Δρακόπουλος Παναγιώτης Χημικός Μηχανικός ΕΜΠ Διευθυντής StoHellas. Θέμα : Σήμανση CE στα συστήματα εξωτερικής θερμομόνωσης (ETICS)

Transcript

1 Δρακόπουλος Παναγιώτης Χημικός Μηχανικός ΕΜΠ Διευθυντής StoHellas Θέμα : Σήμανση CE στα συστήματα εξωτερικής θερμομόνωσης (ETICS) Η πρόσφατη οικονομική κρίση είναι γνωστό πως έχει επιφέρει βαρύτατο πλήγμα στον κατασκευαστικό τομέα και την οικοδομική δραστηριότητα στην χώρα μας. Ταυτόχρονα και η αγορά δομικών υλικών έχει υποστεί σοβαρή μείωση δραστηριότητας και τζίρων και οι παραγωγοί αναζητούν νέα πεδία δραστηριοποίησης. Στο πλαίσιο αυτό την τελευταία 2ετία έχουν εμφανιστεί πολλά δομικά προϊόντα τα οποία παρουσιάζονται ως συστήματα εξωτερικής θερμομόνωσης. Οι πρόσφατες αλλαγές στην νομοθεσία με την εισαγωγή του ΚΕΝΑΚ και τα προγράμματα στήριξης της ενεργειακής αναβάθμισης των κτιρίων όπως το Εξοικονόμηση κατ οίκων έχουν αυξήσει κατακόρυφα το ενδιαφέρον των πολιτών γύρω από τα θέματα εξοικονόμησης ενέργειας στον κτιριακό τομέα και τα συστήματα εξωτερικής θερμομόνωσης κατ επέκταση. Ο έλεγχος και η εποπτεία αυτής της αναπτυσσόμενης αγοράς είναι πρακτικά ανύπαρκτος και πλέον με βάση τα τελευταία στοιχεία της αγοράς περισσότερα από 100 δομικά προϊόντα (από περισσότερες από 60 διαφορετικές εταιρείες) φερόμενα ως συστήματα εξωτερικής θερμομόνωσης κυκλοφορούν (παράγονται είτε εισάγονται) στην ελληνική αγορά, τα περισσότερα εκ των οποίων δεν φέρουν ούτε τις στοιχειώδεις πιστοποιήσεις και αποτελέσματα ελέγχου. Η άναρχη ανάπτυξη των συστημάτων αυτών είναι βέβαιο πως θα επηρεάσει την ποιότητα των κατασκευών στην χώρα μας με απρόβλεπτα αποτελέσματα, καθώς η εξωτερική θερμομόνωση ενσωματώνεται με μόνιμο τρόπο στο εξωτερικό περίβλημα του κτιρίου και αποτελεί για όσες δεκαετίες βρίσκεται σε λειτουργία την εξωτερική του επένδυση. Το σύστημα εξωτερικής θερμομόνωσης θα πρέπει να παρέχει εκτός από την δεδομένη θερμομόνωση ΚΑΙ κατάλληλη αντοχή στον χρόνο, τις καιρικές συνθήκες, τις μηχανικές καταπονήσεις, τις ανεμοπιέσεις, τις ισχυρές κρούσεις και οποιαδήποτε επίδραση μπορεί να επηρεάσει την ευστάθεια και πρόσφυση του συστήματος επι του κτιρίου. Η ασφάλεια τόσο των χρηστών των κτιρίων όσο και του κοινωνικού συνόλου είναι η πρώτη προτεραιότητα που οδήγησε στην ένταξη των συστημάτων εξωτερικής θερμομόνωσης σε μια από τις αυστηρότερες κατηγορίες συστημάτων ελέγχου συμμόρφωσης για να αποκτήσουν σήμανση CE. Το ΤΕΕ, ανακήρυξε το έτος 2010 ως «Έτος Εποπτείας της Αγοράς των Προϊόντων Δομικών Κατασκευών», με στόχο να τονισθεί η σημασία της εποπτείας στην αγορά των προϊόντων δομικών κατασκευών, δηλαδή των προϊόντων τα οποία ενσωματώνονται κατά τρόπο διαρκή στα δομικά έργα. Το Π.Δ. 334/94 περί «προϊόντων δομικών κατασκευών», που αποτελεί την προσαρμογή της Ελληνικής Νομοθεσίας προς την Οδηγία 89/106/ΕΟΚ «Προϊόντα Δομικών Έργων» και την τροποποίησή της από την Οδηγία 93/68/ΕΟΚ, επιβάλλει τα δομικά προϊόντα να συμμορφώνονται με τα Εναρμονισμένα Ευρωπαϊκά Πρότυπα (ΕΝ) ή τις Ευρωπαϊκές Τεχνικές Εγκρίσεις και να φέρουν σήμανση CE.

