FERTILIZER MANAGEMENT. Η χρονιά της φτώχειας για τα λιπάσματα και οι επίγονοι της Καβάλας

Transcript

1 EKTAKTH EKΔΟΣΗ FERTILIZER Κυκλοφορεί μαζί με την Αgrenda // Σάββατο 28 & Κυριακή 29 Απριλίου 2012 MANAGEMENT Η χρονιά της φτώχειας για τα λιπάσματα και οι επίγονοι της Καβάλας

2 27//2 FERTILIZER MANAGEMENT Θρέψη φυτών με λύσεις Versace επιμελεια γιαννησ παναγοσ nikoσ κατσενιοσ λιγοτερεσ και ακριβοτερεσ επιλογεσ λιπασμάτων στην αγορα Στην εποχή της οικονομικής κρίσης και της χρηματοπιστωτικής ασφυξίας οι Έλληνες αγρότες υποχρεώνονται να ξεχάσουν τα παραδοσιακά κοκκώδη και να υιοθετήσουν τις «ακριβές προτάσεις» της διεθνούς λιπασματοβιομηχανίας Ζωηρές ανακατατάξεις καταγράφονται στον κλάδο των λιπασμάτων ως αποτέλεσμα των εξελίξεων που ακολουθεί η παγκόσμια αγροτική παραγωγή, των μεγάλων διακυμάνσεων που παρουσιάζουν οι τιμές των πρώτων υλών διεθνώς, των συνεπειών της κρίσης στην ελληνική οικονομία και του μεγάλου κενού που φαίνεται να αφήνει η πλημμελής λειτουργία της εγχώριας λιπασματοβιομηχανίας. Θα πρέπει να επισημανθεί ότι φέτος ο κλάδος των λιπασμάτων γνώρισε τη συντομότερη εαρινή περίοδο λειτουργίας της συγκεκριμένης αγοράς, καθώς οι παραγγελίες στα μαγαζιά ξεκίνησαν αργά, όχι νωρίτερα από τις 15 Μαρτίου και στις 15 Απριλίου το «πανηγύρι» είχε τελειώσει. Μέσα σ αυτό το σύντομο χρονικό διάστημα, αφενός δεν έγιναν οι περισσότερες πωλήσεις των τελευταίων ετών (ενδεχομένως ΕΛΛΑΔΑ να είχαν πουληθεί λιγότερα λιπάσματα μόνο το 2009), αφετέρου, οι ανάγκες της αγοράς καλύφθηκαν σε πολύ μεγάλο βαθμό από λιπάσματα ειδικών τύπων, υψηλής κατά βάση προστιθέμενης αξίας, τα οποία και φθάνουν με σημαντικό κόστος στον παραγωγό. Αντίθετα, από την αγορά έλειψαν αυτή τη χρονιά τα παραδοσιακά κοκκώδη λιπάσματα, κι αυτό, όχι μόνο γιατί περιορίστηκε σε σημαντικό βαθμό η δραστηριότητα της εγχώριας λιπασματοβιομηχανίας (Ελληνικά Λιπάσματα ELFE) αλλά και γιατί δεν έγιναν οι απαιτούμενες εισαγωγές προϊόντων αυτής της κατηγορίας. Με άλλα λόγια, το κενό που άφησαν φέτος στην αγορά τα Ελληνικά Λιπάσματα, αφενός μετριάστηκε από τη σημαντική μείωση της κατανάλωσης, αφετέρου καλύφθηκε, έστω και την τελευταία στιγμή, από προϊόντα υψηλής ή τουλάχιστον μεγαλύτερης προστιθέμενης τα οποία διαθέτουν αυτό τον καιρό στην αγορά μεγάλες και αξιόπιστες εταιρείες όπως η Yarra, η Κ+S, η Compo κ.α. τους πλειοψηφία δεν απευθύνονται στις παραδοσιακές αροτραίες καλλιέργειες αλλά έρχονται να καλύψουν ανάγκες των εντατικών καλλιεργειών (δένδρα, κηπευτικά και παραγωγή θερμοκηπίων). Το πώς θα βγει τώρα ο λογαριασμός, αυτό είναι μια άλλη υπόθεση. Δεν έχουν τέλος τα βάσανα των Ελληνικών Λιπασμάτων Την τύχη που θα έχει η ελληνική γεωργία τα επόμενα χρόνια σηματοδοτούν οι εξελίξεις στη μοναδική πλέον εγχώρια βιομηχανία λιπασμάτων (Ελληνικά Λιπάσματα ELFE), το μέλλον της οποίας «έμπλεξε» στα σύνθετα μονοπάτια του γνωστού επιχειρηματία Λαυρέντη Λαυρεντιάδη. Το τελευταίο διάστημα έχουν παρελάσει από τη Νέα Καρβάλη της Καβάλας, Ο διευθύνων σύμβουλος της K+S EΛΛΑΣ Α.Ε., Γιάννης Βεβελάκης βρίσκεται πλέον στο τιμόνι του Συνδέσμου Παραγωγών και Εμπόρων Λιπασμάτων (ΣΠΕΛ). όπου και οι βιομηχανικές εγκαταστάσεις της Έτσι, μέσα σε συνθήκες μεγάλης οικονομικής αβεβαιότητας, με τη ρευστότητα των αγροτικών επιχειρήσεων να βρίσκεται σταθερά στο κόκκινο, οι αγρόνι της χώρας, δεκάδες «μνηστήρες» και «μεσολα- στο πρόσωπό της μια νέα μεγάλη επενδυτική ευ- εταιρείας, όπως και το μοναδικό ιδιόκτητο λιμάνικής λιπασματοβιομηχανίας και άλλοι αντικρίζουν τες υποχρεώθηκαν εκ των πραγμάτων να κάνουν βητές» ενδιαφερομένων για την πολύφερνη προς καιρία, καθώς τα προϊόντα της συνεχίζουν να συναγωνίζονται σε ποιότητα τα καλύτερα ονόματα της τη δουλειά τους με λιγότερα και ακριβότερα λιπάσματα. Ίσως να είναι μάταιη σ αυτή τη φάση οποια- σ αυτή την δύσκολη οικονομικά συγκυρία, με κα- παγκόσμιας ελίτ των λιπασμάτων. Άλλωστε εχθροί το παρόν επιχείρηση. Αρκεί να αναφερθεί ότι μέσα δήποτε αναφορά σε πραγματικές τιμές αγοράς, α- μιά ουσιαστικά χρηματοδοτική διευκόλυνση τα Ελληνικά Λιπάσματα καταγράφουν για το 2011 έναν μια από τις πλέον κομβικές μονάδες για την ευρύ- και φίλοι παραδέχονται πως τα ELFE αποτελούν πό τη στιγμή που υπήρξε πανσπερμία νέων και διαφορετικών μεταξύ τους προϊόντων, χωρίς να έχουν τζίρο που πλησιάζει τα 180 εκατ. ευρώ, εκ των ο- τερη λεκάνη της Μεσογείου. καταγραφεί οι πραγματικοί όγκοι των κάθε μορφής ποίων τα 105 εκατ. ευρώ προέρχονται από εξαγωγές Άλλωστε, μια πρώτη «γεύση» του τι θα σήμαινε μια λιπασμάτων που διατέθηκαν στην αγορά και χωρίς να είναι δυνατή η σύγκριση των στοιχείων με προηγούμενα χρόνια. Το βέβαιο είναι πως την ώρα που οι αγρότες αναζητούσαν επίμονα «κανονικά» κοκκώδη λιπάσματα, η αγορά προσέφερε «σύνθετα» προϊόντα υψηλού κόστους, τα οποία στη μεγάλη στα Βαλκάνια και τις χώρες της νοτοανατολικής