξϊζηεθε θαηϊ ηελ ηειεπηαέα ηεζζαξαθνληαεηέα κε ηελ Ϋληαμε ζηελ ΔΔ θαη ηελ πηνζϋηεζε ηνπ επξψ. Ζ πνιηηηθά επηινγά ηεο αλϊδεημεο ηνπ ΤΡΗΕΑ ζηελ θπβεξλεηηθά εμνπζέα ζηηο εθινγϋο ηνπ Ηαλνπαξένπ ηνπ 215 θϋξλεη ζε νξηαθφ ζεκεέν πιϋνλ ηελ, απφ ηελ αξρά γλσζηά θαη ζεκειηψδε αληέθαζε: ηελ εγγελά δειαδά αδπλακέα ηαπηφρξνλεο πινπνέεζεο ησλ πξνεθινγηθψλ δεζκεχζεσλ ηνπ ΤΡΗΕΑ, δειαδά ηελ αλαθνπά θαη αληηζηξνθά ηεο πξντνχζαο εμαζιέσζεο ηνπ ιανχ, θαη ηεο παξακνλάο ζηελ Δπξσδψλε. Σν απνιχησο αλακελφκελν αδηϋμνδν ησλ δηαπξαγκαηεχζεσλ κεηαμχ ηεο ειιεληθάο θπβϋξλεζεο θαη ησλ εθπξνζψπσλ ηνπ δηεζλνχο - ΔΔ, ΔΚΣ, ΓΝΣ- θαη εγρσξένπ θεθαιαένπ δελ εέλαη απνηϋιεζκα θϊπνηαο ηδενιεςέαο ηνπο αιιϊ αδάξηηε γηα ην θεθϊιαην αλαγθαηφηεηα. Οη επηινγϋο επνκϋλσο πνπ ηέζεληαη ζηελ θξέζε ηεο ειιεληθάο θνηλσλέαο εέλαη δχν. Οη δχν νπζηαζηηθϊ πνιηηηθϋο εθπξνζψπεζεο ησλ ζπκθεξφλησλ ησλ δχν κεγϊισλ θνηλσληθψλ δπλϊκεσλ ζηνλ θαπηηαιηζκφ: ηνπ θεθαιαένπ θαη ηηο εξγαζέαο. ΜΫζε ιχζε, θαιψο ά θαθψο δελ ππϊξρεη. Σελ αιάζεηα ηεο πξφηαζεο απηάο ζα πξνζπαζάζνπκε λα ηεθκεξηψζνπκε κε ηα επφκελα. Πνηεο εέλαη απηϋο νη επηινγϋο ηειηθϊ; 1. Ζ επηινγά ηνπ θεθαιαένπ. Παξακνλά δειαδά ζηελ επξσδψλε θαη ηελ ΔΔ κε ηαπηφρξνλε ππνρξεσηηθά εθαξκνγά πνιηηηθψλ ιηηφηεηαο, αλεξγέαο ά ππναπαζρφιεζεο, εμαηξεηηθϊ ρακεινέ κηζζνέ θη αθφκε ρακειφηεξεο ζπληϊμεηο, κεέσζε ησλ θνηλσληθψλ παξνρψλ ζην θαηψηαην δπλαηφ ζεκεέν, αλππαξμέα πιϋγκαηνο πξνζηαζέαο ησλ αδπλϊησλ θαη πϋξαζκα ηεο δεκφζηαο αιιϊ θαη ηεο κηθξάο πεξηνπζέαο ζην κεγϊιν θεθϊιαην. Σν ηειεπηαέν εέλαη απιϊ δειαδά ε θαηαζηξνθά κεγϊινπ κϋξνπο ηνπ κηθξνχ θεθαιαένπ ψζηε λα κεέλεη ειεχζεξνο ν ρψξνο ζην πνιχ κεγϊιν θεθϊιαην. 2. Ζ δεχηεξε επηινγά εέλαη ε επηινγά ησλ πνιηηηθψλ ηεο ξάμεο κε ην θεθϊιαην θαη ηνπο εθπξνζψπνπο ηνπ. Ζ Ϋμνδνο απφ ηελ επξσδψλε, νη ξάμεηο αξρηθϊ κε ζεηξϊ πνιηηηθψλ ηεο ΔΔ θαη ε εθαξκνγά θηιεξγαηηθψλ θαη θηινιατθψλ πνιηηηθψλ ζε ηαπηφρξνλε ξάμε κε φιν ην πιϋγκα ηεο εμνπζέαο πνπ εέρε δνκεζεέ θαηϊ ηελ κεηεκθπιηαθά πεξένδν θπξέσο. Αο πξνζπαζάζνπκε ηψξα λα ηεθκεξηψζνπκε ηελ αιάζεηα ηεο ζϋζεο γηα ηελ χπαξμε κφλν απηψλ ησλ δχν επηινγψλ θαη πνηα ηα πηζαλϊ απνηειϋζκαηα ηεο επηινγάο κηαο εθ ησλ δχν. 3

5 Α. Ζ ΔΠΗΛΟΓΖ ΣΖ ΤΠΟΣΑΓΖ ΣΖΝ ΠΟΛΗΣΗΚΖ ΣΟΤ ΚΔΦΑΛΑΗΟΤ Οη πνιηηηθϋο θαη νηθνλνκηθϋο επηινγϋο ηνπ εγρσξένπ αιιϊ θαη ηνπ δηεζλνχο θεθαιαένπ Ϋρνπλ ζαλ απνθιεηζηηθφ ζηφρν λα απαληάζνπλ ζε πξνβιάκαηα θαη πξνθιάζεηο πνπ γελλνχληαη θαηϊ ηελ πνξεέα εμϋιημεο ηνπ θαπηηαιηζκνχ. Οη απαληάζεηο απηϋο Ϋρνπλ θπζηθϊ ηαμηθφ πξνζαλαηνιηζκφ θη εμππεξεηνχλ ζπγθεθξηκϋλα ζπκθϋξνληα. Οη επηινγϋο απηϋο Ϋξρνληαη λα απαληάζνπλ ηαπηφρξνλα ζηνλ αληαγσληζκφ κεηαμχ ησλ θεθαιαέσλ θαη ζηελ πξνζπϊζεηϊ ηνπ λα εληζρχζεη ηε ζϋζε ησλ εζληθψλ θεθαιαέσλ ζην δηεζλά θαηακεξηζκφ. Μηα θαη νη ζηξαηεγηθϋο επηινγϋο ηνπ εγρσξένπ θεθαιαένπ, κεηϊ ηε κεηαπνιέηεπζε, άζαλ ε Ϋληαμε ζηελ ΔΔ θαη ηελ επξσδψλε αο δνχκε ηηο βαζηθϋο κεηαβνιϋο πνπ επϋθεξε ε επηινγά ησλ ζηξαηεγηθψλ απηψλ επηινγψλ. Α 1. ΣΟ ΠΛΑΗΗΟ ΣΖ ΔΛΛΖΝΗΚΖ ΟΗΚΟΝΟΜΗΑ ΚΑΗ ΟΗ ΣΡΑΣΖΓΗΚΔ ΔΠΗΛΟΓΔ Σα πξνβιάκαηα ζηα νπνέα πξνζπαζνχζε λα απαληάζεη ην ειιεληθφ θεθϊιαην κε ηηο δχν ζηξαηεγηθϋο επηινγϋο ηνπ απνηππψλνληαη ζηα δχν δηαγξϊκκαηα πνπ αθνινπζνχλ. ην πξψην βιϋπνπκε ηε κεηαβνιά ηνπ θαηϊ θεθαιά ΑΔΠ ζηελ ΔιιΪδα απφ ην 196 σο ην 213 ελψ ζην δεχηεξν ηελ απφδνζε ηνπ θεθαιαένπ απφ ην 196 σο ην 27. ΓηΪγξακκα 1 15 GDP per capita growth (annual %)

6 ΓηΪγξακκα 2 19 ΑΠΟΓΟΖ ΚΔΦΑΛΑΗΟΤ. 2= Σα δεδνκϋλα ησλ δηαγξακκϊησλ καο νδεγνχλ ζηα εμάο ζπκπεξϊζκαηα. 1. Ζ ειιεληθά νηθνλνκέα απφ ηα κϋζα ηεο δεθαεηέαο ηνπ 197 αδπλαηνχζε λα αλαπηπρζεέ. Αχμεζε ηνπ θαηϊ θεθαιά παξαγφκελνπ πξντφληνο παξαηεξεέηαη απφ ηα κϋζα ηεο δεθαεηέαο ηνπ 199 σο ηα κϋζα ηεο δεθαεηέαο ηνπ 2. Σν νηθνλνκηθφ θαη παξαγσγηθφ κνληϋιν ησλ πξνεγνπκϋλσλ εηψλ εέρε εμαληιάζεη ηηο δπλαηφηεηεο ηνπ θη Ϋπξεπε λα αληηθαηαζηαζεέ πξνθεηκϋλνπ λα απμεζεέ ε θεξδνθνξέα θαη ε αλαπαξαγσγά ηνπ θεθαιαένπ. 2. Ζ θεξδνθνξέα ηνπ θεθαιαένπ κεησλφηαλ κε ξπζκνχο ηαρχηαηνπο. Αλαθφπεθε ε πησηηθά πνξεέα ζηηο αξρϋο ηεο δεθαεηέαο ηνπ 198 ελψ Ϊξρηζε λα απμϊλεηαη απφ ηηο αξρϋο ηεο δεθαεηέαο ηνπ 199 γηα λα πϋζεη πϊιη ζε ζηαζηκφηεηα απφ ηα κϋζα ηεο δεθαεηέαο απηάο. Ζ πνιηηηθά επηινγά ηεο Ϋληαμεο ζηελ επξσδψλε θαη ε πνιηηηθά ηεο ζθιεξάο δξαρκάο απμϊλεη θαη πϊιη ηελ θεξδνθνξέα ελψ απφ ηα κϋζα ηεο δεθαεηέαο ηνπ 2 αξρέδεη πϊιη λα παξαηεξεέηαη ζηαζηκφηεηα. 3. Οη επηινγϋο ηνπ πνιηηηθνχ πξνζσπηθνχ ηνπ θεθαιαένπ ζηελ ΔιιΪδα απνδεέρηεθαλ ζσζηϋο θαζψο ε Ϋληαμε ζηελ ηφηε ΔΟΚ, ζηηο αξρϋο ηεο δεθαεηέαο ηνπ 198, θαη ε Ϋληαμε ζηελ επξσδψλε αλϋθνςαλ ηελ πησηηθά πνξεέα ηνπ θϋξδνπο θαη Ϋδσζαλ θαη απμάζεηο απηνχ αιιϊ δηαθαηλφηαλ Ϋληνλα ζεκϊδηα θϊκςεο ηνπ απφ ηα κϋζα πεξέπνπ ηεο δεθαεηέαο ηνπ 2. ΑπηΪ ζπλϋβεζαλ θαζψο ε ειιεληθά νηθνλνκέα κεηαζρεκαηηδφηαλ, αθνινπζψληαο ην παξϊδεηγκα φισλ ησλ αλαπηπγκϋλσλ ρσξψλ, απφ κηα νηθνλνκέα παξαγσγάο ζε κηα νηθνλνκέα ππεξεζηψλ (δηϊγξακκα 3) παέξλνληαο κηα λϋα ζϋζε ζην δηεζλά θαηακεξηζκφ κϋζσ ηεο Ϋληαμεο ζηελ ΔΟΚ. 5

7 ΓηΪγξακκα ΡΩΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΔΕΥΤΕΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΤΙΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΔ ΔΠΗΓΟΔΗ θαη ΠΡΟΟΠΣΗΚΔ ΣΖ ΔΛΛΑΓΟ ΣΡΑΠΔΕΑ ΣΖ ΔΛΛΑΓΟ THE BROOKINGS INSTITUTION ην επφκελν δηϊγξακκα βιϋπνπκε ηε ζπκβνιά ζην ΑΔΠ ησλ βαζηθψλ νηθνλνκηθψλ ηνκϋσλ απφ ην 196 σο ην 22. ΓηΪγξακκα ΤΜΒΟΛΖ ΣΟ ΑΔΠ. ΔΣΖΗΔ ΜΔΣΑΒΟΛΔ ΥΡΗΕΣΙΕΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΓΕΩΓΙΑ

8 Σν δηϊγξακκα θαζηζηϊ αξθεηϊ ζαθϋο πσο ε ειιεληθά νηθνλνκέα κπάθε ζε κηα λϋα θϊζε απφ ηε δεθαεηέα ηνπ 198 θαη κεηϊ. Ηδηαέηεξα ε αγξνηηθά νηθνλνκέα ππϋζηε πξαγκαηηθά θαηϊξξεπζε. Ζ πξνζαξκνγά ηεο ειιεληθάο παξαγσγηθάο κεραλάο ζηα δεδνκϋλα ηεο ΔΟΚ ππάξμε εμαηξεηηθϊ βέαηε θαη θαηαζηξνθηθά. Ζ ειιεληθά παξαγσγηθά κεραλά ππϋζηε απφηνκν θαη δξακαηηθφ πιάγκα απφ ηελ εέζνδν ζηελ ΔΟΚ. Απφ ην 198 δελ αλϋθακςε πνηϋ θαη ζπλερψο κεησλφηαλ, Ϋζησ θαη κε κηθξφηεξνπο ξπζκνχο, ν βαζκφο ρξεζηκνπνέεζεο ησλ παξαγσγηθψλ δπλϊκεσλ. ΚαηΪ ηελ έδηα πεξένδν θαη επέ κηα δεθαεηέα ην δηαζϋζηκν εηζφδεκα ζηελ ΔιιΪδα αδπλαηνχζε λα απμεζεέ. ην επφκελν δηϊγξακκα βιϋπνπκε ην βαζκφ ρξεζηκνπνέεζεο ηνπ παξαγσγηθνχ δπλακηθνχ θαη ην δηαζϋζηκν εηζφδεκα φπσο δέλνληαη απφ ηελ ΣξΪπεδα ηεο ΔιιΪδνο. ΓηΪγξακκα ΔΙΑΘΕΣΙΜΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ. ΑΙΣΤΕΟΣ ΑΞΟΝΑΣ ΒΑΘΜΟΣ ΧΗΣΙΜΟΡΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΡΑΑΓΩΓΙΚΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ. ΔΕΞΙΟΣ ΑΞΟΝΑΣ 1,5 1,95,9,85,8,75,7,65,6 A4%CF%81%CE%AD%CF%87%CE%BF%CF%85%CF%83%CF%89%CE%BD_%CE%A3%CF%85%CE%BD%CE%B1%CE% BB%CE%BB%CE%B1%CE%B3%CF%8E%CE%BD.pdf ην επφκελν δηϊγξακκα βιϋπνπκε πσο ε πξνζηηζϋκελε αμέα ζηε βηνκεραλέα ζηελ ΔιιΪδα Ϋιαβε κηα κϋγηζηε ηηκά θαηϊ ηα κϋζα ηεο δεθαεηέαο ηνπ 198 ελψ απφ εθεέ θαη κεηϊ θαηϋξξεε πϋθηνληαο ζην 13% πεξέπνπ θαηϊ ηε δεθαεηέα ηνπ 2 απφ ην 21%. 7

9 ΓηΪγξακκα 6 ΠΡΟΣΗΘΔΜΔΝΖ ΑΞΗΑ ΣΖ ΒΗΟΜΖΥΑΝΗΑ Ζ δηαδηθαζέα κεηαβνιάο ηεο ειιεληθάο νηθνλνκέαο εληϊζεθε κε ηελ πηνζϋηεζε ηεο πνιηηηθάο ηεο ζθιεξάο δξαρκάο θαη ηελ Ϋληαμε ζηελ επξσδψλε. ην επφκελν δηϊγξακκα βιϋπνπκε πσο εληϊζεθε ε δηαδηθαζέα κεηαβνιάο ηεο ειιεληθάο νηθνλνκέαο κε ηελ Ϋληνλε αχμεζε ηεο ζπκκεηνράο ζην ΑΔΠ ηνπ ηνκϋα ησλ ππεξεζηψλ θαη ηε κεέσζε ηεο ζπκκεηνράο ηεο παξαγσγάο ζε κηα ζεηξϊ ρσξψλ. ΓηΪγξακκα 7 ΑΛΛΑΓΔ ΣΧΝ ΜΔΡΗΓΗΧΝ ΣΟΤ ΑΔΠ (2-211), Δ ΠΟΟΣΗΑΗΔ ΜΟΝΑΓΔ ΟΛΛΑΝΔΙΑ ΑΥΣΤΙΑ ΣΟΥΗΔΙΑ ΒΕΤΑΝΙΑ ΙΤΑΛΙΑ ΔΑΝΙΑ ΒΕΛΓΙΟ ΙΣΡΑΝΙΑ ΓΑΛΛΙΑ ΡΟΤΟΓΑΛΙΑ ΦΙΝΛΑΝΔΙΑ ΕΛΛΑΔΑ ΙΛΑΝΔΙΑ ΑΛΛΑΓΔ ΣΧΝ ΜΔΡΗΓΗΧΝ ΣΟΤ ΑΔΠ % ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΓΕΩΓΙΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ ΥΡΗΕΣΙΕΣ 8

10 Σν ειιεληθφ θεθϊιαην επηρεηξνχζε λα θαηαθηάζεη κηα ζϋζε ζην δηεζλά θαηακεξηζκφ θαηαζηξϋθνληαο ηελ παξαγσγηθά ηθαλφηεηα ηφζν ζηελ βηνκεραλέα φζν θαη ζηελ αγξνηηθά νηθνλνκέα επεθηεέλνληαο ηνλ ηνκϋα ησλ ππεξεζηψλ, θαη ηδηαέηεξα ηνπ ρξεκαηννηθνλνκηθνχ, εθκεηαιιεπφκελν ηα ρακειϊ επηηφθηα ηνπ επξψ απφ ην 24 θαη κεηϊ. ΠξΪγκαηη απφ ηα κϋζα ηεο δεθαεηέαο ηνπ 199, αιιϊ κε πνιχ κεγαιχηεξε Ϋληαζε κεηϊ ηελ Ϋληαμε ζηελ επξσδψλε, ην ειιεληθφ θεθϊιαην κε αηρκά ηνπ δφξαηνο ηηο ηξϊπεδεο Ϊξρηζε λα επεθηεέλεηαη ζηελ αλαηνιηθά Μεζφγεην θαη θπξέσο ζηα ΒαιθΪληα. Ζ κεηϊβαζε ηεο ειιεληθάο νηθνλνκέαο ζηε λϋα απηά θαηϊζηαζε, πνπ μεθέλεζε κε ηελ Ϋληαμε ζηελ ΔΔ θαη ζπλερέζηεθε κε ηελ Ϋληαμε ζηελ επξσδψλε, εέρε νινθιεξσζεέ πξηλ μεζπϊζεη ε θξέζε ηνπ δεκνζένπ ρξϋνπο. ην επφκελν δηϊγξακκα βιϋπνπκε ηελ πξνζηηζϋκελε αμέα αλϊ ηνκϋα ηεο νηθνλνκηθάο δξαζηεξηφηεηαο γηα δηϊθνξεο ρψξεο ην 23 θαη ην 213. Σν πξψην πνπ ζπκπεξαέλνπκε εέλαη ηε γεληθϊ ρακειά ζπκκεηνρά ηεο παξαγσγάο ζην ζρεκαηηζκφ ηνπ ΑΔΠ γηα ην ζχλνιν ησλ ρσξψλ. Ζ θαηϊζηαζε απηά εέλαη θαη ε γεληθά θαηϊζηαζε ηνπ ζπλφινπ ησλ αλαπηπγκϋλσλ ρσξψλ φπσο απηά Ϊξρηζε λα δηακνξθψλεηαη απφ ηε δεθαεηέα ηνπ 198. ΠαξΪιιεια βιϋπνπκε πσο ε ΔιιΪδα Ϋρεη απφ ηηο αζζελϋζηεξεο παξαγσγηθϋο βϊζεηο, αγξνηηθά θαη βηνκεραληθά παξαγσγά δειαδά, κε ηε ζπκβνιά ηεο ζην ζρεκαηηζκφ ηνπ ΑΔΠ λα εέλαη κηθξφηεξε απφ ηνλ θνηλνηηθφ κϋζν φξν. ΓηΪγξακκα 8 ΠΡΟΣΗΘΔΜΔΝΖ ΑΞΗΑ ΑΝΑ ΣΟΜΔΑ.23, 213 ΡΩΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ ΥΡΗΕΣΙΕΣ 75,3 79,9 7, ,4 79,4 7, ,1 72,1 73,2 77,2 7,2 74,4 74,8 79 7,7 74, ,9 4,5 4,7 12,1 5,8 6,6 1,8 5,2 5,6 7,8 5,3 7,7 4,6 7,5 6,9 4,3 4,6 6,7 5,4 12,6 14,6 24,5 25,5 6 6,1 2,8 16,2 18, ,5 19, ,8 16,9 18,9 22,8 17,6 18,8 22,8 21,7 14,3 5,5 3,7,9,8 2,2 1,8 2,5 2,1 3,8 2,6 1,9 1,3 3,1 2,4,9,6 1,9 1,5 1,7 1, ΕΛΛΑΔΑ ΓΕΜΑΝΙΑ ΓΑΛΛΙΑ ΙΤΑΛΙΑ ΙΣΡΑΝΙΑ ΔΑΝΙΑ ΡΟΤΟΓΑΛΙΑ ΒΕΤΑΝΙΑ ΣΟΥΗΔΙΑ ΑΥΣΤΙΑ YB15.png 9

11 Ζ αδπλακέα ηνπ ειιεληθνχ θεθαιαένπ θαη ησλ πνιηηηθψλ εθπξνζψπσλ ηνπ, παξϊ ηηο παξαπϊλσ κεηαβνιϋο, λα απμάζνπλ κε ζεκαληηθνχο ξπζκνχο ην θαηϊ θεθαιά παξαγφκελν πξντφλ αιιϊ ηαπηφρξνλα ε επηηπρέα ηνπ ζην λα δηαθφςεη ηελ πησηηθά πνξεέα ησλ θεξδψλ ηνπ θαη λα ηα απμάζεη, απφ κηα ρξνληθά πεξένδν θαη κεηϊ, νθεηιφηαλ ζηελ αξπαγά ηνπ κεξηδένπ ηεο εξγαζέαο ην πνζνζηφ ηεο νπνέαο κεησλφηαλ ζπλερψο ζαλ πνζνζηφ ηνπ ΑΔΠ. ην επφκελν δηϊγξακκα βιϋπνπκε ην εηζνδεκαηηθφ κεξέδην ηεο εξγαζέαο ζαλ πνζνζηφ ηνπ ΑΔΠ απφ ην 1978 σο ην 27. Παξαηεξνχκε κηα γεληθϊ πησηηθά πνξεέα κε κηα κηθξά πεξένδν αλϊθακςεο ηελ πεξένδν Απηά εέλαη ε αξρά ηεο πεξηφδνπ θαηϊ ηελ νπνέα απμάζεθε ε θαηϊ θεθαιά παξαγσγά. ΓηΪγξακκα 9 78 ΔΗΟΓΖΜΑΣΗΚΟ ΜΔΡΗΓΗΟ ΔΡΓΑΗΑ. % ηνπ ΑΔΠ Σελ έδηα πνξεέα αθνινπζεέ θαη ην δηαζϋζηκν εηζφδεκα κϋρξη ηε δεθαεηέα ηνπ 199 νπφηε θαη αξρέδεη λα αλαθϊκπηεη ζαλ απνηϋιεζκα ηεο ελεξγνπνέεζεο δηαδηθαζηψλ πνπ δελ Ϋρνπλ θακηϊ ζρϋζε κε ηελ παξαγσγά. Ζ επηινγά γηα ηελ Ϋληαμε ζηελ ΔΔ ιεηηνχξγεζε πξϊγκαηη ζεηηθφηαηα γηα ην ειιεληθφ θεθϊιαην ην νπνέν θαη θαηφξζσζε λα ζηαζεξνπνηάζεη ηελ θεξδνθνξέα ηνπ. Απηφ Ϋγηλε δπλαηφ κε ηε ζπλερψο εληεηλφκελε κεηαθνξϊ φιν θαη κεγαιχηεξνπ πνζνζηνχ ηνπ θνηλσληθϊ παξαγφκελνπ πινχηνπ απφ ηελ εξγαζέα ζην θεθϊιαην. Ζ κεηαβνιά ηεο ειιεληθάο νηθνλνκέαο κε ηελ θαηαζηξνθά ηεο παξαγσγάο θαη ηελ αλϊπηπμε ησλ ππεξεζηψλ απνηππψλεηαη θαη ζην εκπνξηθφ ηζνδχγην θπζηθϊ. ην επφκελν δηϊγξακκα βιϋπνπκε ην εκπνξηθφ ηζνδχγην ηεο ΔιιΪδαο απφ ην 196 θαη κεηϊ. 1

12 % ηνπ ΑΔΠ ΓηΪγξακκα 1,4,35 ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΡΟΣΑΜΟΣΜΕΝΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ,3,25,2,15,1,5 CE%AD%CF%87%CE%BF%CF%85%CF%83%CF%89%CE%BD_%CE%A3%CF%85%CE%BD%CE%B1%CE%BB%CE%BB%CE%B1%CE%B3%C F%8E%CE%BD.pdf Σα δεδνκϋλα ηνπ δηαγξϊκκαηνο καο απνθαιχπηνπλ πσο κϋρξη θαη ηα κϋζα ηεο δεθαεηέαο ηνπ 199 ην εκπνξηθφ ηζνδχγην δηαηεξεέην ζε κηα ζρεηηθά ηζνξξνπέα κϋζσ ηεο Ϊζθεζεο θπξέσο ηεο λνκηζκαηηθάο πνιηηηθάο. Κη απηφ παξϊ ην γεγνλφο πσο ε παξαγσγηθά βϊζε απνδηαξζξσλφηαλ. ΑκΫζσο κεηϊ ηελ Ϋληαμε ζηνλ εληαέν λνκηζκαηηθφ ρψξν ην εκπνξηθφ ηζνδχγην Ϊξρηζε λα θαηαξξϋεη κε ξπζκνχο ηαρχηαηνπο. ΠΫξα φκσο απφ ην εκπνξηθφ ηζνδχγην ειιεηκκαηηθϊ Ϋγηλαλ θαη ην ηζνδχγην εηζνδεκϊησλ, απφ ην 22, θαη ην ηζνδχγην κεηαβηβϊζεσλ, απφ ην 26. Σν ζπλνιηθφ απνηϋιεζκα άηαλ ε εθηέλαμε ηεο ειιεηκκαηηθφηεηαο ηνπ ηζνδπγένπ ηξερνπζψλ ζπλαιιαγψλ φπσο βιϋπνπκε αλαιπηηθϊ ζην δηϊγξακκα

13 ΓηΪγξακκα 11 3., ΕΜΡΟΙΚΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΩΝ 2., ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΚΑΦΑΛΑΙΑΚΩΝ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΕΩΝ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΥΡΗΕΣΙΩΝ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΤΕΧΟΥΣΩΝ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΕΩΝ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΤΕΧΟΥΣΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ 1.,, -1., -2., -3., -4., -5., Απηφ δελ αθνξϊ κφλν ηελ ΔιιΪδα αιιϊ κηα ζεηξϊ απφ ρψξεο ην δηϊγξακκα 12, πνπ δέλεηαη απφ ηελ ΣξΪπεδα ηεο ΔιιΪδνο, δεέρλεη ηε κεηαβνιά ηνπ ηζνδπγένπ ηξερνπζψλ ζπλαιιαγψλ γηα κηα νκϊδα ρσξψλ γηα δχν ρξνληθϋο πεξηφδνπο. Σελ πξν θαη κεηϊ ηελ πηνζϋηεζε ηνπ επξψ δεθαεηέα. ΓηΪγξακκα ΜΔΟ ΗΟΕΤΓΗΟ ΣΡΔΥΟΤΧΝ ΤΝΑΛΛΑΓΧΝ CE%AD%CF%87%CE%BF%CF%85%CF%83%CF%89%CE%BD_%CE%A3%CF%85%CE%BD%CE%B1%CE%BB%CE%BB%CE%B1%CE%B3%C F%8E%CE%BD.pdf 12

14 ΔΚΑΣOΜΜΤΡΗΑ ΔΤΡΧ Σα αέηηα ηα νπνέα ζπλδϋνληαη κε ηε δηφγθσζε ησλ ειιεηκκϊησλ κπνξεέ λα βξέζθνληαη πϋξα απφ ηελ εέζνδν ζηελ επξσδψλε, θαη λα ζπλδϋνληαη δειαδά κε ηδηαηηεξφηεηεο θαη παζνγϋλεηεο ηεο ειιεληθάο νηθνλνκέαο ά ηεο πνιηηηθάο, ην δηϊγξακκα παξαηεξνχκε ηε δεκηνπξγέα δχν νκϊδσλ ρσξψλ ζηηο νπνέεο ε δεκηνπξγέα ηεο θνηλάο λνκηζκαηηθάο πνιηηηθάο επϋδξαζε εληειψο δηαθνξεηηθϊ. Ζ κέα νκϊδα απνηειεέηαη απφ ηελ ΔιιΪδα, ηελ Πνξηνγαιέα, ηελ Ηζπαλέα, ηελ Ηξιαλδέα θαη ηελ Ηηαιέα νη νπνέεο εέδαλ ην Ϋιιεηκκα ζην ηζνδχγην ηξερνπζψλ ζπλαιιαγψλ ηνπο λα απμϊλεη δξακαηηθϊ ά λα γέλεηαη αξλεηηθφ απφ ζεηηθφ. Ζ δεχηεξε νκϊδα ρσξψλ, απηά ηνπ βνξξϊ, απνθφκηζε φια ηα θϋξδε πνπ Ϋραζε ε πξψηε νκϊδα. Οη πιϋνλ θεξδηζκϋλεο ρψξεο εέλαη ε Γεξκαλέα, ε Φηιαλδέα θαη ε Οιιαλδέα. Σα δεδνκϋλα θαζηζηνχλ θαλεξφ πσο αθξηβψο κε ηελ πηνζϋηεζε ηνπ επξψ, ε δεχηεξε δειαδά κεηϊ ηελ Ϋληαμε ζηελ ηφηε ΔΟΚ ζηξαηεγηθά επηινγά ηνπ ειιεληθνχ θεθαιαένπ, ην εκπνξηθφ Ϋιιεηκκα εθηνμεχηεθε κε απνηϋιεζκα αθελφο κελ ηελ παξαπϋξα ζπξξέθλσζε ηεο ειιεληθάο παξαγσγάο θαη απφ ηελ Ϊιιε ηε κεηαθνξϊ πφξσλ ζην εμσηεξηθφ. ηνλ επφκελν πέλαθα βιϋπνπκε ηε κεηαθνξϊ πφξσλ απφ ηελ ΔιιΪδα ζην εμσηεξηθφ. Σν πνζνζηφ ηεο κεηαθνξϊο πφξσλ Ϋθηαζε ζην ηιηγγηψδεο 39% ηνπ ΑΔΠ θαηϊ ην 27. ΠΗΝΑΚΑ 2 1., 9., 8., 7., 6., 5., 4., 3., 2., 1.,, ΜΔΣΑΦΟΡΔ ΥΡΖΜΑΣΧΝ ΣΟ ΔΞΧΣΔΡΗΚΟ ΡΛΗΩΜΕΣ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΙΚΟ* ΕΡΕΝΔΥΣΕΙΣ ΧΑΤΟΦΥΛΑΚΙΟΥ ΛΟΙΡΕΣ ΕΡΕΝΔΥΣΕΙΣ** ΣΥΝΟΛΟ ΕΜΡΟΙΚΟ ΕΛΛΕΙΜΜΑ ΣΥΝΟΛΟ 1+2 % ΑΕΡ Ση κπνξνχκε λα ζπκπεξϊλνπκε απφ ηελ παξϊζεζε ησλ παξαπϊλσ ζηνηρεέσλ; Οη ζηξαηεγηθϋο επηινγϋο ηεο ειιεληθάο αζηηθάο ηϊμεο θαη ησλ πνιηηηθψλ εθπξνζψπσλ ηεο, απφ ηε κεηαπνιέηεπζε θαη κεηϊ ηνπιϊρηζηνλ, αλ θαη εέραλ ζαλ απνηϋιεζκα ηελ κεγϊιε αχμεζε ησλ θεξδψλ ηνπ θεθαιαένπ νδεγνχληαλ πιϋνλ ζε αδηϋμνδν θαη ζε νξηαθφ ζεκεέν. 13

15 Σα δεκνζηνλνκηθϊ ειιεέκκαηα, ην δεκφζην ρξϋνο θαη ην Ϋιιεηκκα ζην ηζνδχγην ηξερνπζψλ ζπλαιιαγψλ θαλϋξσλαλ ην ηϋινο ηνπ ηξφπνπ αλϊπηπμεο θαη δφκεζεο ηεο ειιεληθάο νηθνλνκέαο θαη απαηηνχζαλ Ϊκεζε απϊληεζε. ην επφκελν δηϊγξακκα βιϋπνπκε ηα δχν κεγϋζε, δεκνζηνλνκηθφ Ϋιιεηκκα θαη Ϋιιεηκκα ζην ηζνδχγην ηξερνπζψλ ζπλαιιαγψλ, θαη ηε κεγϊιε αχμεζε ηεο ειιεηκκαηηθφηεηϊο ηνπο. ΓηΪγξακκα 13-2 ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΤΕΧΟΥΣΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΟ ΕΛΛΕΙΜΜΑ/ΡΛΕΟΝΑΣΜΑ

16 Α 2. ΣΑ ΓΖΜΟΗΑ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΑ ΠαξΪιιεια κε ηηο παξαπϊλσ κεηαβνιϋο δηνγθσλφηαλ κε κεγϊιε ηαρχηεηα ην ρξϋνο ηεο ρψξαο δεκφζην (δηϊγξακκα 14) θαη ηδησηηθφ. ΓηΪγξακκα ΔΛΛΑΓΑ. ΓΖΜΟΗΟ ΥΡΔΟ. Γηζ. ΔΤΡΧ Οη εμειέμεηο απηϋο ζηελ ειιεληθά νηθνλνκέα, ε χπαξμε δειαδά ησλ δηπιψλ ειιεηκκϊησλ, Ϋθαλαλ θαλεξφ πσο νη κεηαβνιϋο πνπ ζπληειϋζηεθαλ κε ηελ πηνζϋηεζε απφ ην ειιεληθφ θεθϊιαην θαη ην πνιηηηθφ πξνζσπηθφ ηεο ησλ ζηξαηεγηθψλ επηινγψλ ηεο Ϋληαμεο ζηελ ΔΔ θαη ηελ επξσδψλε δελ κπνξνχζαλ λα ζπλερηζηνχλ κε ηνπο έδηνπο φξνπο. Γηα λα κπνξϋζνπκε λα εθηηκάζνπκε πξνο ηα πνχ πεγαέλνπλ ηα πξϊγκαηα πξϋπεη λα αλνέμνπκε ην πιϊλν θαη λα δνχκε ην παγθφζκην ζχζηεκα. Οη κεγϊιεο θαπηηαιηζηηθϋο θξέζεηο αιιϊδνπλ θαη ηε ζϋζε ησλ δηαθφξσλ εζληθψλ θεθαιαέσλ ζην δηεζλά θαηακεξηζκφ. Ζ δηεζλάο θαπηηαιηζηηθά θξέζε πνπ μϋζπαζε ην 28 εέλαη κέα απφ απηϋο. Οη παιηϋο δπλϊκεηο, θαη ηδηαέηεξα ε εγϋηηδα δχλακε ησλ ΖΠΑ, ρϊλνπλ κϋξνο ηεο ηζρχνο ηνπο ελψ λϋεο δπλϊκεηο πξνζπαζνχλ λα θαηαιϊβνπλ πην ηζρπξϋο ζϋζεηο. ηελ ΔΔ ην γεξκαληθφ θεθϊιαην θαηϋρηεζε κηα θπξέαξρε ζϋζε θαη κε φπιν απηά ηε ζϋζε θαηαλϋκεη ηνπο ξφινπο ησλ δηαθφξσλ επξσπατθψλ θεθαιαέσλ. ηα πιαέζηα απηϊ ην ειιεληθφ θεθϊιαην θαιεέηε λα πϊξεη κηα αξθεηϊ πην ππνβαζκηζκϋλε ζϋζε ζε ζρϋζε κε πξηλ. Καζψο ην ειιεληθφ θεθϊιαην άηαλ πϊληα εμαξηεκϋλν δϋρεηαη παζεηηθϊ ηηο απνθϊζεηο ησλ θπξέαξρσλ θεθαιαέσλ θη απηϊ θξνληέδνπλ γηα ηε δεκηνπξγέα ησλ ζπλζεθψλ θεξδνθνξέαο ηνπ κϋζα ζηα πιαέζηα επζχλεο πνπ απηϊ θαζνξέδνπλ. ηα πξψηα κϋηξα πνπ Ϋπξεπε λα ιεθζνχλ, κηα θαη νη ζηξαηεγηθϋο επηινγϋο ηνπ ειιεληθνχ θεθαιαένπ δελ Ϋπξεπε λα ακθηζβεηεζνχλ, άηαλ ε αληηκεηψπηζε ησλ ειιεηκκϊησλ πξνο φθεινο ηνπ δηεζλνχο θαη εγρσξένπ θεθαιαένπ. ζνλ αθνξϊ ην δεκφζην ρξϋνο ηα πξψηα θαη επεέγνληα κϋηξα πνπ πϊξζεθαλ άηαλ λα κελ ζηγνχλ νη ηξϊπεδεο ηεο Γεξκαλέαο θαη ηεο Γαιιέαο θπξέσο πνπ άζαλ εθηεζεηκϋλεο ζην 15

