ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΤΡΟΦΙΜΩN ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΠΟΕΣΕ ΓΙΑ ΤΟ 2013

Transcript

1 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΤΡΟΦΙΜΩN ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΠΟΕΣΕ ΓΙΑ ΤΟ

2 Π Ε Ρ Ι Λ Η Ψ Η ΓΕΝΙΚΑ Η αποτίµηση των ελέγχων του έτους 2013 καταδεικνύει τη σταθερή και συνεχή προσπάθεια για την υλοποίηση των εθνικών στρατηγικών στόχων µε σκοπό την προστασία της δηµόσιας υγείας και των συµφερόντων του καταναλωτή. Στο πλαίσιο υποστήριξης των στρατηγικών στόχων και των προτεραιοτήτων του ΠΟΕΣΕ µε την εφαρµογή και ειδικών προγραµµάτων διενεργήθηκε ένας σηµαντικός αριθµός ελέγχων σε όλα τα στάδια της διατροφικής αλυσίδας. Η ανάλυση των αποτελεσµάτων για την διαπίστωση της ασφάλειας της διατροφικής αλυσίδας ως προς βιολογικούς και χηµικούς παράγοντες για την προστασία της υγείας και των συµφερόντων του καταναλωτή δεν ανέδειξαν σηµαντικά προβλήµατα. Έχει εδραιωθεί ένας αυστηρός σχεδιασµός και προγραµµατισµός των ελέγχων µε βασική επιδίωξη την ιεράρχηση των επισήµων ελέγχων, ώστε οι προτεραιότητες να τίθενται βάσει ανάλυσης της επικινδυνότητας και υποστήριξης νέων νοµοθετικών απαιτήσεων. Η βελτίωση του συντονισµού και η αξιοποίηση όλων των δυνατών µορφών συνεργασίας αναδεικνύεται σε κοµβικό στοιχείο για την κάλυψη των απαιτήσεων του επίσηµου ελέγχου. Επίσης ολοκλήρωθηκε η διαµόρφωση ενιαίου κυρωτικού συστήµατος και η εφαρµογή διαδικασιών εσωτερικών επιθεωρήσεων στις υπηρεσίες του ΕΦΕΤ. Η έκδοση κατευθυντήριων οδηγιών, η επέκταση και υποστήριξη εκπαιδευτικών προγραµµάτων ενισχύουν τον καθοδηγητικό ρόλο των αρχών και την αποτελεσµατικότητα και αποδοτικότητα των επίσηµων ελέγχων. Οξυµένο ζήτηµα αναδεικνύεται η συνεχής τάση µείωσης του προσωπικού που υποστηρίζει τον επίσηµο έλεγχο σε όλους τους τοµείς και τις δράσεις του ΠΟΕΣΕ. Ενώ ζητήµατα που χρήζουν επίλυσης για την βελτίωση του συστήµατος επίσηµου ελέγχου είναι η βελτίωση της εποπτείας των αρµοδίων αρχών, η άρση των επικαλύψεων αρµοδιοτήτων, η ορθολογικότερη κατανοµή του προσωπικού, η επαρκής κάλυψη σε διαδικασίες εσωτερικών επιθεωρήσεων. Ο επίσηµος έλεγχος και η υλοποίηση των προγραµµάτων συνεχίζουν να χρηµατοδοτούνται από τον κρατικό προϋπολογισµό και την είσπραξη σχετικών τελών. Σηµειώθηκαν µικρές µεταβολές στο δίκτυο των εργαστηρίων που υποστηρίζουν τον επίσηµο έλεγχο, καθώς πλέον χρησιµοποιούνται και τα εργαστήρια του ΕΦΕΤ που διαθέτουν διαπιστευµένες µεθόδους για µικροβιολογικές και χηµικές δοκιµές στο πλαίσιο του επισήµου ελέγχου, ενώ παράλληλα και ο αριθµός των διαπιστευµένων µεθόδων στο ήδη υπάρχον δίκτυο εργαστηρίων αυξήθηκε. ΤΟΜΕΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ Οι έλεγχοι σε επίπεδο επιχειρήσεων παραµένουν σχεδόν στα ίδια επίπεδα ενώ εµφανίζουν µείωση σε επίπεδο εργαστηριακών αναλύσεων. Παράλληλα, καταγράφεται προσπάθεια να καλυφθούν αναλογικά όλα τα στάδια παραγωγής, µεταποίησης και διακίνησης των τροφίµων. Το ποσοστό συµµόρφωσης όσον αφορά στις επιχειρήσεις ανέρχεται σε 92,4%. Οι παραβάσεις αφορούν κυρίως ζητήµατα γενικής υγιεινής που σχετίζονται µε αποκλίσεις στις λειτουργικές διαδικασίες, προβλήµατα στην εφαρµογή HACCP. Ο εργαστηριακός έλεγχος βιολογικών και χηµικών παραγόντων ανέδειξε χαµηλότερα ποσοστά µη συµµόρφωσης σε σχέση µε το 2012, µε συνολική µη συµµόρφωση 5,3%. Στα διερευνητικά προγράµµατα, που διενεργήθηκαν για την αξιολόγηση χηµικών παραγόντων κινδύνου στα τρόφιµα που διακινούνται στην ελληνική αγορά, δεν ανιχνεύθηκαν ουσίες σε επίπεδα που να χρήζουν περαιτέρω αξιολόγησης. Για τη βελτίωση της διεξαγωγής του επίσηµου ελέγχου: - Εκδόθηκαν κατευθυντήριες οδηγίες µε θέµα τον προγραµµατισµό και την ιεράρχηση των ελέγχων, διευκρινιστικές εγκύκλιοι σε θέµατα εφαρµογής της νοµοθεσίας. - Εκπονήθηκαν οδηγοί και εγχειρίδια για τους επιθεωρητές. 2

3 - ιενεργήθηκαν εκπαιδευτικά σεµινάρια και ηµερίδες για τους επιθεωρητές στις περισσότερες θεµατικές ενότητες των τροφίµων και σε θέµατα που δεν είχαν συµπεριληφθεί τα προηγούµενα χρόνια. Επιθεωρητές συµµετείχαν και σε αντίστοιχα σεµινάρια της Ε.Ε. (BTSF training). Οι αρµόδιες αρχές εισηγήθηκαν την επιβολή ποινικών κυρώσεων στις επιχειρήσεις που στοιχειοθετήθηκαν παραβάσεις, ενώ επιβλήθηκαν 539 διοικητικά πρόστιµα, έγιναν 164 πράξεις κατασχέσεων σε τρόφιµα και ανακλήθηκε η έγκριση σε 15 επιχειρήσεις. Ειδικότερα για τα προϊόντα βιολογικής γεωργίας, τον Νοέµβριο του 2013 (11-22/11) πραγµατοποιήθηκε έλεγχος από το Γραφείο Τροφίµων και Κτηνιατρικών Θεµάτων της Ευρωπαικής Επιτροπής (F.V.O DG SANCO) σε συνεργασία µε την /νση Βιολογικής Γεωργίας ως Aρµόδια Αρχή Εποπτείας του συστήµατος ελέγχου. Στόχος του ελέγχου αποτελούσε η αξιολόγηση των συστηµάτων ελέγχου που εφαρµόζονται στη βιολογική παραγωγή και την επισήµανση των βιολογικών προϊόντων και ειδικότερα, η εφαρµογή των απαιτήσεων που καθορίζονται στον κανονισµό (ΕΚ) αριθ. 834/2007 όσον αφορά όλα τα στάδια της παραγωγής, παρασκευής και διανοµής βιολογικών προϊόντων, καθώς και της χρήσης ενδείξεων, στην επισήµανση και στη διαφήµιση, που αναφέρονται στη βιολογική παραγωγή. Από τον ανωτέρω έλεγχο προέκυψε ότι στη χώρα µας: «Εφαρµόζεται ένα ολοκληρωµένο σύστηµα ελέγχου που καλύπτει όλα τα στάδια παραγωγής, παρασκευής και διανοµής βιολογικών προϊόντων» ( ec.europa.eu/food/fvo/rep_details_en.cfm?rep_id=3255 ). Η Αρµόδια Αρχή Επίβλεψης (ΕΛΓΟ-«ΗΜΗΤΡΑ») πραγµατοποίησε διοικητικούς και επιτόπιους ελέγχους σε Οργανισµούς Ελέγχου και Πιστοποίησης και σε ενταγµένες επιχειρήσεις για τον έλεγχο λειτουργίας του συστήµατος ελέγχου. Όσον αφορά την αποτελεσµατικότητα των ελέγχων, έχουν διαπιστωθεί από τους Οργανισµούς ελέγχου και πιστοποίησης, κυρίως παρατυπίες στην ανίχνευση υπολειµµάτων µη επιτρεπόµενων ουσιών που δεν είναι σύµφωνες µε τους Καν.(ΕΚ)834/2007 & Καν.(ΕΚ)889/2008 µε αποτέλεσµα τη µη χορήγηση πιστοποιητικού συµµόρφωσης. Οι καταφανείς παραβάσεις διαπιστώθηκαν σε ποσοστό µόλις 0,29% επί του συνόλου των επιχειρηµατιών. Εποµένως το σύστηµα ελέγχου λειτουργεί ικανοποιητικά και κρίνεται ότι οι έλεγχοι και τα προληπτικά µέτρα αποδίδουν. Όσον αφορά τους ελέγχους, υπάλληλοι από τον ΕΛΓΟ «ΗΜΗΤΡΑ» (πρώην ΟΠΕΓΕΠ) συµµετείχαν στο Πρόγραµµα BTSF (Beter Training for Safer Food) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής µε τίτλο Υποστήριξη των Ενωσιακών ελέγχων στα κράτη-µέλη και τρίτες χώρες. Οι επιχειρηµατίες ενηµερώνονται από τη /νση Βιολογικής Γεωργίας για την ισχύουσα Ενωσιακή και Εθνική νοµοθεσία που διέπει τον τοµέα των βιολογικών προϊόντων από την ιστοσελίδα της Υπηρεσίας καθώς και µε αλληλογραφία. Σύµφωνα µε το σύστηµα ελέγχου για τα προϊόντα ΠΟΠ/ΠΓΕ, κάθε ενδιαφερόµενος εν δυνάµει χρήστης των καταχωρισµένων ενδείξεων ΠΟΠ-ΠΓΕ οφείλει να υποβάλει αίτηση και να πιστοποιηθεί από την αρµόδια αρχή ελέγχου, τον ΕΛΓΟ- ΗΜΗΤΡΑ (πρώην ΟΠΕΓΕΠ), πριν θέσει στην αγορά προϊόν µε ΠΟΠ ή ΠΓΕ. Συνοπτικά εντός του 2013 πραγµατοποιήθηκαν συνολικά διοικητικοί έλεγχοι (στο σύνολο των αιτήσεων, οι οποίες αντιστοιχούν σε 712 επιχειρήσεις), -380 επιτόπιοι έλεγχοι στις εγκαταστάσεις παραγωγής προϊόντων ΠΟΠ ΠΓΕ και -53 επιτόπιοι έλεγχοι σε σηµεία χονδρικής και λιανικής πώλησης. Για τη χρήση των ενδείξεων ΠΟΠ και ΠΓΕ διαπιστώθηκε πλήρης συµµόρφωση στις 992 από τις περιπτώσεις που ελέχθηκαν, ενώ απορρίφθηκαν 87. Συνολικά, το έτος 2013 είχαν πιστοποίηση σε ισχύ 981 επιχειρήσεις για 1486 προϊόντα που φέρουν ενδείξεις ΠΟΠ/ΠΓΕ, ενώ απορρίφθηκαν και τέθηκαν στο αρχείο 87 αιτήσεις που αφορούσαν 76 επιχειρήσεις. Όσον αφορά στον τοµέα του γάλακτος και των ζώντων δίθυρων µαλακίων (Ζ Μ), κατά το έτος 2013, διαπιστώθηκε ένα άρτιο σύστηµα ελέγχου µε γνώµονα την προστασία της δηµόσιας υγείας. Συγκριτικά µε το έτος 2013, ο έλεγχος και η αξιολόγηση της συµµόρφωσης µε τα κριτήρια του νωπού γάλακτος, τόσο αναφορικά µε την ολική µεσόφιλη χλωρίδα όσο και αναφορικά µε τον αριθµό των σωµατικών κυττάρων, παρουσίαζε µικρές διαφοροποιήσεις από το έτος 2012 ως προς το αγελαδινό γάλα, ενώ οι διαφορές ήταν πολύ µικρότερες αναφορικά µε το αιγοπρόβειο γάλα. Στον τοµέα του ελέγχου των Ζ Μ διενεργήθηκαν το 2013 περισσότεροι έλεγχοι για εξέταση των λιπόφιλων τοξινών σε σχέση µε το έτος 2012 ενώ το ποσοστό θετικότητας ήταν µεγαλύτερο. Κάτι ανάλογο ισχύει και 3

4 αναφορικά µε τον συνολικό αριθµό δειγµάτων που εξετάσθηκαν ως προς τις παραλυτικές τοξίνες και το ποσοτό θετικότητας σε αυτά το οποίο και βρέθηκε ελαφρώς αυξηµένο σε σχέση µε το Επιπρόσθετα το ποσοστό υπερβάσεων αναφορικά µε τον µικροβιολογικό έλεγχο των Ζ Μ ήταν µεγαλύτερο συγκριτικά µε το προηγούµενο έτος τόσο αναφορικά µε την E.coli αλλά ταυτόχρονα είχαµε παρουσία της Salmonella spp στα Ζ Μ σε δύο περιπτώσεις. Λιγότερες εξετάσεις διενεργήθηκαν για παρουσία βαρέων µετάλλων στα Ζ Μ. Αναφορικά µε τις εξετάσεις για την παρουσία χηµικών προσµείξεων (Pb, Cd,Hg) οι επίσηµοι εργαστηριακοί έλεγχοι, που πραγµατοποιήθηκαν το έτος 2013 δείχνουν µια µείωση του αριθµού των δειγµατοληψιών από 61 που πραγµατοποιήθηκαν το 2012 σε µόλις 16 στο 2013 αν και το ποσοστό θετικότητας και στα τρία αυτά είδη µετρήσεων ήταν µηδενικό. Με βάση τον έλεγχο στις ζώνες παραγωγής Ζ Μ, πραγµατοποιήθηκαν λήψεις µέτρων από τις αρµόδιες κτηνιατρικές αρχές για τις οποίες ενηµερώθηκαν οι αρµόδιες υπηρεσίες και φορείς προκειµένου να αποτραπεί η διακίνηση µη ασφαλών προϊόντων. ΤΟΜΕΑΣ ΖΩΟΤΡΟΦΩΝ Κατά το 2013 πραγµατοποιήθηκαν από τους επόπτες κυκλοφορίας ζωοτροφών των /νσεων Αγροτικής Οικονοµίας και Κτηνιατρικής επιθεωρήσεις σε επιχειρήσεις ζωοτροφών (παρασκευαστές ζωοτροφών, ενδιάµεσους ζωοτροφών και κτηνοτροφικές µονάδες που διαθέτουν παρασκευαστήριο). Οι έλεγχοι που πραγµατοποιήθηκαν αφορούσαν στην επισήµανση των προϊόντων (απουσία ή ελλιπής επισήµανση, ή µεγαλύτερες από τις µέγιστες επιτρεπόµενες αποκλίσεις στη χηµική σύσταση) και στην παρουσία (ή µη) και σε ποιά επίπεδα των γενετικά τροποποιηµένων οργανισµών, µεταποιηµένων ζωικών πρωτεϊνών, διοξινών, βαρέων µέταλλων, πρόσθετων υλών, αφλατοξίνης Β1. Το µεγαλύτερο ποσοστό των παραβάσεων που διαπιστώθηκαν αφορούσε στην επισήµανση των προϊόντων. Οι διαπιστωθείσες παραβάσεις ως προς την παρουσία ή την πληρότητα της επισήµανσης ανέρχονται σε 5,6% των περιπτώσεων που εξετάσθηκαν. Οι διαπιστωθείσες παραβάσεις ως προς την χηµική σύσταση ανέρχονται στο 16,7% επί του συνόλου των δειγµάτων που εξετάστηκαν. Σχετικά µε τους υπόλοιπους ελέγχους, διαπιστώθηκε ότι αν και υπήρχαν παραβάσεις ως προς την ασφάλεια των ζωοτροφών, αυτές αφορούσαν µικρές ποσότητες και σε τοπικό επίπεδο και δεν τέθηκε σε κίνδυνο η ασφάλεια της τροφικής αλυσίδας. Σχετικά µε την εκπαίδευση, διοργανώθηκαν σεµινάρια από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή όπου συµµετείχαν 4 υπάλληλοι του Τµήµατος Ζωοτροφών, 2 υπάλληλοι των ΕΕΚΥΖ και 7 επόπτες κυκλοφορίας ζωοτροφών των /νσεων Αγρ. Οικονοµίας και Κτηνιατρικής των Περιφερειακών Ενοτήτων. ΤΟΜΕΑΣ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΖΩΩΝ Συνοπτικά για τον τοµέα υγείας και προστασίας των ζώων η συνολική αποτελεσµατικότητα των επίσηµων ελέγχων θεωρείται ικανοποιητική σύµφωνα µε τους διαθέσιµους ανθρώπινους και οικονοµικούς πόρους. Ειδικότερα, στα προγράµµατα ελέγχου των ζωονοσογόνων σαλµονελλών υπήρξε συµµόρφωση µε τις απαιτήσεις και τους στόχους που ετέθησαν για το 2013 ενώ ο τοµέας εφαρµογής των προγραµµάτων ελέγχου και εκρίζωσης της Φυµατίωσης και της Βρουκέλλωσης των παραγωγικών ζώων παρουσίασε και το 2013 σηµαντικές καθυστερήσεις και ελλείψεις λόγω των διαχρονικών διαρθρωτικών και διοικητικών προβληµάτων. Επιπλέον, στον τοµέα των κτηνιατρικών αδειοδοτήσεων σε εκµεταλλεύσεις ζώων υδατοκαλλιέργειας καταγράφηκε το 2013 αύξηση επιτόπιων αυτοψιών και σχετικών εγκρίσεων σε σχέση µε το Σηµειώνεται, ότι κατά την διάρκεια του έτους 2013, συνεχίστηκαν στη χώρα µας οι δράσεις και τα προγράµµατα επίσηµων ελέγχων, όπως το πρόγραµµα επιτήρησης της λύσσας σε άγρια και κατοικίδια ζώα και το ευρωπαϊκό πιλοτικό πρόγραµµα επιτήρησης των απωλειών στις αποικίες των µελισσών. Επιπρόσθετα τηρήθηκαν οι βασικές προτεραιότητες στο πλαίσιο επίτευξης των βραχυπρόθεσµων και µακροπρόθεσµων στόχων των προγραµµάτων, διορθώθηκαν οι µη συµµορφώσεις σε βασικούς εφαρµοστικούς τοµείς των επίσηµων ελέγχων, διενεργήθηκαν στοχευµένα προγράµµατα εκπαίδευσης και ενηµέρωσης µε όλους τους εµπλεκόµενους φορείς και αξιολογήθηκαν στο πλαίσιο της κεντρικής εποπτείας και παρακολούθησης τα αποτελέσµατα ροής των επίσηµων ελέγχων σύµφωνα µε τις προϋποθέσεις και απαιτήσεις της Κοινοτικής και Εθνικής Νοµοθεσίας. Οι παραπάνω ενέργειες σε συνδυασµό µε τις εκδόσεις νέων Υπουργικών Αποφάσεων, εγκυκλίων, αναθεωρηµένων εγχειριδίων και συναφών συστάσεων σε επίπεδο Κεντρικής Αρµόδιας Αρχής συνέβαλλαν στην οµαλή λειτουργία των περισσότερων συστηµάτων του επίσηµου ελέγχου στους τοµείς υγείας και 4

5 προστασίας των ζώων για το 2013 δίχως να παρατηρηθούν σηµαντικά στατιστικές ποσοτικές και ποιοτικές αποκλίσεις στους βασικούς µετρίσιµους δείκτες των προγραµµάτων και των λοιπών σχετικών επίσηµων ελέγχων των συγκεκριµένων τοµέων σε σχέση µε το ΤΟΜΕΑΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Το 2013 πραγµατοποιήθηκαν εργαστηριακοί έλεγχοι υπολειµµάτων φυτοπροστατευτικών προϊόντων οι οποίοι κάλυψαν ένα µεγάλο εύρος κατηγοριών τροφίµων και ζωοτροφών. Από τα αποτελέσµατα των ελέγχων διαπιστώνουµε ότι αυτά είναι συγκρίσιµα µε αυτά των τελευταίων ετών. Αναλυτικότερη ποιοτική ανάλυση των αποτελεσµάτων περιλαµβάνεται στη σχετική έκθεση που απεσταλεί από τη ιεύθυνση Προστασίας Φυτικής Παραγωγής στην E.E. και στην EFSA µέχρι τις όπως προβλέπεται από τον Κανονισµό 396/2005. Στο πλαίσιο του φυτοϋγεινοµικού ελέγχου, σε σχετικούς ελέγχους που πραγµατοποιήθηκαν στα σηµεία εισόδου έγιναν 36 απορρίψεις. ιενεργήθηκαν επισκοπήσεις (surveys) για συνολικά 39 επιβλαβείς οργανισµούς καραντίνας για την αναγνώριση και διατήρηση της Χώρας ως προστατευόµενης ζώνης κατά ορισµένων επιβλαβών οργανισµών καραντίνας. Επιπλέον, πραγµατοποιήθηκαν έλεγχοι στην εσωτερική αγορά, διαπιστώθηκαν 176 παραβάσεις και συντάχθηκαν οι σχετικές εισηγήσεις για την επιβολή των κυρώσεων. ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΕΙΣ Η ιεύθυνση Κτηνιατρικής Επιθεώρησης και Ελέγχου στα πλαίσια των στρατηγικών στόχων του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίµων και της Γενικής ιεύθυνσης Κτηνιατρικής για την αποτελεσµατική εφαρµογή της νοµοθεσίας περί ασφάλειας των τροφίµων και περί υγείας και καλής διαβίωσης των ζώων, έθεσε τους δικούς της στόχους για το 2013 οι οποίοι τόσο σε επίπεδο /νσης όσο και σε επίπεδο Τµηµάτων επετεύχθησαν 100%. Κατά τη διάρκεια του 2013, έγιναν οι ακόλουθες δράσεις στον τοµέα των επιθεωρήσεων : Υλοποίηση τακτικών επιθεωρήσεων 2013 Πραγµατοποιήθηκαν 8 προγραµµατισµένες (τακτικές) επιθεωρήσεις δράσεων σε 6 Κτηνιατρικές Υπηρεσίες (2 Τµήµατα των ιευθύνσεων της Γενικής ιεύθυνσης Κτηνιατρικής του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίµων και 4 Περιφερειακές Κτηνιατρικές Υπηρεσίες) για 3 κτηνιατρικές δράσεις (α) προγράµµατα βρουκέλλωσης και φυµατίωσης στα βοοειδή, (β) σύστηµα επισήµου ελέγχου για τα ζώντα δίθυρα µαλάκια και (γ) σύστηµα επισήµου ελέγχου για το νωπό γάλα. Οι επιθεωρήσεις διεξήχθησαν βάσει ερωτηµατολογίων ανά δράση. Κατά τη διάρκεια των επιθεωρήσεων αυτών διαπιστώθηκε και καταγράφηκε ένας αριθµός ευρηµάτων. ιατυπώθηκε και προτάθηκε στις υπηρεσίες που επιθεωρήθηκαν ένας ανάλογος αριθµός συστάσεων που περιλαµβάνονται σε αντίστοιχα χρονοδιαγράµµατα υλοποίησης διορθωτικών ενεργειών. ιερεύνηση καταγγελιών ιερευνήθηκαν 7 περιπτώσεις καταγγελιών, για τις οποίες έγιναν οι απαραίτητες ενέργειες/έγγραφα. Παρακολούθηση και αξιολόγηση τακτικών επιθεωρήσεων 2011 και 2012 Ολοκληρώθηκαν και αξιολογήθηκαν (έκλεισαν) 15 επιθεωρήσεις δράσεων που υλοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια των ετών 2011 και 2012, σε 12 Κτηνιατρικές Υπηρεσίες (4 Τµήµατα ιεύθυνσεων της Γενικής ιεύθυνσης Κτηνιατρικής του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίµων και 8 Περιφερειακές Κτηνιατρικές Υπηρεσίες) για 4 κτηνιατρικές δράσεις (α) προστασία των ζώων στις εκτροφές, (β) προγράµµατα ελέγχου και εκρίζωσης µελιταίου πυρετού στα µικρά µηρυκαστικά, (γ) σύστηµα επισήµου ελέγχου για τα ζωικά υποπροϊόντα και (δ) σύστηµα επισήµου ελέγχου για τα ζώντα δίθυρα µαλάκια. Εντοπίσθηκαν 257 µη συµµορφώσεις, για τις οποίες υλοποιήθηκαν διορθωτικές ενέργειες που αξιολογήθηκαν ως αποδεκτές οι 162 και ως µη αποδεκτές οι 95. Επίσης εκ των 15 επιθεωρήσεων, οι 3 αξιολογήθηκαν ως Ικανοποιητικές και 12 ως Μη Ικανοποιητικές. 5

6 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελίδα ΠΕΡΙΛΗΨΗ 2 Συντοµογραφίες 7 Α. ΤΟΜΕΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ 8 1. ΤΡΟΦΙΜΑ ΖΩΙΚΗΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ 8 2. ΥΓΙΕΙΝΗ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΗΣ ΟΝΟΜΑΣΙΑΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ (ΠΟΠ) ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΗΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗΣ ΕΝ ΕΙΞΗΣ (ΠΓΕ) ΚΑΝΟΝΕΣ ΕΜΠΟΡΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΖΩΙΚΗΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΖΩΙΚΑ ΥΠΟΠΡΟΪΟΝΤΑ 96 Β. ΤΟΜΕΑΣ ΖΩΟΤΡΟΦΩΝ 102 Γ. ΤΟΜΕΑΣ ΥΓΕΙΑΣ ΖΩΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΖΩΝΤΩΝ ΖΩΩΝ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΖΩΟΝΟΣΟΙ ΤΕΧΝΗΤΗ ΣΠΕΡΜΑΤΕΓΧΥΣΗ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΣ ΟΙΣΤΡΟΥ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΖΩΩΝ ΚΤΗΝΙΑΤΡΙΚΑ ΦΑΡΜΑΚΑ 185. ΤΟΜΕΑΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΖΩΩΝ 187 Ε. ΤΟΜΕΑΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ 194 ΥΠΟΛΕΙΜΜΑΤΑ ΦΥΤΟΠΡΟΣΤΑΤΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΣΕ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ 194 ΦΥΤΟΫΓΕΙΟΝΟΜΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ 196 ΓΕΝΕΤΙΚΑ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΦΥΤΑ ΚΑΙ ΣΠΟΡΟΙ 217 ΣΤ. ΤΟΜΕΑΣ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗΣ (AUDIT) ΑΡΜΟ ΙΩΝ ΑΡΧΩΝ 219 Ζ. ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΓΚΑΙΡΗΣ ΠΡΟΕΙ ΟΠΟΙΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΑ ΤΡΟΦΙΜΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΖΩΟΤΡΟΦΕΣ 231 RASFF 6

7 ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ ΠΟΕΣΕ Πολυετές Ολοκληρωµένο Εθνικό Σχέδιο Ελέγχων ΑΑ Αρµόδια Αρχή ΑΣΕΠ Ανώτατο Συµβούλιο Επιλογής Προσωπικού Γ ΖΠ Γενική ιεύθυνση Ζωικής Παραγωγής Γ Κ Γενική ιεύθυνση Κτηνιατρικής ΓΤΟ Γενετικά Τροποποιηµένοι Οργανισµοί ΓΧΚ Γενικό Χηµείο Κράτους ΑΟΚ ιεύθυνση Αγροτικής Οικονοµίας και Κτηνιατρικής ΕΖΠ ιεύθυνση Εισροών Ζωικής Παραγωγής ΕΦΠ ιεύθυνση Εισροών Φυτικής Παραγωγής ικεζωκ ίκτυο Καταγραφής και Επιτήρησης Ζωικού Κεφαλαίου ΚΑΦΕ ιεύθυνση Κτηνιατρικής Αντίληψης Φαρµάκων και Εφαρµογών Κ Υ ιεύθυνση Κτηνιατρικής ηµόσιας Υγείας ΚΕΕ ιεύθυνση Κτηνιατρικής Επιθεώρησης και Ελέγχου ΚΠ ιεύθυνση Κτηνιατρικής Περιφέρειας ΜΤ&ΠΕΠΦΠ ιεύθυνση Μεταποίησης Τυποποίησης & Ποιοτικού Ελέγχου Προϊόντων Φυτικής Παραγωγής ΠΦΠ ιεύθυνση Προστασίας Φυτικής Παραγωγής ΥΖ ιεύθυνση Υγείας Ζώων ΕΕΑ Εθνικό Εργαστήριο Αναφοράς ΕΕΚΥΖ Εργαστήριο Ελέγχου Κυκλοφορίας Ζωοτροφών ΕΛΓΟ- ΗΜΗΤΡΑ Ελληνικός Γεωργικός Οργανισµός «ΗΜΗΤΡΑ» ΕΟΦ Εθνικός Οργανισµός Φαρµάκων ΕΦΕΤ Ενιαίος Φορέας Ελέγχου Τροφίµων ΕΣΕΤ Επιστηµονικό Συµβούλιο Ελέγχου Τροφίµων ΕΣΠΕΤ Εθνικό Συµβούλιο Πολιτικής Ελέγχου Τροφίµων ΕΣΥ Εθνικό Σύστηµα ιαπίστευσης ΚΑΑ Κεντρική Αρµόδια Αρχή ΚΕΑ Κοινοτικό Εργαστήριο Αναφοράς ΚΕ Υ Κεντρικό Εργαστήριο ηµόσιας Υγείας ΚΕΠΠΥΕΛ Κέντρα Ελέγχου και Πιστοποίησης Πολλαπλασιαστικού Υλικού και Ελέγχου Λιπασµάτων ΚΠΣ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης ΚΥΑ Κοινή Υπουργική Απόφαση ΜΣΕ Μεταδοτικές Σπογγώδεις Εγκεφαλοπάθειες ΜΦΙ Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο ΟΕ&ΠΠΒΓ Οργανισµός Ελέγχου και Πιστοποίησης Προϊόντων Βιολογικής Γεωργίας Π Προεδρικό ιάταγµα Π ΕΦΕΤ Περιφερειακές ιευθύνσεις ΕΦΕΤ ΠΚΠΦ&ΠΕ Περιφερειακά Κέντρα Προστασίας Φυτών και Ποιοτικού Ελέγχου ΠΟΠ Προστατευόµενης Ονοµασίας Προέλευσης ΠΓΕ Προστατευόµενης Γεωγραφικής Ένδειξης ΣΥΚΕ Συνοριακός σταθµός Κτηνιατρικού Ελέγχου ΥΠΑΑΤ Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίµων ΥΠΕΣ Υπουργείο Εσωτερικών Αποκέντρωσης & Ηλεκτρονικής ιακυβέρνησης ΥΠΥΚΑ Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης 7

8 A. ΤΟΜΕΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ 1. ΤΡΟΦΙΜΑ ΖΩΙΚΗΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ εν υπάρχει διαφοροποίηση στην οργάνωση του επίσηµου ελέγχου στον τοµέα των τροφίµων ζωικής προέλευσης. Το σύστηµα επίσηµου ελέγχου τροφίµων ζωικής προέλευσης αναπτύσσεται σε όλους τους τύπους και κατηγορίες εγκαταστάσεων που εµπίπτουν στις απαιτήσεις του Καν.853/04 και τα παραγόµενα προϊόντα αυτών. Υποστηρίζεται από 8 Περιφερειακές /νσεις ΕΦΕΤ και τις αρµόδιες αρχές (ΑΑ) των 13 Περιφερειών της χώρας καθώς και από 10 συνοριακούς σταθµούς υγειονοµικού κτηνιατρικού ελέγχου (ΣΥΚΕ) όπως καθορίζονται µε το Π.. 1/2010 (ΦΕΚ 3Α ). Ο επίσηµος έλεγχος συνεχίζει να οργανώνεται µε γνώµονα την υποστήριξη των στρατηγικών στόχων του ΠΟΕΣΕ, υποστηρίζοντας τις προτεραιότητες αυτού. Βασικά ζητήµατα που επιζητούν επίλυση στον τοµέα αυτό είναι: - Η άρση των αλληλοεπικαλύψεων στο πεδίο αρµοδιοτήτων των Κ.Α.Α - Η ενίσχυση του συστήµατος εποπτείας και συντονισµού των υπηρεσιών - Έλλειψη προσωπικού - Επέκταση επιθεωρήσεων (audit) σε όλον τον τοµέα Η επιδίωξη των Κεντρικών Αρµόδιων Αρχών (ΚΑΑ) και το διάστηµα αυτό επικεντρώθηκε στην αναβάθµιση και βελτίωση της αποτελεσµατικότητας και απόδοσης των ελέγχων ώστε να ικανοποιούνται τα κριτήρια του Καν.882/2004/ΕΚ Eπίσηµοι έλεγχοι επιχειρήσεων τροφίµων και εργαστηριακοί έλεγχοι A) Κατά το διάστηµα του έτους 2013 διενεργήθηκαν έλεγχοι σε εγκεκριµένες εγκαταστάσεις παραγωγής και αποθήκευσης προϊόντων ζωικής προέλευσης. Οι έλεγχοι αφορούν: - Εγκαταστάσεις τεµαχισµού κρέατος, παραγωγής παρασκευασµάτων και προϊόντων µε βάση το κρέας. Πραγµατοποιήθηκαν 1034 έλεγχοι σε 633 εγκεκριµένες εγκαταστάσεις. Ετήσια συχνότητα επιθεώρησης 1, Παραγωγής γαλακτοκοµικών προϊόντων. Πραγµατοποιήθηκαν 722 έλεγχοι σε 782 εγκεκριµένες εγκαταστάσεις. Ετήσια συχνότητα επιθεώρησης 0,92. - Επεξεργασίας αλιευµάτων. Πραγµατοποιήθηκαν 162 έλεγχοι σε 156 εγκεκριµένες εγκαταστάσεις. Ετήσια συχνότητα επιθεώρησης 1,04. - Παραγωγής προϊόντων αυγών. Πραγµατοποιήθηκαν 38 έλεγχοι σε 7 εγκαταστάσεις. Ετήσια συχνότητα επιθεώρησης 5,42. - Ψυκτικές αποθήκες 507 έλεγχοι σε 461 εγκεκριµένες εγκαταστάσεις. Ετήσια συχνότητα επιθεώρησης 1,1. Αναλυτικά αποτελέσµατα των επιτόπιων ελέγχων παρέχονται στον Πίνακα 1. Στα πλαίσια διαχρονικής ανάλυσης επικινδυνότητας, σηµειώθηκε ορθολογικότερη κατανοµή των ελέγχων στις εγκαταστάσεις επεξεργασίας τροφίµων ζωικής προέλευσης µε στόχο την αναλογική κάλυψη όλων των ειδών επιχειρήσεων. Β) Κατά τη διάρκεια του 2013 διενεργήθηκαν συνολικά έλεγχοι σε επίπεδο εργαστηριακών αναλύσεων τροφίµων ζωικής προέλευσης. Τα είδη τροφίµων και οι κίνδυνοι για τους οποίους ελέγχθηκαν καθορίστηκαν µε τη διαδικασία της ανάλυσης επικινδυνότητας. Συγκεκριµένα πραγµατοποιήθηκαν Προγράµµατα Επισήµου Ελέγχου για την ανίχνευση βιολογικών κινδύνων (Salmonella spp., Listeria monocytogenes, Ισταµίνης, Εντεροτοξίνες Σταφυλόκοκκου), χηµικών κινδύνων (διοξινών και PCBs, φυτοπροστατυετικών ουσιών, βαρέων µετάλλων, µυκοτοξινών, πολυκυκλικών αρωµατικών υδρογονανθράκων, υπέρβασης προσθέτων), καθώς επίσης και προγράµµατα για τον έλεγχο της ποιότητας γαλακτοκοµικών και µελιού. Επιπλέον το 2013 διενεργήθηκε ένα συντονισµένο Πρόγραµµα Ελέγχου µε σκοπό να διαγνωστεί η συχνότητα δόλιων πρακτικών στην εµπορία ορισµένων τροφίµων που περιείχαν βοδινό κρέας, µε στόχο να διαπιστωθεί αν τα προϊόντα αυτά περιείχαν κρέας αλόγου το οποίο δεν 8

9 επισηµαίνονταν σωστά στη συσκευασία ή, στην περίπτωση των µη προσυσκευασµένων τροφίµων, αν δεν ήσαν διαθέσιµες στον καταναλωτή ή στις µονάδες οµαδικής εστίασης πληροφορίες σχετικά µε την παρουσία του κρέατος αυτού στο τρόφιµο, σύµφωνα µε τις ενωσιακές και, κατά περίπτωση, τις εθνικές διατάξεις. Στον Πίνακα 3 αναφέρονται τα Προγράµµατα Επισήµου Ελέγχου της Ασφάλειας και Ποιότητας των Τροφίµων που υλοποιήθηκαν από τις Περιφερειακές ιευθύνσεις του ΕΦΕΤ σε συνεργασία µε τις Αρµόδιες ιευθύνσεις των Περιφερειακών Ενοτήτων της χώρας. Γ) Όσον αφορά στους ελέγχους στους ΣΥΚΕ, κάθε παρτίδα ζωικών προϊόντων, προέλευσης τρίτων χωρών πρέπει να εισέρχονται στην Ε.Ε. µέσω εγκεκριµένων συνοριακών σταθµών προκειµένου να υποβληθούν σε κτηνιατρικούς ελέγχους, βάσει της οδηγίας 97/78/ΕΚ, όπως έχει εναρµονισθεί µε το Π.. 120/2000. Στην Ελλάδα υπάρχουν 10 συνοριακοί σταθµοί επιθεώρησης όπως καθορίζονται µε το Π.. 1/2010 (ΦΕΚ 3Α ). Έλεγχοι εισαγοµένων φορτίων ζωικών προϊόντων από τρίτες χώρες Το µεγαλύτερο µέρος των εισαγωγών ζωικών προϊόντων αφορά κυρίως ψάρια, νωπά ή κατεψυγµένα. Οι πιο συχνές εργαστηριακές δοκιµές που πραγµατοποιούνται αφορούν την ανίχνευση: Hg, Cd, θειωδών, βορικών, αντιµικροβιακών παραγόντων, χρωστικών, λιστέριας, σαλµονέλλας, πράσινου µαλαχίτη, πολυφοσφωρικών, κρυσταλλικού ιωδίου, νιτροφουρανίου και χλωραµφενικόλης. Συγκεκριµένα οι έλεγχοι των φορτίων που πραγµατοποιήθηκαν σε επίπεδο ΣΥ.Κ.Ε. κατά το έτος 2013 µπορούν να συνοψιστούν στον Πίνακα Συνολική συµµόρφωση Α) Σύµφωνα µε τα υπάρχοντα στοιχεία προκύπτει ότι η συµµόρφωση των επιχειρήσεων τροφίµων ζωικής προέλευσης κυµάνθηκε στο 92,8% (91.2%), καθώς στο σύνολο των διενεργηθέντων ελέγχων καταγράφηκαν 195 (232) παραβάσεις. Το ποσοστό συµµόρφωσης δεν εµφανίζει σηµαντική µεταβολή σε σχέση µε το Η βελτίωση της αποτελεσµατικότητας των ελέγχων βασίστηκε και το 2013 στην επαρκή ενηµέρωση, καθοδήγηση και στοχευµένη εκπαίδευση των επιθεωρητών παράλληλα µε τη ουσιαστική αξιολόγηση των αποτελεσµάτων των ελέγχων και την επαρκή επιβολή των απαιτήσεων της νοµοθεσίας. Β) Η συνολική µη συµµόρφωση των τροφίµων ζωικής προέλευσης ως προς τους παράγοντες κινδύνου και τις παραµέτρους ποιότητας που εξετάσθηκαν ανέρχεται στο 6,9%. Το ποσοστό µη συµµόρφωσης είναι αντίστοιχο µε εκείνο του 2012 (7,1%). Ωστόσο οι µη συµµορφώσεις το 2013 οφείλονται κυρίως στην ανίχνευση µη συµµορφούµενων δειγµάτων στο πρόγραµµα για την παρουσία κρέατος αλόγου σε προϊόντα βοδινού κρέατος. Επίσης, µη συµµορφώσεις καταγράφηκαν στο πρόγραµµα για την ποιότητα των γαλακτοκοµικών και του µελιού. Το 2012 οι µη συµµορφώσεις οφείλονταν κυρίως στην ανίχνευση µη συµµορφούµενων (µη κανονικών) δειγµάτων µελιού και µη συµµορφούµενων (µη ασφαλών) δειγµάτων ιχθυηρών και προϊόντων τους Ανάλυση µη συµµόρφωσης Στον Πίνακα 1 καταγράφονται αναλυτικά τα αποτελέσµατα του επίσηµου ελέγχου στις εγκαταστάσεις παραγωγής και διακίνησης τροφίµων ζωικής προέλευσης. Από τις 195 παραβάσεις που εντοπίστηκαν στις εγκεκριµένες εγκαταστάσεις προκύπτει ότι: Θέµατα γενικής υγιεινής αφορούσαν 68 παραβάσεις, ποσοστό 34,87% Μη ασφαλή τρόφιµα αφορούσαν 52 παραβάσεις, ποσοστό 26,66% Την εφαρµογή του HACCP αφορούσαν 37 παραβάσεις, ποσοστό 19% Θέµατα επισήµανσης αφορούσαν 18 παραβάσεις, ποσοστό 9,2% Νοθεία αφορούσε 1 παράβαση, ποσοστό 0,5% Επίσης υπήρχαν και 19 άλλες παραβάσεις ποσοστό 9,7 %. Μεγάλος αριθµός ελέγχων το 2013 ήταν στοχευµένοι και πραγµατοποιήθηκαν αξιοποιώντας στοιχεία προηγούµενων ελέγχων καθώς και τις κατευθύνσεις που δόθηκαν µε τα ετήσια σχέδια δράσης ενώ δόθηκε βάρος και σε επίκαιρα ζητήµατα που απαίτησαν άµεση παρέµβαση από πλευράς των αρµόδιων αρχών (κρέας αλόγου). Οι νοµοθετικές αποκλίσεις που αφορούν την γενική υγιεινή αναδεικνύονται επίσης σηµαντικός τύπος παράβασης. Ο έλεγχος των απαιτήσεων υγιεινής περιλαµβάνει ένα ευρύ φάσµα παραµέτρων και κατά συνέπεια διαφορετικότητα στο είδος των αποκλίσεων σε κάθε έλεγχο. Οι κυριότερες παραβάσεις δεν σχετίζονται µε την κτιριακή υποδοµή και τον εξοπλισµό των εγκαταστάσεων αλλά µε προβλήµατα 9

10 εφαρµογής των κανόνων ορθής υγιεινής πρακτικής που εντοπίζονται κυρίως στις λειτουργικές διαδικασίες και στις πρακτικές χειρισµών του προσωπικού των επιχειρήσεων. Ο εστιασµένος έλεγχος των συστηµάτων αυτοελέγχου των επιχειρήσεων συνεχίστηκε και το 2013 ενώ η ενηµέρωση και εκπαίδευση των επιθεωρητών σε τεχνικές επιθεώρησης συστηµάτων αυτοελέγχου συµβάλει στην επαρκέστερη αξιολόγησή τους. Η συνολική µη συµµόρφωση των τροφίµων ζωικής προέλευσης ως προς τους κινδύνους που εξετάστηκαν ανέρχεται στο 1,6% του συνόλου των τροφίµων που εξετάστηκαν. Τα µη συµµορφούµενα τρόφιµα ζωικής προέλευσης αφορούν κυρίως σε µικροβιολογική µόλυνση (salmonella spp.) σε κρέας και προϊόντα του, σε ιχθυηρά και προϊόντα τους (ισταµίνη), και σε ανίχνευση ρυπαντών (βαρέα µέταλλα και µυκοτοξίνες) και προσθέτων. ΠΙΝΑΚΑΣ 1: ΕΠΙΤΟΠΙΟΙ ΕΛΕΓΧΟΙ σε επιχειρήσεις τροφίµων ΖΩΙΚΗΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ για το έτος 2013 ΣΥΝΟΛΟ ΖΩΙΚΑ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΕΙ Η ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΕΩΝ ΠΑΡΑΒΑΣΕΙΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ 2013 ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ Τακτικός Μετά από καταγγελία Αριθµός ειγµατοληψίες Γενική Υγιεινή (υποδοµή-διαδικασίες κ.α.) Μη εφαρµογή Συστήµατος Αυτοελέγχου Επισήµανση- Παρουσίαση Μη Ασφαλή Τρόφιµα Σύνθεση / Νοθεία Άλλες Κατάσχεση Ποινικές κυρώσεις ιοικητικές κυρώσεις Αναστολή άδειας λειτουργίας Τεµαχισµού κρέατος / Παραγωγής παρασκευασµάτων Παραγωγής προϊόντων µε βάση το κρέας Παραγωγής µαγειρεµένων φαγητών Μεταποίησης γάλακτος & προϊόντων µε βάση το γάλα Παραγωγής προϊόντων αυγών Επεξεργασίας αλιευµάτων Ψυκτικών Αποθηκών Συσκευασία τροφίµων ζωικής προέλευσης Μέλι ΣΥΝΟΛΟ

11 Πίνακας 2: Έλεγχοι φορτίων κατά τις εισαγωγές το 2013 (ΣΥΚΕ) ΣΥΚΕ/ Σηµεία εισόδου ΕΛΕΓΧΘΕΝΤΑ ΦΟΡΤΙΑ (Τρόφιµα ζωικής προέλευσης και ζώντα ζώα) ΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΕΣ ΑΠΟΡΡΙΨΕΙΣ ΘΕΤΙΚΑ ΕΙΓΜΑΤΑ ΠΕΙΡΑΙΑΣ ΑΕΡ ΑΘΗΝΩΝ ΑΕΡ. ΘΕΣΣ ΛΙΜΑΝΙ ΘΕΣΣ ΚΑΚΑΒΙΑ Ν.ΚΑΥΚΑΣ ΟΣ ΕΥΖΩΝΟΙ ΕΙ ΟΜΕΝΗ ΠΕΠΛΟΣ ΑΣΤΑΚΟΣ 7 7 ΗΡΑΚΛΕΙΟ 16 ΛΕΣΒΟΣ 2 ΣΥΝΟΛΟ Γράφηµα πίνακα 2 : Έλεγχοι φορτίων κατά τις εισαγωγές το 2013 (ΣΥΚΕ) 11

12 Πίνακας 3 α/α Προγράµµατα Επισήµου Ελέγχου της Ασφάλειας και Ποιότητας των Τροφίµων Ζωικά τρόφιµα 1 Ανίχνευση Salmonella spp 2 Ανίχνευση και καταµέτρηση Listeria monocytogenes 3 Ανίχνευση Ισταµίνης 4 Ανίχνευση Εντεροτοξίνων Σατφυλόκοκκου 5 Προσδιορισµός ιοξίνων και PCBs 6 Προσδιορισµός Βαρέων Μέταλλων 7 Προσδιορισµός Πολυκυκλικών Αρωµατικών Υδρογονανθράκων 8 Προσδιορισµός Μυκοτοξινών 9 Ανίχνευση υπολειµµάτων Φυτοπροστατευτικών ουσιών 10 Πρόσθετα 11 Ποιότητα γαλακτοκοµικών 12 Ποιότητα µελιού 13 Ανίχνευση κρέατος αλόγου 12

13 1.2. Προτεραιότητες Ειδικά σχέδια ελέγχου Κρέας και προϊόντα κρέατος Βελτίωση των επισήµων ελέγχων στις σφαγειοτεχνικές εγκαταστάσεις της χώρας ώστε να πληρούν τις γενικές και ειδικές απαιτήσεις των Καν(ΕΚ) 852/04, 853/04, 854/04. Στη χώρα λειτουργούν µέχρι την 31/12/13 εκατόν ογδόντα (180) σφαγεία (Πίνακες 1,2) µε επίσηµο αριθµό έγκρισης, (139 σφαγεία οπληφόρων και 41 πτηνοσφαγεία), που έχει χορηγηθεί από τη Γενική ιεύθυνση Κτηνιατρικής. Επίσης, λειτουργούν και άλλα τέσσερα (4) σφαγεία, µικρού δυναµικού, τα οποία λειτουργούν µε άδεια από τις κατά τόπους Περιφέρειες. Τα (4) σφαγεία µικρού δυναµικού αφορούν τις εγκαταστάσεις που λειτουργούν κυρίως σε νησιωτικές περιοχές της χώρας (Ιόνιο και Κάρπαθος). Το έτος 2013 συνεχίστηκε ο εκσυγχρονισµός των σφαγειοτεχνικών εγκαταστάσεων της χώρας µέσω του Γ ΚΠΣ και του ΕΣΠΑ «Αλέξανδρος Μπαλτατζής». Για το έτος 2014 προγραµµατίζεται η αποπεράτωση λειτουργία καθώς και η βελτίωση εκσυγχρονισµός των σφαγειοτεχνικών εγκαταστάσεων µικρού δυναµικού. Πίνακας 1 : Συγκριτικά στοιχεία σφαγειοτεχνικών εγκαταστάσεων οπληφόρων Αριθµός εγκεκριµένων σφαγείων οπληφόρων Αριθµός µη εγκεκριµένων σφαγείων Αριθµός σφαγείων που συµµετείχαν σε πρόγραµµα ΚΠΣ Συνολικός αριθµός σφαγείων οπληφόρων Ειδικότερα για τα σφαγεία οπληφόρων (βοοειδή, αιγοπρόβατα και χοίροι), κατά το 2013, σε σύνολο 139 σφαγείων επιθεωρήθηκαν τα 68. Τα εν λόγω σφαγεία διακρίνονται ανάλογα µε την γραµµή σφαγής όπως φαίνεται στο παρακάτω γράφηµα: Τα στοιχεία που παραθέτονται εξήχθησαν από τα έντυπα ελέγχου σφαγείου τα οποία συµπληρώνονται από τις περιφερειακές αρµόδιες κτηνιατρικές αρχές κατά τη διάρκεια του επισήµου ελέγχου των εγκαταστάσεων για τη συµµόρφωσή τους µε τις γενικές και τις ειδικές απαιτήσεις των Κανονισµών 852/2004 και 853/2004 για το έτος