Μεσογείου και τα υπόλοιπα από τις πωλήσεις στην εσωτερική αγορά. Αυτή είναι και η «πίτα» για την οποία ερίζουν τον τελευταίο καιρό μικροί και μεγάλοι παίκτες από το χώρο των λιπασμάτων. Άλλοι βλέπουν στα μάτια των ELFE το τέλος της ελλη- «ηρωική έξοδος» ή, αλλιώς, οριστική παύση λειτουργιών των «Ελληνικών Λιπασμάτων» πήρε ή- δη η αγορά στο διάστημα που η επιβίωση της ε- ταιρείας κρεμόταν από μια κλωστή. Τα μεγάλα κενά που άφηνε η υποτυπώδης λειτουργία του εργοστασίου της Καβάλας επιχείρησαν να καλύψουν Φέτος ο κλάδος των λιπασμάτων γνώρισε τη συντομότερη εαρινή περίοδο, καθώς οι παραγγελίες στα μαγαζιά ξεκίνησαν αργά, όχι νωρίτερα από τις 15 Μαρτίου, και στις 15 Απριλίου το «πανηγύρι» είχε τελειώσει. Μέση ετήσια παραγωγή λιπασμάτων Σύνολο Αζωτούχα Φωσφορούχα με κάθε τρόπο οι υπόλοιποι «παίκτες», όπως η νορβηγική Yara και η K+S ΕΛΛΑΣ ΑΕ, ενώ δυνατότητες να διευρύνουν την παρουσία τους στην αγορά «είδαν» και εγχώριοι παίκτες όπως οι Γαβριήλ και Σουλφούρ. Αν κάτι συνέβαλε ώστε οι συνέπειες για την αγορά να παραμείνουν «ελεγχόμενες» όλο αυτό το διάστημα είναι το γεγονός ότι η ζήτηση, σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, είναι μέχρι στιγμής εμφανώς μειωμένη, περίπου στο μισό σε σχέση με άλλες χρονιές. Κι αυτό γιατί οι αγρότες διστάζουν να παραγγείλουν μεγάλες ποσότητες, κυρίως λόγω έλλειψης ρευστότητας και αδυναμίας εξεύρεσης πιστώσεων είτε από τις τράπεζες, είτε και από τα καταστήματα διάθεσης αγροτικών εφοδίων.

3

4 28//4 FERTILIZER MANAGEMENT Οι ανακατατάξεις στον κλάδο αφήνουν χώρο για νέους παίκτες Συνωστισμός «επιγόνων» για την κάλυψη του τεράστιου κενού που δημιουργεί η υπολειτουργία της Καβάλας Η συνολική κατανάλωση λιπασμάτων στην Ελλάδα θα φτάσει τους τόνους θρεπτικών στοιχείων, με βάση τις πιο πρόσφατες προσωρινές εκτιμήσεις της IFA. Αντιμέτωπη με νέες προκλήσεις βρίσκεται η ελληνική αγορά λιπασμάτων, καθώς διανύει μια έντονα μεταβατική περίοδο. Απ τα τέλη της δεκαετίας του 80 ο κλάδος βρέθηκε μπροστά σε μια σειρά αναδιαρθρώσεις που συντελούνταν σε παγκόσμιο και ευρωπαϊκό επίπεδο, χωρίς να καταφέρει να προσαρμοστεί στις εξελίξεις που προκάλεσαν λίγο αργότερα η απελευθέρωση της αγοράς, η ένταση του ανταγωνισμού και οι αναδιαρθρώσεις στη γεωργία με τη μείωση των επιδοτήσεων και τη συρρίκνωση των καλλιεργειών. Το γεγονός αυτό αποδεικνύεται και από τη σημαντική μείωση των εταιρειών, που δραστηριοποιούνται στην παραγωγή λιπασμάτων μέσω χημικής σύνθεσης. Το Μάιο του 2009, η μετάβαση από το ελεγχόμενο σύστημα, μέσω Δημοσίου (ΣΥΝΕΛ), στην «ελεύθερη αγορά», είχε σαν συνέπεια -σε συνδυασμό με την κατάργηση των αγροτικών ε- πιδοτήσεων και άλλων ευνοικών ρυθμίσεων- μια σημαντική πτώση της εγχώριας κατανάλωσης και σημαντική αύξηση των τιμών των λιπασμάτων. Αυτή τη στιγμή στη χώρα μας, με την παραγωγή ασχολείται μόνο η εταιρεία Ελληνικά Λιπάσματα (πρώην ΒΦΛ), η οποία καλύπτει σημαντικό μέρος της ζήτησης στην εγχώρια αγορά. Οι υπόλοιπες επιχειρήσεις ασχολούνται με την εισαγωγή ή και την ανάμειξη των απαραίτητων χημικών συστατικών (προμηθεύονται δηλαδή τις πρώτες ύλες και κάνουν επεξεργασία ή ανάμειξη πριν διαθέσουν στην αγορά το τελικό προϊόν-λίπασμα). Η κατανάλωση καλύπτεται κατά 80% από εγχώρια παραγωγή και κατά το 20% από εισαγωγές. Η ιστορία στην Ελλάδα Σύμφωνα με τα ιστορικά στοιχεία της IFA, κατά την περίοδο , η κατανάλωση λιπασμάτων όλων των τύπων σημείωσε στη χώρα μας αλματώδη ανάπτυξη. Το 1977 η κατανάλωση ήταν 210% μεγαλύτερη από αυτή του Η πορεία αυτή, αν και με μικρότερους ρυθμούς, συνεχίστηκε μέχρι το 1985, έτος κατά το οποίο χρησιμοποιήθηκε η μεγαλύτερη ποσότητα λιπασμάτων (709,9 χιλ. τόνοι). Τα επόμενα χρόνια σημειώνεται σταδιακή κάμψη με αποτέλεσμα το 1998 ο όγκος κατανάλωσης θρεπτικών στοιχείων να φτάνει στα επίπεδα του 1976, δηλαδή τόνοι. Η μείωση, σε σχέση με το υψηλότερο επίπεδο κατανάλωσης που σημειώθηκε το 1985, είναι της τάξης του 31,4%. Με βάση τις πιο πρόσφατες προσωρινές εκτιμήσεις της IFA, η συνολική κατανάλωση λιπασμάτων στην Ελλάδα θα φτάσει τους τόνους θρεπτικών στοιχείων, εκ των οποίων οι τόνοι θα αφορούν τα αζωτούχα, οι τόνοι τα φωσφορούχα και οι τόνοι τα καλιούχα λιπάσματα. Σύμφωνα με ε- κτιμήσεις των επιχειρήσεων του κλάδου, η κάμψη της ζήτησης που σημειώθηκε στην Ελλάδα μετά το 2000 πρέπει να α- ποδοθεί στην απότομη αύξηση των τιμών, ενώ η μακροχρόνια τάση παρουσιάζει περισσότερο έναν κυκλικό χαρακτήρα, παρά μια τάση συνεχούς μείωσης της ζήτησης, ακόμη και στην Ελλάδα. Εν τω μεταξύ η μείωση στην κατανάλωση οφείλεται και στον εκσυγχρονισμό των προιόντων λίπανσης, όπου πλέον ζητούμενο είναι η ποιότητα και όχι η ποσότητα. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της εγχώριας αγοράς, η συνολική α- ξία της αγοράς λιπασμάτων παρουσίασε μείωση 15% το 2008/09, ωστόσο το 2010 παρατηρήθηκε αύξηση 2% σε σχέση με το προηγούμενο έτος, γεγονός το οποίο οφείλεται στην αύξηση των τιμών των προϊόντων. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, η κάμψη της ζήτησης που σημειώθηκε στην Ελλάδα μετά το 2000 πρέπει να αποδοθεί στην απότομη αύξηση των τιμών. Εγχώρια κατανάλωση στο σύνολο των λιπασμάτων Καλλιεργητική περίοδος Ποσότητα λιπάσματος (σε εκατ. τόνους) , , , , ,75 Η χρήση των ευρείας κατανάλωσης λιπασμάτων (Θειϊκή αμμωνία, Νιτρική αμμωνία, και αντίστοιχα) ακολουθεί πτωτική πορεία Τέσσερις γάμοι... για μια κηδεία ΧΗΜΙΚΕΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΕΣ ΒΟΡΕΙΟΥ ΕΛΛΑΔΟΣ ΑΒΕΕ Το βιομηχανικό συγκρότημα ξεκίνησε τη λειτουργία του το 1966 στα Διαβατά Θεσσαλονίκης με τρεις μονάδες παραγωγής. Το 1997, ύστερα από αλλεπάλληλες επεκτάσεις και εκσυγχρονισμούς, οι μονάδες παραγωγής είχαν φτάσει τις 16. Το 2000 οι ΧΒΒΕ ενοποιήθηκαν με τη ΒΦΛ. ΑΕΒΑΛ (Ανώνυμη Εταιρία Βιομηχανίας Αζωτούχων Λιπασμάτων) Η ΑΕΒΑΛ διέθετε μονάδες Νιτρικού Οξέος δυναμικότητας 575 τόνων στις οποίες είχαν προστεθεί το 1985 εγκαταστάσεις αναγωγής οξειδίων του Αζώτου για βελτίωση του περιβάλλοντος. Η επιχείρηση έκλεισε το ΛΙΠΑΣΜΑΤΑ ΔΡΑΠΕΤΣΩΝΑΣ (πρώην ΑΕΕΧΠ Λ) Η ΑΕΕΧΠ Λ ιδρύθηκε το 1909 αναπτύσσοντας μεγάλη δραστηριότητα σε δύο κύρια κέντρα παραγωγής, στη Δραπετσώνα και την Χαλκιδική. Το εργοστάσιο λιπασμάτων έκλεισε στις 20/10/1999. Μεγάλο μέρος των αποθεμάτων Λιπάσματος πουλήθηκε στη ΒΦΛ. ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΦΩΣΦΟΡΙΚΩΝ ΛΙΠΑΣΜΑΤΩΝ (ΒΦΛ) Η εταιρεία ιδρύθηκε το 1961, μετά από την υπογραφή σύμβασης μεταξύ Δημοσίου και των Τραπεζών Εμπορικής και Ιονικής για τη λειτουργία εργοστασίου λιπασμάτων. Σήμερα, η ενοποιημένη ΒΦΛ είναι πια η μόνη ελληνική λιπασματοβιομηχανία και προήλθε από τη συγχώνευση δι απορροφήσεως των ΧΒΒΕ. Η επιχείρηση είχε αναπτύξει την αναπτυξιακή της πολιτική στις παγκόσμιες αγορές και είχε παρουσία σε αγορές όπως Κίνα, Ευρώπη, ΗΠΑ, Αφρική (Νιγηρία, Κένυα) και Άπω Ανατολή (Ταϊλάνδη, Ινδονησία, Πακιστάν).

5 W E E K L Y W E E K L Y Σάββατο 28 & Κυριακή 29 Απριλίου 2012 W E E K L Y Ορόσημα στην ανάπτυξη του παγκόσμιου πληθυσμού Ο παγκόσμιος πληθυσμός σε δις. Έτος Περίοδος σε έτη Πρόγνωση Η κάμψη της ζήτησης στην Ελλάδα μετά το 2000 αποδίδεται στην αύξηση των τιμών. Η επέκταση της αροτραίας γης και η «ένταση» των καλλιεργειών Η αύξηση της χρήσης λιπασμάτων και η ανάπτυξη της λιπασματοβιομηχανίας, εξαρτάται κύρια από την αγροτική ανάπτυξη και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της, τα οποία ωστόσο διαμορφώνονται, μαζί με τα πληθυσμιακά μεγέθη και το βαθμό ικανοποίησης των διατροφών α- ναγκών του πληθυσμού, στη βάση των ι- διαίτερων κοινωνικοοικονομικών γνωρισμάτων της κάθε κοινωνίας. Η οργάνωση του ΟΗΕ για τα τρόφιμα και την γεωργία (FAO) εκτιμά ότι τη περίοδο υποσιτίζονταν περίπου 826 εκατ. Το τελευταίο εξάμηνο, οι τιμές των κυριότερων λιπασμάτων στην ελληνική αγορά έχουν ενισχυθεί κατά 2-5 ευρώ το σακί σε σύγκριση με πέρυσι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο ή το 13% του παγκόσμιου πληθυσμού, εκ των ο- ποίων, τα 792 εκατ. στις αναπτυσσόμενες χώρες και τα 34 εκατ. στις αναπτυγμένες χώρες. Αποτέλεσμα της κατάστασης αυτής είναι να πεθαίνουν καθημερινά σ όλο τον κόσμο άνθρωποι. Συνεπώς η αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού και η αντιμετώπιση του υποσιτισμού, κάνει απαραίτητη την ανάπτυξη της προσφορά τροφίμων είτε σε τοπικό επίπεδο είτε μέσο της ανάπτυξης των εισαγωγών. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του FAO, την περίοδο , η αποτελεσματικότερη χρήση της ήδη καλλιεργούμενης γης, αποτέλεσε κατά 77%, σε παγκόσμιο επίπεδο, την κύρια πηγή αύξησης της α- γροτικής παραγωγής, ενώ η επέκταση της αρότραιας γης και η εντατικοποίηση των καλλιεργειών το υπόλοιπο 23%. Για την περίοδο η FAO υπολογίζει επίσης, ότι η αύξηση της αγροτικής παραγωγής των αναπτυσσομένων χωρών θα οφείλεται κατά 69% στη βελτίωση της α- ποδοτικότητας των καλλιεργειών. Τα στοιχεία της τελευταίας εκτίμησης αλλά και το γεγονός ότι απαιτείται εντατικοποίηση των καλλιεργειών με μείωση του χρόνου αγρανάπαυσης, καθιστά το ρόλο της χρήσης λιπασμάτων ιδιαίτερα σημαντικό. Παρόλο που σε παγκόσμιο επίπεδο δεν μπορεί να ποσοτικοποιηθεί η σχέση μεταξύ ζήτησης λιπασμάτων, χρήσης και απόδοσης των καλλιεργειών, ω- στόσο, γεγονός παραμένει ότι η βελτίωση των αποδόσεων απαιτεί αύξηση των θρεπτικών στοιχείων του εδάφους, με τη βοήθεια οργανικών ή χημικών (mineral) λιπασμάτων. Παρόλα αυτά περισσότερο γνωστή είναι η σχέση μεταξύ παραγωγής δημητριακών και κατανάλωσης χημικών λιπασμάτων. Κατά τις δεκαετίες του 70 και του 80, το ένα τρίτο περίπου της αύξησης της παραγωγής δημητριακών σε παγκόσμιο επίπεδο και το ήμισυ της αύξησης της παραγωγής στην Ινδία, αποδόθηκε στην αύξηση της κατανάλωσης λιπασμάτων.

