ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, COM(2012) 492 final ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ Οι ρίζες της δημοκρατίας και της διατηρήσιμης ανάπτυξης: συνεργασία της Ευρώπης με την κοινωνία των πολιτών στον τομέα των εξωτερικών σχέσεων EL EL

2 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 1. ΙΣΤΟΡΙΚΟ Η σημασία της κοινωνίας των πολιτών Τι νοείται ως ΟΚΠ από την ΕΕ Ένα μεταβαλλόμενο τοπίο ΑΝΑΝΕΩΜΕΝΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΕ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΠΡΟΣΦΟΡΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΙΣΧΥΡΗ ΕΣΤΙΑΣΗ ΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ Χάραξη πολιτικής χωρίς αποκλεισμούς για την καλύτερη διακυβέρνηση Διαφάνεια και λογοδοσία στο εθνικό επίπεδο Κοινωνικές υπηρεσίες: εταιρικές σχέσεις για καλύτερη ποιότητα Συμβολή των ΟΚΠ στη διατηρήσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη Χάρτες πορείας της ΕΕ για τη συνεργασία με τις ΟΚΠ ΟΙ ΟΚΠ ΣΕ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΚΑΙ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΗΣ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΤΗΣ ΕΕ Η ανάπτυξη ικανοτήτων στο επίκεντρο των προσπαθειών Χρηματοδότηση που προσαρμόζεται στις τοπικές ανάγκες ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ EL 2 EL

3 ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ Οι ρίζες της δημοκρατίας και της διατηρήσιμης ανάπτυξης: συνεργασία της Ευρώπης με την κοινωνία των πολιτών στον τομέα των εξωτερικών σχέσεων 1. ΙΣΤΟΡΙΚΟ 1.1. Η σημασία της κοινωνίας των πολιτών Μια κοινωνία των πολιτών που διαθέτει μέσα δράσης αποτελεί ουσιαστική συνιστώσα οποιουδήποτε δημοκρατικού συστήματος και είναι από μόνη της πλεονέκτημα. Αντιπροσωπεύει και προωθεί τον πλουραλισμό και μπορεί να συμβάλει σε περισσότερο αποτελεσματικές πολιτικές, σε ισότιμη, διατηρήσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη. Είναι σημαντικός παράγοντας για την προώθηση της ειρήνης και την επίλυση των συγκρούσεων. Οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών (ΟΚΠ) εκφράζουν τις ανησυχίες των πολιτών, δραστηριοποιούνται στον δημόσιο βίο και συμμετέχουν σε πρωτοβουλίες για την ενίσχυση της συμμετοχικής δημοκρατίας. Αντικατοπτρίζουν την αυξανόμενη ζήτηση για διαφανή και υπεύθυνη διακυβέρνηση. Μολονότι τα κράτη φέρουν την κύρια ευθύνη για την ανάπτυξη και τη δημοκρατική διακυβέρνηση, η συνεργασία μεταξύ των κρατών και των ΟΚΠ μπορεί να συμβάλει στη αντιμετώπιση των προκλήσεων της φτώχειας, της επιδείνωσης των ανισοτήτων, του κοινωνικού αποκλεισμού και της μη διατηρήσιμης ανάπτυξης. Η συμμετοχή των ΟΚΠ στις διαδικασίες πολιτικής είναι ουσιώδης για τη διασφάλιση αποτελεσματικών και χωρίς αποκλεισμούς πολιτικών. Επομένως, οι ΟΚΠ συμβάλλουν στην ενίσχυση της λογοδοσίας και της νομιμότητας των κρατών, γεγονός που οδηγεί σε αυξημένη κοινωνική συνοχή και σε πιο ανοικτές και ισχυρές δημοκρατίες Τι νοείται ως ΟΚΠ από την ΕΕ Η έννοια των «ΟΚΠ» καλύπτει ευρύ φάσμα παραγόντων με διαφορετικούς ρόλους και εντολές. Οι ορισμοί διαφοροποιούνται με την πάροδο του χρόνου και ανάλογα με τους θεσμούς και τις χώρες. Η ΕΕ θεωρεί ότι στις ΟΚΠ περιλαμβάνονται όλες οι μη κρατικές και μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα δομές 1, που είναι αμερόληπτες και κατά της βίας, μέσω των οποίων οργανώνονται οι πολίτες για να επιδιώξουν κοινούς στόχους και ιδανικά, πολιτικής, πολιτιστικής, κοινωνικής ή οικονομικής φύσης. Πρόκειται για οργανώσεις που λειτουργούν σε τοπικό, εθνικό, περιφερειακό και διεθνές επίπεδο, αφορούν τις πόλεις και την ύπαιθρο, είναι επίσημες και ανεπίσημες. Η ΕΕ εκτιμά την ποικιλομορφία και τις ιδιαιτερότητες των ΟΚΠ. Συνεργάζεται με υπεύθυνες και διαφανείς ΟΚΠ που συμμερίζονται τη δέσμευσή της 1 Περιλαμβάνουν ΟΚΠ που βασίζονται στη συμμετοχή μελών, στον σκοπό, και ΟΚΠ που παρέχουν υπηρεσίες. Μεταξύ αυτών, συγκαταλέγονται επίσης οι τοπικές οργανώσεις, οι μη κυβερνητικοί οργανισμοί, οι οργανώσεις με βάση την πίστη, τα ιδρύματα, τα ερευνητικά κέντρα, οι οργανώσεις για θέματα ισότητας των φύλων και υπεράσπισης των δικαιωμάτων των ΛΟΑΔ (λεσβίες, ομοφυλόφιλοι, αμφιφυλόφιλοι και διεμφυλικοί), οι συνεταιρισμοί, οι επαγγελματικές και επιχειρηματικές οργανώσεις και τα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα μέσα ενημέρωσης. Οι συνδικαλιστικές οργανώσεις και οι εργοδοτικές οργανώσεις, οι καλούμενοι κοινωνικοί εταίροι, αποτελούν ειδική κατηγορία των ΟΚΠ. EL 3 EL