17 ειιεληθφ δεκφζην ρξϋνο, θαζψο απηφ απμαλφηαλ επηθέλδπλα. ηα πιαέζηα απηϊ ην ηδησηηθφ ρξϋνο ηεο ΔιιΪδαο κεηαηξϊπεθε, ζην κεγαιχηεξν πνζνζηφ ηνπ, ζε δεκφζην. Σα θξϊηε ηεο ΔΔ αλϋιαβαλ δειαδά ηελ ππνρξϋσζε λα δαλεέζνπλ ηελ ΔιιΪδα ψζηε απηά λα πιεξψζεη ηνπο θαηφρνπο ησλ νκνιφγσλ ηεο. Σν δεκφζην ρξϋνο απνηϋιεζε ην κνριφ κϋζσ ηνπ νπνένπ ε ΔΚΣ, ε ΔΔ θαη ην ΓΝΣ αλϋιαβαλ νπζηαζηηθϊ ηε δηαθπβϋξλεζε ηεο ρψξαο. Ήηαλ ην Ϊιινζη πνπ ρξεηαδφηαλ ην δηεζλϋο, θαη ηδηαέηεξα ην γεξκαληθφ θεθϊιαην, γηα λα επηβϊιεη Ϋλα λϋν ξφιν θαη κηα λϋα ζϋζε ζην ειιεληθφ θεθϊιαην ζην δηεζλά θαηακεξηζκφ αιιϊ θαη λα εθαξκνζηεέ ην ζχλνιν ησλ λενθηιειεχζεξσλ πνιηηηθψλ ζηελ ΔιιΪδα. Δδψ πξϋπεη λα ηνλέζνπκε πσο ηα πξνβιάκαηα ησλ δέδπκσλ ειιεηκκϊησλ άζαλ πξαγκαηηθϊ θαη φρη εθεπξάκαηα Ϋζησ θη αλ ην δεκνζηνλνκηθφ Ϋιιεηκκα δηνγθψζεθε ζπλεηδεηϊ γηα πξνπαγαλδηζηηθνχο ιφγνπο. Σν πξψην κϋηξν επνκϋλσο άηαλ ε κεέσζε ησλ δαπαλψλ ηνπ δεκνζένπ θαη ε αχμεζε ησλ εζφδσλ ηνπ. Ζ κεέσζε ησλ δαπαλψλ άηαλ ινγηθφ λα θαηεπζπλζεέ ζε ηξεηο θπξέσο ηνκεέο πνπ απνηεινχλ θαη ην κεγαιχηεξν πνζνζηφ ησλ δεκνζέσλ δαπαλψλ: ζηνπο κηζζνχο, ηηο ζπληϊμεηο θαη ηηο δαπϊλεο γηα ην θνηλσληθφ θξϊηνο. ηνλ πέλαθα πνπ αθνινπζεέ βιϋπνπκε ηα Ϋζνδα ηνπ θξαηηθνχ πξνυπνινγηζκνχ θαη ηηο δαπϊλεο γηα κηζζνχο, ζπληϊμεηο θαη θνηλσληθϋο δαπϊλεο ην 21. Σα Ϋζνδα ηνπ 21 πξνυπνινγέδνληαλ ζηα 53,7 δηζεθαηνκκχξηα επξψ. Οη κηζζνέ θαη νη ζπληϊμεηο ηνπ δεκνζένπ ζηα 26,2 δηζεθαηνκκχξηα, νη επηρνξεγάζεηο ησλ ηακεέσλ θαη ησλ λνζνθνκεέσλ καδέ κε ην ζχλνιν ησλ θνηλσληθψλ δαπαλψλ αλϋξρνληαλ ζηα 15,6 δηζεθαηνκκχξηα ελψ νη ιεηηνπξγηθϋο δαπϊλεο ζηα 9,5 δηζεθαηνκκχξηα (ΓηΪγξακκα 16). Σν ζχλνιν ησλ παξαπϊλσ αλϋξρεηαη ζηα 51,3 δηζεθαηνκκχξηα. ΑπνκΫλνπλ επνκϋλσο 2,4 δηζεθαηνκκχξηα εθ ησλ νπνέσλ Ϋπξεπε λα θαιπθζνχλ ηφθνη χςνπο 13 δηζεθαηνκκπξέσλ πεξέπνπ θαζψο θαη ην πξφγξακκα δεκνζέσλ επελδχζεσλ. Ήηαλ απνιχησο θαλεξφ πσο δελ γηλφηαλ λα θαιχπηεη ην ειιεληθφ δεκφζην ηηο ππνρξεψζεηο ηνπ θαη πξνο ηνπο δαλεηζηϋο θαη πξνο ην εζσηεξηθφ. Ζ επηινγά άηαλ εχθνιε γηα ην θεθϊιαην. Πξνεγνχληαλ νη ππνρξεψζεηο ηνπ δεκνζένπ πξνο ηνπο δαλεηζηϋο. ΓηΪγξακκα ΓΖΜΟΗΑ ΔΟΓΑ-ΓΑΠΑΝΔ

18 ΔΑΡΑΝΕΣ ΜΙΣΘΟΙ ΕΡΙΧΟΗΓΗΣΕΙΣ ΤΑΜΕΙΩΝ ΔΑΡΑΝΕΣ ΜΙΣΘΟΙ ΕΡΙΧΟΗΓΗΣΕΙΣ ΤΑΜΕΙΩΝ Οη παξεκβϊζεηο πνπ Ϋγηλαλ ζην πεδέν ησλ δαπαλψλ άζαλ επηηπρεέο γηα ηνπο ζρεδηαζηϋο ηνπο θαη νη δεκφζηεο δαπϊλεο κεηψζεθαλ. ηα πιαέζηα επνκϋλσο ηεο πινπνέεζεο απηάο ηεο πνιηηηθάο γηα ηελ αληηκεηψπηζε ηνπ δεκνζένπ ρξϋνπο θαη ησλ δεκνζηνλνκηθψλ ειιεηκκϊησλ άηαλ αλαγθαέα ε κεέσζε ησλ δαπαλψλ ηνπ δεκνζένπ κε ηε ζπξξέθλσζε ησλ ηνκϋσλ εθεέλσλ θαη ησλ ππεξεζηψλ ηνπ θξϊηνπο πνπ δελ άζαλ αλαγθαέεο ζην θεθϊιαην θαη εληϊζζνληαλ ζην πξνεγνχκελν θαπηηαιηζηηθφ ππφδεηγκα θαη ζηνλ πξνεγνχκελν δηεζλά θαηακεξηζκφ. Οη δεκφζηνη ππϊιιεινη Ϋπξεπε λα κεησζνχλ θαη ην έδην θαη ακνηβϋο ηνπο. Οη δαπϊλεο γηα ηελ αζθϊιηζε, ηα θνηλσληθϊ επηδφκαηα θαη νη δαπϊλεο ηνπ δεκνζένπ ζπζηάκαηνο πγεέαο. ην δηϊγξακκα 18 βιϋπνπκε ηηο ζπλνιηθϋο δαπϊλεο ηνπ δεκνζένπ, ηηο δαπϊλεο γηα κηζζνχο θαη ζπληϊμεηο θαη ηηο δαπϊλεο επηρνξάγεζεο ησλ αζθαιηζηηθψλ ηακεέσλ ην 21 θαη ην 214. Σα δεδνκϋλα ηνπ δηαγξϊκκαηνο καο πιεξνθνξνχλ πσο ελψ νη ζπλνιηθϋο δαπϊλεο θαη νη δαπϊλεο κηζζνδνζέαο κεηψζεθαλ ζεκαληηθϊ νη επηρνξεγάζεηο πξνο ηα ηακεέα απμάζεθαλ. Απηφ εέλαη απνηϋιεζκα ηηο θαηϊξξεπζεο ησλ εζφδσλ ησλ ηακεέσλ εμ αηηέαο ηεο ηεξϊζηηαο αλεξγέαο, ηεο κεέσζεο ησλ εξγνδνηηθψλ εηζθνξψλ θαη ηηο εηζθνξναπνθπγάο. Ζ απνιχησο αλαγθαέα γηα ηελ πινπνέεζε ησλ ζηφρσλ παξαπϋξα κεέσζε ησλ δαπαλψλ πεξλϊ ππνρξεσηηθϊ απφ ηε κεέσζε ησλ επηρνξεγάζεσλ ησλ ηακεέσλ κε ηε κεέσζε ησλ ζπληϊμεσλ. ΓηΪγξακκα ΚΡΑΣΗΚΟΗ ΠΡΟΩΠΟΛΟΓΗΜΟΗ 21 ΚΑΗ 215 ΠΫξα απφ ηε κεέσζε ησλ δαπαλψλ Ϋπξεπε λα απμεζνχλ θαη ηα Ϋζνδα Ϋηζη ψζηε λα δεκηνπξγνχληαη ζην δηελεθϋο πξσηνγελά πιενλϊζκαηα γηα λα εμππεξεηεέηε ην ρξϋνο. Σν ζχλνιν ησλ κϋηξσλ πνπ ειάθζεζαλ απφ ην 21 θαη κεηϊ άηαλ αλακελφκελν πσο ζα ξέμνπλ ηελ ειιεληθά νηθνλνκέα ζε βαζεηϊ χθεζε. Κη απηφ άηαλ γλσζηφ ζηνπο εηζεγεηϋο απηψλ ησλ πνιηηηθψλ. Γηα λα ππνζηεξηρηνχλ επνκϋλσο ηα δεκφζηα Ϋζνδα άηαλ εληειψο αλαγθαέα βηαηφηαηε θνξνινγηθά επέζεζε. Ζ επέζεζε απηά ζα εέρε θπζηθϊ ηαμηθφ πξφζεκν. ηφρνο άηαλ νη εξγαδφκελνη θαη ηα ρακειφηεξα εηζνδεκαηηθϊ θιηκϊθηα. Ζ 17

19 Ϋθξεμε ηεο αλεξγέαο θαη ε δξακαηηθά κεέσζε ησλ εηζνδεκϊησλ εέρε ζαλ απνηϋιεζκα νη θφξνη λα πιεξψλνληαη απφ πνιινχο απφ ηηο απνηακηεχζεηο. ην επφκελν δηϊγξακκα βιϋπνπκε ηα θνξνινγηθϊ Ϋζνδα απφ Ϊκεζνπο θαη Ϋκκεζνπο θφξνπο ζαλ πνζνζηφ ηνπ ΑΔΠ γηα ηελ πεξένδν ΓηΪγξακκα 18 ΑΜΕΣΟΙ ΦΟΟΙ 12,3 12,6 12, ,2 ΦΟΡΟΗ. % ηνπ ΑΔΠ 9,5 9 8,9 8,9 9,3 9,7 9,1 ΕΜΜΕΣΟΙ ΦΟΟΙ 14 13,7 13,5 13,5 13,5 13, ,8 1, Σν ζχλνιν ησλ παξεκβϊζεσλ ζηα δεκφζηα νηθνλνκηθϊ, ζηνρεπκϋλεο ηαμηθϊ κεηψζεηο δαπαλψλ θαη απμάζεηο εζφδσλ, δελ εέραλ ζηφρν απιϊ ηελ απνθαηϊζηαζε κηαο δηαηαξαρζεέζεο ηζνξξνπέαο αιιϊ ηε δεκηνπξγέα πιενλαζκϊησλ κε ηα νπνέα ζα πιεξψλνληαη νη ηφθνη ησλ δαλεέσλ. ην επφκελν δηϊγξακκα βιϋπνπκε ηελ εμϋιημε ησλ δαπαλψλ θαη ησλ εζφδσλ ηνπ δεκνζένπ. ΓηΪγξακκα 19 ΔΟΓΑ ΚΑΗ ΓΑΠΑΝΔ ΔΛΛΖΝΗΚΟΤ ΓΖΜΟΗΟΤ 117,77 111,63 ΕΣΟΔΑ ΔΑΡΑΝΕΣ 98,81 92,74 9,6 86,53 87,17 82,4 82,92 78,

20 Σν χςνο ησλ πιενλαζκϊησλ πξϋπεη λα εέλαη ηφζν φζν απαηηεέηαη γηα ηελ πιεξσκά ησλ ηφθσλ. Γηα ην ιφγν απηφ ηα πξνβιεπφκελα πιενλϊζκαηα θπκαέλνληαη ζην 4 κε 5% ηνπ ΑΔΠ γηα δεθαεηέεο. ην επφκελν δηϊγξακκα βιϋπνπκε ηα πξσηνγελά πιενλϊζκαηα σο ην 213. ΓηΪγξακκα ΓΕΝΙΚΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΡΩΤΟΓΕΝΕΣ ΙΣΟΖΥΓΙΟ Σα δεκνζηνλνκηθϊ πιενλϊζκαηα ζην επέπεδν ηνπ 4 ά 5 % ηνπ ΑΔΠ εέλαη επαξθά γηα ηελ εμππεξϋηεζε ησλ ηφθσλ κϋρξη θαη ην 22. Ζ εμππεξϋηεζε ησλ ηφθσλ απφ ην 221 σο ην 225 εέλαη απνιχησο αδχλαηε (δηϊγξακκα 21). ΓηΪγξακκα 21 ΣΟΚΟΗ ΔΞΤΠΖΡΔΣΖΖ ΔΛΛΖΝΗΚΟΤ ΓΖΜΟΗΟΤ ΥΡΔΟΤ a34d732bd/ pdf 19

21 ηα παξαπϊλσ πξϋπεη λα ιϊβνπκε πνιχ ζνβαξϊ ππφςε πσο νη ζρεδηαζκνέ ησλ δαλεηζηψλ θαη ησλ εθπξνζψπσλ ηνπο πξνβιϋπνπλ πσο ην ειιεληθφ δεκφζην ρξϋνο ζα αλαρξεκαηνδνηεέηε απφ ηηο αγνξϋο. ΚΪηη ηϋηνην φκσο εέλαη εμαηξεηηθϊ απέζαλν σο αδχλαην θαζψο ην δεκφζην ρξϋνο ζα πιεζηϊζεη κϋρξη ην θζηλφπσξν ην 2% ηνπ ΑΔΠ. Αθφκε φκσο θαη κε ηηο θαιχηεξεο πξνυπνζϋζεηο ην ειιεληθφ δεκφζην ρξϋνο εέλαη αδχλαην λα εμππεξεηεζεέ. ΚΪπνηνο ηχπνο αλαδηϊξζξσζεο εέλαη απνιχησο ππνρξεσηηθφο θαη ζα ζπκβεέ κε Ϋλα ηϋηνην ηξφπν πνπ αθελφο κελ ζα Ϋρεη ην ειϊρηζην θφζηνο γηα ηνπο δαλεηζηϋο θη απφ ηελ Ϊιιε ζα θαζηζηνχλ ηελ ΔιιΪδα δϋζκηα ησλ πηζησηψλ ζην δηελεθϋο. Α 3. ΣΟ ΔΛΛΔΗΜΑ ΣΟ ΗΟΕΤΓΗΟ ΠΛΖΡΧΜΧΝ Αο αθάζνπκε φκσο ηα δηθϊ καο, πηζαλϊ, πνιηηηθϊ εκπαζά θαη ππνθεηκεληθϊ ζπκπεξϊζκαηα θη αο δνχκε ηη ιϋλε νη ηερλνθξϊηεο ησλ ηξαπεδψλ νη νπνένη εέλαη θαη ηδηαέηεξα επλντθϊ δηαθεέκελε απϋλαληη ζηελ Δ.Δ. ην επξψ θαη ηηο πνιηηηθϋο επηινγϋο ησλ πνιηηηθψλ εθπξνζψπσλ ηνπ ειιεληθνχ θαη δηεζλνχο θεθαιαένπ πνπ αζθνχλ ηελ θπβεξλεηηθά εμνπζέα ζηελ ΔιιΪδα. εκεηψλεη ε Ϋθζεζε ηεο Δurobank: Είναι λοιπόν έκδηλη η αιηιώδηρ ζςνάθεια ηηρ ζςνεσούρ αύξηζηρ ηος εξωηεπικού ελλείμμαηορ με ηην ένηαξη ζηη Νομιζμαηική Ένωζη και ηην απώλεια ηηρ αςηονομίαρ ζηην άζκηζη ηηρ Νομιζμαηικήρ και Σςναλλαγμαηικήρ πολιηικήρ ηην οποία αςηή ζςνεπάγεηαι. Ειδικόηεπα, η μεγέθςνζη ηος ελλείμμαηορ ζςνδέεηαι με ηην απώλεια ηηρ δςναηόηηηαρ ηων Εθνικών Απσών ηων Ελληνικών εν πποκειμένω- να πποβούν ζε ςποηίμηζη ηος εθνικού νομίζμαηορ ώζηε να ανηιζηαθμίζοςν, έζηω και πποζωπινά, ηιρ απώλειερ ανηαγωνιζηικόηηηαρ ηων ελληνικών πποϊόνηων ζηην εγσώπια και ηιρ διεθνείρ αγοπέρ. Καη ε Ϋθζεζε ηεο ΣξΪπεδαο ηεο ΔιιΪδαο: Σελ ηξϋρνπζα δεθαεηέα, ην Ϋιιεηκκα ζηηο εμσηεξηθϋο ζπλαιιαγϋο ηεο ΔιιΪδνο δηεπξπλφηαλ παξϊιιεια κε ηε καθξϊ αλνδηθά θϊζε ηεο νηθνλνκηθάο ζπγθπξέαο, θαηϊ ηε δηϊξθεηα ηεο νπνέαο ν ξπζκφο αλϊπηπμεο ππεξϋβαηλε ην 4%. Έηζη, ην Ϋιιεηκκα ηνπ ηζνδπγένπ ηξερνπζψλ ζπλαιιαγψλ απφ 4% ηνπ ΑΔΠ πεξέπνπ ζην ηϋινο ηεο δεθαεηέαο ηνπ 9 Ϋθζαζε ην 14% ην 28. Ζ αλνδηθά ηϊζε ηνπ ειιεέκκαηνο ζηηο εμσηεξηθϋο ζπλαιιαγϋο εμεγεέηαη ελ κϋξεη απφ ηελ αχμεζε ηνπ ειιεέκκαηνο ηνπ εκπνξηθνχ ηζνδπγένπ, ην νπνέν δηεπξπλφηαλ φρη κφλν ιφγσ ηνπ πςεινχ ξπζκνχ αλφδνπ ηεο εγρψξηαο δάηεζεο αιιϊ θαη ελ κϋξεη γηα ιφγνπο πνπ ζρεηέδνληαη κε ηελ Ϋληαμε ηεο ρψξαο ζηε δψλε ηνπ επξψ, θαζψο θαη εμαηηέαο δηαξζξσηηθψλ δπζθακςηψλ θαη πνιιψλ Ϊιισλ παξαγφλησλ πνπ πξνθαινχλ ηηο δηαξθεέο θαη επέκνλεο απψιεηεο αληαγσληζηηθφηεηαο. Αλ φκσο Ϋρνπλ Ϋηζη ηα πξϊγκαηα ηφηε πξνο ηη ε εέζνδνο ζηελ ΟΝΔ; Πνηα άζαλ, ά εέλαη, ηα πξνζδνθψκελα νθϋιε; ΑπηΪ πξνζπαζεέ λα ηα ζπγθεθαιαηψζεη ε Ϋθζεζε ηεο ΣηΔ ζηα παξαθϊησ: 2

22 ΠαξΪιιεια, κε ηελ Ϋληαμε ζηε δψλε ηνπ επξψ ε ρψξα δελ αληηκεησπέδεη πιϋνλ ζπλαιιαγκαηηθφ θέλδπλν ζηηο ζπλαιιαγϋο ηεο κε ηηο Ϊιιεο ρψξεο ηεο δψλεο ηνπ επξψ. Δπέζεο, ε ρψξα Ϋρεη απνθηάζεη Ϋλα ηζρπξφ λφκηζκα, ην νπνέν Ϋρεη κεηψζεη ηηο αβεβαηφηεηεο πνπ πεγϊδνπλ απφ ηηο κεηαβνιϋο ηεο ζπλαιιαγκαηηθάο ηζνηηκέαο ηνπ Ϋλαληη ησλ Ϊιισλ λνκηζκϊησλ. Ζ εμϊιεηςε ηνπ ζπλαιιαγκαηηθνχ θηλδχλνπ ζπλεπϊγεηαη ηε κεέσζε ηεο επηβϊξπλζεο ηνπ επηηνθένπ κε ην αληέζηνηρν αζθϊιηζηξν θηλδχλνπ (risk premium).3 Αθφκε, ε απφθηεζε ηνπ ηζρπξνχ λνκέζκαηνο ζπλεπϊγεηαη κεέσζε ησλ ζπλεπεηψλ απφ ηηο απφηνκεο απμάζεηο ησλ ηηκψλ ησλ δηεζλψο εκπνξεχζηκσλ πξψησλ πιψλ. ΔπηπιΫνλ, κε ην ηζρπξφ λφκηζκα εληζρχεηαη ε ζηαζεξφηεηα ηνπ εμσηεξηθνχ ρξϋνπο, δηφηη απνθεχγνληαη νη κεγϊιεο δηαθπκϊλζεηο ηεο αμέαο ησλ ππνρξεψζεσλ ηεο ρψξαο εθπεθξαζκϋλσλ ζε Ϊιια λνκέζκαηα. Δλ νιέγνηο, ε ζπκκεηνρά ηεο ρψξαο ζηε δψλε ηνπ επξψ πξνζθϋξεη ηεξϊζηηα πιενλεθηάκαηα. Σν ζεκαληηθφηεξν φθεινο εέλαη ην ζηαζεξφ νηθνλνκηθφ πεξηβϊιινλ, ην νπνέν ε νηθνλνκηθά πνιηηηθά ηεο ρψξαο αδπλαηνχζε λα δεκηνπξγάζεη. Οη παξαπϊλσ δηαπηζηψζεηο ησλ εθζϋζεσλ ησλ ηξαπεδψλ απνηππψλνληαη κε ελϊξγεηα ζην δηϊγξακκα πνπ αθνινπζεέ θαη δεέρλεη ηελ πξαγκαηηθά ζηαζκηζκϋλε ζπλαιιαγκαηηθά ηζνηηκέα (REER) γηα κηα νκϊδα ρσξψλ ηεο επξσδψλεο απφ ην 196 σο ην 213. ΓηΪγξακκα ΠΡΑΓΜΑΣΗΚΖ ΣΑΘΜΗΜΔΝΖ ΤΝΑΛΛΑΓΜΑΣΗΚΖ ΗΟΣΗΜΗΑ ΓΕΜΑΝΙΑ ΓΑΛΛΙΑ ΙΤΑΛΙΑ ΟΛΛΑΝΔΙΑ ΒΕΤΑΝΙΑ ΕΛΛΑΔΑ ΡΟΤΟΓΑΛΙΑ ΙΣΡΑΝΙΑ Σν δηϊγξακκα καο πιεξνθνξεέ πσο κε ηελ πηνζϋηεζε ηνπ επξψ μεθέλεζε θαη ε απφθιηζε ησλ πξαγκαηηθψλ ζπλαιιαγκαηηθψλ ηζνηηκηψλ. Ζ ζπλαιιαγκαηηθά ηζνηηκέα γηα 21

23 ηελ ΔιιΪδα απφ 1 ην 2 αλϋβεθε ζην 119,22 ην 29. Ο εληαένο λνκηζκαηηθφο ρψξνο, ν ρψξνο ηνπ επξψ, ζηνλ νπνέν δελ ππάξραλ κεηαβηβαζηηθϋο πιεξσκϋο θαη εέρε ζεκαληηθϋο αξρηθϋο αληζνξξνπέεο ππξνδφηεζε ακϋζσο, φπσο άηαλ αλακελφκελν, ηελ ελέζρπζε ησλ αληζνξξνπηψλ κεηαμχ ησλ θαπηηαιηζηηθψλ νηθνλνκηψλ. Ζ Γεξκαλέα θπξέσο άηαλ ε κεγϊιε θεξδηζκϋλε θαζψο εέρε πηνζεηάζεη ηελ ΑηδΫληα 21 ηνπ ξϋληεξ θαη εέρε κεηψζεη δξακαηηθϊ ηα εηζνδάκαηα ησλ εξγαδφκελσλ θαη ηηο θνηλσληθϋο παξνρϋο. Ζ ειιεληθά νηθνλνκέα άηαλ εθεέλε ε νπνέα δϋρηεθα ην κεγαιχηεξν πιάγκα. Σν δηϊγξακκα 22 εξκελεχεη απφιπηα ην 1. Ζ εθηέλαμε ηνπ ειιεέκκαηνο ζην εκπνξηθφ ηζνδχγην εέλαη απνηϋιεζκα ηεο κεηαβνιάο ησλ πξαγκαηηθψλ ηζνηηκηψλ. Αλ κϊιηζηα ηα παξαπϊλσ ηα ζπλδπϊζνπκε θαη κε ηα ρακειϊ επηηφθηα ηεο ΔΚΣ, πνπ εμππεξεηνχζαλ θπξέσο ηε Γεξκαλέα, γέλεηαη απνιχησο θαηαλνεηά ε ηεξϊζηηα αληζνξξνπέα ζην εκπνξηθφ ηζνδχγην. Ζ αληζνξξνπέεο απηϋο δηνξζψλνληαη, ρσξέο λα νδεγνχλ ζε κεγϊιεο απνθιέζεηο ην ηζνδχγην ηξερνπζψλ ζπλαιιαγψλ κϋζσ ηεο δηνιέζζεζεο ά ηεο ππνηέκεζεο φηαλ Ϋρεηο ηε λνκηζκαηηθά θπξηαξρέα. Ζ δηαδηθαζέα απηά άηαλ αδχλαηε κηα θαη ε λνκηζκαηηθά θπξηαξρέα εέρε εθρσξεζεέ ζηελ ΔΚΣ. Αθνχ ην ειιεληθφ θεθϊιαην εέρε σο ζηξαηεγηθά επηινγά ηνπ ηελ πηνζϋηεζε θαη ηελ παξακνλά ζην επξψ ν κνλαδηθφο δξφκνο πνπ επϋκελε γηα ηελ απνθαηϊζηαζε ηζνξξνπέαο ζην ηζνδχγην ηξερνπζψλ ζπλαιιαγψλ άηαλ ππνηέκεζε ηεο εξγαηηθάο δχλακεο. Δδψ πξϋπεη κα ζεκεηψζνπκε πσο νη κηζζνέ θαη ην εξγαηηθφ θφζηνο ζηελ ΔιιΪδα δελ άηαλ πνηϋ πςειφ. Ήηαλ πϊληα απφ ηα ρακειφηεξα ζηελ ΔΔ ζπγθξηλφκελα κφλν κε απηϊ ησλ πξψελ ζνζηαιηζηηθψλ ρσξψλ θαη κϊιηζηα θαηϊ ηελ πεξένδν ηεο κεγαιχηεξεο αλφδνπ ηνπο φπσο δηαπηζηψλνπκε απφ ην επφκελν δηϊγξακκα γηα ην 28 θαη 29. ΓηΪγξακκα ΧΡΗΑΗΟ ΔΡΓΑΣΗΚΟ ΚΟΣΟ. 28. Δ ΔΤΡΧ πσο νη ακνηβϋο ησλ εξγαδφκελσλ άζαλ απφ ηηο ρακειφηεξεο ζηελ ΔΔ Ϋηζη άζαλ θαη νη εξγνδνηηθϋο εηζθνξϋο πνπ θη απηϋο κπάθαλ ζην ζηφραζηξν πξνθεηκϋλνπ λα απμεζεέ ε θεξδνθνξέα ηνπ θεθαιαένπ. ην επφκελν δηϊγξακκα βιϋπνπκε ηηο εξγνδνηηθϋο εηζθνξϋο 22

24 ζαλ πνζνζηφ ηνπ ΑΔΠ ζε δηϊθνξεο ρψξεο ηεο ΔΔ θαη ηνπο κϋζνπο φξνπο ηεο ΔΔ θαη ηεο επξσδψλεο. ΠαξΪ ηαχηα θαη παξϊ ηελ θαηϊξξεπζε ησλ εζφδσλ ησλ ηακεέσλ νη εξγνδνηηθϋο εηζθνξϋο κεηψζεθαλ ην 213. ΓηΪγξακκα ΔΡΓΟΓΟΣΗΚΔ ΔΗΦΟΡΔ % ηνπ ΑΔΠ _en.pdf Ζ δηαδηθαζέα ηεο κεέσζεο ηεο αμέαο ηεο εξγαηηθάο δχλακεο μεθέλεζε ην 21 κε απνηειϋζκαηα δξακαηηθϊ γηα ηα εηζνδάκαηα ησλ εξγαδφκελσλ. ην δηϊγξακκα 25 βιϋπνπκε ηε κεηαβνιά ηεο ακνηβάο αλϊ εξγαδφκελν απφ ην 1998 σο ην 214 ΓηΪγξακκα 25 ΜΔΣΑΒΟΛΖ ΑΜΟΗΒΖ ΑΝΑ ΔΡΓΑΕΟΜΔΝΟ 11,4 ΕΛΛΑΔΑ 5,3 6,5 6, 3,7 6,3 4,2 3,7 2,4 4,7 3,6 3,5-2,6-3,4-3,7-2,9-6,

25 Σν ζχλνιν ησλ παξεκβϊζεσλ ζην πεδέν ηεο εξγαζέαο θαη ησλ κηζζψλ εέρε ζαλ απνηϋιεζκα λα κεησζεέ ην ζπλνιηθφ εξγαηηθφ θφζηνο θαη λα βξέζθεηαη απηφ θϊησ θη απφ απηφ ηεο ινβελέαο φπσο καο πιεξνθνξεέ ην επφκελν δηϊγξακκα ΓηΪγξακκα ΧΡΗΑΗΟ ΚΟΣΟ ΔΡΓΑΗΑ ην 214. Δ ΔΤΡΧ ΜΙΣΘΟΛΟΓΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ. ΥΡΟΛΟΙΡΟ ΚΟΣΤΟΣ Σν ζεκειηψδεο κϋγεζνο πνπ βξέζθεηαη πϊληα ζηελ πξνζνρά ηνπ ΓΝΣ εέλαη αθξηβψο ε REER θαη πϊληα ζε ζχγθξηζε κε ηε Γεξκαλέα Ζ εζσηεξηθά ππνηέκεζε ιεηηνχξγεζε φπσο δεέρλεη ην επφκελν δηϊγξακκα. ΓηΪγξακκα ΠΡΑΓΜΑΣΗΚΖ ΣΑΘΜΗΜΔΝΖ ΤΝΑΛΛΑΓΜΑΣΗΚΖ ΗΟΣΗΜΗΑ. 21=1 ΕΛΛΑΔΑ ΓΕΜΑΝΙΑ 24

26 ΜΫζσ ηεο κεέσζεο ηεο Πξαγκαηηθάο ηαζκηζκϋλεο πλαιιαγκαηηθάο Ηζνηηκέαο, πνπ Ϋγηλε πξαγκαηηθφηεηα κε ηε κεέσζε ησλ κηζζψλ, ζα απνθαηαζηαζεέ ην ηζνδχγην ηξερνπζψλ ζπλαιιαγψλ θαη ζα απμεζνχλ νη εμαγσγϋο θαζηζηψληαο ηελ ειιεληθά νηθνλνκέα εμσζηξεθά θη αληαγσληζηηθά. Θα γέλεη δειαδά πξϊμε ην φλεηξν ησλ φπνπ γεο λενθηιειεχζεξσλ. Σν επφκελν δηϊγξακκα, απφ ηελ ηειεπηαέα Ϋθζεζε ηνπ ΓΝΣ γηα ηελ ΔιιΪδα, καο πιεξνθνξεέ φκσο πσο νη πνιππφζεηεο εμαγσγϋο δελ απμϊλνληαη. Σν αληέζεην κϊιηζηα. Δέλαη επνκϋλσο απαξαέηεηε θη Ϊιιε κεέσζε ηνπ εξγαηηθνχ θφζηνπο, ά ηνπιϊρηζηνλ θακέα αχμεζε, πξνθεηκϋλνπ ε ειιεληθά νηθνλνκέα λα θαηαζηεέ αληαγσληζηηθά αθνινπζψληαο ηα πξφηππα ηνπ ζχγρξνλνπ θαπηηαιηζκνχ. ΓηΪγξακκα 28 ΔΞΑΓΧΓΔ (ΔΚΣΟ ΠΔΣΡΔΛΑΗΟΔΗΓΧΝ & ΣΟΤΡΗΜΟΤ). 27= ,

27 Α 4. ΠΡΟ ΜΗΑ ΝΔΑ ΘΔΖ ΓΗΑ ΣΟΝ ΔΛΛΖΝΗΚΟ ΚΑΠΗΣΑΛΗΜΟ Έρνπκε άδε πεη πσο απφ ηε δεθαεηέα ηνπ 198 ζεκαληηθϋο κεηαβνιϋο Ϋγηλαλ ζηελ ειιεληθά νηθνλνκέα θαη ζηε δνκά ηεο κε ηε κεέσζε ηεο ζεκαζέαο ηεο παξαγσγάο θαη ηελ αχμεζε ηεο ζεκαζέαο ησλ ππεξεζηψλ. Οη κεγϊιεο ζηξαηεγηθϋο επηινγϋο ηνπ ειιεληθνχ θεθαιαένπ, ε Ϋληαμε ζηελ ΔΔ θαη ηελ επξσδψλε απνδεέρηεθαλ εμαηξεηηθϊ ζεηηθϋο γηα ην θεθϊιαην αιιϊ φρη γηα ηελ εξγαζέα θαζψο φιν θαη κηθξφηεξν πνζνζηφ απφ ηνλ θνηλσληθϊ παξαγφκελν πινχην πάγαηλε ζε απηά. ΑιιΪ φια Ϋρνπλ ηα φξηϊ ηνπο θη Ϋλα ηϋινο. Οη κεγϊιεο θαπηηαιηζηηθϋο θξέζεηο Ϋρνπλ ζεκαληηθϋο επηπηψζεηο θαη ζηε δνκά ησλ θαπηηαιηζηηθψλ νηθνλνκηψλ αιιϊ θαη ζηε δηεζλά ζϋζε ησλ εζληθψλ θεθαιαέσλ. Απηφ Ϋδεημαλ νη κεγϊιεο θξέζεηο ηνπ ηϋινπο ηνπ 19 νπ αηψλα θαζψο θη απηά ηνπ Σν έδην θαέλεηαη πσο ζπκβαέλεη θαη κε ηε ζεκεξηλά θξέζε. ηελ Δπξψπε θαη ζηελ ΔΔ ην γεξκαληθφ θεθϊιαην, εμαηξεηηθϊ εληζρπκϋλν απφ ηηο αξρϋο ηεο δεθαεηέαο ηνπ 2, απνθηϊ ηνλ πξψην ιφγν ρσξέο φκσο θαη λα κπνξεέ απφ κφλν ηνπ λα παέμεη παγθφζκην εγεηηθφ ξφιν. ηνλ πνιππνιηθφ θφζκν πνπ δηακνξθψλεηαη ηα δηϊθνξα κεγϊια θεθαιαέα πξνζπαζνχλ λα απνθηάζνπλ λϋεο ζϋζεηο ηζρχνο εθηνπέδνληαο ά πεξηνξέδνληαο ηελ ηζρχ κηθξφηεξσλ θεθαιαέσλ. Ζ θαζαξά δηεζλάο επελδπηηθά ζϋζε (εέλαη ε αμέα ησλ μϋλσλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρεέσλ ηδησηηθνχ θαη δεκφζηνπ ηνκϋα πνπ βξέζθνληαη ζηελ θαηνρά κηαο ρψξαο κεένλ ηελ αμέα ησλ εγρψξησλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρεέσλ πνπ βξέζθνληαη ζηελ ηδηνθηεζέα αιινδαπψλ. ΔθθξΪδεηαη ζπλάζσο σο πνζνζηφ ηνπ ΑΔΠ) αληηθαηνπηξέδεη αξθεηϊ ηθαλνπνηεηηθϊ ηα παξαπϊλσ φπσο δηαπηζηψλνπκε απφ ην επφκελν δηϊγξακκα ΓηΪγξακκα 3 ΚΑΘΑΡΖ ΓΗΔΘΝΖ ΔΠΔΝΓΤΣΗΚΖ ΘΔΖ 216 ΚΑΘΑΡΖ ΓΗΔΘΝΖ ΔΠΔΝΓΤΣΗΚΖ ΘΔΖ. % ηνπ ΑΔΠ 136,1 95,8 48,8 42,9 38,5 31,2 6,3 -,2-15,6-18,4-23,8-26,8-3,7-92,6-12,1-116,2-121,1 26

28 ην δηϊγξακκα βιϋπνπκε ηελ θπξηαξρέα θαη ηελ ελέζρπζε ηνπ γεξκαληθνχ θεθαιαένπ αιιϊ θαη ηελ θαηϊξξεπζε ηεο δηεζλνχο επελδπηηθάο ζϋζεο ηεο ΔιιΪδαο. Οη κεηαβνιϋο απηϋο, αιιϊ θαη φζα πεξηγξϊςακε άδε γηα ηελ νηθνλνκέα ηεο ΔιιΪδαο, ππνρξεψλνπλ ην ειιεληθφ θεθϊιαην ζε κηα λϋα, ππνδεϋζηεξε ηεο πξνεγνχκελεο, δηεζλά ζϋζε. Σν ζχλνιν, ά Ϋλα κεγϊιν πνζνζηφ ηνπο, ησλ βέαησλ αληεξγαηηθψλ παξεκβϊζεσλ ζηελ ειιεληθά νηθνλνκέα θαη θνηλσλέα πξνεηνηκϊδνπλ ηε κεηϊβαζε ζε απηφ ην λϋν ξφιν ηνπ ειιεληθνχ θεθαιαένπ δεκηνπξγψληαο ηηο απαξαέηεηεο ζπλζάθεο γηα ηελ θεξδνθνξέα ηνπ, ηελ θπξηαξρέα ηνπ ζην εζσηεξηθφ ηεο ρψξαο θαη ηελ αλαπαξαγσγά ηνπ. Γηα ην ιφγν απηφ ην ειιεληθφ θεθϊιαην Ϋρεη άδε απνδερηεέ ην λϋν ξφιν ηνπ θαη πξνεηνηκϊδεηαη γη απηφλ. ηα πιαέζηα απηϊ εθπνλάζεθε άδε ε κειϋηε «Ζ ΔιιΪδα 1 Υξφληα ΜπξνζηΪ». Απηά ε κειϋηε θαηαηϋζεθε απφ ην ηνπξλϊξα, σο ππνπξγνχ νηθνλνκηθψλ, ζην γηνπξνγθξνππ θη εγθξέζεθε σο ε ελδεδεηγκϋλε πνξεέα πνπ πξϋπεη λα αθνινπζάζεη ην ειιεληθφ θεθϊιαην θαη ε ειιεληθά νηθνλνκέα. Ζ έδηα ε κειϋηε δειψλεη: Η κειέηε «Η Διιάδα 1 Χξφληα Μπξνζηά» μεθίλεζε ην Γεθέκβξην ηνπ 21, νινθιεξψζεθε ην Σεπηέκβξην ηνπ 211 θαη εθπνλήζεθε απφ ην γξαθείν ηεο McKinsey & Company ζηελ Αζήλα. Χνξεγνί ηεο κειέηεο ήηαλ ν Σχλδεζκνο Δπηρεηξήζεσλ θαη Βηνκεραληψλ, ε Διιεληθή Έλσζε Τξαπεδψλ θαη ε ίδηα ε McKinsey & Company Η κειέηε πξνηείλεη έλα λέν Μνληέιν Αλάπηπμεο ηεο Διιάδαο γηα ηελ επφκελε δεθαεηία, θαζψο θαη ηηο πξνδηαγξαθέο γηα ηελ επαλεθθίλεζε ηεο αλάπηπμεο απηήο θαη πάλσ απφ 1 εμεηδηθεπκέλεο θιαδηθέο θαη νξηδφληηεο δξάζεηο πνπ αθνξνχλ ηφζν ην θξάηνο φζν θαη ηελ ηδησηηθή πξσηνβνπιία. Η κειέηε «Η Διιάδα 1 Χξφληα Μπξνζηά» επηρεηξεί λα πξνζδηνξίζεη ην κνληέιν θαη ηε ζηξαηεγηθή αλάπηπμεο πνπ ζα πξέπεη λα αθνινπζεζεί ζε νξίδνληα δεθαεηίαο, ρξεζηκνπνηψληαο σο βάζε ηελ αληαγσληζηηθφηεηα, ηελ παξαγσγηθφηεηα, ηελ εμσζηξέθεηα θαη ηελ ηφλσζε ησλ επελδχζεσλ θαη ηεο απαζρφιεζεο Απφ ηελ αξρά δειψλεηαη ε θηινζνθέα νη ζηφρνη θαη ε θαηεχζπλζε ηεο κειϋηεο: ε θηινζνθέα εέλαη ε πινπνέεζε ησλ λενθηιειεχζεξσλ πξνηαγκϊησλ αληαγσληζηηθφηεηα θη εμσζηξϋθεηα- κηα νηθνλνκέα πνπ ζα θηλεέηαη ζηελ παξαγσγά αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ γηα εμαγσγά. Σαπηφρξνλα δειψλεηαη πσο ε ειιεληθά νηθνλνκέα- δειαδά ην ειιεληθφ θεθϊιαην- Ϋρεη εμαληιάζεη ην πξνεγνχκελν κνληϋιν αλϊπηπμάο ηνπ θαη πξϋπεη λα βξεη κηα λϋα ζϋζε ζην δηεζλά θαηακεξηζκφ. Ζ εμεχξεζε απηάο ηεο ζϋζεο απνηειεέ θαη ην αληηθεέκελν ηεο κειϋηεο ηεο McKinsey. Καζψο νη κεηαβνιϋο πνπ ζπληειϋζηεθαλ απφ ηε δεθαεηέα ηνπ 198 θαη κεηϊ κε ηελ κεηεγθαηϊζηαζε ηεο παξαγσγάο ζηηο ρψξεο ηεο λνηηναλαηνιηθάο Αζέαο θαη κεηϋπεηηα ζηελ Κέλα ε απφιπηε ειεπζεξέα ηνπ θεθαιαένπ ζηϋξεζε ηελ ειεπζεξέα ησλ αλαπηπγκϋλσλ ρσξψλ ζηελ παξαγσγά κεγϊινπ αξηζκνχ αγαζψλ. Οη επηινγϋο επνκϋλσο ησλ αλαπηπγκϋλσλ ρσξψλ Ϋρνπλ πεξηνξηζηεέ ζεκαληηθϊ, ηδηαέηεξα ζηνλ ηνκϋα ηεο παξαγσγάο αγαζψλ, θη ν αληαγσληζκφο κεηαμχ ησλ θεθαιαέσλ θαζέζηαηαη ηδηαέηεξα ζθιεξφο ζηελ θαηαλνκά εθκεηϊιιεπζεο ησλ φπνησλ δπλαηνηάησλ παξαγσγάο αιιϊ θαη 27