14 Περιβάλλων χώρος Τα θέµατα που αφορούν στον περιβάλλοντα χώρο σχετίζονται µε την περίφραξη, τον διαχωρισµό καθαρής - ακάθαρτης περιοχής, την ύπαρξη ικανοποιητικού χώρου για τη διενέργεια ελιγµών των αυτοκινήτων και τον καθαρισµό των οχηµάτων µεταφοράς ζώντων ζώων, την ασφαλτόστρωση και την απουσία αντικειµένων στο χώρο. Οι παραπάνω απατήσεις πληρούνται σε ποσοστό 96,5 % περίπου των σφαγείων. Τα περισσότερα προβλήµατα αφορούσαν την παρουσία αντικείµενων στον περιβάλλοντα χώρο και τον χώρο καθαρισµού των οχηµάτων µεταφοράς ζώντων ζώων. Υποδοχή ζώων Σταύλοι Στους χώρους αυτούς ελέγχονται θέµατα σχετικά µε τον εξοπλισµό του χώρου υποδοχής των ζώων και των στάβλων και την κατάστασή του. Ειδικότερα, ελέγχεται η οµαλή αποβίβαση των ζώων, ο προστατευτικός εξοπλισµός για την αποφυγή πτώσεων, τα µέτρα προστασίας από τις καιρικές συνθήκες, η καθαριότητα και η απολύµανση των στάβλων, η ύπαρξη ποτίστρων (ανάλογες για το κάθε είδος ζώου), η παγίδα συγκράτησης για τον προ της σφαγής έλεγχο και οι εγκαταστάσεις για τα ασθενή ή ύποπτα ζώα. Το 93.8 % των σφαγείων πληρούν τις απαιτήσεις. Οι ελλείψεις σχετίζονται κυρίως µε την παγίδα συγκράτησης για τον προ σφαγής έλεγχο, µε τα κεκλιµένα επίπεδα µε ήπια κλίση και τις εγκαταστάσεις για τα ασθενή ή ύποπτα ζώα. Χώρος σφαγής και αφαίµαξης Στο χώρο σφαγής και αφαίµαξης ελέγχονται θέµατα σχετικά µε τις παγίδες συγκράτησης για την αναισθησία των ζώων, την οπτική επαφή των ζώων µε τις επόµενες φάσεις, το πιστόλι αναισθητοποίησης, τις πινακίδες που εικονίζουν τα σηµεία εφαρµογής της αναισθησίας, τις συσκευές ηλεκτρικής αναισθητοποίησης µε αµπερόµετρο και βολτόµετρο (καθώς και µε ηχητικό ή οπτικό σήµα για τον έλεγχο του χρόνου εφαρµογής), την επένδυση του χώρου, τον νιπτήρα και τον αποστειρωτήρα για τη σφαγή και τη συλλογή και τη διαχείριση του αίµατος σύµφωνα µε τον Κανονισµό 1069/2009. Το % των σφαγείων πληρούσε όλες τις προϋποθέσεις για το χώρο σφαγής και αφαίµαξης. Οι µη συµµορφώσεις αφορούσαν κυρίως τη µη ύπαρξη παγίδας συγκράτησης για την αναισθησία των χοίρων, την οπτική επαφή των ζώων µε τις επόµενες φάσεις, αδιάβροχων πινακίδων που εικονίζουν τα σηµεία εφαρµογής της αναισθησίας, την απουσία ανταλλακτικών για την περίπτωση της βλάβης των συσκευών αναισθητοποίησης και το χειρισµό του αίµατος σύµφωνα µε τον Κανονισµό 1069/2009. Χώρος εκδοράς Στο χώρο εκδοράς υπάρχουν κατάλληλες εξέδρες εργασίας, αποστειρωτήρες κατάλληλοι για κάθε κοπτικό εργαλείο σε προσιτή θέση (για τα πριόνια κοπής κεράτων, άκρων, διχοτόµησης βοοειδών, κ.ά.) και κάδοι απορριµµάτων για τα κέρατα, πόδια, κ.ά. Ο διαχωρισµός από τον χώρο εκσπλαχνισµού είναι σαφής, ο φωτισµός είναι επαρκής και ο εξαερισµός ικανοποιητικός. Το 90.16% των σφαγείων πληροί τις απαιτήσεις στο χώρο αυτό. Χώρος εκσπλαχνισµού Στο χώρο εκσπλαχνισµού, η επένδυση του χώρου (υλικό κατασκευής, κ.α) είναι η κατάλληλη σχεδόν στο σύνολο των σφαγείων. Υπάρχουν αλυσίδες σφαγής τέτοιες, ώστε να εξασφαλίζεται η απρόσκοπτη διαδικασία της σφαγής και να αποφεύγεται η επαφή των σφάγιων µε τους τοίχους ή τις εξέδρες εργασίας. Οι εξέδρες εργασίας είναι πρακτικές και φέρουν κατάλληλους αποστειρωτήρες για κάθε κοπτικό εργαλείο σε εύχρηστη θέση. Η ταυτοποίηση των σπλάχνων µε το αντίστοιχο σφάγιο εξασφαλίζεται σχεδόν σε όλα τα σφαγεία και υπάρχει δυνατότητα αποµόνωσης των υπόπτων σφάγιων. Στο 88,3 % των σφαγείων, τα Υλικά Ειδικού Κινδύνου απορρίπτονται σε ειδικώς σηµανθέντα κάδο µε καπάκι και γίνεται ο χρωµατισµός τους. Ο φωτισµός και ο αερισµός είναι επαρκείς. Επίσης, εξασφαλίζονται άνετες συνθήκες για τον κρεοσκόπο κτηνίατρο για τον έλεγχο των σπλάχνων και του σφάγιου σε όλες τις γραµµές σφαγής και έχει την δυνατότητα να διακόψει τη ροή της σφαγής. Στα σφαγεία µε γραµµή σφαγής χοίρων, η κατάσταση του εξοπλισµού για τη διενέργεια της τεχνητής πέψης για την ανίχνευση προνυµφών Trichinella είναι καλή. Οι περισσότερες µη συµµορφώσεις αφορούσαν προβλήµατα στην συντήρηση του εξοπλισµού. Ψυκτικοί χώροι και Χώρος αποστολής Στους ψυκτικούς χώρους και στο χώρο αποστολής ελέγχεται η παρουσία συµπύκνωσης υδρατµών στην οροφή των ψυγείων, το σύστηµα καταγραφής θερµοκρασίας, η διοχέτευση των συµπυκνώσεων των υδρατµών του ψυκτικού στοιχείου, η κατάσταση των τροχιών και των µετάλλων, ο χώρος δεσµευµένων ή 14

15 εξεταζοµένων σφάγιων για τις Μ.Σ.Ε, ο τρόπος προσαρµογής του αυτοκινήτου στην έξοδο και ο βραχίονας µεταφόρτωσης των σφαγίων στο αυτοκίνητο. Το 95,3 % των εγκαταστάσεων πληρούσαν τις παραπάνω απαιτήσεις. Η κυριότερη µη συµµόρφωση αφορούσε στο βραχίονα µεταφόρτωσης των σφαγίων στο φορτηγό. Γενικές απαιτήσεις Στο τµήµα αυτό περιλαµβάνονται θέµατα σχετικά µε την αίθουσα για αποκλειστική χρήση της κτηνιατρικής υπηρεσίας, το σύστηµα αυτόµατης επαναφοράς στην κλειστή θέση σε όλες τις εξωτερικές και ενδιάµεσες πόρτες της εγκατάστασης, τα µέτρα βιοασφάλειας (σήτες σε παράθυρα και ανοίγµατα για την αποτροπή εισόδου τρωκτικών και εντόµων), την επισήµανση καθαρής - ακάθαρτης περιοχής και την απουσία διασταυρώσεων, τη φύση των χρησιµοποιούµενων υλικών (αδιάβροχα, ανοξείδωτα και αδρανή), τη διαρρύθµιση του χώρου και την κατασκευή του δαπέδου (στρογγυλεµένες γωνίες) και των τοίχων, την καθαριότητα της οροφής, την αποχέτευση του δαπέδου και τους κάδους µε κατάλληλη σήµανση για την συλλογή των υποπροϊόντων ανά κατηγορία. Το % των σφαγείων πληρούν τις απαιτήσεις. Τα κυριότερα ευρήµατα αφορούσαν στην απουσία επισήµανσης καθαρής ακάθαρτης περιοχής, στην απουσία συστήµατος αυτόµατης επαναφοράς στην κλειστή θέση σε όλες τις εξωτερικές και ενδιάµεσες πόρτες του σφαγείου, οι κάδοι για την συλλογή των υποπροϊόντων δεν είχαν την κατάλληλη σήµανση και σε ορισµένες περιπτώσεις στην απουσία σήτας σε παράθυρα και ανοίγµατα. Αποδυτήρια Το 82,9% των σφαγείων υπάρχουν ξεχωριστά αποδυτήρια για την καθαρή και την ακάθαρτη περιοχή, τα αποδυτήρια καθαρής περιοχής καταλήγουν απευθείας στην καθαρή περιοχή, η χρήση των κρουνών είναι ποδοκίνητη ή ηλεκτρονική, υπάρχουν ντουλάπες για κάθε ένα εργαζόµενο. Σηµειώνεται ότι µεγάλος αριθµός σφαγείων δεν διανέµει καθηµερινά στους εργαζόµενους καθαρό ιµατισµό εργασίας. Σύστηµα ύδρευσης Το 78,8 % των σφαγείων συνδέεται µε το δηµοτικό ή κοινοτικό δίκτυο ύδρευσης ενώ ένα ποσοστό αντλεί νερό από πηγάδι ή γεώτρηση (κάποια διαθέτουν και τις δύο προαναφερθείσες πηγές ύδρευσης). Η κατάσταση της υδατοδεξαµενής, όπου αυτή υπάρχει, είναι ικανοποιητική (93%). ιαχείριση αποβλήτων Το 87,2 % των σφαγείων διαθέτουν βιολογικό καθαρισµό. Το 79.5 % των σφαγείων διαθέτουν κλίβανο αποτέφρωσης. Απολύµανση αυτοκινήτων (όπου γίνεται) Χώρος για την απολύµανση των αυτοκινήτων υπάρχει στο 87,2 % των σφαγείων, ενώ στο 79,5% υπάρχει πρόγραµµα απολύµανσης. Προαπαιτούµενα GHP- HACCP Στο σηµείο αυτό ελέγχεται η ύπαρξη διαδικασιών σχετικών µε : Την ταυτοποίηση του/των προσκοµιζόµενων για σφαγή ζώου/ων Την λήψη των Πληροφοριών για την Τροφική Αλυσίδα (ΠΤΑ) Την αποδοχή ή µη ζώων ανάλογα µε την εκµετάλλευση / περιοχή από την οποία προέρχονται (π.χ απαγόρευση διακίνησης για υγειονοµικούς λόγους ) Την καθαρότητα των ζώων Την υγεία των ζώων Την κατάσταση κατά την άφιξη στο σφαγείο (αναφορικά µε την προστασία και την καλή διαβίωση των ζώων) Την οµάδα HACCP Τον καθορισµό των κρίσιµων σηµείων και των διορθωτικών ενεργειών Το 89,1 % των σφαγείων πληροί τις παραπάνω απαιτήσεις σε ικανοποιητικό βαθµό. Στο 89,6 % των σφαγείων υπάρχει διαδικασία για την έγκαιρη λήψη των Πληροφοριών για την Τροφική Αλυσίδα (ΠΤΑ). 15

16 Γραπτή τεκµηρίωση Στο τµήµα αυτό ελέγχεται η τήρηση αρχείων. Ειδικότερα, ελέγχεται αν τηρείται: Βιβλίο παρατηρήσεων του κτηνιάτρου και των διορθωτικών ενεργειών του ιδιοκτήτη Βιβλίο εισερχοµένων ζώων- εξερχόµενων σφάγιων και κρεάτων (ιχνηλασιµότητα) Τα µητρώα που απαιτούνται για την παραγωγή και τη διακίνηση των υποπροϊόντων Αρχείο εµπορικών έγγραφων όπως ορίζονται στο παράρτηµα VIII του Κανονισµού 142/2011 Φάκελος µε αντίγραφα των κρεοσκοπικών δελτίων Φάκελος µε την καταγραφή των παραχθέντων προϊόντων ειδικού κινδύνου και τις βεβαιώσεις καταστροφής τους Τα παραπάνω αρχεία υπάρχουν στην πλειονότητα των σφαγείων. Σηµειώνεται ότι το 86 % των σφαγείων τηρεί βιβλίο παρατηρήσεων του κτηνιάτρου και των διορθωτικών ενεργειών του ιδιοκτήτη και ότι στο 100 % των σφαγείων τηρείται βιβλίο εισερχοµένων ζώων - εξερχόµενων κρεάτων (ιχνηλασιµότητα). Πίνακας 2: Εγκεκριµένα σφαγεία ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ ΕΓΚΕΚΡΙΜΕΝΑ ΣΦΑΓΕΙΑ ΕΓΚΕΚΡΙΜΕΝΑ ΠΤΗΝΟΣΦΑΓΕΙΑ ΜΗ ΕΓΚΕΚΡΙΜΕΝΑ ΣΦΑΓΕΙΑ ΕΣΠΑ Αιτωλ/νίας Αν.Αττικής Αργολίδας 3 0 Αρκαδίας Άρτας Αχαϊας 2 0 Βοιωτίας Γρεβενών ράµας 3 0 υτ.αττικής 2 0 ωδεκανήσου Έβρου 3 0 Εύβοιας Ευρυτανίας 1 0 Ζακύνθου 0 1 Ηλείας Ηµαθίας Ηρακλείου Θεσπρωτίας 2 0 Θεσ/νίκης Ιωαννίνων Καβάλας Καρδίτσας 3 0 Καστοριάς 1 0 Κέρκυρας 0 1 Κεφαλ/νίας 0 1 Κιλκίς Κοζάνης Κορινθίας Κυκλάδων 7 0 Λακωνίας Λάρισας Λασιθίου 1 0 Λέσβου Λευκάδας 0 0 Μαγνησίας 3 0 Μεσσηνίας

17 Ξάνθης Πειραιά 0 0 Πέλλας Πιερίας Πρέβεζας 6 0 Ρεθύµνης Ροδόπης 2 0 Σάµου 1 0 Σερρών Τρικάλων Φθιώτιδας Φλώρινας 1 0 Φωκίδας Χαλκιδικής Χανίων Χίου ΣΥΝΟΛΟ Έλεγχοι για την ανίχνευση των προνυµφών του παρασίτου Trichinella στο χοιρινό κρέας, στα σφαγεία όλης της χώρας µε τη µέθοδο της τεχνητής πέψης οµάδων δειγµάτων µε τη βοήθεια µαγνητικού αναδευτήρα. Από τα στοιχεία που κοινοποίησαν οι ιευθύνσεις Κτηνιατρικής των Περιφερειών και τα Τµήµατα Κτηνιατρικής των Περιφερειακών Ενοτήτων στη Γ Κ του ΥΠΑΑΤ, το 2013 εξετάστηκαν σφάγια χοίρων και σε ένα (1) από αυτά ανιχνεύθηκαν προνύµφες του παρασίτου Trichinella. Το µη συµµορφούµενο δείγµα προέρχονταν από σφάγιο εκτρεφόµενου αγριόχοιρου και το οποίο στάλθηκε από το Εθνικό Εργαστήριο Αναφοράς για την Trichinella στο Εργαστήριο Αναφοράς της Ε.Ε για την ταυτοποίηση του είδους Trichinella όπου και ταυτοποιήθηκε το παράσιτο Trichinella britovi. Επισηµαίνεται ότι τα σφαγεία των Κυκλάδων που δεν έχουν τον εξοπλισµό για την τεχνητή πέψη, εξυπηρετούνται από το Εθνικό Εργαστήριο Αναφοράς για την Trichinella (Ινστιτούτο Λοιµωδών και Παρασιτικών Νοσηµάτων Αθήνας). Επίσης, ένα σφαγείο της Περιφερειακής Ενότητας ωδεκανήσου εξυπηρετείται από το Κτηνιατρικό Εργαστήριο Ρόδου. Οι λόγοι για τους οποίους τα σφαγεία αυτά αδυνατούν να εφοδιαστούν τον εξοπλισµό για την µέθοδο της τεχνητής πέψης είναι κυρίως το µεγάλο οικονοµικό κόστος για την εφαρµογή της µεθόδου σε συνδυασµό µε τον µικρό αριθµό χοίρων που σφάζονται σε αυτά. Κατά το έτος 2013, συνεχίστηκε η εκπαίδευση των επισήµων κτηνιάτρων των ιευθύνσεων Κτηνιατρικής στη µέθοδο της τεχνητής πέψης από το Εθνικό Εργαστήριο Αναφοράς για την Trichinella (Ινστιτούτο Λοιµωδών και Παρασιτικών Νοσηµάτων Αθήνας, Τµήµα Παρασιτολογίας Νεαπόλεως 25, Αγ. Παρασκευή). Πραγµατοποιήθηκε ένα (1) εκπαιδευτικό σεµινάριο, που έλαβε χώρα στο Αγρίνιο και εκπαιδεύτηκαν είκοσι (20) επίσηµοι κτηνίατροι. Προκειµένου να ελεγχθεί η ικανότητα των εργαστηρίων που βρίσκονται µέσα σε σφαγεία, να ανιχνεύσουν προνύµφες Trichinella και να εντοπιστούν τυχόν προβλήµατα στην εφαρµογή της µεθόδου της τεχνητής πέψης, όπως αυτή ορίζεται στο παράρτηµα Ι του Κανονισµού 2075/2005, το Εθνικό Εργαστήριο Αναφοράς οργάνωσε σειρά διεργαστηριακών ελέγχων. Ο παρακάτω πίνακας 3 αφορά στον αριθµό των δειγµάτων που αναλύθηκαν στα σφαγεία της χώρας κατά το έτος

18 Πίνακας 3: Trichinella Συνολικά αποτελέσµατα των αναλύσεων των δειγµάτων σφάγιων χοίρων µε τη µέθοδο της τεχνητής πέψης για την ανίχνευση προνυµφών Trichinella για το έτος ΜΕΘΟ ΟΣ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΠΕΨΗΣ ΟΜΑ ΩΝ ΕΙΓΜΑΤΩΝ(ΚΑΝ. 2075/2005 Παρ. Ι) ΧΟΙΡΟΙ ΑΓΡΙΟΧΟΙΡΟΙ ΧΟΙΡΟΙ ΠΑΧΥΝΣΗΣ ΕΝΤΑΤΙΚΗΣ /ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗΣ ΕΚΤΡΟΦΗΣ ΧΟΙΡΟΙ ΠΑΧΥΝΣΗΣ ΕΚΤΑΤΙΚΗΣ ΕΚΤΡΟΦΗΣ (ΟΙΚΟΣΙΤΟΙ) ΧΟΙΡΟΙ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΧΟΙΡΟΜΗΤΕΡΕΣ ΚΑΠΡΟΙ ΕΚΤΡΟΦΗΣ ΑΓΡΙΟΙ ΑΛΛΑ ΕΙ Η ΖΩΩΝ ΣΥΝΟΛΟ Σφάγια που εξετάστηκαν Θετικά Σφάγια που εξετάστηκαν Θετικά Σφάγια που εξετάστηκαν Θετικά Σφάγια που εξετάστηκαν Θετικά Σφάγια που εξετάστηκαν Θετικά Σφάγια που εξετάστηκαν Θετικά Σφάγια που εξετάστηκαν Θετικά Σφάγια που εξετάστηκαν Θετικά ΣΥΝΟΛΟ

19 Γάλα και γαλακτοκοµικά προϊόντα Έλεγχος και αξιολόγηση της συµµόρφωσης µε τα κριτήρια του νωπού γάλακτος Οι εργαστηριακές εξετάσεις για τα κριτήρια του νωπού γάλακτος είναι: 1) για το γάλα αγελάδας η περιεκτικότητα σε µικρόβια στους 30 ο C και η περιεκτικότητα σε σωµατικά κύτταρα. 2) για το γάλα άλλων ειδών η περιεκτικότητα σε µικρόβια στους 30 ο C σύµφωνα µε τις απαιτήσεις της παραπάνω Νοµοθεσίας. Τα αποτελέσµατα για το 2013 παρατίθενται στους παρακάτω πίνακες. Π ί ν α κ α ς I ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΣ: ΕΙ ΟΣ ΓΑΛΑΚΤΟΣ ΑΓΕΛΑ ΙΝΟ ΓΙ ΙΝΟ ΠΡΟΒΕΙΟ ΟΛΙΚΗ ΜΕΣΟΦΙΛΗ ΧΛΩΡΙ Α ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ (δείγµατα) Π ί ν α κ α ς II ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΣ: ΕΙ ΟΣ ΓΑΛΑΚΤΟΣ ΑΓΕΛΑ ΙΝΟ ΣΩΜΑΤΙΚΑ ΚΥΤΤΑΡΑ ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ (δείγµατα) Από τον αριθµό των αναλύσεων του έτους 2013 (πίνακες I και II) οι κυλιόµενοι γεωµετρικοί µέσοι όροι (διµήνων µε τουλάχιστον δύο δειγµατοληψίες το µήνα) της ολικής µικροβιακής χλωρίδας παρουσίασαν εποχιακή διακύµανση µε ποσοστά συµµόρφωσης κατά µέσο όρο 75,761% στο αγελαδινό γάλα (επί του συνόλου των δειγµάτων), ενώ υψηλότερα ήταν τα ποσοστά συµµόρφωσης του γίδινου (98,536%) και του πρόβειου (97,057%) γάλακτος. Εντούτοις, τα ποσοστά συµµόρφωσης κατά µέσο όρο 71,506% (επί του συνόλου των δειγµάτων) (κυλιόµενοι γεωµετρικοί µέσοι όροι τριµήνων µε τουλάχιστον µία δειγµατοληψία το µήνα) της περιεκτικότητας σε σωµατικά κύτταρα στο αγελαδινό γάλα, κυµάνθηκαν σε χαµηλότερα συγκριτικά µε αυτά της ολικής µικροβιακής χλωρίδας επίπεδα. Συµπερασµατικά σηµειώνεται ότι υπάρχει αναπτυγµένο σύστηµα επισήµου ελέγχου σε σχέση µε τα κριτήρια για το νωπό γάλα και το σύνολο των δράσεων συντείνει στην συµµόρφωση των επιχειρήσεων τροφίµων σε βαθµό που κρίνεται ικανοποιητικός. Παρακάτω σας παραθέτουµε τα συγκεντρωτικά στοιχεία των ελέγχων που πραγµατοποιήθηκαν από τα 8 εργαστήρια του ΕΛ.Γ.Ο. ΗΜΗΤΡΑ κατά το έτος 2013 καθώς και τα ποσοστά του εντός προδιαγραφών αγελαδινού πρόβειου και γίδινου γάλακτος ως προς την ΟΜΧ και τον αριθµό σωµατικών κυττάρων. 19

20 Πίνακας 1. (ΟΜΧ) ΕΙ ΟΣ ΓΑΛΑΚΤΟΣ Αναλύσεις σε µη αυτοελεγχόµενους ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΙΓΜΑΤΩΝ OMX ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΙΓΜΑΤΩΝ ΑΣΚ Συγκριτικές οκιµές µε αυτοελεγχόµενους ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΙΓΜΑΤΩΝ ΕΙΓΜΑΤΩΝ OMX ΑΣΚ ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΙΓΜΑΤΩΝ OMX Σύνολα ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΙΓΜΑΤΩΝ ΑΣΚ Αγελαδινό Γίδινο Πρόβειο Σύνολα Πίνακας 2. (Σωµατικά Κύτταρα) ΣΥΝΟΛΙΚΕΣ ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ ΠΟΣΟΣΤΑ ΑΝΑΛΥΣΕΩΝ ΕΝΤΟΣ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΩΝ ΙΜΗΝΟ Είδος γάλακτος είγµατα 1 ο (Ιαν - Φεβ) Ποσότητα (kg) είγµατα Ποσότητα (kg) Αγελαδινό ,54% 81,42% Γίδινο ,97% 98,41% Πρόβειο ,40% 96,98% 2 ο (Φεβ - Μαρ) 3 ο (Μαρ - Απρ) 4 ο (Απρ - Μαϊ) 5 ο (Μαϊ - Ιούν) Αγελαδινό ,09% 74,46% Γίδινο ,58% 98,19% Πρόβειο ,13% 97,02% Αγελαδινό ,85% 79,25% Γίδινο ,98% 96,22% Πρόβειο ,03% 97,35% Αγελαδινό ,43% 83,46% Γίδινο ,35% 98,76% Πρόβειο ,89% 97,94% Αγελαδινό ,29% 76,64% Γίδινο ,26% 98,23% Πρόβειο ,04% 97,97% 20

21 6 ο (Ιούν - Ιούλ) 7 ο (Ιούλ - Αύγ) 8 ο (Αύγ - Σεπ) 9 ο (Σεπ - Οκτ) 10 ο (Οκτ - Νοέ) 11 ο (Νοέ - εκ) Αγελαδινό ,12% 73,83% Γίδινο ,68% 98,23% Πρόβειο ,34% 98,18% Αγελαδινό ,50% 58,93% Γίδινο ,44% 99,35% Πρόβειο ,29% 96,50% Αγελαδινό ,42% 73,83% Γίδινο ,58% 99,81% Πρόβειο ,01% 97,51% Αγελαδινό ,35% 76,33% Γίδινο ,33% 97,73% Πρόβειο ,45% 93,10% Αγελαδινό ,21% 78,33% Γίδινο ,35% 98,97% Πρόβειο ,13% 96,82% Αγελαδινό ,37% 77,89% Γίδινο ,00% 100,00% Πρόβειο ,17% 98,23% Ζώντα δίθυρα µαλάκια ράσεις συνδεόµενες µε την συµµόρφωση των Ζ Ν µε τις υγειονοµικές απαιτήσεις της Νοµοθεσίας Το φάσµα των εξετάσεων που καλύπτεται είναι: 1) εξετάσεις για την παρουσία τοξινοπαραγωγού πλαγκτού (τοξικό φυτοπλαγκτό) στα νερά παραγωγής. 2) εξετάσεις για τον ποσοτικό προσδιορισµό θαλασσίων βιοτοξινών των οµάδων των λιπόφιλων τοξινών, PSP και ASP τοξινών. 3) εξετάσεις για την µικροβιολογική ποιότητα ζώντων δίθυρων µαλακίων για E.coli και Salmonella spp. 4) εξετάσεις για την παρουσία χηµικών προσµείξεων (Pb, Cd,Hg). Οι επίσηµοι εργαστηριακοί έλεγχοι, που πραγµατοποιήθηκαν το έτος 2013 αναφέρονται στις παραµέτρους: κάτωθι 21

22 1) Φυτοπλαγκτό Σε εργαστηριακούς ελέγχους συνολικά 2211 δειγµάτων από τα οποία εξετάσθηκαν τα 2185 ενώ καθώς 26 από αυτά κρίθηκαν ακατάλληλα προς εξέταση (λόγω κακής συντήρησης, ελλιπούς σήµανσης ή υψηλής συγκέντρωσης σωµατιδιακού υλικού), παρατηρήθηκαν συγκεντρώσεις τοξικών ειδών και πληθυσµιακές τάσεις που είχαν σαν αποτέλεσµα την είσοδο σε περίοδο επαγρύπνησης και σε προληπτικό κλείσιµο περιοχών παραγωγής σε αναµονή αποτελεσµάτων των αναλύσεων βιοτοξινών. 2) Βιοτοξίνες Υπερβάσεις παρατηρηθήκαν στην ανίχνευση λιπόφιλων τοξινών σε σύνολο 4721 ελέγχων. Το ποσοστό θετικότητας ήταν 3,32 %. Από τα 157 θετικά δείγµατα. Αναφορικά µε την ανίχνευση PSP, σε σύνολο 1191 ελέγχων παρατηρήθηκε ποσοστό θετικότητας 0,503 %.Σχετικά µε την ανίχνευση ASP σε σύνολο 1366 αναλύσεων, όλα τα δείγµατα βρέθηκαν αρνητικά. Οι περιοχές παραγωγής Ζ Μ της χώρας στις οποίες διαπιστώθηκαν υπερβάσεις, παρέµειναν κλειστές για κάποια χρονικά διαστήµατα στο πλαίσιο εφαρµογής µέτρων επιτήρησης για τα Ζώντα ίθυρα Μαλάκια. 3) Μικροβιολογικές εξετάσεις Από τα 219 δείγµατα που εξετάστηκαν, δύο δείγµατα βρέθηκαν θετικά στη σαλµονέλλα. Σε συνολικό αριθµό 1183 δειγµάτων που εξετάσθηκαν για E.coli, τα 80 ήταν υπερβατικά και από αυτά τα 76 δείγµατα ήταν 230/100g-4,6Χ103,, τα 3 δείγµατα ήταν 4,6Χ10 3 g - 46Χ10 3 g και 1 δείγµα ήταν >4,6Χ ) Χηµικές προσµείξεις Για τα δείγµατα οστρακοειδών που εξετάστηκαν για Cd, Ηg και Pb, τα αποτελέσµατα ήταν τα ακόλουθα: Αναλύσεις θετικότητας για Cd και Pb Σύνολο δειγµάτων Cd >1 mg/kg Pb >1,5 mg/kg Ηg Γενικοί στόχοι που επιτεύχθηκαν: Α) Ορθή, έγκαιρη και µη καταχρηστική λήψη και άρση υγειονοµικών µέτρων (άνοιγµα-κλείσιµο ζωνών παραγωγής, απαγόρευση αλιείας). Β) Ικανοποιητική συµµόρφωση των υπευθύνων επιχειρήσεων τροφίµων του κλάδου (οστρακοκαλλιεργητές, οστρακοαλιείς, κέντρα αποστολής οστρακοειδών). Γ) Αποτελεσµατική προστασία υγείας και συµφερόντων των καταναλωτών. Ειδικοί στόχοι που επιτεύχθηκαν: Α) Αποτελεσµατική διαχείριση των γνωστοποιήσεων του συστήµατος RASFF για τον τοµέα των οστρακοειδών. Β) Ενίσχυση της βάσης δεδοµένων για διαµόρφωση ισχυρών στοιχείων αναφορικά µε την τοξικότητα σε εθνικό επίπεδο. Γ) Ενίσχυση της βάσης δεδοµένων για διαµόρφωση τοξικότητας ανά είδος οστράκου και ορισµός είδους δείκτη. ) ηµιουργία βάσης δεδοµένων για αξιολόγηση νέων κινδύνων σε εθνικό επίπεδο (παλυτοξίνη) και αποστολή σχετικών δεδοµένων στην Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφαλείας των Τροφίµων (EFSA), µε σκοπό να ληφθούν υπόψη για πιθανό ορισµό κανονιστικού ορίου. Ε).Συνολική αξιολόγηση της παρουσίας µικροφυκών, υπεύθυνων για την παραγωγή λιπόφιλων τοξινών, PSP και ASP τοξινών. Ζ) Ειδική αξιολόγηση της παρουσίας βενθικών µικροφυκών και συσχέτισή τους µε θετικότητα σε τοξίνες. Η) Εκτίµηση της τοξικότητας µικροφυκών, που σχετίζονται µε την τοξικότητα διθύρων µαλακίων. Οι συνιστώσες του επισήµου ελέγχου στον τοµέα των ζώντων διθύρων µαλακίων συµβάλλουν στην αποτελεσµατική διαχείριση των ζωνών παραγωγής, την προστασία της δηµόσιας υγείας και την κατάλληλη ενεργοποίηση του ανθρώπινου δυναµικού και των χρηµατοδοτικών πόρων. Πραγµατοποιήθηκε επικαιροποίηση του Εθνικού Καταλόγου Περιοχών Ζωνών παραγωγής Ζ Μ. 22

23 Βιολογικοί Κίνδυνοι Έλεγχος µικροβιολογικών κριτηρίων ασφάλειας τροφίµων ζωικής προέλευσης Έλεγχος για Salmonella spp. σε παρασκευάσµατα κρέατος και άλλα τρόφιµα ζωικής προέλευσης Στη συγκεκριµένη προτεραιότητα προβλεπόταν ο έλεγχος για την παρουσία της Salmonella spp. σε παρασκευάσµατα κρέατος και άλλα τρόφιµα ζωικής προέλευσης, µε απώτερο στόχο: α) τον έλεγχο της συµµόρφωσης, προς τα κριτήρια ασφάλειας όπως καθορίζονται στον Καν. (ΕΚ) 2073/05, β) τον έµµεσο έλεγχο της αποτελεσµατικότητας των συστηµάτων διασφάλισης της ασφάλειας και της ποιότητας, τα οποία εφαρµόζονται από τις παραγωγικές επιχειρήσεις και, γ) την προστασία της υγείας των καταναλωτών. Ο έλεγχος υλοποιήθηκε από τις Περιφερειακές ιευθύνσεις Αττικής, Κεντρικής Μακεδονίας Θεσσαλίας, υτικής Ελλάδας, Ηπείρου και Βορείου Αιγαίου του ΕΦΕΤ, σε συνεργασία κατά περίπτωση µε τις /νσεις των Περιφερειακών Ενοτήτων της περιοχής αρµοδιότητάς τους και οι αναλύσεις πραγµατοποιήθηκαν από α) το Εργαστήριο οκιµών Αττικής του ΕΦΕΤ, β) τα Εργαστήρια του ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ (ΠΕ Υ Θεσσαλίας και Ανατολικής Μακεδονίας Θράκης) και, γ) Κτηνιατρικά Εργαστήρια Ιωαννίνων και Κοµοτηνής Έγιναν 219 έλεγχοι (δειγµατοληψία και ανάλυση) σε χοιρινό κρέας (νωπό), κοτόπουλο (νωπό), κιµά µοσχαρίσιο (νωπό), αλλαντικά, µπιφτέκι ή κεµπάπ ή σεφταλιά (νωπά), βόειο κρέας (νωπό), κιµά χοιρινός (νωπό), γαλοπούλα (νωπή), κιµά ανάµικτο (νωπό), µπιφτέκι κοτόπουλο (νωπό), γαλακτοκοµικά, ιχθυηρά και αυγά. Βρέθηκαν 3 µη ικανοποιητικά δείγµατα (ποσοστό 1,4%), που αφορούσαν ένα κοτόπουλο (νωπό), ένα αλλαντικό και ένα µπιφτέκι, ενώ τα υπόλοιπα δείγµατα βρέθηκαν συµµορφούµενα µε την νοµοθεσία (Καν. 2073/2005/ΕΚ) Έλεγχος για Listeria monocytogenes (καταµέτρηση) σε µαλακά µη ωριµασµένα τυριά και άλλα τρόφιµα ζωικής προέλευσης Στη συγκεκριµένη προτεραιότητα προβλεπόταν ο έλεγχος για την καταµέτρηση της Listeria monocytogenes σε µαλακά µη ωριµασµένα τυριά. Ο απώτερος στόχος των ελέγχων ήταν: α) ο έλεγχος της συµµόρφωσης, προς τα κριτήρια ασφάλειας όπως καθορίζονται στον Καν. (ΕΚ) 2073/05, β) ο έµµεσος έλεγχος της αποτελεσµατικότητας των συστηµάτων διασφάλισης της ασφάλειας και της ποιότητας, τα οποία εφαρµόζονται από τις παραγωγικές επιχειρήσεις και γ) η προστασία της υγείας των καταναλωτών. Ο έλεγχος υλοποιήθηκε από τις Περιφερειακές ιευθύνσεις Αττικής, Κεντρικής Μακεδονίας, Θεσσαλίας, Ηπείρου και Βορείου Αιγαίου του ΕΦΕΤ, σε συνεργασία κατά περίπτωση µε τις /νσεις των Περιφερειακών Ενοτήτων της περιοχής αρµοδιότητάς τους και οι αναλύσεις πραγµατοποιήθηκαν από α) το Εργαστήριο οκιµών Αττικής του ΕΦΕΤ, β) το Εργαστήριο του ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ (ΠΕ Υ Θεσσαλίας) και, γ) Κτηνιατρικό Εργαστήριο Ιωαννίνων. Έγιναν 191 έλεγχοι (δειγµατοληψία και ανάλυση) σε διάφορα µαλακά τυριά (κυρίως) αλλά και σε ιχθυηρά και αλλαντικά ενώ δεν βρέθηκαν µη ικανοποιητικά δείγµατα, δηλαδή όλα τα δείγµατα ήταν συµµορφούµενα µε την νοµοθεσία (Καν. 2073/2005/ΕΚ) Προσδιορισµός ισταµίνης σε αλιευτικά προϊόντα. Στη συγκεκριµένη προτεραιότητα προβλεπόταν ο έλεγχος για τον προσδιορισµό ισταµίνης σε αλιευτικά προϊόντα, µε απώτερο στόχο: α) τον έλεγχο των εγκεκριµένων επιχειρήσεων παραγωγής και επεξεργασίας ζωικών τροφίµων και της επαλήθευσης του συστήµατος διαχείρισης της ασφάλειας τροφίµων και β) τον έλεγχο συµµόρφωσης ως προς τα κριτήρια ασφάλειας που καθορίζονται στον Καν. (ΕΚ) 2073/05 τροφίµων που προέρχονται από χώρες της ΕΕ και Τρίτες Χώρες 23

24 Ο έλεγχος υλοποιήθηκε από τις Περιφερειακές ιευθύνσεις Αττικής, Κεντρικής Μακεδονίας και Βορείου Αιγαίου του ΕΦΕΤ και οι αναλύσεις πραγµατοποιήθηκαν από α) την Α Χηµική Υπηρεσία Πειραιά και β) τη Β Χηµική Υπηρεσία Θεσ/νίκης. Έγιναν 34 έλεγχοι (δειγµατοληψία και ανάλυση) σε προϊόντα τόνου, σκουµπριού, σαρδέλας, αντζούγιας, γαύρου, ρέγγας, κολεών και βακαλάων από τις επιχειρήσεις παραγωγής και το λιανικό εµπόριο και βρέθηκε ένα (1) µη κανονικό δείγµα (ποσοστό 2,9%) ενώ τα υπόλοιπα δείγµατα ήταν συµµορφούµενα προς τη νοµοθεσία (Καν. 2073/2005/ΕΚ) Έλεγχος για εντεροτοξίνες σταφυλόκοκκων σε τυριά. Στη συγκεκριµένη προτεραιότητα προβλεπόταν η ανίχνευση εντεροτοξινών σταφυλόκοκκου σε διάφορα τυριά. Ο απώτερος στόχος των ελέγχων ήταν: α) ο έλεγχος της συµµόρφωσης, προς τα κριτήρια ασφάλειας όπως καθορίζονται στον Καν. (ΕΚ) 2073/05, β) ο έµµεσος έλεγχος της αποτελεσµατικότητας των συστηµάτων διασφάλισης της ασφάλειας και της ποιότητας, τα οποία εφαρµόζονται από τις παραγωγικές επιχειρήσεις και γ) η προστασία της υγείας των καταναλωτών. Ο έλεγχος υλοποιήθηκε από την Περιφερειακή ιεύθυνση Αττικής, του ΕΦΕΤ και οι αναλύσεις πραγµατοποιήθηκαν από το Ινστιτούτο Υγιεινής Τροφίµων του Κέντρου Κτηνιατρικών Ιδρυµάτων Αθηνών (ΚΚΙΑ). Έγιναν 25 έλεγχοι (δειγµατοληψία και ανάλυση) σε διάφορα τυριά (φέτα, γραβιέρα, κασέρια, και άλλα ελληνικά τυριά) ενώ δεν βρέθηκαν µη ικανοποιητικά δείγµατα, δηλαδή όλα τα δείγµατα ήταν συµµορφούµενα µε την νοµοθεσία (Καν. 2073/2005/ΕΚ) Χηµικοί Κίνδυνοι Εθνικό Πρόγραµµα Ελέγχου για την παρακολούθηση των βασικών επιπέδων διοξινών και παροµοίων και µη παροµοίων µε τις διοξίνες πολυχλωριωµένων διφαινυλίων (PCBs) Ο έλεγχος πραγµατοποιήθηκε στο πλαίσιο του Εθνικού Προγράµµατος για τον Επίσηµο Έλεγχο Τροφίµων που αφορούσε τη δειγµατοληψία και ανάλυση έτους 2013 σε διάφορα είδη τροφίµων Ελληνικής προέλευσης. Οι έλεγχοι προέκυψαν και από την ανάγκη συµµόρφωσης µε τη Σύσταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη µείωση της παρουσίας διοξινών, φουρανίων και πολυχλωριωµένων διφαινυλίων στις ζωοτροφές και στα τρόφιµα (Σύσταση της Επιτροπής 2011/516/ΕΕ της 23ης Αυγούστου 2011). Οι έλεγχοι πραγµατοποιήθηκαν από τις Περιφερειακές ιευθύνσεις του ΕΦΕΤ Αττικής, Κεντρικής Μακεδονίας, υτικής Ελλάδας, Θεσσαλίας, Κρήτης, Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης, Ηπείρου και Βορείου Αιγαίου σε συνεργασία και µε τις αρµόδιες /νσεις των Περιφερειακών Ενοτήτων, ενώ ως εργαστήριο ελέγχου χρησιµοποιήθηκε το Εργαστήριο Φασµατοµετρίας Μάζας και Ανάλυσης ιοξινών του ΕΚΕΦΕ «ηµόκριτος» που αποτελεί και εθνικό εργαστήριο αναφοράς για το συγκεκριµένο πεδίο. Πραγµατοποιήθηκαν οι προβλεπόµενοι από το πρόγραµµα έλεγχοι, εκ των οποίων 57 αφορούσαν τρόφιµα ζωικής προέλευσης. Κατά τους παραπάνω ελέγχους, όλα τα δείγµατα που εξετάστηκαν βρέθηκαν σύµφωνα µε τη νοµοθεσία (Κανονισµός 1881/2006/ΕΚ) και µάλιστα η περιεκτικότητα των διοξινών και των παροµοίων και µη παροµοίων µε τις διοξίνες PCBs ήταν πολύ χαµηλότερη από τα µέγιστα επιτρεπτά όρια και σε παρόµοια χαµηλά επίπεδα µε τα αποτελέσµατα των αντίστοιχων προγραµµάτων των προηγούµενων ετών. Στον συνηµµένο Πίνακα 5 απεικονίζονται τα επίπεδα των διοξινών/φουρανίων και PCBs που παρατηρήθηκαν κατά τους ελέγχους του

25 ΠΙΝΑΚΑΣ 5: Επίπεδα διοξινών, φουρανίων (TEQ PCDD/F) και παρόµοιων µε τις διοξίνες PCBs (TEQ PCBs) (εκφρασµένα σε pg/g λίπους) και επίπεδα µη παρόµοιων µε τις διοξίνες PCBs (εκφρασµένα σε ng/g λίπους) Είδος Τροφίµου (Ν=Αριθµός δειγµάτων) TEQ PCDD/F Μέγιστα επιτρεπτά επίπεδα * Συνολική TEQ (PCDD/F & PCBs) Μη παρόµοια µε τις διοξίνες PCBs *** TEQ PCDD/F Επίπεδα διοξινών, φουρανίων, παροµοίων και µη παροµοίων µε τις διοξίνες PCBs (Ανώτατα όρια συγκέντρωσης**) TEQ PCBs TEQ PCDD/F & PCBs Μη παρόµοια µε τις διοξίνες PCBs *** ΑΥΓΑ pg/g λίπους pg/g λίπους ng/g λίπους ιάµεση τιµή (εύρος), pg/g λίπους ιάµεση τιµή (εύρος), ng/g λίπους Ελεύθερης βοσκής και συστοιχίες κλωβών (Ν=10) 2,5 5,0 40 0,35 (0,33-0,40) 0,05 (0,04-0,13) 0,42 (0,37-0,48) 2,07 (1,49-2,65) ΚΡΕΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΤΟΥ Κρέας βόειο (Ν=4) 2,5 4,0 40 0,34 (0,32-0,40) 0,20 (0,18-0,40) 0,54 (0,50-0,80) 1,97 (1,64-6,46) Κρέας αιγοπροβάτων (Ν=6) 2,5 4,0 40 0,35 (0,33-0,50) 0,20 (0,08-0,73) 0,63 (0,41-1,07) 2,61 (2,00-3,77) Κρέας χοίριο (Ν=4) 1,0 1, ,40 (0,32-0,53) 0,04 (0,02-0,07) 0,45 (0,36-0,57) 2,27 (1,42-4,87) Κρέας πουλερικών (Ν=4) 1,75 3,0 40 0,36 (0,32-0,44) 0,12 (0,02-0,25) 0,45 (0,41-0,69) 3,76 (2,30-8,24) ΝΩΠΟ ΓΑΛΑ ΚΑΙ ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Νωπό αγελαδινό γάλα (Ν=8) 0,34 (0,32-0,61) 0,17 (0,09-1,01) 0,51 (0,45-1,33) 1,98 (0,96-2,98) Νωπό αιγοπρόβειο γάλα (Ν=3) 2,5 5,5 40 0,35 (0,32-0,44) 0,14 (0,06-0,76) 0,49 (0,38-1,20) 1,85 (1,04-2,69) Τυριά (Ν=5) 0,34 (0,32-0,41) 0,12 (0,06-0,54) 0,53 (0,40-0,86) 1,87 (0,75-2,60) ΨΑΡΙΑ**** Ελεύθερης αλιείας (Ν=7) 3,5 6,5 75 0,06 (0,01-0,69) 0,11 (0,03-0,49) 0,17 (0,04-1,18) 1,19 (0,27-18,75) Ιχθυοκαλλιεργειών (Ν=6) 0,11 (0,09-0,15) 0,33 (0,11-0,58) 0,42 (0,26-0,73) 4,66 (1,06-7,64) * Σύµφωνα µε τον Κανονισµό 1881/2006/ΕΚ, όπως ισχύει ** Ανώτατα όρια συγκέντρωσης: υπολογίζονται µε την υπόθεση ότι όλες οι τιµές των διαφόρων οµοειδών ουσιών κάτω από το όριο του ποσοτικού προσδιορισµού ισούνται µε το όριο του ποσοτικού προσδιορισµού. *** Άθροισµα PCB-28, PCB-52, PCB-101, PCB-138, PCB-153 και PCB-180 (ICES 6). **** Για τα ψάρια οι συγκεντρώσεις των διοξινών, φουρανίων και παροµοίων µε τις διοξίνες PCBs αναφέρονται σε pg/g νωπού προϊόντος, ενώ για τα µη παρόµοια µε τις διοξίνες PCBs σε ng/g νωπού προϊόντος. 25

26 Έλεγχος επιπέδων βαρέων µετάλλων Ο έλεγχος πραγµατοποιήθηκε στο πλαίσιο του Εθνικού Προγράµµατος για τον Επίσηµο Έλεγχο Τροφίµων που αφορούσε τη δειγµατοληψία και ανάλυση έτους 2013 σε διάφορα είδη. Οι έλεγχοι πραγµατοποιήθηκαν από τις Περιφερειακές ιευθύνσεις του ΕΦΕΤ Αττικής, Κεντρικής Μακεδονίας, υτικής Ελλάδας, Θεσσαλίας, Κρήτης, Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης, Ηπείρου και Βορείου Αιγαίου κατά περίπτωση και σε συνεργασία και µε τις αρµόδιες /νσεις των Περιφερειακών Ενοτήτων. Οι αναλύσεις έγιναν από τα Εργαστήρια του Γενικού Χηµείου του Κράτους α) της Β Χ.Υ. Θεσσαλονίκης και β) της Χ.Υ. Ιωαννίνων. Πραγµατοποιήθηκαν 46 έλεγχοι που αφορούσαν αλιεύµατα (νωπά, κατεψυγµένα, κονσερβοποιηµένα), συκώτι χερσαίων ζώων και σαλιγκάρια. Υπήρξε µια µη συµµόρφωση µε τη νοµοθεσία (Κανονισµός 1881/2006/ΕΚ) που αφορούσε την υπέρβαση του ορίου για τον υδράργυρο σε φέτα γαλέο κατεψυγµένο Έλεγχος επιπέδων Πολυκυκλικών Αρωµατικών Υδρογονανθράκων σε κρέας που έχει υποβληθεί σε θερµική επεξεργασία και προϊόντα µε βάση το κρέας που έχουν υποβληθεί σε θερµική επεξεργασία τα οποία πωλούνται στον τελικό καταναλωτή Ο έλεγχος πραγµατοποιήθηκε στο πλαίσιο των Προγραµµάτων Επισήµου Ελέγχου Ασφάλειας και Ποιότητας Τροφίµων (δειγµατοληψία και ανάλυση) έτους Σκοπός του ελέγχου ήταν η προστασία της υγείας των καταναλωτών από την παρουσία των πολυκυκλικών αρωµατικών υδρογονανθράκων (ΠΑΥ) σε κρέας που έχει υποβληθεί σε θερµική επεξεργασία και προϊόντα µε βάση το κρέας που έχουν υποβληθεί σε θερµική επεξεργασία τα οποία πωλούνται στον τελικό καταναλωτή. Οι έλεγχοι αφορούσαν κρέας και προϊόντα µε βάση το κρέας τα οποία έχουν υποβληθεί σε ψήσιµο ή µπάρµπεκιου (κυρίως σουβλάκια, ή γύρος, ή χοιρινό ψηµένο ή κοτόπουλο ψηµένο ή µπιφτέκι). Οι έλεγχοι πραγµατοποιήθηκαν από τις Περιφερειακές ιευθύνσεις του ΕΦΕΤ Αττικής, Κεντρικής Μακεδονίας, υτικής Ελλάδας, Θεσσαλίας, Κρήτης, Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης, Ηπείρου και Βορείου Αιγαίου. Οι εργαστηριακές δοκιµές έγιναν από το εργαστήριο της ιεύθυνσης Τροφίµων του Γενικού Χηµείου του Κράτους. Υλοποιήθηκαν 28 έλεγχοι στη µαζική εστίαση για αυτήν την κατηγορία των προϊόντων, ενώ δεν βρέθηκαν δείγµατα µη συµµορφούµενα µε την νοµοθεσία (Κανονισµός 1881/2006/ΕΚ) Έλεγχος αφλατοξίνης Μ1 σε γάλα και προϊόντα του Ο έλεγχος πραγµατοποιήθηκε στο πλαίσιο των Προγραµµάτων Επισήµου Ελέγχου Ασφάλειας και Ποιότητας Τροφίµων (δειγµατοληψία και ανάλυση) έτους Σκοπός του ελέγχου ήταν η διαπίστωση συµµόρφωσης µε τον Κανονισµό (ΕΚ) αριθ. 1881/2006 όσον αφορά στα επίπεδα των µυκοτοξινών σε γάλα και προϊόντα του, ώστε να εξασφαλίζεται σε υψηλό επίπεδο η προστασία των καταναλωτών. Οι έλεγχοι πραγµατοποιήθηκαν από τις Περιφερειακές ιευθύνσεις του ΕΦΕΤ Θεσσαλίας, Κρήτης, Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης και Ηπείρου. Οι εργαστηριακές δοκιµές έγιναν από το εργαστήριο της ιεύθυνσης Περιβάλλοντος του Γενικού Χηµείου του Κράτους. Συνολικά πραγµατοποιήθηκαν 19 έλεγχοι και διαπιστώθηκε µία µη συµµόρφωση µε τη νοµοθεσία Έλεγχος παρουσίας καταλοίπων φυτοπροστατευτικών προϊόντων σε τρόφιµα ζωικής προέλευσης (Καν. (ΕΕ) 788/2012) Ο έλεγχος πραγµατοποιήθηκε στο πλαίσιο του Εθνικού Προγράµµατος Επισήµου Ελέγχου Τροφίµων Έτους 2013 µε τίτλο «Έλεγχος παρουσίας φυτοπροστατευτικών προϊόντων σε τρόφιµα ζωικής προέλευσης». 26

27 Σκοπός του ελέγχου ήταν η εξασφάλιση της συµµόρφωσης των τροφίµων ζωικής προέλευσης µε την Ευρωπαϊκή Νοµοθεσία σχετικά µε τις ανώτατες περιεκτικότητες για τα κατάλοιπα προστατευτικών ουσιών. Έγιναν συνολικά 40 έλεγχοι σε γάλα αγελαδινό, µέλι, και χοιρινό κρέας. Όλα τα δείγµατα που ελέγχθηκαν βρέθηκαν συµµορφούµενα µε τη νοµοθεσία Πρόγραµµα Παρακολούθησης Προσθέτων Σκοπός του προγράµµατος ήταν ο έλεγχος της συµµόρφωσης των τροφίµων ζωικής προέλευσης, ως προς τις περιεχόµενες πρόσθετες ύλες δηλαδή έλεγχος ως προς την ορθή χρήση προσθέτων σε εγκεκριµένες κατηγορίες τροφίµων και έλεγχος συµµόρφωσης ως προς τα ανώτατα επιτρεπτά επίπεδα προσθέτων τροφίµων, συµπεριλαµβανοµένων των χρωστικών και των γλυκαντικών ουσιών, µε βάση τα ισχύοντα νοµοθετικά όρια. Στο πρόγραµµα περιλαµβάνονταν και έλεγχος ορθής επισήµανσης ως προς την κείµενη Νοµοθεσία και ειδικότερα όσον αφορά στην ορθή αναγραφή περιεχόµενων προσθέτων/κατηγορίας προσθέτου, την ορθή επισήµανση για τη δήλωση παρουσίας θειωδών και τυχόν παραπλανητική επισήµανση που σχετίζεται µε τη µεταφορά ενός προσθέτου στο τελικό προϊόν. Επίσης στόχος του προγράµµατος ήταν η παρακολούθηση της πραγµατικής χρήσης των προσθέτων τροφίµων λαµβάνοντας υπόψη την Έκθεση της Επιτροπής σχετικά µε την πρόσληψη προσθέτων τροφίµων στην Ευρωπαϊκή Ένωση (COM(2001) 542 τελικό) και το άρθρο 27 του Κανονισµού 1333/2008/ΕΚ για τα πρόσθετα τροφίµων σύµφωνα µε το οποίο τα κράτη µέλη διατηρούν συστήµατα για την παρακολούθηση της κατανάλωσης και της χρήσης προσθέτων τροφίµων βασιζόµενα στην προσέγγιση εκτίµησης επικινδυνότητας και κοινοποιούν τα πορίσµατά τους µε τη δέουσα περιοδικότητα στην Επιτροπή και στην Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίµων (EFSA). Ο αριθµός των δειγµάτων που ελέγχθηκαν ήταν συνολικά ήταν 163, από τα οποία βρέθηκαν 7 δείγµατα µη κανονικά, ήτοι 4,3% επί του συνόλου. Στον παρακάτω πίνακα παρατίθενται τα είδη των τροφίµων που ελέχθησαν ως προς το είδος του προσθέτου/προσθέτων. α/α Είδος δείγµατος Είδος εξέτασης 1 Mαλάκια, καρκινοειδή και κεφαλόποδα κατά προτίµηση φρέσκα (γαρίδες) Θειώδη 2 Καπνιστά ψάρια, προµαγειρεµένα καρκινοειδή Χρωστικές 3 Προϊόντα µε βάση το κρέας, κρεατοσκευάσµατα (παρασκευάσµατα νωπού κιµά, Χρωστική Ε 120, λουκάνικα) φωσφορικά 4 Προϊόντα µε βάση το κρέας, κρεατοσκευάσµατα (ζαµπόν, χοιρινή ωµοπλάτη, φωσφορικά προσούτο) Τυριά µε ακριβή περιγραφή του τρόπου διάθεσης (αρωµατισµένο λιωµένο τυρί, Σορβικά 5 τυρί προσυσκευασµένο σε φέτες ή σε µπαστούνι, τυρί σε στρώσεις και τυρί µε πρόσθετα τρόφιµα, σκληρό, ηµίσκληρο και ανακατεργασµένο τυρί σε φέτες ή τριµµένο, κ.ά.) 6 Αρωµατισµένα επιδόρπια µε βάση το Γάλα και επιδόρπια γιαουρτιού, Επιδόρπια Σορβικά µε άρωµα φρούτου Βενζοϊκά 7 Σκληρά, ηµίσκληρα και ηµιµαλακά τυριά Ναταµυκίνη 8 Σαλάτες (µελιτζανοσαλάτα, ρώσικη, πατατοσαλάτα, φάρµα κηπουρού.) Σορβικά, Βενζοϊκά 9 Σαλάτες (τζατζίκι, ταραµοσαλάτα, τυροσαλάτα) Σορβικά, Βενζοϊκά 10 Μαγιονέζα (δειγµατοληψία όλων µαζί των δειγµάτων) αντιοξειδωτικά 11 Σάλτσες όπως κέτσαπ τοµάτας, Worcestershire sauce, chili sauce, dipping sauce, Σορβικά, Βενζοϊκά διάφορα ντρέσινγκ 12 Ιχθυηρά χύµα (κοκκινόψαρα) Βορικά Πρόγραµµα Παρακολούθησης της Ποιότητας των Γαλακτοκοµικών Προϊόντων Σκοπός του ελέγχου ήταν η εξέταση της συµµόρφωσης µε την Ενωσιακή και Εθνική νοµοθεσία όσον αφορά στην εξακρίβωση εάν τα γαλακτοκοµικά προϊόντα (τυριά ΠΟΠ, διάφορα άλλα τυριά, γιαούρτια, βούτυρα και γάλατα ιδιωτικής ετικέτας) φέρουν τη σωστή επισήµανση σχετικά µε το είδος του γάλακτος που περιέχουν και τη συµµόρφωσή τους µε τις προδιαγραφές του Κώδικα Τροφίµων και 27