4 για την κοινωνική πρόοδο και τις θεμελιώδεις αξίες της ειρήνης, της ελευθερίας, των ίσων δικαιωμάτων και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας Ένα μεταβαλλόμενο τοπίο Κατά την τελευταία δεκαετία παρατηρήθηκαν αντικρουόμενες εξελίξεις. Σήμερα, οι ΟΚΠ αναγνωρίζονται ευρέως ως παράγοντες ανάπτυξης. Έχουν αυξηθεί αριθμητικά, προσαρμόζονται σε νέες κοινωνικές βάσεις και δημιουργούν συμμαχίες σε όλα τα επίπεδα. Οι ΟΚΠ ξεχωρίζουν χάρη στην ικανότητά τους να προσεγγίζουν, να εκπροσωπούν και να υπερασπίζονται ευάλωτες και κοινωνικά αποκλεισμένες ομάδες, παρέχοντάς τους μέσα δράσης, καθώς και να προωθούν την κοινωνική καινοτομία. Βάσει των δεδομένων αυτών οι κυβερνήσεις σε πολλές χώρες ενίσχυσαν τη συνεργασία τους με τις ΟΚΠ. Ωστόσο, η σχέση μεταξύ των κρατών και των ΟΚΠ είναι συχνά ευαίσθητη. Σε πολλές χώρες εξακολουθεί να κυριαρχεί περιορισμένη παράδοση διαλόγου και πολύ συχνά ο χώρος για την κοινωνία των πολιτών παραμένει στενός ή μειώνεται περισσότερο λόγω της εφαρμογής σοβαρών περιορισμών. Σε πολλές περιπτώσεις, οι ΟΚΠ που εστιάζονται στα ανθρώπινα δικαιώματα και την υπεράσπισή τους, συμπεριλαμβανομένων των γυναικείων οργανώσεων, αντιμετωπίζουν διάφορους περιορισμούς ως προς τις ευκαιρίες που τους δίδονται για να λειτουργήσουν και να εξασφαλίσουν χρηματοδότηση. Από την πλευρά τους, οι ΟΚΠ ενδέχεται να αντιμετωπίζουν προκλήσεις όσον αφορά την αντιπροσωπευτικότητά τους, τη διαφάνεια, την εσωτερική διακυβέρνηση και τις ικανότητές τους, την εξάρτηση από διεθνείς δωρητές καθώς και τον ανταγωνισμό για πόρους, που επιτείνεται λόγω της οικονομικής κρίσης. Επιπλέον, εμφανίζονται νέες και πιο ευέλικτες μορφές δράσης πολιτών και νέων: το κίνημα της «αραβικής άνοιξης» και το κίνημα της «κατάληψης» («Occypy») αναδεικνύουν το δυναμικό των κοινωνικών και πολιτιστικών κινημάτων ως παραγόντων αλλαγής. Ο χώρος και οι ευκαιρίες που προσφέρθηκαν από το Διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης διαδραματίζουν επίσης ουσιαστικό ρόλο στην πορεία αυτής της αλλαγής. 2. ΑΝΑΝΕΩΜΕΝΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΕ Ενόψει αυτού του πλαισίου, η Επιτροπή προτείνει μια ενισχυμένη και περισσότερο στρατηγική προσέγγιση στη συνεργασία της με τις τοπικές ΟΚΠ που καλύπτει όλες τις περιοχές, συμπεριλαμβανομένων των αναπτυσσόμενων χωρών, των γειτονικών χωρών και των χωρών της διεύρυνσης. Θα μελετηθούν δεόντως οι ιδιαιτερότητες κάθε χώρας, ιδίως όταν αφορούν εξαιρετικά ρευστό πολιτικό πλαίσιο. Η ΕΕ εκτιμά μια δυναμική, πλουραλιστική και ικανή κοινωνία των πολιτών και αναγνωρίζει τη σημασία των εποικοδομητικών σχέσεων μεταξύ των κρατών και των ΟΚΠ. Επομένως, η πολιτική της ΕΕ θα επικεντρωθεί στη δέσμευση των ΟΚΠ όσον αφορά, αφενός, την ενίσχυση των δημοκρατικών διαδικασιών και συστημάτων λογοδοσίας και, αφετέρου, την επίτευξη καλύτερων αναπτυξιακών αποτελεσμάτων 2. Η παρούσα ανακοίνωση καθορίζει τρεις προτεραιότητες για τη στήριξη από την ΕΕ: 2 Από τη δεκαετία του 70, η ΕΕ συνεργαζόταν προοδευτικά με ΟΚΠ μέσω συμμετοχικών πλαισίων πολιτικής και καθεστώτων στήριξης που εστιάζονταν στη συμμετοχή των οργανώσεων αυτών στον προγραμματισμό της ΕΕ. Η προσέγγιση αυτή αντικατοπτρίστηκε στην τελευταία ανακοίνωση (COM (2002) 598 τελικό) για τη συμμετοχή των μη κρατικών φορέων στην αναπτυξιακή πολιτική της ΕΕ. EL 4 EL

5 ενίσχυση των προσπαθειών για την προώθηση ευνοϊκού περιβάλλοντος για τις ΟΚΠ στις χώρες εταίρους προώθηση ουσιαστικής και διαρθρωμένης συμμετοχής των ΟΚΠ στις εσωτερικές πολιτικές των χωρών εταίρων, στον κύκλο προγραμματισμού της ΕΕ και στις διεθνείς διαδικασίες αύξηση της ικανότητας των τοπικών ΟΚΠ να ασκούν περισσότερο αποτελεσματικά το ρόλο τους ως ανεξάρτητοι αναπτυξιακοί παράγοντες. Σε επιχειρησιακό επίπεδο, θα ληφθούν υπόψη οι αρχές της συγκέντρωσης και της διαφοροποίησης 3 ενώ παράλληλα θα ενσωματωθεί σε όλα τα μέσα και προγράμματα και σε όλους τους τομείς συνεργασίας μια περισσότερο στρατηγική συνεργασία με τις ΟΚΠ. Η ΕΕ θα στηρίξει την εφαρμογή των διατάξεων της παρούσας ανακοίνωσης στο πλαίσιο του πολιτικού διαλόγου και του στρατηγικού διαλόγου με τις χώρες εταίρους. Η εκπόνηση χαρτών πορείας της ΕΕ για τη συνεργασία με τις ΟΚΠ 4 σε επίπεδο χώρας θα πρέπει να ενεργοποιήσει και να εξασφαλίσει τον διαρθρωμένο διάλογο και τη στρατηγική συνεργασία, αυξάνοντας τη συνοχή και τον αντίκτυπο των ενεργειών της ΕΕ. Η νέα πολιτική βασίζεται στα αποτελέσματα του παγκόσμιου «Διαρθρωμένου Διαλόγου για τη συμμετοχή των ΟΚΠ και των τοπικών αρχών στην αναπτυξιακή συνεργασία της ΕΕ» 5 ( ). Η πρωτοβουλία επέτρεψε την εις βάθος αναθεώρηση της πολυσχιδούς εταιρικής σχέσης με τις ΜΚΟ η οποία αφορά τόσο πτυχές πολιτικής και στρατηγικής όσο και επιχειρησιακά θέματα και ζητήματα χρηματοδότησης. Κατέληξε σε κοινό όραμα για μια περισσότερο φιλόδοξη και συνεκτική συνεργασία της ΕΕ με τις ΟΚΠ. Επιπλέον, η παρούσα ανακοίνωση αναπτύσσει περαιτέρω τις διατάξεις σχετικά με τις ΟΚΠ που περιλαμβάνονται στο νέο Πρόγραμμα δράσης για αλλαγή 6 και λαμβάνει υπόψη της την ανανεωμένη Ευρωπαϊκή Πολιτική Γειτονίας 7, τις πρόσφατες