29 ππεξεζηψλ εέλαη αλνηρηϋο. Γηα ηελ παξαγσγά δειαδά ηεο κηθξάο κεξέδαο αγαζψλ πνπ παξϊγνληαη αθφκε ζηηο αλαπηπγκϋλεο ρψξεο. Μηα θαη ε αληαγσληζηηθφηεηα ζε πνιινχο ηνκεέο ηεο νηθνλνκέαο θαζνξέδεηαη απφ ηελ Κέλα ν αληαγσληζκφο εέλαη απιϊ αδχλαηνο γηα ηηο αλαπηπγκϋλεο ρψξεο ηε ζηηγκά πνπ δελ ππϊξρνπλ πιϋνλ λϋα πξντφληα πνπ ζα ζηεξέδνπλ ηελ παξαγσγά ζηηο αλαπηπγκϋλεο ρψξεο θαζψο φινη ζρεδφλ νη παιηνέ παξαγσγηθνέ θιϊδνη κεηαθνκέδνπλ ζηηο ρψξεο κε ην θηελφ εξγαηηθφ δπλακηθφ. ηα πιαέζηα απηϊ ζην ειιεληθφ θεθϊιαην επηθπιϊζζεηαη Ϋλαο λϋνο ξφινο πνπ γηα λα κπνξϋζεη λα πινπνηεζεέ απαηηνχληαη πνιιϋο κεηαβνιϋο ζε βϊξνο ηεο εξγαζέαο. Απφ ηνπο κηζζνχο θαη ηηο θνηλσληθϋο δαπϊλεο σο ηηο ζπιινγηθϋο δηαπξαγκαηεχζεηο θαη ηα θνηλσληθϊ θαη πνιηηηθϊ δηθαηψκαηα. Αθξνγσληαένο ιέζνο γηα ην λϋν κνληϋιν αλϊπηπμεο θαζέζηαηαη πιϋνλ ε αληαγσληζηηθφηεηα θαη ε εμσζηξϋθεηα φπσο πξνηεέλεη θαη ε McKinsey Ζ απνξξπζκέζεηο ηεο αγνξϊο εξγαζέαο Ϋρνπλ ζηε κειϋηε εμαηξεηηθά ζπνπδαηφηεηα. Πξνζπαζψληαο λα εληνπέζεη ηα αξλεηηθϊ ηεο ειιεληθάο νηθνλνκέαο ε κειϋηε ηεο McKinsey επηζεκαέλεη: γ.έιιεηκκα επειημίαο θαη επξείαο ζπκκεηνρήο ζηελ αγνξά εξγαζίαο Η Διιάδα δελ εθκεηαιιεχεηαη ηηο δπλαηφηεηεο πνπ ηεο πξνζθέξεη ην εξγαηηθφ ηεο δπλακηθφ. Πξφζθαηα ππήξμαλ νξηζκέλεο ζεκαληηθέο πξνζαξκνγέο πξνο ηελ θαηεχζπλζε ησλ επξσπατθψλ πξνηχπσλ, αιιά νη εξγνδφηεο εμαθνινπζνχλ λα αληηκεησπίδνπλ αληηθίλεηξα ζηηο πξνζιήςεηο, θπξίσο ιφγσ ηνπ δχζθακπηνπ λνκηθνχ πιαηζίνπ, ηεο επίδξαζεο ησλ ζπιινγηθψλ ζπκβάζεσλ ζηελ αχμεζε ηνπ θφζηνπο εξγαζίαο θαη ζηε ζπρλά ζηξεβιή ιεηηνπξγία ηνπ ζεζκνχ ηεο δηαηηεζίαο. Δπηπιένλ, νη απφθνηηνη ησλ ειιεληθψλ παλεπηζηεκίσλ δελ βξίζθνπλ εχθνια εξγαζία, πξφβιεκα πνπ νθείιεηαη θαη ζην κεγάιν ράζκα αλάκεζα ζηα αλψηαηα εθπαηδεπηηθά ηδξχκαηα θαη ηνλ επηρεηξεκαηηθφ θφζκν. Δμαηηίαο απηψλ ησλ ζηξεβιψζεσλ, ε Διιάδα έρεη ηε ρακειφηεξε θηλεηηθφηεηα ζηελ αγνξά εξγαζίαο ζηελ Δπξψπε θαη ηε κεγαιχηεξε κέζε παξακνλή ζε κία δνπιεηά απ φιεο ηηο ρψξεο ηνπ ΟΟΣΑ (Σρήκα 12). Η θηλεηηθφηεηα ζηελ αγνξά εξγαζίαο είλαη έλαο θξίζηκνο δείθηεο πνπ αληηθαηνπηξίδεη ηελ «πγεία» κίαο νηθνλνκίαο. Τν ρακειφ επίπεδν ηνπ δείθηε θηλεηηθφηεηαο αληαλαθιά θαη ηε ρακειή ζπκκεηνρή ηνπ πιεζπζκνχ ζην εξγαηηθφ δπλακηθφ k_version_small.pdf Αμέδεη λα πξνζϋμνπκε ιέγν παξαπϊλσ ηε δεχηεξε παξϊγξαθν. Απηά γηα ηα παλεπηζηάκηα. Ίζσο θϊπνηνο αλαξσηεζεέ γηα ην πξνο πνηϊ θαηεχζπλζε βξέζθεηαη ην: πξφβιεκα πνπ νθείιεηαη θαη ζην κεγάιν ράζκα αλάκεζα ζηα αλψηαηα εθπαηδεπηηθά ηδξχκαηα θαη ηνλ επηρεηξεκαηηθφ θφζκν. Δέλαη δειαδά ην επέπεδν θαη ην πεξηερφκελν ησλ ζπνπδψλ ζηελ ηξηηνβϊζκηα εθπαέδεπζε ρακειφ ά πςειφ; Σελ απϊληεζε ηε βξέζθνπκε ζε Ϋξεπλα ηνπ ΗΟΒΔ ηνπ 26 γηα ηα αέηηα ηεο αλεξγέαο ησλ λϋσλ επηζηεκφλσλ. Ζ Ϋξεπλα ζπκπεξαέλεη: 28

30 «... Τα ππάξρνληα δεδνκέλα, [σζηφζν], ζπλεγνξνχλ ζηε δηαπίζησζε φηη ην πξόβιεκα δελ νθείιεηαη ηόζν ζηελ αδπλακία ηωλ εθπαηδεπηηθώλ ηδξπκάηωλ λα αληαπνθξηζνχλ ζηηο απμαλφκελεο απαηηήζεηο, όζν ζηελ θαζπζηέξεζε θαη ην ρακειό επίπεδν αλάπηπμεο ζεκαληηθνύ κέξνπο ηνπ παξαγωγηθνύ ηνκέα ηεο νηθνλνκίαο, πνπ νδεγεί ζε κεησκέλε δήηεζε γηα εξγαζία πςεινχ εθπαηδεπηηθνχ επηπέδνπ, ζε αληίζεζε κε κηα ζπλερψο απμαλφκελε πξνζθνξά αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ πςειψλ ηππηθψλ πξνζφλησλ (πςειψλ βαζκίδσλ εθπαίδεπζεο)... «... ην ζεκαληηθφηεξν κέξνο ηεο δήηεζεο εξγαηηθνχ δπλακηθνχ θαηαιακβάλνπλ επαγγέικαηα ρακεινύ εθπαηδεπηηθνύ επηπέδνπ. Δηδηθφηεξα, ζε πνιινχο λνκνχο θαη πεξηθέξεηεο ηεο ρψξαο ε δήηεζε αηφκσλ κε εηδηθφηεηεο γηα ηηο νπνίεο θαηά θαλόλα επαξθεί ε ππνρξεωηηθή εθπαίδεπζε, μεπεξλά ην 8% ηεο ζπλνιηθήο δήηεζεο. Απηφ ζεκαίλεη φηη νη θπξηφηεξνη ιφγνη ηεο αλεξγίαο ησλ λέσλ πηπρηνχρσλ δελ πξέπεη λα αλαδεηεζνύλ θαηαξρήλ ζην εθπαηδεπηηθό ζύζηεκα αιιά κάιινλ ζηηο ζπλζήθεο ηεο νηθνλνκίαο» eport_synopsis_sept7.pdf Οη αηηέεο βξέζθνληαη δειαδά ζηελ θαζπζηϋξεζε θαη ην ζρεηηθϊ, ζε ζρϋζε κε ην επέπεδν ηεο εθπαέδεπζεο, ρακειφ επέπεδν αλϊπηπμεο ηεο ειιεληθάο νηθνλνκέαο θαη ησλ ειιεληθψλ επηρεηξάζεσλ. Ση εέλαη εθεέλν επνκϋλσο πνπ δεηϊ ε McKinsey; Γελ άηαλ ζε γλψζε ηεο McKinsey απηά ε πξαγκαηηθφηεηα; ΦπζηθΪ θαη άηαλ. Απινχζηαηα. ΕεηΪ ρακειφηεξν επέπεδν ζπνπδψλ. Ζ θαηεχζπλζε απηά γηα ηε κεηϊβαζε απφ ην παλεπηζηάκην πνπ εέλαη θϋληξν παξνράο επηζηεκνληθάο εθπαέδεπζεο θαη Ϋξεπλαο ζηα παλεπηζηάκηα θϋληξα θαηϊξηηζεο θαη αλϊπηπμεο ησλ δεμηνηάησλ εέλαη γεληθεπκϋλε θαη απνηειεέ νπζηαζηηθϊ θαη ηελ θεληξηθά θαηεχζπλζε ηεο ΔΔ. Ζ εθπαέδεπζε επηζηεκφλσλ κε επξεέα αληέιεςε θαη παηδεέα εέλαη πιϋνλ εθηφο ησλ ζηφρσλ ηνπ ζχγρξνλνπ θεθαιαένπ. ΥξεηΪδνληαη απινχο δηαρεηξηζηϋο θαη θαηαξηηζκϋλνπο δηεθπεξαησηϋο. ηα πιαέζηα απηϊ θηλεέηαη θαη ε πξφηαζε ηεο McKinsey θαη εέλαη απνιχησο ελαξκνληζκϋλε κε ηε λϋα ζϋζε πνπ επηθπιϊζζεηαη γηα ην ειιεληθφ θεθϊιαην θαη θαη επϋθηαζε θαη ζηνπο Έιιελεο εξγαδφκελνπο. Αο δνχκε ηψξα πνηα εέλαη ζϋζε απηά θαη πσο απνηππψλεηαη ζηε κειϋηε. ηηο πξνηϊζεηο ηεο κειϋηεο εθεέλν πνπ πξϋπεη λα πξνζϋμνπκε εέλαη νη έδηεο νη πξνηϊζεηο θαη ην πνπ νδεγνχλ θαη φρη νη αξηζκεηηθϋο ηηκϋο ησλ δηαθφξσλ κεγεζψλ πνπ πξνβιϋπνληαη θαη Ϋρνπλ άδε δηαςεπζηεέ απφ ηε δσά. ην επφκελν δηϊγξακκα βιϋπνπκε ηε κεηαβνιά ζηελ ΑθαζΪξηζηε ΠξνζηηζΫκελε Αμέα ζε δχν νηθνλνκηθνχο ηνκεέο θαη γηα δχν ρξφλνπο. Οη ηνκεέο εέλαη νη επηιεγκϋλνη απφ ηε κειϋηε θαη πνπ ζεκαηνδνηνχλ ην λϋν ξφιν ηνπ ειιεληθνχ θεθαιαένπ θαη γηα ην 21 θαη ην

31 ΓηΪγξακκα ΑΠΑ ΚΑΗ ΑΠΑΥΟΛΖΖ ΣΟΤ ΔΠΗΛΔΓΜΔΝΟΤ ΚΛΑΓΟΤ ΚΑΗ ΣΖ ΛΟΗΠΖ ΟΗΚΟΝΟΜΗΑ. ΑΠΑΥΟΛΖΖ ρ ΜΕΣΟΣ ΠΟΣ ΥΘΜΟΥ ΜΕΤΑΒΟΛΗΣ. % ,5 2,5 ΕΡΙΛΕΓΜΕΝΟΙ ΚΛΑΔΟΙ ΛΟΙΡΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΕΡΙΛΕΓΜΕΝΟΙ ΚΛΑΔΟΙ ΛΟΙΡΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΑΚΑΘΑΙΣΤΗ ΡΟΣΤΙΘΕΜΕΝΗ ΑΞΙΑ ΑΡΑΣΧΟΛΗΣΗ Σν πξψην πνπ παξαηεξνχκε εέλαη πσο ε αλϊπηπμε, ε φπνηα αλϊπηπμε, ζα πξνϋξρεηαη απφ ηνπο θιϊδνπο πξνο ηνπο νπνένπο ζα θαηεπζχλεηαη ε νηθνλνκέα. Δλψ νη επηιεγκϋλνη ηνκεέο ζα αλαπηχζζνληαη κε ξπζκνχο 5% εηεζέσο ε ππφινηπε νηθνλνκέα ζα αλαπηχζζεηαη κε ξπζκνχο 1,5%. ΠξνζΫμηε επέζεο ηε κεγϊιε δηαθνξϊ κεηαμχ ηεο αχμεζεο ηεο ΑΠΑ θαη ηεο απαζρφιεζεο. Αο δνχκε ηψξα, ζην επφκελν δηϊγξακκα, πνηνη εέλαη νη επλννχκελνη θιϊδνη πξνο ηνπο νπνένπο ζα κπνξεέ λα ζηξαθεέ ε ειιεληθά νηθνλνκέα. ΓηΪγξακκα ΑΚΑΘΑΡΗΣΖ ΠΡΟΣΗΘΔΜΔΝΖ ΑΞΗΑ ΓΗ ΔΤΡΧ. ΑΠΑΥΟΛΖΖ Υ 1 4 ΑΝΑΔΥΟΜΕΝΟΙ ΑΣΤΕΕΣ ΛΙΑΝΙΚΟ ΕΜΡΟΙΟ ΑΓΟΤΙΚΗ ΡΑΑΓΩΓΗ ΜΕΤΑΡΟΙΗΣΗ ΤΟΦΙΜΩΝ ΕΝΕΓΕΙΑ ΤΟΥΙΣΜΟΣ 3

32 ην δηϊγξακκα βιϋπνπκε πσο ε ΑθαζΪξηζηε ΠξνζηηζΫκελε Αμέα ζηνπο θχξηνπο ηνκεέο ηεο ειιεληθάο νηθνλνκέαο απφ 83 δηζεθαηνκκχξηα επξψ ην 21 ζα θηϊζνπλ ζηα 132 δηζεθαηνκκχξηα ην 221. ΦπζηθΪ αθάλνπκε εθηφο ζρνιηαζκνχ γηα ηελ αχμεζε ζηα 14 δηζεθαηνκκχξηα ην 216 πνπ εέλαη εθηφο πξαγκαηηθφηεηαο ζηελ πξϊμε. ΠξνβιΫπεηαη επνκϋλσο αχμεζε ηεο ΑΠΑ θαηϊ 49 δηζεθαηνκκχξηα ά θαηϊ 59%. Απφ απηϊ ηα 18 δηζεθαηνκκχξηα ά ην 21,7% ζα πξνϋιζεη απφ ηνλ ηνπξηζκφ. Απφ ηνπο ηνκεέο δε ηνπ ηνπξηζκνχ θαη ησλ απνθαινχκελσλ «αλαδπφκελσλ αζηϋξσλ» ζα πξνϋιζνπλ ηα 25 δηζεθαηνκκχξηα ά ην 3% ηεο ζπλνιηθάο αχμεζεο. Πνηνη εέλαη φκσο νη «αλαδπφκελνη αζηϋξεο»; Ζ απϊληεζε δέλεηαη ζηνλ επφκελν πέλαθα. Πέλαθαο ΠΡΟΣΔΡΑΗΟΠΟΗΖΖ ΑΝΑΓΤΟΜΔΝΧΝ ΑΣΔΡΧΝ 1 ΠΑΡΑΓΧΓΖ ΓΔΝΟΖΜΧΝ ΦΑΡΜΑΚΧΝ 2 ΗΥΘΤΟΚΑΛΛΗΔΡΓΔΗΔ 3 ΗΑΣΡΗΚΟ ΣΟΤΡΗΜΟ (ΚΤΡΗΧ ΔΞΧ-ΝΟΟΚΟΜΔΗΑΚΟ) 4 ΦΡΟΝΣΗΓΑ ΓΗΑ ΣΖΝ ΣΡΗΣΖ ΖΛΗΚΗΑ ΚΑΗ ΣΟΤ ΥΡΟΝΗΑ ΑΘΔΝΔΗ 5 ΓΖΜΗΟΤΡΓΗΑ ΠΔΡΗΦΔΡΔΗΑΚΧΝ ΓΗΑΜΔΣΑΚΟΜΗΣΗΚΧΝ ΚΔΝΣΡΧΝ 6 ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΑΠΟΒΛΖΣΧΝ 7 ΔΞΔΗΓΗΚΔΤΜΔΝΔ ΚΑΣΖΓΟΡΗΔ ΣΡΟΦΗΜΧΝ 8 ΚΟΜΒΟ ΓΗΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΑ ΚΛΑΗΚΧΝ ΠΟΤΓΧΝ ΑΝΑΛΤΖ ΑΝΔΤ ΠΡΟΣΔΡΑΗΟΠΟΗΖΖ ΑΛΛΧΝ ΔΤΚΑΗΡΗΧΝ ΠΔΡΗΦΔΡΔΗΑΚΟ ΓΗΟΗΚΖΣΗΚΟ ΚΔΝΣΡΟ HQ ΦΑΡΜΑΚΟ ΗΑΣΡΗΚΖ ΔΡΔΤΝΑ/ΚΛΗΝΗΚΔ ΓΟΚΗΜΔ ΣΖΛΔΓΗΑΓΝΧΖ ΚΔΝΣΡΟ OUTSOURCING Δμαηξψληαο ηελ παξαγσγά θαξκϊθσλ θαη ηηο ηρζπνθαιιηϋξγεηεο παξαηεξνχκε θαη πϊιη ηελ αλϊδπζε ηεο θηινζνθέαο πνπ Ϋρνπκε άδε πεξηγξϊςεη. Ζ ειιεληθά νηθνλνκέα πξϋπεη λα ζηξαθεέ ζε ηνκεέο πνπ Ϋρνπλ ζρϋζε κε ηνλ ηνπξηζκφ ηαηξηθφο ηνπξηζκφο θαη θξνληέδα γηα ρξφληα πϊζρνληεο θαη ην δηακεηαθνκηζηηθφ εκπφξην. Αθξηβψο ε ζηξνθά πξνο ην δηακεηαθνκηζηηθφ εκπφξην επηβϊινπλ θαη ηελ ηδησηηθνπνέεζε ησλ ιηκαληψλ. ΠξνζΫμηε επέζεο θαη ηνλ ηνκϋα ηεο δηαρεέξηζεο απνβιάησλ. Δέλαη πνιιϊ ηα ρξάκαηα εθεέ θαη ην γεξκαληθφ θεθϊιαην Ϋρεη απφ λσξέο δεέμεη ην ελδηαθϋξνλ ηνπ. Αμέδεη επέζεο λα ζεκεησζεέ πσο ελψ, θαηϊ ηε κειϋηε, ε ΑΠΑ ζα απμεζεέ ην 221 θαηϊ 59% ζε ζρϋζε κε ην 21 ε απαζρφιεζε ζα απμεζεέ κφλν θαηϊ 23%. Αλ κϊιηζηα ιϊβνπκε ππφςε καο φηη απφ ηηο 52 ρηιηϊδεο λϋεο ζϋζεηο απαζρφιεζεο πνπ πξνβιϋπνληαη νη 22, δειαδά ην 42%, ζα εέλαη ζηνλ ηνπξηζκφ κε ηελ επνρηαθά απαζρφιεζε εχθνια αληηιακβαλφκαζηε ην κϋξνο ηνπ εηζνδάκαηνο πνπ ζα θαηεπζχλεηαη ζηελ εξγαζέα. Κη αθνχ, φπσο Ϋρνπκε ηνλέζεη, ζηφρνο εέλαη ε δεκηνπξγέα δεκνζηνλνκηθψλ πιενλαζκϊησλ γηα λα απνπιεξψλνληαη ηα ρξϋε ηνπ δεκνζένπ αιιϊ θαη λα δεκηνπξγεζεέ κηα νηθνλνκέα πνπ δνπιεχεη γηα λα εμϊγεη, ζηα πιαέζηα ελφο λενκεξθαληηιηζκνχ, ε κειϋηε θϊλεη πξνβιϋςεηο θαη γηα ηελ επέδξαζε ησλ κεηαβνιψλ ζηελ ειιεληθά νηθνλνκέα ζηα δχν απηϊ κεγϋζε φπσο βιϋπνπκε ζην επφκελν δηϊγξακκα. 31

33 ΓηΪγξακκα 34 ΠΔΡΗΟΡΗΜΟ ΔΜΠΟΡΗΚΟΤ ΚΑΗ ΓΖΜΟΗΟΝΟΜΗΚΟΤ ΔΛΛΔΗΜΜΑΣΟ ΤΟΥΙΣΜΟΣ ΕΝΕΓΕΙΑ ΜΕΤΑΡΟΙΗΣΗ ΤΟΦΙΜΩΝ ΑΓΟΤΙΚΗ ΡΑΑΓΩΓΗ ΛΙΑΝΙΚΟ ΕΜΡΟΙΟ ΑΝΑΔΥΟΜΕΝΟΙ ΑΣΤΕΕΣ 3,3 2,7 1,2,7 2,5 8,6 1,3,8,2 3 ΟΦΕΛΟΣ ΣΤΟ ΕΜΡΟΙΚΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ -,5 ΟΦΕΛΟΣ ΣΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΣ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΒιΫπνπκε θαη πϊιη πσο ε θχξηα ζπλεηζθνξϊ ζην φθεινο ζην εκπνξηθφ θαη ην δεκνζηνλνκηθφ ηζνδχγην πξνϋξρεηαη απφ ηνλ ηνπξηζκφ. ΠξνβιΫπεηαη πσο ν ηνπξηζκφο θαη νη «αλαδπφκελνη αζηϋξεο» ζα ζπλεηζθϋξνπλ ην 72% ζην φθεινο ηνπ εκπνξηθνχ ηζνδπγένπ ελψ ζα ζπλεηζθϋξνπλ ην 75,3% ζην δεκνζηνλνκηθφ φθεινο. Σα παξαπϊλσ απνηεινχλ ηζρπξϋο απνδεέμεηο πσο κε ζρϋδην θαη ζηνρεπκϋλα ε ειιεληθά νηθνλνκέα θαηεπζχλεηαη ζε Ϋλα λϋν κνληϋιν ζην νπνέν νη ππεξεζέεο ζα απνθηάζνπλ αθφκε πην βαζηθφ ξφιν. Οη ππεξεζέεο απηϋο επηθεληξψλνληαη θπξέσο ζηνλ πϊζεο θχζεσο ηνπξηζκφ θαη ζηηο ππεξεζέεο κεηαθνξψλ. Σν ειιεληθφ θεθϊιαην θαιεέηε λα Ϋρεη Ϋλαλ πην ππνβαζκηζκϋλν ξφιν ζην δηεζλά θαηακεξηζκφ. Οη ρξεκαηννηθνλνκηθϋο ππεξεζέεο θαη ε επϋθηαζε ηνπο ζηα ΒαιθΪληα θαη ηελ αλαηνιηθά Μεζφγεην θαηϊ ηελ πξνεγνχκελε πεξένδν ζα ζπξξηθλσζνχλ θαζψο νη ζϋζεηο απηϋο επνθζαικηνχληαη απφ ηζρπξφηεξνπο παέθηεο. ην λϋν απηφ κνληϋιν ζα ππϊξμνπλ ηζρπξφηαηεο αλαηξνπϋο ζηελ δνκά ηεο ειιεληθάο θνηλσλέαο θαη ηελ ηαμηθά δηαζηξσκϊησζε. αλ απνηϋιεζκα ηεο ηδηαέηεξεο ηζηνξηθάο δηαδξνκάο ηεο ΔιιΪδαο αιιϊ θαη ηεο ζϋζεο ηνπ ειιεληθνχ θεθαιαένπ θαη ηεο ειιεληθάο νηθνλνκέαο ζηνλ παγθφζκην θαηακεξηζκφ ζηελ ΔιιΪδα νη απηναπαζρνινχκελνη θαηϋρνπλ Ϋλα απφ ηα κεγαιχηεξα πνζνζηϊ κεηαμχ ησλ αλαπηπγκϋλσλ ρσξψλ. Μφλν ε Σνπξθέα ηελ μεπεξλϊ φπσο βιϋπνπκε θαη ζην επφκελν δηϊγξακκα. 32

34 ΓηΪγξακκα ΑΤΣΟΑΠΑΥΟΛΟΤΝΟΗ. % ΣΧΝ ΔΡΓΑΕΟΜΔΝΧΝ en/7/1/4/index.html?itemid=/content/chapter/factbook en ην επφκελν δηϊγξακκα βιϋπνπκε ην πνζνζηφ ησλ απηναπαζρνινχκελσλ ζε κηα ζεηξϊ ρσξψλ θαη νκϊδσλ ρσξψλ απφ ην 1966 σο ην 21 αλϊ δεθαεηέα. ΓηΪγξακκα 36 6 ΑΤΣΟΑΠΑΥΟΛΟΤΜΔΝΟΗ. % ΣΧΝ ΔΡΓΑΕΟΜΔΝΧΝ

35 Δθηφο ηνπ φηη δηαπηζηψλνπκε πσο ζηελ ΔιιΪδα ηα κηθξναζηηθϊ ζηξψκαηα θαηεέραλ Ϋλα πνιχ κεγϊιν πνζνζηφ ζην ζχλνιν ησλ εξγαδφκελσλ, ην κεγαιχηεξν κεηαμχ ησλ αλαπηπγκϋλσλ ρσξψλ, δηαπηζηψλνπκε επέζεο ηε κεέσζε ηνπ πνζνζηνχ απηνχ κε ην πϋξαζκα ηνπ ρξφλνπ. Έλα κεγϊιν πνζνζηφ ησλ απηναπαζρνινχκελσλ εέλαη νη αγξφηεο ην πνζνζηφ ησλ νπνέσλ κεησλφηαλ ξαγδαέα. Αλ εμαηξϋζνπκε επνκϋλσο ηνπο αγξφηεο ην πνζνζηφ ησλ ππφινηπσλ απηναπαζρνινχκελσλ απφ ην 1966 σο ην 21 θαέλεηαη ζην επφκελν δηϊγξακκα γηα κηα ζεηξϊ ρσξψλ. ΓηΪγξακκα ΑΤΣΟΑΠΑΥΟΛΟΤΜΔΝΟΗ ΔΞΑΗΡΟΤΜΔΝΧΝ ΣΧΝ ΑΓΡΟΣΧΝ. % ΣΟΤ ΤΝΟΛΟΤ ΣΧΝ ΔΡΓΑΕΟΜΔΝΧΝ ηνπο εθηφο αγξνηψλ απηναπαζρνινχκελνπο δελ παξαηεξνχκε κφλν πσο ζηελ ΔιιΪδα ππάξρε ην κεγαιχηεξν πνζνζηφ αιιϊ θαη πσο απμαλφηαλ κε ην πϋξαζκα ηνπ ρξφλνπ. Απηφ εξκελεχεηαη, ζε Ϋλα ζεκαληηθφ βαζκφ, απφ ην φηη ε θαηαζηξνθά ησλ κηθξνκεζαέσλ αγξνηψλ ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ κεέσζε ησλ δπλαηνηάησλ εξγαζέαο ζηνπο Ϊιινπο παξαγσγηθνχο ά ινηπνχο ηνκεέο θαηϋθεπγαλ εμ αλϊγθεο ζηελ απηναπαζρφιεζε. Σν ζπλνιηθφ πνζφ πνπ θαηεπζχλεηαη ζηα ζηξψκαηα απηϊ αιιϊ θαη ηα θϋξδε ηνπο δελ αθάλνπλ θαζφινπ αδηϊθνξν ην θεθϊιαην. Ζ θαηϊζηαζε απηά δελ κπνξνχζε επνκϋλσο λα ζπλερηζηεέ. ην ιηαληθφ εκπφξην, ζηηο ηαηξηθϋο θαη λνκηθϋο ππεξεζέεο ζηηο ηερληθϋο ππεξεζέεο θαη ηηο θαηαζθεπϋο κεγϊιεο θεθαιαηνθξαηηθϋο εηαηξεέεο πξϋπεη λα αλαπηπρζνχλ Ϋηζη ψζηε λα επεθηαζνχλ νη θαπηηαιηζηηθϋο ζρϋζεηο ζε φινπο ηνπο ηνκεέο ηεο νηθνλνκηθάο δξαζηεξηφηεηαο. Ζ κειϋηε ηεο McKinsey επνκϋλσο παξεκβαέλεη ηζρπξϊ ζε απηφ ηνλ ηνκϋα. Έηζη κϋζσ ηνπ επφκελνπ δηαγξϊκκαηνο απνηππψλεη ηελ θαηϊζηαζε ησλ επηρεηξάζεσλ ζηελ ΔιιΪδα ζε ζχγθξηζε κϊιηζηα κε Ϊιιεο επξσπατθϋο ρψξεο (δηϊγξακκα 38). Σν δηϊγξακκα ακϋζσο δηαπηζηψλεη κηθξά παξαγσγηθφηεηα θαη ηα αέηηϊ ηεο: ην κηθξφ κϋγεζνο ησλ επηρεηξάζεσλ. 34

36 ΓηΪγξακκα ΑΠΑΥΟΛΟΤΜΔΝΟΗ ΑΝΑ ΜΔΓΔΘΟ ΔΣΑΗΡΔΗΑ. ΜΔΣΑΠΟΗΖΖ (,9] (1,49] (5,25] > Ζ ιχζε πνπ πξνηεέλεη ε κειϋηε εέλαη ε πεπαηεκϋλε. Ζ πεπαηεκϋλε δελ εέλαη θϊηη Ϊιιν πϋξα απφ ηελ εμππεξϋηεζε ησλ ζπκθεξφλησλ ηνπ κεγϊινπ θεθαιαένπ. Ζ αλϊπηπμε κεγϊισλ κνλϊδσλ ζε φινπο ηνπο ηνκεέο ηεο νηθνλνκέαο θαη ε Ϊξζε ησλ απαγνξεχζεσλ πψιεζεο δηαθφξσλ εηδηθψλ αγαζψλ ηνπ ιηαληθνχ εκπνξένπ ζηα ζνχπεξ κϊξθεη. Καη φρη κφλν απηφ. Οη θϊζε εέδνπο πεξηνξηζκνέ, ρσξνηαμέαο, αξραηνινγηθνέ, πεξηβαιινληηθνέ θ.ιπ. πξϋπεη λα αξζνχλ Ϋηζη ψζηε ην θεθϊιαην λα κπνξεέ λα εθκεηαιιεχεηαη θϊζε ρψξν θαη θϊζε πφξν ρσξέο θαλϋλα πεξηνξηζκφ. πσο δηαηππψλεηαη ζηελ πξφηαζε ηεο McKinsey: Γηα λα αληηκεησπηζηνχλ απηά ηα πξνβιήκαηα ε κειέηε επηζεκαίλεη 1 πξνηεξαηφηεηεο νκαδνπνηεκέλεο ζε δχν θαηεγνξίεο ζηξαηεγηθψλ ελεξγεηψλ (Σρήκα 42). Δλίζρπζε ηνπ αληαγσληζκνχ, ησλ επελδχζεσλ θαη ηεο ζπκκφξθσζεο. Απηφ πξνυπνζέηεη ηνλ ραξαθηεξηζκφ ησλ αζηηθψλ θαη κε πεξηνρψλ γηα εκπνξηθή ρξήζε ψζηε λα δηεπθνιπλζνχλ νη επελδχζεηο, ηελ θαηάξγεζε ηεο απαγφξεπζεο πψιεζεο νξηζκέλσλ πξντφλησλ απφ γεληθά θαηαζηήκαηα ιηαληθήο κε παξάιιειε ηήξεζε ησλ θαλφλσλ αζθάιεηαο θαη πγηεηλήο (κε ζπληαγνγξαθνχκελα θάξκαθα, ηξνθέο γηα κσξά θιπ.), θαζψο θαη ηελ ελίζρπζε ηεο δηαθάλεηαο ζηηο ηηκέο (π.ρ. κε ηελ θαιχηεξε ελεκέξσζε ησλ θαηαλαισηψλ κέζσ ηνπ Παξαηεξεηεξίνπ Τηκψλ θαη ηε δεκηνπξγία ζπγθξηηηθψλ βάζεσλ δεδνκέλσλ φπσο ην Stiftung Warentest ζηε Γεξκαλία). Η αλαβάζκηζε ηεο Δπηηξνπήο Αληαγσληζκνχ θαη ε απζηεξή εθαξκνγή ηεο απαγφξεπζεο ηνπ παξάλνκνπ πιαλφδηνπ εκπνξίνπ θαη ησλ «αλεπίζεκσλ» 35

37 ζπλαιιαγψλ ζα βνεζνχζαλ επίζεο ζηε βειηίσζε ηνπ αληαγσληζκνχ θαη ζηελ αληαγσληζηηθή ζπκκφξθσζε. Αχμεζε ηεο παξαγσγηθφηεηαο ζην ιηαλεκπφξην θαη ζην ρνλδξεκπφξην. Απηφ πξέπεη λα επηδησρζεί κε ηε δεκηνπξγία κεγαιχηεξσλ κνλάδσλ κέζσ εμαγνξψλ θαη ζπγρσλεχζεσλ θπξίσο ζην επίπεδν κηθξνκεζαίσλ επηρεηξήζεσλ, κε παξάιιειε πξνζπάζεηα ηεο αχμεζεο ησλ επελδχζεσλ ζε πιεξνθνξηθά ζπζηήκαηα, ζηε βειηίσζε ηεο αιπζίδαο αμίαο θαη ηεο επέθηαζεο ηεο ρξήζεο ηνπ δηαδηθηχνπ. Δίλαη επίζεο ζεκαληηθφ λα κεησζνχλ νη ζηξεβιψζεηο ζηελ αγνξά εξγαζίαο (π.ρ., θηλεηηθφηεηα κεηαμχ θιάδσλ, εκεξήζηεο βάξδηεο), λα επηηαρπλζεί ε απειεπζέξσζε ηεο αγνξάο ησλ θνξηεγψλ δεκφζηαο ρξήζεο θαη λα πεξηνξηζηνχλ νη θαλνληζηηθέο απαηηήζεηο γηα ηελ παξνρή ζηνηρείσλ πεξηνξηζκέλεο ρξεζηκφηεηαο ζην θξάηνο Δέλαη κϊιινλ αξθεηϊ θαλεξφ πσο ην λϋν κνληϋιν αλϊπηπμεο ηεο ειιεληθάο νηθνλνκέαο δελ ρσξϊ παξϊ Ϋλα πνιχ κηθξφηεξν πνζνζηφ απηαπαζρνινχκελσλ θαη ηδηαέηεξα ζηνπο ηνκεέο ηνπ ιηαληθνχ εκπνξένπ θαη ησλ ππεξεζηψλ. Ζ θαηαζηξνθά ησλ κηθξναζηηθψλ ζηξσκϊησλ, κϋζσ ηνπ ζπλφινπ ησλ πνιηηηθψλ πνπ αζθάζεθαλ απφ ην 21 θαη κεηϊ, άηαλ ζπλεηδεηά θαη εληαγκϋλε ζην γεληθφηεξν ζηφρν ηνπ θεθαιαένπ γηα ηελ αλαδηϊξζξσζε ηεο ειιεληθάο νηθνλνκέαο θαη θνηλσλέαο πξνο φθειφο ηνπ. Σα ζηξψκαηα απηϊ πξϋπεη λα απαιιαγνχλ απφ ηηο απηαπϊηεο ηνπο πσο «κπφξα εέλαη, ζα πεξϊζεη». Σν ηνπέν πνπ δηακνξθψλεηαη δελ ηνπο ρσξϊ πιϋνλ. Οη κεηαβνιϋο ζηελ νηθνλνκέα επηβϊινπλ ηελ αχμεζε ησλ κηζζσηψλ, θαη κϊιηζηα ησλ ρακειϊ ακεηβφκελσλ θαη ππναπαζρνινχκελσλ. Ζ θαηαζηξνθά ησλ ζηξσκϊησλ απηψλ νδεγεέ ζε κε αληηζηξϋςηκεο θαηαζηϊζεηο. 36