28 Ποτών ως προς την ποσότητα λίπους, υγρασίας και ΣΥΑΛ. Επίσης, να εξακριβώσει αν προϊόντα επισηµαίνονται ως γαλακτοκοµικά, ενώ είναι µη γαλακτοκοµικά σύµφωνα µε τις κείµενες διατάξεις του Κώδικα Τροφίµων και της ΚΥΑ αριθ , ΦΕΚ 1097 Β 27/08/2002. Ο αριθµός των δειγµάτων γαλακτοκοµικών προϊόντων που προγραµµατίστηκαν να ελεγχθούν ήταν συνολικά 180. Το είδος και ο αριθµός των δειγµάτων φαίνεται στον ακόλουθο Πίνακα. Είδος δείγµατος Εξεταζόµενη παράµετρος Αριθµός δειγµάτων Τυριά ΠΟΠ Είδος γάλακτος 70 Υπόλοιπα τυριά Είδος Λιπαρής Ύλης - Ποσότητα Λίπους - Ποσοστό Υγρασίας Γιαούρτι αγελαδινό Είδος Λιπαρής Ύλης-Ζελατίνη 25 Γιαούρτι πρόβειο Είδος γάλακτος-λίπος 5 Βούτυρο Είδος Λιπαρής Ύλης - Ποσοστό Υγρασίας - ΣΥΑΛ 10 Σύνολο: Συνολικά πραγµατοποιήθηκαν 186 έλεγχοι ποιότητας γαλακτοκοµικών προϊόντων και διαπιστώθηκαν 28 µη συµµορφώσεις µε τη νοµοθεσία. Σε σχέση µε τον ετήσιο στόχο που είχε τεθεί αυτός υπερκαλύφθηκε (ποσοστό 103,3%). Τα αποτελέσµατα των ελέγχων παρουσιάζονται στο ιάγραµµα που ακολουθεί: Αποτελέσµατα Ελέγχου Ποιότητας Γαλακτοκοµικών 2013 Αριθµός διενεργηθέντων ελέγχων: 186 Συµµορφούµενα: 158 (84,9%) Εξαχθέντα αποτελέσµατα ελέγχων: 186 Μη συµµορφούµενα 28 (15,1%) Αριθµός προγραµµατισµένων ελέγχων: 180 Σηµειώθηκε µία αύξηση στον αριθµό των µη συµµορφούµενων δειγµάτων που εντοπίστηκαν στους ελέγχους του 2013 σε σχέση µε το 2012 (διαπιστώθηκαν 18 µη συµµορφώσεις, ποσοστό 8,2%), η οποία µπορεί να αποδοθεί στο γεγονός ότι ελέγχθηκαν δείγµατα από µικρότερους παραγωγούς και έτσι εντοπίστηκαν αρκετά προβλήµατα που είχαν να κάνουν µε την επισήµανση των προϊόντων. Το πρόγραµµα εξυπηρετεί το σκοπό του ελέγχου της αγοράς για την ορθή εφαρµογή της νοµοθεσίας και δρα θετικά τόσο στην προστασία των ελληνικών προϊόντων ΠΟΠ-ΠΓΕ όσο και στην προστασία των καταναλωτών από τυχόν απάτες (νοθείες) σε βάρος τους. Σκοπός είναι οι αρχές ελέγχου να έχουν 28

29 µια πλήρη εικόνα της αγοράς καθώς και η διατήρηση ενός επαρκούς επίπεδου ελέγχων για προϊόντα εθνικής σηµασίας Πρόγραµµα Παρακολούθησης της Ποιότητας του Μελιού Σκοπός του ελέγχου ήταν να εξακριβώσει ότι το µέλι που διατίθεται στην κατανάλωση ανταποκρίνεται στις προδιαγραφές που τίθενται από τα άρθρα 67 & 67 α του Κώδικα Τροφίµων και Ποτών, ότι δεν είναι νοθευµένο µε άλλες γλυκαντικές ύλες και ότι ανταποκρίνεται στις παραµέτρους ταυτοποίησής του σύµφωνα µε το άρθρο 67, Παράρτηµα Ι, ΙΙ και 67 α του Κώδικα Τροφίµων και Ποτών Ο αριθµός των δειγµάτων που προγραµµατίστηκαν να ελεγχθούν ήταν συνολικά ήταν 165. Τα δείγµατα εξετάστηκαν ως προς την επισήµανση και τις εξής παραµέτρους: Αγωγιµότητα, Σάκχαρα (Φρουκτόζη, γλυκόζη, σακχαρόζη, µαλτόζη), Αριθµός ιαστάσης, Υδροξυµέθυλοφουρφουράλη, Υγρασία, Γυρεοσκοπική εξέταση, Προσδιορισµός εξωγενών C-4 σακχάρων (ισογλυκόζη) Συνολικά πραγµατοποιήθηκαν 153 έλεγχοι διαπιστώθηκαν 20 µη συµµορφώσεις µε τη νοµοθεσία. Τα αποτελέσµατα των ελέγχων παρουσιάζονται στο διάγραµµα που ακολουθεί : ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ 45% HMF 35% ΓΥΡΕΟΚΟΚΚΟΙ 8% ΑΡ. ΙΑΣΤΑΣΗΣ 4% ΙΣΟΓΛΥΚΟΖΗ 8% Ειδικά Προγράµµατα Α. ΕΠΙΣΗΜΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΚΡΕΑΤΟΣ ΑΛΟΓΟΥ Σκοπός του ελέγχου ήταν: α) η προστασία της υγεία του καταναλωτή µέσω της διαπίστωσης της συµµόρφωσης των επιχειρήσεων παραγωγής, µεταποίησης και διανοµής (δηλαδή όλων των επιχειρήσεων που εισαγάγουν, παράγουν, µεταποιούν, παρασκευάζουν ή διανέµουν τρόφιµα) ως προς την κείµενη Εθνική και Ενωσιακή Νοµοθεσία, β) η εφαρµογή συντονισµένου προγράµµατος µε σκοπό να διαγνωστεί η συχνότητα δόλιων πρακτικών στην εµπορία ορισµένων τροφίµων, όσον αφορά την τρόφιµα που περιέχουν βοδινό κρέας, µε στόχο να διαπιστωθεί αν τα προϊόντα αυτά περιέχουν κρέας αλόγου το οποίο δεν επισηµαίνεται σωστά στη συσκευασία ή, στην περίπτωση των µη προσυσκευασµένων τροφίµων, αν δεν παρέχονται στον καταναλωτή ή στις µονάδες οµαδικής εστίασης πληροφορίες σχετικά µε την παρουσία του κρέατος αυτού, σύµφωνα µε τις ενωσιακές και, κατά περίπτωση, τις εθνικές διατάξεις. Το πρόγραµµα, υλοποιήθηκε στο διάστηµα Φεβρουαρίου Απριλίου 2013 από τις Περιφερειακές /νσεςι του ΕΦΕΤ σε συνεργασία κατά περίπτωση µε τις αρµόδιες υπηρεσίες των Περιφερειακών Ενοτήτων της περιοχής αρµοδιότητάς τους. Λήφθηκαν συνολικά 310 δείγµατα κρέατος, προϊόντων κρέατος και παρασκευασµάτων κρέατος. Από αυτά, 77 δείγµατα (24,8%) αφορούσαν πρώτη ύλη 29

30 βόειου κρέατος (π.χ. κρέας, κιµάς) ενώ τα υπόλοιπα 233 δείγµατα (75,2%) αφορούσαν τελικό προϊόν κρέατος (π.χ. κεφτεδάκια, σουτζουκάκια, µπιφτέκια, κεµπάπ). Η ανάλυση της παρουσίας κρέατος αλόγου στα ανώτερα δείγµατα ανέδειξε την παρουσία DNA αλόγου σε 40 (12,9%) από αυτά. Μεταξύ των 40 δειγµάτων στα οποία ανιχνεύτηκε DNA αλόγου, 2 (5%) αφορούσαν δείγµατα κρέατος (πρώτη ύλη) το οποίο επισηµαίνονταν ως «βόειο κρέας» προέλευσης Ρουµανίας, ενώ τα υπόλοιπα 38 (95%) ήταν τελικά προϊόντα και παρασκευάσµατα κρέατος προέλευσης Ελλάδας, ΕΕ, Ρουµανίας, Λετονίας, Γαλλίας και Ολλανδίας. Μεταξύ των 38 θετικών ως προς την παρουσία DNA αλόγου δειγµάτων «Τελικών Προϊόντων» βρέθηκαν 16 δείγµατα «Αλλαντικών» (Σαλάµι-Πάριζα) (σε ποσοστό επί των θετικών δειγµάτων: 42,1%), 5 δείγµατα «Κεµπάπ» (13,2%), 4 δείγµατα «Μπιφτέκια-Κεφτέδες-Χάµπουργκερ» (10,5%), 4 δείγµατα «Λουκάνικα» (10,5%), 4 δείγµατα «Σουτζούκι» (10,5%), 3 δείγµατα «Προϊόντα Κοτόπουλου» (7,9%), 1 δείγµα «Παστουρµά-Καβουρµά» (2,6%) και 1 δείγµα «Κρέας σε κονσέρβα» (2,6%). Μεταξύ των κατηγοριών τροφίµων που ελεγχθήκαν τα µεγαλύτερα ποσοστά ανίχνευσης κρέατος αλόγου παρατηρήθηκαν σε Αλλαντικά (Σαλάµι-Πάριζα) σε ποσοστό επί της ίδιας κατηγορίας: 42,1%, Κεµπάπ σε ποσοστό επί της ίδιας κατηγορίας: 21,7%, Σουτζούκι σε ποσοστό επί της ίδιας κατηγορίας: 18,2% και Λουκάνικα σε ποσοστό επί της ίδιας κατηγορίας: 13,3%. Αξίζει να σηµειωθεί ότι παρατηρήθηκε παρουσία DNA αλόγου στο 50% των δειγµάτων «Προϊόντα κοτόπουλου», αλλά ο µικρός αριθµός δείγµατος ελέγχου (6 δείγµατα) δεν επιτρέπει την εξαγωγή ασφαλών συµπερασµάτων. Τα θετικά στην παρουσία DNA αλόγου δείγµατα (40 δείγµατα) υποβλήθηκαν σε ποσοτικό έλεγχο. Το εύρος του ποσοστού του κρέατος αλόγου των δειγµάτων που αναλύθηκαν ήταν από 0,1% - 100%. Πιο συγκεκριµένα, σε 15 δείγµατα (37,5%) βρέθηκε ποσοστό κρέατος >50%, ενώ µεταξύ αυτών, 3 δείγµατα βρέθηκαν µε κρέας αλόγου >95%. Επίσης, 11 δείγµατα (28,9%) βρέθηκαν µε κρέας αλόγου 1,0% ενώ τα υπόλοιπα 12 δείγµατα (31,6%) κυµαίνονται µεταξύ 1-50%. Περισσότερο αναλυτικά, το σύνολο των δειγµάτων «Μπιφτέκια-Κεφτέδες-Χάµπουργκερ» βρέθηκε µε ποσοστό κρέατος αλόγου >50%, ενώ στην πλειοψηφία των «Κεµπάπ» και «Σουτζούκι» δειγµάτων βρέθηκε κρέας αλόγου >50%. Αντίθετα, στην πλειοψηφία των δειγµάτων «Αλλαντικών», «Λουκάνικα» και «Προϊόντα κοτόπουλου» βρέθηκε ποσοστό κρέατος αλόγου <10% µε σηµαντικό αριθµό δειγµάτων <1,0%. Τέλος, τα θετικά σε DNA αλόγου δείγµατα υποβλήθηκαν σε έλεγχο παρουσίας καταλοίπων φαινυλοβουταζόνης, οπότε και ανιχνεύθηκαν 2 θετικά δείγµατα «Αλλαντικών» (Σαλάµι-Πάριζα). Αξίζει να σηµειωθεί ότι στο ένα εξ αυτών το ποσοστό κρέατος αλόγου κυµαίνονταν µεταξύ 3-7% αναδεικνύοντας την επικινδυνότητα της παρουσίας κρέατος αλόγου ακόµα και σε µικρά ποσοστά. B. ΕΘΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΛΕΓΧΟΥ ΚΑΤΑΛΟΙΠΩΝ Η έναρξη του Εθνικού Προγράµµατος Ελέγχου Καταλοίπων (ΕΠΕΚ) του 2013 έγινε τον Ιανουάριο 2013 και τον Απρίλιο του 2013 εστάλη στις Περιφέρειες της χώρας και στα Κτηνιατρικά Εργαστήρια η επικαιροποιηµένη κατανοµή των δειγµάτων για το Τα αποτελέσµατα για το ΕΠΕΚ του έτους 2013 καταχωρήθηκαν στη βάση δεδοµένων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής εντός της προθεσµίας που θέτει η αντίστοιχη νοµοθεσία, ήτοι 30 Μαρτίου Από τα δείγµατα που δηλώθηκαν και αφορούσαν σε βοοειδή, χοίρους, αιγοπρόβατα, ψάρια, πουλερικά, εκτρεφόµενα και άγρια θηράµατα, αυγά, γάλα και µέλι, ελήφθησαν (ποσοστό 83.24%). Μέχρι στιγµής έχουν εξεταστεί από τα Κτηνιατρικά Εργαστήρια δείγµατα (ποσοστό 73.63%). Από αυτά, τα 44 βρέθηκαν µη συµµορφούµενα προς την ενωσιακή νοµοθεσία (ποσοστό 1.2%). Ειδικότερα τα µη συµµορφούµενα δείγµατα αναλύονται ως κάτωθι: 30

31 ΑΡΙΘΜΟΣ ΜΗ ΣΥΜΜΟΡΦΟΥΜΕΝΩΝ ΕΙΓΜΑΤΩΝ ΕΙ ΟΣ ΕΙΓΜΑΤΟΣ ΕΙ ΟΣ ΖΩΟΥ ΟΥΣΙΑ 1 ΚΡΕΑΣ ΠΡΟΒΑΤΟ ΟΞΥΤΕΤΡΑΚΥΚΛΙΝΗ 1 ΗΠΑΡ ΑΙΓΑ ΚΑ ΜΙΟ 7 ΚΡΕΑΣ ΠΟΥΛΕΡΙΚΑ ΜΕΤΑΒΟΛΙΤΕΣ ΝΙΤΡΟΦΟΥΡΑΝΙΩΝ 1 ΚΡΕΑΣ ΧΟΙΡΟΥ ΣΟΥΛΦΑ ΙΜΙ ΙΝΗ 18 ΝΕΦΡΟΣ ΧΟΙΡΟΥ ΩΧΡΑΤΟΞΙΝΗ 4 ΚΡΕΑΣ ΑΓΡΙΟ ΘΗΡΑΜΑ ΜΟΛΥΒ ΟΣ 2 ΓΑΛΑ ΠΡΟΒΑΤΟ ΑΦΛΑΤΟΞΙΝΗ 2 ΜΕΛΙ - ΟΞΥΤΕΤΡΑΚΥΚΛΙΝΗ 3 ΜΕΛΙ - ΚΑ ΜΙΟ 5 ΜΕΛΙ - ΜΟΛΥΒ ΟΣ ΣΥΝΟΛΟ: Μέτρα για την εξασφάλιση της αποτελεσµατικότητας Μέτρα για την εξασφάλιση συµµόρφωσης των υπευθύνων επιχειρήσεων τροφίµων. Το κυρωτικό σύστηµα δίνει την δυνατότητα στις ελεγκτικές αρχές να εισηγούνται την επιβολή ποινικών και διοικητικών κυρώσεων ή µέτρων στους υπεύθυνους των επιχειρήσεων για κάθε περίπτωση στοιχειοθετηµένης παράβασης. Συνολικά µετά τους ελέγχους στις επιχειρήσεις µεταποίησης-επεξεργασίας τροφίµων ζωικής προέλευσης. επιβλήθηκαν: ιοικητικές κυρώσεις (πρόστιµα) σε 61 επιχειρήσεις Ποινικές κυρώσεις σε 114 επιχειρήσεις Έγιναν 45 πράξεις κατασχέσεων Ανακλήθηκε η έγκριση σε 15 επιχειρήσεις Μέτρα για την εξασφάλιση της αποτελεσµατικής λειτουργίας των υπηρεσιών επισήµων ελέγχων. α) Συνεργασία, συντονισµός, εποπτεία Το επίπεδο συνεργασίας και συντονισµού µεταξύ των Α.Α υποστηρίζεται από την λειτουργία επιτροπών, συσκέψεων, σύναψη πρωτόκολλων συνεργασίας. Ενδεικτικά αναφέρουµε. Συνδιοργάνωση συσκέψεων από ΕΦΕΤ & Γεν. /νση Κτηνιατρικής, στον τοµέα των τροφίµων ζωικής προέλευσης (γάλα γαλακτοκοµικά, κρέας προϊόντα του), µε την συµµετοχή των Περιφερειακών /νσεων του ΕΦΕΤ και των /νσεων Κτηνιατρικής των Περιφερειών µε στόχο την υλοποίηση δράσεων για το 2013 και την βελτίωση του επίσηµου ελέγχου. Την συγκρότηση 14 οµάδων εργασίας για την διαµόρφωση των προγραµµάτων Επισήµου Ελέγχου Τροφίµων µε τη συµµετοχή των Κεντρικών Αρµοδίων Αρχών (ΕΦΕΤ, ΥΠΑΑΤ), του ΚΕΕΛΠΝΟ και των Εθνικών Εργαστηρίων (Αναφοράς και Επισήµων) Την σύναψη πρωτόκολλων συνεργασίας 2013 για την υλοποίηση των προγραµµάτων Επισήµου Ελέγχου Τροφίµων µεταξύ του ΕΦΕΤ και των Εργαστηρίων οκιµών. Συσκέψεις µεταξύ αρµοδίων Αρχών για την κατανοµή των ελέγχων και τον τρόπο συγκέντρωσης των αποτελεσµάτων των ελέγχων αυτών β) Νοµοθετικό έργο επικαιροποίηση νοµοθεσίας 1. Εντός του 2013 ολοκληρώθηκε η διαµόρφωση ενός ενιαίου κυρωτικού συστήµατος που αφορά όλους τους τοµείς επίσηµου ελέγχου. Η έναρξη εφαρµογής του ορίστηκε εντός του

32 2. Στα πλαίσια της επικαιροποίησης των απαιτήσεων της νοµοθεσίας κρίθηκε σκόπιµη η αναθεώρηση διατάξεων του Κώδικα Τροφίµων και Ποτών. Για το σκοπό αυτό συγκροτήθηκαν οµάδες εργασίας αποτελούµενες από εκπροσώπους των Κεντρικών Αρχών (ΕΦΕΤ και ΥΠΑΑΤ), του Γενικού Χηµείου του Κράτους και φορέων των κλάδων των τροφίµων: Οµάδα εργασίας για την αναθεώρηση των άρθρων του ΚΤΠ που αφορούν που αφορούν το κρέας και τα προϊόντα µε βάση το κρέας, η οποία ολοκλήρωσε το έργο της (Αποφάση Ανώτατου Χηµικού Συµβουλίου 260/2013) Οµάδα εργασίας για την αναθεώρηση των σχετικών µε το γάλα και τα γαλακτοκοµικά προϊόντα άρθρων η οποία αναµένεται να ολοκληρώσει το έργο της εντός του Ολοκλήρωση της διαδικασίας Εκπόνησης εθνικών µέτρων για την αξιοποίηση της δυνατότητας παρεκκλίσεων από το πακέτο υγιεινής σχετικά µε ορισµένα τρόφιµα ζωικής προέλευσης (κρέας, γάλα, αλιεύµατα). Αναµένεται η έκδοση της σχετικής απόφασης 4. Προετοιµασία του πλαισίου όρων και προϋποθέσεων για τη διάθεση του γάλακτος ιπποειδών. 5. Έκδοση ΚΥΑ για την επικαιροποίηση του πλαισίου που διέπει τη λειτουργία των παρακείµενων χώρων κρεοπωλείων γ) Προγραµµατισµός ιεράρχηση των ελέγχων Προγραµµατισµός δράσεων στον τοµέα των τροφίµων ζωικής προέλευσης για το Ειδικές κατευθύνσεις για τον επίσηµο έλεγχο στον τοµέα του γάλακτος γαλακτοκοµικών. Προγραµµατισµός δράσεων στον τοµέα υλικών σε επαφή µε τρόφιµα για το 2014 Προγραµµατισµός δράσεων στον τοµέα των προσθέτων για το 2014 δ) Στον τοµέα των εισαγωγών έχουν εκδοθεί και αποσταλεί στους ΣΥΚΕ: Εγχειρίδιο σχετικά µε την έκδοση 5.31 της εφαρµογής TRACES (786/24584~ ) Εγχειρίδιο σχετικά µε την έκδοση 5.32 της εφαρµογής TRACES (787/24591~ ) Εγχειρίδιο σχετικά µε την έκδοση 5.33 της εφαρµογής TRACES (1408/42387~ ) Εγχειρίδιο για τους ελέγχους κατά την εισαγωγή προϊόντων ζωικής προέλευσης (επικαιροποιηµένη έκδοση του αρ. πρωτ. 1233/37713~ ) Εγχειρίδιο για την εφαρµογή του άρθρου 24 της οδηγίας 97/78/ΕΚ και τους ενισχυµένους ελέγχους. ε) Εκπαίδευση / επιµόρφωση Στον τοµέα των τροφίµων ζωικής προέλευσης οργανώθηκαν εκπαιδευτικά σεµινάρια στις παρακάτω θεµατικές ενότητες: Επίσηµος έλεγχος σε επιχειρήσεις τεµαχισµού και παραγωγής παρασκευασµάτων κρέατος, κιµά και προϊόντων µε βάση το κρέας ( 4 σεµινάρια 24 ωρών το καθένα) Επίσηµος έλεγχος στον τοµέα του γάλακτος και των γαλακτοκοµικών προϊόντων (2 σεµινάρια 24 ωρών) Επίσηµος έλεγχος στους τοµείς των αλιευµάτων, αυγών και µελιού (2 σεµινάρια 24 ωρών) Συνολικά στο πρόγραµµα εκπαίδευσης για το 2012, συµµετείχαν 240 επιθεωρητές του ΕΦΕΤ και των υπηρεσιών των περιφερειών και περιφερειακών ενοτήτων. Στον τοµέα των εισαγωγών (ΣΥΚΕ): Η παροχή καθοδήγησης και ενηµέρωσης των κτηνιάτρων των ΣΥΚΕ γίνεται από την επίσηµη εφηµερίδα της κοινότητας, το σύστηµα TRACES, το σύστηµα RASFF και διευκρινιστικές εγκυκλίους. Οι υπάλληλοι των ΣΥΚΕ συµµετείχαν σε κοινοτικά σεµινάρια πάνω σε θέµατα κτηνιατρικών ελέγχων κατά τις εισαγωγές Συµπεράσµατα - Παρά τη µείωση των πόρων, έγινε προσπάθεια διατήρησης του αριθµού των ελέγχων στις επιχειρήσεις του τοµέα, σε συνδυασµό µε µια περισσότερο στοχευµένη διενέργεια επιθεωρήσεων µε στόχο τη σταθερή επιτήρηση των επιχειρήσεων και µια πιο ορθολογική διενέργεια των ελέγχων. 32

33 - Η συνεργασία και ο συντονισµός των δράσεων των αρχών τόσο σε επίπεδο οριζόντιας όσο και κάθετης επικοινωνίας είχε ως αποτέλεσµα την ενίσχυση συνεργατικών δράσεων µέσα από προγραµµατισµένες συσκέψεις και οµάδες εργασίας. - Η οργάνωση των επίσηµων ελέγχων είναι προσανατολισµένη στην υποστήριξη των προτεραιοτήτων του ΠΟΕΣΕ ενώ γίνεται προσαρµογή της αξιολόγησης επικινδυνότητας των εγκαταστάσεων σε τοπικό επίπεδο σύµφωνα µε τις κατευθύνσεις των Κεντρικών Αρµοδίων Αρχών. - Υπάρχει βελτίωση στην άσκηση του επίσηµου ελέγχου όσον αφορά µεθόδους και τεχνικές που προσδιορίζουν την οµοιόµορφη διεξαγωγή του. Σε αυτό συνέβαλλαν σηµαντικά οι κατευθυντήριες οδηγίες και εγκύκλιοι που εκδόθηκαν από τις ΚΑΑ και η συνεχιζόµενη εκπαίδευση των επιθεωρητών σε ειδικά και κατά προτεραιότητα θέµατα του επίσηµου ελέγχου στον τοµέα των τροφίµων ζωικής προέλευσης. Όσον αφορά στην ανταπόκριση των υπευθύνων των επιχειρήσεων: - Η εφαρµογή συστηµάτων αυτοελέγχου έχει επεκταθεί και βελτιωθεί αλλά παραµένουν οι αδυναµίες τεκµηρίωσης των εφαρµοζόµενων διαδικασιών. - Στο πλαίσιο της εφαρµογής προγράµµατος για τον έλεγχο των µικροβιολογικών κριτηρίων ασφάλειας τροφίµων ζωικής προέλευσης διαπιστώνεται ότι υπάρχει υψηλό επίπεδο συµµόρφωσης σύµφωνα µε τους διενεργηθέντες εργαστηριακούς ελέγχους. Όσον αφορά στην ανταπόκριση στις προτεραιότητες του τοµέα τροφίµων ζωικής προέλευσης: - Το έτος 2013 συνεχίστηκε ο εκσυγχρονισµός των σφαγειοτεχνικών εγκαταστάσεων της χώρας µέσω του Γ ΚΠΣ και του ΕΣΠΑ «Αλέξανδρος Μπαλτατζής». - Συγκριτικά µε το έτος 2013, ο έλεγχος και η αξιολόγηση της συµµόρφωσης µε τα κριτήρια του νωπού γάλακτος, τόσο αναφορικά µε την ολική µεσόφιλη χλωρίδα όσο και αναφορικά µε τον αριθµό των σωµατικών κυττάρων, παρουσίαζε µικρές διαφοροποιήσεις από το έτος 2012 ως προς το αγελαδινό γάλα, ενώ οι διαφορές ήταν πολύ µικρότερες αναφορικά µε το αιγοπρόβειο γάλα. - Στον τοµέα του ελέγχου των Ζ Μ διενεργήθηκαν το 2013 περισσότεροι έλεγχοι για εξέταση των λιπόφιλων τοξινών σε σχέση µε το έτος 2012 ενώ το ποσοστό θετικότητας ήταν µεγαλύτερο. Κάτι ανάλογο ισχύει και αναφορικά µε τον συνολικό αριθµό δειγµάτων που εξετάσθηκαν ως προς τις παραλυτικές τοξίνες και το ποσοτό θετικότητας σε αυτά το οποίο και βρέθηκε ελαφρώς αυξηµένο σε σχέση µε το Επιπρόσθετα το ποσοστό υπερβάσεων αναφορικά µε τον µικροβιολογικό έλεγχο των Ζ Μ ήταν µεγαλύτερο συγκριτικά µε το προηγούµενο έτος τόσο αναφορικά µε την E.coli αλλά ταυτόχρονα είχαµε παρουσία της Salmonella spp στα Ζ Μ σε δύο περιπτώσεις. Λιγότερες εξετάσεις διενεργήθηκαν για παρουσία βαρέων µετάλλων στα Ζ Μ. Αναφορικά µε τις εξετάσεις για την παρουσία χηµικών προσµείξεων (Pb, Cd,Hg) οι επίσηµοι εργαστηριακοί έλεγχοι, που πραγµατοποιήθηκαν το έτος 2013 δείχνουν µια µείωση του αριθµού των δειγµατοληψιών από 61 που πραγµατοποιήθηκαν το 2012 σε µόλις 16 στο 2013 αν και το ποσοστό θετικότητας και στα τρία αυτά είδη µετρήσεων ήταν µηδενικό. - Ο αριθµός των εισαγόµενων φορτίων για το 2013 παρέµεινε στα ίδια περίπου επίπεδα µε το προηγούµενο έτος. Οι φυσικοί έλεγχοι και ειδικότερα οι εργαστηριακές δοκιµές για τον εντοπισµό µη συµµορφούµενων φορτίων και τη συνεπαγόµενη µη αποδοχή αυτών στο ελληνικό έδαφος ήταν σε συµµόρφωση µε τις ισχύουσες κοινοτικές οδηγίες. Η επιλογή των φορτίων που υποβάλλονται σε φυσικό έλεγχο γίνεται µε βάση την ανάλυση κινδύνου που διεξάγεται µέσα από το σύστηµα TRACES. 33

34 2. ΥΓΙΕΙΝΗ ΤΡΟΦΙΜΩΝ Ο επίσηµος έλεγχος στον τοµέα της υγιεινής των τροφίµων περιλαµβάνει µεγάλο εύρος επιχειρήσεων, παραγωγικών και µη οι οποίες εµπίπτουν στις διατάξεις του Καν. 852/2004. Πρόκειται για πολλά και διαφορετικά είδη παραγωγικών εγκαταστάσεων µε ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και απαιτήσεις αλλά και επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε όλη την τροφική αλυσίδα (αποθήκευση, µεταφορά, χονδρικό -λιανικό εµπόριο και µαζική εστίαση). Η οργάνωση του επίσηµου ελέγχου δεν παρουσιάζει κάποια διαφοροποίηση σε σχέση µε το προηγούµενο έτος. Ο επίσηµος έλεγχος υποστηρίζεται ουσιαστικά σε τοπικό επίπεδο από 3 υπηρεσίες των Περιφερειακών Ενοτήτων µε διακριτές αρµοδιότητες, σε περιφερειακό επίπεδο από τις Περιφερειακές /νσεις του ΕΦΕΤ και υπηρεσίες επιφορτισµένες για τον έλεγχο κατά την εισαγωγή. Ο επίσηµος έλεγχος και στον τοµέα αυτό στόχευσε στην υποστήριξη των προτεραιοτήτων του ΠΟΕΣΕ µέσα από την συνολική αναβάθµιση του συστήµατος ελέγχων. Επιδίωξη των αρχών είναι οι έλεγχοι να διενεργούνται αναλογικά σε όλα τα στάδια παραγωγής, µεταποίησης, διανοµής και διάθεσης στον τελικό καταναλωτή και η συχνότητά τους να καθορίζεται µε βάση την κατηγοριοποίηση των επιχειρήσεων ως προς την επικινδυνότητα. Αντικείµενο του ελέγχου, είναι η διαπίστωση του βαθµού συµµόρφωσης των επιχειρήσεων µε τις απαιτήσεις των γενικών και ειδικών απαιτήσεων της νοµοθεσίας τροφίµων που αφορούν τόσο στην ασφάλεια των τροφίµων όσο και στη διασφάλιση των συµφερόντων του καταναλωτή. Η διαδικασία των ελέγχων εξειδικεύεται κατά κατηγορία επιχειρήσεων, κατηγορία κινδύνων και κατηγορία τροφίµων και υλικών σε επαφή µε τρόφιµα, και περιλαµβάνει την επιθεώρηση της εγκατάστασης και τον εργαστηριακό έλεγχο των προϊόντων που παράγονται και διατίθενται στον καταναλωτή, τον έλεγχο των συνθηκών υγιεινής, την αξιολόγηση των συστηµάτων διαχείρισης της ασφάλειας των τροφίµων, την εξέταση της τεκµηρίωσης των παραγωγικών διεργασιών. Στο στάδιο της εισαγωγής και κατά την ενδοκοινοτική διακίνηση, οι έλεγχοι είναι στην πλειοψηφία τους τακτικοί και προγραµµατίζονται σε ηµερήσια βάση λαµβάνοντας υπόψη τις αναγγελίες των φορτίων. ιενεργούνται επιτόπιοι έλεγχοι, στους οποίους συµπεριλαµβάνεται δειγµατοληψία και εργαστηριακή ανάλυση βάση του προγραµµατισµού από την ΚΑΑ λαµβάνοντας υπόψη την Εθνική και Ενωσιακή νοµοθεσία. Τοµείς οι οποίοι επιδέχονται περαιτέρω βελτίωση είναι: Το σύστηµα εποπτείας και συντονισµού των υπηρεσιών που εµπλέκονται στον επίσηµο έλεγχο. Οι επικαλύψεις αρµοδιοτήτων στον έλεγχο κατά το στάδιο της εισαγωγής. Η έλλειψη ή ανισοκατανοµή προσωπικού. Οι διαδικασίες Εσωτερικού Ελέγχου Επίσηµοι έλεγχοι Επίσηµοι έλεγχοι σε επίπεδο επιχειρήσεων Κατά τη διάρκεια του 2013 διενεργήθηκαν συνολικά έλεγχοι σε επίπεδο επιχειρήσεων. Oι επιθεωρήσεις αυτές, αναγόµενες σε σύνολο επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται ανά την επικράτεια, καλύπτουν το 34,4 % των υφιστάµενων επιχειρήσεων. Ο προσανατολισµός των επιθεωρήσεων όσον αφορά την κατανοµή των ελέγχων ανά κατηγορία επιχείρησης αποτυπώνεται στον Πίνακα 1 και το Σχήµα 1 του Παραρτήµατος ήτοι: 44,7 % σε επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών 32,4 % αντιστοιχεί στο λιανικό εµπόριο 11,8 % σε παρασκευαστές που πωλούν λιανικώς 6,4 % σε παρασκευαστές και συσκευαστές 4,7 % σε διανοµείς, µεταφορείς 34

35 Τα στοιχεία του 2013 δείχνουν ότι υπάρχει µια µικρή αύξηση του αριθµού των ελέγχων στις επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών και στους παρασκευαστές και συσκευαστές καθώς και µια µικρή µείωση στις επιχειρήσεις λιανικού εµπορίου. Οι µεταβολές στην κατανοµή των ελέγχων δεν αξιολογούνται καθότι ακολουθούν τη γενική εικόνα των τελευταίων ετών. Επίσης, η εξειδίκευση των υπηρεσιών σε συγκεκριµένες κατηγορίες επιχειρήσεων όπως αυτές της µαζικής εστίασης και του λιανικού εµπορίου λόγω αρµοδιότητας, αποτελεί παράµετρο που καθορίζει το προφίλ της κατανοµής των ελέγχων. Πρέπει να σηµειωθεί ότι η µελέτη επιµέρους στοιχείων επιβεβαιώνει τη σταθερά ενεργή εµπλοκή των Αρχών σε τοπικό επίπεδο ( /νσεις Αγροτικής Οικονοµίας και Κτηνιατρικής των Περιφερειακών Ενοτήτων) και την ικανοποιητική συνεργασία των Αρµοδίων Αρχών. Ειδικότερα, σε ότι αφορά τους ελέγχους που έγιναν σε παραγωγικές επιχειρήσεις της χώρας (παρασκευαστές-συσκευαστές) που αποτέλεσαν και προτεραιότητα κατά το 2013 ανήλθαν σε 5375 επιθεωρήσεις. Οι έλεγχοι πραγµατοποιήθηκαν εξισορροπηµένα σε όλους τους τοµείς των παραγωγικών επιχειρήσεων, και η κατανοµή τους ήταν η εξής: 51 % (2752) σε επιχειρήσεις παραγωγής τροφίµων φυτικής προέλευσης 48 % (2571) σε επιχειρήσεις συνθέτων και άλλων τροφίµων 1% (52) σε επιχειρήσεις παραγωγής ή πώλησης υλικών αντικειµένων σε επαφή µε τρόφιµα και προσθέτων υλών Επιπλέον, κατά τη διάρκεια του έτους πραγµατοποιήθηκε η διαχείριση 1700 αναφορών-παραπόνων µέσα από ένα αξιόπιστο και ολοκληρωµένο σύστηµα διερεύνησης. Αυτές αφορούσαν κυρίως: Τρόφιµα αλλοιωµένα ή µε λήξη του ορίου διατηρησιµότητας αυτών (50,1%) Επιχειρήσεις που δεν τηρούν τους κανόνες υγιεινής (9,8%) Εκδήλωση διαταραχών µετά από κατανάλωση τροφίµων (5,4%) Μη ορθή επισήµανση τροφίµων (5,4%) Άλλες (29,2%) Στο πλαίσιο των επιθεωρήσεων, πολλές επιχειρήσεις δέχτηκαν λεπτοµερείς συστάσεις και υποδείξεις που αφορούσαν: τη βελτίωση των παραµέτρων γενικής υγιεινής, τη βελτίωση εφαρµογής των εγκαταστηµένων συστηµάτων αυτοελέγχου HACCP τη λήψη µέτρων για συµµόρφωση µε τις απαιτήσεις που σχετίζονται µε θέµατα αδειοδότησης, εγκρίσεων κ.τ.λ τη συµµόρφωση µε τους κανόνες περί επισήµανσης και παρουσίασης των τροφίµων τη χρήση προσθέτων ουσιών Επίσηµοι έλεγχοι σε επίπεδο εργαστηριακών ελέγχων. ειγµατοληψία και Ανάλυση Κατά τη διάρκεια του 2013 διενεργήθηκαν συνολικά 1238 έλεγχοι σε επίπεδο εργαστηριακών αναλύσεων τροφίµων (1146), και υλικών σε επαφή µε τρόφιµα (92). Τα είδη τροφίµων και οι κίνδυνοι για τους οποίους ελέγχθηκαν καθορίστηκαν µε τη διαδικασία της ανάλυσης επικινδυνότητας από τις οµάδες εργασίας των εξειδικευµένων επιστµόνων των αρµοδίων αρχών οι οποίες οργανώθηκαν και συνεδρίασαν µε την ενεργό συµµετοχή και καθοδήγηση του ΕΦΕΤ. ιεξήχθησαν 13 Προγράµµατα Επισήµου ελέγχου της Ασφάλειας και Ποιότητας των Τροφίµων για τους κυριότερους χηµικούς κινδύνους ήτοι καταλοίπων φυτοπροστατευτικών ουσιών, βαρέων µετάλλων, µυκοτοξινών, πολυκυκλικών αρωµατικών υδρογονανθράκων, νιτρικών, διοξινών και PCBs, υπέρβασης προσθέτων, και µετανάστευσης χηµικών ουσιών από υλικά σε επαφή µε τρόφιµα. Στον Πίνακα 2 του Παραρτήµατος αναφέρονται τα Προγράµµατα Επισήµου Ελέγχου της Ασφάλειας και Ποιότητας των Τροφίµων που υλοποιήθηκαν από τις Περιφερειακές ιευθύνσεις του ΕΦΕΤ σε συνεργασία µε τις Αρµόδιες ιευθύνσεις των Περιφερειακών Αυτοδιοικήσεων της χώρας. 35

36 2.1.3 Επίσηµοι Έλεγχοι σε επίπεδο διακίνησης τροφίµων φυτικής προέλευσης -Συνολικά στοιχεία Κατά τη διάρκεια του 2013 διενεργήθηκαν συνολικά έλεγχοι σε τρόφιµα φυτικής προέλευσης στο στάδιο της εισαγωγής από τρίτες χώρες, παραλαβής από κράτη-µέλη της Ε.Ε. και αποστολής προς κράτη-µέλη της Ε.Ε., που αφορούσαν έλεγχο εγγράφων, ταυτότητας και φυσικούς ελέγχους άνευ δειγµατοληψίας ή µε δειγµατοληψία για εργαστηριακό έλεγχο. Οι τοµείς ελέγχου αφορούσαν ελέγχους για υγιεινή & ασφάλεια αλλά και προδιαγραφές εµπορίας (βλ. Σχήµα 1). Οι έλεγχοι αυτοί διενεργήθηκαν σε σύνολο φορτίων για όλα τα προαναφερόµενα στάδια διακίνησης. Αναλυτικότερα, έλεγχος εγγράφων έλαβε χώρα σε φορτία (38,30% επί του συνόλου των ελέγχων). Επίσης έλαβαν χώρα έλεγχοι ταυτότητας-φυσικοί έλεγχοι άνευ δειγµατοληψίας (35,27% επί του συνόλου των ελέγχων), έλεγχοι προδιαγραφών εµπορίας (25,35 % επί του συνόλου των ελέγχων) και φυσικοί έλεγχοι µε δειγµατοληψία για εργαστηριακό έλεγχο (1,04% επί του συνόλου των ελέγχων). Από τα αναλυτικά στοιχεία των επίσηµων ελέγχων, τα οποία παρουσιάζονται στις επόµενες παραγράφους, προκύπτει ότι οι επίσηµοι έλεγχοι που διενεργήθηκαν στα τρόφιµα φυτικής προέλευσης κατά το έτος 2013 σε γενικό πλαίσιο ήταν ικανοποιητικοί µε ελάχιστες µη συµµορφώσεις για όλα τα στάδια διακίνησης. Σχήµα 1. Σύνολο Ελέγχων Αριθµητικά υποσύνολα και ποσοστά ανά είδος ελέγχου για το 2013 ΣΥΝΟΛΟ ΕΛΕΓΧΩΝ: Ελεγχοι Εγγράφων % % % Ελεγχοι Ταυτότητας- Φυσικοί Ελεγχοι % Ελεγχοι Προδιαγραφών Εµπορίας Φυσικοί Ελεγχοι µε δειγµατοληψία για εργαστηριακή εξέταση Επίσηµοι έλεγχοι στο στάδιο των εισαγωγών τροφίµων φυτικής προέλευσης από τρίτες χώρες Κατά τη διάρκεια του 2013 διενεργήθηκαν συνολικά έλεγχοι σε τρόφιµα φυτικής προέλευσης στο στάδιο της εισαγωγής από τρίτες χώρες, που αφορούσαν έλεγχο εγγράφων, ταυτότητας και φυσικούς ελέγχους άνευ δειγµατοληψίας ή µε δειγµατοληψία για εργαστηριακό έλεγχο. Οι τοµείς ελέγχου αφορούσαν ελέγχους για υγιεινή & ασφάλεια αλλά και προδιαγραφές εµπορίας (βλ. Σχήµα 2). Οι έλεγχοι αυτοί διενεργήθηκαν σε σύνολο φορτίων που παρουσιάστηκαν προς εισαγωγή από τρίτες χώρες. Αναλυτικότερα, έλεγχος εγγράφων έλαβε χώρα σε ποσοστό 100% επί των φορτίων, ήτοι έλεγχοι (46,65% επί του συνόλου των ελέγχων). Επίσης έλαβαν χώρα, έλεγχοι 36

37 ταυτότητας-φυσικοί έλεγχοι άνευ δειγµατοληψίας (36,52% επί του συνόλου των ελέγχων), έλεγχοι προδιαγραφών εµπορίας (14,19% επί του συνόλου των ελέγχων) και φυσικοί έλεγχοι µε δειγµατοληψία για εργαστηριακό έλεγχο (2,62% επί του συνόλου των ελέγχων). Σχήµα 2. Σύνολο Ελέγχων κατά το στάδιο των εισαγωγών από τρίτες χώρες Αριθµητικά υποσύνολα και ποσοστά ανά είδος ελέγχου για το 2013 ΣΥΝΟΛΟ ΕΛΕΓΧΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΩΝ: Ελεγχοι Εγγράφων % % % % Ελεγχοι Ταυτότητας- Φυσικοί Ελεγχοι Ελεγχοι Προδιαγραφών Εµπορίας Φυσικοί Ελεγχοι µε δειγµατοληψία για εργαστηριακή εξέταση Για τις ανάγκες της παρούσης έκθεσης (βλ. Πίνακα 2), τα προϊόντα κατηγοριοποιήθηκαν ως κάτωθι: - Ξηροί Καρποί (νωπά και µεταποιηµένα προϊόντα) - Αποξηραµένα Φρούτα - Καφές - Ελαιούχοι Σπόροι - Όσπρια (νωπά και µεταποιηµένα προϊόντα) - Χυµοί - ηµητριακά (νωπά και µεταποιηµένα προϊόντα) - Νωπά Οπωροκηπευτικά (συµπεριλαµβάνονται νωπά Αρωµατικά Φυτά) - Μπαχαρικά & Αποξηραµένα Αρωµατικά Φυτά - Λοιπά προϊόντα (όλα τα υπόλοιπα προϊόντα που δεν περιλαµβάνονται σε κάποια από τις προηγούµενες κατηγορίες) Αντιστοίχως, οι φυσικοί έλεγχοι µε δειγµατοληψία για εργαστηριακό έλεγχο κατηγοριοποιήθηκαν ως κάτωθι: - Μυκοτοξίνες - Βαρέα Μέταλλα - Ανθεκτικοί Οργανικοί Ρύποι (POPs) - Πολυκυκλικοί Αρωµατικοί Υδρογονάνθρακες (PAHs) - Πρόσθετα - Χρωστικές - Ραδιενέργεια - Μικροβιολογικοί Κίνδυνοι - Γ.Τ.Ο. - ιάφοροι άλλοι έλεγχοι (µη δυνάµενοι να τοποθετηθούν στις προαναφερόµενες κατηγορίες) 37

38 Οι έλεγχοι κατανέµονται ανά κατηγορία προϊόντων και είδος ελέγχου σύµφωνα µε τον Πίνακα 1. Πίνακας 1. Σύνολα Ελέγχων κατά το στάδιο των εισαγωγών από τρίτες χώρες ανά κατηγορία τροφίµων και είδος ελέγχων για το 2013 ΕΛΕΓΧΟΙ ΕΙΣΑΓΩΓΩΝ ΞΗΡΟΙ ΚΑΡΠΟΙ ΑΠΟΞΗΡΑΜΕΝΑ ΦΡΟΥΤΑ ΚΑΦΕΣ ΕΛΑΙΟΥΧΟΙ ΣΠΟΡΟΙ ΟΣΠΡΙΑ ΧΥΜΟΙ ΗΜΗΤΡΙΑΚΑ ΝΩΠΑ ΟΠΩΡΟΚΗΠΕΥΤΙΚΑ ΜΠΑΧΑΡΙΚΑ & ΑΠΟΞΗΡΑΜΕΝΑ ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ ΦΥΤΑ ΛΟΙΠΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Ελεγχος Εγγράφων Ελεγχος Προδιαγραφών Εµπορίας Ελεγχος Ταυτότητας-Φυσικός Ελεγχος άνευ δειγµατοληψίας Φυσικός Ελεγχος µε δειγµατοληψία για εργαστηριακή εξέταση Οι φυσικοί έλεγχοι µε δειγµατοληψία για εργαστηριακό έλεγχο κατανέµονται (βλ. Σχήµα 3) ως εξής: 1. ΜΥΚΟΤΟΞΙΝΕΣ: 313 έλεγχοι (30,89%) - Αφλατοξίνες: 214 έλεγχοι (κυρίως σε ξηρούς καρπούς, αποξηραµένα φρούτα, ελαιούχους σπόρους, δηµητριακά, µπαχαρικά) - Ωχρατοξίνη Α: 66 έλεγχοι (κυρίως σε αποξηραµένα φρούτα, καφέ, δηµητριακά, µπαχαρικά) - Πατουλίνη: 12 έλεγχοι (κυρίως σε χυµούς) - εσοξυνιβαλενόνη: 8 έλεγχοι (κυρίως σε δηµητριακά) - Ζεαραλενόνη: 8 έλεγχοι (κυρίως σε δηµητριακά) - Φουµονισίνες Β1 + Β2: 5 έλεγχοι (κυρίως σε δηµητριακά) 2. ΒΑΡΕΑ ΜΕΤΑΛΛΑ: 255 έλεγχοι (25,17%) - Μόλυβδος: 121 έλεγχοι (κυρίως σε όσπρια, δηµητριακά και νωπά οπωροκηπευτικά) - Κάδµιο: 118 έλεγχοι (κυρίως σε όσπρια, δηµητριακά και νωπά οπωροκηπευτικά) - Κασσίτερος: 14 έλεγχοι (κυρίως σε δηµητριακά) - Αργίλιο: 2 έλεγχοι (σε δηµητριακά) 38

39 3. ΑΝΘΕΚΤΙΚΟΙ ΟΡΓΑΝΙΚΟΙ ΡΥΠΟΙ (POPs): 5 έλεγχοι (0,49%) (Στα λοιπά προϊόντα) - ιοξίνες: 3 έλεγχοι - PCBs: 2 έλεγχοι 4. ΠΟΛΥΚΥΚΛΙΚΟΙ ΑΡΩΜΑΤΙΚΟΙ Υ ΡΟΓΟΝΑΝΘΡΑΚΕΣ (PAHs): 2 έλεγχοι (0,19%) (Στα λοιπά προϊόντα) - Βενζο[a]πυρένιo: 2 έλεγχοι 5. ΠΡΟΣΘΕΤΑ: 75 έλεγχοι (7,4%) (Κυρίως σε αποξηραµένα φρούτα και νωπά οπωροκηπευτικά) - Μορφολίνη/διαιθανολαµίνη/τριαιθανολαµίνη: 37 έλεγχοι - ιοξείδιο του θείου και θειώδη άλατα (SO 2 ): 34 έλεγχοι - Σορβικό οξύ και σορβικά άλατα (Sa): 2 έλεγχοι - Βενζοϊκό οξύ και βενζοϊκά άλατα (Ba): 2 έλεγχοι 6. ΧΡΩΣΤΙΚΕΣ: 10 έλεγχοι (0,98%) (Κυρίως σε µπαχαρικά) - Χρωστικές Sudan: 10 έλεγχοι 7. ΡΑ ΙΕΝΕΡΓΕΙΑ: 95 έλεγχοι (9,37%) (Κυρίως σε δηµητριακά και ελαιούχους σπόρους) 8. ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΚΙΝ ΥΝΟΙ: 48 έλεγχοι (4,73%) (Κυρίως σε λοιπά προϊόντα, ξηρούς καρπούς και ελαιούχους σπόρους) - Ηπατίτιδα: 24 έλεγχοι - Salmonella spp.: 19 έλεγχοι - Νοροϊοί: 5 έλεγχοι 9. Γ.Τ.Ο. : 193 έλεγχοι (19,05%) (Κυρίως σε δηµητριακά και λοιπά προϊόντα) 10. ΙΑΦΟΡΟΙ ΑΛΛΟΙ ΕΛΕΓΧΟΙ: 17 έλεγχοι (1,67%) - Μελαµίνη: 10 έλεγχοι (σε προϊόντα σόγιας) - PCP: 1 έλεγχοι (σε κόµµι γκουάρ) - Φυσικοχηµικών χαρακτηριστικών: 6 έλεγχοι (σε διάφορα µεταποιηµένα) Σχήµα 3. Φυσικοί έλεγχοι µε δειγµατοληψία για εργαστηριακή εξέταση κατά το στάδιο των εισαγωγών από τρίτες χώρες ανά είδος κινδύνου για το 2013 ΕΛΕΓΧΟΙ ΕΙΣΑΓΩΓΩΝ - ΦΥΣΙΚΟΙ ΕΛΕΓΧΟΙ ΜΕ ΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ ΓΙΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΜΥΚΟΤΟΞΙΝΕΣ ΒΑΡΕΑ ΜΕΤΑΛΛΑ ΑΝΘΕΚΤΙΚΟΙ ΟΡΓΑΝΙΚΟΙ ΡΥΠΟΙ (POPs) 48 5% % 17 2% % ΠΟΛΥΚΥΚΛΙΚΟΙ ΑΡΩΜΑΤΙΚΟΙ Υ ΡΟΓΟΝΑΝΘΡΑΚΕΣ (PAHs) ΠΡΟΣΘΕΤΑ 95 9% 10 1% % 0% % ΧΡΩΣΤΙΚΕΣ ΡΑ ΙΕΝΕΡΓΕΙΑ Στον Πίνακα 2, καταγράφονται αναλυτικά τα είδη των ελέγχων και τα ευρήµατά τους ανά κατηγορία προϊόντων και είδος ελέγχων κατά το στάδιο των εισαγωγών. Στους Πίνακες 3 και 4 αντιστοίχως καταγράφονται αναλυτικά τα εν λόγω δεδοµένα όσον αφορά στους ελέγχους στα πλαίσια της ειδικής ενωσιακής νοµοθεσίας των Καν.(ΕΚ)669/2009 και Καν.(ΕΚ)1152/