στρατηγικές διεύρυνσης 8 και τις δηλώσεις σχετικά με τη δημοσιονομική στήριξη της ΕΕ σε τρίτες χώρες 9, μαζί με τις διεθνείς δεσμεύσεις βάσει της Σύμπραξης του Μπουσάν του 2011 για αποτελεσματική αναπτυξιακή συνεργασία 10. Επίσης, ενσωματώνει τα αποτελέσματα της ηλεκτρονικής διαβούλευσης σχετικά με τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών στην αναπτυξιακή συνεργασία Όπως προτείνεται στη νέα πολιτική της ΕΕ για την ανάπτυξη («Ένα πρόγραμμα δράσης για αλλαγή»), η διμερής αναπτυξιακή συνεργασία της ΕΕ θα συγκεντρώνεται σε τρεις τομείς κατ ανώτατο όριο σε κάθε χώρα εταίρο και οι πόροι θα εστιάζονται στις χώρες που τους χρειάζονται περισσότερο, ιδίως στις χώρες που βρίσκονται σε ευάλωτη κατάσταση, και όπου μπορούν να έχουν το μεγαλύτερο αντίκτυπο στην ανάπτυξη, από την άποψη της μείωσης της φτώχειας. Βλέπε τμήμα 4.5. Διαρθρωμένος διάλογος: COM (2011) 637, Συμπεράσματα Συμβουλίου 9316/12. COM (2011) 303. COM (2010) 660. COM (2011) 638, Συμπεράσματα Συμβουλίου 9323/12. DEVCO «Πείτε τη γνώμη σας» (2012): EL 5 EL

6 3. ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΠΡΟΣΦΟΡΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Η ικανότητα των ΟΚΠ να συμμετέχουν σε διαφορετικούς τομείς του δημόσιου βίου εξαρτάται από μια σειρά προϋποθέσεων που κοινώς καλούνται «το πρόσφορο περιβάλλον για τις ΟΚΠ», για το οποίο διάφοροι παράγοντες είναι υπεύθυνοι. Οι ΟΚΠ για να ασκούν τις δραστηριότητές τους χρειάζονται ένα δημοκρατικό νομικό και δικαστικό σύστημα το οποίο να είναι αποτελεσματικό και να κατοχυρώνει σ αυτές τις οργανώσεις το de jure και de facto δικαίωμα του συνεταιρίζεσθαι και της εξασφάλισης χρηματοδότησης μαζί με την ελευθερία της έκφρασης, της πρόσβασης σε πληροφορίες και της συμμετοχής στον δημόσιο βίο. Η ευθύνη για τη διασφάλιση αυτών των βασικών προϋποθέσεων βαρύνει πρωταρχικά το κράτος. Ωστόσο, σε πολλές χώρες δεν υφίσταται το ευνοϊκό νομικό και ρυθμιστικό πλαίσιο για την κατοχύρωση του δικαιώματος των ΟΚΠ να ασκούν τις δραστηριότητές τους ανεξάρτητα και ελεύθερα από ανεπιθύμητες παρεμβάσεις. Οι κυβερνήσεις ορισμένων χωρών δεν αναγνωρίζουν τον ρόλο των ΟΚΠ. Ως εκ τούτου, οι ΟΚΠ συχνά αντιμετωπίζουν περιορισμούς σχετικά με το νομικό και πολιτικό πλαίσιο στο οποίο εργάζονται, προσπάθειες να θιγεί η αξιοπιστία τους ή να ποινικοποιηθεί η δράση τους, περιορισμούς στην πρόσβαση σε κεφάλαια, εκφοβισμό ή ακόμα και φυσική παρενόχληση, κράτηση και βίαιες επιθέσεις. Σε αυτό το πλαίσιο, η διεθνής κοινότητα, της ΕΕ συμπεριλαμβανομένης, έχει υποχρέωση να υπερασπιστεί την ύπαρξη χώρου δράσης τόσο για τις ΟΚΠ όσο και για τους ιδιώτες. Η ΕΕ θα πρέπει να δίδει πρώτη το καλό παράδειγμα, ασκώντας πίεση ομοτίμων μέσω της διπλωματίας και του πολιτικού διαλόγου με τις κυβερνήσεις και εκδηλώνοντας δημοσίως την ανησυχία της για την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η ΕΕ πρωτοπορεί επίσης στην ανάπτυξη αυστηρότερων προτύπων και μηχανισμών προώθησης και προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στους κόλπους των Ηνωμένων Εθνών, του Συμβουλίου της Ευρώπης και του ΟΑΣΕ. Η ΕΕ θα ενισχύσει τις προσπάθειές της για την παρακολούθηση των νομοθετικών και κανονιστικών διατάξεων καθώς και των επιχειρησιακών ζητημάτων που μπορεί να θίγουν τις ΟΚΠ, σύμφωνα με τις διεθνείς της δεσμεύσεις. Παράλληλα, η ΕΕ θα ενθαρρύνει τις πρωτοβουλίες των ΟΚΠ και θα στηρίζει διεθνείς ρυθμίσεις για την προώθηση πρόσφορου περιβάλλοντος για τις ΟΚΠ 12 και για την παρακολούθησή του. Η ΕΕ θα συνεχίσει να λαμβάνει μέτρα σε χώρες όπου η κυβέρνηση δεν αναγνωρίζει την κοινωνία των πολιτών με συνέπεια να παρατηρούνται παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Όταν μια χώρα μειώνει τη δέσμευσή της αναφορικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις θεμελιώδεις αξίες, η ΕΕ μπορεί να αναστείλει τη συνεργασία με τις εθνικές αρχές και να ενισχύσει τη στήριξή της στον τοπικό πληθυσμό μέσω των ΟΚΠ. Μετά την επανάσταση των γιασεμιών στην Τυνησία, διατέθηκε στην κυβέρνηση ένα πρόγραμμα στήριξης για την οικονομική ανάκαμψη υπό τον όρο ότι αυτή θα θέσπιζε νέο νόμο για την ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι. Ο νόμος αυτός τροποποίησε τις προϋποθέσεις που χρησιμοποιούνταν από το προηγούμενο καθεστώς για να ελέγχει την εν λόγω ελευθερία. Η ΕΕ στη συνεργασία της με τις κυβερνήσεις εταίρους θα επιδιώξει να ενισχύσει την ικανότητα των δημοσίων αρχών να εργάζονται εποικοδομητικά με την κοινωνία των πολιτών, 12 Βλέπε επίσης το έγγραφο για την Σύμπραξη του Μπουσάν που αναφέρεται στην υποσημείωση 10. EL 6 EL