38 Β) Ζ ΓΔΤΣΔΡΖ ΔΠΗΛΟΓΖ. Ζ ΡΖΞΖ ΜΔ ΣΗ ΔΠΗΛΟΓΔ ΣΟΤ ΚΔΦΑΛΑΗΟΤ Ζ πεξηγξαθά ηεο πξψηεο επηινγάο άηαλ εχθνιε θαζψο μεδηπιψλεηαη κπξνζηϊ καο πινπνηνχκελε εδψ θαη κηα πεληαεηέα. Σν δεηνχκελν φκσο απφ ηε κεξηϊ ησλ βέαηα πιεηηφκελσλ ηϊμεσλ θαη ζηξσκϊησλ εέλαη ε δηακφξθσζε θαη ε απνδνρά κηαο Ϊιιεο ελαιιαθηηθάο πξφηαζεο ζε αληηπαξϊζεζε κε ηελ πξφηαζε ηνπ θεθαιαένπ. Ζ πξφηαζε δειαδά απφ ηε κεξηϊ ησλ ζπκθεξφλησλ ηεο εξγαζέαο. Δδψ πξϋπεη λα ηνλέζνπκε πσο ελψ ε πξψηε επηινγά ηεθκεξηψλεηαη κε ζρεηηθά αζθϊιεηα ε δεχηεξε Ϋρεη αζθαιψο κηθξφηεξεο πηζαλφηεηεο αζθαιεέαο. Κη απηφ γηαηέ ε νηθνλνκέα δελ εέλαη επηζηάκε. ρη ηνπιϊρηζηνλ κε ηνλ ηξφπν πνπ πξνβϊινπλ νη λενθηιειεχζεξνη νηθνλνκνιφγνη ηζρπξηδφκελνη πσο Ϋρεη ηε δνκά θαη ηελ δπλαηφηεηα λα εθθξϊδεηαη θαη λα πξνβιϋπεη φπσο νη ζεηηθϋο επηζηάκεο θαη θπξέσο ε θπζηθά. Κη απηφ γηα Ϋλαλ απιφ θαη εμαηξεηηθϊ ζεκαληηθφ ιφγν. Ζ νηθνλνκέα δελ εέλαη παξϊ θνηλσληθφ παξϊγσγν. ΔπεξεΪδεηαη επνκϋλσο, αλ φρη θαζνξέδεηαη, απφ θνηλσληθϋο θαη πνιηηηθϋο, θπξέσο ηαμηθϋο, παξακϋηξνπο. Οη παξϊκεηξνη απηϋο δελ εέλαη δπλαηφ λα πνζνηηθνπνηεζνχλ. Δέλαη πνηνηηθϋο κεηαβιεηϋο πνπ κφλν κϋζα απφ πνιηηηθϋο πξνζεγγέζεηο κπνξνχλ λα θαηαλνεζνχλ θαη λα πξαγκαησζνχλ. Σα φπνηα ζπκπεξϊζκαηα θαη πξνβιϋςεηο απφ ηηο αλαιχζεηο θαη ζεσξεηηθϋο πξνζεγγέζεηο κειινληηθψλ θαηαζηϊζεσλ ππφθεηληαη ζε κηα απμεκϋλε αβεβαηφηεηα ζε ζρϋζε κε ηηο αληέζηνηρεο ησλ ζεηηθψλ επηζηεκψλ. Πνην εέλαη επνκϋλσο εθεέλν ην ζηνηρεέν, εθεέλνο ν ηξφπνο κειϋηεο θαη αλϊιπζεο, ην νπνέν κπνξεέ λα καο νδεγάζεη κε ζρεηηθά αζθϊιεηα ζηνλ θαζνξηζκφ ησλ πνιηηηθψλ επηινγψλ πνπ ζα καο νδεγάζνπλ ζην κϋιινλ θαη πξνο κηα νξηζκϋλε θαηεχζπλζε, ηελ θαηεχζπλζε ηεο εμππεξϋηεζεο ησλ ζπκθεξφλησλ ησλ εξγαδφκελσλ θαη ηεο πιεηνλφηεηαο ησλ ειιάλσλ; Δθηηκψ πσο ν κφλνο ηξφπνο ηϋηνηαο πξνζϋγγηζεο εέλαη απηφο πνπ αλαγλσξέδεη απφ ηε κηα ηελ ηδηαέηεξε βαξχηεηα ηεο πξαγκαηηθάο θαηϊζηαζεο θη απφ ηελ Ϊιιε ε εκπλεπζκϋλε θαη νξζνινγηθά ππϋξβαζά ηεο. Οη απαξαέηεηνη επνκϋλσο νδεγνέ εέλαη ε φζν ην δπλαηφ θαιχηεξε γλψζε ηεο πξαγκαηηθφηεηαο, νη ηϊζεηο θαη ε θαηεχζπλζε κεηαβνιάο ηεο θαη ε ηζηνξέα. Ζ γλψζε δειαδά ηεο ζπκπεξηθνξϊο ησλ θνηλσληθψλ θαη νηθνλνκηθψλ ζπζηεκϊησλ ζε παξφκνηεο θαηαζηϊζεηο ιακβϊλνληαο ππφςε θαη ηα ηπρφλ ηδηνκνξθέεο. Πνηεο εέλαη επνκϋλσο νη πνιηηηθϋο εθεέλεο νη νπνέεο κπνξνχλ λα εθαξκνζηνχλ θα λα ιεηηνπξγάζνπλ πξνο φθεινο ηε εξγαζέαο θαη ζηνλ αληέπνδα ησλ πνιηηηθψλ ησλ εθπξνζψπσλ ηνπ θεθαιαένπ θαη ησλ δαλεηζηψλ; Δέλαη αζθαιψο εθεέλεο πνπ απαληνχλ απφ ηε κεξηϊ ησλ ζπκθεξφλησλ ησλ αξγαδφκελσλ ζηα δχν πξνβιάκαηα πνπ επϋζπεπζαλ ηελ εθαξκνγά ησλ βέαησλ πνιηηηθψλ απφ ην 21 θαη κεηϊ. Σα δεκνζηνλνκηθϊ ειιεέκκαηα θαη ην Ϋιιεηκκα ζην ηζνδχγην ηξερνπζψλ ζπλαιιαγψλ. Οη δχν αλαγθαέεο, αιιϊ φρη θαη νη ηθαλϋο, ζπλζάθεο πνπ πξϋπεη λα ζπκπεξηιακβϊλνληαη ζηελ πνιηηηθά πξφηαζε πνπ κπνξεέ λα απνηειϋζεη ηε δεχηεξε επηινγά εέλαη ε παχζε πιεξσκψλ ηνπ δεκνζένπ ρξϋνπο θαη ε αλϊθηεζε ηεο λνκηζκαηηθάο θπξηαξρέαο. Αθξηβψο απηϋο νη δχν πνιηηηθϋο επηινγϋο εέλαη θη εθεέλεο νη νπνέεο δϋρνληαη ηελ βηαηφηεξε επέζεζε απφ ηε κεξηϊ ησλ δαλεηζηψλ θαη ησλ εγρσξέσλ εθπξνζψπσλ ηνπο. Αο πξνζπαζάζνπκε λα δηαθξέλνπκε ηηο πηζαλϋο επηπηψζεηο απφ ηελ εθαξκνγά ησλ πνιηηηθψλ απηψλ θη αο αξρέζνπκε απφ ηελ εθαξκνγά ηεο αζϋηεζεο πιεξσκψλ ηνπ δεκνζένπ ρξϋνπο. 37

39 Β 1. ΠΑΤΖ ΠΛΖΡΧΜΧΝ ΣΟΤ ΓΖΜΟΗΟΤ ΥΡΔΟΤ Β 1,1. Ζ ΗΣΟΡΗΑ Ζ αξρά ηνπ δαλεηζκνχ ησλ θξαηψλ εέρε αξρέζεη απφ πνιχ λσξέο, απφ ηνλ δσδϋθαην αηψλα άδε. «Ζ Βελεηέα εέρε ζηελ πξαγκαηηθφηεηα αλαπηχμεη Ϋλα ζχζηεκα ηνπ δεκφζηνπ ρξϋνπο αθφκε λσξέηεξα απφ ηε Φισξεληέα, πξνο ην ηϋινο ηνπ δσδϋθαηνπ αηψλα. Απηφ δηαδξακϊηηζε Ϋλα βαζηθφ ξφιν ζηε ρξεκαηνδφηεζε ησλ πνιϋκσλ ηεο Βελεηέαο κε ηε ΓΫλνβα θαη Ϊιινπο αληαγσληζηϋο» γξϊθεη ν Ferguson (Ferguson: The Ascent of Money. A Financial History of the World. ζ 72). Ζ έδηα θαηϊζηαζε ζπλερέζηεθε, εληεηλφκελε, θαη θαηϊ ηνπο επφκελνπο αηψλεο, «ην λϋν ρξϋνο (ηεο Βελεηέαο) πξνϋθπςε απφ ηνλ παξαηεηακϋλν πφιεκν κε ηνπο Σνχξθνπο πνπ Ϋγηλε κεηαμχ 1463 θαη Οη επελδπηϋο Ϋιαβαλ εηάζην επηηφθην 5% πνπ πιεξσλφηαλ δχν θνξϋο ην ρξφλν απφ ηνπο δηϊθνξνπο θφξνπο ηεο πφιεο ( πνπ επηβιάζεθαλ ζηελ θαηαλϊισζε, φπσο ζην αιϊηη). πσο ην Florentine prestanze ην ελεηηθφ prestiti άζαλ αλαγθαζηηθϊ δϊλεηα, αιιϊ κε κηα δεπηεξνβϊζκηα αγνξϊ πνπ επϋηξεπε ζηνπο επελδπηϋο λα πνπιάζνπλ ηε ζπκκεηνρά ηνπο ζην δϊλεην ζε Ϊιινπο επελδπηϋο» (Ferguson ζ 72). Απφ ηελ αξρά ηεο εκθϊληζεο ηνπ πξσηνθαπηηαιηζηηθνχ ηξφπνπ παξαγσγάο, απφ ηνλ δϋθαην ηϋηαξην αηψλα άδε, ν δαλεηζκφο ησλ εγεκφλσλ άηαλ κηα ζπλεζηζκϋλε ηξαπεδηθά πξαθηηθά. Μηα ηαθηηθά πνπ απϋθεξε πςειϊ θϋξδε αιιϊ εέρε θαη ηα ξέζθα ηεο. ΠΪληα ηα πςειϊ θϋξδε ηεο ηνθνγιπθέαο ζπλνδεχνληαλ θαη απφ ηελ αλϊιεςε ηνπ θηλδχλνπ ηεο Ϊξλεζεο ά ηεο αδπλακέαο ηνπ δαλεηνδνηνχκελνπ λα αληαπνθξηζεέ ζηηο ζπκβαηηθϋο ππνρξεψζεηο ηνπ. Απηφ ζπλϋβε θαη θαηϊ ηε δηϊξθεηα ηεο βαζεηϊο θξέζεο ηνπ ηϋινπο ηνπ δϋθαηνπ ηϋηαξηνπ αηψλα. Οη ηξαπεδηθνέ νέθνη ηεο βφξεηαο Ηηαιέαο Ϋρνληαο δαλεέζεη κηα ζεηξϊ εγεκφλσλ ε αδπλακέα ηνπο, ά ε Ϊξλεζά ηνπο, λα πιεξψζνπλ, νδάγεζε πνιινχο ηξαπεδηθνχο νέθνπο ζε θαηϊξξεπζε. Οδεγάζεθαλ ζε πηψρεπζε νη ηξϊπεδεο Buonsigniori, Cerchi θαη Frescobaldi ζηελ ΣνζθΪλε-( CLOUGH-RAPP ζ 147 )- θαη ιέγν αξγφηεξα, ην 1343, θαηϋξξεπζαλ νη κεγϊινη ηξαπεδηθνέ νέθνη ησλ Peruzzi, Bardi θαη Acciauoli. Οη Bardi θαη Peruzzi θαηαζηξϊθεθαλ δαλεηνδνηψληαο ηνλ ΔδνπΪξδν ηνλ Γ ηεο Αγγιέαο, θαηϊ ηνλ εθαηνληαεηά πφιεκν, θαη ν νπνένο αξλάζεθε λα ηνπο πιεξψζεη. Σν έδην ζπλϋβε θαη κε ηνλ ΓΪιιν κεγαινηξαπεδέηε Coeur ν νπνένο δϊλεηζε ηελ Ϊιιε πιεπξϊ. Σνπο ΓΪιινπο. Σν ηειηθφ φκσο απνηϋιεζκα άηαλ λα πϋζεη ζχκα ξαδηνπξγηψλ θαη λα θαηαζηξαθεέ. ΠνιιΪ Ϊιιαμαλ φκσο φρη κφλν ζην νηθνλνκηθφ, αιιϊ θαη ζην θνηλσληθφ θαη πνιηηηθφ πεδέν, απφ ηνλ δϋθαην ηξέην αηψλα νπφηε Ϊξρηζαλ λα ηδξχνληαη θαη λα δξνπλ νη ηξϊπεδεο. Ζ θπξέα αιιαγά άηαλ φηη ζε κηα ζεηξϊ ρψξεο, νη αθεξϋγγπνη εγεκφλεο κε ηα αζηαζά θαη ηδησηηθϊ κφλν ΫζνδΪ ηνπο, εέραλ πιϋνλ δψζεη ηε ζϋζε ηνπο ζηα ζχγρξνλα ζπγθεληξσηηθϊ εζληθϊ θξϊηε κε δεκφζηα νηθνλνκηθά βϊζε ζηεξηγκϋλε ζηε θνξνινγέα. Σα Ϋζνδα ησλ θξαηψλ φρη κφλν απμϊλνληαλ αιιϊ θαη κπνξνχζαλ λα πξνγξακκαηηζηνχλ καθξνρξφληα. ΠΫξα φκσο απφ ηελ αχμεζε ησλ εζφδσλ απμϊλνληαλ θαη ηα Ϋμνδα, θαη κϊιηζηα αικαησδψο. Οη ηξϊπεδεο άζαλ πιϋνλ δαλεηζηϋο ηνπ θξϊηνπο ζε Ϋλα ζεζκηθφ φκσο επέπεδν θαη φρη ζε ηδησηηθά βϊζε, φπσο άηαλ ν δαλεηζκφο ησλ εγεκφλσλ. Ο δαλεηζκφο ησλ θξαηψλ Ϋγηλε ε βϊζε πϊλσ ζηελ νπνέα ζηεξέρηεθε ε έδξπζε ησλ θεληξηθψλ ηξαπεδψλ. ΠΪλσ ζ' απηά 38

40 ηε βϊζε ηδξχεηαη ην 1694 ε ΣξΪπεδα ηεο Αγγιέαο, κε ηδηψηεο ρξεκαηνδφηεο θαη κε πξφηαζε ηνπ William Paterson, ε νπνέα ζα δϊλεηδε ηελ αγγιηθά θπβϋξλεζε κε 1,2 εθαηνκκχξηα ζηεξιέλεο θαη κε επηηφθην 8%. Ο Marx κειεηψληαο ην δεκφζην δαλεηζκφ θαηαιάγεη ζηε παξαθϊησ ζϋζε: «Τν δεκφζην ρξένο γίλεηαη έλαο απφ ηνπο πην δξαζηηθνχο κνρινχο ηεο πξσηαξρηθήο ζπζζψξεπζεο. Σαλ κε καγηθφ ξαβδί πξνηθίδεη ην κε παξαγσγηθφ ρξήκα κε παξαγσγηθή δχλακε θαη ην κεηαηξέπεη έηζη ζε θεθάιαην, ρσξίο λάλαη ππνρξεσκέλν λα εθηεζεί ζηνπο θφπνπο θαη ζηνπο θηλδχλνπο πνπ είλαη αρψξηζηνη απφ ηε βηνκεραληθή κα αθφκα θη απφ ηελ ηνθνγιπθηθή ηνπνζέηεζε. Οη πηζησηέο ηνπ δεκνζίνπ ζηελ πξαγκαηηθφηεηα δελ δίλνπλ ηίπνηα, γηαηί ην πνζφ πνπ δαλείδνπλ κεηαηξέπεηαη ζε θξαηηθά επθνινκεηαβηβάζηκα ρξεψγξαθα, πνπ ζηα ρέξηα ηνπο εμαθνινπζνχλ λα ιεηηνπξγνχλ, φπσο ζα ιεηηνπξγνχζαλ αλ ήηαλ ηζφπνζν κεηξεηφ ρξήκα. Άζρεηα φκσο θαη απφ ηελ ηάμε ησλ αξγφζρνισλ εηζνδεκαηηψλ πνπ δεκηνπξγείηαη κ απηφ ηνλ ηξφπν θαη ηνλ απηνζρέδην πινχην ησλ ρξεκαηηζηψλ πνπ παίδνπλ ην ξφιν ηνπ κεζίηε αλάκεζα ζηελ θπβέξλεζε θαη ην έζλνο θαζψο θαη ησλ θνξνελνηθηαζηψλ, ησλ εκπφξσλ, ησλ ηδησηψλ εξγνζηαζηαξρψλ, πνπ κηα θαιή κεξίδα θάζε θξαηηθνχ δαλείνπ ηνχο πξνζθέξεη ηελ ππεξεζία ελφο θεθαιαίνπ πεζκέλνπ απφ ηνλ νπξαλφ ην δεκφζην ρξένο έρεη δεκηνπξγήζεη ηηο κεηνρηθέο εηαηξείεο, ην εκπφξην κε ζπλαιιάμηκεο αμίεο φισλ ησλ εηδψλ, ηελ επηθαηαιιαγή, κε δπν ιφγηα: ην παηρλίδη ζην ρξεκαηηζηήξην θαη ηε ζχγρξνλε ηξαπεδνθξαηία». (Marx, Κεθάιαην, Τφκνο Ι, ζ. 779). Αθξηβψο απηϊ ηα ραξαθηεξηζηηθϊ ηνπ δεκφζηνπ δαλεηζκνχ πνπ πεξηγξϊθεη ν Marx άζαλ εθεέλα πνπ Ϋθαλαλ ηφζν ειθπζηηθφ γηα ην θεθϊιαην ν δαλεηζκφο ησλ θξαηψλ. ΠαξΪιιεια κε απηϊ πξϋπεη λα ζπλεθηηκάζνπκε θαη ην φηη ζρεδφλ ζην ζχλνιν ηεο ηζηνξέαο ηνπ θαπηηαιηζκνχ νη δαλεηδφκελεο θπβεξλάζεηο άζαλ θέια πξνζθεέκελεο ζε απηφλ ά θαη απνιχησο ππνηαγκϋλεο θαη εμαξηεκϋλεο απφ ηηο εγεκνληθϋο δπλϊκεηο ηνπ θαπηηαιηζκνχ νπφηε ε βνχιεζά ηνπο άηαλ ηφζν ε δεκηνπξγέα ειιεηκκϊησλ φζν θαη ε πιεξσκά ησλ δαλεηζηψλ. πρλϊ φκσο θϊηη ηϋηνην άηαλ απιψο αδχλαην θαη ε κφλε ιχζε άηαλ ε παχζε πιεξσκψλ ηνπ δεκνζένπ ρξϋνπο. ΠαξΪ επνκϋλσο ηε δεκηνπξγέα ησλ ζχγρξνλσλ ζπγθεληξσηηθψλ θξαηψλ πνπ βϊζηδαλ ηα ΫζνδΪ ηνπο ζηε θνξνινγέα θαη κπνξνχζαλ Ϋηζη λα αληαπνθξέλνληαη ζηηο δαλεηαθϋο ηνπο ππνρξεψζεηο πην ζρεδηαζκϋλα ν θέλδπλνο πησρεχζεσλ ησλ θξαηψλ νπδϋπνηε εμϋιεηπε θϊζε Ϊιιν. ην επφκελν δηϊγξακκα βιϋπνπκε ηηο πησρεχζεηο ρσξψλ αλϊ κεγϊιεο νκϊδεο ρσξψλ απφ ην 1824 σο ην

41 ΓηΪγξακκα 41 ΠΣΧΥΔΤΔΗ ΚΡΑΣΧΝ ΑΝΑ ΠΔΡΗΟΥΖ ΔΥΤΙΚΗ ΕΥΩΡΗ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΕΥΩΡΗ ΛΑΤΙΝΙΚΗ ΑΜΕΙΚΗ ΑΣΙΑ ΑΦΙΚΗ ΣΥΝΟΛΟ ηνλ επφκελν πέλαθα βιϋπνπκε ηηο αζεηάζεηο θαη αλαδηαξζξψζεηο δεκνζέσλ ρξεψλ απφ ην 15 σο ην 24. ΓηΪγξακκα ΠΛΖΘΟ ΠΣΧΥΔΤΔΧΝ ΑΝΑ ΥΧΡΑ ΚΑΗ ΠΔΡΗΟΓΟ ΣΥΝΟΛΟ Πνιχ καθξχο ν θαηϊινγνο ησλ ρσξψλ πνπ ρξενθφπεζαλ θαη νδεγάζεθαλ ζε αζϋηεζε πιεξσκάο ηνπ δεκνζένπ ρξϋνπο ηνπο ά/θαη ζε αλαδηϊξζξσζά ηνπ Αλ πεξϊζνπκε ζηελ 4

42 ηειεπηαέα κφλν ηξηαθνληαεηέα ζα δνχκε ζην επφκελν δηϊγξακκα ηηο ρψξεο πνπ πξνρψξεζαλ ζε αλαδηαξζξψζεηο ηνπ δεκνζένπ ρξϋνπο ηνπο θαη ηνλ ηχπν απηνχ απφ ην 198 σο ην 212. ΔΠΔΗΟΓΗΑ ΑΝΑΓΗΑΡΘΡΧΖ ΑΝΑ ΥΧΡΑ, ΣΤΠΟ ΚΑΗ ΔΣΟ, ΑΝΑΓΗΑΡΘΡΧΔΗ ΑΝΑ ΥΧΡΑ ΚΑΗ ΣΤΠΟ ΞΕΝΟΙ ΙΔΙΩΤΕΣ ΘΕΣΜΙΚΟΙ ΕΓΧΩΙΟΙ ην επφκελν δηϊγξακκα βιϋπνπκε ηηο αλαδηαξζξψζεηο ρξεψλ ηφζν γηα πξψηε φζν θαη γηα δεχηεξε θνξϊ κϋζα ζε κηα ηξηεηέα. ΓηΪγξακκα 43 ΔΠΑΝΑΛΖΦΖ ΑΝΑΓΗΑΡΘΡΧΔΧΝ ΕΡΕΙΣΟΔΙΑ ΧΩΙΣ ΑΝΑΔΙΑΘΩΣΗ ΚΑΤΆ ΤΗΝ ΤΕΛΑΥΤΑΙΑ ΤΙΕΤΙΑ ΕΡΕΙΣΟΔΙΑ ΜΕ ΑΝΑΔΙΑΘΩΣΗ ΤΗΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΤΙΕΤΙΑ

43 Ζ Ηζπαλέα θαη νη Αξγεληηλά εέλαη, ηζηνξηθϊ, νη ζπλάζεηο χπνπηνη γηα αζϋηεζε πιεξσκψλ. πρλϊ Ϋθαλαλ ζηϊζε πιεξσκψλ θαη πϊληα δαλεέδνληαλ. Καη θπζηθϊ πϊληα ηνπο δϊλεηδαλ. Γηαηέ ηα θϋξδε εέλαη κεγϊια θαη ην δηαζϋζηκν ρξεκαηηθφ θεθϊιαην εέλαη πϊληα πνιχ. Σα θϋξδε άζαλ κεγϊια αιιϊ θαη, αθνχ ε ζηϊζε πιεξσκψλ άηαλ θαη εέλαη θϊηη πνιχ ζπλεζηζκϋλν, θϊπνηνη κπνξεέ λα Ϋραλαλ. Οη ζπλάζεηο πεξένδνη Ϋθξεμεο ηνπ δεκνζένπ δαλεηζκνχ εέλαη νη πεξένδνη ησλ πνιϋκσλ θαη ηδηαέηεξα απηϋο ηνπ 1 νπ θαη ηνπ 2 νπ παγθφζκησλ πνιϋκσλ. Ζ κεηϊ ηε δεθαεηέα ηνπ 197 πεξένδνο εέλαη κνλαδηθά ζηελ ηζηνξέα ηνπ θαπηηαιηζκνχ απφ ηελ Ϊπνςε ηνπ δαλεηζκνχ ησλ θξαηψλ. Σα ρξϋε ησλ αλαπηπγκϋλσλ θξαηψλ Ϋθηαζαλ ζε επέπεδα πνπ νπδϋπνηε εέραλ παξνπζηαζηεέ ζε εηξεληθϋο πεξηφδνπο ελψ ν δεκφζηνο δαλεηζκφο επεθηϊζεθε ζε φιεο ηηο ρψξεο ηνπ θφζκνπ. ην επφκελν δηϊγξακκα βιϋπνπκε ηε κεηαβνιά ηνπ δεκνζένπ ρξϋνπο ζαλ πνζνζηφ ηνπ ΑΔΠ ζηηαο αλαπηπγκϋλεο ρψξεο απφ ην 188 σο ην 212. Παξαηεξνχκε ηελ αχμεζε ηνπ ρξϋνπο θαηϊ ηε δηϊξθεηα ηνπ 1 νπ θαη ηνπ 2 νπ παγθνζκένπ πνιϋκνπ θαζψο θαη ηε κεγϊιε αχμεζά ηνπ απφ ηε δεθαεηέα ηνπ 197 θαη κεηϊ. ΓηΪγξακκα ΓΖΜΟΗΟ ΥΡΔΟ. ΑΝΑΠΣΤΓΜΔΝΔ ΥΧΡΔ. % ηνπ ΑΔΠ Ζ θαηϊζηαζε απηά νδεγεέ ζηε δηαπέζησζε πσο ηα ζπζζσξεπκϋλα δεκφζηα ρξϋε δελ εέλαη δπλαηφ λα απνπιεξσζνχλ θαη εέλαη εμαηξεηηθϊ πηζαλφ κηα ζεηξϊ ρσξψλ λα βξεζνχλ ζε θαηϊζηαζε πησρεχζεσο. Απηφο άηαλ θαη ν ιφγνο πνπ νδάγεζε ζηελ θαηϊζεζε ζηνλ ΟΖΔ απφ ηελ νκϊδα ησλ G77 θαη ηεο Κέλαο πξφηαζεο ε νπνέα πξνβιϋπεη ηε δεκηνπξγέα ελφο λϋνπ πιαηζένπ γηα ηελ αληηκεηψπηζε ησλ θξέζεσλ δεκφζηνπ ρξϋνπο κε ηξφπν πνπ λα πξνζηαηεχεη ηα θξϊηε απφ ηηο θεξδνζθνπηθϋο επηζϋζεηο ησλ γλσζηψλ θαη σο «αξπαθηηθψλ θεθαιαέσλ» (vulture funds). Ζ Γεληθά πλϋιεπζε ηνπ Οξγαληζκνχ ΖλσκΫλσλ Δζλψλ ζπδάηεζε θαη πηνζϋηεζε Ϋπεηηα απφ ςεθνθνξέα ην επηϋκβξε ηνπ 214 ηελ πξφηαζε ησλ G 77 ζπγθεθαιαηψλνληαο ηελ απφθαζά ηνπ ζηα επφκελα: 42

44 .. 5. απνθαζίδεη λα εθπνλήζνπλ θαη λα εγθξίλνπλ κέζα απφ κηα δηαδηθαζία δηαθπβεξλεηηθψλ δηαπξαγκαηεχζεσλ, σο ζέκα πξνηεξαηφηεηαο θαηά ηε δηάξθεηα ηεο εμεθνζηήο έλαηεο ζχλνδνπ ηεο, έλα πνιπκεξέο λνκηθφ πιαίζην γηα ηηο δηαδηθαζίεο αλαδηάξζξσζεο ηνπ ρξένπο κε ζθνπφ, κεηαμχ άιισλ, ηελ αχμεζε ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο, ηεο ζηαζεξφηεηαο θαη ηεο πξνβιεςηκφηεηαο ζην δηεζλέο ρξεκαηνπηζησηηθφ ζχζηεκα θαη λα επηηεπρζεί βηψζηκε, δίθαηε θαη ρσξίο απνθιεηζκνχο νηθνλνκηθή αλάπηπμε ζχκθσλα κε ηηο εζληθέο ζπλζήθεο θαη πξνηεξαηφηεηεο. 6. Απνθαζίδεη επίζεο λα θαζνξηζηνχλ νη ιεπηνκέξεηεο γηα δηαθπβεξλεηηθέο δηαπξαγκαηεχζεηο θαη ε έγθξηζε ηνπ θεηκέλνπ ηνπ πνιπκεξνχο λνκηθνχ πιαηζίνπ θαηά ην θχξην κέξνο ηεο εμεθνζηήο έλαηεο ζπλεδξίαο ηεο, πξηλ απφ ην ηέινο ηνπ Οη πνιηηηθϋο ειέη πνπ θπβεξλνχζαλ Ϋπαηδαλ θαη παέδνπλ ην παηρλέδη ησλ αζηηθψλ ηϊμεσλ, ηα ζπκθϋξνληα ησλ νπνέσλ θαη εθπξνζσπνχζαλ, απνθαζέδνληαο γηα ηε ζχλαςε δαλεέσλ κεηαμχ ηνπ θξϊηνπο θαη ησλ δηαθφξσλ θεθαιαηνχρσλ πηζησηψλ. Έγθαηξα ν Marx θϊλεη ηελ δηαπέζησζε πνπ αθνινπζεέ θαη πνπ θαληϊδεη ζαλ λα γξϊθηεθε ζάκεξα. «Αληέζεηα ε νκϊδα ηεο αζηηθάο ηϊμεο πνπ θπβεξλνχζε θαη λνκνζεηνχζε κε ηα θνηλνβνχιηα, εέρε Ϊκεζν ζπκθϋξνλ ζηε θαηαρξϋσζε ηνπ θξϊηνπο. Σν θξαηηθφ Ϋιιεηκκα, απηφ άηαλ έζα - έζα ην θαζαπηφ αληηθεέκελν ηεο θεξδνζθνπέαο ηεο θαη ε θχξηα πεγά ηνπ πινπηηζκνχ ηεο. ΚΪζε ρξφλν θη απφ Ϋλα λϋν Ϋιιεηκκα. Όζηεξα απφ θϊζε ηϋζζεξα - πϋληε ρξφληα θη απφ Ϋλα λϋν δϊλεην. Καη θϊζε λϋν δϊλεην πξφζθεξε ζηε ρξεκαηηθά αξηζηνθξαηέα κέα θαηλνχξγηα επθαηξέα λα θαηαθιϋβεη ην θξϊηνο, πνπ θξαηηφηαλ ηερληθϊ ζην ρεέινο ηεο ρξεσθνπέαο - θαη πνπ άηαλ ππνρξεσκϋλν λα δηαπξαγκαηεχεηαη κε ηνπο ηξαπεδέηεο θϊησ απφ ηνπο πνην δπζκελεέο φξνπο. ΚΪζε λϋν δϊλεην ηεο πξφζθεξε κηαλ αθφκε επθαηξέα λα θαηαιεζηεχεη κε ρξεκαηηζηεξηαθϋο επηρεηξάζεηο ην θνηλφ πνπ ηνπνζεηνχζε ηα θεθϊιαηα ηνπ ζε θξαηηθϊ νκφινγα θαη πνπ ζηα κπζηηθϊ ηνπο άηαλ κπαζκϋλεο ε θπβϋξλεζε θαη ε πιεηνςεθέα ηεο Βνπιάο». (Marx, «Οη ηαμηθνέ αγψλεο ζηελ Γαιιέα ). Οη παξαπϊλσ δηαπηζηψζεηο θαη πεξηγξαθϋο ηεο πξαγκαηηθφηεηαο δελ απνηεινχλ θϊπνηνπ ηχπνπ αξηζηεξά πξνζϋγγηζε. ΑπηΫο ηηο δηαπηζηψζεηο κπνξνχλ λα ηηο θϊλνπλ, θαη ηηο θϊλνπλ, θαη αζηνέ πνιηηηθνέ, νηθνλνκνιφγνη θαη αλαιπηϋο. Πνιηηηθφ θαη ηαμηθφ πξφζεκν Ϋρνπλ κφλν νη ιχζεηο πνπ πξνηεέλνληαη γηα ηελ αληηκεηψπηζε ηνπ πξνβιάκαηνο ηνπ δεκνζένπ ρξϋνπο. Πνιηηηθά ηαμηθϊ πξνζδηνξηζκϋλε εέλαη απηά πνπ νδεγεέ ζε ιχζεηο πξνο φθεινο ησλ εξγαζέαο θαη ζε βϊξνο ηνπ θεθαιαένπ ά ην αληέζηξνθν. Ζ παξαπϊλσ δηαπέζησζε θαλεξψζεθε ζε φιν ηεο ην κεγαιεέν ζηελ πεξέπησζε ηεο θξέζεο δεκνζένπ ρξϋνπο ηεο ΔιιΪδαο ην 21. Πηα άηαλ φκσο ε ιχζε ηνπ πξνβιάκαηνο θαηϊ ηνλ Marx αλαθεξφκελνο ζηε Γαιιέα ηνπ :«Με Ϋλα κνλϊρα κϋζν κπνξνχζε ε πξνζσξηλά θπβϋξλεζε λα παξακεξέζεη φια 43

45 απηϊ ηα εκπφδηα θαη λα βγϊιεη ην θξϊηνο απφ ηνλ παιηφ δξφκν ηνπ-κε ηελ θάξπμε ηνπ θξϊηνπο ζε θαηϊζηαζε ρξενθνπέαο. Ο θαζϋλαο ζπκϊηαη πσο αξγφηεξα ν Λεληξχ ΡνιιΫλ αθεγάζεθε κπξνο ηελ εζλνζπλϋιεπζε ηελ ηεξά αγαλϊθηεζε κε ηελ νπνέα εέρε απνθξνχζεη ηελ αμέσζε απηά ηνπ ηνθνγιχθνπ ηνπ ρξεκαηηζηεξένπ Φνπιλη, ηνπ ζεκεξηλνχ ππνπξγνχ ησλ νηθνλνκηθψλ. Ο Φνπιλη ηνπ εέρε πξνζθϋξεη ην κάιν απφ ην δϋληξν ηεο γλψζεσο». (Marx, «Οη ηαμηθνέ αγψλεο ζηελ Γαιιέα ζ 49). Σν κάιν ηνπ δϋληξνπ ηεο γλψζεο εέλαη ε θάξπμε ηνπ θξϊηνπο ζε θαηϊζηαζε ρξενθνπέαο επνκϋλσο θαηϊ ηνλ Marx. ΦπζηθΪ θαηϊ ηε ιάςε ηεο πνιηηηθάο απφθαζεο γηα ηελ θάξπμε ηνπ θξϊηνπο ζε θαηϊζηαζε ρξενθνπέαο, πϋξα απφ ηα φζα Ϋρνπλ αλαθεξζεέ θαη πνπ απνηεινχλ ηελ νπζέα ηεο ππφζεζεο, πξϋπεη λα ζπλεθηηκεζνχλ πνιινέ παξϊγνληεο θαη ηδηαέηεξα ε δηεζλάο ζπγθπξέα. Τπφ ην πξέζκα απηφ κπνξνχλ λα απνθαζηζζνχλ δηϊθνξεο εθδνρϋο θαη ηαθηηθϋο γηα ηελ πινπνέεζε ηεο παχζεο πιεξσκψλ θαη ηε δηαγξαθά φινπ ά κϋξνπο ηνπ ρξϋνπο. Σα δεδνκϋλα πνπ παξνπζηϊζακε καο επηηξϋπνπλ λα θαηαιάμνπκε ζηα εμάο ζπκπεξϊζκαηα: 1. Ο δαλεηζκφο ηνπ δεκνζένπ απνηϋιεζε απφ ηελ αξρά ηεο εκθϊληζάο ηνπ κηα ζεκαληηθφηαηε πεγά θεξδνθνξέαο γηα ηνπο δαλεηζηϋο. Ζ αλϊπηπμε θαη δεκηνπξγέα ησλ ζχγρξνλσλ ζπγθεληξσηηθψλ θξαηψλ αχμεζε ηηο δεκφζηεο δαπϊλεο, θπξέσο ιφγσ ηεο δεκηνπξγέαο ησλ ζχγρξνλσλ ζηξαηψλ θαη ηεο γξαθεηνθξαηέαο, ρσξέο λα απμϊλεη ζηνλ έδην βαζκφ θαη ηα Ϋζνδα γηα αξθεηϊ κεγϊιεο ρξνληθϋο πεξηφδνπο. Σν Ϋιιεηκκα θαιππηφηαλ κε δαλεηζκφ. Ζ επηθξϊηεζε ηνπ θαπηηαιηζκνχ απφ ηνλ 19 ν αηψλα θαη κεηϊ εέρε ζαλ Ϋλα απφ ηα απνηειϋζκαηϊ ηνπ ηελ Ϋληαζε ηνπ δαλεηζκνχ ησλ ζρεκαηηδφκελσλ θξαηψλ 2. Σα αλαπηπγκϋλα θαπηηαιηζηηθϊ θξϊηε άζαλ θπξέσο απηϊ πνπ δαλεέδνληαλ κεγϊια πνζϊ κϋρξη ηε δεθαεηέα ηνπ 197. Οη πεξένδνη ησλ κεγϊισλ πνιεκηθψλ ζπγθξνχζεσλ άζαλ πεξένδνη κεγϊιεο αχμεζεο ηνπ δεκνζένπ ρξϋνπο πνπ θαηεπζπλφηαλ ζηελ θϊιπςε ησλ πνιεκηθψλ αλαγθψλ. Απηφ παξαηεξεέηαη ηφζν πξηλ ηελ επηθξϊηεζε ηνπ θαπηηαιηζκνχ φζν θαη κεηϊ απφ απηά. Ζ αλϊπηπμε πνπ αθνινπζνχζε ηνπο κεγϊινπο πνιϋκνπο δηεπθφιπλε ηε ζηαζεξνπνέεζε ηνπ ρξϋνπο, ζαλ πνζνζηνχ ηνπ ΑΔΠ, ά θαη ηε κεέσζά ηνπ. ην πξψην παξαηεξεέηαη κεηϊ ηνλ 1 ν παγθφζκην πφιεκν ελψ ην δεχηεξν κεηϊ ην 2 ν παγθφζκην πφιεκν. Απφ ηε δεθαεηέα ηνπ 197 θαη κεηϊ ν δαλεηζκφο ησλ θξαηψλ παέξλεη ηεξϊζηηεο δηαζηϊζεηο θαη εμαπιψλεηαη ζε φια ηα θξϊηε ηνπ θφζκνπ. ΑλαπηπγκΫλα θαη κε. 3. Ο δαλεηζκφο πϋξα απφ ηα θϋξδε Ϋρεη θαη ηα ξέζθα ηνπ. Ζ πηψρεπζε θαη ε αζϋηεζε πιεξσκψλ ηνπ δεκνζένπ ρξϋνπο εέλαη θϊηη πνιχ ζπλεζηζκϋλν θαη μεθηλϊ καδέ κε ην δαλεηζκφ. Ζ επϋθηαζε ηνπ δαλεηζκνχ ησλ θξαηψλ απφ ηνλ 19 ν αηψλα θαη κεηϊ αχμεζε θαη ηνλ αξηζκφ ησλ πησρεχζεσλ 44