2 Τα συστήματα εξωτερικής θερμομόνωσης είναι συστήματα που κατεξοχήν ενσωματώνονται με τρόπο διαρκή στα δομικά έργα και σύμφωνα με την λογική της Οδηγίας 89/106/ΕΟΚ, θα πρέπει να συμμορφώνονται με Ευρωπαϊκή τεχνική έγκριση (ΕΤΑ). Στην προκειμένη περίπτωση η ΕΤΑ εκδίδεται σύμφωνα με την οδηγία ETAG004 που αφορά τα ETICS (External Thermal Insulation Composite Systems) και υποχρεώνει μετά τον έλεγχο των υλικών του συστήματος εξωτερικής θερμομόνωσης από το αρμόδιο εργαστήριο, ο παραγωγός να δηλώσει συμμόρφωση των παραγωγικών του διαδικασιών με βάση τα προβλεπόμενα στην ETA, ώστε να διασφαλίζεται η ποιότητα του τελικού προϊόντος που διανέμεται στην αγορά.. Πιο αναλυτικά σύμφωνα με την Οδηγία 89/106 και το ΠΔ334/94 η Ευρωπαϊκή Τεχνική Έγκριση (European Technical Approval, ETA) είναι «η ευνοϊκή τεχνική εκτίμηση της καταλληλότητας ενός προϊόντος η οποία βασίζεται σε ελέγχους, δοκιμές και αξιολόγηση...» (άρθρο 6 του ΠΔ) Η ύπαρξη ΕΤΑ δεν είναι ικανή συνθήκη για την κυκλοφορία στην Ευρωπαϊκή αγορά. Με βάση το Π.Δ/334/94 η συμφωνία υλικών και συστημάτων με την τεχνική έγκριση (ΕΤΑ) που διαθέτουν, υποδηλώνεται με την σήμανση CE του συστήματος των υλικών ( ΠΔ334/94, Αρθρο 4, παραγρ. 2β.) Θα επιθυμούσαμε να επισημάνουμε ότι για τα επί μέρους υλικά του συστήματος δεν είναι ούτε αναγκαία ούτε ικανή συνθήκη να φέρουν σήμανση CE (εκτός αν επιβάλλεται από την Οδηγία ή/και την υπάρχουσα Νομοθεσία) ώστε να έχει σήμανση CE το σύστημα. O παραγωγός θα πρέπει διαθέτει όλες τις προβλεπόμενες διαδικασίες ελέγχου παραγωγής (FPC=Factory Production Control) ώστε να διασφαλίζει την συνολική συμμόρφωση των προϊόντων με την τεχνική έγκριση (δηλαδή με τα υλικά που εστάλησαν για έλεγχο και πέρασαν τις δοκιμές ως σύστημα). Επισυνάπτεται η σήμανση CE του συστήματος StoTherm Vario 5, ως παράδειγμα στο τέλος της εισήγησης. Πρακτικά, η ΕΤΑ είναι μια απόδειξη του ελέγχου που έκανε κάποιο εργαστήριο για το σύστημα, μετά από αίτηση και με ευθύνη του παραγωγού. Η πραγματική συμμόρφωση του προϊόντος που διανέμεται στην αγορά γίνεται από την σήμανση CE βάση των υποχρεώσεων που επιβάλει η νομοθεσία για τα συστήματα εξωτερικής θερμομόνωσης (ETICS). H StoHellas εκπροσωπώντας τον Γερμανικό όμιλο Sto AG για περισσότερα από 18 χρόνια στην Ελλάδα, είναι ο πρωτοπόρος στον τομέα των συστημάτων εξωτερικής θερμομόνωσης. Η εξέλιξη των συστημάτων στην χώρα μας έχει υπάρξει ιδιαιτέρως αργή και ο βασικός λόγος ήταν η έλλειψη ενημέρωσης του κοινού και των μηχανικών, αλλά και η δυσπιστία για αυτή την νέα τεχνολογική προσέγγιση της θερμομόνωσης των κτιρίων. Σήμερα δυστυχώς έχουμε βρεθεί στην αντίπερα όχθη. Οι συνθήκες έτσι όπως διαμορφώνονται στην αγορά συστημάτων εξωτερικής θερμομόνωσης δημιουργούν ένα περιβάλλον αθέμιτου ανταγωνισμού το οποίο είναι βέβαιο πως θα οδηγήσει σε σοβαρό υποβιβασμό της ποιότητας, της απόδοσης και της ασφάλειας των συστημάτων αυτών. Για να δούμε πιο συγκεκριμένα το πλαίσιο που θα πρέπει να διαμορφωθεί, ας δούμε ένα παράδειγμα. Σύμφωνα με την ΕΤΑ 03/0027 (που σημαίνει πως έχει εκδοθεί το 2003 με αριθμό 0027)