7 βελτιώνοντας την εμπιστοσύνη και τις ικανότητες για τη δημιουργία διαλόγου και ευκαιριών εταιρικών σχέσεων. Η ΕΕ θα συνεχίσει να προσφέρει συμβουλές και στήριξη για την ενδυνάμωση των δημοκρατικών θεσμών και των μεταρρυθμίσεων, ιδίως με τη βελτίωση της ικανότητας των αρμόδιων χάραξης πολιτικής και των δημοσίων υπαλλήλων να συνεργάζονται με τις ΟΚΠ. Η ΕΕ θεωρεί ότι ο ρόλος των ανεξάρτητων μέσων ενημέρωσης, συμπεριλαμβανομένων των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, είναι σημαντικός. Συμβάλλουν σε μια ανοικτή κοινωνία με βάση τον διάλογο, την πολιτιστική ποικιλομορφία και την κριτική σκέψη, και ενισχύουν την υποχρέωση λογοδοσίας τόσο των κυβερνήσεων όσο και των ΟΚΠ. Έμμεσα, και οι ΟΚΠ πρόκειται να διαδραματίσουν ρόλο, ιδίως όσον αφορά την εξασφάλιση της ανεξαρτησίας τους από το κράτος, την αντιπροσωπευτικότητα και την εσωτερική τους διακυβέρνηση, τη διαφάνεια και την υποχρέωση λογοδοσίας. Ως παράγοντες ανάπτυξης, οι ΟΚΠ μοιράζονται την ευθύνη να λογοδοτούν για τα αποτελέσματα της δράσης τους, ιδίως στη βάση τους. Διάφορες αυτορυθμιστικές πρωτοβουλίες κερδίζουν διεθνή αναγνώριση, όπως οι αρχές της Κωνσταντινούπολης όσον αφορά την αποτελεσματικότητα των ΟΚΠ για την ανάπτυξη και άλλοι χάρτες λογοδοσίας που αφορούν συγκεκριμένους παράγοντες ή εθνικοί κώδικες δεοντολογίας. Η ΕΕ ενθαρρύνει τις περαιτέρω προσπάθειες σε αυτόν τον τομέα. 4. ΙΣΧΥΡΗ ΕΣΤΙΑΣΗ ΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ Η συμμετοχή των τοπικών ΟΚΠ ως εταίρων στον διάλογο και στην εποπτεία θα βρίσκεται στο επίκεντρο της μελλοντικής δέσμευσης της ΕΕ. Η Ένωση πιστεύει στην αξία της συμμετοχής των ΟΚΠ στις εθνικές πολιτικές και έχει αναλάβει την υποχρέωση να την προωθήσει. Η στήριξη των ΟΚΠ ως παρόχων υπηρεσιών, που στο παρελθόν ενισχύθηκε ιδιαίτερα από την ΕΕ, θα προσαρμοστεί. Όπου είναι δυνατόν, θα πρέπει να εντάσσεται σε συνεργατικές εταιρικές σχέσεις στις οποίες θα συμμετέχουν διάφοροι παράγοντες, σε συντονισμό με τις εθνικές αρχές, με μακροπρόθεσμο στόχο την προώθηση περισσότερο υπεύθυνων, αποτελεσματικών και βιώσιμων συστημάτων στην υπηρεσία του πληθυσμού. Επιπλέον, οι πρωτοβουλίες των ΟΚΠ μπορούν να στηριχθούν όταν αφορούν ζητήματα που δεν λαμβάνονται δεόντως υπόψη στο πλαίσιο των εθνικών πολιτικών αλλά που είναι ουσιαστικά για την κοινωνική πρόοδο και αντικατοπτρίζουν ανησυχίες σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα καθώς και τις πτυχές της διατηρήσιμης ανάπτυξης. Περαιτέρω, θα στηριχθούν οι πρωτοβουλίες και καινοτομίες που προέρχονται από τις ΟΚΠ για την προώθηση ισότιμης και διατηρήσιμης ανάπτυξης. Για τις χώρες που βρίσκονται σε ευάλωτη κατάσταση, σε κρίση ή στην μετά τις συγκρούσεις περίοδο απαιτείται συγκεκριμένη προσέγγιση. Η ΕΕ αναγνωρίζει τον ουσιαστικό ρόλο των ΟΚΠ στον τομέα της ειρήνης και της ασφάλειας, ιδίως όσον αφορά την πρόληψη των συγκρούσεων, την εδραίωση της ειρήνης και την οικοδόμηση του κράτους. Η ΕΕ πρωτοπορεί στην προώθηση της συμμετοχής των ΟΚΠ στις φάσεις προγραμματισμού της ΕΕ. Η προσέγγιση αυτή υιοθετήθηκε προοδευτικά, ιδίως στις χώρες της Αφρικής, της Καραϊβικής και του Ειρηνικού, σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις της Συμφωνίας του Κοτονού. Θα πρέπει να καταβληθούν περαιτέρω προσπάθειες για να εδραιωθεί η πρακτική αυτή σε όλες τις περιοχές. EL 7 EL

8 4.1. Χάραξη πολιτικής χωρίς αποκλεισμούς για την καλύτερη διακυβέρνηση Η συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών στις διαδικασίες δημόσιας πολιτικής και στους στρατηγικούς διαλόγους οδηγεί σε αποτελεσματικές και χωρίς αποκλεισμούς πολιτικές, εάν συνδυαστεί με τη δέουσα κατανομή πόρων και τη χρηστή διαχείριση. Η συμμετοχή των ΟΚΠ αποτελεί βασική πτυχή του σχεδιασμού πολιτικών που ανταποκρίνονται στις ανάγκες των πολιτών. Οι κυβερνήσεις μπορούν να επωφεληθούν από την εποικοδομητική συμμετοχή των ΟΚΠ στην ανάπτυξη, εφαρμογή και παρακολούθηση των εθνικών στρατηγικών, σε όλα τα επίπεδα. Η πολιτική βούληση των δημοσίων αρχών σχετικά με τη συνεργασία είναι ουσιώδης και η ΕΕ θα ενθαρρύνει τις ενέργειες προς αυτή την κατεύθυνση. Η ΕΕ θα επενδύσει περισσότερο στην προώθηση, στήριξη και παρακολούθηση αποτελεσματικών μηχανισμών για τη διενέργεια διαλόγων που να είναι προσανατολισμένοι στα αποτελέσματα, τονίζοντας το γεγονός της συμμετοχής πολλών ενδιαφερομένων μερών σ αυτούς. Οι εθνικοί ή τομεακοί διάλογοι πολιτικής θα πρέπει να περιλαμβάνουν όλους τους ενδιαφερόμενους παράγοντες, όπως τις ΟΚΠ και τον ιδιωτικό τομέα, ενδεχομένως, καθώς και τις κυβερνήσεις εταίρους, τις τοπικές αρχές, τα κοινοβούλια και άλλα εθνικά θεσμικά όργανα. Για να είναι εποικοδομητικός ένας διάλογος πρέπει να διενεργείται έγκαιρα, να μπορεί να προβλεφθεί και να διέπεται από διαφάνεια. Επίσης, για να είναι αξιόπιστη μια διαδικασία πολιτικής, οι ΟΚΠ θα πρέπει να είναι ανεξάρτητες, αντιπροσωπευτικές και ικανές. Με τη στήριξη ενός συγκεντρωτικού μηχανισμού χρηματοδότησης στον οποίο συνεισφέρουν πολλοί δωρητές και συγχρηματοδοτεί η ΕΕ, οι ΟΚΠ στη Γκάνα