40 Πίνακας 2: Στοιχεία επίσηµων ελέγχων σε τρόφιµα φυτικής προέλευσης στο στάδιο της εισαγωγής από τρίτες χώρες για το έτος 2013 Είδος Ελέγχου ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΛΕΓΧΩΝ ΞΗΡΟΙ ΚΑΡΠΟΙ ΑΠΟΞ/ΜΕΝΑ ΦΡΟΥΤΑ ΚΑΦΕΣ ΕΛΑΙΟΥΧΟΙ ΣΠΟΡΟΙ ΟΣΠΡΙΑ ΧΥΜΟΙ ΗΜΗΤΡΙΑΚΑ ΝΩΠΑ ΟΠΩΡΟΚ/ΚΑ ΜΠΑΧΑΡΙΚΑ& ΑΠΟΞ/ΜΕΝΑ ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ ΛΟΙΠΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Αριθµός Αναγγελιών Φορτίων προς Εισαγωγή ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ Σ & ΦΥΣΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΑΝΕΥ ΕΙΓΜ/ΨΙΑΣ ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕ Σ ΕΜΠΟΡΙΑΣ ΜΥΚΟΤΟΞΙΝΕΣ ΒΑΡΕΑ ΜΕΤΑΛΛΑ Αριθµός διενεργηθέντων ελέγχων % Ελέγχων επί των αναγγελιών 82,34% 94,20% 98,77% 96,17% 98,84% 59,35% 91,41% 63,94% 96,50% 83,89% Αριθµός Μη Συµµορφώσεων % Μη Συµµορφώσεων επί των ελέγχων 0% 0,76% 0% 0% 0% 0% 0,54% 0,03% 0,21% 0,13% Αριθµός διενεργηθέντων ελέγχων % Ελέγχων επί των αναγγελιών 15,55% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 64,94% 0% 0% Αριθµός Μη Συµµορφώσεων % Μη Συµµορφώσεων επί των ελέγχων 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0,13% 0% 0% Αριθµός διενεργηθέντων ελέγχων % Ελέγχων επί των αναγγελιών 8,79% 6,28% 2,38% 0,94% 0% 5,88% 9,24% 0% 3,08% 0,75% Αριθµός Μη Συµµορφώσεων % Μη Συµµορφώσεων επί των ελέγχων 3,73% 0% 0% 0% 0% 0% 1,78% 0% 26,66% 0% Αριθµός διενεργηθέντων ελέγχων % Ελέγχων επί των αναγγελιών 0% 0% 0% 0,11 6,18% 0% 1,65% 2,17% 0% 0,64% Αριθµός Μη Συµµορφώσεων % Μη Συµµορφώσεων επί των ελέγχων 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% ΟΙ ΑΝ ΘΕ ΚΤ ΙΚ ΟΙ ΡΥ Π Αριθµός διενεργηθέντων ελέγχων

41 Είδος Ελέγχου ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΛΕΓΧΩΝ ΞΗΡΟΙ ΚΑΡΠΟΙ ΑΠΟΞ/ΜΕΝΑ ΦΡΟΥΤΑ ΚΑΦΕΣ ΕΛΑΙΟΥΧΟΙ ΣΠΟΡΟΙ ΟΣΠΡΙΑ ΧΥΜΟΙ ΗΜΗΤΡΙΑΚΑ ΝΩΠΑ ΟΠΩΡΟΚ/ΚΑ ΜΠΑΧΑΡΙΚΑ& ΑΠΟΞ/ΜΕΝΑ ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ ΛΟΙΠΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ % Ελέγχων επί των αναγγελιών 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0,18% Αριθµός Μη Συµµορφώσεων % Μη Συµµορφώσεων επί των ελέγχων 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% ΠΟΛΥΚΥΚΛΙΚΟΙ Υ ΡΟΓ/ΘΡΑΚΕΣ Αριθµός διενεργηθέντων ελέγχων % Ελέγχων επί των αναγγελιών 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0,07% Αριθµός Μη Συµµορφώσεων % Μη Συµµορφώσεων επί των ελέγχων 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% Αριθµός διενεργηθέντων ελέγχων ΠΡΟΣΘΕΤΑ % Ελέγχων επί των αναγγελιών 0% 6,52% 0% 0% 0% 0% 0% 0,45% 0% 0,41% Αριθµός Μη Συµµορφώσεων % Μη Συµµορφώσεων επί των ελέγχων 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% Αριθµός διενεργηθέντων ελέγχων ΧΡΩΣΤΙΚΕΣ % Ελέγχων επί των αναγγελιών 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 1,64% 0,07% Αριθµός Μη Συµµορφώσεων % Μη Συµµορφώσεων επί των ελέγχων 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% ΙΑΦΟ ΡΟΙ ΑΛΛΟΙ ΕΛΕΓ ΧΟΙ Αριθµός διενεργηθέντων ελέγχων

42 Είδος Ελέγχου ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΛΕΓΧΩΝ ΞΗΡΟΙ ΚΑΡΠΟΙ ΑΠΟΞ/ΜΕΝΑ ΦΡΟΥΤΑ ΚΑΦΕΣ ΕΛΑΙΟΥΧΟΙ ΣΠΟΡΟΙ ΟΣΠΡΙΑ ΧΥΜΟΙ ΗΜΗΤΡΙΑΚΑ ΝΩΠΑ ΟΠΩΡΟΚ/ΚΑ ΜΠΑΧΑΡΙΚΑ& ΑΠΟΞ/ΜΕΝΑ ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ ΛΟΙΠΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ % Ελέγχων επί των αναγγελιών 0% 0% 0% 0% 0,12% 0% 0,16% 0,02% 0 % 0,49% Αριθµός Μη Συµµορφώσεων % Μη Συµµορφώσεων επί των ελέγχων 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% Αριθµός διενεργηθέντων ελέγχων ΡΑ ΙΕΝΕΡΓΕΙΑ ΜΙΚΡΟΒΙ/ΓΙΚΟΙ ΚΙΝ ΥΝΟΙ % Ελέγχων επί των αναγγελιών 0,19% 0,48% 0,13% 0,76% 0,64% 3,20% 9,4 0,01% 0,20% 0,18% Αριθµός Μη Συµµορφώσεων % 0 0 % Μη Συµµορφώσεων επί των ελέγχων 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% Αριθµός διενεργηθέντων ελέγχων % Ελέγχων επί των αναγγελιών 0,59% 1,69% 0% 0,53% 0% 0% 0% 0% 0,41% 0,79% Αριθµός Μη Συµµορφώσεων % Μη Συµµορφώσεων επί των ελέγχων 0% 0% 0% 22,22% 0% 0% 0% 0% 0% 0% Αριθµός διενεργηθέντων ελέγχων Γ.Τ.Ο. % Ελέγχων επί των αναγγελιών 0% 0,48% 0% 0,41 0% 0% 23,26 0,02% 0,41% 1,47% Αριθµός Μη Συµµορφώσεων % Μη Συµµορφώσεων επί των ελέγχων 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 50% 0% 42

43 Πίνακας 3: Στοιχεία Επισήµων Ελέγχων σε εφαρµογή του ΚΑΝ(ΕΚ) 669/2009 για το έτος 2013 ΠΡΟΪΟΝ ΧΩΡΑ ΚΑΤΑΓΩΓΗΣ ΚΙΝ ΥΝΟΣ Αριθµός φορτίων προς εισαγωγή Αριθµός εργαστηριακών ελέγχων Αριθµός απορριφθέντων φορτίων % αναλυθέντων % απορριφθέντων Φουντούκια Αζερµπαϊτζάν Αφλατοξίνες ,33 0 Αποξηραµένες νούγιες Κίνα Αργίλιο ,68 0 Φράπες Κίνα Υπολείµµατα φυτοφαρµάκων * ,24 0 Τσάι Κίνα Υπολείµµατα φυτοφαρµάκων * ** 9,09 33,33 Capsicum annuum, ολόκληρο Ινδία Αφλατοξίνες Capsicum annuum, θρυµµατισµένο ή σε σκόνη Αποξηραµένοι καρποί του γένους Capsicum ολόκληροι εκτός από τις γλυκοπιπεριές Ινδία Αφλατοξίνες ,26 25 Ινδία Αφλατοξίνες Curry (προϊόντα τσίλι) Ινδία Αφλατοξίνες ,53 0 Μοσχοκάρυδο Ινδία Αφλατοξίνες , Μοσχοκάρυδο Ινδονησία Αφλατοξίνες Μοσχοκάρυδο Ινδονησία Αφλατοξίνες Ζιγγίβερι (πιπερόριζα) Ινδία Αφλατοξίνες ,11 0 Ζιγγίβερι (πιπερόριζα) Ινδία Αφλατοξίνες Κουρκουµάς Ινδία Αφλατοξίνες Πιπεριές Φύλλα κορίανδρου Ταϊλάνδη Υπολείµµατα φυτοφαρµάκων * Ταϊλάνδη Σαλµονέλλα ,33 0 Υπολείµµατα φυτοφαρµάκων * ,33 0 Φασολάκια νωπά Ταϊλάνδη Υπολείµµατα φυτοφαρµάκων *

44 ΠΡΟΪΟΝ ΧΩΡΑ ΚΑΤΑΓΩΓΗΣ ΚΙΝ ΥΝΟΣ Αριθµός φορτίων προς εισαγωγή Αριθµός εργαστηριακών ελέγχων Αριθµός απορριφθέντων φορτίων % αναλυθέντων % απορριφθέντων Μελιτζάνες Τοµάτες υπό ψύξη Τοµάτες υπό κατάψυξη Πιπεριές υπό ψύξη Πιπεριές κατεψυγµένες Ταϊλάνδη Τουρκία Τουρκία Τουρκία Τουρκία Υπολείµµατα φυτοφαρµάκων * Υπολείµµατα φυτοφαρµάκων * Υπολείµµατα φυτοφαρµάκων * Υπολείµµατα φυτοφαρµάκων * Υπολείµµατα φυτοφαρµάκων * , , ,53 0 * Αναλύθηκαν µε πολυ-υπολειµµατικές µεθόδους µε GC-MS και LC-MS ή µε µονο-υπολειµµατικές µεθόδους ** Η απόρριψη φορτίου λόγω υπολειµµάτων φυτοφαρµάκων έχει καταγραφεί στα στατιστικά των µη συµµορφώσεων της παρ. 3, αλλά δεν έχει καταγραφεί στον σχετικό πίνακα 2. 44

45 Πίνακας 4: Στοιχεία Επισήµων Ελέγχων σε εφαρµογή του ΚΑΝ(ΕΚ) 1152/2009 για το έτος 2013 Στοιχείο Κανονισµού Αριθµός φορτίων προς εισαγωγή Ποσότητα σε τόνους Αριθµός δειγµάτων για ανάλυση παρουσίας αφλατοξινών Αριθµός µη συµµορφώσεων στοιχείο β) Τρόφιµα καταγωγής ή αποστολής από Κίνα i) αραχίδες του κωδικού ΣΟ ή , στοιχείο γ) Τρόφιµα καταγωγής ή αποστολής από Αίγυπτο i) αραχίδες του κωδικού ΣΟ ή , στοιχείο δ) Τρόφιµα καταγωγής ή αποστολής από Ιράν i) φιστίκια του κωδικού ΣΟ ή στοιχείο ε) Τρόφιµα καταγωγής ή αποστολής από Τουρκία i) αποξηραµένα σύκα του κωδικού ΣΟ , ii) φουντούκια (Corylus spp.) µε ή χωρίς κέλυφος του κωδικού ΣΟ ή , iii) φιστίκια του κωδικού ΣΟ ή iv) µείγµατα ξηρών καρπών ή αποξηραµένων φρούτων του κωδικού ΣΟ που περιέχουν σύκα, φουντούκια ή φιστίκια , , v) πάστα σύκου, πάστα φιστικιού και πάστα φουντουκιού των κωδικών ΣΟ ή , vi) φουντούκια και φιστίκια, επεξεργασµένα ή διατηρηµένα, συµπεριλαµβανοµένων των µειγµάτων του κωδικού ΣΟ και σύκα, επεξεργασµένα ή διατηρηµένα, του κωδικού ΣΟ , συµπεριλαµβανοµένων των µειγµάτων του κωδικού ΣΟ ,

46 vii) viii) άλευρο, σιµιγδάλι και σκόνη φουντουκιών, σύκων και φιστικιών του κωδικού ΣΟ , κοµµένα, τεµαχισµένα και σπασµένα φουντούκια των κωδικών ΣΟ και , στοιχείο στ) Τρόφιµα καταγωγής ή αποστολής από τις ΗΠΑ i) αµύγδαλα µε ή χωρίς κέλυφος του κωδικού ΣΟ ή ,

47 Επιπλέον, από τις υπηρεσίες του Γενικού Χηµείου του Κράτους έγιναν εργαστηριακοί έλεγχοι φορτίων της αρµοδιότητάς του όπως φαίνονται στον παρακάτω πίνακα. Από τον έλεγχο των συνοδευτικών εγγράφων, της επισήµανσης και κατά περίπτωση τους εργαστηριακούς ελέγχους για τη συµµόρφωση του προϊόντος (χηµική ανάλυση), τα 6 φορτία κρίθηκαν ως µη ασφαλή, ποσοστό που αντιστοιχεί στο 0,3% των ελεγχθέντων ποσοτήτων. Στον πίνακα που ακολουθεί φαίνονται αναλυτικά ανά κατηγορία τροφίµων η κατανοµή των εισαγοµένων, ελεγχοµένων και µη ασφαλών φορτίων. Κατηγορία Τροφίµων (ανα κεφάλαιο του ασµολογίου) Συνολικός αριθµός φορτίων που ελέγχθηκαν Αριθµός φορτίων που ελέγχθηκαν εργαστηριακά Αριθµός φορτίων που κρίθηκαν Μη Κανονικά- Μη ασφαλή Καφές, τσάι, µπαχαρικά (κεφ. 9) Προϊόντα αλευροποίιας (κεφ. 11) Γόµες, ρητίνες και άλλοι χυµοί και εκχυλίσµατα φυτικά (κεφ. 13) Λίπη και Έλαια (κεφ. 15) Ζάχαρα και ζαχαρώδη παρασκευάσµατα (κεφ. 17) Κακάο και παρασκευάσµατα αυτού (κεφ. 18) Παρασκευάσµατα µε βάση τα δηµητριακά (κεφ. 19) Παρασκευάσµατα λαχανικών, χυµοί (κεφ. 20) ιάφορα παρασκευασµατα διατροφής(κεφ. 21) Ποτά του κωδικού 2202 (Κεφ. 22) Αναλυτικά τα στοιχεία των φορτίων που κρίθηκαν ως µη ασφαλή παρουσιάζονται στον επόµενο πίνακα : Είδος Κωδικός TARIC Χώρα προέλευσης Ποσότητα Αιτία Μη συµµόρφωσης Alma σε σιρόπι Πακιστάν 180x500g Περιέχει µη εγκεκριµένο νέο τρόφιµο (Alma-Phyllanthus Emblica) Hurda σε σιρόπι Πακιστάν 60x500g Περιέχει µη εγκεκριµένο νέο τρόφιµο (Hurda-Terminalia Chebula) Custard powder mango Πακιστάν 720x300g Περιέχει χρωστική Ε110 σε συγκέντρωση υψηλότερη του επιτρεπόµενου ορίου 47

48 Ελεύθερο αλκοόλης ποτό Ζαχαρώδες παρασκεύασµα µε γεύση φράουλα Ζαχαρώδες παρασκεύασµα µε γεύση Blackberry Τουρκία 9850 kg Περιέχει συντηρητικό βενζοϊκό οξύ σε συγκέντρωση υψηλότερη του επιτρεπόµενου ορίου Τουρκία 60 kg Περιέχει χρωστική Ε124 σε συγκέντρωση υψηλότερη του επιτρεπόµενου ορίου Τουρκία 60 kg Περιέχει χρωστική Ε124 σε συγκέντρωση υψηλότερη του επιτρεπόµενου ορίου Επίσηµοι έλεγχοι στο στάδιο των παραλαβών τροφίµων φυτικής προέλευσης από κράτη-µέλη της Ε.Ε. Κατά τη διάρκεια του 2013 διενεργήθηκαν συνολικά έλεγχοι σε τρόφιµα φυτικής προέλευσης στο στάδιο της παραλαβής από κράτη-µέλη της Ε.Ε., που αφορούσαν έλεγχο εγγράφων, ταυτότητας και φυσικούς ελέγχους άνευ ή µε δειγµατοληψία για εργαστηριακό έλεγχο. Οι τοµείς ελέγχου αφορούσαν ελέγχους για υγιεινή & ασφάλεια αλλά και προδιαγραφές εµπορίας (βλ. Σχήµα 4). Οι έλεγχοι αυτοί διενεργήθηκαν σε σύνολο φορτίων που παραλήφθηκαν από κράτη-µέλη της Ε.Ε.. Αναλυτικότερα, έλεγχος εγγράφων έλαβε χώρα σε 699 φορτία (34,98% επί του συνόλου των ελέγχων). Επίσης έλαβαν χώρα 699 έλεγχοι ταυτότητας-φυσικοί έλεγχοι άνευ δειγµατοληψίας (34,98% επί του συνόλου των ελέγχων), 565 έλεγχοι προδιαγραφών εµπορίας (28,27% επί του συνόλου των ελέγχων) και 25 φυσικοί έλεγχοι µε δειγµατοληψία για εργαστηριακό έλεγχο (1,25% επί του συνόλου των ελέγχων). Σχήµα 4. Σύνολο Ελέγχων κατά το στάδιο των παραλαβών από κράτη-µέλη της Ε.Ε. Αριθµητικά υποσύνολα και ποσοστά ανά είδος ελέγχου για το 2013 ΣΥΝΟΛΟ ΕΛΕΓΧΩΝ ΠΑΡΑΛΑΒΩΝ: Ελεγχοι Εγγράφων % 25 1% % Ελεγχοι Ταυτότητας- Φυσικοί Ελεγχοι % Ελεγχοι Προδιαγραφών Εµπορίας Φυσικοί Ελεγχοι µε δειγµατοληψία για εργαστηριακή εξέταση Για τις ανάγκες της παρούσης έκθεσης (βλ. Πίνακα 6), τα προϊόντα κατηγοριοποιήθηκαν στις παρακάτω κατηγορίες: - Ξηροί Καρποί (νωπά και µεταποιηµένα προϊόντα) - Αποξηραµένα Φρούτα 48

49 - Καφές - Ελαιούχοι Σπόροι - Όσπρια (νωπά και µεταποιηµένα προϊόντα) - Χυµοί - ηµητριακά (νωπά και µεταποιηµένα προϊόντα) - Νωπά Οπωροκηπευτικά (συµπεριλαµβάνονται νωπά Αρωµατικά Φυτά) - Μπαχαρικά & Αποξηραµένα Αρωµατικά Φυτά - Λοιπά προϊόντα (όλα τα υπόλοιπα προϊόντα που δεν περιλαµβάνονται σε κάποια από τις προηγούµενες κατηγορίες) Οι φυσικοί έλεγχοι µε δειγµατοληψία για εργαστηριακό έλεγχο κατηγοριοποιήθηκαν ως κάτωθι: - Θειώδη - Υπόλοιποι φυσικοί έλεγχοι µε δειγµατοληψία Οι έλεγχοι κατανέµονται ανά κατηγορία προϊόντων και είδος ελέγχου σύµφωνα µε τον Πίνακα 5. Πίνακας 5. Σύνολα Ελέγχων κατά το στάδιο των παραλαβών από κράτη-µέλη της Ε.Ε. ανά κατηγορία τροφίµων και είδος ελέγχων ΕΛΕΓΧΟΣ ΠΑΡΑΛΑΒΩΝ ΞΗΡΟΙ ΚΑΡΠΟΙ ΑΠΟΞΗΡΑΜΕΝΑ ΦΡΟΥΤΑ ΚΑΦΕΣ ΕΛΑΙΟΥΧΟΙ ΣΠΟΡΟΙ ΟΣΠΡΙΑ ΧΥΜΟΙ ΗΜΗΤΡΙΑΚΑ ΝΩΠΑ ΟΠΩΡΟΚΗΠΕΥΤ ΙΚΑ ΜΠΑΧΑΡΙΚΑ & ΑΠΟΞΗΡΑΜΕΝΑ ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ ΦΥΤΑ ΛΟΙΠΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Ελεγχος Εγγράφων Ελεγχος Ταυτότητας-Φυσικός Ελεγχος άνευ δειγµατοληψίας Ελεγχος Προδιαγραφών Εµπορίας Φυσικός Ελεγχος µε δειγµατοληψία για εργαστηριακή εξέταση Οι 25 φυσικοί έλεγχοι µε δειγµατοληψία για εργαστηριακό έλεγχο κατανέµονται (βλ. Σχήµα 5) ως εξής: 1. ΠΡΟΣΘΕΤΑ: 20 έλεγχοι (80%) (σε Οίνους) - ιοξείδιο του θείου και θειώδη άλατα (SO 2 ): 20 έλεγχοι 2. ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΚΙΝ ΥΝΟΙ: 3 έλεγχοι (12%) (σε κατεψυγµένα φρούτα) - Ηπατίτιδα: 3 έλεγχοι 3. ΡΑ ΙΕΝΕΡΓΕΙΑ: 1 έλεγχος (4%) (σε Σόγια) 4. Γ.Τ.Ο.: 1 έλεγχος (4%) (σε Σόγια) 49

50 Σχήµα 5. Φυσικοί έλεγχοι µε δειγµατοληψία για εργαστηριακή εξέταση κατά το στάδιο των παραλαβών από κράτη-µέλη της Ε.Ε. ανά είδος κινδύνου για το 2013 ΕΛΕΓΧΟΙ ΠΑΡΑΛΑΒΩΝ - ΦΥΣΙΚΟΙ ΕΛΕΓΧΟΙ ΜΕ ΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ ΓΙΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ 3 12% 1 4% 1 4% ΠΡΟΣΘΕΤΑ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΚΙΝ ΥΝΟΙ ΡΑ ΙΕΝΕΡΓΕΙΑ 20 80% Γ.Τ.Ο. Στον Πίνακα 6, καταγράφονται αναλυτικά τα είδη των ελέγχων και τα ευρήµατά τους ανά κατηγορία προϊόντων και είδος ελέγχων κατά το στάδιο των παραλαβών από κράτη-µέλη της Ε.Ε.. 50

51 Πίνακας 6: Στοιχεία επίσηµων ελέγχων σε τρόφιµα φυτικής προέλευσης στο στάδιο της παραλαβής από κράτη-µέλη της Ε.Ε. για το έτος 2013 Είδος Ελέγχου ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΛΕΓΧΩΝ ΞΗΡΟΙ ΚΑΡΠΟΙ ΑΠΟΞ/ΜΕΝΑ ΦΡΟΥΤΑ ΚΑΦΕΣ ΕΛΑΙΟΥΧΟΙ ΣΠΟΡΟΙ ΟΣΠΡΙΑ ΧΥΜΟΙ ΗΜΗΤΡΙΑΚΑ ΝΩΠΑ ΟΠΩΡΟΚ/ΚΑ ΜΠΑΧΑΡΙΚΑ& ΑΠΟΞ/ΜΕΝΑ ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ ΛΟΙΠΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Αριθµός Αναγγελιών Φορτίων προς Παραλαβή ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ Σ & ΦΥΣΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΑΝΕΥ ΕΙΓΜ/ΨΙΑΣ ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕ Σ ΕΜΠΟΡΙΑΣ Αριθµός διενεργηθέντων ελέγχων % Ελέγχων επί των αναγγελιών 11,90% 8,33% 0% 20% 0% 13,33% 8,95% 3,43% 13,23% 32,83% Αριθµός Μη Συµµορφώσεων % Μη Συµµορφώσεων επί των ελέγχων Αριθµός διενεργηθέντων ελέγχων 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 1,43% 0% 0% % Ελέγχων επί των αναγγελιών 19,04% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 3,43% 0% 0% Αριθµός Μη Συµµορφώσεων % Μη Συµµορφώσεων επί των ελέγχων 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0,35% 0% 0% Αριθµός διενεργηθέντων ελέγχων ΘΕΙΩ Η % Ελέγχων επί των αναγγελιών 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 5,97% Αριθµός Μη Συµµορφώσεων % Μη Συµµορφώσεων επί των ελέγχων 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% ΥΠΟΛΟΙΠΟΙ ΦΥΣΙΚΟΙ ΕΛΕΓΧΟΙ ΜΕ ΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ Αριθµός διενεργηθέντων ελέγχων % Ελέγχων επί των αναγγελιών 0% 0% 0% 40% 0% 0% 0% 0% 0% 0,89% Αριθµός Μη Συµµορφώσεων % Μη Συµµορφώσεων επί των ελέγχων 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 51

52 2.1.6 Επίσηµοι έλεγχοι στο στάδιο των αποστολών τροφίµων φυτικής προέλευσης προς κράτη-µέλη της Ε.Ε. Κατά τη διάρκεια του 2013 διενεργήθηκαν συνολικά έλεγχοι σε τρόφιµα φυτικής προέλευσης στο στάδιο της αποστολής προς κράτη-µέλη της Ε.Ε., που αφορούσαν έλεγχο εγγράφων, ταυτότητας και φυσικούς ελέγχους άνευ ή µε δειγµατοληψία για εργαστηριακό έλεγχο. Οι τοµείς ελέγχου αφορούσαν ελέγχους για υγιεινή & ασφάλεια αλλά και προδιαγραφές εµπορίας (βλ. Σχήµα 6). Οι έλεγχοι αυτοί διενεργήθηκαν σε σύνολο φορτίων που παρουσιάστηκαν προς αποστολή προς κράτη-µέλη της Ε.Ε. Αναλυτικότερα, έλεγχος εγγράφων έλαβε χώρα σε φορτία (34,73% επί του συνόλου των ελέγχων). Επίσης έλαβαν χώρα, έλεγχοι ταυτότητας-φυσικοί έλεγχοι άνευ δειγµατοληψίας (34,73% επί του συνόλου των ελέγχων), έλεγχοι προδιαγραφών εµπορίας (30,18% επί του συνόλου των ελέγχων) και 305 φυσικοί έλεγχοι µε δειγµατοληψία για εργαστηριακό έλεγχο (0,34% επί του συνόλου των ελέγχων). Σχήµα 6. Σύνολο Ελέγχων κατά το στάδιο των αποστολών προς κράτη-µέλη της Ε.Ε. Αριθµητικά υποσύνολα και ποσοστά ανά είδος ελέγχου για το 2013 ΣΥΝΟΛΟ ΕΛΕΓΧΩΝ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ: Ελεγχοι Εγγράφων % 305 0% % Ελεγχοι Ταυτότητας- Φυσικοί Ελεγχοι % Ελεγχοι Προδιαγραφών Εµπορίας Φυσικοί Ελεγχοι µε δειγµατοληψία για εργαστηριακή εξέταση Για τις ανάγκες της παρούσης έκθεσης (βλ. Πίνακα 7), τα προϊόντα κατηγοριοποιήθηκαν ως κάτωθι: - Νωπά οπωροκηπευτικά - Μεταποιηµένα τρόφιµα φυτικής προέλευσης - Αποξηραµένα σύκα - Σταφίδες - Ελιές Μεταποιηµένες - Λοιπά Προϊόντα (µη δυνάµενα να κατηγοριοποιηθούν σε κάποια από τις προαναφερόµενες κατηγορίες) Οι φυσικοί έλεγχοι µε δειγµατοληψία για εργαστηριακό έλεγχο κατηγοριοποιήθηκαν ως κάτωθι: - Μυκοτοξίνες - Πρόσθετα - Αλλά είδη ελέγχων (για Φυσικοχηµικά χαρακτηριστικά) Οι έλεγχοι κατανέµονται ανά κατηγορία προϊόντων και είδος ελέγχου σύµφωνα µε τον Πίνακα 7. 52

53 Πίνακας 7. Σύνολα Ελέγχων κατά το στάδιο των εισαγωγών από τρίτες χώρες ανά κατηγορία τροφίµων και είδος ελέγχων για το 2013 ΕΛΕΓΧΟΣ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ ΝΩΠΑ ΟΠΩΡΟΚΗΠΕΥΤΙ ΚΑ ΑΠΟΞΗΡΑΜΕΝΑ ΣΥΚΑ ΣΤΑΦΙ ΕΣ ΕΛΙΕΣ ΜΕΤΑΠΟΙΗΜΕΝΗ ΕΣ ΛΟΙΠΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Ελεγχος Εγγράφων Ελεγχος Προδιαγραφών Εµπορίας Ελεγχος Ταυτότητας-Φυσικός Ελεγχος άνευ δειγµατοληψίας Φυσικός Ελεγχος µε δειγµατοληψία για εργαστηριακή εξέταση Οι 305 φυσικοί έλεγχοι µε δειγµατοληψία για εργαστηριακό έλεγχο κατανέµονται (βλ. Σχήµα 7) ως εξής: 1. ΜΥΚΟΤΟΞΙΝΕΣ: 34 έλεγχοι (11,14%) - Αφλατοξίνες: 17 έλεγχοι (κυρίως σε αποξηραµένα σύκα) - Ωχρατοξίνη Α: 15 έλεγχοι (κυρίως σε σταφίδες) - Πατουλίνη: 2 έλεγχοι (σε λοιπά προϊόντα) 2. ΠΡΟΣΘΕΤΑ: 187 έλεγχοι (61,31%) - ιοξείδιο του θείου και θειώδη άλατα (SO 2 ): 185 έλεγχοι (κυρίως σε οίνους) - Βενζοϊκό οξύ: 1 έλεγχος (σε λοιπά προϊόντα) - Σορβικό οξύ: 1 έλεγχος (σε λοιπά προϊόντα) 3. ΑΛΛΑ ΕΙ Η ΕΛΕΓΧΩΝ: 84 έλεγχοι (27,54%) 53

54 Σχήµα 7. Φυσικοί έλεγχοι µε δειγµατοληψία για εργαστηριακή εξέταση κατά το στάδιο των αποστολών προς τρίτες χώρες ανά είδος κινδύνου για το 2013 ΕΛΕΓΧΟΙ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ - ΦΥΣΙΚΟΙ ΕΛΕΓΧΟΙ ΜΕ ΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ ΓΙΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ 84 28% 34 11% ΜΥΚΟΤΟΞΙΝΕΣ ΠΡΟΣΘΕΤΑ % ΥΠΟΛΟΙΠΟΙ ΦΥΣΙΚΟΙ ΕΛΕΓΧΟΙ ΜΕ ΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ Στον Πίνακα 8, καταγράφονται αναλυτικά τα είδη των ελέγχων και τα ευρήµατά τους ανά κατηγορία προϊόντων και είδος ελέγχων κατά το στάδιο των αποστολών προς κράτη-µέλη της Ε.Ε.. 54

55 Πίνακας 8: Στοιχεία επίσηµων ελέγχων σε τρόφιµα φυτικής προέλευσης κατά το στάδιο των αποστολών προς κράτη-µέλη της Ε.Ε. για το έτος 2013 Είδος Ελέγχου ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΛΕΓΧΩΝ ΝΩΠΑ ΟΠΩΡΟΚΗΠΕΥΤΙΚΑ ΑΠΟΞΗΡΑΜΕΝΑ ΣΥΚΑ ΣΤΑΦΙ ΕΣ ΕΛΙΕΣ ΜΕΤΑΠΟΙΗΜΕΝΕΣ ΛΟΙΠΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Αριθµός Αναγγελιών Φορτίων προς Παραλαβή ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ Σ & ΦΥΣΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΑΝΕΥ ΕΙΓΜ/ΨΙΑΣ ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕ Σ ΕΜΠΟΡΙΑΣ ΜΥΚΟΤΟΞΙΝΕΣ Αριθµός διενεργηθέντων ελέγχων % Ελέγχων επί των αναγγελιών 41,36% 98,36% 45,38% 47,47% 55,22% Αριθµός Μη Συµµορφώσεων % Μη Συµµορφώσεων επί των ελέγχων Αριθµός διενεργηθέντων ελέγχων 0% 0% 0% 0% 0% % Ελέγχων επί των αναγγελιών 41,36 98,36 45,38% 47,47% 32,41% Αριθµός Μη Συµµορφώσεων % Μη Συµµορφώσεων επί των ελέγχων Αριθµός διενεργηθέντων ελέγχων 0,005% 0% 0,29% 0% 0% % Ελέγχων επί των αναγγελιών 0% 6,55% 1,74% 0% 0,07% Αριθµός Μη Συµµορφώσεων % Μη Συµµορφώσεων επί των ελέγχων 0% 0% 0% 0% 0% Αριθµός διενεργηθέντων ελέγχων ΠΡΟΣΘΕΤΑ % Ελέγχων επί των αναγγελιών 0% 0% 0% 0,001% 1,06% Αριθµός Μη Συµµορφώσεων % Μη Συµµορφώσεων επί των ελέγχων 0% 0% 0% 0% 0% ΑΛΛΑ ΕΙ Η ΕΛΕΓΧΩ Ν Αριθµός διενεργηθέντων ελέγχων % Ελέγχων επί των αναγγελιών 0,02% 0% 0% 0,11% 0,39 55

56 Είδος Ελέγχου ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΛΕΓΧΩΝ ΝΩΠΑ ΟΠΩΡΟΚΗΠΕΥΤΙΚΑ ΑΠΟΞΗΡΑΜΕΝΑ ΣΥΚΑ ΣΤΑΦΙ ΕΣ ΕΛΙΕΣ ΜΕΤΑΠΟΙΗΜΕΝΕΣ ΛΟΙΠΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Αριθµός Μη Συµµορφώσεων % Μη Συµµορφώσεων επί των ελέγχων 0% 0% 0% 0% 0% 56

57 2.2. Συνολική Συµµόρφωση Συνολική συµµόρφωση των επιχειρήσεων Σύµφωνα µε τα διαθέσιµα στοιχεία προκύπτει ότι η συµµόρφωση των επιχειρήσεων ως προς τις βασικές παραµέτρους της νοµοθεσίας κυµάνθηκε σε ποσοστό 92 %. Όπως φαίνεται το ποσοστό συµµόρφωσης είναι σταθερά υψηλό, καθότι την τελευταία τριετία έχει κυµανθεί από 92,0 έως 93,5%. Έτσι, διαπιστώνεται ότι αφενός υπάρχει συνεχής προσπάθεια από τις Αρµόδιες Αρχές για ικανοποιητική επιτήρηση των επιχειρήσεων και αφετέρου γίνεται επίσης σοβαρή προσπάθεια των επιχειρήσεων για ανταπόκριση στις απαιτήσεις της νοµοθεσίας Συνολική συµµόρφωση σε επίπεδο εργαστηριακών ελέγχων Σύµφωνα µε τα διαθέσιµα στοιχεία προκύπτει ότι η συµµόρφωση των τροφίµων ως προς τις βασικές παραµέτρους της νοµοθεσίας κυµάνθηκε όσον αφορά τους εργαστηριακούς ελέγχους σε ποσοστό 96,2%. Το ποσοστό συµµόρφωσης κρίνεται ικανοποιητικό Ανάλυση των µη συµµορφώσεων Ανάλυση των µη συµµορφώσεων στις επιχειρήσεις Από την αξιολόγηση των συνολικών αποτελεσµάτων που αναφέρονται στον επισυναπτόµενο Πίνακα 1 του Παραρτήµατος κατεγράφησαν 6733 παραβάσεις (ποσοστό 8 %) (Σχήµα 10). Η κατανοµή των παραβάσεων µε φθίνουσα ταξινόµηση έχει ως εξής: Γενική Υγιεινή: 3571 ήτοι ποσοστό 53 % Υγιεινή (HACCP): 1172 ήτοι ποσοστό 17,4 % Άλλες: 1115 ήτοι ποσοστό 16,6 % Επισήµανση και Παρουσίαση: 379 ήτοι ποσοστό 5,6 % Μη ασφαλή τρόφιµα: 344 ήτοι ποσοστό 5,1 % Σύνθεση: 152 ήτοι ποσοστό 2,3 % Αναλυτικά, παρατηρείται µια µικρή µείωση του ποσοστού των παραβάσεων της γενικής υγιεινής παρότι εξακολουθούν να αποτελούν την πλειοψηφία αυτών. H αύξηση των µη συµµορφώσεων της κατηγορίας Υγιεινή (HACCP) θεωρείται αναµενόµενη, καθώς κατά τον ετήσιο προγραµµατισµό δόθηκε ιδιαίτερη έµφαση στην επιθεώρηση των συστηµάτων αυτοελέγχου, γεγονός το οποίο ανέδειξε τις αδυναµίες στην εφαρµογή τους. Σε ότι αφορά την κατηγορία «Άλλες», διευκρινίζεται ότι πρόκειται για µη συµµορφώσεις των επιχειρήσεων ως προς τη λειτουργία τους σε σχέση µε την άδεια που κατέχουν. Επισηµαίνουµε ότι παρατηρείται αξιοσηµείωτη µείωση του ποσοστού των παραβάσεων που σχετίζονται µε µη ασφαλή τρόφιµα, καθώς και µια µικρή µείωση της παραβατικότητας θεµάτων που αφορούν την επισήµανση παρουσίαση. Η κατανοµή των παραβάσεων ανά είδος επιχείρησης τροφίµων και µε φθίνουσα ταξινόµηση έχει ως εξής: Παροχή υπηρεσιών: µε ποσοστό 49,1% Λιανικό εµπόριο: µε ποσοστό 28,5% Παρασκευαστές που πωλούν λιανικώς: µε ποσοστό 12,9% Παρασκευαστές συσκευαστές: µε ποσοστό 6,9% ιανοµείς µεταφορείς: µε ποσοστό 2,6% Όπως φαίνεται, η γενική τάση της κατανοµής των παραβάσεων είναι η ίδια µε αυτή των τελευταίων ετών. Μικρές µεταβολές επί των ποσοστών σε σχέση µε τα προηγούµενα έτη, δε µεταβάλλουν τη γενική εικόνα Ανάλυση των µη συµµορφώσεων σε επίπεδο εργαστηριακών ελέγχων Η συνολική µη συµµόρφωση των τροφίµων ως προς τους κινδύνους που εξετάσθηκαν ανέρχεται στο 2,4% του συνόλου των τροφίµων που εξετάστηκαν. Η συνολική µη συµµόρφωση των υλικών σε επαφή µε τρόφιµα που εξετάσθηκαν ανέρχεται στο 3,3% 57

58 Ανάλυση των µη συµµορφώσεων των προϊόντων φυτικής προέλευσης σε όλα τα στάδια διακίνησης Από τα δεδοµένα των µόλις 45 µη συµµορφώσεων σε σχέση µε το σύνολο των ελεγχθέντων φορτίων, είναι εµφανές ότι δεν υπήρξαν σοβαρές µη συµµορφώσεις, ενώ τηρήθηκαν σε µεγάλο ποσοστό οι απαιτήσεις της Ενωσιακής και Εθνικής νοµοθεσίας, επιτυγχάνοντας τις προτεραιότητες ελέγχου που οι στρατηγικοί στόχοι του ΠΟΕΣΕ είχαν θέσει. Κατά το στάδιο των εισαγωγών από τρίτες χώρες εµφανίστηκαν µόλις 33 (73,33% επί των µη συµµορφώσεων η µία αφορούσε υπολείµµατα φυτ. ουσ.) µη συµµορφώσεις, κατά το στάδιο των παραλαβών από κράτη-µέλη της Ε.Ε. µόλις 10 (22,22% επί των µη συµµορφώσεων), ενώ υπήρξαν και 2 (4,44% επί των µη συµµορφώσεων) µη συµµορφούµενα φορτία που αφορούσαν αποστολές προς κράτη- µέλη της Ε.Ε. Μόλις οι 16 (35,5% επί των µη συµµορφώσεων) εκ των 45 µη συµµορφώσεων αφορούσαν κινδύνους σχετιζόµενους µε υγιεινή & ασφάλεια, ενώ οι υπόλοιπες 29 (64,4% επί των µη συµµορφώσεων) αφορούσαν προδιαγραφές εµπορίας. Επισηµαίνεται ότι για τις ανάγκες της παρούσης έκθεσης, η παρουσία ξένων υλών, οι µη συµµορφώσεις επισήµανσης καθώς και οι µη συµµορφώσεις που αφορούν ευρωτίαση/σήψεις/µούχλα υπολογίζονται ως µη συµµορφώσεις προς τις προδιαγραφές εµπορίας. Επιπροσθέτως αναδείχτηκε η ανάγκη για µεγαλύτερο επίπεδο ελέγχων για Μυκοτοξίνες στα Μπαχαρικά και Αποξηραµένα Αρωµατικά Φυτά (βλ. Πίνακα 2: 26,66% µη συµµορφώσεις επί του συνόλου των ελέγχων για µυκοτοξίνες), καθώς και για Σαλµονέλλα στους Ελαιούχους Σπόρους (βλ. Πίνακα 2: 22,22% µη συµµορφώσεις επί του συνόλου των ελέγχων για µικροβιολογικούς κινδύνους) κατά το στάδιο της εισαγωγής από τρίτες χώρες λόγω των υψηλών ποσοστών ευρηµάτων µη συµµορφώσεων σε σχέση µε το σύνολο των αντίστοιχων ελέγχων. Στον Πίνακα 9 καταγράφεται η κατανοµή της διαχείρισης των µη συµµορφούµενων φορτίων σε σχέση µε την µη συµµόρφωση που εµφάνισαν. Πίνακας 9. Σύνολα και είδη Μη Συµµορφώσεων για όλα τα στάδια διακίνησης ανά διαχείριση µη συµµορφούµενου φορτίου για το Αφλατοξίνες Ωχρατοξίνη Α Παρουσία Ξένων Υλών Υπολείµµατα Φυτ.Ουσ. Λήξη Χρόνου διατ. Απαγορευµένο Πρόσθετο στην επισήµανση Ελλιπής Σήµανση Σαλµονέλλα Μη Εγκεκριµένος Γ.Τ.Ο. Ωριµότητα Ευρωτίαση/Μούχλα/Σήψεις Απόρριψη στα Σύνορα-Επαναποστολή Νέα Σήµανση Επαναποστολή σε κράτος-µέλος της Ε.Ε. Απόρριψη στα Σύνορα-Καταστροφή Επαναδιαλογή/Επαναταξινόµηση Καταστροφή 58

59 Στο σχήµα 8 καταγράφεται η κατανοµή των χωρών καταγωγής/προέλευσης σε σχέση µε τις µη συµµορφώσεις για όλα τα στάδια διακίνησης. Σχήµα 8. Μη Συµµορφώσεις ανά χώρα για όλα τα στάδια διακίνησης για το 2013 ΜΗ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΕΙΣ ΑΝΑ ΧΩΡΑ 2 4% 6 13% 3 7% 1 2% 2 4% 1 2% 1 2% 2 4% 1 2% 1 2% 2 4% 1 2% 7 16% 6 13% 1 2% 1 2% 1 2% 6 13% Κίνα Ταϋλάνδη Σιγκαπούρη Ινδία Πακιστάν Τουρκία Κόστα Ρίκα Η.Π.Α. Σρι Λάνκα Ισηµερινός Αίγυπτος Ακτή Ελεφαντοστού Αργεντινή Κάτω Χώρες Πολωνία Ισπανία Ιταλία Ελλάδα Στο σχήµα 9 καταγράφεται η κατανοµή των ειδών των µη συµµορφώσεων για όλα τα στάδια διακίνησης. Σχήµα 9. Σύνολα Είδών Μη Συµµορφώσεων για όλα τα στάδια διακίνησης για το 2013 ΕΙ Η ΜΗ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΕΩΝ Αφλατοξίνες Ωχρατοξίνη Α Παρουσία Ξένων Υλών Υπολείµµατα Φυτ.Ουσ. 1 2% 2 4% 2 4% 10 23% 12 28% 9 20% 1 2% % 1 1 2% 2% 2% Λήξη Χρόνου διατ. Απαγορευµένο Πρόσθετο στην επισήµανση Ελλιπής Σήµανση Σαλµονέλλα Μη Εγκεκριµένος Γ.Τ.Ο. Ωριµότητα Ευρωτίαση/Μούχλα/Σήψεις Στον Πίνακα 10 παρατίθενται αναλυτικά τα στοιχεία των 45 µη συµµορφώσεων για όλα τα στάδια διακίνησης.. 59

60 Πίνακας 10: Σύνολο Μη Συµµορφώσεων και λοιπά στοιχεία για όλα τα στάδια διακίνησης για το έτος 2013 ΠΡΟΪΌΝ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΜΗ ΣΥΜΜΟΡΦΟΥΜΕΝΟΥ ΦΟΡΤΙΟΥ ΜΗ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗ ΧΩΡΑ ΚΑΤΑΓΩΓΗΣ/ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΤΣΑΪ Απόρριψη στα Σύνορα-Επαναποστολή ΥΠΟΛΕΙΜΜΑΤΑ ΦΥΤ. ΟΥΣ. ΚΙΝΑ ΑΛΛΑ ΝΩΠΑ Καταστροφή ΕΥΡΩΤΙΑΣΗ/ΜΟΥΧΛΑ/ΣΗΨΕΙΣ ΙΤΑΛΙΑ ΟΠΩΡΟΚΗΠΕΥΤΙΚΑ ΑΝΑΝΑΣ ΝΩΠΟΣ Απόρριψη στα Σύνορα-Επαναποστολή ΕΥΡΩΤΙΑΣΗ/ΜΟΥΧΛΑ/ΣΗΨΕΙΣ ΚΟΣΤΑ ΡΙΚΑ ΑΡΑΧΙ ΕΣ Απόρριψη στα Σύνορα-Επαναποστολή ΑΦΛΑΤΟΞΙΝΕΣ ΚΙΝΑ ΑΡΑΧΙ ΕΣ Απόρριψη στα Σύνορα-Επαναποστολή ΑΦΛΑΤΟΞΙΝΕΣ ΚΙΝΑ ΑΡΑΧΙ ΕΣ Απόρριψη στα Σύνορα-Επαναποστολή ΑΦΛΑΤΟΞΙΝΕΣ ΚΙΝΑ ΑΡΑΧΙ ΕΣ Απόρριψη στα Σύνορα-Επαναποστολή ΑΦΛΑΤΟΞΙΝΕΣ ΚΙΝΑ ΒΕΡΙΚΟΚΑ ΑΠΟΞΗΡΑΜΕΝΑ Απόρριψη στα Σύνορα-Επαναποστολή ΕΥΡΩΤΙΑΣΗ/ΜΟΥΧΛΑ/ΣΗΨΕΙΣ ΤΟΥΡΚΙΑ ΒΕΡΙΚΟΚΑ ΑΠΟΞΗΡΑΜΕΝΑ Απόρριψη στα Σύνορα-Επαναποστολή ΕΥΡΩΤΙΑΣΗ/ΜΟΥΧΛΑ/ΣΗΨΕΙΣ ΤΟΥΡΚΙΑ ΕΛΙΑΣ ΦΥΛΛΑ Απόρριψη στα Σύνορα-Επαναποστολή ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΞΕΝΩΝ ΥΛΩΝ ΑΙΓΥΠΤΟΣ ΚΑΡΥΚΕΥΜΑΤΑ ΛΟΙΠΑ Απόρριψη στα Σύνορα-Επαναποστολή ΜΗ ΕΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟΣ Γ.Τ.Ο. Η.Π.Α. ΚΡΑΚΕΡ Απόρριψη στα Σύνορα-Επαναποστολή ΑΠΑΓΟΡΕΥΜΕΝΟ ΠΡΟΣΘΕΤΟ ΣΤΗΝ ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ ΣΙΓΚΑΠΟΥΡΗ ΚΡΕΜΜΥ ΙΑ ΝΩΠΑ Νέα Σήµανση ΕΛΛΙΠΗΣ ΣΗΜΑΝΣΗ ΤΟΥΡΚΙΑ ΛΕΜΟΝΙΑ ΝΩΠΑ Επαναδιαλογή/Επαναταξινόµηση ΕΥΡΩΤΙΑΣΗ/ΜΟΥΧΛΑ/ΣΗΨΕΙΣ ΑΡΓΕΝΤΙΝΗ ΛΕΜΟΝΙΑ ΝΩΠΑ Επαναδιαλογή/Επαναταξινόµηση ΕΥΤΩΤΙΑΣΗ/ΜΟΥΧΛΑ/ΣΗΨΕΙΣ ΑΡΓΕΝΤΙΝΗ ΛΕΜΟΝΙΑ ΝΩΠΑ Επαναδιαλογή/Επαναταξινόµηση ΕΥΤΩΤΙΑΣΗ/ΜΟΥΧΛΑ/ΣΗΨΕΙΣ ΑΡΓΕΝΤΙΝΗ ΜΑΝΙΤΑΡΙΑ ΝΩΠΑ Νέα Σήµανση ΕΛΛΙΠΗΣ ΣΗΜΑΝΣΗ ΠΟΛΩΝΙΑ ΜΑΝΙΤΑΡΙΑ ΝΩΠΑ Νέα Σήµανση ΕΛΛΙΠΗΣ ΣΗΜΑΝΣΗ ΠΟΛΩΝΙΑ ΜΑΝΙΤΑΡΙΑ ΝΩΠΑ Νέα Σήµανση ΕΛΛΙΠΗΣ ΣΗΜΑΝΣΗ ΠΟΛΩΝΙΑ ΜΑΝΙΤΑΡΙΑ ΝΩΠΑ Νέα Σήµανση ΕΛΛΙΠΗΣ ΣΗΜΑΝΣΗ ΠΟΛΩΝΙΑ 60

61 ΜΑΝΙΤΑΡΙΑ ΝΩΠΑ Νέα Σήµανση ΕΛΛΙΠΗΣ ΣΗΜΑΝΣΗ ΠΟΛΩΝΙΑ ΜΑΝΙΤΑΡΙΑ ΝΩΠΑ Νέα Σήµανση ΕΛΛΙΠΗΣ ΣΗΜΑΝΣΗ ΠΟΛΩΝΙΑ ΜΗΛΑ ΝΩΠΑ Νέα Σήµανση ΕΛΛΙΠΗΣ ΣΗΜΑΝΣΗ ΕΛΛΑ Α ΜΟΣΧΟΚΑΡΥ Ο Απόρριψη στα Σύνορα-Επαναποστολή ΑΦΛΑΤΟΞΙΝΕΣ ΙΝ ΙΑ ΜΠΑΝΑΝΕΣ ΝΩΠΕΣ Απόρριψη στα Σύνορα-Καταστροφή ΩΡΙΜΟΤΗΤΑ ΙΣΗΜΕΡΙΝΟΣ ΜΠΑΝΑΝΕΣ ΝΩΠΕΣ Επαναδιαλογή/Επαναταξινόµηση ΩΡΙΜΟΤΗΤΑ ΙΣΗΜΕΡΙΝΟΣ ΑΛΛΑ ΝΩΠΑ ΟΠΩΡΟΚΗΠΕΥΤΙΚΑ ΑΛΛΑ ΝΩΠΑ ΟΠΩΡΟΚΗΠΕΥΤΙΚΑ Νέα Σήµανση ΕΛΛΙΠΗΣ ΣΗΜΑΝΣΗ ΑΚΤΗ ΕΛΕΦΑΝΤΟΣΤΟΥ Νέα Σήµανση ΕΛΛΙΠΗΣ ΣΗΜΑΝΣΗ ΚΑΤΩ ΧΩΡΕΣ ΠΙΠΕΡΙ ΜΑΥΡΟ Απόρριψη στα Σύνορα-Επαναποστολή ΕΥΡΩΤΙΑΣΗ/ΜΟΥΧΛΑ/ΣΗΨΕΙΣ ΣΡΙ ΛΑΝΚΑ ΠΙΠΕΡΙΕΣ ΝΩΠΕΣ Επαναποστολή ΕΥΡΩΤΙΑΣΗ/ΜΟΥΧΛΑ/ΣΗΨΕΙΣ ΚΑΤΩ ΧΩΡΕΣ ΠΙΠΕΡΙΕΣ ΝΩΠΕΣ Νέα Σήµανση ΕΛΛΙΠΗΣ ΣΗΜΑΝΣΗ ΙΣΠΑΝΙΑ ΠΙΠΕΡΟΡΙΖΑ ΑΠΟΞΗΡΑΜΕΝΗ Απόρριψη στα Σύνορα-Επαναποστολή ΩΧΡΑΤΟΞΙΝΗ Α ΙΝ ΙΑ ΠΛΙΓΟΥΡΙ Απόρριψη στα Σύνορα-Επαναποστολή ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΞΕΝΩΝ ΥΛΩΝ ΤΟΥΡΚΙΑ ΠΛΙΓΟΥΡΙ Απόρριψη στα Σύνορα-Επαναποστολή ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΞΕΝΩΝ ΥΛΩΝ ΤΟΥΡΚΙΑ ΡΥΖΙ Απόρριψη στα Σύνορα-Επαναποστολή ΑΦΛΑΤΟΞΙΝΕΣ ΠΑΚΙΣΤΑΝ ΣΟΥΣΑΜΙ Απόρριψη στα Σύνορα-Επαναποστολή ΣΑΛΜΟΝΕΛΛΑ ΙΝ ΙΑ ΣΟΥΣΑΜΙ Απόρριψη στα Σύνορα-Επαναποστολή ΣΑΛΜΟΝΕΛΛΑ ΙΝ ΙΑ ΣΤΑΦΙ Α ΑΠΟΞΗΡΑΜΕΝΗ Επαναδιαλογή/Επαναταξινόµηση ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΞΕΝΩΝ ΥΛΩΝ ΕΛΛΑ Α 61