6 28//6 FERTILIZER MANAGEMENT Στη στήριξη των commodities Τα σιτηρά αφήνουν κέρδη... στο λίπασμα Η παρατεταμένη στενότητα της παγκόσμιας αγοράς σε βασικά αγροτικά προϊόντα, όπως το καλαμπόκι και το σιτάρι, οδηγεί σε αύξηση των καλλιεργούμενων εκτάσεων και της συνολικής ποσότητας σε λιπάσματα που χρησιμοποιούνται από τους αγρότες Αν οι τιμές των αγροτικών προϊόντων διατηρηθούν σε ικανοποιητικά επίπεδα και το 2012, τότε οι τιμές των πρώτων υλών θα κινηθούν ακόμα υψηλότερα Στη διεθνή αγορά των λιπασμάτων, η ζήτηση παραμένει ισχυρή ενισχύοντας με τη σειρά της και τις τιμές των πρώτων υλών Το 2012, σύμφωνα με τα στοιχεία της IFA, η παγκόσμια παραγωγή δημητριακών είναι πιθανό να ταυτιστεί με την κατανάλωση. Οι ελκυστικές τιμές των δημητριακών, αλλά και του βαμβακιού, έχουν δελεάσει τους παραγωγούς, που επιθυμούν να επωφεληθούν από την ευνοϊκή συγκυρία, αυξάνοντας τις αποδόσεις τους. Τα θεμελιώδη στοιχεία της παγκόσμιας παραγωγής αγροτικών προϊόντων παραμένουν ι- σχυρά, ωθούμενα από την αυξανόμενη ζήτηση και τα προβλήματα από τις κλιματικές συνθήκες σε κάποιες περιοχές. Οι προβλέψεις του FAO, του υπουργείου Γεωργίας των ΗΠΑ (USDA) και του Διεθνούς Συμβουλίου Σιτηρών (IGC) επισημαίνουν πως η παγκόσμια παραγωγή δημητριακών θα ενισχυθεί από 3,5% έως 3,7% με μια ισχυρή ανάκαμψη για τα σιτηρά. Εν τω μεταξύ, σύμφωνα με τα στοιχεία της IFA, για την περίοδο η παγκόσμια παραγωγή δημητριακών είναι πιθανό να ταυτιστεί με την κατανάλωση, με αποτέλεσμα τα αποθέματα να παραμείνουν χαμηλά στο σιτάρι και στο καλαμπόκι. Ο δείκτης των παγκόσμιων α- ποθεμάτων δημητριακών προς τη χρήση αναμένεται να βρεθεί χαμηλά, αφού υπολογίζεται στο 22% σύμφωνα με το FAO και στο 20% σύμφωνα με το USDA και το IGC. Αυτό σημαίνει πως τα παγκόσμια αποθέματα επαρκούν για να καλύψουν μόνο το 20-25% της παγκόσμιας ζήτησης, γεγονός που αυξάνει το δείκτη της ανασφάλειας καθώς και τις τιμές των αγροτικών προϊόντων. Οι προβλεπόμενες αναλογίες για το σιτάρι και ρύζι στο τέλος της περιόδου θεωρούνται ι- κανοποιητικές, τη στιγμή που το ποσοστό για τα μεγάλα δημητριακά όπως το καλαμπόκι αναμένεται να μειωθεί για τρίτο συνεχές έτος και υποχωρεί σε ιστορικά χαμηλά. Συγκεκριμένα ο δείκτης για τον αραβόσιτο στις ΗΠΑ είναι πιθανό να υποχωρήσει κάτω από 7% στο τέλος της χρονιάς Ο δείκτης επάρκειας για τη σόγια φαίνεται να μειώνεται, τη στιγμή που ο δείκτης για τη ζάχαρη και το βαμβάκι αναμένεται να ανακάμψει σημαντικά. Τα commodities στηρίζουν στην αγορά πρώτων υλών Η σταθερά αυξημένη εμπιστοσύνη των αγροτών, αλλά και των επενδυτών στις υψηλές τιμές των αγροτικών εμπορευμάτων έχει ε- πιδράσει και στη διεθνή αγορά λιπασμάτων, όπου η ζήτηση παραμένει ισχυρή ενισχύοντας τις τιμές των πρώτων υλών. Η μαζική επιστροφή των βιομηχανιών λιπασμάτων στην αγορά πριν α- πό ένα μήνα είχε ως αποτέλεσμα τη ραγδαία αύξηση των τιμών των πρώτων υλών, στα υ- ψηλότερα επίπεδα της τελευταίας τριετίας. Σύμφωνα με την IFA, ε- άν επιβεβαιωθούν οι προβλέψεις και οι τιμές των αγροτικών προϊόντων διατηρηθούν σε ικανοποιητικά επίπεδα το 2012, τότε η ε- φαρμογή θα σημειώσει νέο ρεκόρ και οι τιμές των πρώτων υ- λών θα κινηθούν υψηλότερα, θυμίζοντας το Στη διεθνή αγορά η τιμή της κοκκώδους ουρίας έχει ενισχυθεί στα 650 δολάρια ο τόνος, σημειώνοντας διόρθωση από τα 670 δολάρια των αρχών Απριλίου και ήταν η υψηλότερη της τελευταίας τριετίας. Η αποχή από την αγορά το τελευταίο εξάμηνο του 2011 τελικά δεν έφερε τα επιθυμητά α- ποτελέσματα, ενώ η πρόσφατη συντονισμένη αύξηση της ζήτησης προκάλεσε την άνοδο αυτή. Η prilled ουρία έχει σταθεροποιηθεί στα 585 δολάρια ο τόνος, σημειώνοντας αύξηση κατά 225 δολάρια σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο πέρυσι. Το UAN (διάλυμα ουρίας και νιτρικής αμμωνίας σε υγρή μορφή) πωλείται στα 395 δολάρια και θεωρείται ακόμα μια καλή φτηνή εναλλακτική στα αζωτούχα. Όσον α- φορά την αμμωνία, αφού έφτασε στα 400 δολάρια ο τόνος τον περασμένο Μάρτιο, τιμή που είναι και η χαμηλότερη των τελευταίων δυο χρόνων, ανέκαμψε στα 470 δολάρια. Στη διεθνή αγορά, οι τιμές του καλίου διαμορφώνονται στα 500 δολάρια, σημειώνοντας άνοδο 20 δολαρίων τον τελευταίο ένα μήνα. Μετά τα χαμηλότερα του περασμένου Μαρτίου, η αμμωνία ανακάμπτει. Τα παγκόσμια αποθέματα επαρκούν για να καλύψουν μόνο το 20-25% της παγκόσμιας ζήτησης, Παγκόσμια κατανάλωση λιπασμάτων (Mt nutrients) Ν P2O5 K2O Σύνολο ,5 38,4 28,9 167, ,2 33,6 23,4 155, ,9 37,4 23,6 162, ,5 40,7 27,8 173,0 Μεταβολή +2,6% +8,8% +17,7% +6,2% ,7 41,1 29,4 178,2 Μεταβολή +3,1% +1,0% +5,7% +3,0% ,5 42,3 30,4 182,2 Μεταβολή +1,7% +3,0% +3,3% +2,3%

7