3

4 Ο παραγωγός έχει, με βάση τα αναφερόμενα ΜΕΣΑ στην ΕΤΑ, την υποχρέωση να δηλώσει συμμόρφωση σύμφωνα με το σύστημα βεβαίωσης συμμόρφωσης 2 + (η νέα Ευρωπαϊκή νομοθεσία ορίζει πλέον το σύστημα ελέγχου 1) Σύμφωνα με το σχέδιο έκθεσης με τίτλο «Έλεγχος ασφάλειας προϊόντων δομικών κατασκευών» που εκπονήθηκε στο πλαίσιο της Εκδήλωσης με θέμα «Επιχειρηματικότητα χωρίς Εμπόδια: Ανοίγοντας Δρόμους για την Ανάπτυξη» του ΣΕΒ και της Στέγης της Ελληνικής Βιομηχανίας, οι υποχρεώσεις που προκύπτουν ανάλογα με το κάθε σύστημα συμμόρφωσης φαίνονται παρακάτω. Καθήκοντα Σύστημα Βεβαίωσης Συμμόρφωσης Παραγωγός Έλεγχος παραγωγής στο εργοστάσιο Πρώτη δοκιμή τύπου προϊόντος Έλεγχος δειγμάτων που ελήφθησαν στο εργοστάσιο Δήλωση Συμμόρφωσης CE Αναγνωρισμένος Οργανισμός Πρώτη δοκιμή τύπου προϊόντος Αρχική επιθεώρηση εργοστασίου και ελέγχου παραγωγής στο εργοστάσιο Διαρκής επιθεώρηση, αξιολόγηση και αναγνώριση ελέγχου παραγωγής στο εργοστάσιο Δοκιμές δειγμάτων από την ελεύθερη αγορά, το εργοστάσιο ή το εργοτάξιο Πιστοποίηση Προϊόντος Πιστοποίηση Συστήματος Ελέγχου και Παρακολούθησης της παραγωγής (FPC) Και πάλι σύμφωνα με το προαναφερθέν σχέδιο έκθεσης, τα συστήματα Βεβαίωσης της Συμμόρφωσης καθορίζονται λεπτομερώς στο Παράρτημα ΙΙ του ΠΔ 334/1994 και ταξινομούνται σύμφωνα με το βαθμό μεσολάβησης τρίτων μερών κατά τη διαδικασία αξιολόγησης της συμμόρφωσης του προϊόντος ως εξής: Σύστημα 1+: Πιστοποίηση συμμόρφωσης προϊόντος, με επιπλέον δειγματοληπτική δοκιμή δειγμάτων audit testing Σύστημα 1: Πιστοποίηση συμμόρφωσης προϊόντος χωρίς δειγματοληπτική δοκιμή δειγμάτων. Σύστημα 2+: Πιστοποίηση ελέγχου παραγωγής στο εργοστάσιο (Factory Production Control FPC), με επιπλέον συνεχή επιτήρηση. Σύστημα 2: Πιστοποίηση ελέγχου παραγωγής στο εργοστάσιο, χωρίς συνεχή επιτήρηση Σύστημα 3: Αρχική Δοκιμή Τύπου από εργαστήριο δοκιμών Σύστημα 4: Αρχική Δοκιμή Τύπου καθώς και έλεγχος της παραγωγής στο εργοστάσιο από τον ίδιο τον παραγωγό.