62 ΤΣΑΪ Απόρριψη στα Σύνορα-Επαναποστολή ΕΛΛΙΠΗΣ ΣΗΜΑΝΣΗ ΚΙΝΑ ΤΣΑΪ Απόρριψη στα Σύνορα-Επαναποστολή ΛΗΞΗ ΧΡΟΝΟΥ ΙΑΤΗΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑΣ ΤΑΫΛΑΝ Η ΤΣΙΛΙ Απόρριψη στα Σύνορα-Επαναποστολή ΑΦΛΑΤΟΞΙΝΕΣ ΙΝ ΙΑ ΤΣΙΛΙ ΘΡΥΜΜΑΤΙΣΜΕΝΟ Απόρριψη στα Σύνορα-Επαναποστολή ΑΦΛΑΤΟΞΙΝΕΣ ΙΝ ΙΑ ΦΙΣΤΙΚΙΑ ΜΕ ή ΧΩΡΙΣ ΚΕΛΥΦΟΣ Απόρριψη στα Σύνορα-Επαναποστολή ΑΦΛΑΤΟΞΙΝΕΣ ΤΟΥΡΚΙΑ ΦΡΑΠΕΣ ΝΩΠΕΣ Απόρριψη στα Σύνορα-Επαναποστολή ΕΥΡΩΤΙΑΣΗ/ΜΟΥΧΛΑ/ΣΗΨΕΙΣ ΚΙΝΑ ΧΟΥΡΜΑ ΕΣ Απόρριψη στα Σύνορα-Επαναποστολή ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΞΕΝΩΝ ΥΛΩΝ ΑΙΓΥΠΤΟΣ ΑΠΟΞΗΡΑΜΕΝΟΙ 62

63 2.4. Σχέδια ελέγχου Προτεραιότητες Χηµικοί Κίνδυνοι Έλεγχος στον τοµέα των Προσθέτων Ο έλεγχος πραγµατοποιήθηκε στο πλαίσιο του Προγράµµατος δράσεων στον τοµέα των προσθέτων για το έτος 2013, σε συνέχεια των δράσεων του προηγούµενου έτους στον τοµέα αυτό. Σκοπός του προγράµµατος ήταν ο έλεγχος της κανονικότητας των τροφίµων φυτικής και ζωικής προέλευσης, ως προς τις περιεχόµενες πρόσθετες ύλες δηλαδή έλεγχος ως προς την ορθή χρήση προσθέτων σε εγκεκριµένες κατηγορίες τροφίµων και έλεγχος συµµόρφωσης ως προς τα ανώτατα επιτρεπτά επίπεδα προσθέτων τροφίµων, συµπεριλαµβανοµένων των χρωστικών και των γλυκαντικών ουσιών, µε βάση τα ισχύοντα νοµοθετικά όρια. Στο πρόγραµµα περιλαµβάνονταν και έλεγχος ορθής επισήµανσης ως προς την κείµενη Νοµοθεσία και ειδικότερα όσον αφορά στην ορθή αναγραφή περιεχόµενων προσθέτων/κατηγορίας προσθέτου, την ορθή επισήµανση για τη δήλωση παρουσίας θειωδών και τυχόν παραπλανητική επισήµανση που σχετίζεται µε τη µεταφορά ενός προσθέτου στο τελικό προϊόν. Η επιλογή των προτεραιοτήτων για το συγκεκριµένο πρόγραµµα ελέγχου βασίστηκε σε εκτίµηση επικινδυνότητας, µε βάση δεδοµένα κατανάλωσης του ελληνικού πληθυσµού σε συνδυασµό µε τις επιτρεπόµενες χρήσεις των προσθέτων, συµπεριλαµβανοµένων των χρωστικών ουσιών και γλυκαντικών υλών στις διάφορες κατηγορίες τροφίµων και στις µέγιστες επιτρεπόµενες συγκεντρώσεις, όπως αυτές ισχύουν για το τελικό προϊόν, σύµφωνα µε την κείµενη νοµοθεσία, αλλά και τα τρόφιµα που συνεισφέρουν περισσότερο στη συνολική πρόσληψη. Επίσης, ελήφθησαν υπόψη τα αποτελέσµατα ελέγχων (συµµορφώσεις ή µη ως προς την ισχύουσα νοµοθεσία) σύµφωνα µε τα προγράµµατα ελέγχου για τα πρόσθετα προηγούµενων ετών. Για τον καθορισµό του στόχου, ελήφθησαν υπόψη νεώτερα επιστηµονικά δεδοµένα, όπως για παράδειγµα η επαναξιολόγηση της Ευρωπαϊκής Αρχής για την Ασφάλεια των Τροφίµων (EFSA) για ορισµένες χρωστικές ουσίες, καθώς και η έναρξη εφαρµογής του άρθρου 24 του Κανονισµού 1333/2008/ΕΚ, σχετικά µε τις απαιτήσεις επισήµανσης για τρόφιµα που περιέχουν τις χρωστικές ουσίες Ε102, Ε104, Ε110, Ε122, Ε124 και Ε129. Επίσης στόχος του προγράµµατος ήταν η παρακολούθηση της πραγµατικής χρήσης των προσθέτων τροφίµων λαµβάνοντας υπόψη την Έκθεση της Επιτροπής σχετικά µε την πρόσληψη προσθέτων τροφίµων στην Ευρωπαϊκή Ένωση (COM(2001) 542 τελικό) και το άρθρο 27 του Κανονισµού 1333/2008/ΕΚ για τα πρόσθετα τροφίµων σύµφωνα µε το οποίο τα κράτη µέλη διατηρούν συστήµατα για την παρακολούθηση της κατανάλωσης και της χρήσης προσθέτων τροφίµων βασιζόµενα στην προσέγγιση εκτίµησης επικινδυνότητας και κοινοποιούν τα πορίσµατά τους µε τη δέουσα περιοδικότητα στην Επιτροπή και στην Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίµων (EFSA). Στόχος της παρακολούθησης ήταν να διερευνάται κατά πόσον η έκθεση των καταναλωτών σε ορισµένα πρόσθετα τροφίµων οδηγεί σε ενδεχόµενη υπέρβαση της Αποδεκτής Ηµερήσιας Πρόσληψης (ΑΗΠ) και να λαµβάνονται τα αναγκαία µέτρα. Οι προτεραιότητες του ελέγχου στις πρόσθετες ύλες τροφίµων για το έτος 2013, επικεντρώθηκαν κυρίως σε επιχειρήσεις παραγωγής µιγµάτων πέραν των επιχειρήσεων παραγωγής τροφίµων (χρήστες προσθέτων). Τέλος, στις εγκαταστάσεις παραγωγής τροφίµων (π.χ. επιχειρήσεις παραγωγής προϊόντων κρέατος, εδεσµάτων, αναψυκτικών, προϊόντων αρτοποιΐας κ.λ.π.), ελέγχθηκε η ορθή χρήση των προσθέτων, σύµφωνα µε τις απαιτήσεις της νοµοθεσίας Αριθµός Είδος ειγµάτων Οι προγραµµατισµένοι έλεγχοι για το 2013 αφορούσαν συνολικό αριθµό 480 δειγµάτων. Στον παρακάτω πίνακα παρατίθενται τα είδη των τροφίµων που ελέχθησαν ως προς το είδος του προσθέτου/προσθέτων. 63

64 α/α Είδος δείγµατος Είδος εξέτασης Οπωροκηπευτικά σε ξύδι, άλµη ή λάδι (εκτός από τις ελιές), Σορβικά, Βενζοϊκά, Θειώδη 1 κίτρινες πιπεριές σε άλµη και από χύµα διάθεση Ζαχαρωµένα, κρυσταλλωµένα και γλασαρισµένα Σορβικά, Βενζοϊκά, Θειώδη 3 οπωροκηπευτικά π.χ. ανανάς, παπάγια κλπ ζαχαρωµένα χύµα 5 Τελικές επικαλύψεις (σιρόπι για τηγανίτες, αρωµατισµένο σιρόπι Σορβικά, για µιλκσέικ και παγωτό, παρόµοια προϊόντα) 6 Γλυκά κουταλιού Σορβικά βενζοϊκά, Θειώδη Αποξηραµένα φρούτα όπως βερίκοκα, ροδάκινα, σταφύλια, Θειώδη 7 δαµάσκηνα και σύκα, µπανάνες, µήλα και αχλάδια και άλλα (συµπεριλαµβανοµένων των φλοιοκάρπων ξηρών καρπών). 8 Αποξηραµένα µανιτάρια, αποξηραµένη λιαστή τοµάτα χύµα Θειώδη 9 Σιρόπι γλυκόζης Θειώδη Προσυσκευασµένο ψωµί µικρών εταιριών καθηµερινής Σορβικά, προπιονικό οξύ 10 παραγωγής που διατίθενται και σε σούπερ µάρκετ, απλό ψωµί από φούρνους. 11 Μερικώς ψηµένα, αρτοσκευάσµατα (π.χ. πίτες και αρτίδια). Σορβικά, προπιονικό οξύ 12 Εκλεκτά αρτοσκευάσµατα (τσουρέκια) Σορβικά, προπιονικό οξύ κουµαρίνη 13 Εκλεκτά αρτοσκευάσµατα (κέικ κρουασάν) Σορβικά, προπιονικό οξύ Σορβικά,Βενζοϊκά, Θειώδη Ελεύθερα αλκοόλης αρωµατισµένα ποτά και φρουτοποτά (όχι 14 (µόνο όταν περιέχουν χυµοί και νέκταρ) γλυκόζη) 15 Ελεύθερα αλκοόλης αρωµατισµένα ποτά και φρουτοποτά (όχι χυµοί και νέκταρ) Σορβικά, Βενζοϊκά, χρωστικές (µόνο στα έντονα χρωµατισµένα) Θειώδη (µόνο όταν περιέχουν γλυκόζη) 16 Ενεργειακά ποτά, ισοτονικά, έντονα χρωµατισµένα Σορβικά, Βενζοϊκά Χρωστικές 17 Σπορέλαια από χώρους µαζικής εστίασης Αντιοξειδωτικά 18 Μαργαρίνες (π.χ. µιναρίνη) Σορβικά 19 Μουστάρδα, µουστάρδα Dijon Σορβικά-βενζοϊκά Προϊόντα µειωµένων θερµίδων µε συνθετικές γλυκαντικές ύλες (αναψυκτικά, αρωµατισµένα ποτά, ποτά µε βάση χυµούς φρούτων, µαρµελάδες, γλυκά του κουταλιού, παρασκευάσµατα 20 οπωροκηπευτικών, ζελέδες, φρούτα σε κονσέρβες ή βάζα, γλυκά, τσουρέκια, κλπ) όλα µειωµένων θερµίδων ή χωρίς πρόσθετα σάκχαρα το δεύτερο εξάµηνο εργαστηρίου) Προϊόντα µειωµένων θερµίδων µε συνθετικές γλυκαντικές ύλες (αναψυκτικά, αρωµατισµένα ποτά, ποτά µε βάση χυµούς φρούτων, µαρµελάδες, γλυκά του κουταλιού, παρασκευάσµατα οπωροκηπευτικών, ζελέδες, φρούτα σε κονσέρβες ή βάζα, γλυκά, τσουρέκια, κλπ) όλα µειωµένων θερµίδων ή χωρίς πρόσθετα σάκχαρα Γρανίτες, καραµέλες, γλειφιτζούρια, µικρο-καραµέλες αρωµατισµού της αναπνοής, µε έντονα χρώµατα 23 Έγχρωµα µπαχαρικά (chilli, κόκκινο πιπέρι κλπ) Συνθετικές γλυκαντικές ύλες ενδεχόµενα συµπεριλαµβανοµένων των γλυκοζιτών της στεβιόλης (στην κρίση του Συνθετικές γλυκαντικές ύλες ενδεχόµενα (στην κρίση του εργαστηρίου) Χρωστικές Ερυθρό του SUDAN και αννάτο 64

65 Αποτελέσµατα Ελέγχθηκαν συνολικά 428 δείγµατα και βρέθηκαν 19 µη συµµορφώσεις µε τη νοµοθεσία. Οι λόγοι µη συµµόρφωσης των εξεταζόµενων δειγµάτων ήταν: υπέρβαση µέγιστων επιτρεπόµενων νοµοθετηµένων ορίων προσθέτων, µη δήλωση προσθέτων στην ετικέτα του τροφίµου, εσφαλµένη επισήµανση όσον αφορά την αναγραφή της κατηγορίας του προσθέτου ή το είδος του προσθέτου Έλεγχος των υλικών και αντικειµένων που προορίζονται να έλθουν σε επαφή µε τρόφιµα Ο έλεγχος αφορούσε στη συµµόρφωση των υλικών και αντικειµένων σε επαφή µε τρόφιµα (ΥΑΕΤ), που παράγονται και διακινούνται στην ελληνική αγορά, µε την ενωσιακή και εθνική νοµοθεσία. Οι προτεραιότητες του ελέγχου στα ΥΑΕΤ για το έτος 2013, επικεντρώθηκαν σε επιχειρήσεις παραγωγής/µορφοποίησης πλαστικών, κεραµικών και προϊόντων από χαρτί και χαρτόνι. Σκοπός του ελέγχου είναι να εξακριβώσει ότι τα υλικά και αντικείµενα που έρχονται σε επαφή µε τα τρόφιµα είναι ασφαλή και συµµορφώνονται µε τις γενικές και ειδικές απαιτήσεις της κείµενης νοµοθεσίας που ισχύουν για αυτά. Οι έλεγχοι διενεργήθηκαν µε ευθύνη των Περιφερειακών /νσεων του ΕΦΕΤ σε συνεργασία και µε τις αρµόδιες /νσεις των Περιφερειακών Ενοτήτων. Αντικείµενο του ελέγχου αποτέλεσε συγκεκριµένα η συµµόρφωση των ΥΑΕΤ ως προς τις γενικές απαιτήσεις της νοµοθεσίας και συγκεκριµένα επισήµανση, ιχνηλασιµότητα καθώς και η (Ο.Π.Π.) στην παραγωγή προϊόντων ΥΑΕΤ. Επίσης ελέγχθηκε η συµµόρφωση ως προς τις ειδικές απαιτήσεις όπως δήλωση συµµόρφωσης και η συµµόρφωση µε τις ειδικές απαιτήσεις της νοµοθεσίας ανάλογα µε το υλικό κατασκευής τους (π.χ. όρια ολικής και ειδικής µετανάστευσης). Ειδικότερα υλοποιήθηκαν 65 έλεγχοι, 47 σε επιχειρήσεις παραγωγής Υ.Α.Ε.Τ. και 18 σε λιανικής και διαπιστώθηκαν 55 µη συµµορφώσεις ως προς τις γενικές απαιτήσεις π.χ. εφαρµογή εφαρµογή ορθών παρασκευαστικών πρακτικών (Ο.Π.Π.), του συστήµατος αυτοελέγχου και υγιεινής και άλλων, εκ των οποίων η µία µη συµµόρφωση αφορούσε υπέρβαση νοµοθετικού ορίου. Επιπλέον υλοποιήθηκαν εργαστηριακοί έλεγχοι που αφορούσαν σε: Πλαστικά υλικά και αντικείµενα σε επαφή µε τρόφιµα και επικεντρώθηκαν στις εξής παραµέτρους: α) ολική µετανάστευση, φορµαλδεΰδη και µελαµίνη, γ) πρωτοταγείς αρωµατικές αµίνες και δ)πλαστικοποιητές. Οι έλεγχοι στα κεραµικά υλικά και αντικείµενα σε επαφή µε τρόφιµα αφορούσαν το µόλυβδο και το κάδµιο. Οι έλεγχοι σε χαρτί / χαρτόνι συσκευασίας σε επαφή µε τρόφιµα αφορούσαν το µόλυβδο. Πραγµατοποιήθηκαν συνολικά 92 δειγµατοληψίες, και καταγράφηκαν τρεις µη συµµορφώσεις (ποσοστό 3,3%) που αφορούσαν οι δύο από αυτές υπέρβαση του ορίου για την ολική µετανάστευση α) από ένα πλαστικό περιέκτη και β) από µεµβράνη περιτυλίγµατος σε λιπαρά τρόφιµα και η τρίτη, πλαστικό πιάτο από το οποίο µπορούσε να αποκολληθεί και να µεταφερθεί στο τρόφιµο, η εκτυπωµένη επιφάνεια Έλεγχος για την παρουσία ουσιών που επιµολύνουν τα τρόφιµα α) Μυκοτοξίνες Ο έλεγχος πραγµατοποιήθηκε στο πλαίσιο των Προγραµµάτων Επισήµου Ελέγχου Ασφάλειας και Ποιότητας Τροφίµων (δειγµατοληψία και ανάλυση) έτους Σκοπός του ελέγχου ήταν η διαπίστωση συµµόρφωσης µε τον Κανονισµό (ΕΚ) αριθ. 1881/2006 όσον αφορά στα επίπεδα των µυκοτοξινών σε ορισµένα είδη τροφίµων, ώστε να εξασφαλίζεται σε υψηλό επίπεδο η προστασία των καταναλωτών. Ο έλεγχος αφορούσε στα παρακάτω είδη µυκοτοξινών: Την Αφλατοξίνη Β1, και το άθροισµα των Αφλατοξινών Β1, Β2, G1 και G2 σε διάφορα τρόφιµα (ξηρούς καρπούς, αποξηραµένα φρούτα, σταφίδες και παιδικές τροφές), την Αφλατοξίνη Μ1 σε γάλα και προϊόντα του, την Ωχρατοξίνη Α (ΟΤΑ) σε διάφορα τρόφιµα (προϊόντα δηµητριακών, ρύζι και σταφίδες),τη εσοξυνιβαλενόλη (DON) και η Ζεαραλενόνη (ΖΕΑ) σε προϊόντα δηµητριακών, τις Φουµονισίνες Β1 και Β2 σε διάφορα προϊόντα καλαµποκιού. 65

66 Συνολικά πραγµατοποιήθηκαν 131 έλεγχοι και διαπιστώθηκε µια µη συµµόρφωση µε τη νοµοθεσία που αφορούσε σε υπέρβαση του ορίου για ΟΤΑ σε σταφίδα (σουλτανίνα). Σε σχέση µε τον ετήσιο στόχο που είχε τεθεί αυτός υλοποιήθηκε σε ποσοστό 79%. β) Πολυκυκλικοί Αρωµατικοί Υδρογονάνθρακες Σκοπός του ελέγχου ήταν αφενός η διαπίστωση συµµόρφωσης µε τον Κανονισµό (ΕΚ) 1881/2006 όσον αφορά στα επίπεδα των πολυκυκλικών αρωµατικών υδρογονανθράκων (ΠΑΥς) σε ορισµένα είδη τροφίµων καθώς και η συµµόρφωση µε τις προδιαγραφές ως προς τους ΠΑΥς ορισµένων προσθέτων.. Τα τρόφιµα που ελέγχθηκαν περιλαµβάνονται στις παρακάτω κατηγορίες: Ελαιόλαδο (εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο, ελαιόλαδο και πυρηνέλαιο), (16 έλεγχοι) Μεταποιηµένα τρόφιµα µε βάση τα δηµητριακά και παιδικές τροφές για βρέφη και µικρά παιδιά (5 έλεγχοι) Σκόνη κακάο και µαύρες σοκολάτες (11 έλεγχοι) Φυτικός άνθρακας (Ε153, ως πρόσθετο τροφίµων) (2 έλεγχοι) Συνολικά έγιναν 34 έλεγχοι στα ανωτέρω τρόφιµα, ενώ διαπιστώθηκε µια µη συµµόρφωση µε τη νοµοθεσία (αφορούσε υπέρβαση µεγίστου επιτρεπτού επιπέδου για το άθροισµα των τεσσάρων ΠΑΥ (βεvζo[a]πυρεvίου, βενζο[a]ανθρακενίου, βενζο[b]φλουορανθενίου και χρυσενίου) σε πυρηνέλαιο). γ) 3-Μονοχλωροπροπανο-1,2-διόλη Σκοπός του ελέγχου ήταν η διαπίστωση συµµόρφωσης µε τον Κανονισµό (ΕΚ) 1881/2006 όσον αφορά στα επίπεδα της 3-µονοχλωροπροπανο-1,2-διόλης (3-MCPD) στα τρόφιµα. Έγιναν 10 έλεγχοι σε σάλτσες σόγιας και γλυκερόλη (ως πρόσθετο τροφίµων, Ε422), ενώ δεν διαπιστώθηκαν µη συµµορφώσεις µε τη νοµοθεσία. δ) Νιτρικά σε λαχανικά και παιδικές τροφές Σκοπός του ελέγχου είναι η διαπίστωση συµµόρφωσης µε τον Κανονισµό (ΕΚ) αριθ. 1881/2006, ως ισχύει, όσον αφορά στα επίπεδα των νιτρικών ιόντων σε νωπά, διατηρηµένα ή κατεψυγµένα λαχανικά, καθώς και µεταποιηµένα τρόφιµα µε βάση τα δηµητριακά και παιδικές τροφές, ώστε να εξασφαλίζεται σε υψηλό επίπεδο η προστασία των καταναλωτών. Συνολικά υλοποιήθηκαν 10 έλεγχοι, σε παιδικές τροφές µε βάση τα δηµητριακά για βρέφη και µικρά παιδιά, και υπήρξε πλήρης συµµόρφωση µε τη νοµοθεσία. ε) Βαρέα µέταλλα και ανόργανος κασσίτερος Σκοπός του ελέγχου ήταν η διαπίστωση συµµόρφωσης µε τον Κανονισµό (ΕΚ) 1881/2006 όσον αφορά στα επίπεδα του µολύβδου, του καδµίου, του υδραργύρου και του ανόργανου κασσιτέρου σε ορισµένα είδη τροφίµων, ώστε να εξασφαλίζεται σε υψηλό επίπεδο η προστασία των καταναλωτών. Τα τρόφιµα που ελέγχθηκαν και τα µέταλλα για τα οποία εξετάσθηκαν φαίνονται παρακάτω: κονσέρβες λαχανικών (για ανόργανο κασσίτερο), (10 έλεγχοι) κονσέρβες φρούτων (για ανόργανο κασσίτερο), (9 έλεγχοι) κονσερβοποιηµένα προϊόντα τοµάτας (για ανόργανο κασσίτερο), (20 έλεγχοι) όσπρια (για µόλυβδο και κάδµιο), (17 έλεγχοι) ρύζι ή ρυζογκοφρέτες (για µόλυβδο, κάδµιο, ανόργανο και ολικό αρσενικό, (20 έλεγχοι) χυµοί φρούτων (για µόλυβδο), (10 έλεγχοι) Συνολικά έγιναν 86 έλεγχοι, ενώ δεν διαπιστώθηκαν µη συµµορφώσεις µε την νοµοθεσία Βιολογικοί Κίνδυνοι α) Έλεγχος για την ανίχνευση Salmonella spp. σε φυτικά προϊόντα (αποξηραµένα µπαχαρικά) Σκοπός ήταν η ανίχνευση της παρουσίας της Salmonella spp. σε αποξηραµένα µπαχαρικά, µε απώτερο στόχο: την διερεύνηση του επιπέδου ασφάλειας των προερχόµενων από τρίτες χώρες µπαχαρικών, στη βάση του Καν. (ΕΚ) 178/2002, τον έµµεσο έλεγχο της αποτελεσµατικότητας των συστηµάτων διασφάλισης της ασφάλειας και της ποιότητας, τα οποία εφαρµόζονται από τις παραγωγικές επιχειρήσεις και την προστασία της υγείας των καταναλωτών Προγραµµατίστηκαν 50 έλεγχοι και τελικώς υλοποιήθηκαν 44 έλεγχοι, δηλαδή το ποσοστό υλοποίησης του συγκεκριµένου προγράµµατος ήταν 86,0%. Ανιχνεύθηκαν 3 δείγµατα µη συµµορφούµενα µε τη νοµοθεσία 66

67 (σουσάµι, γλυκάνισο, κιτρινόριζα) και το ποσοστό ανίχνευσης του µικροοργανισµού στο σύνολο των ελέγχων σε αποξηραµένα µπαχαρικά ανήλθε σε 6,8% β) Ανίχνευση Listeria monocytogenes σε παιδικές τροφές Σκοπός ήταν η ανίχνευση της παρουσίας της Listeria monocytogenes σε παιδικές τροφές πρώτης και δεύτερης βρεφικής ηλικίας, µε απώτερο στόχο την προστασία της υγείας των καταναλωτών, ο έλεγχος της συµµόρφωσης, προς τα κριτήρια ασφάλειας όπως καθορίζονται στον Καν. (ΕΚ) 2073/05 και, ο έµµεσος έλεγχος της αποτελεσµατικότητας των συστηµάτων διασφάλισης της ασφάλειας και της ποιότητας, τα οποία εφαρµόζονται από τις παραγωγικές επιχειρήσεις. Προγραµµατίστηκαν 20 έλεγχοι και τελικώς υλοποιήθηκαν 18 έλεγχοι, δηλαδή το ποσοστό υλοποίησης του συγκεκριµένου προγράµµατος ήταν 90%. Όλα τα δείγµατα που εξετάστηκαν για παρουσία Listeria monocytogenes ήταν συµµορφούµενα µε τη νοµοθεσία. γ) Έλεγχος για τους ιούς Norovirus και Ηπατίτιδα Α σε τρόφιµα έτοιµα προς κατανάλωση Σκοπός του ελέγχου ήταν η προάσπιση της δηµόσιας υγείας µέσω της συµµόρφωσης διαφόρων τροφίµων µε την Ενωσιακή Νοµοθεσία (Καν. 178/2002/ΕΚ) για τους συγκεκριµένους εντερικούς ιούς, για τους οποίους κατά τα τελευταία χρόνια παρατηρήθηκε σηµαντική αύξηση κρουσµάτων. Οι έλεγχοι αφορούσαν στην ανίχνευση των ιών Ηπατίτιδα A και Norovirus I και II σε κοµµένα φρέσκα, κατεψυγµένα και αποξηραµένα φρούτα και λαχανικά. Προγραµµατίστηκαν 20 έλεγχοι ταυτόχρονα και για τους δύο ιούς οι οποίοι υλοποιήθηκαν πλήρως και συνεπώς το ποσοστό υλοποίησης του συγκεκριµένου προγράµµατος ήταν 100%. Στα δείγµατα που εξετάστηκαν δεν ανιχνεύθηκαν οι ανωτέρω ιοί ιενέργεια ελέγχων στο πλαίσιο του Εθνικού Προγράµµατος Επισήµου Ελέγχου Τροφίµων έτους 2013 µε τίτλο «Επίσηµος έλεγχος για την παρακολούθηση της ποιότητας του ελαιολάδου» Σκοπός του ελέγχου ήταν να εξακριβώσει αν τα ελαιόλαδα φέρουν ορθή επισήµανση όσον αφορά τη δηλούµενη κατηγορία και αν είναι νοθευµένα µε χαµηλότερης αξίας έλαια σύµφωνα µε τις διατάξεις του Κώδικα Τροφίµων άρθρα 11, 71, 72 και του κανονισµού 2568/91/ΕΟΚ (όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει). Οι έλεγχοι έγιναν τόσο σε εγκαταστάσεις τυποποίησης ελαιολάδου, όσο και στο στάδιο της λιανικής πώλησης. Οι έλεγχοι επεκτάθηκαν σε όλες τις κατηγορίες του ελαιολάδου (εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο, παρθένο ελαιόλαδο και ελαιόλαδο). Συνολικά πραγµατοποιήθηκαν 87 έλεγχοι και το ποσοστό υλοποίησης του προγράµµατος ανήλθε στο 87%. Από τους ανωτέρω ελέγχους προέκυψαν οι παρακάτω µη συµµορφώσεις µε τη νοµοθεσία: 6 αφορούσαν σε διακίνηση νοθευµένου ελαιολάδου (τεχνητώς κεχρωσµένα φυτικά έλαια πλην του ελαιολάδου, π.χ. ηλιέλαιο), 5 αφορούσαν σε µη συµµόρφωση µε τη δηλούµενη κατηγορία των οργανοληπτικών χαρακτηριστικών, 1 αφορούσε σε µη συµµόρφωση µε τη δηλούµενη κατηγορία τόσο των χηµικών παραµέτρων όσο και των οργανοληπτικών χαρακτηριστικών 3 αφορούσαν σε µη συµµόρφωση µε τη δηλούµενη κατηγορία των χηµικών παραµέτρων 4 αφορούσαν σε θέµατα επισήµανσης Προτεραιότητες Ειδικά σχέδια ελέγχου Έλεγχος παρουσίας φυτοπροστατευτικών ουσιών Σκοπός του ελέγχου ήταν η εξέταση της συµµόρφωσης µε την Ευρωπαϊκή και την Εθνική Νοµοθεσία όσον αφορά στα επίπεδα των υπολειµµάτων γεωργικών φαρµάκων στα τρόφιµα και η εκτίµηση της έκθεσης του καταναλωτή στα υπολείµµατα φυτοπροστατευτικών προϊόντων. Ο αριθµός των δειγµάτων τροφίµων φυτικής προέλευσης που προγραµµατίστηκαν να ελεγχθούν ήταν συνολικά 135. Το είδος και ο αριθµός των δειγµάτων φαίνεται στο συνηµµένο Πίνακα V. 67

68 Πίνακας V: Αριθµός δειγµάτων ανά είδος τροφίµων Α/Α Είδος τροφίµου Σύνολο δειγµάτων 1. Άλευρα ολικής άλεσης Βιολογικά Άλευρα ολικής άλεσης 5 3. Ξηροί καρποί Ελαιόλαδο Βιολογικό Ελαιόλαδο Όσπρια (φακές - φασόλια) Παιδικές Τροφές µε βάση τα δηµητριακά Χυµοί πορτοκαλιού ή άλλου είδους Οίνοι 20 Σύνολο δειγµάτων 135 Συνολικά πραγµατοποιήθηκαν 104 έλεγχοι παρουσίας φυτοπροστατευτικών προϊόντων σε τρόφιµα φυτικής προέλευσης και δεν διαπιστώθηκαν µη συµµόρφωσεις µε τη νοµοθεσία. Σε σχέση µε τον ετήσιο στόχο που είχε τεθεί αυτός υλοποιήθηκε σε ποσοστό 77% Έλεγχος ασφάλειας και ποιότητας των εµφιαλωµένων νερών Ο έλεγχος αφορούσε στη συµµόρφωση των εγχώριων & εισαγόµενων εµφιαλωµένων νερών (φυσικών µεταλλικών, νερών πηγής και επιτραπέζιων) µε την Ενωσιακή και Εθνική νοµοθεσία ως προς τους παρακάτω µικροβιολογικούς παράγοντες: Clostridium perfringens (συµπεριλαµβανοµένων των σπόρων), καλλιεργήσιµοι µικροοργανισµοί στους 22 ο C, καλλιεργήσιµοι µικροοργανισµοί στους 37 ο C. Επίσης πραγµατοποιήθηκαν έλεγχοι βρωµικών και σε ορισµένα νερά έγιναν έλεγχοι χρωµίου (ολικού / εξασθενούς). Οι έλεγχοι πραγµατοποιήθηκαν σε ολόκληρη την επικράτεια µε ευθύνη των Περιφερειακών ιευθύνσεων του ΕΦΕΤ στην ευρύτερη περιοχή των αρµοδιοτήτων τους σε συνεργασία κατά περίπτωση µε τις αρµόδιες ιευθύνσεις των Περιφερειακών Αυτοδιοικήσεων. Ο έλεγχος διενεργήθηκε σε εγκαταστάσεις εµφιάλωσης νερών (επιτραπέζιων, φυσικών µεταλλικών και νερών πηγής), σε αποθήκες εισαγωγής και διακίνησης καθώς και στη λιανική (κυρίως σε προϊόντα που εισάγονται από άλλες χώρες της Ε.Ε. και τρίτες χώρες). Στο επίσηµο πρόγραµµα ελέγχου διενεργήθηκαν συνολικά έλεγχοι σε 58 εµφιαλωµένα νερά (49 ελληνικής προέλευσης, 9 από άλλα κράτη µέλη ή τρίτες χώρες). Από τα αποτελέσµατα των ελέγχων διαπιστώθηκε πλήρης συµµόρφωση µε την νοµοθεσία Εθνικό Πρόγραµµα Παρακολούθησης των επιπέδων διοξινών και PCBs Σκοπός του ελέγχου ήταν η προστασία της υγείας των καταναλωτών, µέσω της συµµόρφωσης µε τον Κανονισµό (ΕΚ) αριθ. 1881/2006 όσον αφορά στα βασικά επίπεδα των πολυχλωριωµένων διβενζοδιοξινών (PCDDs), διβενζοφουρανίων (PCDFs) και παρόµοιων και µη παρόµοιων µε τις διοξίνες πολυχλωριωµένων διφαινυλίων (dioxin-like, DL-PCBs και non-dioxin-like, NDL-PCBs) σε ορισµένα είδη τροφίµων. Όσον αφορά στον έλεγχο για την παρακολούθηση των βασικών επιπέδων διοξινών, παρόµοιων µε τις διοξίνες PCBs και µη παρόµοιων µε τις διοξίνες PCBs σε τρόφιµα φυτικής προέλευσης (φυτικά έλαια), καθώς και παιδικές τροφές, σε συµµόρφωση µε τον Κανονισµό (ΕΚ) 1881/2006, η περιεκτικότητα των διοξινών και του συνόλου διοξινών, φουρανίων και παροµοίων µε τις διοξίνες PCBs ήταν πολύ χαµηλότερη από τα µέγιστα επιτρεπτά όρια ενώ και τα µη παρόµοια µε τις διοξίνες PCBs κυµάνθηκαν σε αντίστοιχα µε προηγούµενα έτη χαµηλά επίπεδα. Πραγµατοποιήθηκαν οι προβλεπόµενοι από το πρόγραµµα 13 έλεγχοι σε φυτικά έλαια και παιδικές τροφές. Στον συνηµµένο Πίνακα VI απεικονίζονται τα επίπεδα των διοξινών/φουρανίων και PCBs που παρατηρήθηκαν κατά τους ελέγχους του 2013 στα τρόφιµα αυτά. 68

69 Πίνακας VI: Επίπεδα διοξινών, φουρανίων (TEQ PCDD/F) και παρόµοιων µε τις διοξίνες PCBs (TEQ PCBs) (εκφρασµένα σε pg/g λίπους) και επίπεδα µη παρόµοιων µε τις διοξίνες PCBs (εκφρασµένα σε ng/g λίπους) Είδος Τροφίµου (Ν=Αριθµός δειγµάτων) ΦΥΤΙΚΑ ΚΑΙ ΛΙΠΗ Ελαιόλαδο (Ν=4) ΕΛΑΙΑ Λοιπά φυτικά έλαια (Ν=4) ΠΑΙ ΙΚΕΣ ΤΡΟΦΕΣ**** Τροφές για µικρά παιδιά και βρέφη (Ν=5) Μέγιστα επιτρεπτά επίπεδα * Μη παρόµοια Συνολική TEQ TEQ PCDD/F µε τις διοξίνες PCBs (PCDD/F & PCBs) *** TEQ PCDD/F TEQ PCBs pg/g λίπους pg/g λίπους ng/g λίπους ιάµεση τιµή (εύρος), pg/g λίπους 0,75 1, ,32 (0,32-0,33) 0,32 (0,32-0,32) 0,1 0,2 1,0 0,01 (0,01-0,02) Επίπεδα διοξινών, φουρανίων, παροµοίων και µη παροµοίων µε τις διοξίνες PCBs (Ανώτατα όρια συγκέντρωσης**) TEQ PCDD/F & PCBs Μη παρόµοια µε τις διοξίνες PCBs *** ιάµεση τιµή (εύρος), ng/g λίπους 0,04 (0,03-0,04) 0,36 (0,35-0,37) 1,61 (1,38-1,87) 0,02 (0,02-0,03) 0,34 (0,34-0,35) 1,47 (1,34-1,98) 0,00 (0,00-0,02) 0,01 (0,01-0,04) 0,01 (0,01-0,09) * Σύµφωνα µε τον Κανονισµό 1881/2006/ΕΚ, όπως ισχύει ** Ανώτατα όρια συγκέντρωσης: υπολογίζονται µε την υπόθεση ότι όλες οι τιµές των διαφόρων οµοειδών ουσιών κάτω από το όριο του ποσοτικού προσδιορισµού ισούνται µε το όριο του ποσοτικού προσδιορισµού. *** Άθροισµα PCB-28, PCB-52, PCB-101, PCB-138, PCB-153 και PCB-180 (ICES 6). **** Για τις παιδικές τροφές οι συγκεντρώσεις των διοξινών, φουρανίων και παροµοίων µε τις διοξίνες PCBs αναφέρονται σε pg/g νωπού προϊόντος, ενώ για τα µη παρόµοια µε τις διοξίνες PCBs σε ng/g νωπού προϊόντος. 69

70 Έλεγχος για την ανίχνευση επεξεργασίας ορισµένων τροφίµων µε ιοντίζουσα ακτινοβολία Σκοπός του ελέγχου ήταν η προστασία της υγείας των καταναλωτών, διασφαλίζοντας ότι τα ακτινοβοληµένα τρόφιµα διατίθενται στην αγορά, µόνο εφόσον συµµορφώνονται προς τις διατάξεις της ισχύουσας νοµοθεσίας. Προγραµµατίστηκαν 10 έλεγχοι σε διάφορα τρόφιµα για την ανίχνευση πιθανής επεξεργασίας τους µε ιοντίζουσα ακτινοβολία. Υλοποιήθηκαν 7 έλεγχοι, ποσοστό υλοποίησης του προγράµµατος 70%. Τα δείγµατα που εξετάστηκαν ήταν αποξηραµένα βότανα, µπαχαρικά και καρυκεύµατα (κυρίως σε µορφή σκόνης: πιπέρι κανέλλα, γαρύφαλλο κλπ) και φυτικά αρτύµατα. Όλα τα δείγµατα βρέθηκαν συµµορφούµενα µε τη νοµοθεσία ιερευνητικά πρoγράµµατα Χαρτογράφηση χαρακτηριστικών Ελληνικού Ελαιόλαδου Αντικείµενο της δράσης ήταν η συλλογή από τις κυριότερες ελαιοπαραγωγικές περιοχές της χώρας δειγµάτων εξαιρετικού παρθένου ελαιολάδου στο επίπεδο του ελαιοτριβείου, κατά τη στιγµή της παραγωγής και η εν συνεχεία εξέτασή τους σε σχέση µε τα φυσικοχηµικά και οργανοληπτικά τους χαρακτηριστικά σε τακτά χρονικά διαστήµατα. Η καταγραφή και η παρακολούθηση της συµπεριφοράς των φυσικοχηµικών και οργανοληπτικών χαρακτηριστικών των εν λόγω δειγµάτων ελαιολάδων έλαβε χώρα σε βάθος χρόνου που θα έφθανε συνολικά τους 18 µήνες από τη στιγµή της παραγωγής. Η ανωτέρω δράση υλοποιήθηκε κατά τις ελαιοκοµικές περιόδους και στο πλαίσιο συνεργασίας του ΕΦΕΤ µε το ΕΚΕΠΕ (Ελληνικό Κέντρο Εξαγωγών και Προώθησης Ελαιολάδου) Ως εργαστήρια ελέγχου χρησιµοποιήθηκαν η Χηµική Υπηρεσία Αθηνών, του Γενικού Χηµείου του Κράτους (για τον έλεγχο των φυσικοχηµικών χαρακτηριστικών του ελαιολάδου) και το Εργαστήριο Οργανοληπτικής Αξιολόγησης Παρθένου Ελαιολάδου του Ελληνικού Συνδέσµου Βιοµηχανιών και Τυποποιητών Ελαιολάδου ΕΣΒΙΤΕ (για την εξέταση των οργανοληπτικών χαρακτηριστικών του ελαιολάδου) Οι έλεγχοι έγιναν σε δύο χρονικές φάσεις: Κατά το 1ο έτος της δράσης ( ) λήφθηκαν είκοσι (20) δείγµατα εξαιρετικού παρθένου ελαιολάδου από ελαιοτριβεία εγκατεστηµένα στις κυριότερες ελαιοπαραγωγικές περιοχές της χώρας. Ο ίδιος αριθµός δειγµάτων λήφθηκε και κατά το 2ο έτος ( ) του Προγράµµατος. Η λήψη των δειγµάτων κάθε έτους πραγµατοποιήθηκε κατά τη διάρκεια της περιόδου έκθλιψης του ελαιοκάρπου, εντός του τριµήνου Νοέµβριος-Ιανουάριος. Σε κάθε περίπτωση η λήψη των δειγµάτων έπρεπε να έχει ολοκληρωθεί πριν την 31 η Ιανουαρίου κάθε έτους του προγράµµατος. Η εξέταση των δειγµάτων έγινε, σε τέσσερις διαδοχικές χρονικές στιγµές, ήτοι, άµεσα, σε 6 µήνες, σε 12 µήνες και σε 18 µήνες. Ειδικότερα, κατά την εξέταση στην πρώτη χρονική στιγµή αναλύθηκαν οι φυσικοχηµικοί παράµετροι: Οξύτητα, Υπεροξείδια, Κ (232, 270 και Κ), Λιπαρά οξέα, Κηροί, Στεριές και Πολυεστέρες. Επίσης έγιναν αναλύσεις για την περιεκτικότητα σε Πολυφασικός και Τοκοφερόλες, οι δείκτες των οποίων συνδέονται µε την θρεπτική και υγιεινή αξία του ελαιολάδου. Κατά την εξέταση στους 6, 12 και 18 µήνες έγιναν αναλύσεις για: Οξύτητα, Υπεροξείδια, Κ, Κηροί και Αλκυλεστέρες. Η Οργανοληπτική αξιολόγηση έγινε σε όλες τις προβλεπόµενες χρονικές στιγµές εξέτασης. Το σύνολο των αποτελεσµάτων των θα είναι διαθέσιµο το 2015 οπότε και θα ολοκληρών ο κύκλος των εργαστηριακών ελέγχων Έλεγχος για την παρουσία trans λιπαρών οξέων σε λίπη - έλαια Σκοπός του ελέγχου ήταν η συλλογή αξιόπιστων στοιχείων για τα επίπεδα των trans λιπαρών οξέων σε διαφορές κατηγορίες τροφίµων. Τα trans-λιπαρά οξέα είναι ένας από τους διατροφικούς παράγοντες που συγκαταλέγονται µεταξύ αυτών που συµβάλλουν στην εµφάνιση καρδιαγγειακών παθήσεων. Τα trans λιπαρά οδηγούν στην αύξηση της LDL και παράλληλα στη µείωση της HDL χοληστερόλης, καθώς και σε µια πληθώρα άλλων µεταβολικών διαταραχών που σχετίζονται µε το καρδιαγγειακό σύστηµα. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκονται σε εξέλιξη προσπάθειες για τη µείωση των επιβλαβών για την υγεία, κορεσµένων και trans λιπαρών οξέων. Στο πλαίσιο του Κανονισµού 1169/2011 έχει ζητηθεί να σταλούν στοιχεία από τα κράτη µέλη. 70

71 Προγραµµατίστηκαν 30 έλεγχοι σε λιπαρές ουσίες µε περιεκτικότητα σε λίπος µεγαλύτερη από περίπου 90%. Οι έλεγχοι διεξήχθηκαν σε σηµεία διάθεσης στην αγορά ή σε επιχειρήσεις παραγωγής αυτών. Υλοποιήθηκαν το σύνολο των προγραµµατισµένων ελέγχων, εποµένως το ποσοστό υλοποίησης του προγράµµατος ανήλθε σε 100%.\ Από τα 30 δείγµατα που εξετάστηκαν, τα: 18 ήταν βούτυρο γάλακτος, 10 ήταν φυτικά λίπη, 2 ήταν µίγµατα φυτικών λιπών µε βούτυρο γάλακτος. Η περιεκτικότητα σε trans λιπαρά οξέα (σε g/100g προϊόντος) των λιπών-ελαίων που εξετάστηκαν στο πλαίσιο του πρόγραµµατος απεικονίζεται στον παρακάτω πίνακα: Κατηγορία Αριθµός Ελάχιστη ιάµεση ειγµάτων Τιµή Τιµή Μέση Τιµή Βούτυρο γάλακτος 18 0,48 3,3 3,4 6,5 Φυτικά Λίπη 10 0,33 0,72 1,4 5,2 Μίγµατα φυτικών λιπών και βουτύρου γάλακτος Μέγιστη Τιµή 2 0, ,5 Το εύρος της περιεκτικότητας σε trans λιπαρά οξέα κυµαίνεται από 0,33 έως 6,5 g/100g προϊόντος. Ωστόσο, δείγµατα µε υψηλά επίπεδα trans λιπαρών οξέων απαντώνται τόσο στα φυτικά λίπη που εξετάστηκαν όσο και στα δείγµατα βουτύρου γάλακτος. Παρόµοια είναι η εικόνα και για τα πολύ χαµηλά επίπεδα. Συγκριτικά όµως, στα δείγµατα βούτυρου γάλακτος φαίνεται να απαντώνται περισσότερα προϊόντα µε υψηλές τιµές. Απαιτούνται περισσότερα δεδοµένα για να προκύψει σαφής εικόνα για τα επίπεδα των trans λιπαρών οξέων σε αυτή την κατηγορία τροφίµων Μέτρα για την εξασφάλιση της αποτελεσµατικότητας Μέτρα για την εξασφάλιση συµµόρφωσης των υπευθύνων επιχειρήσεων Μέτρα για την εξασφάλιση συµµόρφωσης των υπευθύνων επιχειρήσεων αποτελούν: - η υπόδειξη συστάσεων για βελτιώσεις (εκτός των περιπτώσεων που οι µη συµµορφώσεις αφορούν µη ασφαλή τρόφιµα). Ωστόσο αυτή πολλές φορές δεν συνοδεύεται από ένα αυστηρά τηρούµενο χρονοδιάγραµµα, µε αποτέλεσµα να παρατείνεται το καθεστώς εκκρεµοτήτων µιας επιχείρησης. - οι διοικητκές και ποινικές κυρώσεις σύµφωνα µε το ισχύον κυρωτικό σύστηµα για τις περιπτώσεις όπου διαπιστώνονται στοιχειοθετηµένες παραβάσεις της νοµοθεσίας, µε αποστολή των σχετικών υποθέσεων στη δικαιοσύνη Σηµειώνουµε ότι το 2013 επιβλήθηκαν 478 πρόστιµα σε επιχειρήσεις τροφίµων και µε βάση τα διαθέσιµα στοιχεία διενεργήθηκαν 119 πράξεις κατασχέσεων µη ασφαλών τροφίµων Επισηµαίνεται τέλος, ότι όσον αφορά το κυρωτικό σύστηµα, το 2013 η οµάδα εργασίας ενιαίου κυρωτικού συστήµατος συνεδρίασε επανειληµένα για να επεξεργαστεί αλλαγές που προέκυψαν από τη διαβούλευση στο σχετικό σχέδιο νόµου που είχε υποβληθεί το 2012, µε αποτέλεσµα να υποβάλλει το τελικό σχέδιο στο τέλος του έτους Μέτρα για την εξασφάλιση της αποτελεσµατικής λειτουργίας των υπηρεσιών επισήµων ελέγχων Για την αποτελεσµατική λειτουργία των υπηρεσιών επισήµων ελέγχων επισηµαίνεται ότι υπάρχει µια µόνιµη τακτική επικοινωνία µε κάθε δόκιµο τρόπο µε τις περιφερειακές και τοπικές αρµόδιες αρχές ελέγχου (τηλεφωνική, ). Επιπλέον, πραγµατοποιούνται τακτικά συσκέψεις µε τις Περιφερειακές /νσεις του ΕΦΕΤ µε σκοπό την επίλυση των εκάστοτε θεµάτων που ανακύπτουν. α) Επικαιροποίηση των διαδικασιών ελέγχου Στον τοµέα της υγιεινής τροφίµων πραγµατοποιήθηκαν έλεγχοι στη βάση πλάνων δράσης που εκπονήθηκαν στο τέλος του 2012 για την υποστήριξη των προτεραιοτήτων του ΠΟΕΣΕ στους τοµείς: του λιανικού-χονδρικού εµπορίου της µαζικής εστίασης 71

72 των τροφίµων φυτικής προέλευσης, των λοιπών επεξεργασµένων τροφίµων των υλικών σε επαφή µε τρόφιµα β) Συνεργασία Συντονισµός Κατά το έτος 2013 πραγµατοποιήθηκαν οι ακόλουθες δράσεις: Συγκρότηση 14 οµάδων εργασίας για την διαµόρφωση των προγραµµάτων Επισήµου Ελέγχου Τροφίµων έτους 2013 µε τη συµµετοχή των Κεντρικών Αρµοδίων Αρχών Ελέγχου (ΕΦΕΤ, ΥΠΑΑΤ), ΚΕΕΛΠΝΟ και των Εθνικών Εργαστηρίων (Αναφοράς και Επίσηµων) Συσκέψεις µεταξύ αρµοδίων Αρχών για την κατανοµή των ελέγχων Συσκέψεις µεταξύ του ΕΦΕΤ και άλλων Υπηρεσιών του ΥΠΑΑΤ για θέµατα κοινού ενδιαφέροντος Συσκέψεις µεταξύ του ΕΦΕΤ και του Υπουργείου Ανάπτυξης, του Υπουργείου Μεταφορών και του Γενικού Χηµείου του Κράτους για εξειδικευµένα κατά περίπτωση ζητήµατα Κατευθυντήριες οδηγίες και διευκρινήσεις σχετικά µε την εφαρµογή της ισχύουσας νοµοθεσίας από τη /νση Φυτικής Παραγωγής (Τοµέας Μεταποίησης- Τυποποίησης) Επιπλέον λαµβάνουν χώρα σε ετήσια πλέον βάση, πανελλαδικές ενηµερωτικές συναντήσεις (4 σε όλη την επικράτεια) µε τη συµµετοχή των αρχών που υλοποιούν ή/και εποπτεύουν τον έλεγχο, για την αποτελεσµατικότερη και αποδοτικότερη λειτουργία του συστήµατος ελέγχων. γ) Εκπαίδευση Συνεχίστηκαν κατά το έτος 2013 από τον ΕΦΕΤ τα σεµινάρια επιµόρφωσης των υπαλλήλων υπηρεσιών ελέγχου τα οποία αφορούσαν µεταξύ άλλων τις θεµατικές ενότητες: Επιθεώρηση συστηµάτων αυτοελέγχου (HACCP Auditing): 3 σεµινάρια, 40 ωρών έκαστο Νοµοθετικές απαιτήσεις άσκησης επισήµου ελέγχου-προανακριτική διαδικασία: 2 σεµινάρια, 24 ωρών έκαστο Επίσηµος έλεγχος στον τοµέα των υλικών σε επαφή µε τρόφιµα: 4 σεµινάρια, 24 ωρών έκαστο Επίσηµος έλεγχος στον τοµέα των πρόσθετων τροφίµων: 4 σεµινάρια, 24 ωρών έκαστο Επίσηµος έλεγχος στον τοµέα της επισήµανσης, παρουσίασης και διαφήµισης των τροφίµων: 3 σεµινάρια, 24 ωρών έκαστο Επίσηµος έλεγχος στον τοµέα ουσιών που επιµολύνουν τα τρόφιµα (Food Contaminants): 2 σεµινάρια, 24 ωρών έκαστο Επίσηµος έλεγχος στον τοµέα εµφιαλωµένων νερών και αναψυκτικών: 2 σεµινάρια, 24 ωρών έκαστο Επίσηµος έλεγχος στον τοµέα οίνου και ζύθου: 2 σεµινάρια, 24 ωρών έκαστο Επίσηµος έλεγχος στον τοµέα χυµών φρούτων, λαχανικών και προϊόντων τοµάτας: 2 σεµινάρια, 24 ωρών έκαστο Κατά το έτος 2013 η Ελλάδα συµµετείχε µε υπαλλήλους της στα εξής σεµινάρια του BTSF (Βetter Training for Safer Food) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής: «Ορθές πρακτικές στο αυξηµένο επίπεδο επίσηµων ελέγχων ορισµένων ζωοτροφών και τροφίµων µη ζωικής προέλευσης (καν. (ΕΚ) αριθ. 669/2009)». Στα σεµινάρια συµµετείχαν συνολικά 15 άτοµα, τα οποία κατανέµονται ως εξής: 4 υπάλληλοι από τις Κεντρικές αρµόδιες Αρχές, 10 επιθεωρητές από τις Αρµόδιες Αρχές Ελέγχου στα Καθορισµένα Σηµεία Εισόδου και 1 υπάλληλοι από Τελωνεία. «Επιθεώρηση συστηµάτων αυτοελέγχου HACCP, 4 υπάλληλοι «Υλικά σε επαφή µε τρόφιµα», 1 υπάλληλος «Γάλα και προϊόντα γάλακτος», 2 υπάλληλοι «Χρήση και έλεγχος των προσθέτων υλών», 2 υπάλληλοι «Κρέας και προϊόντα κρέατος», 1 υπάλληλος «Αλιεύµατα και προϊόντα αλιείας», 1 υπάλληλος «Σύνθεση τροφίµων και πληροφόρηση», 8 υπάλληλοι «Επίσηµος έλεγχος και υγιεινής των παιδικών τροφών», 3 υπάλληλοι «Έλεγχος των ρυπαντών σε τρόφιµα και ζωοτροφές», 2 υπάλληλοι «ιερεύνηση τροφιµογενών επιδηµιών», 1 υπάλληλος 72