46 Β 1,2. ΟΗ ΔΠΗΠΣΧΔΗ ΣΧΝ ΠΣΧΥΔΤΔΧΝ Μηα νη πησρεχζεηο θξαηψλ εέλαη θϊηη ζπλεζηζκϋλν αο δνχκε ηηο επηπηψζεηο ησλ πησρεχζεσλ θϊπσο αλαιπηηθϊ φπσο κειεηψληαη απφ ηνλ θαη εμνρά αξκφδην δηεζλά νξγαληζκφ ηνπ θεθαιαένπ γηα ηε δηαρεέξηζε ηνπ ρξϋνπο: ην ΓΝΣ. Σνλ Οθηψβξην ηνπ 28 νη Eduardo Borensztein θαη Ugo Panizza εθπφλεζαλ κηα κειϋηε γηα ινγαξηαζκφ ηνπ Γηεζλνχο Ννκηζκαηηθνχ Σακεένπ κε ζϋκα ηηο επηπηψζεηο απφ ηε ρξενθνπέα ησλ θξαηψλ. ( The Costs of Sofereing Default. IMF Working Paper. ηελ παξαπϊλσ εξγαζέα νη δχν ζπγγξαθεέο θσδηθνπνηνχλ ηηο επηπηψζεηο ηεο θξαηηθάο ρξεσθνπέαο ζηα παξαθϊησ: 1. Κφζηνο ζηε θάκε ηνπ θξϊηνπο. αδπλακέα δειαδά ηνπ θξϊηνπο λα απεπζπλζεέ γηα δαλεηζκφ ζηηο δηεζλεέο αγνξϋο θεθαιαένπ. 2. Δκπνξηθφ θφζηνο. 3. Κφζηνο ζηελ εζσηεξηθά νηθνλνκέα θαη ην ηξαπεδηθφ ζχζηεκα. 4. Πνιηηηθφ θφζηνο. Ζ ζπνπδαηφηεξε απφ ηηο επηπηψζεηο, ζχκθσλα κε ηνπο παξαπϊλσ, εέλαη ε αδπλακέα δαλεηζκνχ. Πφζν θξαηϊεη φκσο απηφ; Απαληνχλ: ν απνθιεηζκφο κηαο ρξενθνπεκϋλεο ρψξαο απφ ηηο δηεζλεέο θεθαιαηαγνξϋο θξαηϊ απφ 4 σο 5 ρξφληα ην πνιχ. ηελ πεξέπησζε ηεο Αξγεληηλάο ν απνθιεηζκφο θξϊηεζε 4,5 ρξφληα. Σαπηφρξνλα αλαθϋξνπλ πσο: «κεηϊ ηελ επϊλνδν κηαο ρψξαο ζηηο αγνξϋο νη επελδπηϋο ηεέλνπλ λα μερλνχλ, ά λα κελ ελδηαθϋξνληαη γηα ην θαθφ παξειζφλ κηαο ρψξαο». Ζ παξαπϊλσ δηαπέζησζε δελ πξϋπεη λα πξνθαιεέ Ϋθπιεμε. Δέλαη απνιχησο ινγηθά. Σν θεθϊιαην φηαλ νζκέδεηαη θϋξδνο εέλαη αδχλαην λα αληηζηαζεέ. ηαλ ην ρξϋνο κηαο ρψξαο δηαγξαθεέ, ά πεξηνξηζηεέ θαηϊ πνιχ, ηφηε ε ρψξα θαζέζηαηαη πφινο Ϋιμεο γηα ην δαλεηζηηθφ θεθϊιαην αθνχ νη δπλαηφηεηεο ηεο ρψξαο γηα απνπιεξσκά ησλ δαλεηζηψλ εέλαη απμεκϋλεο. Ο θέλδπλνο ηεο ρξενθνπέαο Ϋρεη παξϋιζεη θαη ην κφλν πνπ ελδηαθϋξεη πιϋνλ εέλαη ην κϋιινλ θαη ε πξννπηηθά ηνπ θϋξδνπο. Ζ δεχηεξε επέπησζε απφ ηελ πηψρεπζε, ζχκθσλα κε ηελ παξαπϊλσ κειϋηε, αθνξϊ ην εκπφξην. ηηο πεξηπηψζεηο ησλ πξφζθαησλ πησρεχζεσλ ηα ζηνηρεέα δεέρλνπλ κηα βξαρπρξφληα επέδξαζε, γχξσ ζηα δχν Ϋηε, ζην εκπφξην ησλ ρξενθνπεκϋλσλ ρσξψλ. Ζ εκπνξηθά θϊκςε δελ εέλαη Ϊκεζν απνηϋιεζκα ηεο πηψρεπζεο αιιϊ θπξέσο ζπλϋπεηα ησλ πεξηνξηζηηθψλ νηθνλνκηθψλ πνιηηηθψλ πνπ αθνινπζνχλ ζπλάζσο ηελ πηψρεπζε ζην εζσηεξηθφ ησλ ρσξψλ. ΦπζηθΪ εκπνξηθφ εκπϊξγθν δελ Ϋρεη παξαηεξεζεέ θαη εέλαη ινγηθφ. Γελ ζπκθϋξεη θαλϋλαλ. Ζ ηξέηε επέπησζε εέλαη απηά πνπ αθνξϊ ηελ εζσηεξηθά νηθνλνκέα. Οη επηπηψζεηο ζηελ εζσηεξηθά νηθνλνκέα ηεο ρψξαο πνπ Ϋρεη θεξχμεη πηψρεπζε εμαξηϊηαη απφ πνιινχο παξϊγνληεο, πνιηηηθνχο θαη νηθνλνκηθνχο. ηελ πεξέπησζε ηεο Αξγεληηλάο, κεηϊ ηελ αζϋηεζε πιεξσκψλ, ην ΑΔΠ ηεο κεηψζεθε θαηϊ 11% ην 22 αιιϊ ζηα ακϋζσο επφκελα ρξφληα απμαλφηαλ κε ξπζκνχο ηεο ηϊμεο 8 κε 9% εηεζέσο. ηελ πεξέπησζε ηεο Ρσζέαο, κεηϊ ηε ζηϊζε πιεξσκψλ θαη ηελ επαλαδηαπξαγκϊηεπζε ηνπ 1998, εέδε ην ΑΔΠ ηεο λα απμϊλεηαη θαηϊ 6,3% ην 1999 θαη θαηϊ 1% ην 2 ελψ κϋρξη θαη ην μϋζπαζκα ηεο θξέζεο ηνπ 28 απμαλφηαλ κε ξπζκνχο πϊλσ απφ 4%. ην επφκελν δηϊγξακκα 45

47 βιϋπνπκε ην ρξφλν πνπ ρξεηϊδεηαη κηα ρψξα γηα λα Ϋρεη πϊιη πξφζβαζε ζηηο αγνξϋο κεηϊ απφ ζηϊζε πιεξσκψλ ζχκθσλα κε ην ΓΝΣ.. ΓηΪγξακκα 44 ΥΡΟΝΟ ΓΗΑ ΣΖΝ ΠΡΟΒΑΖ ΣΖΝ ΑΓΟΡΑ (ζε κάλεο) 16 ΥΡΟΝΟ ΑΠΟΚΛΔΗΜΟΤ ΑΠ ΣΗ ΑΓΟΡΔ. ΜΖΝΔ Σα δεδνκϋλα ηνπ πξνεγνχκελνπ δηαγξϊκκαηνο επηβεβαηψλνπλ ηα ζπκπεξϊζκαηα ησλ Eduardo Borensztein θαη Ugo Panizza γηα ην ρξφλν απνθιεηζκνχ απφ ηηο αγνξϋο ησλ ρσξψλ πνπ Ϋρνπλ θεξχμεη πηψρεπζε. Σν ρξνληθφ απηφ δηϊζηεκα θπκαέλεηαη κεηαμχ ηεζζϊξσλ θαη πϋληε εηψλ. Ζ πηψζε ησλ επηηνθέσλ δαλεηζκνχ εέλαη ζπληνκφηεξε απφ ην παξαπϊλσ δηϊζηεκα κηα θαη ηα Spreads νκαινπνηνχληαη γξεγνξφηεξα Απφ ηα παξαπϊλσ ζπκπεξαέλνπκε βϊζηκα πσο νη επηπηψζεηο απφ ηελ αζϋηεζε πιεξσκάο ηνπ δεκνζένπ ρξϋνπο εληνπέδνληαη θπξέσο ζηνλ απνθιεηζκφ απφ ηεο αγνξϋο θαη ηελ αδπλακέα δαλεηζκνχ. Οη επηπηψζεηο ζηα θξϊηε απφ ηελ πηψρεπζε θαη ηελ αζϋηεζε πιεξσκάο ηνπ δεκνζένπ ρξϋνπο ηνπο εέρε κηθξϋο Ϋσο αζάκαληεο επηπηψζεηο. ΠΫξα απφ κηα πνιχ κηθξά πεξένδν κεέσζεο ηνπ παξαγφκελνπ πινχηνπ, πνπ νθεέιεηαη ζην φηη απνθφπηνληαη απφηνκα νη εηζξνϋο απφ ην δαλεηζκφ, ηα εκπεηξηθϊ δεδνκϋλα δεέρλνπλ κηα ηϊζε ζεκαληηθφηαηεο αχμεζάο ηνπ κεηϊ ηελ πηψρεπζε θαη ηε ζηϊζε πιεξσκψλ. Οη ζηϊζεηο πιεξσκψλ ηνπ δεκνζένπ ρξϋνπο εέραλ ζαλ απνηϋιεζκα Ϋλα κϋξνο ηνπ θεθαιαένπ λα απαμηψλεηαη. Απηφ ην ηειεπηαέν πξνζπαζνχλ λα αιιϊμνπλ κε ηελ θξέζε ρξϋνπο ζηελ Δπξψπε ηνπ 21 θαη ηελ πεξέπησζε ηεο ΔιιΪδαο. Παέξλνπλ ην κνπληδνχξε απφ ηα ρϋξηα ησλ ηδησηψλ θεθαιαηνχρσλ θαη ηνλ θνξηψλνπλ ζηελ Δ.Κ.Σ θαη ζηνπο θξαηηθνχο πξνυπνινγηζκνχο. Με ηε δηαδηθαζέα απηά νη ηδηψηεο δαλεηζηϋο ζα παέξλνπλ ηα ηεξϊζηηα θϋξδε απφ ην δαλεηζκφ ησλ θξαηψλ ρσξέο λα αλαιακβϊλνπλ θαλϋλα ξέζθν θαζψο ε ραζνχξα ησλ ρξενθνπηψλ ζα θνξηψλεηαη ζηνπο εξγαδφκελνπο φισλ ησλ ρσξψλ! Ζ δηαδηθαζέα απηά εέλαη απνιχησο θαηλνθαλάο θαη εκθαλέδεηαη γηα 46

48 πξψηε θνξϊ ζηελ ηζηνξέα ηνπ δεκφζηνπ δαλεηζκνχ. Ζ δηαδηθαζέα απηά εέρε ζαλ απνηϋιεζκα λα κεηαβιεζνχλ ηαρχηαηα ηφζν νη θϊηνρνη φζν θαη ε δνκά ηνπ ειιεληθνχ δεκνζένπ ρξϋνπο. Σα νκνινγηαθϊ δϊλεηα πνπ θαηεέραλ ηδηψηεο κεηεηξϊπεζαλ ζε δϊλεηα ησλ επξσπατθψλ κεραληζκψλ ζηάξημεο κε ηελ εγγχεζε ησλ θξαηψλ ηεο ΔΔ. ην επφκελν δηϊγξακκα βιϋπνπκε ηνπο κεγαιχηεξνπο θαηφρνπο θαη ην χςνο ηνπ δεκνζένπ ρξϋνπο αλϊ ρψξα. ΠεξηιακβΪλνληαη ηφζν ν θξαηηθφο φζν θαη ν ηδησηηθφο δαλεηζκφο. ΓηΪγξακκα 45 ΚΑΣΟΥΟΗ ΣΟΤ ΤΝΟΛΗΚΟΤ ΔΛΛΖΝΗΚΟΤ ΓΖΜΟΗΟΤ ΥΡΔΟΤ. ΓΗΔΚΑΣΟΜΜΤΡΗΑ ΔΤΡΧ 68,2 43,8 38, ,4 18,1 13,4 11,3 1,8 7,5 5,9 3,7 ην επφκελν δηϊγξακκα βιϋπνπκε ην ειιεληθφ δεκφζην ρξϋνο αλϊ θαηεγνξέα ζηηο 3/6/215 φπσο δέλεηαη απφ ηνλ Οξγαληζκφ Γηαρεέξηζεο Γεκνζένπ ΥξΫνπο. Παξαηεξνχκε πσο ην κεγαιχηεξν κϋξνο ηνπ, ζε πνζνζηφ 67%, απνηειεέηαη απφ δϊλεηα ησλ κεραληζκψλ ζηάξημεο. 47

49 ΓηΪγξακκα 46 ΤΙΤΛΟΡΟΙΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΙΚΟ % ΟΜΟΛΟΓΑ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΙΚΟ 1% ΒΑΧΥΡΟΘΕΣΜΟΙ ΔΑΝΕΙΑ ΤΙΤΛΟΙ REPOS ΤτΕ 5% 1% 3% ΔΑΝΕΙΑ ΕΣΩΤΕΙΚΟΥ % ΔΑΝΕΙΑ ΕΙΔΙΚΑ 2% ΟΜΟΛΟΓΑ ΣΤΟ ΕΣΩΤΕΙΚΟ 21% ΔΑΝΕΙΑ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΥ ΣΤΗΙΞΗΣ 67% ΚΑΣΖΓΟΡΗΔ ΥΡΔΟΤ %BF%2%CE%9D%CE%BF_78.pdf Οη κεηαβνιϋο απηϋο ζηνπο θαηφρνπο ηνπ δεκνζένπ ρξϋνπο δεκηνπξγνχλ Ϋλα πιαέζην ην νπνέν εέλαη πξσηφγλσξν. Δμ αηηέαο απηψλ ησλ δηαθνξεηηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηνπ ειιεληθνχ δεκνζένπ ρξϋνπο ε παχζε πιεξσκψλ πξνο ηνπο δαλεηζηϋο θαη ε επηιεθηηθά ρξενθνπέα ζα δηαθνξνπνηάζεη ηηο επηπηψζεηο πνπ πξνεγνπκϋλσο παξνπζηϊζακε ζε θϊπνην βαζκφ. Σν πψο, πνηφλ ηνκϋα θαη πφζν ζα επεξεϊζνπλ εμαξηϊηαη απφ ηηο πνιηηηθϋο επηινγϋο πνπ ζα αθνινπζεζνχλ. Ζ θαηνρά κεγϊινπ κϋξνπο ηνπ δεκνζένπ ρξϋνπο απφ ηα θξϊηε ηηο ΔΔ Ϋρεη ζαλ απνηϋιεζκα ηε δεκηνπξγέα πνιηηηθψλ πξσηέζησο επηπηψζεσλ. Δπηπηψζεσλ δειαδά πνπ αθνξνχλ ηε ζρϋζε κε ηελ ΔΔ. Σν θαηϊ πφζν ζα ππϊξρνπλ επηπηψζεηο ζηνλ νηθνλνκηθφ ηνκϋα ζρεηέδεηαη αθελφο κελ κε ηε δηαρεέξηζε απηνχ ηνπ πνιηηηθνχ πξνβιάκαηνο θαη κε ηελ γεληθφηεξε θαηϊζηαζε ηφζν ζηελ Δπξψπε φζν θαη ζε νιφθιεξν ηνλ θφζκν θαηϊ ηελ πεξένδν πνπ ζα εκθαληζηεέ ην πξφβιεκα. ε θϊζε πεξέπησζε νη Ϊκεζεο νηθνλνκηθϋο επηπηψζεηο αθνξνχλ θπξέσο ηηο εηζξνϋο απφ ηελ ΔΔ. Σν κεγϊιν φκσο πξφβιεκα ησλ ζρϋζεσλ ΔιιΪδαο- ΔΔ εέλαη Ϋλα κεγϊιν δάηεκα πνπ ε δηαπξαγκϊηεπζά ηνπ μεθεχγεη απφ ηα φξηα ηεο παξνχζεο κειϋηεο. ΤπΪξρεη επέζεο ζνβαξά πηζαλφηεηα, αλ επηιεγεέ ε πνιηηηθά ηεο κε παχζεο ησλ πιεξσκψλ πξνο ηνπο ηδηψηεο πηζησηϋο, πνπ αθνξϊ Ϋλα ρξϋνο πνπ αλϋξρεηαη ζηα 7 δηζεθαηνκκχξηα πεξέπνπ, λα Ϋρεη ζαλ απνηϋιεζκα ηε κε θάξπμε ηεο ρψξαο ζε θαηϊζηαζε πηψρεπζεο θαη λα αλνέμεη ην δξφκν πξνο ηηο αγνξϋο κηα θαη ην ρξϋνο ζα Ϋρεη κεησζεέ. Σν αλ απηφ εέλαη θϊηη πνπ πξϋπεη λα ρξεζηκνπνηεζεέ εέλαη ζϋκα γεληθφηεξσλ πνιηηηθψλ απνθϊζεσλ. 48

50 Β 2. Ζ ΑΝΑΚΣΖΖ ΣΖ ΝΟΜΗΜΑΣΗΚΖ ΚΤΡΗΑΡΥΗΑ Γχξσ απφ ηε ζηξαηεγηθά επηινγά ηνπ εγρσξένπ θεθαιαένπ γηα απεκπφιεζε ηεο λνκηζκαηηθάο θπξηαξρέαο Ϋρεη ζηεζεέ Ϋλα Ϊγξην πξνπαγαλδηζηηθφ ζθεληθφ εθθνβηζκνχ θαη θαζππφηαμεο ηεο θνηλάο γλψκεο ζηηο θπξέαξρεο πνιηηηθϋο ζηελ ΔιιΪδα απφ ην 21 θαη κεηϊ. Με αηρκά ηνπ δφξαηνο ηα ΜΜΔ θαη ηδηαέηεξα ηελ ηειεφξαζε Ϋλα ηεξϊζηην δέρηπ πξνζηαζέαο Ϋρεη ζηεζεέ ψζηε ε επηινγά απηά λα κεέλεη ζην αππξφβιεην. Ο εθθνβηζκφο κε ην λφκηζκα απνηειεέ νπζηαζηηθϊ θαη ην ηειεπηαέν πξνπχξγην Ϊκπλαο ηνπ ζπζηάκαηνο απϋλαληη ζηε δηαθαηλφκελε νινθιεξσηηθά απφξξηςε ησλ πνιηηηθψλ επηινγψλ ηνπ θεθαιαένπ γηα ηελ ΔιιΪδα θαη ηνπο εξγαδφκελνπο. Ζ ζπδάηεζε γηα ην ζϋκα ηνπ λνκέζκαηνο εέλαη νπζηαζηηθϊ απαγνξεπκϋλε ελψ πζηεξηθϋο θξαπγϋο πςψλνληαη φηαλ θϊπνηνο πξνζπαζεέ λα ην αλνέμεη. Απηφ βϋβαηα θαλεξψλεη θαη ηελ απφιπηε αδπλακέα ησλ απνινγεηψλ ησλ επηινγψλ ηνπ ζπζηάκαηνο λα αξζξψζνπλ Ϋλα, Ϋζησ θαη ζηνηρεησδψο, ζπλεθηηθφ ζχλνιν επηρεηξεκϊησλ πνπ λα κπνξεέ λα ππνζηεξέμεη πσο ε επηινγά απηά ιεηηνχξγεζε θαη ιεηηνπξγεέ ππϋξ ησλ εξγαδφκελσλ θαη ησλ θησρφηεξσλ ζηξσκϊησλ. Δδψ απαηηεέηαη κηα νπζηψδεο επηζάκαλζε. Σν λφκηζκα δελ εέλαη πνιηηηθϊ νπδϋηεξν. ΜΫζσ ηνπ λνκέζκαηνο πινπνηνχληαη ζπγθεθξηκϋλεο πνιηηηθϋο θαη εμππεξεηνχληαη ηαμηθϊ, αιιϊ θαη θξαηηθϊ-δειαδά πϊιη ηαμηθϊ-, ζπκθϋξνληα. Έηζη ν ηξφπνο πνπ πξνζεγγέδνπλ ην δάηεκα ηεο εμφδνπ απφ ην επξψ ά ηεο δηϊιπζεο ηεο επξσδψλεο νη δηϊθνξεο θνηλσληθϋο ηϊμεηο θαη νη πνιηηηθνέ ηνπο εθπξφζσπνη, αιιϊ θαη ηα δηϊθνξα θξϊηε, δηαθνξνπνηνχληαη ζεκαληηθϊ. Έηζη νη εθπξφζσπνη ησλ αζηψλ αθάλνπλ φιν ην Ϊιιν πνιηηηθφ θνηλσληθφ θαη νηθνλνκηθφ πεξηβϊιινλ ακεηϊβιεην θαη εμεηϊδνπλ ηηο επηπηψζεηο απφ ηελ Ϋμνδν απφ ην επξψ ά ηε δηϊιπζε ηεο επξσδψλεο. ηνλ αληέπνδα νη θνηλσληθϋο θαη πνιηηηθϋο δπλϊκεηο πνπ εθπξνζσπνχλ ηα ζπκθϋξνληα ησλ εξγαδφκελσλ πξνβϊινπλ, θαη πξϋπεη λα πξνβϊιινπλ, Ϋλα ζχλνιν κϋηξσλ πνπ ζα δεκηνπξγνχλ εθεέλν ην πνιηηηθφ θαη θνηλσληθφ πιαέζην πνπ βξέζθεηαη πϋξα απφ ηελ εμππεξϋηεζε ηεο δηαδηθαζέαο ηεο θαπηηαιηζηηθάο ζπζζψξεπζεο θαη ζε ζχγθξνπζε καδέ ηεο ζηελ πξννπηηθά δεκηνπξγέαο κηαο Ϊιιεο θνηλσληθάο, νηθνλνκηθάο θαη πνιηηηθάο πξαγκαηηθφηεηαο. ΓξΪθνληαο απηφ ην θεέκελν πξνζπϊζεζα λα βξσ ζνβαξϋο αλαιχζεηο γηα ηηο επηπηψζεηο απφ ηελ Ϋμνδν απφ ηελ ΟΝΔ. Γελ θαηφξζσζα λα βξσ θακέα. Απηφ δε ζεκαέλεη πσο ππνρξεσηηθϊ δελ ππϊξρνπλ. εκαέλεη απιϊ πσο εγψ δελ βξάθα. ηε ζπλϋρεηα επνκϋλσο ζα πξνζπαζάζσ λα πξνζεγγέζσ ηα πξνβιάκαηα πνπ, πηζαλϊ, ζα αλαθχςνπλ απφ ηελ εγθαηϊιεηςε ηνπ επξψ θαη ηελ πηνζϋηεζε εζληθνχ λνκέζκαηνο. ΦπζηθΪ δελ Ϋρσ θϊπνηνπ εέδνπο απηαπϊηε πσο κπνξψ λα δσ νινθιεξσκϋλα Ϋλα ηφζν ζχλζεην ζϋκα θαη νχηε εέλαη θη απηφο ν ζθνπφο κνπ. ηφρνο κνπ εέλαη λα αλνέμσ κηα λεθϊιηα ζπδάηεζε γηα ηα πξνβιάκαηα πνπ ζα πξνθχςνπλ κεηϊ απφ κηα Ϋμνδν απφ ηελ ΟΝΔ. Πξηλ πξνρσξάζνπκε ζηε δηεξεχλεζε ησλ επηπηψζεσλ ηεο απνρψξεζεο απφ ηελ ΟΝΔ αο δνχκε πηα ηζηνξηθϊ παξαδεέγκαηα δηϊιπζεο λνκηζκαηηθψλ ελψζεσλ Ϋρνπκε ζηε δηϊζεζά καο. Σν πξψην ηζηνξηθφ δεδνκϋλν εέλαη ε δεκηνπξγέα ηεο Λαηηληθάο Ννκηζκαηηθάο Έλσζεο ην Ζ Γαιιέα, ε Ηηαιέα, ην ΒΫιγην, ε Διβεηέα ην 1865 ζπκθψλεζαλ ηα λνκέζκαηϊ ηνπο λα πεξηϋρνπλ ηελ έδηα πνζφηεηα επγελνχο κεηϊιινπ ψζηε λα Ϋρνπλ ηελ έδηα αμέα θαη λα κπνξνχλ λα θπθινθνξνχλ ζε φιεο ηηο παξαπϊλσ 49

51 ρψξεο ρσξέο πξνβιάκαηα θαη κε ηζνηηκέα 1/1. Σξέα ρξφληα κεηϊ πξνζρψξεζε ε ΔιιΪδα θαη ε Ηζπαλέα ελψ ην 1889 πξνζρψξεζαλ ε Ρνπκαλέα, ε Απζηξέα, ε Βνπιγαξέα, ε ΒελεδνπΫια, ε εξβέα, ην Μαπξνβνχλην, ην αλ Μαξέλν θαη ην Παπηθφ θξϊηνο ην Σν 194 νη ΓαληθΫο ΓπηηθΫο Ηλδέεο επέζεο πηνζϋηεζαλ απηφ ην πξφηππν, παξφιν πνχ δελ εέραλ επέζεκα ελζσκαησζεέ ζηε ΛΝΔ. ΚαηΪ ηε δεθαεηέα ηνπ 192 ε Έλσζε αδξαλνπνηάζεθε θαη δηαιχζεθε ην 1927 ρσξέο ηε δεκηνπξγέα θακηϊο παξελϋξγεηαο. ΦπζηθΪ εδψ εέρακε ηελ θπθινθνξέα δηαθνξεηηθψλ λνκηζκϊησλ θαη εέρε δεκηνπξγεζεέ νπζηαζηηθϊ κηα δψλε ζηαζεξψλ ηζνηηκηψλ. Ζ πιϋνλ φκσο θνληηλά πξνο ηα δεδνκϋλα ηεο επξσδψλεο εέλαη ε δηϊιπζε ηεο Απζηξννπγγαξέαο θαη ηεο λνκηζκαηηθάο ηεο Ϋλσζεο θαη ε δεκηνπξγέα ησλ δηϊδνρσλ θξαηψλ ην Σν ηειεπηαέν ηζηνξηθφ παξϊδεηγκα εέλαη απηφ ηεο δηϊιπζεο ηεο νβηεηηθάο Έλσζεο θαη ηεο δψλεο ηνπ ξνπβιένπ κε ηε δεκηνπξγέα αλεμϊξηεησλ θξαηψλ θαη ηελ πηνζϋηεζε εζληθψλ λνκηζκϊησλ θαη ε δηϊιπζε ηεο Γηνπγθνζιαβέαο. Οη παξαπϊλσ ηζηνξηθϋο αλαθνξϋο δε ζεκαέλνπλ πσο ε δψλε ηνπ επξψ Ϋρεη ηα έδηα ραξαθηεξηζηηθϊ κε ηηο ελψζεηο πνπ αλαθϋξζεθαλ θαη πσο ε Ϋμνδνο απφ απηά εέλαη κηα ππφζεζε κε θνηλϊ ραξαθηεξηζηηθϊ κε ηηο παξαπϊλσ. Οη πεξηζζφηεξεο απφ ηηο πξνζεγγέζεηο ηνπ ζϋκαηνο ηεο εγθαηϊιεηςεο ηνπ επξψ θαη ηεο πηνζϋηεζεο εζληθνχ λνκέζκαηνο ζηεξέδνληαη ζηελ παξαδνρά πσο απηά ζα γέλεη απφ ην ππϊξρνλ αζηηθφ πνιηηηθφ ζθεληθφ θαη κϋζα ζην ππϊξρνλ πνιηηηθφ, νηθνλνκηθφ θαη θνηλσληθφ πεξηβϊιινλ. ΠξνβιΫπνπλ δειαδά ηελ πηνζϋηεζε εζληθνχ λνκέζκαηνο ρσξέο θακέα Ϊιιε αιιαγά. Οη ζεηηθϋο επηπηψζεηο απφ ηελ αλϊθηεζε ηεο λνκηζκαηηθάο θπξηαξρέαο θαη ηελ Ϋθδνζε εζληθνχ λνκέζκαηνο εέλαη ηφζν νηθνλνκηθϋο φζν θαη πνιηηηθϋο. Οη ζεκαληηθφηεξεο απφ ηηο νηθνλνκηθϋο επηπηψζεηο εέλαη Α) Δλέζρπζε ησλ εμαγσγψλ κϋζσ ηεο λνκηζκαηηθάο ππνηέκεζεο θαη φρη κϋζσ ηεο εζσηεξηθάο ππνηέκεζεο. Ζ απνθαηϊζηαζε δειαδά ηζνξξνπέαο ζην ηζνδχγην ηξερνπζψλ ζπλαιιαγψλ κϋζσ λνκηζκαηηθψλ πνιηηηθψλ. Β) ΤπνθαηΪζηαζε ελφο κϋξνπο ησλ εηζαγσγψλ, καδέ κε Ϊιια κϋηξα, κϋζσ ηεο ελεξγνπνέεζεο ηεο εζσηεξηθάο παξαγσγάο. Γ) Υξεκαηνδφηεζε ηεο νηθνλνκέαο θαζψο θαη ησλ αλαγθψλ ηνπ δεκνζένπ, θαη ηδηαέηεξα ησλ αζθαιηζηηθψλ ηακεέσλ θαη ηνπ ζπζηάκαηνο πγεέαο, κε ηε ιεινγηζκϋλε θαη ειεγρφκελε Ϋθδνζε ρξάκαηνο. Ζ βαζηθά πνιηηηθά επέπησζε εέλαη ε Ϊξζε ηνπ ειϋγρνπ ηεο ειιεληθάο νηθνλνκηθάο, πηζησηηθάο θαη πνιηηηθάο δσάο κϋζσ ηνπ ρξάκαηνο απφ ηελ ΔΚΣ. Ζ Ϊξζε ηεο δπλαηφηεηαο Ϊζθεζεο εθβηαζκψλ κϋζσ ηεο ζηϋξεζεο ηεο ξεπζηφηεηαο ζηελ ειιεληθά νηθνλνκέα. Σα παξαπϊλσ εέλαη απνιχησο πξνθαλά θη απνδεθηϊ ζρεδφλ απφ φινπο. Οη ελζηϊζεηο πνπ εγεέξνληαη αθνξνχλ ζηηο αξλεηηθϋο επηπηψζεηο. ΠξαγκαηηθΫο ά επηλνεκϋλεο γηα λα ζπεέξνπλ ην θφβν. Ζ ηξνκνπξνπαγϊλδα γηα ηηο αξλεηηθϋο ζπλϋπεηεο απφ ηελ πηνζϋηεζε εζληθνχ λνκέζκαηνο θηϊλεη ζηα φξηα ηεο πζηεξέαο θαη ηεο γεινηφηεηαο. «νβαξνέ» θαζεγεηϋο νηθνλνκηθψλ κε χθνο ρηιέσλ καλδαξέλσλ εκθαλέδνληαη ζηελ ηειεφξαζε ά γξϊθνπλ Ϊξζξα ηζρπξηδφκελνη, ρσξέο θακέα πξνζπϊζεηα απφδεημεο, πσο ε αλϊθηεζε ηεο λνκηζκαηηθάο θπξηαξρέαο ηζνδπλακεέ κε ηε κϋγηζηε θαηαζηξνθά 5

52 Πνηεο εέλαη νη βαζηθϋο αξλεηηθϋο επηπηψζεηο θαηϊ ηνπο δηαθηλεηϋο ησλ θαηαζηξνθνινγηθψλ ζελαξέσλ; ηηο αξλεηηθϋο επηπηψζεηο νη πεξηζζφηεξνη απφ ηνπο ππϋξκαρνπο ηνπ επξψ πξνβϊινπλ ηηο εμάο: Α) Ζ δηαγξαθά ηνπ εμσηεξηθνχ ρξϋνπο θαη ε Ϋμνδνο απφ ηελ επξσδψλε ζα νδεγάζεη ζηελ πιάξε δηεζλά καο αθεξεγγπφηεηα, ζηνλ απνθιεηζκφ καο απφ ηηο δηεζλεέο αγνξϋο θαη ζε ζεκαληηθϋο δπζθνιέεο ζηε ρξεκαηνδφηεζε ηνπ δηεζλνχο εκπνξένπ. Αθνχ εμαξηψκεζα απνιχησο απφ ηηο εηζαγσγϋο ε αδπλακέα ρξεκαηνδφηεζάο ηνπο, κηα θαη ην λϋν εζληθφ λφκηζκα δελ ζα γέλεηαη απνδεθηφ γηα πιεξσκϋο ησλ εηζαγσγψλ, ζα νδεγάζεη ζε θαηαζηξνθηθϊ απνηειϋζκαηα ηδηαέηεξα ζηα ηξφθηκα, ζηα θϊξκαθα θαη ην πεηξϋιαην. Β) Δθξεθηηθά αχμεζε ηνπ πιεζσξηζκνχ ιφγσ ηεο λνκηζκαηηθάο ρξεκαηνδφηεζεο ησλ ειιεηκκϊησλ θαη ησλ κηζζψλ. ΜεγΪιεο θαη έζσο απνζηαζεξνπνηεηηθϋο ππνηηκάζεηο ιφγσ ησλ Ϋληνλσλ πιεζσξηζηηθψλ πξνζδνθηψλ, ηνπ κηθξνχ απνζϋκαηνο ζπλαιιαγκαηηθψλ δηαζεζέκσλ, ηνπ κεγϊινπ ειιεέκκαηνο ζην ηζνδχγην ηξερνπζψλ ζπλαιιαγψλ. Γ) Δπηβνιά απζηεξψλ πεξηνξηζκψλ ηφζν ζηελ θέλεζε θεθαιαέσλ φζν θαη ζηε ρξεκαηνδφηεζε ησλ δηεζλψλ εκπνξηθψλ ζπλαιιαγψλ. Δ). Οη ειιεληθϋο εμαγσγϋο ελζσκαηψλνπλ ζε ζεκαληηθφ βαζκφ εηζαγφκελα ελδηϊκεζα πξντφληα, αλαγθαέα γηα ηελ παξαγσγά Σν γεγνλφο απηφ ζεκαέλεη φηη ε ππνηέκεζε ηεο δξαρκάο πηζαλφλ λα κελ θϋξεη ηα πξνζδνθψκελα απνηειϋζκαηα, αθνχ ε αχμεζε ηνπ θφζηνπο απηψλ ησλ ελδηϊκεζσλ εηζαγφκελσλ πξντφλησλ (σο απνηϋιεζκα ηεο ππνηέκεζεο), ζα κεηξηϊζεη (ά αθφκα θαη αθπξψζεη εληειψο) ηελ κεέσζε ηεο ηηκάο ησλ ειιεληθψλ πξντφλησλ, θαη Ϊξα ηελ αλακελφκελε αχμεζε ηεο δάηεζεο ηνπο ζην εμσηεξηθφ. Γεληθφηεξα, ε ππνηέκεζε ηεο δξαρκάο ζα απμάζεη ηηο ηηκϋο ησλ εηζαγφκελσλ πξντφλησλ, θαη δεδνκϋλνπ φηη νη εηζαγσγϋο καο εέλαη ππεξδηπιϊζηεο ησλ εμαγσγψλ, ζα ππϊξμνπλ αξλεηηθϋο ζπλϋπεηεο ζηελ θαηαλαισηηθά δαπϊλε, θαη θαηϊ ζπλϋπεηα ζηελ νηθνλνκηθά κεγϋζπλζε. 51

53 Β 2,1. ΓΔΝ ΠΑΡΑΓΟΤΜΔ ΚΑΗ ΓΔΝ ΔΞΑΓΟΤΜΔ ΣΗΠΟΣΑ. ΘΑ ΠΔΗΝΑΟΤΜΔ Σν κνηέβν κφληκν θαη ζπλερψο επαλαιακβαλφκελν απφ ην 21 θαη κεηϊ. Γελ παξϊγνπκε ηέπνηα, δελ εμϊγνπκε ηέπνηα. Θα πεηλϊζνπκε. Γελ ζα Ϋρνπκε ηξφθηκα, θϊξκαθα, πεηξϋιαην. Ο θαινζηεκϋλνο θαη βνιηθφο κχζνο γηα ηελ θξαηηθνδέαηηε θαη θνκπξαδφξηθε ειιεληθά αζηηθά ηϊμε πσο ε ΔιιΪδα δελ παξϊγεη ηέπνηα θαη ε κνέξα ηεο εέλαη ε εμϊξηεζε κπνξεέ λα ππνζηεξηρηεέ απφ ηα πξαγκαηηθϊ δεδνκϋλα; ην δηϊγξακκα πνπ αθνινπζεέ βιϋπνπκε ηηο εμαγσγϋο ζαλ πνζνζηφ ηνπ ΑΔΠ γηα δηϊθνξεο ρψξεο ην 213. ΓηΪγξακκα 47 ΔΞΑΓΧΓΔ. % ηνπ ΑΔΠ ,3 53,5 45,6 39,3 28,3 28,6 3,2 31,6 3,1 26,4 29,8 25,6 19,9 13,5 14,5 12,6 Παξαηεξνχκε πσο νη εμαγσγϋο ηεο ΔιιΪδαο ην 213 εέλαη ιέγν πϊλσ απφ ην 3% ηνπ ΑΔΠ θαη ηελ θαηαηϊζζνπλ κεηαμχ ησλ ρσξψλ κε ζεκαληηθά εμαγσγηθά δξαζηεξηφηεηα. ΤπΪξρνπλ πνιιϋο αλαπηπγκϋλεο ρψξεο κε ζεκαληηθϊ κηθξφηεξν πνζνζηφ εμαγσγψλ απφ ηελ ΔιιΪδα. ΔλδηαθΫξνλ παξνπζηϊδεη ην πνιχ κεγαιχηεξν πνζνζηφ εμαγσγψλ, αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ, ηεο ΔιιΪδαο ζε ζρϋζε κε ηηο δχν ρψξεο ηεο Λαηηληθάο Ακεξηθάο. Σε Βξαδηιέα θαη ηελ Αξγεληηλά. Καζψο θη απφ ηηο ΖΠΑ. ΦπζηθΪ ε δξακαηηθά κεέσζε ηνπ ΑΔΠ θαηϊ ηελ ηειεπηαέα εμαεηέα αχμεζε ην πνζνζηφ ησλ εμαγσγψλ ζε ζρϋζε κε ην ΑΔΠ κηα θη απηϋο Ϋκεηλαλ ζρεδφλ ζηαζεξϋο. Γηα λα Ϋρνπκε επνκϋλσο κηα πην πιάξε εηθφλα αο δνχκε ζην επφκελν δηϊγξακκα ηηο ειιεληθϋο εμαγσγϋο ζαλ πνζνζηφ ηνπ ΑΔΠ απφ ην 2 σο ην

54 ΓηΪγξακκα 48 ΔΞΑΓΧΓΔ. ΔΛΛΑΓΑ. % ηνπ ΑΔΠ 28,8 3,2 23,6 22,8 2,3 18,6 2,8 21,3 21,2 22,5 23, ,1 25, Αλ εμαηξϋζνπκε ηηο εμαγσγϋο ππεξεζηψλ θαη επηθεληξσζνχκε κφλν ζηηο εμαγσγϋο αγαζψλ παέξλνπκε ην επφκελν δηϊγξακκα ΓηΪγξακκα ΑΞΗΑ ΔΞΑΓΧΓΧΝ ΑΓΑΘΧΝ. % ηνπ ΑΔΠ