8 29//8 FERTILIZER MANAGEMENT Αίνιγμα παραμένει η επόμενη μέρα Αύξηση της ζήτησης λιπασμάτων ανά περιοχή Αστάθμητος παράγοντας οι εξελίξεις στην οικονομία Η διάρκεια που παρουσιάζουν οι τιμές των αγροτικών προϊόντων την τελευταία διετία, καθώς και τα ευνοϊκά θεμελιώδη στοιχεία της αγροτικής αγοράς στους πρώτους μήνες του 2012, αναμένεται να δώσουν εκ νέου ώ- θηση στην παγκόσμια ζήτηση των λιπασμάτων για τρίτη διαδοχική χρονιά, μετά από τη χρονιά ορόσημο του Η παγκόσμια κατανάλωση λιπασμάτων αναμένεται να αυξηθεί στους 178,2 εκατ. τόνους την καλλιεργητική περίοδο και τους 182,2 εκατ. τόνους την περίοδο , σημειώνοντας διαδοχικές ανόδους και φτάνοντας σε επίπεδα ρεκόρ όλων των εποχών. Αξίζει να σημειωθεί πως για την παγκόσμια αγορά λιπασμάτων η περίοδος α- ποτελεί σημείο αναφοράς, αφού μετά το εντυπωσιακό ρεκόρ ζήτησης ακολούθησε η πτώση στις τιμές των αγροτικών προϊόντων που είχε απογοητεύσει τους α- γρότες, οι οποίοι προχώρησαν σε υπολίπανση των καλλιεργειών τους και η ζήτηση είχε σημειώσει κάμψη. Για την τρέχουσα περίοδο, η άνοδος στην κατανάλωση υ- πολογίζεται στο 6,2%, φτάνοντας τους 178,2 εκατ. τόνους, ε- νώ για την περίοδο αναμένεται αύξηση της τάξης του 3,0% με την κατανάλωση να φτάνει τους 182,2 εκατ. τόνους. Από αυτές τις ποσότητες, οι 107,7 εκατ. τόνοι αφορούν αζωτούχα λιπάσματα, τα οποία κυριαρχούν μεταξύ των βασικών λιπασμάτων. Ποσότητα 41,1 ε- κατ. τόνων αναφέρεται σε φωσφορικά λιπάσματα και οι 29,4 εκατ. τόνοι είναι καλιούχα λιπάσματα. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως στο κάλι, μετά α- πό δύο χρονιές με πολύ χαμηλή ζήτηση, αναμένεται άνοδος κατά 17,7%, ωστόσο παραμένει χαμηλότερα από τη ζήτηση των 28,9 εκατ. τόνων που σημειώθηκε το Σύμφωνα με τις προβλέψεις των αναλυτών, το ρεκόρ αυτό αναμένεται Η μεγαλύτερη άνοδος στη ζήτηση παρατηρείται στη νότια Ασία, η οποία συνεισφέρει σε μεγάλο βαθμό στην αύξηση της παγκόσμιας κατανάλωσης να ξεπεραστεί τις επόμενες δύο εμπορικές περιόδους. Μάλιστα, για την επόμενη σεζόν οι 109,5 εκατ. τόνοι αφορούν αζωτούχα λιπάσματα,, 42,3 εκατ. τόνοι α- ναφέρονται σε φωσφορικά λιπάσματα και 30,4 εκατ. τόνοι είναι καλιούχα λιπάσματα. Η σημαντικότερη μεταβολή Για την παγκόσμια αγορά λιπασμάτων η περίοδος αποτελεί σημείο αναφοράς. που ξεχωρίζει στην παγκόσμια ζήτηση είναι η μείωση που σημειώνεται σε περιοχές της δυτικής και κεντρικής Ευρώπης κατά περισσότερο από 2 εκατ. τόνους, από τον μέσο όρο της τελευταίας τετραετίας, μια κατάσταση που είναι δύσκολο να αλλάξει στο ά- μεσο μέλλον. Στην αντίπερα ό- χθη, η μεγαλύτερη άνοδος παρατηρείται στη νότια Ασία, η οποία συνεισφέρει σε μεγάλο βαθμό στην αύξηση της παγκόσμιας κατανάλωσης, αφού υπολογίζεται πως τα 3/4 της αύξησης οφείλονται σε αυτή την περιοχή. Αυξημένη υπολογίζεται και η ζήτηση στην Ανατολική Ευρώπη και την Ασία, μια άνοδος που στηρίζεται κυρίως στο ασιατικό τμήμα. Η σημαντικότερη μεταβολή που ξεχωρίζει στην παγκόσμια ζήτηση είναι η μείωση που σημειώνεται σε περιοχές της δυτικής και κεντρικής Ευρώπης κατά περισσότερο από 2 εκατ. τόνους, από τον μέσο όρο της τελευταίας τετραετίας, μια κατάσταση που είναι δύσκολο να αλλάξει στο άμεσο μέλλον. Αστάθεια και ανασφάλεια στην αγορά Οι προβλέψεις για πρώτη φορά μετά από αρκετά χρόνια είναι επισφαλείς, καθώς βρισκόμαστε σε μια πρωτόγνωρη περίοδο οικονομικής ύφεσης, αναφέρεται με σαφή τρόπο στην έκθεση της Διεθνούς Ένωσης Βιομηχανιών Λιπασμάτων (IFA). Η δεινή οικονομική θέση στην οποία βρίσκονται οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, αλλά και κάποιες από τις υπόλοιπες ανεπτυγμένες χώρες, αυξάνει την ανασφάλεια σε όλες τις αγορές, μεταξύ των οποίων και στην αγορά των λιπασμάτων. Η ανασφάλεια που κυριαρχεί στη ζώνη του ευρώ με την κρίση χρέους έχει μεταφερθεί και στις ΗΠΑ και η επόμενη μέρα αποτελεί αίνιγμα ακόμα και για τους καλύτερους οικονομολόγους. Την περίοδο οι δείκτες της οικονομίας κινήθηκαν περισσότερο σε διορθωτικούς ρυθμούς παρά σε ρυθμούς ανάκαμψης, με αποτέλεσμα να επικρατούν αυξημένες ανησυχίες για τις πιθανές επιπτώσεις στην αγορά των λιπασμάτων. Μάλιστα για την επόμενη χρονιά το ρίσκο αυτό είναι ακόμα υψηλότερα και θέτει σε κίνδυνο όλη την καμπάνια των λιπασμάτων. Τα 5 σημεία-κλειδιά της αγοράς, σύμφωνα με τον IFA 1. Η εξέλιξη των τιμών στα αγροτικά προϊόντα (ο κίνδυνος μια νέας φούσκας) 2. Η εξέλιξη των τιμών των λιπασμάτων σε σχέση με τις τιμές των αγροτικών προϊόντων 3. Μεταβολές στην παγκόσμια οικονομία (ισοτιμίες, τιμή πετρελαίου, ανάπτυξη) 4. Πολιτικές αποφάσεις (βιοκαύσιμα, βιολογικά τρόφιμα, επισιτιστική κρίση) 5. Οι απρόβλεπτες καιρικές συνθήκες Αύξηση στη ζήτηση των λιπασμάτων την τελευταία τριετία