5 Μέσα στο κείμενο του πιστοποιητικού της Ευρωπαϊκής τεχνικής έγκρισης αναφέρονται συγκεκριμένα στο τρίτο και τέταρτο μέρος, μετά τα αποτελέσματα των ελέγχων και την αξιολόγηση του προϊόντος, τα ακόλουθα. «3 Evaluation of Conformity and CE marking 3.1 Attestation of conformity system Considering the Euroclasses B and F for reaction to fire, the system of attestation of conformity specified by the European Commission, regarding the continuous surveillance, assessment and approval of the factory production control, is system 2+. This system is described in the Council Directive 89/106/EEC Annex III, 2 (ii), First possibility, as follows: Declaration of conformity of the ETICS by the manufacturer on the basis of: a) Tasks of the manufacturer: 1. Initial type testing of the ETICS and the components, 2. Factory Production Control, including testing of samples taken at the factory in accordance with a control plan1) b) Tasks of the Notified Body: 3. Certification of factory production control on the basis of: Initial inspection of factory and of factory production control, Continuous surveillance, assessment and approval of factory production control. Considering the Euroclass B for reaction to fire, the system of attestation of conformity specified by the European Commission, regarding Euroclass characteristics for reaction to fire, is system 1. This system 1 is described in the Council Directive 89/106/EEC Annex III, 2 (i), as follows: Certification of the conformity of the ETICS by a Notified certification Body on the basis of: a) Tasks of the manufacturer: 1. Factory Production Control 2. Further testing of samples taken at the factory by the manufacturer in accordance with a control plan1) b) Tasks of the Notified Body: 3. Initial type testing of the ETICS and the components, 4. Initial inspection of factory and of factory production control, 5. Continuous surveillance, assessment and approval of factory production control. 1) The control plan has been deposited with the Centre Scientifique et Technique du Bâtiment and is only made available to the Notified Bodies involved in the conformity attestation procedure 3.2. Responsibilities Tasks of the manufacturer Initial type testing (System 2+) For initial type testing, the results of the tests performed as part of the assessment for the European Technical Approval can be used unless there are changes in the production line or plant. In such cases, the necessary initial type testing has to be agreed between the CSTB and the Notified Bodies involved. These tests could be taken over by the manufacturer for Declaration of Conformity.

6 Factory production control The ETA holder has a factory production control system in its plant (manufacturing of the adhesives, the base coat and the finishing coats) and exercises permanent internal control of production, including testing of samples in accordance with a control plan1). For the components of the ETICS which the ETA holder does not manufacture by himself, he makes sure that factory production control carried out by the other manufacturers gives the guaranty of the components compliance with the European Technical Approval. In this aim, he relies on national certification bodies and carries out himself controls on these components. The control plan1) and the provisions taken by the ETA holder for components not produced by himself has been agreed and deposited with the CSTB. This control plan1) will be given to the Notified Body chosen by the ETA holder to perform the foreseen tasks on attestation of conformity. The manufacturer shall only use raw materials supplied with the relevant inspection documents as laid down in the control plan1). The incoming raw materials are subjected to verifications by the manufacturer before acceptance. All the elements, requirements and provisions adopted by the manufacturer are documented in a systematic manner in the form of written policies and procedures. This production control system ensures that the ETICS and the components are in conformity with the European Technical Approval. The results of factory production control are recorded and evaluated. The records include at least the following information: designation of the product, raw material and components type of control or testing date of the product s manufacture and date of testing of the product or raw materials and components results of controls and testing and, if appropriate, comparison with requirements signature of person responsible for factory production control. The records shall be presented to the inspection body during the continuous surveillance. On request, they shall be presented to the Centre Scientifique et Technique du Bâtiment. Details of the extent, nature and frequency of testing and controls to be performed within the factory production control shall correspond to the control plan1) which is part of the technical documentation of this European Technical Approval. 1) The control plan has been deposited with the Centre Scientifique et Technique du Bâtiment and is only made available to the Notified Bodies involved in the conformity attestation procedure Tasks of the Notified Bodies Initial type testing (System 1) For initial type testing, the results of the tests performed as part of the assessment for the European Technical Approval can be used unless there are changes in the production line or plant. In such cases, the necessary initial type testing has to be agreed between the CSTB and the Notified Bodies involved. These tests could be taken over by the manufacturer for Declaration of Conformity.