55 Αλ κϊιηζηα δνχκε πνην αλαιπηηθϊ ηηο εμαγσγϋο ζα δνχκε πσο απηϋο πεξηιακβϊλνπλ θπξέσο βηνκεραληθϊ αγαζϊ φπσο επηβεβαηψλεη ν επφκελνο πέλαθαο. Πέλαθαο 2 ΔΞΑΓΧΓΔ ΑΓΑΘΧΝ ΑΝΑ ΚΑΣΖΓΟΡΗΑ. Υ ΠΡΟΨΟΝΣΑ ΓΗΤΛΤΖ ΠΔΣΡΔΛΑΗΟΤ 3535, , , , ,96 ΑΛΟΤΜΗΝΗΟ ΚΑΗ ΠΡΟΨΟΝΣΑ ΣΟΤ 752,57 12,7 1258, , ,56 ΦΑΡΜΑΚΔΤΣΗΚΑ ΠΡΟΨΟΝΣΑ 967,32 138,72 915,77 966,68 152,53 ΖΛΔΚΣΡΗΚΔ ΤΚΔΤΔ, ΔΞΟΠΛΗΜΟ 748,13 891,15 144,37 182,34 978,84 ΠΛΑΣΗΚΔ ΤΛΔ 731,49 867,31 93,65 91,7 917,58 ΛΑΥΑΝΗΚΑ, ΚΑΡΠΟΗ, ΦΡΟΤΣΑ 1323, ,86 154, , ,27 ΛΔΒΖΣΔ, ΜΖΥΑΝΔ 764,78 791,83 793,92 783,42 754,16 ΛΗΠΖ, ΛΑΓΗΑ 344,71 342,12 391,14 433,9 611,32 ΦΑΡΗΑ 489,8 534,73 68,87 61, ΑΛΛΑ ΑΓΑΘΑ 816, , ,45 935,3 8886,82 ζα εθζϋζακε θαη νη παξεκβϊζεηο πνπ Ϋγηλαλ κε ηε δξακαηηθά κεέσζε ηεο θαηαλϊισζεο εέραλ ζαλ απνηϋιεζκα ην ηζνδχγην ηξερνπζψλ ζπλαιιαγψλ απφ Ϋληνλα ειιεηκκαηηθφ λα κεηαηξαπεέ ζε πιενλαζκαηηθφ απφ ην 213 φπσο δηαπηζηψλνπκε απφ ην δηϊγξακκα πνπ αθνινπζεέ. ΓηΪγξακκα 5 ΗΟΕΤΓΗΟ ΣΡΔΥΟΤΧΝ ΤΝΑΛΛΑΓΧΝ. ΓΗΔΚΑΣΟΜΜΤΡΗΑ ΔΤΡΧ 1.88, , , , , ,

56 Δδψ πξϋπεη λα επηζεκϊλνπκε πσο ην ηζνδχγην ηξερνπζψλ ζπλαιιαγψλ Ϋγηλε πιενλαζκαηηθφ κϋζσ ηεο ηεξϊζηηαο εζσηεξηθάο ππνηέκεζεο κε ηε δξακαηηθά κεέσζε ησλ εηζνδεκϊησλ θαη ηεο θαηαλϊισζεο. ΔπηιΫρηεθε δειαδά ν πιϋνλ αληηιατθφο θαη ηαμηθφο ηξφπνο αληηκεηψπηζεο ηνπ ειιεέκκαηνο κηα θαη ζεσξνχληαλ δεδνκϋλεο νη ζηξαηεγηθϋο επηινγϋο ηνπ ειιεληθνχ θεθαιαένπ θαη ηδηαέηεξα ε παξακνλά ζηελ επξσδψλε. ζα εθζϋζακε θϊλνπλ λνκέδσ απνιχησο θαλεξφ πσο ην ζεκεξηλφ ηνπιϊρηζην επέπεδν εηζαγσγψλ δελ κπνξεέ λα ζηγεέ κηα θαη νη εηζαγσγϋο ζα ρξεκαηνδνηνχληαη κε ζπλϊιιαγκα απφ ηηο εμαγσγϋο νη νπνέεο θαη ππεξθαιχπηνπλ ηελ αμέα ησλ εηζαγσγψλ. Οη θέλδπλνη επνκϋλσο φρη κφλν γηα ηηο εηζαγσγϋο ηξνθέκσλ, θαξκϊθσλ θαη πεηξειαένπ αιιϊ θαη φισλ ησλ ππνινέπσλ εηζαγφκελσλ αγαζψλ εέλαη εμαηξεηηθϊ πεξηνξηζκϋλνη Ϋσο αλχπαξθηνη. ηελ αλϊγθε θαη γηα θϊπνηα αγαζϊ κπνξνχλ λα εηζαρζνχλ κϋζσ δηαθξαηηθψλ ζπκθσληψλ κε κε εγρξάκαηε ζπλαιιαγά (θιέξηλγθ). 55

57 Β 2,2. Ζ ΤΠΟΣΗΜΖΖ ΚΑΗ Ο ΠΛΖΘΧΡΗΜΟ Ο ηζρπξηζκφο πσο ε επηζηξνθά ζε εζληθφ λφκηζκα ζα πξνθαιϋζεη θαηαζηξνθηθφ πιεζσξηζκφ εέλαη επξϋσο δηαδεδνκϋλε θαη εληϋρλσο θαιιηεξγνχκελε. Ζ επηζηξνθά ζε εζληθφ λφκηζκα ζα γέλεη κε αξρηθά ηζνηηκέα 1/1 γηα ιφγνπο πνπ ζρεηέδνληαη κε ηελ κε κεηαβνιά ησλ ζπλαιιαθηηθψλ ζπλεζεηψλ θαη ηηο θεξδνζθνπηθϋο αλαηηκάζεηο. Ζ επέζεζε ζην λφκηζκα απφ ηηο ρξεκαηαγνξϋο δελ εέλαη δπλαηά θαζψο απηφ δελ ζα βξέζθεηαη ζην εμσηεξηθφ γηα Ϋλα ζεκαληηθφ ρξνληθφ δηϊζηεκα θαη ηδηαέηεξα θαηϊ ην πξψην θξέζηκν ρξνληθφ δηϊζηεκα. Ζ ππνηέκεζε θαζψο θαη ην πνζνζηφ ηεο, πνπ κπνξεέ λα κελ ππεξβαέλεη ην 3%, ζα εέλαη πνιηηηθά θπζηθϊ απφθαζε. ζν θη αλ ςϊμεη φκσο θϊπνηνο αδπλαηεέ λα βξεη κειϋηεο πνπ λα ππνζηεξέδνπλ, Ϋζησ θαη ζηνηρεησδψο, Ϋλα ηϋηνην ελδερφκελν. Ζ κφλε νπζηαζηηθϊ κειϋηε γηα ηελ εμϋιημε ηνπ πιεζσξηζκνχ ζε Ϋλα ελδερφκελν επηζηξνθάο ζε εζληθφ λφκηζκα θαη ππνηέκεζάο ηνπ θαηϊ 5% εέλαη απηά ησλ Μαξηφιε ΚΪηζηλα. χκθσλα κε ην πνιπηνκεαθφ ππφδεηγκα ηνπ Θ. Μαξηφιε θαη γηα ηξέα ελαιιαθηηθϊ ζελϊξηα ν πιεζσξηζκφο ζηελ ΔιιΪδα γηα κηα ππνηέκεζε ηνπ εζληθνχ λνκέζκαηνο θαηϊ 5% ζα θπκαλζεέ φπσο δεέρλεη ν επφκελνο πέλαθαο. Πέλαθαο ΔΣΖΗΟΗ ΡΤΘΜΟΗ ΠΛΖΘΧΡΗΜΟΤ ΜΔΣΑ ΑΠΟ ΤΠΟΣΗΜΖΖ 5% ΔΣΟ ΔΝΑΡΗΟ! ΔΝΑΡΗΟ ΗΗ ΔΝΑΡΗΟ ΗΗΗ 1 9,29% 5,31% 5,31% 2 5,96% 3,84% 1,59% 3 4,27% 2,99%,51% 4 3,26% 2,44%,16% 5 2,58% 2,6%,5% Οη ππνινγηζκνέ ηνπ Μαξηφιε δεέρλνπλ Ϋλα κϋγηζην πιεζσξηζκνχ γχξσ ζην 1% θαηϊ ηνλ πξψην ρξφλν φ νπνένο ζα απνθιηκαθψλεηαη γξάγνξα γηα λα θηϊζεη θαηϊ ηνλ 5 ν ρξφλν ζην 2,5%. Ο Μαξηφιεο εξκελεχεη ηα απνηειϋζκαηα ηεο ΫξεπλΪο ηνπ σο εμάο: Γηα λα ζπκβεί απηό (ππεξπιεζωξηζκόο) πξέπεη λα πιεξνύληαη νη αθόινπζνη όξνη: (α) ε νηθνλνκία λα βξίζθεηαη ζε θαζεζηώο πιήξνπο απαζρνιήζεωο θαη (β) λα απμάλεηαη ζπλερώο ε ελεξγόο δήηεζε ή/θαη (γ) λα ρεηξνηεξεύνπλ ζπζηεκαηηθά νη ζπλζήθεο ηεο πξνζθνξάο (π.ρ. λα απμάλνληαη νη ηηκέο ηωλ πξώηωλ πιώλ). Σεκαληηθόηεξνο είλαη ν πξώηνο. Όκωο, ε ειιεληθή νηθνλνκία βξίζθεηαη αξθεηά καθξπά από ην θαζεζηώο πιήξνπο απαζρνιήζεωο: Η επίζεκε αλεξγία είλαη ζην 3% θαη εθηηκάηαη όηη ε ππναπαζρόιεζε ηνπ παξαγωγηθνύ δπλακηθνύ είλαη πεξί ην 33%. Άξα, όηαλ «θνπεί ρξήκα» γηα ηελ ηόλωζε ηεο ελεξγνύ δεηήζεωο θαη γηα ηε ρξεκαηνδόηεζε ηκήκαηνο ηωλ δεκνζηνλνκηθώλ ειιεηκκάηωλ, νη επηπηώζεηο ζηνλ πιεζωξηζκό δελ αλακέλεηαη λα είλαη ηζρπξέο. 56

58 Οη αηηέεο πνπ κπνξνχλ λα ηξνθνδνηάζνπλ ηνλ κεγϊιν πιεζσξηζκφ κεηϊ απφ κηα ππνηέκεζε ηνπ λνκέζκαηνο εληνπέδνληαη θπξέσο ζηηο αληζνξξνπέεο ζην ηζνδχγην ηξερνπζψλ ζπλαιιαγψλ θαη ζηηο ελζσκαησκϋλεο ζηα εγρψξηα παξαγφκελα αγαζϊ εηζαγφκελεο πξψηεο χιεο θαη ελδηϊκεζα αγαζϊ. Με ηα δεδνκϋλα ηνπ 211, δειαδά κε πνιχ πςειφ Ϋιιεηκκα ζην ηζνδχγην ηξερνπζψλ ζπλαιιαγψλ, ην ΓΝΣ ππνινγέδεη ηνλ απνπιεζσξηζηά ηνπ ΑΔΠ ζε Ϋλα ζελϊξην εμφδνπ ηεο ΔιιΪδαο απφ ηελ επξσδψλε γηα ηα Ϋηε φπσο δεέρλεη ην επφκελν δηϊγξακκα. ΓηΪγξακκα 51 ΑΠΟΠΛΖΘΧΡΗΣΖ ηνπ ΑΔΠ Δ ΠΔΡΗΠΣΧΖ ΔΞΟΓΟΤ ΑΠΟ ΣΟ ΔΤΡΧ , ζ 46 Σν ΓΝΣ πξνβιϋπεη πιεζσξηζκφ γχξσ ζην 35% θαηϊ ην πξψην Ϋηνο ηεο ππνηέκεζεο θαη ηαρχηαηε απνθιηκϊθσζά ηνπ. ΚαηΪ ην δεχηεξν Ϋηνο ν πιεζσξηζκφο ζα εέλαη ζην 25% ελψ απφ ην ηξέην Ϋηνο θαη κεηϊ θϊησ απφ 12% κε ηϊζεηο παξαπϋξα κεέσζεο. Οη παξαδνρϋο ηεο κειϋηεο Ϋρνπλ ηδηαέηεξε ζεκαζέα θαη επηζεκαέλνπλ: Η ππνηίκεζε ηνπ λνκίζκαηνο θαη ε ρξεκαηνδόηεζε ησλ δαπαλώλ θαη ηνπ ειιείκκαηνο ζα κπνξνύζε λα νδεγήζεη ζε απόηνκε αύμεζε ηνπ πιεζσξηζκνύ, αθνινπζνύκελν από ηζρπξέο αλνδηθέο πηέζεηο ζηα εκεξνκίζζηα θαη άιιεο δαπάλεο εηζόδνπ, κεηώλνληαο γξήγνξα ην αληαγσληζηηθό πιενλέθηεκα. Η αδπλακία ηεο Διιάδαο λα ζέζε ππό έιεγρν ην πξσηνγελέο δεκνζηνλνκηθό έιιεηκκα θαη ε εκπεηξία ηνπ παξειζόληνο εθηόο δώλεο επξώ δελ είλαη παξήγνξν ζε απηέο ηηο απόςεηο, αιιά πνιιά ζα εμαξηεζνύλ από ην πόζν θαιά ζα ρεηξηζηνύλ ηα ζέκαηα ηεο εμόδνπ νη πνιηηηθνί. (ζειίδα 46) Σν ΓΝΣ επνκϋλσο εμϊγεη ηνλ πςειφ πιεζσξηζκφ ηνπ πξψηνπ Ϋηνπο ηεο ππνηέκεζεο ζηα πςειϊ ειιεέκκαηα ζην ηζνδχγην ηξερνπζψλ ζπλαιιαγψλ θαη ζην δεκνζηνλνκηθφ 57

59 Ϋιιεηκκα. Σα δεδνκϋλα απφ ην 211 Ϋρνπλ κεηαβιεζεέ ζεκαληηθϊ θαζψο θαη ηα δχν ειιεέκκαηα Ϋρνπλ κεηαηξαπεέ ζε πιενλϊζκαηα κε ηε ιάςε εμαηξεηηθϊ ηαμηθψλ αληηιατθψλ κϋηξσλ. Δέλαη επνκϋλσο βϋβαην πσο νη εμειέμεηο απηϋο ζα κεηψζνπλ θαηϊ πνιχ ηνλ πιεζσξηζκφ θαηϊ ην πξψην Ϋηνο ηεο ππνηέκεζεο κεηϊ ηελ πηνζϋηεζε εζληθνχ λνκέζκαηνο. Οη κειϋηε ησλ Μαξηφιε ΚΪηζηλα πξϋπεη λα βξέζθεηαη πνιχ θνληϊ ζηελ πξαγκαηηθφηεηα θαζψο ζηεξέδεηαη ζε Ϋλα κνληϋιν ξνψλ. Δέλαη επέζεο εμαηξεηηθϊ ζεκαληηθά ε επηζάκαλζε ηνπ ΓΝΣ πσο ζε Ϋλα πνιχ ζεκαληηθφ βαζκφ πνιιϊ ζα εμαξηεζνχλ απφ ηνπο πνιηηηθνχο ρεηξηζκνχο. Οη ηζρπξηζκνέ θαη νη θξαπγϋο ησλ θαζεζησηηθψλ θεξϋθσλσλ γηα θαηαθιπζκηαένπο πιεζσξηζκνχο εέλαη εθηφο πξαγκαηηθφηεηαο θαη ηνπο αθάλεη Ϋθζεηνπο αθφκε θαη ην ΓΝΣ. Μηα πην ζχγρξνλε κειϋηε, ηνπ 215, εέλαη απηά ησλ Oxford Economics & Haver Analytics κε αξρηθά ζπλζάθε δηαγξαθά ηνπ 5% ηνπ δεκνζένπ ρξϋνπο θαη ππνηέκεζε 5% ηνπ εζληθνχ λνκέζκαηνο. Ο πξνβιεπφκελνο πιεζσξηζκφο παέξλεη κηα κϋγηζηε ηηκά 9% θαηϊ ην πξψην Ϋηνο θαη θαηφπηλ απνθιηκαθψλεηαη ηαρχηαηα ζην 5% θαηϊ ην επφκελν Ϋηνο φπσο βιϋπνπκε ζην επφκελν δηϊγξακκα. ΓηΪγξακκα 52 1 ΠΛΖΘΧΡΗΜΟ. ΤΠΟΣΗΜΖΖ 5% Ζ κειϋηε επνκϋλσο ησλ Oxford Economics & Haver Analytics βξέζθεηαη ζε ζπκθσλέα κε ηηο πξνβιϋςεηο ησλ Μαξηφιε ΚΪηζηλα. 58

60 Β 2,3. ΣΑ ΔΝΓΗΑΜΔΑ ΑΓΑΘΑ ΚΑΗ Ζ ΑΚΤΡΧΖ ΣΧΝ ΘΔΣΗΚΧΝ ΣΖ ΤΠΟΣΗΜΖΖ Ο ηειεπηαένο απφ ηνπο ιφγνπο πνπ νη ππϋξκαρνη ηνπ επξψ πξνβϊιινπλ σο επηρεέξεκα θαηϊ ηεο επηζηξνθάο ζε εζληθφ λφκηζκα εέλαη πσο ηα φπνηα νθϋιε ζηελ αληαγσληζηηθφηεηα ησλ ειιεληθψλ εμαγσγψλ πξνθχςνπλ απφ ηελ ππνηέκεζε ζα αθπξσζεέ απφ ην γεγνλφο πσο ζηα ειιεληθϊ αγαζϊ ελζσκαηψλεηαη κεγϊιν πνζνζηφ εηζαγφκελσλ ελδηϊκεζσλ αγαζψλ πνπ ζα αλαηηκεζνχλ Αο δνχκε ινηπφλ ηα δεδνκϋλα. ην επφκελν δηϊγξακκα βιϋπνπκε ηε δηϊξζξσζε ησλ πιεξσκψλ ζε εηζαγσγϋο αλϊινγα κε ηε ρξάζε φπσο δέλνληαη απφ ηελ ΣξΪπεδα ηεο ΔιιΪδνο. ΓηΪγξακκα ΓΗΑΡΘΡΧΖ ΠΛΖΡΧΜΧΝ ΓΗΑ ΔΗΑΓΧΓΔ ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΔ ΣΖ ΥΡΖΖ. % ηνπ ΤΝΟΛΟΤ ΔΗΑΓΧΓΧΝ 57, ,5 16,2 18,2 15,3 14,2 8,1 ΜΗ ΔΙΑΚΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΑ ΑΓΑΘΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑΚΑ ΑΓΑΘΑ ΡΩΤΕΣ ΥΛΕΣ ΚΑΙ ΕΝΔΙΑΜΕΣΑ ΑΓΑΘΑ ΔΙΑΚΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΑ ΑΓΑΘΑ Σν δηϊγξακκα καο πιεξνθνξεέ πσο ην κεγαιχηεξν πνζνζηφ ησλ εηζαγσγψλ θαηεπζχλεηαη ζηα κε δηαξθά θαηαλαισηηθϊ αγαζϊ ελψ νη πξψηεο χιεο θαη ηα ελδηϊκεζα αγαζϊ αληηπξνζσπεχνπλ ην 18,3% ησλ εηζαγσγψλ ην 212. ην δηϊγξακκα 53 βιϋπνπκε ηελ αμέα ησλ εηζαγφκελσλ θαη εμαγφκελσλ ελδηϊκεζσλ αγαζψλ γηα ηελ πεξένδν ζε δνιϊξηα ΖΠΑ. 59

61 ΓηΪγξακκα 54 ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΑΞΙΑ ΕΙΣΑΓΩΓΩΝ ΕΝΔΙΑΜΕΣΩΝ ΑΓΑΘΩΝ ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΑΞΙΑ ΕΞΑΓΩΓΩΝ ΕΝΔΙΑΜΕΣΩΝ ΑΓΑΘΩΝ TRD-VL/Partner/ALL/Product/UNCTAD-SoP2 Παξαηεξνχκε ηε ζρεηηθά ζηαζεξφηεηα ηεο αμέαο ησλ εηζαγσγψλ θαη ηελ αχμεζε ησλ εμαγσγψλ. Ζ δεχηεξε παξαηάξεζε εέλαη πσο ε ζπλνιηθά αμέα ησλ εηζαγφκελσλ ελδηϊκεζσλ αγαζψλ εέλαη ζρεηηθϊ κηθξά θϊηη πνπ καο πξντδεϊδεη πσο νη ηζρπξηζκνέ ησλ νπαδψλ ηνπ επξψ πσο νη ειιεληθέο εμαγσγέο ελζσκαηψλνπλ ζε ζεκαληηθφ βαζκφ εηζαγφκελα ελδηάκεζα πξντφληα, δελ εέλαη ζσζηνέ. ην επφκελν δηϊγξακκα βιϋπνπκε ηελ εγρψξηα πξνζηηζϋκελε αμέα επέ ησλ αθαζϊξηζησλ εμαγσγψλ ζε κηα ζεηξϊ ρσξψλ. ΓηΪγξακκα 55 ΔΓΥΧΡΗΑ ΠΡΟΣΗΘΔΜΔΝΖ ΑΞΗΑ ΣΟ ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΟ ΣΧΝ ΑΚΑΘΑΡΗΣΧΝ ΔΞΑΓΧΓΧΝ,% ΔΓΥΧΡΗΑ ΠΡΟΣΗΘΔΜΔΝΖ ΑΞΗΑ ΣΟ ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΟ ΣΧΝ ΑΚΑΘΑΡΗΣΧΝ ΔΞΑΓΧΓΧΝ.%

62 ΠξΪγκαηη ην δηϊγξακκα επηβεβαηψλεη ηηο ππνςέεο πνπ εθθξϊζακε πξηλ. Παξαηεξνχκε πσο ζηελ ειιεληθά νηθνλνκέα ε εγρψξηα πξνζηηζϋκελε αμέα εέλαη απφ ηηο πςειφηεξεο κεηαμχ ησλ ρσξψλ κειψλ ηνπ ΟΟΑ εγγέδνληαο ην 8% πεξέπνπ ζην ζχλνιν ηεο νηθνλνκέαο. ην επφκελν δηϊγξακκα βιϋπνπκε ηελ εηζαγφκελε πξνζηηζϋκελε αμέα ζε δηϊθνξνπο νηθνλνκηθνχο θιϊδνπο. ΓηΪγξακκα 56 ΔΗΑΓΟΜΔΝΖ ΑΞΗΑ ΔΝΓΗΑΜΔΧΝ ΑΓΑΘΧΝ ΑΝΑ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΟ ΚΛΑΓΟ ΔΗΑΓΟΜΔΝΖ ΑΞΗΑ ΔΝΓΗΑΜΔΧΝ ΑΓΑΘΧΝ ΑΝΑ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΟ ΚΛΑΓΟ.% Μεηαμχ ησλ εκπνξεπκϊησλ ε αμέα ησλ ελδηϊκεζσλ αγαζψλ ην 29 άηαλ πςειφηεξε ζηηο ΥεκηθΫο νπζέεο θαη ηα κϋηαιια (37%), ΒαζηθΪ κϋηαιια (35%) θαη ηηο ειεθηξηθψλ ζπζθεπψλ (32%). ηνλ ηνκϋα ησλ κεηαθνξψλ θαη ησλ ηειεπηθνηλσληψλ θαηϋγξαςαλ ζρεηηθϊ πςειϋο εηζθνξϋο ησλ αιινδαπάο πξνϋιεπζεο ελδηϊκεζσλ αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ (25%). Αληέζεηα ζηνπο ζεκαληηθνχο νηθνλνκηθνχο ηνκεέο ηεο αγξνηηθάο νηθνλνκέαο, ησλ επεμεξγαζκϋλσλ ηξνθέκσλ θαη ησλ νξπρεέσλ ε αμέα ησλ εηζαγφκελσλ ελδηϊκεζσλ αγαζψλ εέλαη ζρεηηθϊ κηθξά θπκαηλφκελε κεηαμχ θϊησ απφ ην 2%. Ζ πςειά ζπκκεηνρά ησλ εηζαγφκελσλ ελδηϊκεζσλ αγαζψλ ζηα ρεκηθϊ εέλαη απνιχησο αλακελφκελε αθνχ ζηνλ ηνκϋα απηφ πεξηϋρνληαη ηα πεηξειαηνεηδά φπνπ εηζϊγεηαη ην αξγφ πεηξϋιαην. Οη ηζρπξηζκνέ επνκϋλσο ησλ ππνζηεξηθηψλ ησλ πνιηηηθψλ επηινγψλ ηνπ δηεζλνχο θαη εγρσξένπ θεθαιαένπ γηα κεγϊιε ζπκκεηνρά ησλ εηζαγφκελσλ ελδηϊκεζσλ αγαζψλ ζηα 61

63 ειιεληθϊ αγαζϊ δελ κπνξνχλ λα ππνζηεξηρηνχλ απφ ηα επέζεκα ζηνηρεέα. Ζ ππνηέκεζε επνκϋλσο ηνπ λϋνπ εζληθνχ λνκέζκαηνο ζα επεξεϊζεη ζαθψο ζεηηθϊ ηηο εμαγσγϋο θαη ην ηζνδχγην ηξερνπζψλ ζπλαιιαγψλ. χκθσλα κε κειϋηε ησλ Μαξηφιε θαη ΚΪηζηλα θαη γηα ππνηέκεζε ηνπ λϋνπ εζληθνχ λνκέζκαηνο θαηϊ 5% ζα εέρε ηα παξαθϊησ απνηειϋζκαηα ζηε δηεζλά αληαγσληζηηθφηεηα ηεο ειιεληθάο νηθνλνκέαο. 2. Η δηεζλήο αληαγσληζηηθφηεηα (ζε φξνπο πξαγκαηηθήο ζπλαιιαγκαηηθήο ηζνηηκίαο) ζα απμεζεί ζην πξψην έηνο θαηά 37.2% κε 42.4%.[4] Σην δεχηεξν έηνο ζα ππάξρεη (ζχκθσλα κε ηα δχν ρεηξφηεξα ζελάξηα) έλα θέξδνο αληαγσληζηηθφηεηαο (ζε ζρέζε κε ην αξρηθφ έηνο) 29.5% κε 37.2%. Καη ζην ηξίην, 24.2% κε 33.2% (ibid.). 3. Σχκθσλα κε ην ρεηξφηεξν ζελάξην, απαηηνχληαη πεξί ηα έηε νχησο ψζηε λα απμεζεί ην εκεδαπφ επίπεδν ησλ ηηκψλ θαηά 45%-46% θαη, επνκέλσο, λα εμαλεκηζζνχλ, πξαθηηθά, ηα νθέιε ηεο ππνηίκεζεο ζηε δηεζλή αληαγσληζηηθφηεηα. Με άιια ιφγηα, δηαθαίλεηαη φηη ε ππνηίκεζε ζα δεκηνπξγήζεη ζπλζήθεο αλάπηπμεο γηα φρη ζχληνκν ρξνληθφ δηάζηεκα. Ζ ειιεληθά νηθνλνκέα εέλαη κηα ζρεηηθϊ θιεηζηά νηθνλνκέα. Απηφ κπνξεέ λα απνηππσζεέ θαη ζε Ϋλα δεέθηε πνπ θαιεέηαη δεέθηεο παγθνζκηνπνέεζεο θαη κεηξϊ ην βαζκφ Ϋθζεζεο κηαο νηθνλνκέαο ζηελ παγθφζκηα νηθνλνκέα. ην δηϊγξακκα πνπ αθνινπζεέ βιϋπνπκε ην δεέθηε παγθνζκηνπνέεζεο γηα κηα ζεηξϊ ρσξψλ. Μπνξνχκε λα δηαπηζηψζνπκε πσο ην Ϊλνηγκα ηεο ειιεληθάο νηθνλνκέαο ζηελ παγθφζκηα νηθνλνκέα εέλαη απφ ηηο κηθξφηεξεο ζπγθξηλφκελε κε απηά ηεο Γεξκαλέαο. ΓηΪγξακκα ΓΔΗΚΣΖ ΠΑΓΚΟΜΗΟΠΟΗΖΖ 62

64 Β 2,4. ΟΗ ΠΔΡΗΟΡΗΜΟΗ ΣΗ ΡΟΔ ΚΔΦΑΛΑΗΧΝ ζνλ αθνξϊ ηνπο πεξηνξηζκνχο ζηηο ξνϋο θεθαιαέσλ θπζηθϊ θαη ζα επηβιεζνχλ ηϋηνηνη. ΚακηΪ νηθνλνκέα, πιελ ησλ κεγϊισλ, δελ θϋξδηζε ηέπνηα απφ ηελ απειεπζϋξσζε ησλ ξνψλ θεθαιαέσλ. Απηά εέλαη Ϋλαο απφ ηνπο ζεκειηψδεηο ιέζνπο ηνπ ζχγρξνλνπ θαπηηαιηζκνχ. Σνπ λενθηιειεπζεξηζκνχ. Ή κε ηα ιφγηα ηνπ Stiglitz: «Ζ απειεπζϋξσζε ηνπ εκπνξένπ γηα ηηο αλαπηπζζφκελεο ρψξεο άηαλ κελ θαθά φζν θαη πξφσξε θαη κε ειαηησκαηηθά δηαρεέξηζε, αιιϊ απφ πνιιϋο απφςεηο ε απειεπζϋξσζε ησλ θεθαιαηαγνξψλ άηαλ πνιχ ρεηξφηεξε. Ζ απειεπζϋξσζε ησλ αγνξψλ επηθϋξεη ην μάισκα ησλ ξπζκέζεσλ πνπ Ϋρνπλ σο ζηφρν λα ειϋγρνπλ ηε ξνά ηνπ δεζηνχ ρξάκαηνο πξνο θαη απφ ηε ρψξα-δειαδά ησλ βξαρππξφζεζκσλ δαλεέσλ θαη ζπκβνιαέσλ πνπ ζπλάζσο δελ εέλαη ηέπνηα παξαπϊλσ απφ ζηνηράκαηα γηα ηηο δηαθπκϊλζεηο ηεο ζπλαιιαγκαηηθάο ηζνηηκέαο. Απηφ ην θεξδνζθνπηθφ ρξάκα δε κπνξεέ λα ρξεζηκνπνηεζεέ γηα λα ρηηζηνχλ εξγνζηϊζηα ά λα δεκηνπξγεζνχλ λϋεο ζϋζεηο εξγαζέαο-νη εηαηξεέεο δελ θϊλνπλ καθξνπξφζεζκεο επελδχζεηο ρξεζηκνπνηψληαο ρξάκαηα πνπ κπνξνχλ λα απνζπξζνχλ αλϊ πϊζα ζηηγκά-θαη πξϊγκαηη, ην ξέζθν πνπ εέλαη εγγελϋο ζε απηφ ην δεζηφ ρξάκα θϊλεη ηηο καθξνπξφζεζκεο επελδχζεηο ζε κηα αλαπηπζζφκελε ρψξα αθφκα ιηγφηεξν ειθπζηηθϋο» ζεκεηψλεη ν Stiglitz (Stiglitz φ.π. ζ 15). 63

65 Γ). Ζ ΗΣΟΡΗΚΖ ΔΜΠΔΗΡΗΑ. ΓΤΟ ΜΔΛΔΣΔ ΤπΪξρεη κηα ζχγρξνλε ηζηνξηθά εκπεηξέα θαη κηα ρψξα ε νπνέα Ϋρεη απαζρνιάζεη ηελ ειιεληθά θνηλσλέα γηα φιν ην ρξνληθφ δηϊζηεκα ηεο θξέζεο απφ ην 21 θαη κεηϊ. Ζ ρψξα απηά εέλαη ε Αξγεληηλά. Ζ κειϋηε ηεο Αξγεληηλάο Ϋρεη ηδηαέηεξε ζεκαζέα γηα ηελ ΔιιΪδα θαζψο εθϊξκνζε δχν πνιηηηθϋο επηινγϋο πνπ πξνηεέλνληαη θαη γηα ηελ ΔιιΪδα. Σελ παχζε πιεξσκψλ ηνπ δεκνζένπ ρξϋνπο θαη ηελ απνδϋζκεπζε ηνπ πϋζν απφ ην δνιϊξην ππνηηκψληαο ην. Καη ηη δελ Ϋρεη γξαθηεέ θαη ηη δελ Ϋρεη εηπσζεέ γηα ηελ Αξγεληηλά θαη ηελ εκπεηξέα ηεο. Θα πεξέκελε θαλεέο πσο ζα ππάξραλ ειϊρηζηεο δηρνγλσκέεο γηα ηελ πεξέπησζε απηά κηα θαη εέλαη ζχγρξνλε θαη ηα νηθνλνκηθϊ δεδνκϋλα αδηαθηινλέθεηα θαη ζε θνηλά γλψζε. Παξ φι απηϊ ηα δεδνκϋλα δηαζηξεβιψλνληαη ά αγλννχληαη αλ δελ εέλαη ζχκθσλα κε ηελ πνιηηηθά ζϋζε ηνπ γξϊθνληνο ά νκηινχληνο. Δθεέλν πνπ γέλεηαη αγσληψδεο πξνζπϊζεηα λα απνθξπβεέ εέλαη πσο ν ζπλδπαζκφο ηεο παχζεο πιεξσκψλ ηνπ δεκνζένπ ρξϋνπο θαη ε ππνηέκεζε ηνπ πϋζν απνγεέσζαλ ηελ νηθνλνκέα ηεο Αξγεληηλάο, απμάζεθαλ νη κηζζνέ θαη κεηψζεθε δξαζηηθϊ ε αλεξγέα θαη ε θηψρεηα. Δδψ πξϋπεη λα θαηαζηάζνπκε ζαθϋο πσο κηιϊκε γηα ηελ αληέδξαζε ηεο νηθνλνκέαο θαηϊ ηελ πξψηε δεθαεηέα κεηϊ ηελ πνιηηηθά απφθαζε γηα παχζε πιεξσκψλ θαη απνδϋζκεπζε ηνπ πϋζν απφ ην δνιϊξην. ΠξΫπεη επέζεο λα ηνλέζνπκε πσο νη δχν απηϋο πνιηηηθϋο απφ κφλεο ηνπο δελ κπνξνχλ λα νδεγάζνπλ λα καθξνρξφληα ζεηηθϊ απνηειϋζκαηα γηα ηνπο εξγαδφκελνπο ελψ ππϊξρνπλ θαη δηαθνξϋο κε ηελ ειιεληθά πεξέπησζε. Μέα ηϋηνηα ζεκαληηθά δηαθνξϊ εέλαη ηα ηεξϊζηηα ηδησηηθϊ ρξϋε ζηελ ΔιιΪδα πξνο ηηο ηξϊπεδεο θαη ην δεκφζην πνπ απαηηνχλ θαη Ϊιινπ ηχπνπ παξεκβϊζεηο. Οη αηηέεο γηα ηελ ζεακαηηθά κεηαβνιά ηεο νηθνλνκέαο ζηελ Αξγεληηλά νθεέιεηαη αθξηβψο ζηηο δχν βαζηθϋο πνιηηηθϋο απνθϊζεηο. ηελ παχζε πιεξσκψλ ηνπ δεκνζένπ ρξϋνπο θαη ηελ λνκηζκαηηθά κεηαβνιά. Απηφ αθξηβψο εέλαη θαη εθεέλν πνπ πξνζπαζνχλ λα απνθξχςνπλ ζνιψλνληαο ηα λεξϊ. ην επφκελν δηϊγξακκα ην ΓΝΣ, γλσξέδνληαο ηα δεδνκϋλα, ηα παξνπζηϊδεη ζπκππθλσκϋλα. ΓηΪγξακκα

66 Ζ κεέσζε ηεο ζπλαιιαγκαηηθάο ηζνηηκέαο εέρε ζαλ απνηϋιεζκα ηελ ελεξγνπνέεζε ηεο νηθνλνκέαο ηεο Αξγεληηλάο φρη κϋζσ ησλ εμαγσγψλ θπξέσο αιιϊ κϋζα απφ ηελ ελεξγνπνέεζε ηεο εζσηεξηθάο παξαγσγηθάο κεραλάο Αο δνχκε ιέγν πην ζπγθεθξηκϋλα ηελ πεξέπησζε ηεο Αξγεληηλάο κηα θαη Ϋρεη δχν απφ ηα ραξαθηεξηζηηθϊ Αμέδεη λα ζεκεησζεέ πσο ν πιενλαζκαηηθφο ραξαθηάξαο ηνπ εκπνξηθνχ ηζνδπγένπ δελ νθεέιεηαη ζηελ θαηϊξξεπζε ησλ εηζαγσγψλ αιιϊ ζηελ αχμεζε ησλ εμαγσγψλ. Οη εηζαγσγϋο κϊιηζηα απφ ην 22 θαη κεηϊ ζεκεέσζαλ ηζρπξά Ϊλνδν (δηϊγξακκα 57). ΓηΪγξακκα 59 ην επφκελν δηϊγξακκα βιϋπνπκε ηνλ πιεζσξηζκφ ηεο Αξγεληηλάο απφ ην 1992 σο ην 213. Σα δεδνκϋλα εέλαη απφ ηελ Παγθφζκηα ΣξΪπεδα θαζψο ηα επέζεκα εζληθϊ ζηνηρεέα γηα ηνλ πιεζσξηζκφ ακθηζβεηνχληαη εληνλφηαηα. Παξαηεξνχκε πσο θαζψο ε νηθνλνκέα ηεο Αξγεληηλάο Ϋκπαηλε ζε χθεζε απφ ηα κϋζα ηεο δεθαεηέαο ηνπ 199 ε βαζεηϊ θξέζε ηεο δηαθαηλφηαλ θαη απφ ηνλ δεέθηε πιεζσξηζκνχ. Ζ Αξγεληηλά εέρε κπεη ζε θϊζε αληηπιεζσξηζκνχ. ΓηΪγξακκα ΑΡΓΔΝΣΗΝΖ. ΠΛΖΘΧΡΗΜΟ 65

67 ΓΗΔΚΑΣΟΜΜΤΡΗΑ ΓΟΛΑΡΗΑ Παξαηεξνχκε ηηο αξρηθϋο κεγϊιεο δηαθπκϊλζεηο κε ηνλ πιεζσξηζκφ λα θηϊλεη ην 3% ην 22 θαη ην 24 ελψ ην 23 Ϋπεζε ζην 1%. Απφ ην 24 θαη κεηϊ ζηαζεξνπνηεέηαη γεληθϊ κε κηα κϋζε ηηκά γχξσ ζην 15%. Οη ιφγνη απηάο ηεο ζπκπεξηθνξϊο βξέζθνληαη πηζαλϊ ζην ρακειφ επέπεδν ησλ εμαγσγψλ ηεο Αξγεληηλάο, ην κηζφ ζε ζρϋζε κε ηελ ΔιιΪδα, θαη ζην ρακειφ γεληθϊ επέπεδν αλϊπηπμεο ησλ παξαγσγηθψλ δπλϊκεσλ πνπ θϊλεη ηελ νηθνλνκέα ηεο Αξγεληηλάο εμαηξεηηθϊ εμαξηεκϋλε απφ ηηο εηζαγσγϋο. Σαπηφρξνλα δελ πϊξζεθαλ κϋηξα γηα ηνλ Ϋιεγρν ησλ εηζαγσγψλ θαη γηα ηελ πϊηαμε ηεο θεξδνζθνπέαο. ιεο νη εμειέμεηο πνπ πεξηγξϊςακε εέραλ Ϊκεζεο επηπηψζεηο θαη ζηε ξνά ησλ Άκεζσλ ΞΫλσλ Δπελδχζεσλ. ην δηϊγξακκα 58 βιϋπνπκε ηελ θαζαξά ξνά ησλ εηζξνψλ ζηελ Αξγεληηλά απφ ην 1989 σο ην 212. ην δηϊγξακκα βιϋπνπκε κηα αχμεζε ησλ εηζξνψλ απφ ην 1991 θαη κεηϊ κε κηα πνιχ κεγϊιε αχμεζε ην Σα θεθϊιαηα απηϊ άζαλ ηα πεξηζζφηεξα βξαρππξφζεζκεο ηνπνζεηάζεηο ηα νπνέα θαη εμαθαλέζηεθαλ κϋζα ζε ειϊρηζην ρξφλν. ΜεηΪ ηελ παχζε πιεξσκψλ θαη ηελ απνδϋζκεπζε ηνπ πϋζν απφ ην δνιϊξην νη ΑΞΔ απμάζεθαλ κε ξπζκνχο κεγαιχηεξνπο απφ απηνχο ηεο πεξηφδνπ ΓηΪγξακκα ΑΜΔΔ ΞΔΝΔ ΔΠΔΝΓΤΔΗ ΚαηΪ ην έδην επέκαρν ρξνληθφ δηϊζηεκα ηα ζπλαιιαγκαηηθϊ δηαζϋζηκα Αξγεληηλάο Ϊξρηζαλ λα απμϊλνληαη απφ ην 1992 σο ην ΑκΫζσο κεηϊ ηελ εκθϊληζε ησλ πξνβιεκϊησλ θαη ηεο θξέζεο ζηελ νηθνλνκέα ηεο Αξγεληηλάο ηα ζπλαιιαγκαηηθϊ δηαζϋζηκα κεηψζεθαλ κε ξπζκνχο ηαρχηαηνπο πϋθηνληαο ην 22 θϊησ απφ ην επέπεδν πνπ βξέζθνληαλ ην 22. ΑκΫζσο κεηϊ ηελ απνδϋζκεπζε απφ ην δνιϊξην θαη ηελ παχζε πιεξσκψλ ηνπ δεκνζένπ ρξϋνπο ηα ζπλαιιαγκαηηθϊ δηαζϋζηκα απμάζεθαλ ηαρχηαηα ππεξδηπιαζηαδφκελα ην 21 ζε ζρϋζε κε ην πξνεγνχκελν κϋγηζηφ ηνπο ηνπ 1999 (δηϊγξακκα 62). 66