73 «Αξιολόγηση κινδύνων στη διατροφή» 1 υπάλληλος «Αξιολόγηση κινδύνων στους γενετικά τροποποιηµένους οργανισµούς», 1 υπάλληλος 14 ελεγκτές των αρµοδίων αρχών ελέγχου προϊόντων φυτικής παραγωγής παρακολούθησαν κατά το έτος 2013 ανάλογα σεµινάρια του BTSF (πρόγραµµα εκπαίδευσης της Ε.Ε. Better Training for Safer Food) στο πεδίο ελέγχου τροφίµων. δ) Παροχή καθοδήγησης/πληροφοριών στους υπευθύνους των επιχειρήσεων τροφίµων Οι κατευθυντήριες οδηγίες που εκδόθηκαν από την ΚΑΑ (ΥΠΑΑΤ), απεστάλησαν στους φορείς και στους συνδέσµους των επιχειρήσεων, προκειµένου να ενηµερωθούν τα µέλη τους και να διευκολύνεται το έργο των αρµόδιων αρχών ελέγχου. Όσον αφορά τον ΕΦΕΤ στα πλαίσια της καθοδήγησης των υπευθύνων των επιχειρήσεων τροφίµων, ελήφθησαν οι εξής πρωτοβουλίες: Σύσκεψη µε την Πανελληνία Οµοσπονδία Εστιατόρων και Συναφών Επαγγελµάτων σχετικά µε ζητήµατα του κλάδου Υιοθέτηση και εξειδίκευση του Ευρωπαϊκού Οδηγού Υγιεινής για τα Εµφιαλωµένα Νερά σε συνεργασία µε τους αντίστοιχους επαγγελµατικούς κλάδους (ΣΕΦΥΜΕΝ και ΠΕΕΝ) τεκµηρίωσης των διαδικασιών κατά την εφαρµογή των επίσηµων ελέγχων 2.7. Συµπεράσµατα Στον τοµέα της υγιεινής τροφίµων θεωρούµε ότι οι βασικές επισηµάνσεις συνοψίζονται στα εξής: Παρά τη µείωση των πόρων, έχει γίνει προσπάθεια διατήρησης του αριθµού των ελέγχων στις επιχειρήσεις του τοµέα, σε συνδυασµό µε µια περισσότερο στοχευµένη διενέργεια επιθεωρήσεων µε στόχο τη σταθερή επιτήρηση των επιχειρήσεων και µια πιο ορθολογική διενέργεια των ελέγχων. Υπήρξε περαιτέρω βελτίωση της συνεργασίας και του συντονισµού µεταξύ των αρµοδίων αρχών σε όλα τα επίπεδα. Παραµένει η ανάγκη βελτίωσης του επιπέδου άσκησης του επισήµου ελέγχου ως προς την οµοιόµορφη διεξαγωγή του. Στον τοµέα της εκπαίδευσης συνεχίζεται σταθερά ένα πρόγραµµα που καλύπτει µεγάλο εύρος των θεµάτων του τοµέα της υγιεινής των τροφίµων όπως έχει παρατεθεί αναλυτικά παραπάνω, συµπεριλαµβανοµένων και των απαιτήσεων της νοµοθεσία των εισαγωγών, ενώ προγραµµατίστηκε η διενέργεια σεµιναρίων για την εφαρµογή TRACES. Για τον ΕΦΕΤ έχουν θεσπιστεί διαδικασίες εσωτερικών ελέγχων (audit), ωστόσο υπολείπονται αντίστοιχες διαδικασίες προς τις υπηρεσίες στις οποίες έχει γίνει µεταβίβαση αρµοδιοτήτων επισήµου ελέγχου. Οι εισαγωγικές επιχειρήσεις της χώρας παρουσιάζουν βελτιωµένη εικόνα ως προς τη συµµόρφωση µε τις απαιτήσεις της νοµοθεσίας, ενώ έχει ενισχυθεί η συνεργασία µε τις αρµόδιες αρχές ελέγχου, µε αποτέλεσµα να αντιµετωπίζονται άµεσα τα προβλήµατα που ανακύπτουν κατά την εισαγωγή. 73

74 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Πίνακας 1: Επιτόπιοι έλεγχοι έτους 2013 /ΝΣΕΙΣ Π.Ε. & ΕΦΕΤ 2013 Παρασκευαστές & Συσκευαστές ιανοµείς & Μεταφορείς 'Εµποροι (Λιανικό Εµπόριο) Επιχειρήσεις Παροχής Υπηρεσιών Παρασκευαστές που πωλούν κυρίως λιανικώς ΣΥΝΟΛΟ Αριθµός επισκέψεων για έλεγχο (έλεγχοι, επανέλεγχοι, καταγγελίες) Αριθµός επιχειρήσεων µε παραβάσεις Υγιεινή (HACCP) Γενική Υγιεινή Σύνθεση Επισήµανση & Παρουσίαση Μη ασφαλή τρόφιµα Άλλες ΣΥΝΟΛΟ ΠΑΡΑΒΑΣΕΩΝ

75 Πίνακας 3: Προγράµµατα Επισήµου Ελέγχου της Ασφάλειας και Ποιότητας των Τροφίµων α/α Προγράµµατα Επισήµου Ελέγχου της Ασφάλειας και Ποιότητας των Τροφίµων 1 Ανίχνευση Salmonella spp. Σε αποξηραµένα µπαχαρικά 2 Ανίχνευση Listeria monocytogenes σε παιδικές τροφές 3 Ηπατίτιδας Α και Norovirus σε φρούτα και λαχανικά 4 Μυκοτοξίνες 5 Βαρέα Μέταλλα και ανόργανος κασσίτερος 6 PAHs 7 3-MCPD 8 Νιτρικά 9 ιοξίνες και PCBs 10 Πρόσθετα 11 Φυτοπροστατευτικές ουσίες 12 Εµφιαλωµένα νερά 13 Ιοντίζουσας ακτινοβολία 14 Υλικά σε επαφή 15 Ποιότητα ελαιολάδου 75

76 Σχήµα 1. Αποτελέσµατα επίσηµων ελέγχων 2013 σε εφαρµογή του ΠΟΕΣΕ Αποτελέσµατα επίσηµων ελέγχων 2013 σε εφαρµογή του ΠΟΕΣΕ Σύνολο επιχειρήσεων: Συνολικός αριθµός ελέγχων: , 11,8% 5375, 6,4% 3933, 4,7% Παρασκευαστές / Συσκευαστές ιανοµείς / Μεταφορείς Λιανικό Εµπόριο Επιχ. Παροχής Υπηρεσιών 37333, 44,7% 27041, 32,4% Παρασκευαστές που πωλούν λιανικώς Σχήµα 10. Μη συµµορφώσεις 2013 σε εφαρµογή του ΠΟΕΣΕ Μη συµµορφώσεις 2013 σε εφαρµογή του ΠΟΕΣΕ 6733 παραβάσεις σε επιθεωρήσεις (%) 1115, 16,6% 1172, 17,4% Υγιεινή (HACCP) 152, 2,3% Γενική Υγιεινή Επισήµανση-Παρουσίαση Μη ασφαλή τρόφιµα 3571, 53% Σύνθεση / Νοθεία Άλλες 344, 5,1% 379, 5,6% 76

77 3. ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ 3.1. Στοιχεία που αφορούν τους επίσηµους ελέγχους, σύµφωνα µε το σηµείο 9.1 της υπ αριθµ. 2008/654/ΕΚ (L 214) Απόφασης της Επιτροπής σχετικά µε τις κατευθυντήριες γραµµές για τη σύνταξη της συνολικής έκθεσης. Στον τοµέα των βιολογικών προϊόντων, στο πλαίσιο των στρατηγικών στόχων του ΠΟΕΣΕ, προτεραιότητα ελέγχου είναι η διασφάλιση της αξιοπιστίας των βιολογικών προϊόντων και η προστασία των συµφερόντων των καταναλωτών από µη θεµιτές πρακτικές. Ακολούθως παρουσιάζονται : - στοιχεία που αφορούν την υλοποίηση των προτεραιοτήτων και των ειδικών σχεδίων ελέγχων όπως αναφέρονται ανά τοµέα στο αντίστοιχο τµήµα του κεφαλαίου 7 του ΠΟΕΣΕ - στοιχεία που αφορούν στη συνολική συµµόρφωση µε τη νοµοθεσία σύµφωνα µε το σηµείο 9.2 της υπ αριθµ. 2008/654/ΕΚ (L 214) Απόφασης της Επιτροπής - στοιχεία που αφορούν ενέργειες για την εξασφάλιση της αποτελεσµατικής λειτουργίας του ΠΟΕΣΕ, σύµφωνα µε το σηµείο 9.6 της αριθµ. 2008/654/ΕΚ (L214)Απόφασης της Επιτροπής 3.2. Στοιχεία που αφορούν στην υλοποίηση των προτεραιοτήτων και των ειδικών σχεδίων ελέγχων όπως αναφέρονται ανά τοµέα στο αντίστοιχο τµήµα του κεφαλαίου 7 του ΠΟΕΣΕ Οσο αφορά στην υλοποίηση της προτεραιότητας ελέγχου οι επίσηµοι έλεγχοι πραγµατοποιήθηκαν στα πλαίσια του καθεστώτος ελέγχου που ορίζεται στο άρθρο 27 και 28 του Κανονισµού 834/07 του Συµβουλίου «για τη βιολογική παραγωγή και την επισήµανση των βιολογικών προϊόντων και την κατάργηση του κανονισµού (ΕΟΚ) αριθ. 2092/91». Ο Κανονισµός εφαρµόζεται στα ακόλουθα γεωργικά προϊόντα, συµπεριλαµβανοµένων των προϊόντων της υδατοκαλλιέργειας, εάν τα προιόντα αυτά διατίθενται στην αγορά ή προορίζονται να διατεθούν στην αγορά: α) ζωντανά ή αµεταποίητα γεωργικά προϊόντα β) µεταποιηµένα γεωργικά προϊόντα για χρήση ως τρόφιµα γ) ζωοτροφές δ)το αγενές φυτικό πολλαπλασιαστικό υλικό και τους σπόρους για καλλιέργεια Για την επίτευξη του στόχου πραγµατοποιήθηκαν επίσηµοι έλεγχοι. Η περιγραφή των ελάχιστων απαιτήσεων ελέγχου περιλαµβάνεται στον Κανονισµό (ΕΚ) αρ. 834/07 του Συµβουλίου, στον Καν. αρ. 889/08 και το σύστηµα ελέγχου της χώρας µας θεσπίστηκε µε την ΚΥΑ αριθµ / (ΦΕΚ 157 Β ). Συνοπτική περιγραφή του συστήµατος ελέγχου βρίσκεται στο ΠΟΕΣΕ της χώρας µας, στον τοµέα «ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ» Στοιχεία που αφορούν στη συνολική συµµόρφωση µε τη νοµοθεσία σύµφωνα µε το σηµείο 9.2 της υπ αριθµ. 2008/654/ΕΚ (L 214) Απόφασης της Επιτροπής Περιλαµβάνεται η συνολική συµµόρφωση των ενταγµένων επιχειρηµατιών στο καθεστώς του κανονισµού (ΕΚ) αρ. 834/07 του Συµβουλίου καθώς και επισκόπηση των αποτελεσµάτων. Παρέχεται επισκόπηση των αποτελεσµάτων ανά στάδιο παραγωγής και αρµόδια αρχή. Το συµπέρασµα συνοδεύεται από στοιχεία για τη συχνότητα και τον τύπο της µη συµµόρφωσης καθώς και ανάλυση της µη συµµόρφωσης. Ι. Έλεγχοι που πραγµατοποιήθηκαν από τη /νση Βιολογικής Γεωργίας ως αρµόδια αρχή (αρχή εποπτείας του συστήµατος ελέγχου) σύµφωνα µε τον Καν. 834/07 και την ΚΥΑ αριθµ / (ΦΕΚ 157 Β ) Πραγµατοποιήθηκε διοικητικός έλεγχος σε 150 επιχειρηµατίες µετά από εισήγηση των ΟΕΠ, για υποβιβασµό σταδίου, επανεκκίνηση περιόδου µετατροπής, κ.α Για χρήση µη βιολογικού σπόρου µετά από διασταυρωτικό έλεγχο των στοιχείων και της ηλεκτρονικής βάσης δεδοµένων που διαχειρίζεται το τµήµα Α της ιεύθυνσης, εκδόθηκαν άδειες παρέκκλισης. Πραγµατοποιήθηκε διοικητικός έλεγχος σε 50 αιτήσεις παραγωγών για την έκδοση αδειών παρέκκλισης που αφορά την ζωική παραγωγή. 77

78 ΙΙ. Έλεγχοι που πραγµατοποιήθηκαν από τον ΕΛΓΟ «ΗΜΗΤΡΑ» - πρώην ΟΠΕΓΕΠ σε επιχειρήσεις, ως αρµόδια αρχή επίβλεψης του συστήµατος ελέγχου, σύµφωνα µε τον Καν. 834/07 και την ΚΥΑ αριθµ / (ΦΕΚ 157 Β ) Έλεγχοι που πραγµατοποιήθηκαν στους ιδιωτικούς Οργανισµούς Ελέγχου και Πιστοποίησης Στο πλαίσιο επίβλεψης και αξιολόγησης των ΟΕ&Π πραγµατοποιήθηκαν 17 επιθεωρήσεις οι οποίες αφορούν το σύνολο των Οργανισµών Ελέγχου και Πιστοποίησης οι οποίοι δραστηριοποιούνται στο πεδίο της βιολογικής γεωργίας. έλεγχοι που πραγµατοποιήθηκαν σε χώρους πώλησης ή/και διάθεσης προϊόντων βιολογικής γεωργίας. Στο πλαίσιο ελέγχων σε σηµεία λιανικής πώλησης προϊόντων βιολογικής γεωργίας πραγµατοποιήθηκαν από τον ΕΛΓΟ «ΗΜΗΤΡΑ» - πρώην ΟΠΕΓΕΠ επιτόπιοι έλεγχοι σε 5 σηµεία πώλησης στην Ελλάδα. Το αντικείµενο των ελέγχων επικεντρώθηκε κατά πρώτο λόγο στη διαπίστωση της ορθής χρήσης των επιτρεπόµενων ενδείξεων σύµφωνα µε την ισχύουσα εθνική και κοινοτική νοµοθεσία. ΙΙΙ. Έλεγχοι που πραγµατοποιήθηκαν σε επιχειρήσεις από τους φορείς ελέγχου (Εγκεκριµένοι Οργανισµοί Ελέγχου και Πιστοποίησης (ΟΕ&Π) σύµφωνα µε τον Καν. 834/07 και την ΚΥΑ αριθµ / (ΦΕΚ 157 Β ) Οι ΟΕ&Π το έτος 2013 πραγµατοποίησαν ελέγχους τήρησης του κανονισµού (ΕΚ) αρ. 834/07 του Συµβουλίου και της σχετικής εθνικής νοµοθεσίας σε επιχειρηµατίες ενταγµένους στο καθεστώς της Βιολογικής Γεωργίας. Στον ίδιο κανονισµό και στην ΚΥΑ αριθµ / (ΦΕΚ 157 Β ) στην οποία καθορίζονται συµπληρωµατικά µέτρα για την εφαρµογή του ως άνω κανονισµού ορίζεται ότι πραγµατοποιούνται : τουλάχιστο µία φορά ετησίως πλήρης φυσικός έλεγχος των ενταγµένων επιχειρήσεων και επιπλέον ι)σε τυχαία βάση αιφνιδιαστικές επισκέψεις ελέγχου βάσει της γενικής εκτίµησης κινδύνου µη συµµόρφωσης µε τους κανόνες βιολογικής παραγωγής αφού ληφθούν υπόψη τουλάχιστον τα αποτελέσµατα προηγούµενων ελέγχων,η ποσότητα των εν λόγω προϊόντων και ο κίνδυνος ανταλλαγής προϊόντων. ιι) δειγµατοληψίες για να ελέγξει αν υπάρχουν µη επιτρεπόµενα για τη βιολογική παραγωγή προϊόντα ή αν εφαρµόζονται µέθοδοι παραγωγής ασυµβίβαστες µε τους κανόνες βιολογικής παραγωγής. Ο αριθµός των τακτικών επισκέψεων ελέγχου ανά κατηγορία επιχειρηµατία και το είδος των επισκέψεων (αναγγελθείσες-αιφνίδιες) παρουσιάζονται στον ακόλουθο πίνακα 1 (στοιχεία από ΕΛΓΟ ΗΜΗΤΡΑ) : 78

79 ΠΙΝΑΚΑΣ 1 Αριθµός επιχειρηµατιών Αριθµός επιχειρηµατιών που υπεβλήθησαν στις τακτικές επισκέψεις ελέγχου Αριθµός επιχειρηµατιών που δέχθηκαν πρόσθετες επισκέψεις ελέχγου Συνολικός αριθµός επισκέψεων ελέγχου Αναγγελθείσες Αιφνίδιες Σύνολο Παραγωγοί (1) Παρασκευαστές (2) Εισαγωγείς (3) Άλλοι (4) Παραγωγοί Παρασκευαστές Εισαγωγείς Άλλοι Παραγωγοί Παρασκευαστές ΕΙσαγωγείς Άλλοι Παραγωγοί Παρασκευαστές Εισαγωγείς Άλλοι Παραγωγοί Παρασκευαστές Εισαγωγείς Άλλοι Παραγωγοί Παρασκευαστές Εισαγωγείς Άλλοι ΣΥΝΟ ΛΟ (1) παραγωγοί: περιλαµβάνονται «Παραγωγοί µόνον», «Παραγωγοί/παρασκευαστές µαζί», «Παραγωγοί/εισαγωγείς µαζί», «Παραγωγοί/παρασκευαστές/εισαγωγείς µαζί» (2)παρασκευαστές : περιλαµβάνονται «Παρασκευαστές µόνον», «Παραγωγοί/παρασκευαστές µαζί», «Παρασκευαστές/εισαγωγείς µαζί», «Παραγωγοί/παρασκευαστές/εισαγωγείς µαζί» (3) εισαγωγείς: περιλαµβάνονται «Εισαγωγείς µόνον, «Παραγωγοί/εισαγωγείς µαζί», «Παρασκευαστές/εισαγωγείς µαζί», «Παραγωγοί/παρασκευαστές/εισαγωγείς µαζί» (4) άλλοι επιχειρηµατίες που υπόκεινται στο σύστηµα ελέγχου Ο συνολικός αριθµός των ενταγµένων επιχειρηµατιών (παραγωγοί+παρασκευαστές+εισαγωγείς+άλλοι) το έτος 2013 ανέρχεται σε επιχειρηµατίες. Σε κάθε κατηγορία επιχειρηµατία περιλαµβάνονται οι επιχειρηµατίες µε βάση την κύρια δραστηριότητά τους. Στην κατηγορία παραγωγοί περιλαµβάνονται και οι παραγωγοί που παρασκευάζουν προϊόντα της δικής τους παραγωγής. Ο Πίνακας 2 που ακολουθεί αποτελεί συνέχεια του Πίνακα 1. (στοιχεία από ΕΛΓΟ «ΗΜΗΤΡΑ»). Σε αυτόν παρουσιάζονται ο αριθµός των δειγµατοληψιών προς ανάλυση και ο αριθµός των παραβάσεων του Καν. 834/07 που διαπιστώθηκαν, ο αριθµός των παρατυπιών και των καταφανών παραβάσεων που διαπιστώθηκαν από τους ΟΕ&Π κατά την διενέργεια των επίσηµων ελέγχων καθώς και ο αριθµός των κυρώσεων ή των ποινών που επιβλήθηκαν όσο αφορά την αφαίρεση των ενδείξεων για το βιολογικό µέθοδο παραγωγής α)στην παρτίδα και στην παραγωγή και β) απαγόρευση στον επιχειρηµατία να εµπορεύεται τα προϊόντα του µε επισήµανση ως βιολογικά. 79

80 ΠΙΝΑΚΑΣ 2 Αριθµός δειγµατοληψιών Αριθµός παρατυπιών ή καταφανών παραβάσεων που διαπιστώθηκαν Αριθµός κυρώσεων ή ποινών που επιβλήθηκαν Για ανάλυση Ενδεικτικών παράβασης του κανονισµού Παρατυπία Καταφανής παράβαση στην παρτίδα ή την παραγωγή(5) στον επιχειρηµατία(6) Παραγωγοί Παρασκευαστές Εισαγωγείς Άλλοι(4) Παραγωγοί Παρασκευαστές Εισαγωγείς Άλλοι(4) Παραγωγοί Παρασκευαστές Εισαγωγείς Άλλοι(4) Παραγωγοί Παρασκευαστές Εισαγωγείς Άλλοι(4) Παραγωγοί Παρασκευαστές Εισαγωγείς Άλλοι(4) Παραγωγοί Παρασκευαστές Εισαγωγείς Άλλοι(4) Σύνολο Σύνολο Άλλοι επιχειρηµατίες που υπόκεινται στο σύστηµα ελέγχου: ορίζονται από κάθε κράτος µέλος. 5 Όταν διαπιστώνεται σοβαρή παρατυπία η αρχή ή ο φορέας ελέγχου µεριµνά ώστε να µη γίνεται µνεία της βιολογικής µεθόδου παραγωγής στην επισήµανση και τη διαφήµιση για το σύνολο της παρτίδας ή του κύκλου παραγωγής που θίγονται (άρθρο 30 παράγραφος 1, του κανονισµού 834/2007 του Συµβουλίου) 6 Όταν διαπιστώνεται κατάφωρη παράβαση ή παράβαση µε παρατεταµένο αποτέλεσµα, η αρχή ή ο φορέας ελέγχου απαγορεύει στην ενεχόµενη επιχείριση να εµπορεύεται προιόντα µε µνεία της βιολογικής µεθόδου (άρθρο 30 παράγραφος 1, του κανονισµού 834/2007 του Συµβουλίου) 80

81 Πιο αναλυτικά, ο αριθµός των δειγµάτων για ανάλυση σε προϊόντα στο σύνολο των επιχειρηµατιών ανέρχεται σε Συγκρίνοντας τον αριθµό των δειγµάτων που οδηγήθηκαν προς ανάλυση µε τις παραβάσεις που βεβαιώθηκαν προκύπτει ότι για το σύνολο των επιχειρηµατιών από τα δείγµατα βρέθηκε ότι υπάρχει ένδειξη παράβασης του Καν. 834/07 σε 100 δηλαδή ποσοστό 8,1%. Όσο αφορά στον αριθµό των παρατυπιών και των καταφανών παραβάσεων σε σύγκριση µε τον αριθµό των επιχειρηµατιών προκύπτει ότι : - για το σύνολο των επιχειρηµατιών (23.536) βεβαιώθηκαν 396 παρατυπίες και καταφανείς παραβάσεις ήτοι ποσοστό 1,68 %, από τις οποίες οι καταφανείς παραβάσεις (70) αποτελούν το 0,29 % επί του συνόλου των επιχειρηµατιών. Με βάση τις ως άνω παρατυπίες ή καταφανείς παραβάσεις επιβλήθηκαν κυρώσεις : - σε 359 περιπτώσεις που αφορούν αφαίρεση των ενδείξεων περί του βιολογικού τρόπου παραγωγής από ολόκληρη την παρτίδα ή την παραγωγή ή/και υποβιβασµό σταδίου καθώς και απαγόρευση σε επιχειρηµατίες να εµπορεύονται προϊόντα µε µνεία της βιολογικής µεθόδου. IV. Ανάλυση της µη συµµόρφωσης Η ανάλυση της µη συµµόρφωσης αποτελεί τµήµα της διαδικασίας για τον καθορισµό των κατάλληλων διορθωτικών µέτρων ώστε να εξασφαλιστεί η αποτελεσµατική λειτουργία του συστήµατος ελέγχου. Από τους πιο πάνω ελέγχους διαπιστώνονται µη συµµορφώσεις ο αριθµός των οποίων παρουσιάζεται στον Πίνακα 2. Οι παρατυπίες αφορούσαν κυρίως την παράλληλη καλλιέργεια, την χρήση µη βιολογικής προέλευσης πολλαπλασιαστικού υλικού χωρίς την απαιτούµενη άδεια και την µη τήρηση αρχείων. Αιτία των µη συµµορφώσεων είναι κυρίως η διάρθρωση των αγροτικών εκµεταλλεύσεων και η ελλιπής γνώση της σχετικής νοµοθεσίας (τόσο της νοµοθεσίας για τα βιολογικά προϊόντα όσο και της γενικότερης σχετικής νοµοθεσίας) από τους επιχειρηµατίες Στοιχεία που αφορούν ενέργειες για την εξασφάλιση της αποτελεσµατικής λειτουργίας του ΠΟΕΣΕ, σύµφωνα µε το σηµείο 9.6 της αριθµ. 2008/654/ΕΚ (L214) Απόφασης της Επιτροπής Το έτος 2013 πραγµατοποιήθηκε το πρόγραµµα BTSF (Beter Training for Safer Food) της Ευρωπαικής Επιτροπής µε τίτλο Υποστήριξη των Ενωσιακών ελέγχων στα κράτη-µέλη και τρίτες χώρες, στο οποίο συµµετείχαν υπάλληλοι από τον ΕΛΓΟ «ΗΜΗΤΡΑ». 81

82 4. ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΗΣ ΟΝΟΜΑΣΙΑΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ (ΠΟΠ) ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΗΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗΣ ΕΝ ΕΙΞΗΣ (ΠΓΕ) 4.1. Συστήµατα ελέγχου Οι επίσηµοι έλεγχοι πραγµατοποιούνται στo πλαίσιo του Κανονισµού (ΕΕ)1151/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου «για τα συστήµατα ποιότητας των γεωργικών προϊόντων και τροφίµων» και σε εφαρµογή της ΚΥΑ αριθµ / (406 Β ), όπως έχει τροποποιηθεί από τις ΚΥΑ αριθ / (694 Β ) και / (1683 Β ) Ένταξη στο σύστηµα ελέγχου Η παραγωγή ή/και συσκευασία, µε σκοπό την εµπορία γεωργικών προϊόντων ή τροφίµων ΠΟΠ και ΠΓΕ, του κοινοτικού συµβόλου, καθώς και του σήµατος του ΕΛ.Γ.Ο. ΗΜΗΤΡΑ (πρώην ΟΠΕΓΕΠ), προϋποθέτει την ένταξη του ενδιαφερόµενου στο σύστηµα ελέγχου κατόπιν σχετικής έγκρισης. Για τον παραπάνω σκοπό, ο ενδιαφερόµενος υποβάλλει «Αίτηση για Ένταξη στο Σύστηµα Ελέγχου και Πιστοποίησης Προϊόντων ΠΟΠ και ΠΓΕ» προς τον ΕΛ.Γ.Ο. ΗΜΗΤΡΑ. Ο ενδιαφερόµενος υποβάλει διαφορετική ανεξάρτητη αίτηση για κάθε ΠΟΠ ή και ΠΓΕ που θέλει να χρησιµοποιήσει. Ο ΕΛ.Γ.Ο. ΗΜΗΤΡΑ, αφού προβεί σε έλεγχο αξιολόγησης της κάθε αίτησης και των σχετικών δικαιολογητικών που υποβάλλονται µε αυτήν, και πραγµατοποιήσει επιτόπιο έλεγχο στις εγκαταστάσεις του ενδιαφεροµένου εγκρίνει ή απορρίπτει την αίτηση. Στην περίπτωση αποδοχής της αίτησης, υπογράφεται µεταξύ του ενδιαφεροµένου και του ΕΛ.Γ.Ο. ΗΜΗΤΡΑ, «Σύµβαση Ένταξης στο Σύστηµα Ελέγχου» Επιτόπιοι Έλεγχοι Κατά το στάδιο της εξέτασης των αιτήσεων για ένταξη στο σύστηµα ελέγχου των ενδιαφεροµένων επιχειρήσεων, διενεργείται επιτόπιος έλεγχος στις εγκαταστάσεις των επιχειρήσεων. Ο έλεγχος αυτός αφορά στην εξακρίβωση της δυνατότητας της συγκεκριµένης επιχείρησης να παράγει σύµφωνα µε τις προδιαγραφές, τα γεωργικά προϊόντα ή τρόφιµα ΠΟΠ ή ΠΓΕ για τα οποία ενδιαφέρεται. Επιπλέον, διενεργούνται τακτικοί ή/και αιφνιδιαστικοί έλεγχοι. Οι αιφνιδιαστικοί έλεγχοι πραγµατοποιούνται ιδίως κατόπιν καταγγελιών, υπόνοιας ή/και µετά από ενηµέρωση από άλλες αρχές ελέγχου κατά την διενέργεια ελέγχων της αρµοδιότητάς τους. Ειδικότερα, οι επιτόπιοι έλεγχοι διενεργούνται: α. Σε επιχειρήσεις που έχουν τύχει έγκρισης. Oι εν λόγω έλεγχοι αφορούν: - στην ορθή τήρηση των προδιαγραφών, σύµφωνα µε τις οποίες το γεωργικό προϊόν ή τρόφιµο έχει καταχωριστεί ως ΠΟΠ ή ΠΓΕ, τόσο στο στάδιο του πρωτογενούς τοµέα παραγωγής, µε διενέργεια επιτόπιων δειγµατοληπτικών ελέγχων σε γεωργικές ή κτηνοτροφικές εκµεταλλεύσεις, όσο και στην παραγωγή, µεταποίηση, επεξεργασία, αποθήκευση, διακίνηση και στην εµπορία των εν λόγω γεωργικών προϊόντων ή τροφίµων καθώς και - στην ορθή χρήση της επισήµανσης, παρουσίασης και διαφήµισης των γεωργικών προϊόντων και τροφίµων. β. Στα σηµεία χονδρικής και λιανικής πώλησης των εν λόγω προϊόντων, ήτοι σε κάθε είδους κατάστηµα, χώρο πώλησης ή/και διάθεσης γεωργικών προϊόντων και τροφίµων µε ενδείξεις ΠΟΠ ή ΠΓΕ, προκειµένου να προστατευτούν οι καταχωρισµένες ονοµασίες, ενδείξεις, το κοινοτικό σύµβολο καθώς και το σήµα του ΕΛ.Γ.Ο. ΗΜΗΤΡΑ. γ. Σε πάσης φύσεως διαφηµιστικό υλικό που περιέρχεται σε γνώση των ελεγκτικών οργάνων. Τα κλιµάκια ελεγκτών που διενεργούν τους ελέγχους του παρόντος άρθρου, δύνανται ιδίως να προβαίνουν σε: - ειγµατοληψίες ή/και παραγγελίες εργαστηριακών αναλύσεων των εν λόγω γεωργικών προϊόντων και τροφίµων για τον προσδιορισµό των ποιοτικών και τυπικών χαρακτηριστικών τους σύµφωνα µε τις προδιαγραφές καταχώρισής τους 82

83 - ελέγχους των χρησιµοποιούµενων ονοµασιών, ενδείξεων, του κοινοτικού συµβόλου καθώς και της σήµανσης πιστοποίησης - αξιοποίηση κάθε άλλου στοιχείου που µπορεί να οδηγήσει τον έλεγχο σε ακριβή συµπεράσµατα Κυρώσεις Εφόσον κατά τη διενέργεια των ελέγχων ή κατόπιν τεκµηριωµένων καταγγελιών, διαπιστώνονται παρατυπίες ή παραβάσεις της κοινοτικής ή και εθνικής νοµοθεσίας που αφορούν στις καταχωρισµένες ονοµασίες γεωργικών προϊόντων ή τροφίµων, επιβάλλονται διοικητικές κυρώσεις και πρόστιµα. Η διαδικασία επιβολής των κυρώσεων περιλαµβάνει εξέταση από πρωτοβάθµια επιτροπή κυρώσεων και σε περίπτωση ένστασης από τον εµπλεκόµενο επιχειρηµατία εξέταση της υπόθεσης από δευτεροβάθµια επιτροπή εξέτασης παρατυπιών και παραβάσεων. Το 2013, 84 επιχειρηµατίες έχουν παραπεµφθεί στην πρωτοβάθµια επιτροπή παρατυπιών και παραβάσεων Αριθµός πραγµατοποιηθέντων ελέγχων ιοικητικοί Έλεγχοι Αριθµός Ελέγχων Αριθµός επιχειρήσεων Επιτόπιοι Έλεγχοι Αριθµός Ελέγχων Αριθµός επιχειρήσεων Α) Επιχειρήσεις ελαιολάδων και λοιπών φυτικών προϊόντων Β) Επιχειρήσεις παραγωγής τυριών Γ) Έλεγχος στην αγορά 53 Σηµειώνεται ότι για κάθε επιχείρηση µπορεί να πραγµατοποιούνται πολλαπλοί διοικητικοί και επιτόπιοι έλεγχοι, λόγω του ότι κάθε επιχείρηση µπορεί να υποβάλει αιτήσεις για περισσότερες της µιας ΠΟΠ και ΠΓΕ Αποτελέσµατα ελέγχων 2013 Ανάλυση αποτελεσµάτων Έλεγχοι πριν τη θέση στην αγορά Α. Επιχειρήσεις παραγωγής τυριών Πραγµατοποιήθηκαν διοικητικοί έλεγχοι στο σύνολο των αιτήσεων που υποβλήθηκαν στις αρµόδιες αρχές, δηλαδή 663 διοικητικοί έλεγχοι. Σύµφωνα µε το Εθνικό σύστηµα ελέγχων διενεργήθηκαν επιτόπιοι έλεγχοι για 151 αιτήσεις, σε 98 επιχειρήσεις. Από τις 663 αιτήσεις που υποβλήθηκαν : Οι 21 απορρίφθηκαν, τέθηκαν στο αρχείο και δεν επιτράπηκε η χρήση της αντίστοιχης ΠΟΠ ή ΠΓΕ για 594 διαπιστώθηκε πλήρης συµµόρφωση και χορηγήθηκε ή ανανεώθηκε η πιστοποίηση και για 48 εκκρεµούσε η ολοκλήρωση των διαδικασιών πιστοποίησης µέχρι το τέλος του 2013 Σηµειώνεται ότι η απόλυτη συµφωνία σε επίπεδο επιχειρήσεων δεν είναι εφικτή, δεδοµένου ότι η µία επιχείρηση είναι δυνατόν να έχει πιστοποιηθεί ή να απορριφθεί για ένα προϊόν και όχι για κάποιο άλλο. 83

84 Β. Επιχειρήσεις παραγωγής ελαιολάδων και άλλων φυτικών προϊόντων Πραγµατοποιήθηκαν διοικητικοί έλεγχοι στο σύνολο των αιτήσεων που υποβλήθηκαν στις αρµόδιες αρχές, δηλαδή 416 διοικητικοί έλεγχοι. Σύµφωνα µε το Εθνικό σύστηµα ελέγχων διενεργήθηκαν επιτόπιοι έλεγχοι για 229 αιτήσεις, σε 158 επιχειρήσεις. Από τις 416 αιτήσεις που υποβλήθηκαν οι 66 αιτήσεις απορρίφθηκαν, τέθηκαν στο αρχείο και δεν επιτράπηκε η χρήση της αντίστοιχης ΠΟΠ ή ΠΓΕ για 350 αιτήσεις διαπιστώθηκε πλήρης συµµόρφωση και χορηγήθηκε ή ανανεώθηκε η πιστοποίηση και Έλεγχοι προϊόντων ΠΟΠ/ΠΓΕ στην αγορά Κατά τη διάρκεια του έτους 2013 για τα προϊόντα ΠΟΠ/ΠΓΕ διενεργήθηκαν έλεγχοι σε 53 χώρους διάθεσης προϊόντων ΠΟΠ/ΠΓΕ. Οι 19 έγιναν στην ευρύτερη περιοχή των Αθηνών και οι λοιποί 34 διάσπαρτα στις Περιφέρειες της χώρας. Από τα 74 προϊόντα που καταγράφηκαν µε παραβάσεις τα 28 αφορούσαν σε προϊόντα ζωικής προέλευσης και τα 46 αφορούσαν σε προϊοντα φυτικής προέλευσης. Για το λόγο αυτό, 56 επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην παραγωγή, επεξεργασία ή και εµπορία των παραπάνω προϊόντων παραπέµφθηκαν στην πρωτοβάθµια επιτροπή εξέτασης παρατυπιών και παραβάσεων. Σηµειώνεται ότι η κάθε επιχείρηση µπορεί να παραπέµφθηκε πέραν της µιας φοράς για το ίδιο ή άλλο προϊόν της και κατά συνέπεια ο συνολικός αριθµός των παραποµπών είναι µεγαλύτερος. Σε 20 από τα 53 σηµεία χονδρικής και λιανικής πώλησης που διενεργήθηκαν έλεγχοι, διαπιστώθηκε τοποθέτηση στην αγορά 33 προϊόντων που έφεραν επί της επισήµανσής τους καταχωρισµένες ονοµασίες, ενδείξεις, σύµβολα ή σήµατα ΠΟΠ-ΠΓΕ τα οποία διακινήθηκαν από επιχειρήσεις που δεν ήταν ενταγµένες στο σύστηµα ελέγχου και πιστοποίησης του ΕΛΓΟ- ΗΜΗΤΡΑ Συµπεράσµατα Πραγµατοποιήθηκαν συνολικά 380 επιτόπιοι έλεγχοι και 1079 διοικητικοί έλεγχοι. Συγκριτικά µε τα προηγούµενα χρόνια, παρατηρείται αυξητική τάση της συµµόρφωσης των επιχειρήσεων µε τις απαιτήσεις της εθνικής και κοινοτικής νοµοθεσίας. Επιπλέον, διενεργήθηκαν έλεγχοι σε 53 χώρους διάθεσης προϊόντων ΠΟΠ/ΠΓΕ. Παραπέµφθηκαν στην πρωτοβάθµια επιτροπή παρατυπιών και παραβάσεων 84 περιπτώσεις. 5. Στατιστικά στοιχεία για την παραγωγή ΠΟΠ-ΠΓΕ προϊόντων ζωικής και φυτικής προέλευσης για το έτος Παραγωγή προϊόντων Π.Ο.Π. ζωικής προέλευσης (σε Kg) επιχειρήσεων ενταγµένων στο Σύστηµα Ελέγχου και Πιστοποίησης του Οργανισµού για τo έτos 2013 Α/Α ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ Ποσότητα σε Kg 1 Π.Ο.Π. ΦΕΤΑ Π.Ο.Π. ΚΑΣΕΡΙ Π.Ο.Π. ΚΕΦΑΛΟΓΡΑΒΙΕΡΑ Π.Ο.Π. ΓΡΑΒΙΕΡΑ ΚΡΗΤΗΣ

85 5 Π.Ο.Π. ΜΑΝΟΥΡΙ Π.Ο.Π. ΓΡΑΒΙΕΡΑ ΝΑΞΟΥ Π.Ο.Π. ΚΑΤΙΚΙ ΟΜΟΚΟΥ Π.Ο.Π. ΚΑΛΑΘΑΚΙ ΛΗΜΝΟΥ Π.Ο.Π. ΓΑΛΟΤΥΡΙ Π.Ο.Π. ΛΑ ΟΤΥΡΙ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ Π.Ο.Π. ΣΦΕΛΑ Π.Ο.Π. ΜΠΑΤΖΟΣ Π.Ο.Π. ΣΑΝ ΜΙΧΑΛΗ Π.Ο.Π. ΠΗΧΤΟΓΑΛΟ ΧΑΝΙΩΝ Π.Ο.Π. ΚΟΠΑΝΙΣΤΗ Π.Ο.Π. ΞΥΝΟΜΥΖΗΘΡΑ ΚΡΗΤΗΣ Π.Ο.Π. ΑΝΕΒΑΤΟ Π.Ο.Π. ΦΟΡΜΑΕΛΛΑ ΑΡΑΧΩΒΑΣ Π.Ο.Π. ΓΡΑΒΙΕΡΑ ΑΓΡΑΦΩΝ 0 20 Π.Ο.Π. ΜΕΤΣΟΒΟΝΕ 0 21 Π.Ο.Π. ΞΥΓΑΛΟ ΣΗΤΕΙΑΣ 0 22 Π.Ο.Π. ΑΥΓΟΤΑΡΑΧΟ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ Π.Ο.Π. ΚΑΤΣΙΚΑΚΙ ΕΛΑΣΣΩΝΑΣ Π.Ο.Π. ΑΡΝΑΚΙ ΕΛΑΣΣΩΝΑΣ ιακινούµενες ποσότητες προϊόντων Π.Ο.Π./Π.Γ.Ε φυτικής προέλευσης (σε Kg) ενταγµένων επιχειρήσεων στο Σύστηµα Ελέγχου και Πιστοποίησης του Οργανισµού για το έτος 2013 Α/Α ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΡΟΙΟΝΤΟΣ Ποσότητα σε Kg 1 ΑΓΟΥΡΕΛΑΙΟ ΧΑΛΚΙ ΙΚΗΣ ΠΟΠ 0 2 ΑΚΤΙΝI ΙΟ ΠΙΕΡIΑΣ ΠΓΕ ΑΚΤΙΝI ΙΟ ΣΠΕΡΧΕΙΟΥ ΠΟΠ ΑΠΟΚOΡΩΝΑΣ ΧΑΝIΩΝ ΚΡΗΤΗΣ ΠΟΠ ΑΡΧAΝΕΣ ΗΡΑΚΛΕIΟΥ ΚΡΗΤΗΣ ΠΟΠ 0 6 ΒOΡΕΙΟΣ ΜΥΛΟΠOΤΑΜΟΣ ΡΕΘΥΜΝΗΣ ΚΡΗΤΗΣ ΠΟΠ ΒΙAΝΝΟΣ ΗΡΑΚΛΕIΟΥ ΚΡΗΤΗΣ ΠΟΠ ΕΛΙA ΚΑΛΑΜAΤΑΣ ΠΟΠ

86 9 ΕΞΑΙΡΕΤΙΚO ΠΑΡΘEΝΟ ΕΛΑΙOΛΑ Ο ΘΡΑΨΑΝO ΠΟΠ 0 10 ΕΞΑΙΡΕΤΙΚO ΠΑΡΘEΝΟ ΕΛΑΙOΛΑ Ο ΣΕΛΙΝΟ ΚΡΗΤΗΣ ΠΟΠ 0 11 ΕΞΑΙΡΕΤΙΚO ΠΑΡΘEΝΟ ΕΛΑΙOΛΑ Ο ΤΡΟΙΖΗΝIΑ ΠΟΠ 0 12 ΖAΚΥΝΘΟΣ ΠΓΕ ΘAΣΟΣ ΠΓΕ ΘΡΟΥΜΠΑ ΘAΣΟΥ ΠΟΠ ΚΑΛΑΜAΤΑ ΠΟΠ ΚΕΛΥΦΩΤO ΦΥΣΤIΚΙ ΦΘΙΩΤΙ ΑΣ ΠΟΠ ΚΕΡAΣΙΑ ΤΡΑΓΑΝA ΡΟ ΟΧΩΡIΟΥ ΠΟΠ* - 18 ΚΟΛΥΜΒAΡΙ ΧΑΝIΩΝ ΚΡΗΤΗΣ ΠΟΠ ΚΟΝΣΕΡΒΟΛΙA ΑΜΦIΣΣΗΣ ΠΟΠ ΚΟΝΣΕΡΒΟΛΙA ΑΡΤΑΣ ΠΓΕ 0 21 ΚΟΝΣΕΡΒΟΛΙA ΑΤΑΛAΝΤΗΣ ΠΟΠ 0 22 ΚΟΝΣΕΡΒΟΛΙA ΠΗΛIΟΥ ΒOΛΟΥ ΠΟΠ 0 23 ΚΟΝΣΕΡΒΟΛΙA ΡΟΒIΩΝ ΠΟΠ 0 24 ΚΟΝΣΕΡΒΟΛΙA ΣΤΥΛI ΑΣ ΠΟΠ ΚΟΡΙΝΘΙΑΚΗ ΣΤΑΦI Α ΒΟΣΤIΤΣΑ ΠΟΠ ΚΡOΚΟΣ ΚΟΖAΝΗΣ ΠΟΠ ΚΡΑΝI Ι ΑΡΓΟΛI ΑΣ ΠΟΠ ΚΡΗΤΙΚO ΠΑΞΙΜA Ι ΠΓΕ ΚΡΟΚΕEΣ ΛΑΚΩΝIΑΣ ΠΟΠ* - 30 ΛΑΚΩΝIΑ ΠΓΕ ΛΕΣΒΟΣ Η ΜΥΤΙΛΗΝΗ ΠΓΕ ΛΥΓΟΥΡΙO ΑΣΚΛΗΠΙΕIΟΥ ΠΟΠ ΜΑΣΤIΧΑ ΧIΟΥ ΠΟΠ ΜΑΣΤΙΧEΛΑΙΟ ΧIΟΥ ΠΟΠ ΜΕΛΙ ΕΛAΤΗΣ ΜΑΙΝAΛΟΥ ΒΑΝIΛΙΑ ΠΟΠ* - 36 ΜΗΛΑ ΖΑΓΟΡAΣ ΠΗΛIΟΥ ΠΟΠ ΜΗΛΑ ΝΤΕΛIΣΙΟΥΣ ΠΙΛΑΦA ΤΡΙΠOΛΕΩΣ ΠΟΠ ΜΗΛΟ ΚΑΣΤΟΡΙAΣ ΠΓΕ ΞΕΡA ΣΥΚΑ ΚΥΜΗΣ ΠΟΠ ΞΗΡΑ ΣΥΚΑ ΤΑΞΙΑΡΧΗ ΠΟΠ ΟΛΥΜΠIΑ ΠΓΕ ΠΑΤAΤΑ ΚAΤΩ ΝΕΥΡΟΚΟΠIΟΥ Ν. ΡAΜΑΣ ΠΓΕ ΠΕΖA ΗΡΑΚΛΕIΟΥ ΚΡΗΤΗΣ ΠΟΠ ΠΕΤΡIΝΑ ΛΑΚΩΝIΑΣ ΠΟΠ* - 45 ΠΡΑΣΙΝΕΣ ΕΛΙΕΣ ΧΑΛΚΙ ΙΚΗΣ ΠΟΠ ΠΡΕΒΕΖΑ ΠΓΕ 0 47 ΡΟ ΟΣ ΠΓΕ* - 48 ΡΟ AΚΙΝΑ ΝAΟΥΣΑΣ ΠΟΠ ΣΗΤΕIΑ ΛΑΣΙΘIΟΥ ΚΡΗΤΗΣ ΠΟΠ ΣΤΑΦΙ Α ΖΑΚΥΝΘΟΥ ΠΟΠ 0 51 ΤΣΑΚΩΝΙΚΗ ΜΕΛΙΤΖAΝΑ ΛΕΩΝΙ IΟΥ ΠΟΠ ΤΣΙΚΛΑ ΧIΟΥ ΠΟΠ ΦΑΒΑ ΣΑΝΤΟΡΙΝΗΣ ΠΟΠ ΦΑΣOΛΙΑ (ΓIΓΑΝΤΕΣ ΕΛEΦΑΝΤΕΣ) ΚΑΣΤΟΡΙAΣ ΠΓΕ ΦΑΣOΛΙΑ (ΓIΓΑΝΤΕΣ ΕΛEΦΑΝΤΕΣ) ΠΡΕΣΠΩΝ 55 ΦΛΩΡΙΝΑΣ ΠΓΕ ΦΑΣOΛΙΑ (ΠΛΑΚE ΜΕΓΑΛOΣΠΕΡΜΑ) ΠΡΕΣΠΩΝ ΦΛΩΡΙΝΑΣ ΠΓΕ ΦΙΡΙΚΙ ΠΗΛΙΟΥ ΠΟΠ ΦΟΙΝIΚΙ ΛΑΚΩΝIΑΣ ΠΟΠ ΦΥΣΤIΚΙ ΑIΓΙΝΑΣ ΠΟΠ ΧΑΝΙA ΚΡΗΤΗΣ ΠΓΕ Μηδέν (0)= εν υπήρχε παραγωγή για το έτος

87 Πίνακας προϊόντων για τα οποία οι πιστοποιηµένες επιχειρήσεις δεν απέστειλαν στοιχεία για το έτος 2013 Ποσότητες ΚΕΡAΣΙΑ ΤΡΑΓΑΝA ΡΟ ΟΧΩΡIΟΥ ΠΟΠ ΚΡΟΚΕEΣ ΛΑΚΩΝIΑΣ ΠΟΠ ΜΕΛΙ ΕΛAΤΗΣ ΜΑΙΝAΛΟΥ ΒΑΝIΛΙΑ ΠΟΠ - 4 ΠΕΤΡIΝΑ ΛΑΚΩΝIΑΣ ΠΟΠ ΡΟ ΟΣ ΠΓΕ Παύλα (-)= δεν εστάλησαν στοιχεία από τις επιχειρήσεις 5. ΚΑΝΟΝΕΣ ΕΜΠΟΡΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΖΩΙΚΗΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ Α. ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗΣ ΒΟΕΙΟΥ ΚΡΕΑΤΟΣ & ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΟ ΒΟΕΙΟ ΚΡΕΑΣ ΣΕ ΟΛΑ ΤΑ ΣΤΑ ΙΑ ΕΜΠΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΙ ΒΑΣΕΙ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΥ 1Β ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 1 ΤΟΥ ΚΑΝ 882/2004 ΣΤΟΥΣ ΤΟΜΕΙΣ ΚΡΕΑΤΟΣ ΚΑΙ ΓΑΛΑΚΤΟΣ 1. Οι έλεγχοι για την επισήµανση του βόειου κρέατος από το 2009 διεξάγονται ταυτόχρονα µε τους ελέγχους στο πλαίσιο της παραγράφου 1β του άρθρου 1 του Καν (ΕΚ) 882/2004 ο οποίος θεσπίζει γενικούς κανόνες για τη διεξαγωγή επισήµων ελέγχων συµµόρφωσης µε τα µέτρα που έχουν ως στόχο, «τη διασφάλιση θεµιτών πρακτικών κατά το εµπόριο ζωοτροφών και τροφίµων και την προστασία των συµφερόντων των καταναλωτών, συµπεριλαµβανοµένης της επισήµανσης των ζωοτροφών και των τροφίµων και άλλων µορφών ενηµέρωσης των καταναλωτών», όπως επί λέξει αναφέρεται στον παραπάνω κανονισµό. Οι έλεγχοι πραγµατοποιούνται στο πλαίσιο της αριθ. 412/8932/ ΚΥΑ(ΦΕΚ 149Β) που αντικατέστησε την αριθ / ΚΥΑ(ΦΕΚ631Β) και την αριθ / ΚΥΑ (ΦΕΚ 631Β), από κλιµάκια των Περιφερειακών Ενοτήτων των Περιφερειών και του ΕΛ.Γ.Ο ΗΜΗΤΡΑ. Για το έτος 2013 παραθέτουµε τα στοιχεία του συνολικού αριθµού των ελέγχων και των παραβάσεων παρουσιάζονται στον Πίνακα 1. Πίνακας 1. Συγκεντρωτικοί έλεγχοι από υπηρεσίες των Περιφερειακών Ενοτήτων των Περιφερειών Συνολικός αριθµός Ελέγχων Παραβάσεις 419 Ο αριθµός των ελέγχων είναι αυξηµένος περίπου κατά 1,22%σε σχέση µε το Παραµένουν τα προβλήµατα που έχουν προκύψει από τη συγχώνευση των αρµόδιων φορέων, καθώς και το ζήτηµα της διασφάλισης επαρκών πόρων για τη βελτίωση εφαρµογής του συστήµατος. Σε όλες τις περιπτώσεις παραβάσεων έγιναν οι απαραίτητες συστάσεις. Η Υπηρεσία µας βρίσκεται σε συνεχή επαφή µε τις εµπλεκόµενες υπηρεσίες και φορείς προκειµένου να αντιµετωπιστεί το µεγαλύτερο µέρος των προβληµάτων που προέκυψαν από τους ελέγχους. 2. Στο πλαίσιο εφαρµογής της ΚΥΑ 412/8932/ (ΦΕΚ 149 Β) που αντικατέστησε την / ΚΥΑ (ΦΕΚ 631Β / ), έχουν διενεργηθεί το 2013, έλεγχοι, εκ των οποίων προτάθηκε επανέλεγχος σε 518 επιχειρήσεις, δόθηκαν συστάσεις σε 388 επιχειρήσεις και προτάθηκαν για πρόστιµο 219 επιχειρήσεις (Πίνακας 2). 87