7 Initial inspection of factory and factory production control The Notified Body shall ascertain that, in accordance with the control plan1), the factory (in particular the employees and the equipment) and the factory production control are suitable to ensure continuous and orderly manufacturing of the components according to the specifications mentioned in clause 2 of this ETA Continuous surveillance, assessment and approval of factory production control The Notified Body shall visit the factory at least one a year for surveillance because this manufacturer has a FPC system complying with ISO 9001 covering the manufacturing of the ETICS components. It has to be verified that the system of factory production control and the specified automated manufacturing process are maintained taking account the control plan1). Continuous surveillance and assessment of factory production control have to be performed according to the control plan1). During each visit, the Notified Body shall examine: the control register of raw materials, products in course of manufacture and finished products, the document attesting the application of the control frequencies, the conformity of the products subjected to this ETA. The results of continuous surveillance shall be made available on demand by inspection body, to the Centre Scientifique et Technique du Bâtiment. In cases where the provisions of the European Technical Approval and the control plan1) are no longer fulfilled, the EC conformity certificate of Factory Production Control shall be withdrawn. 3.3 CE marking The CE marking shall be affixed on the commercial documents accompanying the components of the ETICS. The symbol «CE» shall be followed by the identification number of the Notified Body involved and shall be accompanied by the following information: name and address or identifying mark of the ETA holder, the last two digits of the year in which the CE marking was affixed, number of the EC certificate of conformity of Factory Production Control, number of the European Technical Approval, ETICS trade name, number of the ETAG. 1) The control plan has been deposited with the Centre Scientifique et Technique du Bâtiment and is only made available to the Notified Bodies involved in the conformity attestation procedure. 4 Assumptions under which the fitness of the product for the intended use was favourably assessed 4.1 Manufacturing The components of this ETICS shall correspond as far as their composition and manufacturing process is concerned to the products subject to the approval tests. Manufacturing process is deposited with the Centre Scientique et Technique du Bâtiment. 4.2 Installation General It is the responsibility of the ETA holder to guarantee that the information about

8 design and installation of this ETICS are effectively communicated to the concerned people. These information can be given using reproductions of the respective parts of the European Technical Approval. Besides, all the data concerning the execution shall be clearly indicated on the packaging and/or the enclosed instruction sheets using one or several illustrations. In any case, it is suitable to comply with the national regulations and particularly concerning fires and wind load resistance. Only the components described in clause 1.1 with characteristics according to clause 2 of this ETA can be used for the ETICS. The requirements given in ETAG 004, chapter 7, have to be considered Design To bond the ETICS, the minimal surface area and the method of bonding shall comply with characteristics of the ETICS (see of this ETA) as well as the national regulations. In any case, the minimal surface shall be at least 20%. To mechanically fix the ETICS, the choice and the rate of the fixings shall be determined considering: the design wind load suction and the national regulations (taking into account the national safety factors, the design rules, ), the characteristic resistance of the anchors into the considered substrate (see installation parameters effective anchorage, characteristics resistance in the ETA of the anchor and/or in the annex 5 of this ETA), the safety in use of the ETICS (cf ), according to the method of fixing Execution The recognition and preparation of the substrate as well as the generalities about the execution of the ETICS shall be carried out in compliance with: chapter 7 of the ETAG no. 004, national regulations in effect. The particularities in execution linked to the different methods of fixing and the application of the rendering system shall be handled in accordance with ETAholder prescriptions. In particular it is suitable to comply with the quantities of rendering applied, the thickness regularity and the drying periods between 2 layers.» Οι παραπάνω υποχρεώσεις είναι δεδομένες για όλους τους παραγωγούς σε όλα τα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και δεν εξαρτώνται από την εναρμόνιση της εθνικής νομοθεσίας, καθώς είναι υποχρέωση που απορρέει από την ίδια την πιστοποίηση των συστημάτων σύμφωνα με την οδηγία ETAG004. Δυστυχώς στην χώρα μας την ίδια στιγμή που όλοι μιλάμε για υγιή ανάπτυξη της οικοδομικής δραστηριότητας και την εποπτεία της αγοράς, αποδεχόμαστε την κυκλοφορία συστημάτων εξωτερικής θερμομόνωσης τα οποία είτε δεν φέρουν ΕΤΑ και συνεπώς κυκλοφορούν εντελώς παράνομα στην ελληνική αγορά ( σε πολλές περιπτώσεις ούτε τα επιμέρους υλικά τους δεν φέρουν την προβλεπόμενη σήμανση CE, άρα και τα επιμέρους υλικά κυκλοφορούν παράνομα στην αγορά ) είτε έχουν κάνει την αρχική δοκιμή ελέγχου του δομικού προϊόντος αλλά δεν συμμορφώνονται στις λοιπές υποχρεώσεις που αφορούν στον έλεγχο παραγωγής και στους ελέγχους από τον κατάλληλο κοινοποιημένο φορέα.

9