9 W E E K L Y W E E K L Y Σάββατο 28 & Κυριακή 29 Απριλίου 2012 W E E K L Y Ισχυρη στήριξη στην αγορά του καλίου απο τισ ασιατικεσ αγορεσ Ισοζύγιο καλιούχων λιπασμάτων Οι διεθνείς βιομηχανίες παραγωγής λιπασμάτων λειτούργησαν στο 83% των δυνατοτήτων τους. Η παραγωγή πρώτων υλών για τα καλιούχα λιπάσματα ακολουθεί μια σταθερά α- νοδική πορεία την τελευταία πενταετία. Η προσφορά της πρώτης ύλης εκτιμάται πως έφτασε τους 40 εκατ. τόνους, τη στιγμή που η ζήτηση παρέμεινε χαμηλότερα, στους 34 εκατ. τόνους. Όσον αφορά την παγκόσμια παραγωγή προϊόντων καλίου, υπολογίζεται πως αυξήθηκε κατά 5-7% την περασμένη χρονιά, καθώς η ζήτηση σημείωσε μια σημαντική ανάκαμψη. Οι πωλήσεις καλιούχων λιπασμάτων το 2011 υπολογίζεται πως έφτασαν τους 55,7 εκατ. τόνους, ενισχυμένες κατά τόνους σε σύγκριση με την περασμένη χρονιά. Σύμφωνα με την έκθεση της IFA, παρά το γεγονός ότι η αγορά του καλίου παραμένει πλεονασματική, η νέα ζήτηση που προέρχεται κυρίως από τις ασιατικές χώρες, όχι μόνο στηρίζει αλλά οδηγεί και σε άνοδο τις τιμές. Παγκόσμιο εμπόριο λιπασμάτων Μύθος η περιβόητη επάρκεια στις πρώτες ύλες Παρά την αυξημένη παραγωγή την τελευταία πενταετία, τα lobbies συντηρούν με δεξιοτεχνία υψηλά τις τιμές Σταθερά πλεονασματικό χαρακτήρα διατηρεί η αγορά των πρώτων υλών των λιπασμάτων την τελευταία πενταετία, ο οποίος ωστόσο δεν είναι ικανός να περιορίσει τις ανοδικές τάσεις που επικρατούν στις τιμές των λιπασμάτων. Σύμφωνα με τους παραγωγούς των πρώτων υ- λών, για να καλυφθούν οι αυξανόμενες απαιτήσεις της παγκόσμιας ζήτησης, θα πρέπει να αυξηθεί και η προσφορά των προϊόντων. Έτσι, κάθε χρόνο παρατηρείται αύξηση της παγκόσμιας παραγωγής πρώτων υλών λιπασμάτων, που συμβαδίζει με την παγκόσμια ζήτηση. Κάτι ανάλογο συνέβη πέρυσι, όταν η παραγωγή αμμωνίας, φωσφόρου και καλίου έφτασε τους 227 εκατ. τόνους, ξεπερνώντας την παγκόσμια κατανάλωση. Βέβαια να σημειωθεί πως κατά μέσο όρο οι διεθνείς βιομηχανίες παραγωγής λιπασμάτων λειτούργησαν στο 83% των δυνατοτήτων τους, γεγονός χαρακτηριστικό της επιφυλακτικότητας που επικρατεί για την παγκόσμια οικονομία. Σημειώνεται, επίσης, πως οι περισσότερες βιομηχανίες παραγωγής λιπασμάτων αποφεύγουν την αγορά μεγάλων α- ποθεμάτων, υπό το φόβο μιας δραματικής πτώσης των τιμών ανάλογης με αυτή που σημειώθηκε το 2008 ως το Σύμφωνα με στοιχεία του FAO, μέχρι το 2050 ο πληθυσμός του πλανήτη υπολογίζεται να φτάσει τα 9,1 δισεκατομμύρια, από τα 7 δις που βρίσκεται σήμερα, με αποτέλεσμα να απαιτούνται περισσότερα τρόφιμα για να επιτευχθεί η παγκόσμια ασφάλεια στα τρόφιμα. Το στοιχείο αυτό αποτελεί και το σημαντικότερο επιχείρημα των παραγωγών των πρώτων υλών, ενώ ταυτόχρονα εξηγεί και την αυξημένη επιθυμία της Κίνας να αυξήσει την εγχώρια παραγωγή της για να μειώσει την εξάρτηση από τις εισαγωγές. Οι παραγωγοί που επιθυμούν να αυξήσουν τις αποδόσεις των καλλιεργειών τους προχωρούν σε ορθολογικές λιπάνσεις Διατηρεί τη δυναμική της η αγορά Μπορεί η αυξημένη αυτοπεποίθηση των παραγωγών πρώτων υλών των λιπασμάτων να φάνταζε υπερβολική το τελευταίο εξάμηνο του 2011, όταν ισχυρίζονταν πως η παγκόσμια ζήτηση και παραγωγή θα σημειώσει νέο ρεκόρ τη στιγμή που οι τιμές υποχωρούσαν σημαντικά, ωστόσο αποδεικνύεται τελικά πως στην αγορά των λιπασμάτων επικρατεί ισχυρή δυναμική κυρίως από τις αναπτυσσόμενες χώρες. Όμως εξίσου σημαντική είναι και η νέα άνοδος που α- ναμένεται τόσο στην προσφορά, όσο και στη ζήτηση για το 2012 και παρά την ά- νοδο των τιμών στις πρώτες ύλες. Τα προϊόντα αζώτου αποτελούν τα κατεξοχήν σημαντικότερα προϊόντα λίπανσης και για το λόγο αυτό το ισοζύγιο προσφοράς και ζήτησης παρουσιάζει μικρή μόνο απόκλιση, ενώ τις χρονιές με την αυξημένη ζήτηση όπως το 2008 το πλεόνασμα ήταν μηδενικό. Η μικρή ποσοστιαία πλεονασματική παραγωγή είναι και ο σημαντικότερος λόγος που η αγορά των αζωτούχων πρώτων υλών είναι περισσότερο ευμετάβλητη στις αλλαγές τιμών. Για το 2011 η παγκόσμια παραγωγή έφτασε τους 137 εκατ. τόνους, ενώ η ζήτηση ενισχύθηκε στους 134 εκατ. τόνους. Το 2012, σύμφωνα με την έκθεση εκτιμάται πως η παραγωγή θα αυξηθεί περαιτέρω στους 140 εκατ. τόνους και η κατανάλωση στους 137 εκατ. τόνους. Πλεονασματικό αναμένεται για μια α- κόμη χρονιά το ισοζύγιο προσφοράς και ζήτησης των φωσφορικών πρώτων υ- Ισοζύγιο αζωτούχων Ισοζύγιο φωσφορικών λών. Η παγκόσμια ζήτηση ακολούθησε σταθεροποιητικές τάσεις το 2011 φτάνοντας τους 42 εκατ. τόνους, ενώ η προσφορά του προϊόντος έφτασε τους 44 ε- κατ. τόνους. Η κατανάλωση ήταν αυξημένη σε όλες τις καταναλώτριες χώρες, υποστηρίζοντας τα επίπεδα ρεκόρ της παραγωγής. Οι πωλήσεις πρώτων υλών Το ισοζύγιο προσφοράς και ζήτησης των προϊόντων αζώτου παρουσιάζει μικρή μόνο απόκλιση, γιατί αυτά αποτελούν τα σημαντικότερα προϊόντα λίπανσης. Πλεονασματικό αναμένεται για μια ακόμη χρονιά το ισοζύγιο προσφοράς και ζήτησης των φωσφορικών πρώτων υλών. το 2011 ήταν αυξημένες κατά 6%, ενώ αναμένεται άνοδος και το Η παγκόσμια παραγωγή φωσφόρου (P 2 O 5 ) υπολογίζεται να ενισχυθεί το 2012 κατά 2,1 εκατ. τόνους, στους 54,1 εκατ. τόνους. Η άνοδος οφείλεται στην επιθυμία της Κίνας να ενισχύσει την παραγωγής της για να καλύψει τις ανάγκες της.