88 Πίνακας 2. Εκθέσεις Ελέγχου (Κρέας) 2013 ( Στοιχεία από ΕΛΓΟ ΗΜΗΤΡΑ ) ραστηριότητα Επανέλεγχος Πρόταση για πρόστιµο Όλα καλώς Σύσταση Σύνολο Εκθέσεων Έµπορος Κρεοπωλείο Σφαγείο Γενικό Άθροισµα Τοµέας Γάλακτος και Γαλακτοκοµικών Προϊόντων Βάσει του άρθρου 1β του Καν. (ΕΚ) 882/2004 επίσηµοι έλεγχοι στον γαλακτοκοµικό τοµέα υλοποιούνται βάσει της υπ αριθ /2011 (Β 1721) µε θέµα «αντικατάσταση της υπ' αριθµ /2006 (Β 1414) Κοινής Υπουργικής Απόφασης µε θέµα "Μέτρα για τον έλεγχο της παραγωγής, αξιοποίησης, µεταποίησης, τυποποίησης, διακίνησης και εµπορίας για το γάλα και τα γαλακτοκοµικά προϊόντα"». Στο πλαίσιο της υλοποίησης της ανωτέρω απόφασης στη διάρκεια του 2013 έχουν να επισηµανθούν τα παρακάτω: Συνολικά πραγµατοποιήθηκαν 122 έλεγχοι και βρέθηκαν µη συµµορφώσεις σε 69 περιπτώσεις. Από αυτές τις µη συµµορφώσεις σοβαρές κρίθηκαν οι 13 και αυτές διαβιβάστηκαν στην κεντρική αρµόδια υπηρεσία για την αξιολόγηση επιβολής κυρώσεων. Επιπλέον, κατεγράφησαν ευρήµατα που διαβιβάστηκαν στις αρµόδιες κατά περίπτωση υπηρεσίες, όπως ο ΕΛ.Γ.Ο ΗΜΗΤΡΑ ή ο ΕΦΕΤ, για να επιληφθούν αυτών στο πλαίσιο της αρµοδιότητάς τους σε τοµείς όπως το καθεστώς των προϊόντων ΠΟΠ ή αντίστοιχα των διατάξεων περί επισήµανσης τροφίµων. Οι εκπαιδεύσεις του προσωπικού είναι µια συνεχή διαδικασία που ο φορέας ελέγχου, πλέον ΕΛ.Γ.Ο ΗΜΗΤΡΑ, αναλαµβάνει και υλοποιεί ο ίδιος. Β. ΠΡΟΑΙΡΕΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗΣ ΒΟΕΙΟΥ ΚΡΕΑΤΟΣ (στοιχεία από ΕΛ.Γ.Ο ΗΜΗΤΡΑ ) Αποτελέσµατα ελέγχων Σε ότι αφορά το προαιρετικό σύστηµα αρµόδιος για τους ελέγχους σε επίπεδο εκµετάλλευσης σφαγείου και αλυσίδας εµπορίου είναι ο ΕΛ.Γ.Ο ΗΜΗΤΡΑ (πρώην Ο.Π.Ε.ΓΕ.Π.). ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΠΡΟΑΙΡΕΤΙΚΗΣ ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗΣ ΤΟΥ ΒΟΕΙΟΥ ΚΡΕΑΤΟΣ Στη διάρκεια του έτους 2013 από έως και δεν κατατέθηκαν νέες αιτήσεις για την ένταξή τους στο Σύστηµα Προαιρετικής Επισήµανσης του Βοείου Κρέατος για τη χρήση της προαιρετικής ένδειξης «Κρέας Ποιότητας». Ως εκ τούτου δεν εγκρίθηκε /απορρίφθηκε καµία αίτηση βοοτροφικής επιχείρησης, τόσο του τρέχοντος έτους 2013, όσο και αιτήσεων του προηγούµενου έτους 2012 που βρίσκονταν σε εκκρεµότητα. Συνολικά το 2013 στο Σύστηµα επισήµανσης του βοείου κρέατος ήταν ενταγµένες 10 επιχειρήσεις. Για τρεις (3) επιχειρήσεις, ο Οργανισµός προχώρησε σε ανάκληση καθώς δεν ανταποκρίνονταν στις απαιτήσεις του συστήµατος προαιρετικής επισήµανσης του βοείου κρέατος (πίνακας 1). 88

89 Πίνακας 1. Εξέλιξη των Αιτήσεων Έτος 2013 Αριθ. Αιτήσεων 0 Έγκριση 0 Απόρριψη 0 Ανάκληση 3 Υπό αξιολόγηση - Κατά τη διαδικασία του ελέγχου τα κλιµάκια του ΕΛ.Γ.Ο ΗΜΗΤΡΑ επισκέπτονται όλους τους χώρους της επιχείρησης που συνιστούν σηµεία ελέγχου. Ο έλεγχος πραγµατοποιείται µέσω συνεντεύξεων, εξέταση εγγράφων και παρατήρηση των δραστηριοτήτων και των συνθηκών παραγωγής. Σε περίπτωση που από τα στοιχεία της Συγγραφής Υποχρεώσεων απαιτείται εργαστηριακή επαλήθευση, ο Οργανισµός µας πραγµατοποιεί εργαστηριακές αναλύσεις, τόσο σε επίπεδο εκτροφής (ζωοτροφές, νερό) όσο και σε επίπεδο σφαγείου (µικροβιολογικές αναλύσεις σε τεµάχια µυϊκού ιστού και αναλύσεις καταλοίπων µη επιτρεπόµενων ουσιών), (Πίνακας 2). Πίνακας 2. Έλεγχοι Έτος 2013 Αριθµός ελέγχων 3 Οι µη συµµορφώσεις που καταγράφονται κατά τους πραγµατοποιούµενους ελέγχους αξιολογούνται από τις αρµόδιες υπηρεσίες και ανάλογα την παρατυπία ή παράβαση οδηγούνται σε διορθωτικές ενέργειες ή κυρώσεις. Κατά τους επιτόπιους ελέγχους για το έτος 2013 καταγράφηκαν ευρήµατα ως προς την αγορά γενετικώς τροποποιηµένων α υλών (σόγια) για τη σύνθεση ζωοτροφών τα οποία συνιστούν µη τήρηση των απαιτήσεων του άρθρου 2.2 της Υ.Α / , εύρηµα για το οποίο οι επιχειρήσεις δεσµεύονται για τη µη χρήση της ένδειξης «Κρέας Ποιότητας» στα προϊόντα τους. ΕΙ ΙΚΕΣ ΠΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΕΣ ΕΚΤΡΟΦΕΣ (στοιχεία από ΕΛ.Γ.Ο ΗΜΗΤΡΑ ) 1. ιενέργεια Ελέγχων 1.1 Έλεγχος Πτηνοτροφείων Στο πλαίσιο των όρων της σύµβασης που έχει συνάψει µε τις πιστοποιηµένες πτηνοτροφικές επιχειρήσεις, ο ΕΛ.Γ.Ο ΗΜΗΤΡΑ διενεργεί ελέγχους προκειµένου να επιβεβαιώνει συνεχώς την τήρηση των όρων της σύµβασης αυτής. Στο πλαίσιο αυτό ο ΕΛ.Γ.Ο ΗΜΗΤΡΑ πραγµατοποίησε τόσο τους προβλεπόµενους 89

90 ελέγχους επιτήρησης, όσο και τους απαραίτητους ελέγχους αξιολόγησης. Ο αριθµός των πτηνοτροφείων που ελέγχεται σε κάθε έξοδο εξαρτάται, τόσο από τη δυναµικότητά τους (αριθµός θαλάµων), όσο και από τη θέση που βρίσκεται αυτό (Πίνακες 1-3). Πέραν των άλλων, ο προγραµµατισµός και η πραγµατοποίηση των ελέγχων κάλυψε την απαίτηση της παρ. 3, του Άρθρου 11, του Καν (ΕΚ) 543/08, που αφορά τη συχνότητα διενέργειας των ελέγχων στα πτηνοτροφεία. Πίνακας 1. Αριθµός ελέγχων ανά εταιρία(αφορά ελέγχους σε πτηνοτροφικούς θαλάµους) Αριθµός ΠΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΑΓΓΕΛΑΚΗΣ Α.Ε. * 152 HQF Α.Ε.Τ * 409 Α.Π.Σ.Ι. «ΠΙΝ ΟΣ» 199 Θ. ΝΙΤΣΙΑΚΟΣ Α.Β.Ε.Ε. * 355 ΑΛΜΑΡΗΣ Α.Ε. 12 ΓΑΛΑΝΟΣ Α.Ε. 5 ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΠΤΗΝ/ΚΟΣ ΣΥΝ/ΣΜΟΣ ΑΡΤΑΣ 18 ΒΙΟΚΟΤ Α.Ε.** 41 ΜΑΝΤΖΙΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ 22 ΑΜΒΡΟΣΙΑ ΗΣ Α.Β.Ε.Ε. 55 ΚΟΤΟΠΟΥΛΑ ΝΑΥΠΑΚΤΟΥ* 39 ΦΑΡΜΑ ΚΑΤΕΡΙΝΑ 8 ΠΤΗΝΟΤΡΟΦΕΙΑ ΗΛΙΑ Η Α.Ε. 4 ΦΡΥΓΑΝΑΣ ΕΠΑΜΕΙΝ/ ΑΣ 0 ΦΡΥΓΑΝΑ ΑΡΓΥΡΩ 3 ΒΛΑΧΑΚΗΣ Α.Π.Ε.Ε. 7 GREEN EGGS 2 ΣΚΟΥΡΤΗΣ ΑΒΕΕ 1 ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗΣ ΑΕ 1 ΒΙΤΑΚΗ ΒΙΡΓΙΝΙΑ 6 ΠΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΗ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ 2 ΣΥΝΟΛΟ 1341 επιτόπιων ελέγχων στα πτηνοτροφεία 2013 * πτηνοτροφεία τόσο των ίδιων των επιχειρήσεων όσο και των συνεργαζοµένων παραγωγών. **πτηνοτροφεία µόνο των συνεργαζοµένων παραγωγών. 90

91 Πίνακας 2. Έλεγχοι αξιολόγησης και επιτήρησης των ειδικών πτηνοτροφικών εκτροφών για το έτος 2013, κατανεµηµένοι ανά Γεωγραφική περιοχή και Εταιρία. ΠΕΡΙΟΧΗ ΗΠΕΙΡΟΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑ ΠΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ H.Q.F. Α.Ε.Τ Α.Π.Σ.Ι. «ΠΙΝ ΟΣ» ΝΙΤΣΙΑΚΟΣ ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΠΤΗΝ/ΚΟΣ ΣΥΝ/ΣΜΟΣ ΑΡΤΑΣ ΜΑΝΤΖΙΟΣ ΚΟΤΟΠΟΥΛΑ ΝΑΥΠΑΚΤΟΥ ΠΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΗ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΓΑΛΑΝΟΣ ΗΛΙΑ ΗΣ ΑΜΒΡΟΣΙΑ ΗΣ LIDL Έτη Αριθµός ελέγχων Ηµέρες ελέγχων & µετακινήσεων ΠΕΡΙΟΧΗ ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑ Α ΘΕΣΣΑΛΙΑ ΠΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ HQF ΑΓΓΕΛΑΚΗΣ ΒΙΟΚΟΤ ΒΛΑΧΑΚΗΣ GREEN EGGS ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗΣ ΦΡΥΓΑΝΑΣ ΕΠΑΜΕΙΝΩΝ ΑΣ ΦΡΥΓΑΝΑ ΑΡΓΥΡΩ ΦΑΡΜΑ ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΚΟΤΟΠΟΥΛΑ ΝΑΥΠΑΚΤΟΥ ΑΒ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ ΜΑΡΙΝΟΠΟΥΛΟΣ Α.Ε. ΜΕΤΡΟ HQF Έτη Αριθµός ελέγχων Ηµέρες ελέγχων & µετακινήσεων 74 3 ΠΕΡΙΟΧΗ ΧΙΟΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ ΠΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΒΙΡΓΙΝΙΑ ΒΙΤΤΑΚΗ ΑΛΜΑΡΗΣ ΣΚΟΥΡΤΗΣ Έτη Αριθµός ελέγχων 6 13 Ηµέρες ελέγχων & µετακινήσεων 2 5 Κατά τη διενέργεια των παραπάνω ελέγχων ελέγχονταν κατά µέσο όρο 4-5 παραγωγοί/ηµέρα µε πτηνοτροφικούς θαλάµους συνολικά. 91

92 Πίνακας 3. Μηνιαία κατανοµή των πραγµατοποιηθέντων ελέγχων για το έτος 2013 (Αφορά Αποφάσεις Μετακίνησης κλιµακίων) Μήνας Αριθµός ελέγχων ανά έτος 2013 Ιανουάριος 0 Φεβρουάριος 17 Μάρτιος 15 Απρίλιος 25 Μάιος 14 Ιούνιος 15 Ιούλιος 21 Αύγουστος 12 Σεπτέµβριος 20 Οκτώβριος 13 Νοέµβριος 10 εκέµβριος 7 Σύνολο ελέγχων 169 Κατά την διενέργεια των παραπάνω ελέγχων, το σύνολο των πτηνοτροφικών επιχειρήσεων ανταποκρίθηκε στις απαιτήσεις των ελέγχων. Στο διάστηµα που αφορά η παρούσα έκθεση καταγράφηκαν µη συµµορφώσεις και παρατηρήσεις. Ακολούθησαν οι διορθωτικές ενέργειες των επιχειρήσεων και η επαλήθευση αυτών στους επόµενους ελέγχους από τον ΕΛ.Γ.Ο ΗΜΗΤΡΑ Έλεγχοι στα Σφαγεία Τεµαχιστήρια - Συσκευαστήρια Στόχος των συγκεκριµένων ελέγχων είναι αφενός να διασφαλίζεται ο διαχωρισµός των κοτόπουλων για τα οποία χορηγείται Πιστοποιητικό από τα συµβατικά κοτόπουλα στη γραµµή σφαγής, στον τεµαχισµό, στη συσκευασία και στην αποθήκευση και αφετέρου η παρακολούθηση και ο συσχετισµός των ποσοτήτων των πιστοποιηµένων κοτόπουλων που εισέρχονται στο σφαγείο ως ζων βάρος µε τις ποσότητες των σφάγιων κοτόπουλων που εξέρχονται ως έτοιµο προϊόν. Ο έλεγχος γίνεται µε διασταύρωση στοιχείων, όπως: το ζων βάρος των πουλερικών σε σχέση µε τις ποσότητες των διακινουµένων τελικών προϊόντων µέσω των δελτίων αποστολής των ζώντων προς σφαγή πουλερικών ανά ηµέρα, τον αριθµό σφαζόµενων πουλερικών ανά πιστοποιηµένο πτηνοτροφικό θάλαµο, τις ποσότητες των προϊόντων που συσκευάστηκαν ανά ηµέρα και τις πωλήσεις της εταιρείας. Στο χρονικό διάστηµα από έως έγιναν συνολικά 35 έλεγχοι αξιολόγησης και επιτήρησης στα σφαγεία των εταιρειών που είναι πιστοποιηµένες, κατανεµηµένοι ως εξής: 92

93 Πίνακας 4. Αριθµός έλεγχων στα Σφαγεία Τεµαχιστήρια -Συσκευαστήρια ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ 2013 ΑΓΓΕΛΑΚΗΣ Α.Ε. 6 ΒΙΟΚΟΤ Α.Ε. 1 HQF Α.Ε.Τ. 1 Α.Σ.Π.Ι. «Η ΠΙΝ ΟΣ» 7 ΝΙΤΣΙΑΚΟΣ Θ. Α.Β.Ε.Ε. 2 ΑΛΜΑΡΗΣ Α.Ε. 4 ΓΑΛΑΝΟΣ Α.Ε. 3 ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΠΤΗΝ/ΚΟΣ ΣΥΝ/ΣΜΟΣ ΑΡΤΑΣ 1 ΒΙΤΑΚΗ ΒΙΡΓΙΝΙΑ 2 ΑΜΒΡΟΣΙΑ ΗΣ 2 ΠΤΗΝΟΣΦΑΓΕΙΑ ΑΤΤΙΚΗΣ 1 ΑΓΡΟΠΑ 1 ΜΑΝΤΖΙΟΣ 1 ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΠΤΗΝ/ΚΟΣ ΣΥΝ/ΣΜΟΣ ΑΡΤΑΣ 1 ΚΟΤΟΠΟΥΛΑ ΝΑΥΠΑΚΤΟΥ 1 ΠΤΗΝΟΣΦΑΓΕΙΟ ΑΤΤΙΚΗΣ 1 ΣΥΝΟΛΟ Έλεγχοι στα Φυραµατοποιεία Στον έλεγχο αυτό εξετάζεται εάν οι εισερχόµενες ποσότητες πρώτων υλών και οι παραγόµενες ποσότητες φυραµάτων είναι σε πλήρη αντιστοιχία, τόσο µεταξύ τους σύµφωνα µε τις απαιτήσεις των Καν (ΕΚ) 543/08 και 589/08, όσο και µε τα παραγόµενα ζώντα βάρη των εκτρεφόµενων πουλερικών, ενώ γίνεται και ταυτοποίηση των τύπων των παραγόµενων φυραµάτων µε αυτές που χρησιµοποιούνται για τη διατροφή των πουλερικών. Επιπλέον, οι ελεγκτές του ΕΛ.Γ.Ο ΗΜΗΤΡΑ προβαίνουν στη λήψη δειγµάτων φυράµατος από το φυραµατοποιείο, µε σκοπό να ληφθούν δείγµατα ζωοτροφών όλων των κατηγοριών-ηλικιών που παρασκευάζονται. Για το χρονικό διάστηµα 01/01/13-31/12/13 πραγµατοποιήθηκαν συνολικά 29 έλεγχοι αξιολόγησης και επιτήρησης στα φυραµατοποιεία των εταιρειών που είναι πιστοποιηµένες, κατανεµηµένοι ως εξής: Πίνακας 5. Αριθµός έλεγχων στα Φυραµατοποιεία ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ 2013 ΑΓΓΕΛΑΚΗΣ Α.Ε. 2 HQF Α.Ε.Τ. 1 Α.Σ.Π.Ι. «Η ΠΙΝ ΟΣ» 7 ΝΙΤΣΙΑΚΟΣ Θ. Α.Β.Ε.Ε. 4 ΑΛΜΑΡΗΣ Α.Ε. 4 ΓΑΛΑΝΟΣ Α.Ε. 3 ΒΙΤΑΚΗ ΒΙΡΓΙΝΙΑ 2 ΒΛΑΧΑΚΗΣ Α.Π.Ε.Ε. 1 ΑΜΒΡΟΣΙΑ ΗΣ 1 ΚΟΤΟΠΟΥΛΑ ΝΑΥΠΑΚΤΟΥ 1 93

94 Κ. ΜΑΚΡΗΣ Κ ΣΙΑ Ο.Ε. (ΦΑΡΜΑ ΚΑΤΕΡΙΝΑ) 1 ΒΙΟΚΟΤ Α.Ε. 1 ΠΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΗ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ειγµατοληψίες Ζωοτροφών ΣΥΝΟΛΟ 29 Σε εφαρµογή του Καν (ΕΚ) 543/08 και της ΚΥΑ / (ΦΕΚ Β/1844/ ) πραγµατοποιήθηκαν, από έως , 29 δειγµατοληψίες ζωοτροφής πτηνών τόσο από τα φυραµατοποιεία των ενταγµένων στο σύστηµα εταιριών όσο και από τους πτηνοτροφικούς θαλάµους των παραγωγών όπως παρουσιάζεται στον ακόλουθο πίνακα. Πίνακας 6. Πραγµατοποιηθείσες δειγµατοληψίες για το έτος ΦΥΡΑΜΑΤΑ ΕΤΑΙΡΙΑ Α Β Γ ηλικίας ΣΥΝΟΛΟ ΕΙΓΜΑΤΩΝ ΑΝΑ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΗQF Α.Ε.Τ AΓΓΕΛΑΚΗΣ Α.Ε ΓΑΛΑΝΟΣ ΚΟΤΟΠΟΥΛΑ ΜΕΣΗΜΕΡΙΟΥ Α.Ε ΠΙΝ ΟΣ ΝΙΤΣΙΑΚΟΣ Θ. Α.Β.Ε.Ε. ΑΓΡ.ΠΤΗΝ.ΣΥΝ. ΑΡΤΑΣ ΑΛΜΑΡΗΣ Α.Ε ΑΜΒΡΟΣΙΑ ΗΣ BIOKOT A.E ΣΥΝΟΛΟ Από το σύνολο των δειγµάτων που αναλύθηκαν ένα δείγµα βρέθηκε θετικό σύµφωνα µε τα αποτελέσµατα της έκθεσης δοκιµών της µικροσκοπικής εξέτασης. Στο εν λόγω δείγµα διαπιστώθηκε η ανίχνευση 94

95 σωµατιδίων τα οποία ταυτοποιήθηκαν ως «αίµα» και ο Οργανισµός µας προχώρησε στην παραποµπή της υπεύθυνης επιχείρησης Έλεγχοι Αγοράς (χώροι διάθεσης-πώλησης προϊόντων Ε.Π.Ε.) Κατά το έτος 2013, ο ΕΛ.Γ.Ο ΗΜΗΤΡΑ πραγµατοποίησε ελέγχους σε 16 σηµεία πώλησης ή/και διάθεσης προϊόντων ειδικών πτηνοτροφικών εκτροφών ως ακολούθως(πίνακας 7 και 8). Πίνακας 7. Έλεγχοι Αγοράς προϊόντων Ε.Π.Ε. για το έτος 2013 Περιοχή Αριθµός Ελέγχων σε σηµεία χονδρικής & λιανικής πώλησης Προϊόντων Π.Ο.Π./Π.Γ.Ε. Αττική 8 Περιφέρεια 8 Σύνολο 16 Πίνακας 8. Έλεγχοι Αγοράς προϊόντων Ε.Π.Ε. για το έτος 2013 Αριθµός ελέγχων σε Έτος σηµεία πώλησης και διάθεσης προϊόντων Ε.Π.Ε. Ελεγχόµενα Προϊόντα Αυγά 20 Κρέας πουλερικών 7 2. Παραποµπές - Καταγγελίες Εφόσον στο πλαίσιο των ελέγχων του Οργανισµού µας σε σηµεία χονδρικής/λιανικής πώλησης ή σε πιστοποιηµένες επιχειρήσεις ή κατά τη διενέργεια ελέγχων άλλων υπηρεσιών του δηµοσίου ή σε περίπτωση καταγγελιών από τρίτους, διαπιστώνονται παρατυπίες ή παραβάσεις της κείµενης εθνικής και κοινοτικής νοµοθεσίας που αφορούν προϊόντα ΕΠΕ αυτές παραπέµπονται στην Α βάθµια επιτροπή εξέτασης Παρατυπιών και Παραβάσεων του ΥΠ.Α.Α.Τ, προκειµένου να επιβληθούν οι προβλεπόµενες κυρώσεις. Κατά το 2013 οι επιχειρήσεις που έχουν παραπεµφθεί στην Α βάθµια Επιτροπή Εξέτασης Παρατυπιών & Παραβάσεων του Υπ.Α.Α.Τ, καθώς και η πορεία της εκδίκασης των εν λόγω παραποµπών, έχει ως ακολούθως: Πίνακας 9. Παραποµπές προϊόντων ΕΠΕ από ελέγχους αγοράς 2013 ΣΥΝΟΛΟ ΠΑΡΑΠΟΜΠΩΝ ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ (Επιχειρήσεις παραγωγής/προϊόντα) ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΣΤΟ ΠΡΟΪΟΝ «ΚΡΕΑΣ ΠΟΥΛΕΡΙΚΩΝ» 12 επιχειρήσεις 5 17 προϊόντα ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΣΤΟ ΠΡΟΪΟΝ «ΑΥΓΑ» 4 13 Παραποµπές από ελέγχους επιτήρησης πιστοποιηµένων επιχειρήσεων ΕΤΟΣ 2013 Παραποµπές στην Α βάθµια επιτροπή 6 * εξέτασης Παρατυπιών & Παραβάσεων * Μία παραποµπή επιχείρησης προέκυψε από έλεγχο που διενεργήθηκε σε συνεργαζόµενη επιχείρηση. 95

96 6. ΖΩΙΚΑ ΥΠΟΠΡΟΪΟΝΤΑ ΕΠΙΣΗΜΟΙ ΕΛΕΓΧΟΙ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΖΩΙΚΩΝ ΥΠΟΠΡΟΪΟΝΤΩΝ Κατά το έτος 2013 ήταν καταγεγραµµένες σε όλες τις Περιφερειακές Ενότητες της χώρας, οι παρακάτω µονάδες διαχείρισης ζωϊκών υποπροϊόντων και διενεργήθηκαν οι ακόλουθοι επίσηµοι έλεγχοι βάσει ανάλυσης κινδύνου: ΜΟΝΑ ΕΣ ΙΑΧΕΙΡIΣΗΣ ΖΩΙΚΩΝ ΥΠΟΠΡΟΙΟΝΤΩΝ ΑΡΙΘΜΟΣ ΜΟΝΑ ΩΝ ΠΟΥ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΝ ΑΡΙΘΜΟΣ ΜΟΝΑ ΩΝ ΠΟΥ ΕΛΕΓΘHΣΑΝ ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΠΙΣΗΜΩΝ ΕΛΕΓΧΩΝ ΥΨΗΛΟΥ ΚΙΝ ΥΝΟΥ ΜΕΣΑΙΟΥ ΚΙΝ ΥΝΟΥ ΧΑΜΗΛΟΥ ΚΙΝ ΥΝΟΥ ΣΥΝΟΛΟ Στον παρακάτω πίνακα αναφέρονται ο αριθµός των µονάδων και των ελέγχων ανά Περιφερειακή Ενότητα για το έτος

97 ΥΨΗΛΟΥ ΚΙΝ ΥΝΟΥ ΜΕΣΑΙΟΥ ΚΙΝ ΥΝΟΥ ΧΑΜΗΛΟΥ ΚΙΝ ΥΝΟΥ ΣΥΝΟΛΟ ΕΓΚΕΚΡΙΜΕΝΩΝ ΚΑΤΑΧΩΡΗΜΕΝΕΣ Π.Ε. /ΝΣΗ/ ΤΜΗΜΑ ΚΤΗΝ/ΚΗΣ 97 ΑΤΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΡΙΘΜΟΣ ΜΟΝΑ ΩΝ ΜΕ ΚΩ ΙΚΟ ΕΛΕΓΧΘΗΚΑΝ ΑΡ. ΕΛΕΓΧΩΝ ΑΡΙΘΜΟΣ ΜΟΝΑ ΩΝ ΜΕ ΚΩ ΙΚΟ ΕΛΕΓΧΘΗΚΑΝ ΑΡ. ΕΛΕΓΧΩΝ ΑΡΙΘΜΟΣ ΜΟΝΑ ΩΝ ΜΕ ΚΩ ΙΚΟ ΕΛΕΓΧΘΗΚΑΝ ΑΡ. ΕΛΕΓΧΩΝ ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΜΟΝΑ ΩΝ ΕΓΚΕΚΡΙΜΕΝΕΣ ΜΟΝΑ ΕΣ ΖΥΠ ΕΛΕΓΧΘΗΚΑΝ ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΛΕΓΧΩΝ ΕΙ ΙΚΟΙ ΣΚΟΠΟΙ ΣΙΤΙΣΗΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΛΕΓΧΩΝ ΕΚΤΟΣ ΣΚΟΠΟΥ ΣΙΤΙΣΗΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΛΕΓΧΩΝ ΑΤΤΙΚΗ ΕΒΡΟΥ ΑΛΕΞ/ΛΗ Β. ΕΒΡΟΥ ΟΡΕΣΤΙΑ Α ΡΑΜΑΣ ΚΑΒΑΛΑΣ ΞΑΝΘΗΣ ΡΟ ΟΠΗΣ ΧΙΟΥ ΣΑΜΟΥ ΛΕΣΒΟΥ ΑΙΤ/ΝΙΑΣ ΑΧΑΙΑΣ ΥΤΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑ ΑΣ ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ

98 ΗΛΕΙΑΣ ΥΤΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ ΚΟΖΑΝΗΣ ΓΡΕΒΕΝΩΝ ΦΛΩΡΙΝΑΣ ΑΡΤΑΣ ΗΠΕΙΡΟΥ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΣ ΠΡΕΒΕΖΑΣ ΚΑΡ ΙΤΣΑΣ ΘΕΣΑΛΙΑΣ ΛΑΡΙΣΑΣ ΤΡΙΚΑΛΩΝ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ΛΕΥΚΑ ΑΣ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ ΖΑΚΥΝΘΟΣ ΚΕΦ/ΝΙΑΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ

99 ΗΜΑΘΙΑΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑ ΚΙΛΚΙΣ ΠΕΛΛΑΣ ΠΙΕΡΙΑΣ ΣΕΡΡΩΝ ΧΑΛ/ΚΗΣ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ ΛΑΣΙΘΙΟΥ ΡΕΘΥΜΝΟΥ ΧΑΝΙΩΝ ΝΟΤΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ ΠΕΛΟΠΟΝ-ΝΗΣΟΥ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑ ΑΣ Ω /ΣΟΥ ΚΥΚΛΑ ΩΝ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ ΑΡΓΟΛΙ ΑΣ ΛΑΚΩΝΙΑΣ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ ΑΡΚΑ ΙΑΣ ΦΘΙΩΤΙ ΑΣ ΒΟΙΩΤΙΑΣ

100 ΦΩΚΙ ΑΣ ΕΥΒΟΙΑΣ ΕΥΡΥΤΑΝΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ

101 Το Γραφείο ιαχείρισης ΖΥΠ διενήργησε επιθεωρήσεις προκειµένου να χορηγηθεί Ειδικός Κωδικός Αριθµός έγκρισης, στα πλαίσια εποπτείας στις Περιφέρειες: - Θεσσαλίας (Περιφερειακή Ενότητα Λάρισας), - Πελοποννήσου (Περιφερειακές Ενότητες Λακωνίας, Μεσσηνίας), - υτικής Μακεδονίας (Περιφερειακή Ενότητα Κοζάνης), - Κρήτης (Περιφερειακή Ενότητα Ηρακλείου- Χανίων), - Αττικής (Τοµέας υτικής Αττικής), - Στερεάς Ελλάδας (Περιφερειακή Ενότητα Χαλκίδας ). Έγινε επιτόπιος έλεγχος σε τέσσερεις (4) µονάδες µεταποίησης, τρείς (3)µονάδες αποτέφρωσης, ένα 1 σφαγείο, µία (1) µονάδα ενδιάµεσου χειρισµού και µια (1)µονάδα λιπασµατοποίησης.. Επισηµάνθηκαν ελλείψεις στις µονάδες προς αδειοδότηση, ως προς την υποδοµή και τις διαδικασίες για τις οποίες ζητήθηκαν άµεσα διορθωτικές ενέργειες. Κυρώσεις επιβλήθηκαν: - Στην Περιφέρεια Κιλκίς : Αναστολή λειτουργίας σε µια µονάδα µεταποίησης - Στην περιφερειακή Ενότητα Κοζάνης : Ανάκληση άδειας λειτουργίας σε µονάδα ενδιάµεσου χειρισµού - Στην περιφερειακή Ενότητα Ηλείας: Τρείς διοικητικές κυρώσεις σε µονάδα µεταποίησης, σε µονάδα αποτέφρωσης και σε σφαγείο. - Στην περιφερειακή Ενότητα Ξάνθης : Αναστολή λειτουργίας σε µια µονάδα αποτέφρωσης προκειµένου να γίνουν διορθωτικές ενέργειες. - Στην περιφερειακή Ενότητα Αττικής: ιοικητικές κυρώσεις µε πρόστιµο Ευρώ σε µονάδα Ενδιάµεσου Χειρισµού. - Στην περιφερειακή Ενότητα Λάρισας: ιοικητικές κυρώσεις και πρόστιµο Ευρώ σε µονάδα αποθήκευσης υλικών κατηγορίας 3. Χορηγήθηκαν 49 νέοι Ειδικοί Κωδικοί Αριθµοί Έγκρισης σύµφωνα µε τον κανονισµό 1069/2009 σε νέες µονάδες και συγκεκριµένα: 1 µονάδα µεταποίησης υλικών κατηγορίας 1 5 µονάδες µεταποίησης υλικών κατηγορίας 2 3 µονάδες µεταποίησης υλικών κατηγορίας 3 17 µονάδες ενδιάµεσου χειρισµού υλικών κατηγορίας 3 2 µονάδες ενδιάµεσου χειρισµού κατηγοριών 2,3 3 µονάδες αποθήκευσης 2 µονάδες λιπασµατοποίησης 4 µονάδες αποτέφρωσης υψηλού δυναµικού 10 µονάδες αποτέφρωσης χαµηλού δυναµικού 1 µονάδα παραγωγής τροφών για ζώα συντροφιάς 1 µονάδα παραγωγής βιοαερίου Επιπλέον κατά τη διάρκεια του έτους χορηγήθηκαν : - 27 νέοι αριθµοί καταχώρησης σε χρήστες για ειδικούς σκοπούς σίτισης (γουνοφόρα - µινκ - νεκροφάγα πουλιά και ζωολογικούς κήπους), και - 5 αριθµοί καταχώρησης σε µονάδες διαχείρισης για σκοπούς εκτός τροφικής αλυσίδας. Τέλος τον Ιούλιο 2013 ξεκίνησε η εφαρµογή του προγράµµατος για τη διαχείριση των νεκρών ζώων µε θέµα «Συµπληρωµατικά µέτρα εφαρµογής του Κανονισµού (ΕΚ) 1069/2009 σχετικά µε την περισυλλογή, διαχείριση και απόρριψη των νεκρών βοοειδών, αιγών και προβάτων, που περιέχουν υλικά ειδικού κινδύνου.». στην Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. Στην Θεσσαλία η εκτέλεση του προγράµµατος θα ακολουθήσει άµεσα στο επόµενο έτος. Σηµειώνουµε δε ότι το 2013 δεν υπήρχαν παρεκκλίσεις για την χώρα µας. 101

102 Β. ΤΟΜΕΑΣ ΖΩΟΤΡΟΦΩΝ 1. Σύστηµα ελέγχων Επίσηµοι Έλεγχοι Κατά το 2013 οι επόπτες κυκλοφορίας ζωοτροφών των /νσεων Αγροτικής Οικονοµίας και Κτηνιατρικής πραγµατοποίησαν ελέγχους σε ζωοτροφές (επιθεωρήσεις και δειγµατοληψίες) σε όλα τα στάδια της παραγωγής και χρήσης των ζωοτροφών, συµπεριλαµβανοµένης και της εισαγωγής. Οι έλεγχοι αφορούσαν τόσο την ποιότητα (έλεγχοι επισήµανσης) όσο και την ασφάλεια των ζωοτροφών (επιθεωρήσεις ως προς την τήρηση των απαιτήσεων του Καν. 183/2005 για την υγιεινή των ζωοτροφών και δειγµατοληψίες για τα επίπεδα ανεπιθύµητων ουσιών κλπ.) 2. Αποτελέσµατα των Ελέγχων 2.1. Το 2013 πραγµατοποιήθηκαν από τους επόπτες κυκλοφορίας ζωοτροφών των /νσεων Αγροτικής Οικονοµίας και Κτηνιατρικής επιθεωρήσεις σε επιχειρήσεις ζωοτροφών. Οι επιθεωρήσεις που πραγµατοποιήθηκαν αφορούσαν κυρίως παρασκευαστές ζωοτροφών, ενδιάµεσους ζωοτροφών και κτηνοτροφικές µονάδες που διαθέτουν ή όχι παρασκευαστήριο ζωοτροφών. Με βάση τα στοιχεία των ελέγχων, οι επιθεωρήσεις διενεργήθηκαν σε επιχειρήσεις παραγωγής ζωοτροφών και προµιγµάτων σε ποσοστό 66% και 54% αντίστοιχα, ενώ σε κτηνοτροφικές επιχειρήσεις που διαθέτουν παρασκευαστήριο ζωοτροφών σε ποσοστό 19%. Στον Πίνακα 1 παρουσιάζεται ο αριθµός επιθεωρήσεων στις διαφορετικές κατηγορίες επιχειρήσεων ζωοτροφών Εκτός από τους παραπάνω ελέγχους, πραγµατοποιήθηκαν 3 επιτόπιοι έλεγχοι-επιθεωρήσεις σε επιχειρήσεις ζωοτροφών από τη /νση Εισροών Ζωικής Παραγωγής σε συνεργασία µε την αντίστοιχη /νση Αγροτικής Οικονοµίας και Κτηνιατρικής, στα πλαίσια εφαρµογής του Καν. (ΕΚ) 183/2005 για την υγιεινή των ζωοτροφών Οι σχετικοί µε την επισήµανση και τα συνοδευτικά έγγραφα σε εγχώρια, κοινοτικά και εισαγόµενα προϊόντα έλεγχοι ανέρχονται σε Σε αυτούς διαπιστώθηκαν 118 µη συµµορφώσεις, δηλαδή ποσοστό 5,6% το οποίο είναι µειωµένο κατά 6,7 εκατοστιαίες µονάδες σε σχέση µε το προηγούµενο έτος (Πίνακας 2) Ο αριθµός των εξετασθέντων δειγµάτων ανέρχεται σε 917 και ο αριθµός των µη συµµορφούµενων σε 153 (ποσοστό 16,7%) (Πίνακας 3) Στον Πίνακα 4 αναφέρεται ο αριθµός δειγµάτων ανά κατηγορία επιχειρήσεων. Οι δειγµατοληψίες έγιναν σε όλα τα στάδια παραγωγής και χρήσης των ζωοτροφών Οι έλεγχοι για την ποιότητα των ζωοτροφών παρουσιάζονται στον Πίνακα 5. Ο αριθµός των δειγµάτων που εξετάστηκαν κρίνεται ικανοποιητικός προκειµένου να εκτιµηθεί η ποιότητα των ζωοτροφών που παράγονται και κυκλοφορούν στη χώρα µας Όσον αφορά τους γενετικά τροποποιηµένους οργανισµούς εξετάσθηκαν 3 δείγµατα και δεν διαπιστώθηκε παράβαση (Πίνακας 5α) Οι έλεγχοι που πραγµατοποιήθηκαν για ανεπιθύµητες ουσίες παρουσιάζονται στον Πίνακα 6. α) Όσον αφορά την ανίχνευση Αφλατοξίνης Β1 στις ζωοτροφές εξετάστηκαν 126 δείγµατα. Σε 6 από αυτά (ποσοστό 4,8%) τα επίπεδα παρουσίας της Β1 ήταν πάνω από τα ανώτατα καθορισµένα όρια, σύµφωνα µε την Οδηγία 2002/32. β) Για τα βαρέα µέταλλα πραγµατοποιήθηκαν έλεγχοι σε 5 δείγµατα για αρσενικό και κάδµιο και σε 6 για µόλυβδο και υδράργυρο και δεν διαπιστώθηκαν παραβάσεις. γ) Για τα φυτοφάρµακα πραγµατοποιήθηκαν έλεγχοι σε σπόρους δηµητριακών καρπών. Συγκεκριµένα εξετάστηκαν 10 δείγµατα και δεν διαπιστώθηκε παράβαση. 102

103 δ) Για τις διοξίνες πραγµατοποιήθηκαν 13 αναλύσεις και δεν διαπιστώθηκε παράβαση. ε) Οι έλεγχοι που πραγµατοποιήθηκαν στα πλαίσια της Σύστασης 2005/925/ΕΚ αφορούσαν τις Μεταποιηµένες Ζωικές Πρωτεΐνες (ΜΖΠ), τα αποτελέσµατα των οποίων παρουσιάζονται στους Πίνακες 6,7 και 8, ενώ για τις µυκοτοξίνες (αφλατοξίνη Β1, ωχρατοξίνη α, ζεαραλενόνη, κλπ) παρουσιάζονται στους Πίνακες 6 και 9. στ) Κατά το 2013 δεν πραγµατοποιήθηκαν εισαγωγές προϊόντων που να εµπίπτουν στο πεδίο εφαρµογής του Καν. 1135/2009 και κατά συνέπεια δεν πραγµατοποιήθηκαν έλεγχοι. ζ) Επίσης, εξετάστηκαν για δεύτερη συνεχόµενη χρονιά δείγµατα ζωοτροφών για γκοσυπόλη. Συγκεκριµένα εξετάστηκαν 41 δείγµατα και δεν ανιχνεύτηκε γκοσυπόλη πάνω από τα ανώτατα επιτρεπόµενα όρια σε κανένα από αυτά Όσον αφορά τους ελέγχους για πρόσθετες ύλες, έγινε έλεγχος για αντιβιοτικά σε 4 δείγµατα και για κοκκιδιοστατικά σε 1 δείγµα και δεν διαπιστώθηκε παράβαση σε κανένα από αυτά. Επίσης, εξετάστηκαν 65 δείγµατα για Χαλκό και διαπιστώθηκαν 12 παραβάσεις, ενώ σε 69 δείγµατα για Ψευδάργυρο διαπιστώθηκαν 22 παραβάσεις (Πίνακας 5α). 3. Αξιολόγηση των επίσηµων ελέγχων 3.1. Επιθεωρήσεις σε επιχειρήσεις ζωοτροφών Κατά το 2013, εκτός από τις επιχειρήσεις παραγωγής σύνθετων ζωοτροφών και προµιγµάτων πρόσθετων υλών, επιθεωρήθηκε και σηµαντικός αριθµός κτηνοτροφικών µονάδων που παράγουν ζωοτροφές για ιδιοκατανάλωση. Όπως και τα προηγούµενα έτη, τα αποτελέσµατα αυτών των επιθεωρήσεων χρησιµοποιούνται για την αξιολόγηση των επιχειρήσεων, ώστε οι επιθεωρήσεις να διεξάγονται µε βάση την ανάλυση κινδύνου, όπως αναφέρεται στο Εθνικό Πρόγραµµα Ελέγχου Ζωοτροφών Παραβάσεις που διαπιστώθηκαν κατά τους επιτόπιους ελέγχους Σε περιπτώσεις που διαπιστώθηκαν παραβάσεις κατά τους επιτόπιους ελέγχους επιθεωρήσεις για τις οποίες προβλέπονται συστάσεις ή κυρώσεις έγιναν οι σχετικές συστάσεις από τα ελεγκτικά όργανα, τα οποία διαβίβασαν στη ιεύθυνση Εισροών Ζωικής Παραγωγής (.Ε.Ζ.Π.) όλα τα στοιχεία για την επιβολή των σχετικών κυρώσεων και ενεργοποιήθηκε η σχετική διαδικασία. Στις περιπτώσεις εκείνες που οι παραβάσεις διαπράχθηκαν από επιχειρήσεις µε έδρα σε άλλη /νση Αγροτικής Οικονοµίας και Κτηνιατρικής (.Α.Ο.Κ.) από αυτή όπου διαπιστώθηκε η παράβαση (π.χ. κυκλοφορία ζωοτροφών χωρίς την απαραίτητη επισήµανση), υπήρξε ενηµέρωση και συντονισµός µεταξύ των αρµόδιων αρχών (.Ε.Ζ.Π. και.α.ο.κ.), προκειµένου να γίνουν όλοι οι απαραίτητοι επιτόπιοι έλεγχοι και να διαπιστωθεί η έκταση της παράβασης Εργαστηριακοί έλεγχοι α. Παραβάσεις ως προς τις Μεταποιηµένες Ζωικές Πρωτεΐνες Σε σύνολο 310 δειγµάτων που εξετάστηκαν, διαπιστώθηκαν µετά από εργαστηριακό έλεγχο 7 παραβάσεις, εκ των οποίων οι 2 σε πρώτες ύλες ζωοτροφών και οι υπόλοιπες 5 σε σύνθετες ζωοτροφές (για µη µηρυκαστικά). β. Αφλατοξίνη Β1 Σε σύνολο 126 δειγµάτων που εξετάστηκαν εντοπίστηκαν 6 θετικά δείγµατα. Το φαινόµενο της αυξηµένης παρουσίας αφλατοξίνης Β1 σε δηµητριακούς καρπούς κατά το 2012, δεν παρατηρήθηκε το Παρόλα αυτά, θα συνεχιστεί να δίνεται ιδιαίτερη έµφαση στις σύνθετες ζωοτροφές που προορίζονται για µηρυκαστικά γαλακτοπαραγωγικής κατεύθυνσης, καθώς και σε περιοχές µε αυξηµένη υγρασία και σε περιπτώσεις κτηνοτρόφων που καλλιεργούν δηµητριακούς καρπούς. Τέλος, σε περιπτώσεις που ανιχνεύεται αφλατοξίνη στο γάλα, πραγµατοποιούνται έλεγχοι σε ζωοτροφές που προορίζονται για τα γαλακτοπαραγωγικά ζώα. 103

104 γ. Παραβάσεις ως προς την ποιότητα των ζωοτροφών και τη νοµοθεσία για τους Γενετικά Τροποποιηµένους Οργανισµούς Κατά την πραγµατοποίηση των εργαστηριακών ελέγχων για την ποιότητα των ζωοτροφών διαπιστώθηκαν µεγαλύτερες αποκλίσεις από τις επιτρεπόµενες στην αναγραφόµενη χηµική σύσταση. Στις συγκεκριµένες επιχειρήσεις ζωοτροφών έγιναν έγγραφες συστάσεις για τη λήψη διορθωτικών µέτρων και ορίσθηκε επανέλεγχος. Μετά τον επανέλεγχο, σε όσες επιχειρήσεις δεν συµµορφώθηκαν ενεργοποιήθηκε η διαδικασία για την επιβολή των σχετικών κυρώσεων. Λόγω έλλειψης σχετικών πιστώσεων πραγµατοποιήθηκαν ουσιαστικά ελάχιστες αναλύσεις για γενετικά τροποποιηµένους οργανισµούς. Για το έτος 2014, µετά την εξασφάλιση των σχετικών πιστώσεων και ανάθεσης του έργου των αναλύσεων σε διαπιστευµένο εργαστήριο, οι έλεγχοι για παρουσία γενετικά τροποποιηµένων οργανισµών θα πραγµατοποιηθούν κανονικά σύµφωνα µε το Εθνικό Πρόγραµµα Ελέγχου Ζωοτροφών. δ. Πρόσθετες ύλες Για τους ίδιους λόγους, όπως και µε τους γενετικά τροποποιηµένους οργανισµούς, δεν έγινε ικανοποιητικός αριθµός αναλύσεων για αντιβιοτικά και κοκκιδιοστατικά. Το έτος 2014, λόγω εξασφάλισης των σχετικών πιστώσεων και ανάθεσης του έργου των αναλύσεων σε διαπιστευµένο εργαστήριο, οι αναλύσεις θα πραγµατοποιηθούν κανονικά σύµφωνα µε το Εθνικό Πρόγραµµα Ελέγχου Ζωοτροφών. Το 2013 ιδιαίτερη βαρύτητα δόθηκε στους ελέγχους ως προς τα ιχνοστοιχεία Χαλκό (Cu) και Ψευδάργυρο (Zn), εξαιτίας και της ικανότητας ανάλυσης περισσότερων δειγµάτων από τα ΕΕΚΥΖ. Συνολικά, εξετάστηκαν 65 δείγµατα για Cu µε 12 παραβάσεις και 69 δείγµατα για Zn µε 22 παραβάσεις. Από τις παραβάσεις αυτές µόνο οι 4 για Cu και οι 4 για Zn αφορούσαν υπέρβαση των ορίων ασφάλειας. Οι συστηµατικοί έλεγχοι για τα παραπάνω θα συνεχιστούν και το έτος Εκπαίδευση Κατά το 2013 σε σεµινάρια που διοργανώθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή συµµετείχαν 4 υπάλληλοι του τµήµατος ζωοτροφών, 2 υπάλληλοι των Εργαστηρίων Ελέγχου Κυκλοφορίας Ζωοτροφών και 7 επόπτες κυκλοφορίας ζωοτροφών των /νσεων Αγροτικής Οικονοµίας και Κτηνιατρικής των Περιφερειακών Ενοτήτων. Τα σεµινάρια αυτά κάλυπταν τους τοµείς της νοµοθεσίας ζωοτροφών, του Καν. (ΕΚ) 669/2009 και του HACCP Συµπεράσµατα Από τα αποτελέσµατα των ελέγχων διαπιστώνεται ότι αν και υπήρχαν παραβάσεις ως προς των ασφάλεια ζωοτροφών, αυτές αφορούσαν µικρές ποσότητες και σε τοπικό επίπεδο και δεν τέθηκε σε κίνδυνο η ασφάλεια της τροφικής αλυσίδας. 4. Νέα Νοµοθεσία που τέθηκε σε εφαρµογή το Κατά το 2013 δεν είχαµε έκδοση νέας εθνικής νοµοθεσίας που να αφορά τον τοµέα των ζωοτροφών. 104

105 Πίνακας 1 : Επιθεωρήσεις κατά είδος επιχείρησης ζωοτροφών Αριθµός επιχειρήσεων (1) που δραστηριοποιούνται στην περιοχή ευθύνης σας Εγκεκριµένες / Εγγεγραµµένες (3) Λοιπές Σύνολο Αριθµός Επιθεωρήσεων Αριθµός επιχειρήσεων στις οποίες έγιναν επιθεωρήσεις Εγκεκριµένες / Εγκεκριµένες / Εγγεγραµµένες Εγγεγραµµένες Είδος επιχείρησης ζωοτροφών (3) Λοιπές Σύνολο (3) Λοιπές Σύνολο Παραγωγοί πρώτων υλών ζωοτροφών Γεωργοί Παραγωγοί πρώτων υλών ζωοτροφών Αποθήκες πρώτων υλών ζωοτροφών Παρασκευαστές πρόσθετων υλών και προµειγµάτων Παρασκευαστές σύνθετων ζωοτροφών Εισαγωγείς και εκπρόσωποι (αντιπρόσωπος) επιχειρήσεων σε τρίτες χώρες Ενδιάµεσοι, διανοµείς και λιανοπωλητές Κτηνοτροφικές εκµεταλλεύσεις που διαθέτουν παρασκευαστήριο ζωοτροφών (4) Κτηνοτροφικές εκµεταλλεύσεις που διαθέτουν άδεια για χρήση Μ.Ζ.Π Κτηνοτροφικές εκµεταλλεύσεις που δε διαθέτουν παρασκευαστήριο ζωοτροφών (4) Άλλες επιχειρήσεις ζωοτροφών Σύνολο (1) Εάν µια επιχείρηση ασκεί αρκετές διαφορετικές δραστηριότητες ταξινοµείται µε βάση την κύρια δραστηριότητά της. (2) Επιθεώρηση είναι κάθε επίσηµη δραστηριότητα ελέγχου στο πλαίσιο της οποίας πραγµατοποιείται τουλάχιστον έλεγχος εγγράφων, επιθεώρηση ή οικονοµικός έλεγχος µιας εγκατάστασης /επιχείρησης προκειµένου να διαπιστωθεί η συµµόρφωση µε την νοµοθεσία Ωστόσο η επίσκεψη σε µια επιχείρηση µε µοναδικό σκοπό τη λήψη δειγµάτων δεν θεωρείται επίσκεψη επιθεώρησης. (3) Σύµφωνα µε τον Καν. 183/2005 (4) Συµπεριλαµβανοµένων όλων των κτηνοτροφικών εκµεταλλεύσεων παραγωγικών ή µη παραγωγικών ζώων. 105

106 Πίνακας 2 : Έλεγχοι σήµανσης (σήµανση, συσκευασία, συνοδευτικά έγγραφα, τεχνικά φυλλάδια) Αριθµός Ελέγχων Εγχώρια Προϊόντα Εισαγωγές από τρίτες χώρες Κοινοτικά Προϊόντα ΣΥΝΟΛΟ Μη Μη Μη Είδος Προϊόντος Σύνολο Σύνολο Σύνολο Μη συµµορφούµενα Σύνολο συµµορφούµενα συµµορφούµενα συµµορφούµενα Πρώτες ύλες ζωοτροφών Πρόσθετες ύλες ζωοτροφών Προµίγµατα Σύνθετες ζωοτροφές Άλλες ΣΥΝΟΛΟ Πίνακας 3: Αριθµός δειγµάτων κατά κατηγορία ζωοτροφών (συνολικός) Αριθµός ειγµάτων Είδος Προϊόντος Ελέγχθηκαν Μη συµµορφούµενα Πρώτες ύλες ζωοτροφών Πρόσθετες ύλες ζωοτροφών 3 0 Προµίγµατα 30 8 Σύνθετες ζωοτροφές ΣΥΝΟΛΟ