συμβάλλουν ενεργά στις εργασίες της επιτροπής δημοσίου συμφέροντος και λογοδοσίας η οποία παρακολουθεί και υποβάλλει εκθέσεις για τα έσοδα από το πετρέλαιο και το αέριο, των οποίων η σημασία αυξάνεται όλο και περισσότερο. Μέσω διαβουλεύσεων, προτάσεων και παρουσιάσεων στην αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή, οι ΟΚΠ έχουν επιτύχει να επηρεάσουν την εκπόνηση σημαντικής νομοθεσίας στον τομέα της ενέργειας. Επί του παρόντος, παρακολουθούν την εφαρμογή της νομοθεσίας αυτής, αυξάνουν την ενημέρωση σχετικά με το θέμα αυτό και καλούν την κυβέρνηση να λογοδοτήσει σχετικά με πιθανές παραβιάσεις. Οι μηχανισμοί διαλόγου προσαρμόζονται στη χώρα, στον τομέα και στους συμμετέχοντες παράγοντες. Για παράδειγμα, οι συνδικαλιστικές οργανώσεις των εργαζομένων και οι εργοδοτικές οργανώσεις είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με τον ανεξάρτητο κοινωνικό διάλογο, μεταξύ άλλων με τις εθνικές αρχές αναφορικά με πολιτικές που επηρεάζουν την αγορά εργασίας. Σε τοπικό επίπεδο, θα πρέπει να προωθηθούν οι μηχανισμοί διαλόγου μεταξύ των ΟΚΠ και των τοπικών αρχών δεδομένου ότι προσφέρουν χρήσιμα στοιχεία για τη χάραξη πολιτικής σε αποκεντρωμένο πλαίσιο. Με αυτόν τον τρόπο ενισχύεται η ανταπόκριση των εθνικών πολιτικών στην τοπική πραγματικότητα. Οι ΟΚΠ μπορούν επίσης να συμβάλουν στην κινητοποίηση πόρων και κοινωνικού κεφαλαίου σε τοπικό επίπεδο, στην ανταλλαγή πληροφοριών και στην προώθηση της συμμετοχής περιθωριοποιημένων ομάδων, συμβάλλοντας με αυτόν τον τρόπο στη βελτίωση της τοπικής διακυβέρνησης και της εδαφικής συνοχή. EL 8 EL

9 Οι εθελοντικές συμφωνίες εταιρικής σχέσης FLEGT (Επιβολή της δασικής νομοθεσίας, διακυβέρνηση και εμπόριο) είναι διμερείς εμπορικές συμφωνίες που έχουν ως στόχο την κατοχύρωση της νομιμότητας της ξυλείας που εξάγεται στην ΕΕ και τη στήριξη των αναπτυσσόμενων χωρών όσον αφορά τη βελτίωση της διακυβέρνησης των δασών. Οι συμφωνίες FLEGT προωθούν τον διάλογο μεταξύ των ενδιαφερομένων μερών στις χώρες εταίρους και επιτρέπουν στις ΟΚΠ να συμβάλλουν ενεργά στην καταγραφή των προκλήσεων της διακυβέρνησης, να βοηθούν στην ανάπτυξη των ρυθμιστικών και τεχνικών μέτρων που απαιτούνται και να παρακολουθούν την εφαρμογή της εθελοντικής συμφωνίας εταιρικής σχέσης. Στην Ινδονησία, οι ΟΚΠ διαπίστωσαν ότι η συμφωνία FLEGT τους επέτρεψε να συμμετάσχουν ουσιαστικά αντί να αισθάνονται εξαρτημένες από την κυβέρνηση και τις μεγάλες εταιρείες Διαφάνεια και λογοδοσία στο εθνικό επίπεδο Η κακή διακυβέρνηση εμποδίζει την ανάπτυξη. Η υποχρέωση λογοδοσίας των κυβερνώντων για τις πράξεις τους είναι ουσιαστική για την καλύτερη διακυβέρνηση. Στα δημοκρατικά συστήματα το καθήκον αυτό ελέγχου βαρύνει κυρίως τα κοινοβούλια. Οι ΟΚΠ μπορούν επίσης να διαδραματίσουν ρόλο στην προώθηση της εθνικής λογοδοσίας σε τοπικό και εθνικό επίπεδο μέσω ελεύθερης, σαφούς και προσβάσιμης ροής πληροφοριών. Μπορούν να συμβάλουν στην ενίσχυση του σεβασμού του κράτους δικαίου με την παρακολούθηση της αποτελεσματικής εφαρμογής των νόμων και των πολιτικών και μπορούν να κινήσουν και στηρίξουν τις προσπάθειες κατά της διαφθοράς. Με την ανάλυση των προτάσεων προϋπολογισμού και τη συνεισφορά σ αυτές, τον έλεγχο και την παρακολούθηση των δημοσίων εσόδων και δαπανών και τη στήριξη της εξοικείωσης των πολιτών με τα θέματα προϋπολογισμού, οι ΟΚΠ διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στις διαδικασίες του προϋπολογισμού και βοηθούν να εξασφαλιστεί η αποτελεσματική και αποδοτική χρήση των δημοσίων πόρων. Η σύνδεση του προϋπολογισμού με τις προτεραιότητες και τις ανάγκες του λαού καθώς και με τα ανθρώπινα δικαιώματα μπορεί να αυξήσει τον αντίκτυπο στη μείωση της φτώχειας και στην ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς. Η ΕΕ θα πρέπει να εντείνει τη στήριξή της στις προσπάθειες που καταβάλλουν οι χώρες να ενισχύσουν τα εθνικά συστήματα λογοδοσίας, να προωθήσει τον εποπτικό ρόλο των ΟΚΠ παράλληλα με τα κοινοβούλια, τα ανώτατα όργανα ελέγχου, τους οργανισμούς παρακολούθησης των δημοσίων συμβάσεων και τα μέσα ενημέρωσης. Η ΕΕ θα στηρίξει τις ικανότητες των ΟΚΠ να συμβάλουν αποδοτικά στα συστήματα αυτά με μακροπρόθεσμο ορίζοντα, ιδίως σε τοπικό επίπεδο όπου στον τομέα της «κοινωνικής λογοδοσίας» αναδύεται ένα ευρύ φάσμα διαφοροποιημένων και καινοτόμων προσεγγίσεων μεταξύ άλλων με τη χρήση των νέων τεχνολογιών. Σύμφωνα με την πρόσφατη ανακοίνωση «Η μελλοντική προσέγγιση για τη δημοσιονομική στήριξη της ΕΕ στις τρίτες χώρες» (2011), η ΕΕ, κατά τη χρήση δημοσιονομικής στήριξης, θα πρέπει να προσδίδει ιδιαίτερη προσοχή στη συστηματική διευκόλυνση του εποπτικού ρόλου των ΟΚΠ. Το νέο κριτήριο επιλεξιμότητας που αφορά τη «διαφάνεια και τον έλεγχο του προϋπολογισμού» θα εστιαστεί στην έγκαιρη διαθεσιμότητα ολοκληρωμένων και ορθών πληροφοριών για τον προϋπολογισμό βάσει των οποίων οι ΟΚΠ θα μπορούν να επαληθεύσουν καλύτερα τη λογοδοσία αυτών που λαμβάνουν αποφάσεις. Στο Μαρόκο η ΕΕ στήριξε δύο ΟΚΠ, ένα ίδρυμα και ένα ερευνητικό κέντρο, για να ενισχυθεί η συμμετοχή των βουλευτών από διαφορετικές πολιτικές ομάδες στη διαδικασία και στη μεταρρύθμιση του προϋπολογισμού. Μέσω έρευνας και ενεργειών κατάρτισης, οι ΟΚΠ πέτυχαν να βοηθήσουν τους βουλευτές να κατανοήσουν καλύτερα τα θέματα του προϋπολογισμού και να ενισχύσουν τη συμμετοχή τους στη μεταρρύθμιση του δημοσιονομικού νόμου. EL 9 EL