10 30//10 FERTILIZER MANAGEMENT Η ορθή λίπανση Ενδεδειγμένα προϊόντα σε κατάλληλες συνθήκες Αδήριτη ανάγκη των παραγωγών η αύξηση των αποδόσεων Η λίπανση αποτελεί μια από τις σημαντικότερες καλλιεργητικές τεχνικές των καλλιεργειών. Για να επιτευχθεί σωστή ανάπτυξη των φυτών και υψηλές αποδόσεις η ε- φαρμογή θα πρέπει να είναι η ενδεδειγμένη ανάλογα με την καλλιέργεια και το έδαφος. Κάθε μία α- πό τις καλλιέργειες παρουσιάζει ι- διαιτερότητες και έχει διαφορετικές απαιτήσεις σε διαφορετικά σημεία της ανάπτυξης. Για την ανάπτυξη των φυτών και τη συμπλήρωση του βιολογικού τους κύκλου (βλάστηση - ανάπτυξη - δημιουργία αναπαραγωγικών οργάνων - νέκρωση) είναι απαραίτητη η ύπαρξη τουλάχιστον 16 θρεπτικών στοιχείων, από τα 92 στοιχεία που υπάρχουν στον στερεό φλοιό της γης. Η πρόσληψή τους α- πό τα φυτά γίνεται μέσω του αέρα και του έδαφος. Τα κύρια θρεπτικά στοιχεία ή μακροθρεπτικά είναι τα εξής: Άνθρακας (Carbon - C), Υ- δρογόνο (Hydrogen - Η), Οξυγόνο (Oxygen - Ο), Άζωτο (Nitrogen - Ν), Φωσφόρος (Phosphorus - Ρ) και Κάλιο (Potassium Κ). Ο άνθρακας, το υδρογόνο, το ο- ξυγόνο μαζί με το άζωτο, σχηματίζουν τα δομικά υλικά των φυτών και προσλαμβάνονται μέσω του αέρα και του νερού. Ωστόσο, το άζωτο, ο φώσφορος και το κάλι μπορεί να μην υπάρχουν σε ε- παρκείς ποσότητες ή μορφές, τέτοιες που να ικανοποιούν τις ανάγκες ανάπτυξης των φυτών και σ αυτή τη περίπτωση θα πρέπει να προστεθούν απ τον καλλιεργητή. Εκτός απ τα παραπάνω θρεπτικά στοιχεία απαραίτητα είναι και κάποια δευτερεύοντα στοιχεία, όπως Θείο (Sulphur - S), Ασβέστιο (Calcium - Ca), Μαγνήσιο (Magnesium - Mg), Χλώριο (Chlorine - Cl), και Νάτριο (Sodium - Na, το οποίο δεν είναι πάντα απαραίτητο). Απ αυτά, το ασβέστιο, το μαγνήσιο και το θείο απαιτούνται σε μικρότερες ποσότητες. Τέλος στα απαραίτητα μικροθρεπτικά στοιχεία, συγκαταλέγονται και τα εξής: Σίδηρος (Iron - Fe), Ψευδάργυρος (Zinc - Zn), Μαγγάνιο (Manganese - Mn), Χαλκός (Copper - Cu), Μολυβδαίνιο (Molybdenum - Mo), Βόριο (Boron - Β) και Κοβάλτιο (Cobalt Co). Πιο αναλυτικά, ο σίδηρος, το μαγγάνιο, ο ψευδάργυρος, ο χαλκός, το μολυβδαίνιο, το χλώριο, και το βόριο είναι απαραίτητα για τα φυτά σε πολύ μικρές ποσότητες. Το νάτριο, το κοβάλτιο όπως και πυρίτιο μαζί με το αλουμίνιο, είναι χρήσιμα για ορισμένα φυτά. Θρεπτικά στοιχεία απαραίτητα για τα φυτά που δεν υπάρχουν σε αρκετή ποσότητα στη φύση, πρέπει να προστεθούν σε ισορροπημένες αναλογίες. Τα λιπάσματα περιέχοντας πολύτιμα θρεπτι- Για την ανάπτυξη των φυτών είναι απαραίτητα τουλάχιστον 16 θρεπτικά στοιχεία. κά στοιχεία, χρησιμοποιούνται στις καλλιέργειες για την ενίσχυση της ανάπτυξης των φυτών, αυξάνουν την παραγωγή και βελτιώνουν την ποιότητα των προϊόντων. Τα λιπάσματα κατατάσσονται στις παρακάτω κατηγορίες: 1) Ανόργανα: Είναι ανόργανες χημικές ενώσεις, που περιέχουν τουλάχιστον ένα από τα απαραίτητα θρεπτικά στοιχεία, τα οποία απαιτούνται για την κανονική ανάπτυξη των φυτών. Ανόργανα στερεά λιπάσματα με κύρια θρεπτικά συστατικά: 1. Απλά, με ένα θρεπτικό συστατικό (Ν,Ρ,Κ) 2. Σύνθετα με περισσότερα θρεπτικά συστατικά (Ν,Ρ,Κ Ν,Ρ Ρ,Κ, Ν,Κ). Ανόργανα υγρά: Απλά και σύνθετα. Με δευτερεύοντα συστατικά: Ασβεστίου (Ca), Νατρίου (Νa), Θείου (S), Μαγνησίου (Mg). Με μικροστοιχεία: Βορίου (Β), Κοβαλτίου (Co), χαλκού (Cu), Σιδήρου (Fe), Μαγγανίου (Mn), Mολυβδαινίου (Μο), Ψευδαργύρου (Ζn). 2) Οργανικά: Είναι προϊόντα βιολογικής ή και χημικής επεξεργασίας αυτούσιων υλικών φυτικής ή ζωικής προέλευσης που περιέχουν τα θρεπτικά στοιχεία σε οργανική μορφή (ζωικής ή φυτικής προέλευσης) και η κύρια συμβολή τους στην α- νάπτυξη των φυτών είναι η παροχή των στοιχείων αυτών. Οργανοχημικά - Οργανοανόργανα λιπάσματα: Είναι προϊόντα βιομηχανικά παρασκευαζόμενα από α- νάμειξη οργανικών και ανόργανων λιπασμάτων, τα οποία αποδεδειγμένα συντελούν στη βελτίωση των φυσικοχημικών ιδιοτήτων του εδάφους και στην ανάπτυξη των φυτών. Χουμικά λιπάσματα: Είναι προϊόντα βιομηχανικής επεξεργασίας κυρίως λιγνιτών, λεοναρδίτου και τύρφης, εμπλουτισμένα με ανόργανα θρεπτικά στοιχεία στα οποία εξασφαλίζεται σταθερή σύνθεση. Θρεπτικά στοιχεία απαραίτητα για τα φυτά που δεν υπάρχουν σε αρκετή ποσότητα στη φύση, πρέπει να προστεθούν ισορροπημένα. Στην παγκόσμια παραγωγή αζωτούχων λιπασμάτων Με πρώτη ύλη την αμμωνία Η ουρία έχει την υψηλότερη περιεκτικότητα σε θρεπτικά στοιχεία σε σχέση με τα υπόλοιπα αζωτούχα λιπάσματα σε στερεά μορφή Το 97% περίπου της παγκόσμιας προσφοράς αζώτου, παράγεται από αμμωνία και τα 3/4 περίπου της παγκόσμιας παραγωγής αμμωνίας βασίζονται στο φυσικό αέριο, όταν τη δεκαετία του 70 η αναλογία αυτή δεν ξεπερνούσε το 60%. Συνολικά, η χρήση φυσικού αερίου ως πετροχημική πρώτη ύλη ανέρχεται σε περίπου 5% της παγκόσμιας ζήτησης αερίου και αποτελεί τα 2/3 με 3/4 του συνολικού κόστους παραγωγής της αμμωνίας. Όσον αφορά το φυσικό αέριο, αυτό αποτελεί περισσότερο του 80% του κόστους όλων των εισροών για την παραγωγή ουρίας. Στην παγκόσμια παραγωγή αζωτούχων λιπασμάτων συμμετέχουν 86 χώρες, απ τις οποίες όμως, μόνο τρεις, η Κίνα η ΗΠΑ και η Ινδία, παράγουν το 51,3% της συνολικής ποσότητας. Εγχώρια και εξαγωγική η χρήση της αμμωνίας Η άνυδρη αμμωνία παράγεται σε 80 περίπου χώρες και το 85% περίπου χρησιμοποιείται για την παραγωγή αζωτούχων λιπασμάτων, συμπεριλαμβάνοντας ένα 6% περίπου που διοχετεύεται κατευθείαν στις καλλιέργειες. Περίπου το 90% Το 85% περίπου της άνυδρης αμμωνίας χρησιμοποιείται για την παραγωγή αζωτούχων λιπασμάτων και 6% πάει στις καλλιέργειες.