68 ΓηΪγξακκα ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑΤΙΚΑ ΑΡΟΘΕΜΑΤΑ. ΑΓΕΝΤΙΝΗ. ΔΕΞΙΟΣ ΑΞΟΝΑΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑΤΙΚΗ ΙΣΟΤΙΜΙΑ. $. ΑΙΣΤΕΟΣ ΑΞΟΝΑΣ 5 4,5 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1,5 Οη εμειέμεηο απηϋο ζηελ νηθνλνκέα εέραλ Ϊκεζα απνηειϋζκαηα θαη ζην θνηλσληθφ πεδέν θαη ηδηαέηεξα ζηα ρακειφηεξα εηζνδεκαηηθϊ θιηκϊθηα θαη ζηνπο εξγαδφκελνπο. Σηο έδηεο παξαηεξάζεηο Ϋρνπκε λα θϊλνπκε θαη γηα ηνπο ξπζκνχο κεηαβνιάο ηεο αλεξγέαο (δηϊγξακκα 6). ΑκΫζσο κεηϊ ηελ πηνζϋηεζε ηεο πνιηηηθάο ηνπ ζθιεξνχ λνκέζκαηνο ε αλεξγέα Ϊξρηζε λα απμϊλεηαη κε ηαρχηαηνπο ξπζκνχο θηϊλνληαο απφ ην 6% ην 1991 ζην 19% θαηϊ ηα κϋζα ηεο δεθαεηέαο ηνπ 199 θαη εθηνμεπφκελε ζην 22,5% θαηϊ ηελ απνθνξχθσζε ηεο θξέζεο ην 22. ΑκΫζσο κεηϊ ηελ εγθαηϊιεηςε ηεο πνιηηηθάο ηνπ ζθιεξνχ λνκέζκαηνο θαη ηελ παχζε πιεξσκψλ ηνπ δεκνζένπ ρξϋνπο ε αλεξγέα Ϊξρηζε λα κεηψλεηαη ηαρχηαηα πϋθηνληαο ζην 8% ην 27. ΓηΪγξακκα ΑΝΔΡΓΗΑ. ΑΡΓΔΝΣΗΝΖ

69 ηα επφκελα δηαγξϊκκαηα βιϋπνπκε θαηϊ ζεηξϊ: ηνπο ξπζκνχο κεηαβνιάο ησλ πξαγκαηηθψλ κηζζψλ ζηελ Αξγεληηλά φπσο δέλνληαη απφ ηε eurostat, θαη ην δεχηεξν δεέρλεη ην ζχλνιν ησλ ακνηβψλ ησλ εξγαδφκελσλ δηαθφξσλ ρσξψλ φπσο δέλνληαη απφ ην bureau of labor statistics ησλ ΖΠΑ γηα ην 21 ζε δνιϊξηα ΖΠΑ. ΓηΪγξακκα 64 ΡΤΘΜΟ ΜΔΣΑΒΟΛΖ ΣΧΝ ΠΡΑΓΜΑΣΗΚΧΝ ΜΗΘΧΝ ,7 12,4 1,8 6,3 2,7 1,5,6,5,3,4,1 2,4 4 3,23,4 3,2,7 4,4 3,33,1 3,4 1,3 -,4 -,9 -,6 -,4 -,4 -,3 -,1 -,8 -,7-1,7-1,9-1,9-1,8-1,5-2,6-3, ΓΕΜΑΝΙΑ ΓΑΛΛΙΑ ΙΤΑΛΙΑ ΑΓΕΝΤΙΝΗ ΒΑΖΙΛΙΑ ΙΑΡΩΝΙΑ ΜΕΞΙΚΟ ΚΟΕΑ ΓηΪγξακκα ΗΜΕΟΜΙΣΘΙΟ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΕΙΣΦΟΑ ΣΥΝΟΛΟ

70 Οη κεηαβνιϋο ζηνπο κηζζνχο θαη ην πνζνζηφ ηεο αλεξγέαο απνηππψλνληαη θπζηθϊ ζηα πνζνζηϊ ηεο θηψρεηαο αιιϊ θαη ζην βαζκφ αληζνθαηαλνκάο φπσο εθθξϊδεηαη απφ ην δεέθηε GINI. ην δηϊγξακκα 62 βιϋπνπκε ηε κεηαβνιά ησλ πνιχ θησρψλ θαη ησλ θϊησ απφ ην φξην ηεο θηψρεηαο ζηελ Αξγεληηλά απφ ην 21 θαη κεηϊ θαη ζην δηϊγξακκα 63 ην δεέθηε GINI φπσο δέλνληαη απφ ηελ Παγθφζκηα ΣξΪπεδα απφ ην 199 θαη κεηϊ. ΓηΪγξακκα ΑΚΑΙΑ ΦΤΩΧΕΙΑ ΚΑΤΩ ΑΡ Ο ΤΟ ΟΙΟ ΦΤΩΧΕΙΑΣ ΓηΪγξακκα ΓΔΗΚΣΖ GINI. ΑΡΓΔΝΣΗΝΖ 69

71 Απφ ηα δεδνκϋλα ησλ δηαγξακκϊησλ δηαπηζηψλνπκε ηελ ξαγδαέα θαη ηαρχηαηε κεέσζε ηεο θηψρεηαο αιιϊ θαη ηεο αληζνθαηαλνκάο ηνπ θνηλσληθϊ παξαγφκελνπ πινχηνπ απφ ην 22 θαη κεηϊ.. Ζ αξγεληέληθε νηθνλνκέα αλαπηπζζφηαλ επέ κηα δεθαεηέα κε κεγϊινπο ξπζκνχο κεηψλνληαο ηε θηψρεηα θαη ηελ αληζνθαηαλνκά. Απηφο άηαλ νπζηαζηηθϊ θη ν ρξφλνο πνπ εέραλ ζηελ δηϊζεζά ηνπο γηα λα πϊξνπλ ηηο πνιηηηθϋο εθεέλεο απνθϊζεηο πνπ κπνξνχζαλ ά φρη λα ζϋζνπλ ηελ νηθνλνκέα θαη ηελ θνηλσλέα ζε κηα Ϊιιε ηξνρηϊ. Οη ζπλζάθεο πνπ ζρεηέδνληαη κε ην δεκφζην ρξϋνο θαη ην λφκηζκα εέλαη αλαγθαέεο αιιϊ φρη θαη ηθαλϋο. ΔμεηΪδνληαο ηηο επηπηψζεηο ζηελ ειιεληθά νηθνλνκέα ηεο εμφδνπ απφ ηελ επξσδψλε θαη ηεο πηνζϋηεζεο εζληθνχ λνκέζκαηνο ην ΓΝΣ θαηαιάγεη ζηα ζπκπεξϊζκαηα πνπ απνηππψλνληαη ζην δηϊγξακκα πνπ αθνινπζεέ. ην δηϊγξακκα βιϋπνπκε ζε αληηπαξϊζεζε ηε κεηαβνιά ηεο REER (πξαγκαηηθά ελεξγφο ζπλαιιαγκαηηθά ηζνηηκέα) θαη ηνπ πξαγκαηηθνχ ΑΔΠ ηεο ΔιιΪδαο ζε πεξέπησζε πηνζϋηεζεο εζληθνχ λνκέζκαηνο θαη ζηελ πεξέπησζε πνπ αθνινπζεζεέ ην πξφγξακκα ηεο εζσηεξηθάο ππνηέκεζεο πνπ αθνινπζνχλ ηψξα νη θπβεξλεηηθνέ ππεξϋηεο ηνπ δηεζλνχο θεθαιαένπ. ΓηΪγξακκα 68 Με ηελ θφθθηλε γξακκά βιϋπνπκε ηηο πξνβιϋςεηο γηα ηηο κεηαβνιϋο ησλ δχν κεγεζψλ ζχκθσλα κε ην πξφγξακκα ηεο ηξφηθαο ελψ κε ηε κπιε γξακκά νη πξνβιϋςεηο ηνπ ΓΝΣ ζην ζελϊξην εμφδνπ απφ ην επξψ. ην πξψην δηϊγξακκα βιϋπνπκε ηελ θφθθηλε γξακκά λα θζέλεη ζπλερψο. Απηφ ζεκαέλεη πνιχ απιϊ πσο ε εζσηεξηθά ππνηέκεζε, θαη νη κεηψζεηο ησλ κηζζψλ, ζα βξέζθεηαη ζε ζπλερά δξϊζε. Ζ Ϋμνδνο απφ ην επξψ θαη ε ππνηέκεζε ηνπ λϋνπ εζληθνχ λνκέζκαηνο, ρσξέο εζσηεξηθά ππνηέκεζε, ζα Ϋρεη ζαθψο θαιχηεξα απνηειϋζκαηα απφ ηε δηαδηθαζέα ηεο εζσηεξηθάο ππνηέκεζεο πνπ αθνινπζεέηαη ηψξα. Σν ζελϊξην ηνπ ΓΝΣ πξνβιϋπεη πσο σο ην 218 ζα Ϋρνπλ εμαλεκηζηεέ ηα πιενλεθηάκαηα ηεο ππνηέκεζεο. ΑιιΪ αθφκε θαη Ϋηζη, πνπ δελ ηζρχεη θπζηθϊ, ην 218 ζα βξηζθφκαζηε ζην έδην ζεκεέν πξαγκαηηθάο ελεξγνχ ηζνηηκέαο ρσξέο θαζφινπ εζσηεξηθά ππνηέκεζε. Υσξέο δειαδά κεηψζεηο ζηνπο κηζζνχο θαη ηηο ζπληϊμεηο. ην ηξέην δηϊγξακκα βιϋπνπκε πσο κεηϊ ηελ αξρηθά θαη βξαρπρξφληα βνπηηϊ ηνπ ΑΔΠ απνθαζέζηαηαη ε αλαπηπμηαθά πνξεέα ηεο νηθνλνκέαο θαη ην 213 ην ΑΔΠ ζα βξέζθεηαη ζην έδην επέπεδν κε ην ζελϊξην ηεο ηξφηθαο πνπ εθαξκφδεηαη ηψξα. Καη απηφ θπζηθϊ κε ηηο ηειεέσο αθεξϋγγπεο θαη εμσπξαγκαηηθϋο πξνβιϋςεηο ηεο ηξφηθαο γηα κεηϊ ην 213 θαη ηελ αλϊπηπμε πνπ ππνηέζεηαη πσο ζα Ϋξζεη. Ζ Ϋμνδνο απφ ην επξψ ζα πξνθαιϋζεη 7

72 αχμεζε ηνπ πξαγκαηηθνχ ΑΔΠ ζε πνζνζηϊ ππεξδηπιϊζηα ησλ φζσλ πξνβιϋπνληαη απφ ηε ζεκεξηλϊ αθνινπζνχκελε πνιηηηθά. Ζ Ϋθζεζε δηαπηζηψλεη: Βξαρππξόζεζκα ε καθξννηθνλνκηθή δπλακηθή ζα είλαη δπζκελήο. ε κία ηέηνηα πεξίπησζε ην ΑΔΠ ζα ζπξξηθλσζεί θαηά πεξηζζόηεξν από 1 ηνηο εθαηό θαηά ην πξώην έηνο, κε ζεκαληηθά κεγαιύηεξε κείσζε ηεο εγρώξηαο δήηεζεο. ηελ Διιάδα ην κεγάιν έιιεηκκα ηξερνπζώλ ζπλαιιαγώλ ζα πξέπεη ηαρέσο λα θαηαξγεζεί κε ζπκπίεζε ησλ εηζαγσγώλ ηεο. Με ηελ πάξνδν ηνπ ρξόλνπ ε ππνηίκεζε ζα ελζαξξύλεη ηελ αλάθακςε ζηνλ εκπνξεύζηκν ηνκέα, ζπκπεξηιακβαλνκέλεο ηεο κεηαπνίεζεο θαη ηνπ ηνπξηζκνύ. Ση καο ιϋεη ε Ϋθζεζε; Πσο ζε πεξέπησζε εγθαηϊιεηςεο ηνπ επξψ ην ΑΔΠ ζα ζπξξηθλσλφηαλ θαηϊ 1% ελψ κε ηηο κϋρξη ηψξα αζθνχκελεο πνιηηηθϋο Ϋρεη ζπξξηθλσζεέ πϊλσ απφ 25% ρσξέο λα δηαθαέλεηαη θακηϊ ειπέδα λα ζηακαηάζεη ε κεέσζά ηνπ. Σα παξαπϊλσ δελ Ϋρνπλ βϋβαηα θακηϊ ζρϋζε κε ηελ θαηαζηξνθνινγηθά πξνπαγϊλδα ησλ» δηϊθνξσλ πνιηηηθψλ «αλαιπηψλ» θαη δεκνζηνγξϊθσλ. Οχηε θπζηθϊ κε ηα ιεγφκελα ησλ αθαδεκατθψλ πλεπκαηηθψλ ηαγψλ ηνπ Ϋζλνπο πνπ εκηκαζεέο θαη βνιεκϋλνη ζε δηϊθνξεο ζεζνχιεο θαη δηνηθεηηθϊ ζπκβνχιηα λϋκνληαη δηϊθνξα θνλδχιηα θαη πηζηψζεηο αλαιακβϊλνληαο εξγνιαβηθϊ λα ζψζνπλ ην ζχζηεκα, θαη ηε δηθά ηνπο θπζηθϊ ζεζνχια, ζε βϊξνο ησλ εξγαδφκελσλ θαη ησλ νηθνλνκηθϊ θαη θνηλσληθϊ αζζελϋζηεξσλ θνηλσληθψλ νκϊδσλ ζπϋξλνληαο ηνλ ηξφκν. Οη παξαπϊλσ δηαπηζηψζεηο ηεο Ϋθζεζεο ηνπ ΓΝΣ γέλνληαη κε ηηο ζπλζάθεο ηνπ δπζκελϋζηεξνπ ζελαξένπ επηζηξνθάο ζε εζληθφ λφκηζκα. Γέλνληαη δειαδά ππφ ην πξέζκα ηεο πνιηηηθάο ζπλϋρεηαο θαη φρη ηεο ξάμεο κε ην παξειζφλ. Απηνχ δειαδά πνπ δε ζα ζπλνδεχεηαη απφ παχζε πιεξσκάο ηνπ ρξϋνπο, πϋξαζκα ησλ ηξαπεδψλ ππφ δεκφζην Ϋιεγρν θαη παξαγσγηθά αλαζπγθξφηεζε ηεο ρψξαο κε κνριφ ηηο κεγϊιεο δεκφζηεο επηρεηξάζεηο, νη νπνέεο ζα πεξϊζνπλ θπζηθϊ πϊιη ππφ θξαηηθφ θαη θνηλσληθφ Ϋιεγρν, ηηο δεκφζηεο επελδχζεηο, κε ηελ πςειά θνξνιφγεζε ηνπ κεγϊινπ θεθαιαένπ θαη ηνπ πινχηνπ θαη κε φια εθεέλα ηα ζεζκηθϊ κϋηξα πνπ κηα αξηζηεξά θπβϋξλεζε νθεέιεη λα ιϊβεη ψζηε λα δηαξξαγνχλ ηα ζηεγαλϊ κεηαμχ πνιέηε θαη εμνπζέαο. Αθφκε φκσο θη Ϋηζη ην ζελϊξην εμφδνπ απφ ηελ επξσδψλε ηνπ ΓΝΣ νπζηαζηηθϊ πξνβιϋπεη μεπϋξαζκα ηεο θξέζεο ζε ζχληνκν δηϊζηεκα ρσξέο εζσηεξηθά ππνηέκεζε. Αο πεξϊζνπκε ηψξα λα δνχκε ηηο πξνβιϋςεηο ηεο δεχηεξεο κειϋηεο, απηάο ηνπ Center for Economic and Policy Research ( pdf. ηε κειϋηε γέλεηαη κηα ζχγθξηζε ηεο πνξεέαο ηεο ειιεληθάο νηθνλνκέαο απφ ην 25 σο ζάκεξα θαη κε πξνβνιά σο ην 216 φπσο απηά γέλεηαη απφ ηελ ηξφηθα κε απηά ηεο Αξγεληηλάο απφ ην 1995 σο ην 27. Ζ Ϋθζεζε αξρέδεη κε κηα παξνπζέαζε ησλ ηζηνξηθψλ δεδνκϋλσλ θαη ηηο κεηαβνιϋο ζηελ νηθνλνκέα: Αμίδεη ινηπόλ λα εμεηάζνπκε ηη ζα γηλόηαλ αλ ε Διιάδα απνρσξνύζε από ην επξώ θαη έθαλε αζέηεζε πιεξσκώλ ζην εμσηεξηθό ρξένο. Σν πιεζηέζηεξν ηζηνξηθό παξάδεηγκα ηέηνηαο αζέηεζεο πιεξσκώλ θαη ππνηίκεζεο είλαη ε Αξγεληηλή, ηνλ Γεθέκβξην ηνπ 21. Λίγεο εβδνκάδεο αξγόηεξα, ηνλ Γελάξε ηνπ 22, ε Αξγεληηλή εγθαηέιεηςε ηε ζηαζεξή ζπλαιιαγκαηηθή ηζνηηκία ηνπ πέζν, 71

73 πνπ είρε θαζεισζεί ζην έλα πέζν πξνο έλα δνιάξην. Σν άκεζν απνηέιεζκα ήηαλ ε επηδείλσζε ηεο ρξεκαηννηθνλνκηθήο θξίζεο θαη ε θαηάξξεπζε ηνπ ηξαπεδηθνύ ζπζηήκαηνο. Η Αξγεληηλή έραζε πεξίπνπ 5% ηνπ ΑΔΠ ην πξώην ηξίκελν ηνπ 22. Ωζηόζν, ε κείσζε δηάξθεζε κνλάρα έλα ηξίκελν. Σα επόκελα έμη ρξόληα ε νηθνλνκία αλαπηύρζεθε 63%, θαη ελληά ρξόληα κεηά ηε ρξενθνπία έρεη αλαπηπρζεί πάλσ από 9%. Μέζα ζε ηξία ρξόληα, δειαδή ην πξώην ηξίκελν ηνπ 25, ε Αξγεληηλή είρε μεπεξάζεη ην πξν θξίζεο επίπεδν ηνπ ΑΔΠ. Έσο ην 27 είρε μεπεξάζεη θαη ην επίπεδν ηεο ηζηνξηθήο ηεο ηάζεο - δειαδή ην επίπεδν ηνπ ΑΔΠ πνπ ζα είρε πεηύρεη αλ είρε απνθύγεη εληειώο ηελ ύθεζε θαη ζπλέρηδε λα αλαπηύζζεηαη κε ηνλ κέζν ηζηνξηθό ξπζκό ηεο. Μνινλόηη ε νηθνλνκία πέξαζε από ζύληνκε επηβξάδπλζε θαηά ηελ δηάξθεηα ηεο παγθόζκηαο ύθεζεο ηνπ 29, ε απαζρόιεζε ζηελ Αξγεληηλή βξίζθεηαη ζε επίπεδν ξεθόξ. Η θηώρεηα θαη αθξαία θηώρεηα έρνπλ κεησζεί θαηά δύν ηξίηα, θαη νη θνηλσληθέο δαπάλεο έρνπλ ζρεδόλ ηξηπιαζηαζηεί ζε πξαγκαηηθνύο αξηζκνύο, κεηά ηελ αζέηεζε πιεξσκώλ. Απηή ηε ζηηγκή δελ ππάξρεη ακθηβνιία όηη ε Αξγεληηλή έθαλε ηε ζσζηή επηινγή όηαλ πξνρώξεζε ζε αζέηεζε πιεξσκώλ ηνπ εμσηεξηθνύ ηεο ρξένπο θαη απνδέζκεπζε από ηελ ζπλαιιαγκαηηθή ηζνηηκία, αληί γηα ηελ παξάηαζε ηεο πξνεγνύκελε πνιηηηθήο ηεο εζσηεξηθήο ππνηίκεζεο. ην επφκελν δηϊγξακκα θαέλνληαη ηα νηθνλνκηθϊ δεδνκϋλα γηα ηελ ΔιιΪδα θαη ηελ Αξγεληηλά. Ο ρξφλνο γηα ηελ Αξγεληηλά εέλαη ζηνλ πϊλσ νξηδφληην Ϊμνλα θαη γηα ηελ ΔιιΪδα ζηνλ θϊησ κε ην πξν θξέζεο επέπεδν λα Ϋρεη νξηζηεέ θαη γηα ηηο δχν ρψξεο ζην 1. ΓηΪγξακκα

74 TΟ ΓΗΔΘΝΔ ΠΔΡΗΒΑΛΛΟΝ ΚΑΗ Ζ ΠΟΛΗΣΗΚΖ ΣΖ ΡΖΞΖ Ζ αλαγθαηφηεηα ελφο νινθιεξσκϋλνπ ζρεδένπ ξάμεο κε ηηο πνιηηηθϋο ππνηαγάο ζην κεγϊιν θεθϊιαην θαη ηδηαέηεξα ην γεξκαληθφ θαζέζηαηαη φιν θαη επηηαθηηθφηεξε θαζψο αθ ελφο κελ ην πνιηηηθφ ηνπέν ζηελ ΔιιΪδα μεθαζαξέδεη θαη αθ εηϋξνπ ε ηαμηθά ζπλεέδεζε σξηκϊδεη κε ηαρεέο ξπζκνχο. ιν θαη ζε επξχηεξα ηκάκαηα ησλ πιεηηφκελσλ απφ ηελ θξέζε θνηλσληθψλ ηϊμεσλ θαη ζηξσκϊησλ ζηελ ΔιιΪδα ζπλεηδεηνπνηνχλ πσο ε δηακνξθνχκελε νηθνλνκηθά θαη θνηλσληθά θαηϊζηαζε εέλαη ζρεδηαζκϋλε θαη Ϋρεη ζαλ ζηφρν ηνπο εξγαδφκελνπο, ηνπο ζπληαμηνχρνπο θαη ηνπο κηθξνεπαγγεικαηέεο. ηελ θαηεγνξέα απηά εληϊζζεηαη θαη ην κηθξφ θεθϊιαην θαζψο νη αθνινπζνχκελεο πνιηηηθϋο κεζνδεπκϋλα θαη ζπλεηδεηϊ ην σζνχλ ζηελ θαηαζηξνθά κε ζηφρν ηφζν ηελ ελέζρπζε ηεο θεξδνθνξέαο ηνπ θεθαιαένπ φζν θαη ηελ ηδηνθηεζέα απφ κϋξνπο ηνπ θϊζε πεξηνπζηαθνχ ζηνηρεένπ. ηα πιαέζηα απηϊ θαη επέ κηα πεληαεηέα ε δηαδηθαζέα ηεο σξέκαλζεο ησλ ζπλεηδάζεσλ πξνρψξεζε ζε δχν θχκαηα. Σν πξψην άηαλ απηφ ηεο πεξηφδνπ θαηϊ ην νπνέν ην παξαδνζηαθφ πνιηηηθφ ζχζηεκα εμνπζέαο θαηϋζηεη αλππφιεπην ζηηο ζπλεηδάζεηο ησλ πνιηηψλ, απνλνκηκνπνηεέζεθε θαη ν ΤΡΗΕΑ, πξνβϊιινληαο Ϋλα ξηδνζπαζηηθφ αληηκλεκνληαθφ θαη θηινιατθφ πνιηηηθφ πξφγξακκα, απνηϋιεζε ηελ ειπέδα ησλ εξγαδφκελσλ, ηλ Ϊλεξγσλ θαη ησλ λϋσλ θπξέσο. Οη εγγελεέο αληηθϊζεηο ηνπ πξνγξϊκκαηνο ηνπ, ε επηδέσμε δειαδά παξακνλάο ζηελ επξσδψλε θαη ηελ ΔΔ κε ηαπηφρξνλε θηινιατθά πνιηηηθά, νδάγεζαλ ηελ θπβϋξλεζε ΤΡΗΕΑ-ΑΝΔΛ ζηελ απφιπηε άηηα θαη ην πϋξαζκϊ ηνπο ζηηο δπλϊκεηο πνπ πξνσζνχλ ηα αληηιατθϊ λενθηιειεχζεξα πξνγξϊκκαηα. Ζ εμϋιημε απηά ζα Ϋρεη ζαλ απνηϋιεζκα ηελ ηαρχηαηε απνλνκηκνπνέεζε θαη ηνπ ΤΡΗΕΑ θαη ηελ Ϋληαμά ηνπ ζηηο πνιηηηθϋο εθεέλεο δπλϊκεηο πνπ εθπξνζσπνχλ ζηελ ΔιιΪδα ηηο πνιηηηθϋο επηινγϋο ηνπ κεγϊινπ θεθαιαένπ θαη εθπξνζσπνχληαη απφ ηελ ΔΔ, ηελ ΔΚΣ θαη ην ΓΝΣ. Σηο πνιηηηθϋο δπλϊκεηο πνπ απνθαινχληαη κλεκνληαθϋο δπλϊκεηο. Καζψο κϊιηζηα ν ΤΡΗΕΑ δελ Ϋρεη ηζρπξνχο δεζκνχο, Ϋζησ θαη πειαηεηαθνχο, κε ηνπο πνιέηεο ε πνιηηηθά απνλνκηκνπνέεζά ηνπ ζα εέλαη ζχληνκε. Οη εμειέμεηο φκσο απηϋο θαζηζηνχλ πην αλαγθαέα αιιϊ θαη πην εθηθηά ηε δεκηνπξγέα εθεέλνπ ηνπ πνιηηηθνχ ζπιινγηθνχ ππνθεηκϋλνπ ηεο αξηζηεξϊο ην νπνέν, ρσξέο απηαπϊηεο θαη ηδενιεςέεο, ζα επεμεξγαζηεέ ζα πξνηεέλεη θαη ζα εθαξκφζεη Ϋλα πνιηηηθφ πξφγξακκα ηαμηθϊ πξνζαλαηνιηζκϋλν ζηελ ππεξεζέα ησλ εξγαδφκελσλ, ησλ Ϊλεξγσλ θαη ησλ πιεηηφκελσλ απφ ηελ θαπηηαιηζηηθά θξέζε ηϊμεσλ θαη ζηξσκϊησλ ηεο ειιεληθάο θνηλσλέαο. Έλα πξφγξακκα πνπ, ζε πξψηε θϊζε, ζα Ϋξρεηαη θπζηθϊ ζε ξάμε κε ηα ζπκθϋξνληα ηνπ κεγϊινπ θεθαιαένπ, εγρψξηνπ θαη μϋλνπ. ηελ δηαδηθαζέα απηά ε απνθνπά ηεο δηαρξνληθάο δηαπινθάο ηνπ ειιεληθνχ κε ην μϋλν θεθϊιαην εέλαη απνιχησο αλαγθαέα. Σν έδην αλαγθαέα εέλαη θαη ε αλϊθηεζε ηεο εζληθάο αλεμαξηεζέαο ζε φινπο ηνπο ηνκεέο γηαηέ ην πεδέν ηεο ηαμηθάο πϊιεο εέλαη θπξέαξρα, αλ φρη κφλν, ην Ϋζλνο θξϊηνο. Οη ξαγδαέεο απηϋο πνιηηηθϋο εμειέμεηο Ϋθαλαλ ην πνιηηηθφ ηνπέν πην ζαθϋο. Οη πνιηηηθϋο δπλϊκεηο πνπ ππνζηεξέδνπλ ηελ παξακνλά ζην επξψ θαη ηελ ΔΔ, ππνζηεξέδνληαο δειαδά ηε γεληθά πνιηηηθά θαηεχζπλζε ηεο ρψξαο φπσο απηά δηακνξθψζεθε απφ ην 73

75 πνιηηηθφ πξνζσπηθφ ηεο αζηηθάο ηϊμεο απφ ηε ιάμε ηνπ εκθπιένπ θαη κεηϊ, εληϊζζνληαη πιϋνλ θαζαξϊ ζην απνθαινχκελν κλεκνληαθφ κπινθ. Οη θηινιατθϋο αξηζηεξϋο δπλϊκεηο μερσξέδνπλ πιϋνλ θαζαξφηεξα θαζψο νπζηαζηηθϊ ακθηζβεηνχλ ην έδην ην πιαέζην ζην νπνέν εληαζζφηαλ ε ρψξα απφ ηε δεθαεηέα ηνπ 195. Οη ζπλεπεέο αληηκλεκνληαθϋο δπλϊκεηο εέλαη εθ ησλ πξαγκϊησλ ππνρξεσκϋλεο λα νδεγεζνχλ πξνο ηελ θαηεχζπλζε απηά θαζψο ε ζπλϋρηζε ησλ πνιηηηθψλ επηινγψλ θαη πξνζαλαηνιηζκψλ ηεο πξνεγνχκελεο ηζηνξηθάο πεξηφδνπ ζεκαέλνπλ ππνρξεσηηθά ιηηφηεηα θαη θησρνπνέεζε ηεο πιεηνλφηεηαο ηνπ ειιεληθνχ ιανχ. εκαέλνπλ ππνρξεσηηθϊ κλεκφληα ά, ην ειϊρηζην, ηηο πνιηηηθϋο πνπ επηβϊιινληαη απφ ηελ ΔΔ κε ά ρσξέο κλεκφληα. Ζ πνιηηηθά ε νπνέα εέλαη αλαγθαέα γηα λα βγεη ε ειιεληθά θνηλσλέα θαη νηθνλνκέα απφ ηε βαζεηϊ θξέζε πξνο φθεινο ησλ εξγαδφκελσλ βξέζθεηαη ζηνλ αληέπνδα ησλ απφ ην 21 θαη κεηϊ αζθνχκελσλ πνιηηηθψλ. Οη πνιηηηθϋο απηϋο πξνβϊιινληαη θαη πξνπαγαλδέδνληαη σο νη κφλεο δπλαηϋο. ΔλαιιαθηηθΫο πνιηηηθϋο δελ ππϊξρνπλ ιϋλε, νη ππνζηεξηθηϋο ηνπ θεθαιαένπ θαη ηηο γεξκαληθάο επηθπξηαξρέαο, πξνβϊιινληαο κηα ζεηξϊ απφ ιφγνπο. ηνλ αληέπνδα απηψλ ησλ πνιηηηθψλ πξϋπεη λα ζρεδηαζηνχλ νη πνιηηηθϋο ηεο ξάμεο κε ηελ ππνηαγά θαη ηελ θπξηαξρέα ελφο νινθιεξσηηθνχ θαπηηαιηζκνχ ζηελ θαηεχζπλζε ηρλειϊηεζεο ηνπ δξφκνπ γηα Ϋλαλ Ϊιιν θνηλσληθννηθνλνκηθφ ζρεκαηηζκφ. Σν πνιηηηθφ απηφ πξφγξακκα θαη νη πνιηηηθϋο πνπ ζα ην ππεξεηνχλ εέλαη αλαγθαέν λα δηαηεξνχλ, ζε κηα πξψηε θαη βξαρπρξφληα πεξένδν, ην βηνηηθφ επέπεδν ηνπ ζπλφινπ ηνπ ειιεληθνχ ιανχ ζηα ζεκεξηλϊ επέπεδα θαη λα ππφζρνληαη βϊζηκα ηελ ζεκαληηθά βειηέσζε, κε ηελ ηαπηφρξνλε πνηνηηθά κεηαβνιά ηεο, ηνπ επηπϋδνπ δσάο ζε ζχληνκν δηϊζηεκα. εκαληηθφο παξϊγνληαο πξνο απηά ηελ θαηεχζπλζε εέλαη θαη ε κεηαβνιά ηεο ηεξϊξρεζεο ησλ αμηψλ πνπ ν θαπηηαιηζκφο, ηδηαέηεξα απηφο ησλ ηειεπηαέσλ δεθαεηηψλ, Ϋρεη επηβϊιεη θαη ε αληηθαηϊζηαζά ηνπο απφ Ϋλα Ϊιιν αμηαθφ ζχζηεκα πνπ ζα βξέζθεηαη Ϋμσ απφ ην πιαέζην ηνπ εμνλησηηθνχ αληαγσληζκνχ κε ηελ θπξηαξρέα ηεο εγσπϊζεηαο θαη κε ηελ αλαηξνπά ηνπ κϋηξνπ ηεο αλζξψπηλεο αμέαο απφ ην «Ϋρεηλ» θη φρη απφ ην «εέλαη». Οη πξνγξακκαηηθϋο ζϋζεηο θαη ε πνιηηηθά πξαθηηθά ηεο ξάμεο πξϋπεη λα απνηειεέηαη απφ δχν ζπληζηψζεο. Απφ ηαμηθφηεηα θαη ξεαιηζκφ. Οη δχν απηϋο ζπληζηψζεο εέλαη εθεέλεο πνπ ζα επηηξϋςνπλ ηελ πινπνέεζε ησλ πνιηηηθψλ ππϋξβαζεο ηεο θξέζεο πξνο φθεινο ηεο εξγαζέαο θαη ζε βϊξνο ηνπ θεθαιαένπ. Δέλαη δειαδά εθεέλεο πνπ κπνξνχλ κε ζρεηηθά αζθϊιεηα λα νδεγάζνπλ ζηελ θαιπηϋξεπζε ηεο δσάο ηεο ζπληξηπηηθάο πιεηνλφηεηαο ησλ εξγαδφκελσλ θαη ησλ λϋσλ. Ο ξεαιηζκφο δε κπνξεέ παξϊ λα εδξϊδεηαη ζηε βϊζε κηαο φζν ην δπλαηφ αληηθεηκεληθφηεξεο θαη πιεξϋζηεξεο θαηαγξαθάο θαη γλψζεο ηεο αληηθεηκεληθάο πξαγκαηηθφηεηαο. Μφλν ε γλψζε απηά κπνξεέ λα εγγπεζεέ ηελ δπλαηφηεηα εθαξκνγάο ηεο πνιηηηθάο πξφηαζεο. Ζ γλψζε πϊιη απηά Ϋρεη δχν ζθϋιε. Απηφ πνπ αθνξϊ ηελ έδηα ηελ ειιεληθά νηθνλνκϊ θαη ηηο δπλαηφηεηϋο ηεο θη απηφ πνπ αθνξϊ ην δηεζλϋο πιαέζην κϋζα ζην νπνέν θαη θαιεέηαη λα εθαξκνζηεέ. ηα επφκελα ζα εμεηϊζνπκε ην δηεζλϋο πεδέν θαη πνηεο νη ηϊζεηο πνπ δηακνξθψλνληαη ζε απηφ. Πνηεο κεηαβνιϋο ζπληειϋζηεθαλ θαηϊ ηηο ηειεπηαέεο δεθαεηέεο θαη πνπ απηϋο νδεγνχλ. Δθεέλν ην νπνέν ελδηαθϋξεη θαη πνπ πξϋπεη λα θαζνξέζεη ηε δηεζλά ζηϊζε ηεο ρψξαο δελ εέλαη ηφζν ην ζάκεξα αιιϊ ην αχξην ηνπ θφζκνπ κϋζα ζηνλ νπνέν ζα 74

76 βξέζθεηαη θαη ζα δξα ε ΔιιΪδα. Κη φηαλ ιϋσ αχξην δελ ελλνψ θϊηη ρξνληθϊ απνκαθξπζκϋλν θπζηθϊ αιιϊ εθεέλν πνπ ζάκεξα δηακνξθψλεηαη θαη έζσο θαζνξέζεη ην παγθφζκην ζχζηεκα γηα δεθαεηέεο. 75

77 1. ΠΑΓΚΟΜΗΑ ΟΗΚΟΝΟΜΗΑ. ΟΗ ΜΔΣΑΒΟΛΔ ηε δσά θαη ζηελ ηζηνξέα ηέπνηα δελ παξακϋλεη ακεηϊβιεην θαη αθέλεην. ΠνηΫ ζρεδφλ κηα ρψξα δελ βξηζθφηαλ ζηνλ θφζκν απνκνλσκϋλε θαη ρσξέο ζρϋζεηο κε ηνπο γεέηνλϋο ηεο ηνπιϊρηζηνλ. ΚαηΪ ηε δηϊξθεηα ηεο ηζηνξηθάο πνξεέαο ηνπ θαπηηαιηζκνχ δχν θχκαηα παγθνζκηνπνέεζεο δηαθξέλνληαη θαζαξϊ. Σν πξψην γέλεηαη ππφ ηελ εγεκνλέα ηεο Βξεηαλέαο θαη θνξπθψλεηαη ηελ επνρά ηνπ 1 νπ παγθνζκένπ πνιϋκνπ. ΜεηΪ ην ηϋινο ηνπ πνιϋκνπ απηνχ ε αιιειεμϊξηεζε ησλ νηθνλνκηψλ ηνπ πξψηνπ θχκαηνο ππνρψξεζε θαη ηα θξϊηε απνκνλψζεθαλ ζε ζεκαληηθφ βαζκφ κεηψλνληαο ζε εμαηξεηηθφ βαζκφ ηελ αιιειεμϊξηεζε ησλ νηθνλνκηψλ ηνπο. Σν δεχηεξν θχκα παγθνζκηνπνέεζεο μεθέλεζε νπζηαζηηθϊ θαηϊ ηα κϋζα ηεο δεθαεηέαο ηνπ 197 θαη νδεχεη πξνο ηελ θνξχθσζά ηεο. (δηϊγξακκα 69). ΓηΪγξακκα 7 Γηα λα κπνξϋζεη κηα ρψξα λα θαζνξέζεη ηε ζϋζε ηεο ζηνλ θφζκν, πϋξα απφ ηα θπξέαξρα πνπ αθνξνχλ ην πνηνο θαζνξέδεη ηε ζϋζε ηεο ρψξαο θαη πνηα ζπκθϋξνληα εμππεξεηεέ, βαζηθφηαηνο παξϊγνληαο εέλαη θαη ε γλψζε ηφζν ηεο αληηθεηκεληθάο πξαγκαηηθφηεηαο αιιϊ αθφκε πεξηζζφηεξν ηηο κεηαβνιϋο θαη ηνπο ξπζκνχο κεηαβνιάο ηνπο. Μφλν ηφηε θη Ϋηζη κπνξεέ λα θαζνξέζεη ηε ζηϊζε ηεο θαη ηηο πνιηηηθϋο ηεο ηφζν ζηε δηεζλά ζθελά αιιϊ Ϊιιν ηφζν θαη ζηε γεληθφηεξε νηθνλνκηθά πνιηηηθά ηεο. Απφ ηα κϋζα 76