10 4.3. Κοινωνικές υπηρεσίες: εταιρικές σχέσεις για καλύτερη ποιότητα Η εξασφάλιση της αποτελεσματικής παροχής κοινωνικών υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένων της υγείας, της εκπαίδευσης και της κοινωνικής προστασίας, αποτελεί ευθύνη των κυβερνήσεων είτε σε κεντρικό είτε σε τοπικό επίπεδο, ανάλογα με το θεσμικό πλαίσιο της χώρας. Εκτός από την παροχή υπηρεσιών, τα κράτη αναλαμβάνουν την ευθύνη για την εποπτεία, τη ρύθμιση και την ποιότητά τους. Μπορούν να επιλέξουν να εργαστούν μέσω ευρέος φάσματος οργανωτικών ρυθμίσεων, από συμμετοχικά συστήματα μέχρι συμπράξεις δημοσίου και ιδιωτικού τομέα. Οι ΟΚΠ διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην παροχή των υπηρεσιών, συμπληρώνουν τις παροχές της τοπικής και εθνικής κυβέρνησης και δοκιμάζουν καινοτόμα σχέδια. Είναι ιδιαίτερα σημαντική η ικανότητά τους να καταγράφουν ανάγκες, να ασχολούνται με ξεχασμένα θέματα και ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και να παρέχουν βασικές υπηρεσίες σε πληθυσμούς που είναι κοινωνικά αποκλεισμένοι ή απομονωμένοι. Ο πρωταρχικός στόχος της ΕΕ στη σφαίρα των κοινωνικών υπηρεσιών έγκειται στη στήριξη της ικανότητας των δημόσιων αρχών να οικοδομούν βιώσιμα και ποιοτικά συστήματα προς όφελος του πληθυσμού. Η ΕΕ θεωρεί ότι είναι σημαντική η συμμετοχή των ΟΚΠ σε εταιρικές σχέσεις στις οποίες εμπλέκονται πολλοί παράγοντες, ιδίως σε τομείς που υπάγονται στη διμερή συνεργασία της ΕΕ, ως τρόπος προώθησης συντονισμένης προσέγγισης του σχεδιασμού και της παροχής υπηρεσιών. Αυτό ισχύει επίσης και σχετικά με τον αναδυόμενο ρόλο του ιδιωτικού τομέα σ αυτό το πλαίσιο. Μακροπρόθεσμα, η ΕΕ ενθαρρύνει τη σταδιακή ενσωμάτωση στα εθνικά συστήματα των μηχανισμών χρηματοδότησης που στηρίζουν τις τοπικές ΟΚΠ για την παροχή υπηρεσιών, βάσει ισχυρού και διαφανούς ρυθμιστικού πλαισίου το οποίο εγγυάται την ισότητα πρόσβασης. Για τον περιορισμό του κατακερματισμού και των άσκοπων επαναλήψεων, ο συντονισμός πρέπει να επιδιώκεται σε όλα τα επίπεδα. Θα μπορούσε να χορηγηθεί άμεση στήριξη στις ΟΚΠ που παρέχουν υπηρεσίες για να εξασφαλιστεί η πρόσβαση ομάδων που στερούνται δικαιωμάτων σε βασικές υπηρεσίες ή για να συμπληρωθεί η δράση δημοσίων αρχών που υπολειτουργούν ή είναι απούσες, ιδίως στις λιγότερο αναπτυγμένες χώρες. Η ανάγκη αυτή γίνεται ιδιαίτερα αισθητή σε ευάλωτες καταστάσεις, σε καταστάσεις συγκρούσεων και κρίσης. Στη Σομαλιλάντ 13 η ΕΕ και άλλοι δωρητές στήριξαν δύο ευρωπαϊκές ΟΚΠ για τη δημιουργία περιφερειακού ιδρύματος κτηνιατρικής κατάρτισης. Μέσω προσέγγισης εκ των κάτω προς τα άνω και με τη χρήση καινοτόμου προσέγγισης στη μάθηση, το ίδρυμα εκπαίδευσε νέα γενιά επαγγελματιών κτηνιάτρων για να αντιμετωπιστούν οι ειδικές ανάγκες της σομαλικής κτηνοτροφίας. Παρά το ευάλωτο πλαίσιο, σήμερα αυτό είναι ένα καλά εδραιωμένο ίδρυμα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης που συνδέεται με ευρωπαϊκά και αφρικανικά ιδρύματα Συμβολή των ΟΚΠ στη διατηρήσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη Οι ΟΚΠ μετατρέπονται όλο και περισσότερο σε ενεργούς παράγοντες του οικονομικού τομέα μέσω πρωτοβουλιών που έχουν αντίκτυπο στην τοπική οικονομία ή μέσω της παρακολούθησης των επιπτώσεων των εθνικών και διεθνών οικονομικών πολιτικών. Η ΕΕ στηρίζει επί μακρόν την «κοινωνική οικονομία» 14, η οποία εστιάζεται περισσότερο στην επίτευξη κοινωνικού αντικτύπου και όχι μόνο στο κέρδος. Οι ενώσεις συνεταιρισμών, τα Η ονομασία αυτή χρησιμοποιείται με επιφύλαξη των θέσεων ως προς το καθεστώς. Βλέπε «Οικοδόμηση ενός οικοσυστήματος για την προώθηση των κοινωνικών επιχειρήσεων στο επίκεντρο της κοινωνικής οικονομίας και της κοινωνικής καινοτομίας (2012)»: EL 10 EL