11 W E E K L Y W E E K L Y Σάββατο 28 & Κυριακή 29 Απριλίου 2012 W E E K L Y Μόνο σε υδατοδιαλυτή μορφή είναι χρήσιμα ως θρεπτικά στοιχεία Παραγωγή φωσφορούχων από ορυκτά Τα καλά υδατοδιαλυτά είδη χρησιμοποιούνται ως λιπάσματα ταχείας δράσης, τα μέτρια ως αποθηκευόμενα Περισσότερο από το 99% όλων των φωσφορούχων λιπασμάτων παράγονται από φωσφορούχα ορυκτά (phosphate rock). Τα άλατα αυτά δεν είναι καθόλου υδατοδιαλυτά και γι αυτό πρέπει να διαλύονται είτε μέσω άλεσης είτε με θειικό οξύ, γιατί μόνο σε υδατοδιαλυτή μορφή είναι χρήσιμα ως θρεπτικά συστατικά για τα φυτά. Μια σχετικά μικρή ποσότητα, η φωσφορούχα σκουριά, λαμβάνεται ως δευτερεύων προϊόν από τη βιομηχανία του χάλυβα. Περίπου 2% του ορυκτού χρησιμοποιείται απευθείας χωρίς επεξεργασία, ενώ το υπόλοιπο διαλύεται με τη βοήθεια ο- ξέων, κύρια του φωσφορικού οξέως και του θειικού οξέως. Τα 2/3 των φωσφορούχων λιπασμάτων παράγονται από ο- ρυκτά με τη χρήση φωσφορικού οξέως. Πρώτη ύλη, το φωσφορικό οξύ Το φωσφορικό οξύ παράγεται απ την αντίδραση μεταξύ ορυκτού φωσφόρου και κάποιου οξέος κύρια του θειικού. Σχεδόν το 90% της παγκόσμιας παραγωγής φωσφορικού οξέος χρησιμοποιείται για την παραγωγή λιπασμάτων, ενώ τα φωσφορούχα λιπάσματα βασίζονται κατά 2/3 στο φωσφορικό οξύ. Επειδή το φωσφορικό άλας απορροφάται γρήγορα από το έδαφος, ο κίνδυνος να διαρρεύσει σε άλλες εδαφικές στρώσεις ή στα υπόγεια ύδατα είναι μικρός συμμετέχουν 86 χώρες κάνουν θαύματα της παγκόσμιας παραγωγής αμμωνίας ε- πεξεργάζεται ή χρησιμοποιείται στις χώρες όπου παράγεται. Το υπόλοιπο 10% της παγκόσμιας παραγωγής διακινείται απευθείας μέσω του παγκόσμιου εμπορίου. Οι βασικές εξαγωγικές χώρες είναι η Ρωσία και η Ουκρανία, οι οποίες κατέχουν το 43% των παγκόσμιων εξαγωγών, το Τρινιντάντ το 22% και η Μέση Α- νατολή το 13%. Η ευρέως διαδεδομένη ουρία Η ουρία παράγεται ως αποτέλεσμα της αντίδρασης διοξειδίου του άνθρακα και αμμωνίας, και αποτελεί το πιο ευρέως χρησιμοποιούμενο αζωτούχο λίπασμα. Περιέχει περισσότερο από 46% άζωτο, έ- χει δηλαδή την υψηλότερη περιεκτικότητα σε θρεπτικά στοιχεία απ τα υπόλοιπα αζωτούχα λιπάσματα σε στερεά μορφή. Σε Καναδά, Ρωσία, Λευκορωσία και Γερμανία το 74% της παραγωγής Στοιχεία για τα καλιούχα λιπάσματα Σε παγκόσμιο επίπεδο, το 85% περίπου των φωσφορικών λιπασμάτων, παράγονται από αντίδραση φωσφορούχων ορυκτών είτε άμεσα είτε έμμεσα Σχεδόν όλα τα καλιούχα λιπάσματα (potash fertilizer) παράγονται από ορυκτά άλατα καλίου (mined potash salts) και συμβάλλουν στη χλωρή λίπανση. Κύρια συστατικά τους είναι υδατοδιαλυτά ά- λατα (χλωριούχο κάλιο και θειούχο κάλιο), που περιέχουν κυρίως το θρεπτικό συστατικό κάλιο αλλά και μαγνήσιο και θείο. Τα ακατέργαστα άλατα καλίου μπορούν να χρησιμοποιηθούν απευθείας, ωστόσο συνήθως υποβάλλονται σε κατεργασία με σκοπό την αύξηση της περιεκτικότητας σε κάλι. Το προϊόν που χρησιμοποιείται περισσότερο απ όλα (περίπου το 60% της συνολικής παραγωγής καλιούχων λιπασμάτων) είναι το χλωριούχο κάλιο, το οποίο περιέχει 40% - 60% K 2 O, ενώ σχεδόν το υπόλοιπο αξιοποιείται για την παραγωγή σύνθετων λιπασμάτων. Η ποτάσα παράγεται σε λίγες χώρες, ε- κεί δηλαδή όπου βρίσκονται και τα ορυχεία εξόρυξης, με αποτέλεσμα το σύνολο της παραγωγής να συγκεντρώνεται σε 16 μόνο χώρες. Ο Καναδάς, η Ρωσία, η Λευκορωσία και η Γερμανία συγκεντρώνουν το 74% της παγκόσμιας παραγωγής καλιούχων λιπασμάτων. Θείο Η μισή σχεδόν ποσότητα της παγκόσμιας παραγωγής θείου χρησιμοποιείται στη βιομηχανία λιπασμάτων. Αν και αποτελεί ένα απαραίτητο θρεπτικό στοιχείο για την ανάπτυξη των φυτών, η μεγαλύτερη ποσότητα θείου αξιοποιείται στη λιπασματοβιομηχανία με τη μορφή θειικού ο- ξέος, για τη διαλυτοποίηση των φωσφορικών ορυκτών και την παραγωγή φωσφορικών λιπασμάτων. Σε παγκόσμιο επίπεδο, το 85% περίπου αυτών των λιπασμάτων, παράγονται από αντίδραση φωσφορούχων ορυκτών είτε άμεσα, με θειικό οξύ, είτε έμμεσα με φωσφορικό οξύ, το οποίο παράγεται με τη χρήση θειικού οξέος. Η παγκόσμια παραγωγή θείου υπολογίζεται σε 58 Mt. Θειικό οξύ Η παραγωγή θειικού οξέος ξεπερνά την παραγωγή κάθε άλλου χημικού στο κόσμο. Το 1997, τη μισή ποσότητα, των συνολικά 150 ε- κατ. τόνων θειικού οξέος, την παρήγαγαν, η βόρεια Αμερική, η Δυτική Ευρώπη και η Ιαπωνία. Μόνο σε 16 χώρες, εκεί δηλαδή όπου βρίσκονται και τα ορυχεία εξόρυξής της, συγκεντρώνεται το σύνολο παραγωγής της ποτάσας Η μεγαλύτερη ποσότητα θείου αξιοποιείται στην παγκόσμια λιπασματοβιομηχανία με τη μορφή θειικού οξέος.

12