78 ηεο δεθαεηέαο ηνπ 197 ζνβαξφηαηεο κεηαβνιϋο θαη αλαθαηαηϊμεηο ζπληειϋζηεθαλ ζηελ παγθφζκηα θαπηηαιηζηηθά νηθνλνκέα νη νπνέεο κε ηε ζεηξϊ ηνπο κεηϋβαιιαλ θαη ηελ θαηαλνκά ηζρχνο κεηαμχ ησλ θξαηψλ. εκαληηθφο πξνο ηελ θαηεχζπλζε απηά άηαλ θαη ν ξφινο ηεο θαηϊξξεπζεο ηεο ΔΓ θαη ησλ ζπκκϊρσλ ηεο. Οη κεηαβνιϋο απηϋο εέραλ ζηε βϊζε ηνπο ηελ αδπλακέα ηνπ θαπηηαιηζκνχ λα ζηεξέμεη ηελ θεξδνθνξέα ηνπ θεθαιαένπ κϋζσ ηεο παξαγσγηθάο επϋθηαζεο θαζψο αδπλαηνχζε λα δεκηνπξγάζεη λϋνπο παξαγσγηθνχο θιϊδνπο ελψ νη παιηνέ κεηαλϊζηεπαλ απφ ηηο αλαπηπγκϋλεο ρψξεο πξνο ηηο αλαπηπζζφκελεο θαη ηδηαέηεξα πξνο απηϋο ηεο λνηηναλαηνιηθάο Αζέαο. ΠαξΪιιεια κε ηελ παξαπϊλσ δηαδηθαζέα, θαη ζε αιιεινζχλδεζε κε ηα πξνεγνχκελα, κηα ζεηξϊ απφ κεηαβνιϋο ζηελ εζσηεξηθά δνκά ηνπ θεθαιαένπ εέραλ ζαλ απνηϋιεζκα ηε δξακαηηθά κεέσζε ηεο δξϊζεο ηνπ αηνκηθνχ θαπηηαιηζηά θαη ηελ απφιπηε θπξηαξρέα ησλ δηαρεηξηζηψλ ησλ θεθαιαέσλ. Οη δχν απηϋο εμειέμεηο θαζηζηνχζαλ ππνρξεσηηθφ γηα ην θεθϊιαην ηελ ειεχζεξε δηαθέλεζε ηφζν ηνπ θεθαιαένπ φζν θαη ησλ εκπνξεπκϊησλ ζε φιν ηνλ θφζκν κε ηελ Ϊξζε θϊζε πξνεγνχκελνπ πεξηνξηζκνχ. Ζ δηαδηθαζέα απηά ηεο απνξξχζκηζεο ησλ ξνψλ θεθαιαέσλ θαη αγαζψλ κεηϋβαιιε νπζηαζηηθϊ ηελ θαηαλνκά παξαγσγάο θαη ηζρχνο ζηνλ θφζκν. ην επφκελν δηϊγξακκα βιϋπνπκε ηε ζπκκεηνρά ζην ζρεκαηηζκφ ηνπ παγθφζκηνπ ΑΔΠ κηαο νκϊδα κεγϊισλ ρσξψλ απφ ην 1 σο ην 28. ΓηΪγξακκα 71 8 ΠΟΟΣΟ ΣΟ ΠΑΓΚΟΜΗΟ ΑΔΠ ΚΙΝΑ ΙΝΔΙΑ ΙΑΡΩΝΙΑ ΗΡΑ ΓΑΛΛΙΑ ΓΕΜΑΝΙΑ ΙΤΑΛΙΑ ΒΕΤΑΝΙΑ 77

79 Σα ζπκπεξϊζκαηα εέλαη πξνθαλά. ΜΫρξη ηηο αξρϋο ηνπ 19 νπ αηψλα ην κεξέδην ησλ πνιπϊλζξσπσλ ρσξψλ ηεο Κέλαο θαη ηεο Ηλδέαο ην κεξέδηφ ηνπο ζην παγθφζκην ΑΔΠ αλεξρφηαλ ζην 5%. Απφ ηηο αξρϋο ηνπ 19 νπ αηψλα θαη ηελ επηθξϊηεζε ηνπ θαπηηαιηζκνχ ην παγθφζκην ΑΔΠ ζρεκαηηδφηαλ απφ ηηο θαπηηαιηζηηθϋο κεηξνπφιεηο θπξέσο θαη ηηο κεγϊιεο θαπηηαιηζηηθϋο ρψξεο. Σε Βξεηαλέα, ηηο ΖΠΑ, ηε Γαιιέα, ηελ Ηηαιέα, ηελ Ηαπσλέα θαη ηε Γεξκαλέα. Σν κεξέδην ηεο Κέλαο θαη ηεο Ηλδέαο κεησλφηαλ ζε φιν ην δηϊζηεκα απφ ηηο αξρϋο ηνπ 19 νπ αηψλα σο θαη ηε δεθαεηέα ηνπ 197. Απφ ηε δεθαεηέα ηνπ 198 θαη κεηϊ ηα πξϊγκαηα αληεζηξϊθεζαλ. Σν κεξέδην ηεο Κέλαο Ϊξρηζε λα απμϊλεηαη κε ξπζκνχο ηαρχηαηνπο ελψ απμαλφηαλ θαη ην κεξέδην ηεο Ηλδέαο αιιϊ θαη ησλ ππφινηπσλ ρσξψλ. ΚαηΪ ην 198 ην ΑΔΠ ησλ αλαπηπγκϋλσλ ρσξψλ ησλ G7 αλεξρφηαλ ζην 5% ηνπ παγθφζκηνπ ΑΔΠ ελψ ηεο Κέλαο θαη ηεο Ηλδέαο ζην 3% γηα θϊζε κέα. Σα δεδνκϋλα απηϊ Ϊιιαμαλ ηαρχηαηα θαη ην 25 ην πνζνζηφ ησλ G7 αλεξρφηαλ ζην 42% ηεο Κέλαο ζην 15% θαη ηεο Ηλδέαο ζην 6% (δηϊγξακκα 71). ΓηΪγξακκα 72 ΠΟΟΣΟ ΣΟΤ ΠΑΓΚΟΜΗΟΤ ΑΔΠ ΥΡΟΛΟΙΡΟΣ ΚΟΣΜΟΣ 35% 198 G7 5% 198 ΜΕΓΑΛΕΣ ΑΝΑΡΤΥΓΜΕΝ ΕΣ ΧΩΕΣ 9% 198 ΚΙΝΑ 3% 198 ΙΝΔΙΑ 3% ΠΟΟΣΟ ΣΟΤ ΠΑΓΚΟΜΗΟΤ ΑΔΠ ΥΡΟΛΟΙΡΟΣ ΚΟΣΜΟΣ 27% 25 G7 42% 25 ΜΕΓΑΛΕΣ ΑΝΑΡΤΥΓΜΕΝ ΕΣ ΧΩΕΣ 1% 25 ΚΙΝΑ 15% 25 ΙΝΔΙΑ 6% 78

80 Ζ κεηαβνιά απηά άηαλ απνηϋιεζκα ησλ πνιχ ηαρχηεξσλ ξπζκψλ αλϊπηπμεο ησλ νηθνλνκηψλ ησλ αλαπηπζζφκελσλ ρσξψλ απ φηη ησλ αλαπηπγκϋλσλ φπσο δηαπηζηψλνπκε θαη ζην δηϊγξακκα πνπ αθνινπζεέ. ΓηΪγξακκα 73 Οη εμειέμεηο απηϋο άζαλ θπξέσο απνηϋιεζκα ηεο νηθνλνκηθά κεγϋζπλζεο ηεο Κέλαο ε νπνέα θη Ϋιαβε ηιηγγηψδεηο ξπζκνχο απφ ηε δεθαεηέα ηνπ 199 αιιϊ θπξέσο απφ ην 2 θαη κεηϊ (δηϊγξακκα 74) ΓηΪγξακκα 74 Ζ εμϋιημε ηεο νηθνλνκηθάο κεγϋζπλζεο ησλ κεγαιχηεξσλ αλαπηπγκϋλσλ θαπηηαιηζηηθψλ θαη ηκπεξηαιηζηηθψλ θϋληξσλ θαη ησλ κεγαιχηεξσλ αλαπηπζζφκελσλ νηθνλνκηψλ απφ ην 198 σο ζάκεξα πνπ θαέλεηαη ζην επφκελν δηϊγξακκα καο νδεγεέ κε ζρεηηθά αζθϊιεηα ζηελ πξφβιεςε πνπ πεξηϋρεη ην δηϊγξακκα

81 ΕΕ 25 ΗΡΑ ΙΑΡΩΝΙΑ ΙΝΔΙΑ ΚΙΝΑ ΒΑΖΙΛΙΑ ΩΣΙΑ ΥΡΟΛΟΙΡΟΙ ΕΕ 25 ΗΡΑ ΙΑΡΩΝΙΑ ΙΝΔΙΑ ΚΙΝΑ ΒΑΖΙΛΙΑ ΩΣΙΑ ΥΡΟΛΟΙΡΟΙ ΕΕ 25 ΗΡΑ ΙΑΡΩΝΙΑ ΙΝΔΙΑ ΚΙΝΑ ΒΑΖΙΛΙΑ ΩΣΙΑ ΥΡΟΛΟΙΡΟΙ ΓηΪγξακκα ΠΟΟΣΟ ΣΟ ΠΑΓΚΟΜΗΟ ΑΔΠ ΓηΪγξακκα 76 χκθσλα κε ηελ πξνβνιά πνπ επηρεηξεέηε ζην δηϊγξακκα 8 ην 23 κφλν ε Κέλα θαη ε Ηλδέα ζα Ϋρνπλ ην 4% ηνπ παγθφζκηνπ ΑΔΠ ελψ ην 24 ην πνζνζηφ απηφ ζα θηϊλεη ην 48%. Αλ ζηα πνζνζηϊ ηεο Κέλαο θαη ηεο Ηλδέαο πξνζζϋζνπκε θη απηϊ ησλ ππφινηπσλ κεγϊισλ αλαπηπζζφκελσλ νηθνλνκηψλ ην πνζνζηφ ζα μεπεξλϊ ην 6%. Ηδηαέηεξεο βαξχηεηαο εέλαη ε ζχλζεζε ηνπ ΑΔΠ. Ϋλα εμαηξεηηθϊ ζεκαληηθφ πνζνζηφ ηνπ ΑΔΠ ησλ αλαπηπγκϋλσλ ρσξψλ, θαη ηδηαέηεξα ησλ ΖΠΑ θαη ηεο Βξεηαλέαο, δεκηνπξγεέηαη ζηνλ ρξεκαηνπηζησηηθφ ηνκϋα. Απηφ βξέζθεηαη ζε απφιπηε αιιεινζχλδεζε κε ην δνιϊξην θαη ην ξφιν ηνπ ζαλ δηεζλϋο απνζεκαηηθφ λφκηζκα θαη ζαλ λφκηζκα ηνπ δηεζλνχο εκπνξένπ. ηα επφκελα δηαγξϊκκαηα βιϋπνπκε ηελ πξνζηηζϋκελε αμέα ζαλ πνζνζηφ ηνπ ΑΔΠ ζε κηα ζεηξϊ ρσξψλ θαζψο θαη ην ξπζκφ κεηαβνιάο ηεο γηα ην ρξνληθφ δηϊζηεκα

82 ΓηΪγξακκα ΠΡΟΣΗΘΔΜΔΝΖ ΑΞΗΑ ΣΖ ΒΗΟΜΖΥΑΝΗΑ. % ηνπ ΑΔΠ ΓηΪγξακκα ΜΔΣΑΒΟΛΖ ΣΖΝ ΠΡΟΣΗΘΔΜΔΝΖ ΑΞΗΑ ΣΖ ΒΗΟΜΖΥΑΝΗΑ Σα θϋξδε πνπ πξνζθνκέδνπλ κηα ζεηξϊ αλαπηπγκϋλσλ ρσξψλ απφ ην ρξεκαηνπηζησηηθφ ζχζηεκα θαη ην λφκηζκα δελ εέλαη πιϋνλ θαζφινπ δεδνκϋλα. Οη ζπλζάθεο πνπ επϋηξεπαλ ά επϋβαιιαλ θϊηη ηϋηνην αιιϊδνπλ ηαρχηαηα θαζψο Ϋλαο ζθιεξφο λνκηζκαηηθφο πφιεκνο βξέζθεηαη ζε εμϋιημε ν πφιεκνο ζην λνκηζκαηηθφ πεδέν αληαλαθιϊ ηηο κεηαβνιϋο ζην πεδέν ηεο παξαγσγάο. Ζ παξαγσγά δελ γέλεηαη πιϋνλ ζηηο αλαπηπγκϋλεο ρψξεο αιιϊ ζηηο αλαπηπζζφκελεο. Ζ Κέλα, κϋζσ ησλ ζπλδεδεκϋλσλ κεηαβνιψλ, πνπ Ϋγηλαλ ηφζν ζηελ Κέλα φζν θαη ζηηο αλαπηπγκϋλεο θαπηηαιηζηηθϋο ρψξεο 81

83 Ϋγηλε ε πξψηε ρψξα ζηνλ θφζκν ζηελ αμέα ηεο βηνκεραληθάο ηεο παξαγσγάο ην 211 (δηϊγξακκα 79). ΓηΪγξακκα 79 3 ΠΡΟΣΗΘΔΜΔΝΖ ΑΞΗΑ ΣΖ ΒΗΟΜΖΥΑΝΗΑ. ΓΗΔΚΑΣΟΜΜΤΡΗΑ ΓΟΛΑΡΗΑ πσο άηαλ αλακελφκελν ε ρψξα πνπ ζα θπξηαξρνχζε ζηελ παξαγσγά ζα θπξηαξρνχζε θαη ζην δηεζλϋο εκπφξην. ην επφκελν δηϊγξακκα βιϋπνπκε ην πνζνζηφ ηνπ παγθφζκηνπ εκπνξένπ πνπ θαηϋρνπλ νη ΖΠΑ ε Γεξκαλέα ε Ηαπσλέα θαη ε Κέλα απφ ην 197 σο ην 21. ΓηΪγξακκα

84 ην δηϊγξακκα 11 βιϋπνπκε ηελ θπξηαξρέα ζην δηεζλϋο εκπφξην ησλ ΖΠΑ σο ηε δεθαεηέα ηνπ 197. Σελ πησηηθά ηξνρηϊ ηνπο απφ ηε δεθαεηέα απηά σο ηε δεθαεηέα ηνπ 199, ηε κηθξά αλϊθακςά ηνπο θαηϊ ηε δεθαεηέα ηνπ 199 θαη ηελ απφηνκε θαη ξαγδαέα πηψζε ηνπο απφ ηε δεθαεηέα ηνπ 2. ην έδην δηϊγξακκα βιϋπνπκε ηελ αληνρά ηεο Γεξκαλέαο, παξϊ ηε κηθξά θϊκςε ηεο θαη ηελ θαηϊξξεπζε ηεο Ηαπσλέαο. Σν πιϋνλ εληππσζηαθφ φκσο δεδνκϋλν εέλαη ε απφηνκε θαη κε κεγϊινπο ξπζκνχο Ϊλνδνο ηεο Κέλαο ζην δηεζλϋο εκπφξην. Σν 21 ε Κέλα θαη ε Γεξκαλέα θαηεέραλ ηα κεγαιχηεξα πνζνζηϊ ηνπ δηεζλνχο εκπνξένπ Ϋρνληαο ππνζθειέζεη ηηο ΖΠΑ. ην δηϊγξακκα πνπ αθνινπζεέ βιϋπνπκε ην εκπνξηθφ ηζνδχγην δηαθφξσλ κεγϊισλ νηθνλνκηψλ θαηϊ ην 21. ΓηΪγξακκα 81 ΗΟΕΤΓΗΟ ΣΡΔΥΟΤΧΝ ΤΝΑΛΛΑΓΧΝ. % ηνπ ΑΔΠ 7,4 5,2 2,3,7 1,8 5,4-2,3-4,2-1,3-3,4-7,9 Σν δηϊγξακκα καο πιεξνθνξεέ πσο πιενλαζκαηηθϊ εκπνξηθϊ ηζνδχγηα Ϋρνπλ ε Γεξκαλέα θαη ε Ηηαιέα απφ ηηο παιηϋο κεηξνπφιεηο ηνπ θαπηηαιηζκνχ ελψ νη ΖΠΑ, ε Βξεηαλέα θαη ε Γαιιέα εέλαη ρψξεο ειιεηκκαηηθϋο. ε αληέζεζε ε Κέλα, ε Ρσζέα θαη ε ΚνξΫα εέλαη ρψξεο πιενλαζκαηηθϋο. ηηο ρψξεο ηνπ δηαγξϊκκαηνο πεξηιακβϊλεηαη θαη ε Σνπξθέα γηα ιφγνπο πνπ ζρεηέδνληαη κε ηηο ηδηαέηεξεο ζρϋζεηο ηεο κε ηελ ΔιιΪδα θαη βιϋπνπκε πσο ην ηζνδχγην ηξερνπζψλ ζπλαιιαγψλ ηεο εέλαη πνιχ ειιεηκκαηηθφ. 83

85 ΠΡΟ ΔΝΑ ΠΟΛΤΠΟΛΗΚΟ ΚΟΜΟ Οη κεηαβνιϋο πνπ άδε πεξηγξϊςακε ζην πεδέν ηεο παξαγσγάο θαη ηεο νηθνλνκέαο απφ ηε δεθαεηέα ηνπ 197 θαη κεηϊ επϋθεξαλ ζεκαληηθφηαηεο κεηαβνιϋο ζηελ παγθφζκηα θαηαλνκά ηζρχνο. Απφ ηνλ 19 ν αηψλα θαη κεηϊ ηε βηνκεραληθά επαλϊζηαζε ζηε Βξεηαλέα θαη ηελ θπξηαξρέα ηνπ θαπηηαιηζηηθνχ ηξφπνπ παξαγσγάο θαη νξγϊλσζεο ησλ θνηλσληψλ ζε φιν θαη πεξηζζφηεξεο ρψξεο εγεηηθά δχλακε ζε παγθφζκην επέπεδν άηαλ ε Βξεηαλέα ζηεξηδφκελε θπζηθϊ ζηελ νηθνλνκηθά εγεκνλέα ηεο. Ζ νηθνλνκηθά απηά εγεκνλέα κπνξνχζε θαη ζηάξηδε κηα ηζρπξά ζηξαηησηηθά κεραλά πνπ επϋβαιε ηε ζϋιεζε ηεο θπξέαξρεο αζηηθάο ηϊμεο ηεο Βξεηαλέαο ζε φιν ηνλ θφζκν. Απφ ηα ηϋιε ηνπ 19 νπ αηψλα ε Βξεηαληθά νηθνλνκέα βξϋζεθε ζε κε εγεκνληθά ζϋζε εμ αηηέαο ηεο κεγϊιεο αλϊπηπμεο ηεο νηθνλνκέαο ησλ ΖΠΑ πξσηέζησο αιιϊ θαη ησλ νηθνλνκηψλ ηεο Γεξκαλέαο θαη ηεο Ηαπσλέαο. Οη κεηαβνιϋο ζηελ νηθνλνκηθά ηζρχ ηεο εγϋηηδαο δχλακεο ηνπ θνξκνχ ησλ βαζηθψλ θαπηηαιηζηηθψλ ρσξψλ απφ ηηο αξρϋο ηνπ 2 νπ αηψλα φηαλ ε ηφηε εγϋηηδα δχλακε, ε Βξεηαλέα, Ϋραζε ηελ νηθνλνκηθά ηζρχ ηεο. Ϋρεη ζαλ απνηϋιεζκα ηε κεηαβνιά ζπλνιηθϊ ηεο ηζρχνο ηνπ θπξέαξρνπ ζε παγθφζκην επέπεδν κπινθ ρσξψλ. ΜεηΪ ην ηϋινο ηνπ 1 νπ παγθνζκένπ πνιϋκνπ, πνπ άηαλ ζε ζεκαληηθφ βαζκφ απνηϋιεζκα αθξηβψο απηάο ηεο κεηαβνιάο ηζρχνο, ζηελ παγθφζκηα ζθελά δελ ππάξμε πξφζπκνο εγϋηεο γηα ηνλ θαπηηαιηζκφ. Οη ΖΠΑ, πνπ εέραλ ηελ νηθνλνκηθά ηζρχ αξλάζεθαλ απηφ ην ξφιν, θαη κϋρξη ηνλ 2 ν παγθφζκην πφιεκν Ϋλαο πνιππνιηθφο θφζκνο εέρε αλαδπζεέ κε ηηο ρψξεο λα πεξηραξαθψλνληαη ζηα ζχλνξϊ ηνπο θαη ε πξψηε κεγϊιε παγθνζκηνπνέεζε ιακβϊλεη ηϋινο. ΜεηΪ ην 2 ν παγθφζκην πφιεκν νη ΖΠΑ, ζηεξηδφκελεο ζηε κεγϊιε νηθνλνκηθά ηζρχ ηνπο θαη ηελ εθ απηάο εθπνξεπφκελε ζηξαηησηηθά ηζρχ, αλϋιαβαλ ηελ παγθφζκηα εγεκνλέα ηνπ θαπηηαιηζηηθνχ θφζκνπ ζε κηα πεξένδν κϊιηζηα θαηϊ ηελ νπνέα Ϋλα Ϊιιν θνηλσληθννηθνλνκηθφ ζχζηεκα, απηφ ηνπ ζνζηαιηζκνχ, αζθνχζε κεγϊιε Ϋιμε ζηνπο εξγαδφκελνπο. Ζ ηζηνξέα φκσο δελ ζηακαηϊ θαη ν θαπηηαιηζκφο εέλαη Ϋλα εμαηξεηηθϊ αζηαζϋο αιιϊ θαη κε ζηαηηθφ ζχζηεκα. Έλα δπλακηθφ ζχζηεκα πνπ ε επζηϊζεηϊ ηνπ εμαξηϊηε απνθιεηζηηθϊ απφ ηνλ αλ ππϊξρεη δπλαηφηεηα αλαπαξαγσγάο ηνπ κϋζσ ησλ θεξδψλ. Γηα λα κπνξϋζνπκε λα δηαθξέλνπκε ηελ θαηεχζπλζε πξνο ηελ νπνέα θηλεέηαη ην παγθφζκην ζχζηεκα ζάκεξα πξϋπεη λα εμεηϊζνπκε θπξέσο ηελ θαηϊζηαζε ηεο εγϋηηδαο δχλακεο, ησλ ΖΠΑ, αιιϊ, δεπηεξεπφλησο, θαη ησλ κεγαιχηεξσλ ζπκκϊρσλ ηνπο. Έλαο πξψηνο, θαη εμαηξεηηθϊ ζεκαληηθφο δεέθηεο, ηεο ηζρχνο εέλαη ε Καζαξά Γηεζλάο Δπελδπηηθά ΘΫζε ησλ δηαθφξσλ ρσξψλ (Ζ δηεζλάο επελδπηηθά ζϋζε απνηππψλεη ζε ζπγθεθξηκϋλε ρξνληθά ζηηγκά ην χςνο ησλ απαηηάζεσλ θαη ππνρξεψζεσλ ησλ θαηνέθσλ κηαο ρψξαο Ϋλαληη ησλ κε θαηνέθσλ. Οη απαηηάζεηο θαη νη ππνρξεψζεηο αλαιχνληαη ζηηο βαζηθϋο θαηεγνξέεο ησλ Ϊκεζσλ επελδχζεσλ, ησλ επελδχζεσλ ραξηνθπιαθένπ, ησλ ινηπψλ επελδχζεσλ, ησλ ζπλαιιαγκαηηθψλ απνζεκϊησλ, θαζψο επέζεο θαη αλϊ ηνκϋα νηθνλνκέαο. Ζ δηαθνξϊ κεηαμχ ησλ απαηηάζεσλ θαη ησλ ππνρξεψζεσλ δέλεη ηελ θαζαξά επελδπηηθά ζϋζε ε νπνέα αλαιφγσο ηνπ πξνζάκνπ, ζεηηθνχ ε αξλεηηθνχ, ραξαθηεξέδεη ηε ρψξα σο θαζαξφ πηζησηά ε ρξεψζηε αληηζηνέρσο Ϋλαληη ηνπ ππφινηπνπ θφζκνπ). ην δηϊγξακκα 14 βιϋπνπκε ηελ Καζαξά Γηεζλά Δπελδπηηθά ΘΫζε ησλ ΖΠΑ απφ ην 1975 θαη κεηϊ. 84

86 ΓηΪγξακκα ΖΠΑ. ΚΑΘΑΡΖ ΓΗΔΘΝΖ ΔΠΔΝΓΤΣΗΚΖ ΘΔΖ. % ηνπ ΑΔΠ Ζ δηαδηθαζέα ππνβϊζκηζεο ηεο Καζαξάο Γηεζλνχο Δπελδπηηθάο ΘΫζεο ησλ ΖΠΑ εέλαη εμαηξεηηθϊ αξλεηηθά εμϋιημε γηα ηελ νκϊδα ησλ αλαπηπγκϋλσλ ρσξψλ ησλ νπνέσλ εγεέηαη απφ ην 2 ν παγθφζκην πφιεκν θαη κεηϊ. Ζ δηαδηθαζέα απηά μεθέλεζε ηε δεθαεηέα ηνπ 198 θαη ζπλερέδεηαη απμαλφκελε. ηαλ ε Δπελδπηηθά ΘΫζε κηαο ρψξαο κεηψλεηαη θϊπνηνλ Ϊιισλ ρσξψλ πξϋπεη λα απμϊλεηαη. ην επφκελν δηϊγξακκα βιϋπνπκε ηελ Καζαξά Γηεζλά Δπελδπηηθά ΘΫζε ησλ κεγαιχηεξσλ ρσξψλ. Ζ Σνπξθέα ζπκπεξηιακβϊλεηαη γηα ηνπο ιφγνπο πνπ αλαθϋξακε θαη ζην ηζνδχγην ηξερνπζψλ ζπλαιιαγψλ. 85

87 ΓηΪγξακκα 84 ΚΑΘΑΡΖ ΓΗΔΘΝΖ ΔΠΔΝΓΤΣΗΚΖ ΘΔΖ ΚΙΝΑ ΙΝΔΙΑ ΩΣΙΑ ΓΕΜΑΝΙΑ ΓΑΛΛΙΑ ΗΡΑ ΤΟΥΚΙΑ ΙΑΡΩΝΙΑ 63 56,9 53,1 56,4 45,1 32,5 29,9 3 27,8 3,8 28,7 29,6 23,2 22,5 22,6 23,5 17,9 21,2 7,9 8 6,6 6,4 1,1 67,8 36,4 24,3-7,5-9,1-11,8-8,5-7,5-13,3-14,1-13,1-18,2-16,8-18,7-27, ,2-45,9-5,7-11,3-16,1-17,5-15, , ,8-4,3-53,2-53,7-57, Ζ εγεκνληθά ζϋζε κηαο ρψξαο βξηζθφηαλ πϊληα, θαη βξέζθεηαη, ζε Ϊκεζε ζπζρϋηηζε κε ηε ζηξαηησηηθά ηζρχ ηεο. ΜΫζσ απηάο θπξέσο επηβϊιιεη ηα ζπκθϋξνληϊ ηεο θαη ηα ζπκθϋξνληα ησλ ζπκκϊρσλ ηεο. Κη απηφ αλεμϊξηεηα απφ αλ ζα θϊλεη ρξάζε ηεο ζηξαηησηηθάο ηζρχνο ηεο ά φρη. Ζ ζηξαηησηηθά εγεκνλέα ηεο Βξεηαλέαο ζηεξέρηεθε ζηελ ηζρχ ησλ θαλνληνθφξσλ ηεο. Ζ ζηξαηησηηθά ηζρχο ησλ ΖΠΑ ζηεξέρηεθε ζηα αεξνπιαλνθφξα θαη ηηο βϊζεηο ηεο ζε φιν ηνλ θφζκν. Οη κεηαβνιϋο απφ ηε δεθαεηέα ηνπ 198 πνπ ζπλνδεχνληαη απφ κεέσζε ηνπ εηδηθνχ βϊξνπο ησλ ΖΠΑ ζηελ παγθφζκηα νηθνλνκέα επεξϋαζε θαη ηελ ζηξαηησηηθά ηζρχ ηεο. ην επφκελν δηϊγξακκα βιϋπνπκε ηε δχλακε ηνπ ζηξαηνχ ησλ ΖΠΑ απφ ην 1793 σο ην 22 ζαλ πνζνζηφ ηνπ πιεζπζκνχ. 86

88 ΓηΪγξακκα 85 Παξαηεξνχκε ηελ θαηαθφξπθε αχμεζε ηνπ ζηξαηνχ ησλ ΖΠΑ απφ ην 2 ν παγθφζκην πφιεκν θαη κεηϊ θη απηφ αλ εμαηξϋζνπκε ηηο δχν θνξπθϋο πνπ νθεέινληαη ζηνπο πνιϋκνπο ζηελ ΚνξΫα θαη ην ΒηεηλΪκ. Απφ ηε δεθαεηέα ηνπ 197 παξαηεξνχκε κηα εμαηξεηηθϊ κεγϊιε κεέσζε ηνπ ζηξαηησηηθνχ πξνζσπηθνχ ησλ ΖΠΑ αθφκε θαη ζε πεξηφδνπο πνιεκηθάο ζχξξαμεο φπσο απηά ηνπ πνιϋκνπ ηνπ Κφιπνπ ην Ζ κεέσζε αθνξνχζε θαη ηηο δπλϊκεηο ησλ ΖΠΑ πνπ βξέζθνληαλ δηαζθνξπηζκϋλεο ζε δηϊθνξεο ρψξεο ηνπ θφζκνπ ζηηο ακεξηθϊληθεο βϊζεηο. ηα δχν δηαγξϊκκαηα πνπ αθνινπζνχλ βιϋπνπκε ηε ρξνληθά κεηαβνιά ηνπ πνζνζηνχ ησλ ζηξαηεπκϊησλ ησλ ΖΠΑ πνπ Ϋρνπλ αλαπηπρζεέ ζην εμσηεξηθφ (δηϊγξακκα 86) θαη ηνλ αξηζκφ ησλ ρσξψλ πνπ θηινμελνχλ 1 ά πεξηζζφηεξνπο ζηξαηηψηεο εηεζέσο θαη ηνλ αξηζκφ ησλ ρσξψλ πνπ θηινμελνχλ 1. ά πεξηζζφηεξα ζηξαηεχκαηα αλϊ Ϋηνο (δηϊγξακκα 87). 87

89 ΓηΪγξακκα ΑΡΗΘΜΟ ΥΧΡΧΝ ΜΔ ΑΜΔΡΗΚΑΝΗΚΔ ΒΑΔΗ ΓηΪγξακκα 87 3 ΑΡΗΘΜΟ ΥΧΡΧΝ ΜΔ ΠΑΝΧ ΑΠ 1 ΣΡΑΣΗΧΣΔ ΣΧΝ ΖΠΑ

90 Σα δηαγξϊκκαηα καο πιεξνθνξνχλ πσο ε ζηξαηησηηθά παξνπζέα ησλ ΖΠΑ ζην εμσηεξηθφ Ϋβαηλε κεηνχκελε απφ ηε δεθαεηέα ηνπ 198 θαη κεηϊ. ην επφκελν δηϊγξακκα βιϋπνπκε ηε κεηαβνιά ηεο ζηξαηησηηθάο δχλακεο ησλ ΖΠΑ ζε δηϊθνξεο πεξηνρϋο ηνπ θφζκνπ φπνπ εέραλ αλαπηπρζεέ απφ ην 195 σο ην 21. ΓηΪγξακκα ΑΡΗΘΜΟ ΣΡΑΣΗΧΣΧΝ ΔΚΣΟ ΖΠΑ. ΥΗΛΗΑΓΔ ΕΥΩΡΗ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΑΣΙΑ 21.pdf Σα δεδνκϋλα ηνπ δηαγξϊκκαηνο καο πιεξνθνξνχλ πσο ε απφζπξζε ησλ ακεξηθαληθψλ ζηξαηησηηθψλ δπλϊκεσλ ησλ ΖΠΑ μεθέλεζε απφ ηελ Αλαηνιηθά Αζέα ηε δεθαεηέα ηνπ 197 θη απφ ηελ Δπξψπε ζηηο αξρϋο ηεο δεθαεηέαο ηνπ 199. Ζ κεέσζε ζπλερέδεηαη κϋρξη ην 21. ηηο αξρϋο ηεο δεθαεηέαο ζηηο δχν απηϋο πεξηνρϋο ηνπ θφζκνπ εέραλ αλαπηπρζεέ 6. ακεξηθαλνέ ζηξαηηψηεο ελψ ην Ζ αχμεζε πνπ βιϋπνπκε απφ ην 2 θαη κεηϊ ζηε ΜΫζε Αλαηνιά δελ Ϋρεη ζρϋζε κε ηελ πξνεγνχκελε κφληκε ζηξαηησηηθά παξνπζέα ησλ ΖΠΑ. Δέλαη βξαρπρξφληεο επεκβϊζεηο, ζε θϊπνηεο πεξηπηψζεηο θϊησ απφ ηζρπξά πέεζε ησλ ζπκκϊρσλ ηνπο, θαη απνρψξεζε ησλ ζηξαηεπκϊησλ κεηϊ απφ θϊπνην ρξφλν φπσο βιϋπνπκε θαη ζηα δχν επφκελα δηαγξϊκκαηα. 89

91 ΓηΪγξακκα 89 Ζ αδπλακέα ησλ ΖΠΑ λα ζηεξέμνπλ ηελ παγθφζκηα εγεκνλέα ηνπο απνηππψλεηαη θαη ζηηο ζηξαηησηηθϋο δαπϊλεο. ην επφκελν δηϊγξακκα βιϋπνπκε ηηο δαπϊλεο γηα ηελ Ϊκπλα απφ ην 1935 σο ζάκεξα (θαη κε πξφβιεςε σο ην 22) ζαλ πνζνζηφ ηνπ νκνζπνλδηαθνχ πξνυπνινγηζκνχ. ΓηΪγξακκα ΖΠΑ. ΑΜΤΝΣΗΚΔ ΓΑΠΑΝΔ. % ΣΧΝ ΓΑΠΑΝΧΝ 9

92 Παξαηεξνχκε ηελ ηαρχηαηε κεέσζε ησλ ζηξαηησηηθψλ δαπαλψλ θαηϊ ηε δεθαεηέα ηνπ 197 θαη Σελ έδηα πνξεέα εέραλ θαη νη δαπϊλεο γηα ηε «βνάζεηα» ζε Ϊιιεο ζχκκαρεο ρψξεο φπσο βιϋπνπκε ζην δηϊγξακκα πνπ αθνινπζεέ. ΓηΪγξακκα 91 6 ΓΑΠΑΝΔ ΑΜΔΡΗΚΑΝΗΚΖ ΒΟΖΘΔΗΑ. % ηνπ ΑΔΠ Καζψο νη ΖΠΑ απνζχξνληαη απφ ηελ εγεκνλέα λϋεο δπλϊκεηο θαιχπηνπλ ην δεκηνπξγνχκελν θελφ. ηνλ πέλαθα πνπ αθνινπζεέ βιϋπνπκε ηελ ζηξαηησηηθά ηζρχ ησλ 1 κεγαιχηεξσλ ζηξαηησηηθψλ δπλϊκεσλ. 91

93 Ο πέλαθαο καο δεέρλεη πσο αξθεηϋο ρψξεο δηαζϋηνπλ κηα ηζρπξά ζηξαηησηηθά δχλακε πξνζαξκνζκϋλε θαη κε ηϋηνηα δνκά πνπ λα αληαπνθξέλεηαη ζηηο ηδηαηηεξφηεηεο ηεο αζθϊιεηαο ηνπο. Δθεέλν πνπ πξϋπεη επέζεο λα επηζεκαλζεέ εέλαη ν επαλεμνπιηζκφο ηεο Γεξκαλέαο θαη ηεο Ηαπσλέαο πνπ ζπλνδεχεηαη θη απφ Ϊξζε ησλ ζπληαγκαηηθψλ ξπζκέζεσλ γηα κε δξαζηεξηνπνέεζε ησλ ζηξαηησηηθψλ δπλϊκεσλ ηνπο ζην εμσηεξηθφ. Μηα λϋα θαηϊζηαζε δηακνξθψλεηαη πιϋνλ ζηε δηεζλά ζθελά κε κεηαβνιϋο ζεκαληηθφηαηεο ζηελ θαηαλνκά ηζρχνο. Μηα θαηϊζηαζε παξφκνηα κε απηά ηελ κεηϊ ηνλ 1 ν παγθφζκην πφιεκν θαέλεηαη πσο δηαλχνπκε πιϋνλ. Ζ βαζηθά νκνηφηεηα εέλαη πσο νη νηθνλνκηθϋο κεηαβνιϋο ππνρξϋσζαλ ηελ εγϋηηδα δχλακε, ηηο ΖΠΑ, λα ππνρσξάζνπλ θαη λϋεο δπλϊκεηο λα Ϋρνπλ πιϋνλ ζρεκαηηζζεέ ζε ζεκαληηθφ βαζκφ αιιϊ ρσξέο λα εέλαη θακέα ζε ζϋζε λα αλαιϊβεη ηελ εγεκνλέα. Ζ δχλακε ηεο Κέλαο αλϋξρεηαη ηαρχηαηα αιιϊ πξνο ην παξφλ θξαηϊ ρακεινχο γεληθϊ ηφλνπο ζηε δηεζλά ζθελά πεξηκϋλνληαο θαη θξνληέδνληαο λα απμάζεη θη Ϊιιν ηελ νηθνλνκηθά ηεο δχλακε. Βαζηθά κεηαβνιά εέλαη πσο δελ ππφθεηηαη πιϋνλ ππφ ηνλ Ϋιεγρν ησλ κεγϊισλ θαπηηαιηζηηθψλ θξαηψλ θαη Ϋρεη ηε δχλακε λα αληηζηϋθεηαη θαη λα κελ ελδέδεη ζηηο πηϋζεηο ηνπο. Απηφ θαέλεηαη θπξέσο πσο αξλεέηαη λα ππεξηηκάζεη ην λφκηζκϊ ηεο, αληέζεηα ην ππνηηκϊ, παέξλνληαο ζϋζε ζην ζθιεξφ λνκηζκαηηθφ πφιεκν πνπ δηεμϊγεηαη. Ζ Κέλα παέξλεη ζϋζε αγνξϊδνληαο κεγϊιεο πνζφηεηεο ρξπζνχ. Ζ δηαθνξϊ ηνπ ζάκεξα απφ απηά ηνπ ηϋινπο ηεο Βξεηαληθάο εγεκνλέαο εέλαη πσο ε παγθνζκηνπνέεζε δελ αληηζηξϊθεθε αλ θαη ππάξμαλ ηζρπξϊ θαηλφκελα 92