11 ιδρύματα και οι ΜΚΟ δραστηριοποιούνται ιδιαίτερα στην προώθηση της επιχειρηματικότητας και στη δημιουργία θέσεων απασχόλησης κινητοποιώντας τις κοινότητες απλών πολιτών, παρέχοντας υπηρεσίες και αναπτύσσοντας προσοδοφόρες δραστηριότητες για τους φτωχούς και περιθωριοποιημένους πληθυσμούς. Βάσει του ίδιου σκεπτικού, στο πλαίσιο της Διάσκεψης Ρίο+20, η ΕΕ στήριξε αναφορές στις ΟΚΠ ως ενεργούς παράγοντες μιας πράσινης οικονομίας χωρίς αποκλεισμούς και ανέδειξε τη σημασία του συνυπολογισμού τόσο των κοινωνικών όσο και των περιβαλλοντικών συντελεστών στην προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης. Η ΕΕ θα στηρίξει τις πρωτοβουλίες και εταιρικές σχέσεις των ΟΚΠ που συνδυάζουν κοινωνικές και οικονομικές φιλοδοξίες σε τομείς όπως η αγροτική ανάπτυξη, η επισιτιστική ασφάλεια, ο τουρισμός και ο πολιτισμός, το περιβάλλον και η ενέργεια. Θα δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στη δημιουργία θέσεων απασχόλησης και στην επιχειρηματικότητα που ανταποκρίνεται στις τοπικές ανάγκες και τονώνει την διατηρήσιμη και χωρίς περιορισμούς οικονομική ανάπτυξη σε τοπικό επίπεδο. Στη Βραζιλία, η ΕΕ στήριξε μια τοπική ΟΚΠ για να προωθήσει την κοινωνική και οικονομική ένταξη των συλλεκτών αποβλήτων μέσω δικτύου που παρέχει αλφαβητισμό, κατάρτιση σε επαγγελματικές και διαχειριστικές δεξιότητες, περιβαλλοντική εκπαίδευση για την ανακύκλωση και τεχνική συνδρομή (σε θέματα διοίκησης, λογιστικής, εμπορίας, κ.λπ.) στο προσωπικό των συνεταιρισμών αυτών. Με αυτόν τον τρόπο αυξάνονται τα ατομικά εισοδήματα, μειώνεται ο αναλφαβητισμός και διευρύνεται η πρόσβαση στην κοινωνική προστασία. Το 2012, το σχέδιο αυτό κέρδισε το εθνικό βραβείο της Βραζιλίας στην κατηγορία του υπ αριθ. 1 αναπτυξιακού στόχου της χιλιετίας. Η ΕΕ θα στηρίξει επίσης καινοτόμα σχέδια για την επέκταση της πρόσβασης σε χρηματοοικονομικές υπηρεσίες για εκείνους που είναι αποκλεισμένοι από τα παραδοσιακά τραπεζικά συστήματα, ιδίως τις γυναίκες. Επίσης, θα δοθεί έμφαση στις εργασίες των ΟΚΠ για την προώθηση της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης, των δεοντολογικών και βιώσιμων επιχειρηματικών προτύπων και της ατζέντας για την αξιοπρεπή εργασία, των συμπράξεων δημοσίου και ιδιωτικού τομέα, του δίκαιου εμπορίου, και των ενεργειών που αποβλέπουν στην ισότιμη πρόσβαση σε φυσικούς πόρους και γη, καθώς και για την παρακολούθηση των θεμάτων αυτών Χάρτες πορείας της ΕΕ για τη συνεργασία με τις ΟΚΠ Η ΕΕ και τα κράτη μέλη θα πρέπει να αναπτύξουν χάρτες πορείας για τη συνεργασία με τις ΟΚΠ ανά χώρα, για να βελτιωθούν ο αντίκτυπος, η προβλεψιμότητα και η προβολή των ενεργειών της ΕΕ, διασφαλίζοντας τη συνοχή και τη συνεργασία στους διαφόρους τομείς που καλύπτονται από τις εξωτερικές σχέσεις της ΕΕ. Αυτοί οι χάρτες πορείας έχουν επίσης ως στόχο να επιτρέψουν τον συντονισμό και την ανταλλαγή των βέλτιστων πρακτικών μεταξύ των κρατών μελών και άλλων διεθνών παραγόντων, ιδίως για την απλούστευση και εναρμόνιση των απαιτήσεων για χρηματοδότηση. Οι χάρτες πορείας θα πρέπει να βασίζονται στην εις βάθος κατανόηση του κόσμου των ΟΚΠ και του ευρύτερου οικονομικού πλαισίου στο οποίο δραστηριοποιούνται 15. Αυτό αποτελεί προαπαιτούμενο για μια περισσότερο στρατηγική συνεργασία της ΕΕ στο εθνικό επίπεδο, ιδίως εάν πρέπει να εντοπιστούν οι σχετικοί ενδιαφερόμενοι για την καθιέρωση ή τη διευκόλυνση αποτελεσματικών και εποικοδομητικών μηχανισμών διαλόγου. 15 Συνιστάται να διενεργηθούν τακτικές και συμμετοχικές αντιστοιχίσεις, που να καλύπτουν την ποικιλομορφία παραγόντων και να συμπεριλαμβάνουν δίκτυα και πλατφόρμες σε εθνικό και τομεακό επίπεδο. EL 11 EL

12 Οι χάρτες πορείας θα πρέπει να καθορίζουν μακροπρόθεσμους στόχους για τη συνεργασία της ΕΕ με τις ΟΚΠ και να συμπεριλαμβάνουν τον διάλογο καθώς και την επιχειρησιακή στήριξη, εντοπίζοντας τις δέουσες μεθόδους εργασίας. Το εγχείρημα αυτό θα πρέπει να συνδεθεί με τον προγραμματισμό της εξωτερικής βοήθειας της ΕΕ, ιδίως της διμερούς, περιφερειακής και θεματικής συνεργασίας. Οι στρατηγικές ανά χώρα για τα ανθρώπινα δικαιώματα που επί του παρόντος αναπτύσσονται από την ΕΕ θα αποτελέσουν σημαντική αναφορά. Οι χάρτες πορείας θα πρέπει να καταρτίζονται λαμβανομένων υπόψη των απόψεων της κοινωνίας των πολιτών, να επικαιροποιούνται ανά τακτά διαστήματα και, ενδεχομένως, να δημοσιοποιούνται και να κοινοποιούνται στις εθνικές αρχές. 5. ΟΙ ΟΚΠ ΣΕ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΚΑΙ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Κατά τις τελευταίες δεκαετίες εμφανίστηκαν διεθνείς ομάδες ακτιβιστών που υπερασπίζονται και προωθούν πολυμερείς κανόνες και πρότυπα και συμμετέχουν σε παγκόσμια δίκτυα και παγκόσμιες εκστρατείες. Αυτές οι ομάδες ασχολούνται με θέματα όπως το εμπόριο, η παγκόσμια δικαιοσύνη, τα ανθρώπινα δικαιώματα, το περιβάλλον, η κλιματική αλλαγή, η διαφάνεια, η παγκόσμια υγεία και η αποτελεσματική συνεργασία για την ανάπτυξη. Η εξέλιξη της τεχνολογίας πληροφοριών και επικοινωνιών διαδραμάτισε βασικό ρόλο στην ανάπτυξη των διεθνικών δικτύων και στη μεταβολή του ρόλου τους. Θα στηριχθούν οι οργανώσεις, τα δίκτυα και οι συμμαχίες που δραστηριοποιούνται σε περιφερειακό και παγκόσμιο επίπεδο για να αντιμετωπίσουν τις διεθνικές και παγκόσμιες προκλήσεις. Η ΕΕ θα στηρίξει επίσης τις ΟΚΠ που δραστηριοποιούνται σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο, οι οποίες σε συνεργασία και εταιρική σχέση με τις τοπικές ΟΚΠ, παρακολουθούν τη συνοχή της πολιτικής για την ανάπτυξη, ζητούν από τη διεθνή κοινότητα να λογοδοτήσει για την τήρηση των δεσμεύσεων που έχει αναλάβει στον τομέα της βοήθειας και συμβάλλουν στην προώθηση της παγκόσμιας ευαισθητοποίησης των πολιτών 16. Στο επίπεδο της ΕΕ δίδεται ιδιαίτερη προσοχή στον διάλογο των ΟΚΠ με τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα. Εκτός από τους υφιστάμενους μηχανισμούς για διαβουλεύσεις σχετικά με πολιτικές και προγράμματα, η Επιτροπή θα δημιουργήσει μια συμβουλευτική ομάδα στην οποία θα συμμετέχουν πολλοί ενδιαφερόμενοι φορείς και η οποία θα επιτρέψει στις ΟΚΠ και τους σχετικούς αναπτυξιακούς παράγοντες να συνομιλήσουν με τα θεσμικά όργανα της ΕΕ για τις αναπτυξιακές πολιτικές της ΕΕ καθώς και για τις διατάξεις που προτείνονται στην παρούσα ανακοίνωση. 6. ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΗΣ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΤΗΣ ΕΕ 6.1. Η ανάπτυξη ικανοτήτων στο επίκεντρο των προσπαθειών Οι τοπικές ΟΚΠ για να αυξήσουν τον αντίκτυπο της δράσης τους, πρέπει να υπερβούν τους περιορισμούς των ικανοτήτων τους που μπορεί να αφορούν την τεχνική διαχείριση, τις 16 Στην Ευρώπη, η Επιτροπή υποστηρίζει θερμά τον στόχο αυτό με ειδικό πρόγραμμα, που βασίζεται στους παράγοντες, για την εκπαίδευση και την ευαισθητοποίηση του κοινού στα προβλήματα της ανάπτυξης (DEAR). EL 12 EL

13 ηγετικές δεξιότητες, την άντληση πόρων, τη διαχείριση των αποτελεσμάτων ή θέματα εσωτερικής διακυβέρνησης. Η ΕΕ θα ενισχύσει τη στήριξή της στην ανάπτυξη ικανοτήτων των ΟΚΠ, ιδίως των τοπικών παραγόντων, ως τμήμα μια μακροπρόθεσμης, ευέλικτης προσέγγισης που να βασίζεται στη ζήτηση, η οποία θα δίδει ιδιαίτερη έμφαση στη σχέση των ΟΚΠ με τη βάση τους και την αντιπροσωπευτικότητά τους. Επίσης, η ΕΕ θα στηρίξει μακροπρόθεσμες και ισότιμες εταιρικές σχέσεις για την ανάπτυξη ικανοτήτων μεταξύ τοπικών και ευρωπαϊκών ΟΚΠ. Αυτές οι σχέσεις θα πρέπει να βασίζονται στην τοπική ζήτηση και να περιλαμβάνουν παροχή συμβουλών, ατομική καθοδήγηση, αμοιβαία μάθηση, δικτύωση και δημιουργία δεσμών από το τοπικό στο παγκόσμιο επίπεδο Χρηματοδότηση που προσαρμόζεται στις τοπικές ανάγκες Η εξατομικευμένη χρηματοδότηση αποτελεί σημαντική συνιστώσα της συνεργασίας της ΕΕ με τις ΟΚΠ και θα πρέπει να επιτρέψει την καλύτερη πρόσβαση των τοπικών οργανώσεων. Η Επιτροπή θα χρησιμοποιήσει τον κατάλληλο συνδυασμό μεθόδων χρηματοδότησης 17 ώστε να ανταποκριθεί καλύτερα στο ευρύτερο δυνατό φάσμα παραγόντων, αναγκών και εθνικών πλαισίων με ευέλικτο, διαφανή, αποτελεσματικό από άποψη κόστους και εστιασμένο στα αποτελέσματα τρόπο. Στα Δυτικά Βαλκάνια και την Τουρκία, η ΕΕ στηρίζει περιφερειακά δίκτυα ΟΚΠ μέσω συμφωνιών-πλαισίων εταιρικής σχέσης. Αυτό επιτρέπει μια περισσότερο ευέλικτη, μακροπρόθεσμη προγραμματική προσέγγιση, η οποία στηρίζει τις ΟΚΠ για να εργαστούν σε εταιρική σχέση προκειμένου να αναπτύξουν και να εφαρμόσουν στρατηγικές σε ένα ειδικό τομέα ενώ παράλληλα ανταλλάσσουν γνώσεις και εμπειρογνωμοσύνη που έχουν αποκτήσει σε διαφορετικά εθνικά πλαίσια. Εστιάζοντας στη δημιουργία ικανοτήτων για ανάλυση, παρακολούθηση και ευαισθητοποίηση για να επηρεάσουν τη μεταρρύθμιση της πολιτικής, οι εταίροι ΟΚΠ συνδέονται από το περιφερειακό μέχρι το εθνικό επίπεδο και επίσης έχουν τη δυνατότητα να δοκιμάσουν τοπικά σχέδια μικρής κλίμακας μέσω επαναχρηματοδοτήσεων κοινοτήτων απλών πολιτών ή άλλων τοπικών οργανώσεων. 7. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Σε ένα εξελισσόμενο διεθνές τοπίο και λαμβάνοντας υπόψη της εξωτερικές πολιτικές της ΕΕ, οι προτάσεις που διατυπώνει η Επιτροπή στην παρούσα ανακοίνωση έχουν ως στόχο να ενισχύσουν τις σχέσεις της ΕΕ με τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών και να τις προσαρμόσουν στις τρέχουσες και μελλοντικές προκλήσεις. Προτείνεται μια ανανεωμένη απάντηση της ΕΕ για να παρασχεθούν περισσότερα μέσα δράσης κυρίως στις τοπικές ΟΚΠ όσον αφορά τη δημοκρατική διακυβέρνηση και την ισότιμη ανάπτυξη. Με την κοινή τους δράση, η ΕΕ και τα κράτη μέλη βρίσκονται στην πλέον κατάλληλη θέση για να συμμετάσχουν σε μια περισσότερο στρατηγική συνεργασία για να αυξηθεί η συνοχή, η συνεκτικότητα και ο αντίκτυπος των ενεργειών της ΕΕ. 17 Η ΕΕ μπορεί να εξετάσει όλες τις μεθόδους και προσεγγίσεις χρηματοδότησης που επιτρέπονται από τους δημοσιονομικούς κανονισμούς. Αυτές περιλαμβάνουν σχέδια, χρηματοδότηση προγραμμάτων, απευθείας χορήγηση επιδοτήσεων, συγκέντρωση της χρηματοδότησης, ομαδική χρηματοδότηση, επιδοτήσεις παρακολούθησης, βασική χρηματοδότηση, συγχρηματοδότηση, οριοθέτηση των κεφαλαίων, απλοποιημένες προσκλήσεις υποβολής προτάσεων και επαναχορηγήσεις. EL 13 EL