107 Πίνακας 4 : Αριθµός δειγµάτων κατά είδος επιχείρησης ζωοτροφών (*) Αριθµός δειγµάτων Μη Είδος επιχείρησης ζωοτροφών Ελέγχθηκαν συµµορφούµενα Παραγωγοί πρώτων υλών ζωοτροφών, πλην γεωργών 14 0 Παραγωγοί πρώτων υλών ζωοτροφών - γεωργοί 5 0 Εισαγωγείς πρώτων υλών ζωοτροφών 40 0 Ενδιάµεσοι πρώτων υλών 24 2 Παρασκευαστές πρόσθετων υλών και προµιγµάτων 9 0 Ενδιάµεσοι πρόσθετων υλών και προµιγµάτων 19 1 Παρασκευαστές σύνθετων ζωοτροφών Ενδιάµεσοι σύνθετων ζωοτροφών Εισαγωγείς και αντιπρόσωποι επιχειρήσεων από τρίτες χώρες 1 0 Κτηνοτροφικές εκµεταλλεύσεις που διαθέτουν παρασκευαστήρια ζωοτροφών 46 3 Κτηνοτροφικές εκµεταλλεύσεις που δε διαθέτουν παρασκευαστήρια ζωοτροφών 18 2 Άλλες επιχειρήσεις ζωοτροφών 2 1 Σύνολο

108 Πίνακας 5: Προσδιορισµός αναλυτικών συστατικών σε ζωοτροφές Υγρασία Ολικές Αζωτούχες Ολικά λίπη και έλαια Ολικές ινώδεις ουσίες Ολική τέφρα Ασβέστιο Φώσφορος τέφρα αδιάλυτη σε Hcl Mg Mn Fe Σπόροι δηµητριακών τα προϊόντα και τα υποπροϊόντα τους Σύνολο Μη συµµορφούµ ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΝΑΛΥΣΕΩΝ ΠΡΩΤΕΣ ΥΛΕΣ Ελαιούχοι σπόροι, ελαιούχοι καρποί τα προϊόντα και τα υποπροϊόντα τους Σπέρµατα ψυχανθών τα προϊόντα και τα υποπροϊόντα τους Συγκοµιζόµενες ΧΖ και ινώδη υπολείµµατα Προϊόντα χερσαίων ζώων Ψάρια, άλλα θαλάσσια ζώα τα προϊόντα και τα υποπροϊόντα τους Σύνολο Μη συµµορφούµ Σύνολο Μη συµµορφούµ Σύνολο Μη συµµορφούµ Σύνολο Μη συµµορφούµ Σύνολο Μη συµµορφούµ Σύνολο Ανόργανες ύλες Μη συµµορφούµ Σύνολο 1 ιάφορα Μη συµµορφούµ 108

109 Μη καθορισµένες πρώτες ύλες ΣΥΝΟΛΟ (πρώτες ύλες) ΒΙΟΠΡΩΤΕΪΝΕΣ ΠΡΟΣΘΕΤΕΣ ΥΛΕΣ ΠΡΟΜΙΓΜΑΤΑ Μηρυκαστικά Σύνολο Μη συµµορφούµ Σύνολο Μη συµµορφούµ Σύνολο Μη συµµορφούµ Σύνολο Μη συµµορφούµ Σύνολο Μη συµµορφούµ Σύνολο Μη συµµορφούµ Σύνολο ΣΥΝΘΕΤΕΣ ΠΛΗΡΕΙΣ ΖΩΟΤΡΟΦΕΣ Χοίροι Ιπποειδή Κουνέλια Πουλερικά Ιχθείες Οικιακά ζώα Μη συµµορφούµ Σύνολο Μη συµµορφούµ 3 Σύνολο Μη συµµορφούµ Σύνολο Μη συµµορφούµ Σύνολο Μη συµµορφούµ 1 1 Σύνολο Μη συµµορφούµ 109

110 Μη παραγωγικά εκτός των οικιακών Μη καθορισµένες σύνθετες ζωοτροφές ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΕΣ ΖΩΟΤΡΟΦΕΣ ΣΥΝΟΛΟ (Σύνθετες ζωοτροφές) ΜΗ ΚΑΘΟΡΙΣΜΕΝΕΣ ΖΩΟΤΡΟΦΕΣ ΣΥΝΟΛΟ (όλες οι ζωοτροφές) Σύνολο Μη συµµορφούµ Σύνολο Μη συµµορφούµ Σύνολο Μη συµµορφούµ Σύνολο Μη συµµορφούµ Σύνολο Μη συµµορφούµ Σύνολο Μη συµµορφούµ

111 Πίνακας 5α: Αναλύσεις προσθέτων υλών και ΓΤΟ σε δείγµατα ζωοτροφών ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΝΑΛΥΣΕΩΝ ΓΤΟ Αντιβιοτικά Κοκκιδιοστατικά Cu Zn ΠΡΩΤΕΣ ΥΛΕΣ Σπόροι δηµητριακών τα προϊόντα και τα υποπροϊόντα τους Ελαιούχοι σπόροι, ελαιούχοι καρποί τα προϊόντα και τα υποπροϊόντα τους Σπέρµατα ψυχανθών τα προϊόντα και τα υποπροϊόντα τους Κόνδυλοι, ρίζες τα προϊόντα και τα υποπροϊόντα τους Συγκοµιζόµενες ΧΖ και ινώδη υπολείµµατα Προϊόντα γάλακτος Άλλα φυτά, τα προϊόντα και τα υποπροϊόντα τους Προϊόντα χερσαίων ζώων Ψάρια, άλλα θαλάσσια ζώα τα προϊόντα και τα υποπροϊόντα τους Ανόργανες ύλες ιάφορα ΣΥΝΟΛΟ (πρώτες ύλες) ΒΙΟΠΡΩΤΕΪΝΕΣ ΠΡΟΣΘΕΤΕΣ ΥΛΕΣ ΠΡΟΜΙΓΜΑΤΑ Σύνολο 1 Μη συµµορφούµ Σύνολο Μη συµµορφούµ Σύνολο Μη συµµορφούµ Σύνολο Μη συµµορφούµ Σύνολο 1 Μη συµµορφούµ Σύνολο Μη συµµορφούµ Σύνολο Μη συµµορφούµ Σύνολο Μη συµµορφούµ Σύνολο Μη συµµορφούµ Σύνολο 1 Μη συµµορφούµ Σύνολο Μη συµµορφούµ Σύνολο Μη συµµορφούµ Σύνολο Μη συµµορφούµ Σύνολο Μη συµµορφούµ Σύνολο Μη συµµορφούµ

112 Σύνολο 2 2 Μηρυκαστικά Μη συµµορφούµ 1 ΣΥΝΘΕΤΕΣ ΠΛΗΡΕΙΣ ΖΩΟΤΡΟΦΕΣ Χοίροι Ιπποειδή Κουνέλια Πουλερικά Άλλα παραγωγικά ζώα Οικιακά ζώα Μη παραγωγικά εκτός των οικιακών Μη καθορισµένες σύνθετες ζωοτροφές ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΕΣ ΖΩΟΤΡΟΦΕΣ ΣΥΝΟΛΟ (Σύνθετες ζωοτροφές) ΜΗ ΚΑΘΟΡΙΣΜΕΝΕΣ ΖΩΟΤΡΟΦΕΣ ΣΥΝΟΛΟ (όλες οι ζωοτροφές) Σύνολο Μη συµµορφούµ Σύνολο Μη συµµορφούµ Σύνολο Μη συµµορφούµ 5 5 Σύνολο Μη συµµορφούµ Σύνολο Μη συµµορφούµ Σύνολο 1 Μη συµµορφούµ Σύνολο Μη συµµορφούµ Σύνολο Μη συµµορφούµ Σύνολο Μη συµµορφούµ Σύνολο Μη συµµορφούµ Σύνολο Μη συµµορφούµ Σύνολο Μη συµµορφούµ

113 Πίνακας 6.: Αναλύσεις ανεπιθύµητων ουσιών και προϊόντων στις ζωοτροφές ΕΙ ΟΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ Αρσενικό ΒΑΡΕΑ ΜΕΤΑΛΛΑ Κάδµιο Μόλυβδος Υδράργυρος Αδιάλυτα συστατικά ΙΟΞΙΝΕΣ και PCBs ΦΥΤΟ ΦΑΡΜΑΚΑ Αφλατοξίνη Β1 ΜΥΚΟΤΟΞΙΝΕΣ Ωχρατοξίνη Α Ζεαρολινόνη Μεταποιηµένες ζωικές πρωτεϊνες Γκοσυπόλη Σύνολο Σπόροι δηµητριακών τα προϊόντα και τα υποπροϊόντα τους Μη συµµορφούµ 5 Ελαιούχοι σπόροι, ελαιούχοι καρποί τα προϊόντα και τα υποπροϊόντα τους Σύνολο Μη συµµορφούµ ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΝΑΛΥΣΕΩΝ ΠΡΩΤΕΣ ΥΛΕΣ Σπέρµατα ψυχανθών τα προϊόντα και τα υποπροϊόντα τους Συγκοµιζόµενες ΧΖ και ινώδη υπολείµµατα Άλλα φυτά, τα προϊόντα και τα υποπροϊόντα τους Σύνολο 1 11 Μη συµµορφούµ Σύνολο 7 Μη συµµορφούµ Σύνολο 1 2 Μη συµµορφούµ Σύνολο Προϊόντα χερσαίων ζώων Μη συµµορφούµ 2 Ψάρια, άλλα θαλάσσια ζώα τα προϊόντα και τα υποπροϊόντα τους Σύνολο Μη συµµορφούµ 113

114 ΣΥΝΘΕΤΕΣ ΠΛΗΡΕΙΣ ΖΩΟΤΡΟΦΕΣ Ανόργανες ύλες ιάφορα ΣΥΝΟΛΟ (πρώτες ύλες) ΒΙΟΠΡΩΤΕΪΝΕΣ ΠΡΟΣΘΕΤΕΣ ΥΛΕΣ ΠΡΟΜΙΓΜΑΤΑ Μηρυκαστικά Χοίροι Ιπποειδή Κουνέλια Πουλερικά Άλλα παραγωγικά ζώα Σύνολο Μη συµµορφούµ Σύνολο 1 1 Μη συµµορφούµ Σύνολο Μη συµµορφούµ Σύνολο Μη συµµορφούµ Σύνολο 4 Μη συµµορφούµ Σύνολο 2 Μη συµµορφούµ 5 2 Σύνολο Μη συµµορφούµ Σύνολο 1 17 Μη συµµορφούµ Σύνολο 3 Μη συµµορφούµ Σύνολο 10 Μη συµµορφούµ Σύνολο 1 78 Μη συµµορφούµ 1 1 Σύνολο Μη συµµορφούµ 4 114

115 Οικιακά ζώα Μη παραγωγικά εκτός των οικιακών Μη καθορισµένες σύνθετες ζωοτροφές ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΕΣ ΖΩΟΤΡΟΦΕΣ ΣΥΝΟΛΟ (Σύνθετες ζωοτροφές) ΜΗ ΚΑΘΟΡΙΣΜΕΝΕΣ ΖΩΟΤΡΟΦΕΣ ΣΥΝΟΛΟ (όλες οι ζωοτροφές) Σύνολο Μη συµµορφούµ Σύνολο Μη συµµορφούµ Σύνολο Μη συµµορφούµ Σύνολο Μη συµµορφούµ Σύνολο Μη συµµορφούµ Σύνολο Μη συµµορφούµ 1 5 Σύνολο Μη συµµορφούµ

116 Πίνακας 7: ειγµατοληψία και έλεγχος πρώτων υλών ζωοτροφών και σύνθετων ζωοτροφών για µεταποιηµένες ζωικές πρωτεΐνες ΕΤΟΣ 2013 Χώροι Κατά την εισαγωγή Αριθµός επίσηµων δειγµάτων που ελέγχθηκαν για µεταποιηµένες ζωικές πρωτεΐνες Πρώτες ύλες ζωοτροφών για µηρυκαστικά 37 2 Μονάδες παραγωγής ζωοτροφών Μεταπράτες/ αποθήκευση Μεταφορικό µέσο Σταθεροί/ φορητοί αναµείκτες Παρουσία µεταποιηµένων ζωικών πρωτεϊνών από χερσαία ζώα Αριθµός µη συµµορφούµενων δειγµάτων Παρουσία µεταποιηµένων ζωικών πρωτεϊνών από αλιεύµατα Σύνθετες ζωοτροφές Πρώτες Σύνθετες ζωοτροφές Σύνθετες ζωοτροφές για µη ύλες για για µη Πρώτες ύλες για µηρυκαστικά ζωοτροφών µηρυκαστικά µηρυκαστικά ζωοτροφών µηρυκαστικά Στην κτηνοτροφική εκµετάλλευση Προβιταµίνες & Ιχνοστοιχεία Άλλοι:Εµπορία ΣΥΝΟΛΟ ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ για µη µηρυκαστικά 116

117 Πίνακας 8. Αριθµός επιθεωρήσεων που πραγµατοποιήθηκαν σχετικά µε τη χρήση µεταποιηµένων ζωικών πρωτεϊνών Κατηγορία Επιχείρησης Ζωοτροφών Αριθµός επιθεωρήσεων που περιλαµβάνουν ελέγχους για την παρουσία µεταποιηµένων ζωικών πρωτεϊνών Αριθµός παραβάσεων που βασίζονται σε ελέγχους των εγγράφων τεκµηρίωσης κλπ και όχι σε εργαστηριακές δοκιµές Εισαγωγή πρώτων υλών ζωοτροφών 11 0 Αποθήκευση πρώτων υλών ζωοτροφών 4 0 Μονάδες παραγωγής ζωοτροφών Σταθεροί/ Φορητοί αναµείκτες 0 0 Έµποροι ζωοτροφών Μεταφορικό µέσο 0 0 Κτηνοτροφικές εκµεταλλεύσεις χωρίς µηρυκαστικά και µε παρασκευαστήριο ζωοτροφών Κτηνοτροφικές εκµεταλλεύσεις µε µηρυκαστικά και µε παρασκευαστήριο ζωοτροφών Κτηνοτροφικές εκµεταλλεύσεις χωρίς µηρυκαστικά και χωρίς παρασκευαστήριο ζωοτροφών Κτηνοτροφικές εκµεταλλεύσεις µε µηρυκαστικά και χωρίς παρασκευαστήριο ζωοτροφών Άλλο: 1 0 Σύνολο Πίνακας 9: Μυκοτοξίνες α/α Περιφερειακή Ενότητα ΕΙ ΟΣ ΧΩΡΑ ΚΑΤΑΓΩΓΗΣ ειγµατοληψία ΕΙ ΟΣ ΚΑΙ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΜΥΚΟΤΟΞΙΝΩΝ (mg/kg) Αφλατοξίνη Β 1 µg/kg 1 ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ ΕΓΧΩΡΙΑ ΤΥΧΑΙΑ (-) 2 ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ ΕΓΧΩΡΙΑ ΤΥΧΑΙΑ (-) 3 ΛΕΣΒΟΥ ΜΙΓΜΑ ΠΟΥΛΕΡΙΚΩΝ ΕΓΧΩΡΙΑ ΤΥΧΑΙΑ 7,8 4 ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΪΟΝ ΕΛΑΙΟΥΡΓ ΕΓΧΩΡΙΑ ΤΥΧΑΙΑ (-) 5 ΑΙΤ/ΝΙΑΣ ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΥΠΟΝΟΙΑ 14,2 6 ΑΙΤ/ΝΙΑΣ ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΥΠΟΝΟΙΑ 46,6 7 ΑΙΤ/ΝΙΑΣ ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΙΑΙΤΗΣΙΑΣ 3,8 8 ΑΙΤ/ΝΙΑΣ ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΥΠΟΝΟΙΑ 7,3 9 ΑΙΤ/ΝΙΑΣ ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΥΠΟΝΟΙΑ 18,4 10 ΞΑΝΘΗΣ ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ ΕΓΧΩΡΙΑ ΤΥΧΑΙΑ (-) 11 ΞΑΝΘΗΣ ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ ΕΓΧΩΡΙΑ ΤΥΧΑΙΑ (-) Ωχρατοξίνη µg/kg Ζεαραλενόνη µg/kg Τ 2 - τοξίνη µg/kg ΗΤ-2 µg/kg DON µg/kg 117

118 12 ΞΑΝΘΗΣ ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ ΕΓΧΩΡΙΑ ΤΥΧΑΙΑ (-) 13 ΠΡΕΒΕΖΑΣ ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ ΕΓΧΩΡΙΑ ΤΥΧΑΙΑ (-) 14 ΠΡΕΒΕΖΑΣ ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ ΕΓΧΩΡΙΑ ΤΥΧΑΙΑ (-) 15 ΠΡΕΒΕΖΑΣ ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ ΕΓΧΩΡΙΑ ΤΥΧΑΙΑ (-) 16 ΠΡΕΒΕΖΑΣ ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ ΕΓΧΩΡΙΑ ΤΥΧΑΙΑ (-) 17 ΑΝΑΤ. ΑΤΤΙΚΗΣ ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ ΕΓΧΩΡΙΑ ΤΥΧΑΙΑ 18,3 18 ΚΟΡΙΝΘΟΥ ΜΙΓΜΑ ΑΙΓ/ΤΩΝ ΕΓΧΩΡΙΑ ΤΥΧΑΙΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΓΛΟΥΤΕΝΗ ΑΡΑΒ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ (-) 20 ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΓΛΟΥΤΕΝΗ ΑΡΑΒ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ (-) 21 FAPAS ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ ΙΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ 22 ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ ΕΓΧΩΡΙΑ ΤΥΧΑΙΑ 4,3 23 ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ ΕΓΧΩΡΙΑ ΤΥΧΑΙΑ (-) 24 ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ ΕΓΧΩΡΙΑ ΤΥΧΑΙΑ (-) 25 ΚΑΒΑΛΑΣ ΒΑΜΒΑΚΟΠΙΤΑ ΕΓΧΩΡΙΑ ΤΥΧΑΙΑ (-) 26 ΚΑΒΑΛΑΣ ΒΑΜΒΑΚΟΠΙΤΑ ΕΓΧΩΡΙΑ ΤΥΧΑΙΑ (-) 27 ΚΑΒΑΛΑΣ ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ ΕΓΧΩΡΙΑ ΤΥΧΑΙΑ (-) 28 ΚΑΒΑΛΑΣ ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ ΕΓΧΩΡΙΑ ΤΥΧΑΙΑ (-) 29 ΚΑΒΑΛΑΣ ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ ΕΓΧΩΡΙΑ ΤΥΧΑΙΑ (-) 30 ΓΕΩΠ. ΠΑΝ ΑΘ. ΜΙΓΜΑ ΑΓΕΛΑ ΕΓΧΩΡΙΑ ΤΥΧΑΙΑ 3,1 31 ΓΕΩΠ. ΠΑΝ ΑΘ. ΜΗ ΙΚΗ ΕΓΧΩΡΙΑ ΤΥΧΑΙΑ (-) 32 ΕΥΒΟΙΑΣ ΚΡΙΘΑΡΙ ΕΓΧΩΡΙΑ ΤΥΧΑΙΑ (-) 33 ΚΟΖΑΝΗΣ ΓΛΟΥΤΕΝΗ ΑΡΑΒ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΚΟΖΑΝΗΣ ΓΛΟΥΤΕΝΗ ΑΡΑΒ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΚΟΖΑΝΗΣ ΓΛΟΥΤΕΝΗ ΑΡΑΒ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΚΟΖΑΝΗΣ ΓΛΟΥΤΕΝΗ ΑΡΑΒ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΕΥΒΟΙΑΣ ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ ΕΓΧΩΡΙΑ ΤΥΧΑΙΑ (-) 38 ΚΟΖΑΝΗΣ ΠΙΤΥΡΑ ΣΙΤΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ (-) 39 ΚΟΖΑΝΗΣ ΠΙΤΥΡΑ ΣΙΤΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ (-) 40 ΚΟΖΑΝΗΣ ΠΙΤΥΡΑ ΣΙΤΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ (-) 41 ΑΧΑΪΑΣ ΙΧΘΥΟΤΡΟΦΗ ΕΓΧΩΡΙΑ ΥΠΟΝΟΙΑ 4,5 42 ΑΧΑΪΑΣ ΙΧΘΥΟΤΡΟΦΗ ΕΓΧΩΡΙΑ ΥΠΟΝΟΙΑ 6,5 43 ΑΧΑΪΑΣ ΙΧΘΥΟΤΡΟΦΗ ΕΓΧΩΡΙΑ ΥΠΟΝΟΙΑ 6,1 44 ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ ΕΓΧΩΡΙΑ ΤΥΧΑΙΑ (-) 45 ΤΡΙΚΑΛΩΝ ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ ΕΓΧΩΡΙΑ ΤΥΧΑΙΑ 6,8 46 ΤΡΙΚΑΛΩΝ ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ ΕΓΧΩΡΙΑ ΤΥΧΑΙΑ (-) 47 ΤΡΙΚΑΛΩΝ ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ ΕΓΧΩΡΙΑ ΤΥΧΑΙΑ (-) 48 ΠΙΕΡΙΑΣ ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ ΕΓΧΩΡΙΑ ΤΥΧΑΙΑ 5,1 49 ΣΕΡΡΩΝ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦ ΚΟΥΚΙ ΕΓΧΩΡΙΑ ΤΥΧΑΙΑ (-) 50 ΛΑΚΩΝΙΑΣ ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ ΕΓΧΩΡΙΑ ΤΥΧΑΙΑ (-) 51 ΝΗΣΩΝ ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ ΕΓΧΩΡΙΑ ΤΥΧΑΙΑ 2,7 52 ΠΙΕΡΙΑΣ ΣΥΜΠΛΗΡ. ΑΙΓ/ΤΩΝ ΕΓΧΩΡΙΑ ΤΥΧΑΙΑ (-) 53 ΕΕΚΥΖ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΥΠΟΝΟΙΑ (-) 54 ΕΕΚΥΖ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΥΠΟΝΟΙΑ (-) 55 ΕΕΚΥΖ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΥΠΟΝΟΙΑ (-) 56 ΕΕΚΥΖ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΥΠΟΝΟΙΑ (-) 57 ΕΕΚΥΖ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΥΠΟΝΟΙΑ (-) 58 ΕΕΚΥΖ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΥΠΟΝΟΙΑ (-) 59 ΗΜΑΘΙΑΣ ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ ΕΓΧΩΡΙΑ ΤΥΧΑΙΑ (-) 60 ΗΜΑΘΙΑΣ ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ ΕΓΧΩΡΙΑ ΤΥΧΑΙΑ (-) 118

119 61 ΗΜΑΘΙΑΣ ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ ΕΓΧΩΡΙΑ ΤΥΧΑΙΑ (-) 62 ΗΜΑΘΙΑΣ ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ ΕΓΧΩΡΙΑ ΤΥΧΑΙΑ (-) 63 ΚΟΖΑΝΗΣ ΗΛΙΑΛΕΥΡΟ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΤΥΧΑΙΑ (-) 64 ΚΟΖΑΝΗΣ ΗΛΙΑΛΕΥΡΟ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΤΥΧΑΙΑ (-) 65 ΚΟΖΑΝΗΣ ΗΛΙΑΛΕΥΡΟ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΤΥΧΑΙΑ (-) 66 ΚΟΖΑΝΗΣ ΗΛΙΑΛΕΥΡΟ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΤΥΧΑΙΑ (-) 67 ΚΟΡΙΝΘΟΥ ΜΙΓΜΑ ΑΙΓ/ΤΩΝ ΕΓΧΩΡΙΑ ΤΥΧΑΙΑ (-) 68 ΚΟΡΙΝΘΟΥ ΜΙΓΜΑ ΑΙΓ/ΤΩΝ ΕΓΧΩΡΙΑ ΤΥΧΑΙΑ (-) 69 ΚΟΡΙΝΘΟΥ ΣΥΜΠΛΗΡ. ΑΙΓ/ΤΩΝ ΕΓΧΩΡΙΑ ΤΥΧΑΙΑ (-) 70 ΠΡΕΒΕΖΑΣ ΗΛΙΑΛΕΥΡΟ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΤΥΧΑΙΑ (-) 71 ΠΡΕΒΕΖΑΣ ΗΛΙΑΛΕΥΡΟ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΤΥΧΑΙΑ (-) 72 ΠΡΕΒΕΖΑΣ ΗΛΙΑΛΕΥΡΟ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΤΥΧΑΙΑ (-) 73 ΠΡΕΒΕΖΑΣ ΗΛΙΑΛΕΥΡΟ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΤΥΧΑΙΑ (-) 74 ΑΡΤΑΣ ΜΙΓΜΑ ΧΟΙΡΩΝ ΕΓΧΩΡΙΑ ΤΥΧΑΙΑ (-) 75 ΕΒΡΟΥ ΑΛΕΞΑΝ ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ ΕΓΧΩΡΙΑ ΤΥΧΑΙΑ (-) 76 ΕΒΡΟΥ ΑΛΕΞΑΝ ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ ΕΓΧΩΡΙΑ ΤΥΧΑΙΑ (-) 77 ΧΑΝΙΩΝ ΚΡΙΘΑΡΙ ΕΓΧΩΡΙΑ ΤΥΧΑΙΑ (-) 78 ΧΑΝΙΩΝ ΚΡΙΘΑΡΙ ΕΓΧΩΡΙΑ ΤΥΧΑΙΑ (-) 79 ΒΟΙΩΤΙΑ ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ ΕΓΧΩΡΙΑ ΤΥΧΑΙΑ (-) 80 ΒΟΙΩΤΙΑ ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ ΕΓΧΩΡΙΑ ΤΥΧΑΙΑ (-) 81 ΒΟΙΩΤΙΑ ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ ΕΓΧΩΡΙΑ ΤΥΧΑΙΑ (-) 82 ΒΟΙΩΤΙΑ ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ ΕΓΧΩΡΙΑ ΤΥΧΑΙΑ (-) 83 ΕΒΡΟΥ ΡΟ ΟΠ ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ ΕΓΧΩΡΙΑ ΤΥΧΑΙΑ (-) 84 ΧΙΟΥ ΣΙΤΑΡΙ ΕΓΧΩΡΙΑ ΤΥΧΑΙΑ (-) 85 ΚΙΛΚΙΣ ΖΑΧΑΡΟΠΙΤΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ (-) 86 ΚΙΛΚΙΣ ΖΑΧΑΡΟΠΙΤΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ (-) 87 ΚΙΛΚΙΣ ΖΑΧΑΡΟΠΙΤΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ (-) 88 ΞΑΝΘΗΣ ΖΑΧΑΡΟΠΙΤΑ ΕΓΧΩΡΙΑ ΤΥΧΑΙΑ (-) 89 ΞΑΝΘΗΣ ΖΑΧΑΡΟΠΙΤΑ ΕΓΧΩΡΙΑ ΤΥΧΑΙΑ (-) 90 ΞΑΝΘΗΣ ΖΑΧΑΡΟΠΙΤΑ ΕΓΧΩΡΙΑ ΤΥΧΑΙΑ (-) 91 ΞΑΝΘΗΣ ΖΑΧΑΡΟΠΙΤΑ ΕΓΧΩΡΙΑ ΤΥΧΑΙΑ (-) 92 ΕΕΚΥΖ ΛΑΡ-ΜΑΓΝ ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ ΕΓΧΩΡΙΑ ΤΥΧΑΙΑ (-) 93 ΚΟΡΙΝΘΟΥ ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ (-) 94 ΚΟΡΙΝΘΟΥ ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ (-) 95 ΚΟΡΙΝΘΟΥ ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ (-) 96 ΚΟΡΙΝΘΟΥ ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ (-) 97 ΕΘΙΑΓΕ ΥΠΟΣΤΡΩΜ ΜΑΝΙΤΑΡ (-) 98 ΜΗΛΟΥ ΒΗΤΤΕΣ ΣΙΤΟΥ ΕΓΧΩΡΙΑ ΤΥΧΑΙΑ (-) 99 ΒΟΙΩΤΙΑ ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ ΕΓΧΩΡΙΑ ΤΥΧΑΙΑ (-) 100 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΥΜΠΛΗΡ. ΑΙΓ/ΤΩΝ ΕΓΧΩΡΙΑ ΤΥΧΑΙΑ (-) 101 ΚΟΖΑΝΗΣ ΓΛΟΥΤΕΝΗ ΣΙΤΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ (-) 102 ΚΟΖΑΝΗΣ ΓΛΟΥΤΕΝΗ ΣΙΤΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ (-) 103 ΚΟΖΑΝΗΣ ΓΛΟΥΤΕΝΗ ΣΙΤΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ (-) 104 ΚΟΖΑΝΗΣ ΓΛΟΥΤΕΝΗ ΣΙΤΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ (-) 105 ΧΑΛΚΙ ΙΚΗΣ ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ ΕΓΧΩΡΙΑ ΤΥΧΑΙΑ (-) 106 ΕΥΒΟΙΑΣ ΚΡΙΘΑΡΙ ΕΓΧΩΡΙΑ ΤΥΧΑΙΑ (-) 107 ΥΤ. ΑΤΤΙΚΗΣ ΣΙΤΑΡΙ ΕΓΧΩΡΙΑ ΤΥΧΑΙΑ (-) 108 ΚΟΡΙΝΘΟΥ ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΥΠΟΝΟΙΑ (-) 109 ΚΟΡΙΝΘΟΥ ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΥΠΟΝΟΙΑ (-) 119

120 110 ΚΟΡΙΝΘΟΥ ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΥΠΟΝΟΙΑ (-) 111 ΚΟΡΙΝΘΟΥ ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΥΠΟΝΟΙΑ (-) 112 ΕΘΙΑΓΕ ΦΛΟΙΟΣ ΑΡΑΠ. ΦΙΣ 0,01ppm 113 ΑΡΓΟΛΙ ΑΣ ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ ΕΓΧΩΡΙΑ ΤΥΧΑΙΑ (-) 114 ΑΙΤ/ΝΙΑΣ ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ ΕΓΧΩΡΙΑ ΤΥΧΑΙΑ 0,006ppm 115 ΑΙΤ/ΝΙΑΣ ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ ΕΓΧΩΡΙΑ ΤΥΧΑΙΑ (-) 116 ΛΑΣΙΘΙΟΥ ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ ΕΓΧΩΡΙΑ ΤΥΧΑΙΑ (-) 117 ΑΙΤ/ΝΙΑΣ ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ ΕΓΧΩΡΙΑ ΤΥΧΑΙΑ (-) 118 ΚΟΖΑΝΗΣ ΓΛΟΥΤΕΝΗ ΑΡΑΒ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΤΥΧΑΙΑ 0,004ppm 119 ΚΟΖΑΝΗΣ ΓΛΟΥΤΕΝΗ ΑΡΑΒ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΤΥΧΑΙΑ 0,004ppm 120 ΚΟΖΑΝΗΣ ΓΛΟΥΤΕΝΗ ΑΡΑΒ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΤΥΧΑΙΑ 0,004ppm 121 ΚΟΖΑΝΗΣ ΓΛΟΥΤΕΝΗ ΑΡΑΒ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΤΥΧΑΙΑ 0,004ppm 122 ΑΧΑΪΑΣ ΣΥΜΠΛΗΡ. ΜΟΣΧΩΝ ΕΓΧΩΡΙΑ ΤΥΧΑΙΑ 0,006ppm 123 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΥΜΠΛΗΡ. ΑΙΓ/ΤΩΝ ΕΓΧΩΡΙΑ ΤΥΧΑΙΑ (-) 124 ΣΑΜΟΥ ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ ΕΓΧΩΡΙΑ ΤΥΧΑΙΑ (-) 120

121 Γ. ΤΟΜΕΑΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΩΝ ΖΩΩΝ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΖΩΝΤΩΝ ΖΩΩΝ Έλεγχοι εισαγοµένων φορτίων ζώντων ζώων από τρίτες χώρες: Κάθε παρτίδα ζώντων ζώων, προέλευσης τρίτων χωρών πρέπει να εισέρχονται στην Ε.Ε. µέσω εγκεκριµένων συνοριακών σταθµών προκειµένου να υποβληθούν σε κτηνιατρικούς ελέγχους, βάσει της οδηγίας 97/78/ΕΚ, όπως έχει εναρµονισθεί µε το Π.. 120/2000. Στην Ελλάδα υπάρχουν 10 συνοριακοί σταθµοί επιθεώρησης όπως καθορίζονται µε το Π.. 1/2010 (ΦΕΚ 3Α ). Στο πλαίσιο της κοινοτικής οριζόντιας και κάθετης νοµοθεσίας καθώς και των εθνικών διατάξεων πραγµατοποιούνται από τους ΣΥ.Κ.Ε οι έλεγχοι των φορτίων ζώντων ζώων και ζωικών προϊόντων που εισάγονται από τρίτες χώρες. Ειδικότερα, οι εισαγωγές ζώντων ζώων εξακολουθούν να είναι σχεδόν µηδενικές και αφορούν κυρίως σκουλήκια που χρησιµοποιούνται ως δολώµατα ή διακοσµητικά ψάρια. Είδος ελέγχων: Eφαρµόζεται σε φορτία ζώντων ζώων, αλλά και σε προϊόντα ζωικής προέλευσης. Βάσει της κοινοτικής νοµοθεσίας, ο υπεύθυνος για το φορτίο οφείλει να κοινοποιεί ηλεκτρονικά, µέσω του συστήµατος TRACES, στο προσωπικό του ΣΥΚΕ εκ των προτέρων όλα τα στοιχεία που αφορούν το φορτίο που πρόκειται να προσκοµιστεί στον σταθµό. Ο ΣΥΚΕ ελέγχει τα δηλωτικά των πλοίων και των αεροπλάνων καθώς και την αντιστοιχία τους προς τις προαναφερόµενες ηλεκτρονικές δηλώσεις. Επιπλέον διασταύρωση των φορτίων που οφείλουν να υποστούν κτηνιατρικό έλεγχο γίνεται µε τη χρήση του ηλεκτρονικού συστήµατος των οργανισµών λιµένων. Βάσει της κοινοτικής οριζόντιας οδηγίας 97/78/ΕΚ, τα αφικνούµενα,στον ΣΥΚΕ, φορτία ζώντων ζώων ή ζωικών προϊόντων από τρίτες χώρες υποβάλλονται: α) 100% σε έλεγχο εγγράφων προκειµένου να διαπιστωθεί η εγκυρότητα αυτών καθώς και η αντιστοιχία των πληροφοριών µε εκείνες που περιλαµβάνονται στην προκοινοποίηση που περιγράφτηκε παραπάνω, β) 100% σε έλεγχο ταυτότητας για να επιβεβαιωθεί ότι τα προϊόντα ανταποκρίνονται στα στοιχεία των πιστοποιητικών ή εγγράφων που συνοδεύουν τα φορτία, Εξαίρεση από τα παραπάνω αποτελούν τα φορτία που προορίζονται για µεταφόρτωση σε διάστηµα µικρότερο του ελάχιστου, όπως αυτό ορίζεται από την ισχύουσα κοινοτική νοµοθεσία επειδή οι έλεγχοι πρόκειται να πραγµατοποιηθούν στον ΣΥΚΕ προορισµού. Εν τούτοις, σε περίπτωση που υπάρχει κίνδυνος για την υγεία των ζώων ή τη δηµόσια υγεία, το φορτίο µπορεί να υποβληθεί σε έλεγχο (εγγράφων, ταυτότητας και φυσικό), βάσει του άρθρου 20 της ίδιας οδηγίας. γ) Ο Φυσικός έλεγχος περιλαµβάνει: - οργανοληπτικές εξετάσεις - απλές φυσικές ή χηµικές δοκιµές - εργαστηριακές εξετάσεις για την ανίχνευση καταλοίπων, προσµείξεων ή ενδείξεων αλλοίωσης. Οι εργαστηριακές δοκιµές πραγµατοποιούνται : - στα πλαίσια τυχαίας δειγµατοληψίας που πραγµατοποιείται βάσει της ισχύουσας κοινοτικής νοµοθεσίας, - σε περίπτωση υποψίας, - σε περίπτωση έκτακτων υγειονοµικών µέτρων που ορίζονται από την κοινοτική νοµοθεσία για συγκεκριµένα προϊόντα ή συγκεκριµένη τρίτη χώρα προέλευσης, - κατόπιν λήψης µηνύµατος RASFF. Όταν οι εργαστηριακές δοκιµές διενεργούνται επειδή υπάρχουν υποψίες παρατυπίας ή όταν το υπό έλεγχο φορτίο βρίσκεται σε πρόγραµµα ενισχυµένων ελέγχων, τα φορτία δεν αποδεσµεύονται παρά µόνο όταν τα αποτελέσµατα των δοκιµών αποδειχθούν αρνητικά. Συγκεκριµένα οι έλεγχοι των φορτίων ζώντων ζώων που πραγµατοποιήθηκαν σε επίπεδο ΣΥ.Κ.Ε. κατά το έτος 2013 συµπεριλαµβάνονται στον ακόλουθο συγκεφαλαιωτικό πίνακα και αντίστοιχο γράφηµα επίσηµων ελέγχων σε φορτία ζώντων ζώων και τροφίµων ζωικής προέλευσης. 121

122 122 ΣΥΚΕ ΕΛΕΓΧΘΕΝΤΑ ΦΟΡΤΙΑ (Τρόφιµα ζωικής προέλευσης και ζώντα ζώα) ΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΕΣ ΑΠΟΡΡΙΨΕΙΣ ΘΕΤΙΚΑ ΕΙΓΜΑΤΑ ΠΕΙΡΑΙΑΣ ΑΕΡ. ΑΘΗΝΩΝ ΑΕΡ. ΘΕΣΣ ΛΙΜΑΝΙ ΘΕΣΣ ΚΑΚΑΒΙΑ Ν.ΚΑΥΚΑΣΟΣ ΕΥΖΩΝΟΙ ΕΙ ΟΜΕΝΗ ΠΕΠΛΟΣ ΑΣΤΑΚΟΣ 7 7 ΗΡΑΚΛΕΙΟ 16 ΛΕΣΒΟΣ 2 ΣΥΝΟΛΟ

123 123 Γραφήµατα : Έλεγχοι φορτίων κατά τις εισαγωγές το 2013 (ΣΥΚΕ) 123

124 124 Νοµοθεσία Στους ΣΥΚΕ έχει αποσταλεί: Εγχειρίδιο σχετικά µε την έκδοση 5.31 της εφαρµογής TRACES (786/24584~ ) Εγχειρίδιο σχετικά µε την έκδοση 5.32 της εφαρµογής TRACES (787/24591~ ) Εγχειρίδιο σχετικά µε την έκδοση 5.33 της εφαρµογής TRACES (1408/42387~ ) Εγχειρίδιο για τους ελέγχους κατά την εισαγωγή προϊόντων ζωικής προέλευσης (επικαιροποιηµένη έκδοση του αρ. πρωτ. 1233/37713~ ) Εγχειρίδιο για την εφαρµογή του άρθρου 24 της οδηγίας 97/78/ΕΚ και τους ενισχυµένους ελέγχους. Εποπτεία Οι ΣΥΚΕ Πειραιά, Αθηνών και Κακαβιάς επιθεωρήθηκαν στα πλαίσια του συστήµατος εποπτείας που διενεργεί το αρµόδιο τµήµα της Γενικής ιεύθυνσης Κτηνιατρικής, µε βάση την Υπουργική Απόφαση µε αρ. πρωτοκόλλου ~ Μέσα στο 2013 ολοκληρώθηκε η εποπτεία όλων των ΣΥΚΕ, όπως προβλέπεται στην παραπάνω σχετική απόφαση. Επιπλέον, στα πλαίσια της ίδιας απόφασης, επιθεωρήθηκε και το Hράκλειο της Κρήτης που αποτελεί ένα από τα σηµεία εισόδου ζωικών προϊόντων από τρίτες χώρες. Επιµόρφωση Η παροχή καθοδήγησης και ενηµέρωσης των κτηνιάτρων των ΣΥΚΕ γίνεται από την επίσηµη εφηµερίδα της κοινότητας, το σύστηµα TRACES, το σύστηµα RASFF και διευκρινιστικές εγκυκλίους. Οι υπάλληλοι των ΣΥΚΕ συµµετείχαν σε κοινοτικά σεµινάρια πάνω σε θέµατα κτηνιατρικών ελέγχων κατά τις εισαγωγές. Συµπεράσµατα Πρωταρχικός στόχος είναι η διαφύλαξη της δηµόσιας υγείας και της υγείας των ζώων κατά την εισαγωγή ζώντων ζώων ή ζωικών προϊόντων από τρίτες χώρες. Ο αριθµός των εισαγόµενων φορτίων για το 2013 παρέµεινε στα ίδια περίπου επίπεδα µε το προηγούµενο έτος. Οι φυσικοί έλεγχοι και ειδικότερα οι εργαστηριακές δοκιµές για τον εντοπισµό µη συµµορφούµενων φορτίων και τη συνεπαγόµενη µη αποδοχή αυτών στο ελληνικό έδαφος ήταν σε συµµόρφωση µε τις ισχύουσες κοινοτικές οδηγίες. Η επιλογή των φορτίων που υποβάλλονται σε φυσικό έλεγχο γίνεται µε βάση την ανάλυση κινδύνου που διεξάγεται µέσα από το σύστηµα TRACES. Στόχος είναι ο εντοπισµός των µη συµµορφούµενων φορτίων και η απόρριψη αυτών ώστε να προασπίζεται η δηµόσια υγεία και η υγεία των ζωικού κεφαλαίου της χώρας. 2. ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΖΩΟΝΟΣΩΝ Πρόγραµµα εκρίζωσης της βρουκέλλωσης των βοοειδών Στο πλαίσιο των διατάξεων της Ενωσιακής και Εθνικής Νοµοθεσίας εφαρµόστηκε το 2013 ενιαίο πρόγραµµα εκρίζωσης της βρουκέλλωσης των βοοειδών σε όλη την Ελληνική Επικράτεια. Το πρόγραµµα εκρίζωσης της βρουκέλλωσης των βοοειδών εφαρµόζεται σε όλα τα βοοειδή εκτός από τα αγελαία βοοειδή ορισµένων περιοχών [όπως περιγράφονται στο άρθρο 7 της ΥΑ 4887/ (ΦΕΚ Β 3544/ )] στα οποία γίνεται από το 1999 πρόγραµµα ελέγχου µε το εµβόλιο REV-1. Τα αποτελέσµατα των επίσηµων ελέγχων του προγράµµατος, η εφαρµογή του οποίου βασίζεται κυρίως α) στη διενέργεια ορολογικών εξετάσεων (αιµοληψίες) των βοοειδών ηλικίας άνω των 12 µηνών β) στη διενέργεια τακτικών γαλακτοληψιών από τη δεξαµενή συλλογής γάλακτος των εκµεταλλεύσεων για τη διατήρηση κυρίως των επίσηµα απαλλαγµένων από τη βρουκέλλωση εκτροφών γ) στην ταξινόµηση και στον υγειονοµικό χαρακτηρισµό των εκτροφών βάσει κλινικής, επιδηµιολογικής και εργαστηριακής διάγνωσης δ) στον έλεγχο µετακινήσεων των ζώων και ε) στη σφαγή των θετικών στη βρουκέλλωση ζώων, συνοψίζονται παρακάτω: Αριθµός εκτροφών βοοειδών στο πρόγραµµα επίσηµου ελέγχου: Αριθµός βοοειδών στο πρόγραµµα επίσηµου ελέγχου: Αριθµός εκτροφών που εξετάστηκαν: Αριθµός θετικών εκτροφών:

125 125 Αριθµός νέων θετικών εκτροφών: 131 Αριθµός βοοειδών που εξετάστηκαν ατοµικά ( αιµοληψίες ζώων): Αριθµός βοοειδών που εξετάστηκαν συνολικά ( λήψη γάλακτος και αίµατος): Αριθµός θετικών βοοειδών: Αριθµός θετικών ζώων που σφάχτηκαν: Συνολικός αριθµός ζώων που σφάχτηκαν στο πρόγραµµα: Ετήσιος Επιπολασµός Νοσήµατος (%): 5,57 Ετήσια Επίπτωση Νοσήµατος (%): 2,60 Επιδηµιολογική κατάσταση ως προς την βρουκέλλωση των βοοειδών (υγειονοµικά καθεστώτα εκτροφών) στο τέλος του έτους Β1 Β+ Β2 Β4 ΑΝΑΣΤΟΛΗ Β3 ΕΠΙΣΗΜΑ ΑΠΑΛΛΑΓΜΕΝΟ Β4 Εκτροφές Ζώα Εκτροφές Ζώα Εκτροφές Ζώα Εκτροφές Ζώα Εκτροφές Ζώα Εκτροφές Ζώα Η βρουκέλλωση των βοοειδών παραµένει νόσηµα ενδηµικού χαρακτήρα µε σηµαντική βαρύτητα για τη ηµόσια Υγεία και την υγεία των ζώων. Πολλά Τµήµατα Κτηνιατρικής λόγω έλλειψης προσωπικού αδυνατούν να συλλέξουν τα ετήσια στατιστικά στοιχεία. Στα παραπάνω στοιχεία δεν συµπεριλαµβάνονται αυτά των ΠΕ Νήσων Αττικής, Αχαΐας, Ρεθύµνου, Άνδρου, Θήρας, Μήλου και Πάρου, ενώ σε κάποιες άλλες περιπτώσεις η διασταύρωση των στοιχείων εµφανίζει αποκλίσεις. Περισσότερες τεχνικές λεπτοµέρειες και επιδηµιολογικές αναλύσεις για την αξιολόγηση της πορείας εφαρµογής του προγράµµατος εκρίζωσης της βρουκέλλωσης των βοοειδών µπορούν να αναζητηθούν και θα είναι διαθέσιµες σε ειδική ιστοσελίδα της Ευρωπαϊκής Αρχής για την ασφάλεια των Τροφίµων (EFSA): 125

126 126 Πρόγραµµα ελέγχου και εκρίζωσης της βρουκέλλωσης των αιγών και προβάτων Στο πλαίσιο των διατάξεων της Ενωσιακής και Εθνικής Νοµοθεσίας εφαρµόστηκε το 2013, εθνικό πρόγραµµα ελέγχου και εκρίζωσης της βρουκέλλωσης των αιγών και προβάτων. Τα αποτελέσµατα και οι πληροφορίες των επίσηµων ελέγχων του προγράµµατος, η εφαρµογή του οποίου βασίζεται κυρίως α) στη διενέργεια ορολογικών εξετάσεων (αιµοληψίες) των αιγών και προβάτων ηλικίας άνω των 6 µηνών (πρόγραµµα εκρίζωσης στη νησιωτική Ελλάδα) β) στη διενέργεια εµβολιασµών µε το εµβόλιο REV-1 στην ηπειρωτική Ελλάδα (πρόγραµµα µαζικού εµβολιασµού νεαρών και ενήλικων θηλυκών ζώων αναπαραγωγής άνω των 3 µηνών στην ηπειρωτική χώρα και στα νησιά Εύβοια, Λέσβος, Λέρος και Θάσος) µαζί µε ταυτόχρονη αιµοληψία από τα αρσενικά ζώα άνω των 6 µηνών γ) στην ταξινόµηση και στον υγειονοµικό χαρακτηρισµό των εκτροφών βάσει κλινικής, επιδηµιολογικής και εργαστηριακής διάγνωσης στις νησιωτικές ζώνες της χώρας δ) στον έλεγχο µετακινήσεων των ζώων και ε) στη σφαγή των θετικών στη βρουκέλλωση ζώων/ πρόγραµµα εκρίζωσης, αναφέρονται στην ετήσια τεχνική έκθεση προόδου η οποία διαβιβάστηκε στην Ε. Επιτροπή και στην EFSA (επιπρόσθετα θα αναρτηθεί και σε ειδικό για τις ζωονόσους ιστότοπο της EFSA: ). Σύνοψη αποτελεσµάτων επίσηµου ελέγχου 2013: Μαζικός εµβολιασµός νεαρών και ενήλικων αιγών και προβάτων Πρόγραµµα ελέγχου: Αριθµός εκτροφών που εµβολιάστηκαν: Αριθµός ζώων που εµβολιάστηκαν: Μαζικός εµβολιασµός νεαρών και ενήλικων αγελαίων βοοειδών σε κοινά µε µικρά µηρυκαστικά βοσκοτόπια Πρόγραµµα ελέγχου: Αριθµός εκτροφών που εµβολιάστηκαν: 770 Αριθµός ζώων που εµβολιάστηκαν: Πρόγραµµα εκρίζωσης (ορολογικός έλεγχος) Ζώνη εκρίζωσης (νησιωτική Ελλάδα, εκτός νήσων Λέσβου, Λέρου, Θάσου και Εύβοιας): Αριθµός εκτροφών στο πρόγραµµα εκρίζωσης: Αριθµός αιγών και προβάτων στο πρόγραµµα εκρίζωσης: Αριθµός εκτροφών που εξετάστηκαν: Αριθµός θετικών εκτροφών: 21 Αριθµός νέων θετικών εκτροφών: 3 Αριθµός ζώων που εξετάστηκαν ατοµικά (αιµοληψίες ζώων): Αριθµός θετικών αιγών και προβάτων: 234 Αριθµός θετικών ζώων που σφάχτηκαν: 185 Συνολικός αριθµός ζώων που σφάχτηκαν: 185 Ετήσιος Επιπολασµός Νοσήµατος (%): 1,41 Ετήσια Επίπτωση Νοσήµατος (%): 0,20 126

127 127 Επιδηµιολογική κατάσταση ως προς τη βρουκέλλωση αιγών και προβάτων (υγειονοµικά καθεστώτα εκτροφών) στο τέλος του έτους Μ1 Μ+ Μ2 Μ4 ΑΝΑΣΤΟΛΗ ΕΠΙΣΗΜΑ ΑΠΑΛΛΑΓΜΕΝΟ Μ4 Εκτροφές Ζώα Εκτροφές Ζώα Εκτροφές Ζώα Εκτροφές Ζώα Εκτροφές Ζώα Η βρουκέλλωση των αιγών και προβάτων θεωρείται κυρίως επαγγελµατική ζωονόσος (κτηνίατροι, κτηνοτρόφοι) µε σηµαντικές επιπτώσεις στη ηµόσια Υγεία και στη ζωική παραγωγή. Βασικότερος στόχος της εφαρµογής του εν λόγω προγράµµατος για το 2013 ήταν ο έλεγχος της νόσου (αξιολόγηση του επιπολασµού και της επίπτωσης της Β.melitensis) σε ενδηµικές και νησιωτικές περιοχές της χώρας καθώς και η προτεραιότητα στην επιδηµιολογική και εργαστηριακή επιτήρηση της βρουκέλλωσης σε στοχευµένες εκτροφές µικρών µηρυκαστικών που βρίσκονται σε Περιφερειακές Ενότητες και γεωγραφικές ζώνες µε υψηλό µέσο αριθµό κρουσµάτων µελιταίου πυρετού στον άνθρωπο. Τα κρούσµατα µελιταίου στον άνθρωπό σύµφωνα µε το ΚΕΕΛΠΝΟ ανήλθαν στα 159 εµφανίζοντας αύξηση σε σχέση µε το

128 128 Περιφέρεια/ Periphery Περιφερειακή Ενότητα/ Regional Unit Πρόγραµµα βρουκέλλωσης αιγοπροβάτων Στοιχεία για τις εκµεταλλεύσεις στο πρόγραµµα εκρίζωσης στη Ζώνη Εκρίζωσης (ΖΕΚ). Total number Total Number Number of Number of Number of of herds % positive herds number of herds positive herds new positive herds under the depopulated of herds checked (f) herds (g) depopulated program % herd coverage Indicators % positive herds % new positive herds 11 =(6/4) x = (7/5) x = (4/3) x = (5/4) x 100 ATTIKA NISON # ΙΑΙΡ/0! 5,88 0,00 0,00 CENTRAL SKYROS GREECE (island) # ΙΑΙΡ/0! 0,00 # ΙΑΙΡ/0! # ΙΑΙΡ/0! THESSALY SPORADES (islands) # ΙΑΙΡ/0! 2,90 0,00 0,00 EASTERN MACEDONIA AND THRACE SAMOTHRAKI (island) ,37 1,12 1,12 LIMNOS # ΙΑΙΡ/0! 0,74 0,00 0,00 (island) NORTHERN SAMOS and AEGEAN # ΙΑΙΡ/0! 12,28 0,00 0,00 IKARIA HIOS # ΙΑΙΡ/0! 29,54 0,00 0,00 SOUTHERN DODEKANISA ,66 11,67 0,83 AEGEAN KYKLADES # ΙΑΙΡ/0! 1,50 0,00 0,00 IRAKLIO ,81 0,44 0,44 CRETE LASITHI ,91 3,38 0,00 RETHYMNO # ΙΑΙΡ/0! 0,66 0,00 0,00 IONIAN ISLANDS HANIA # ΙΑΙΡ/0! 6,38 0,00 0,00 KERKIRA # ΙΑΙΡ/0! 9,20 0,00 0,00 ZANINTHOS # ΙΑΙΡ/0! 72,09 0,00 0,00 KEFALLINIA # ΙΑΙΡ/0! 6,93 0,00 0,00 LEFKADA # ΙΑΙΡ/0! 17,02 0,00 0,00 Total ,36 1,41 0,20 Total 2012 (h) ,36 8,64 0,26 128

129 129 Περιφέρεια/ Periphery Περιφερειακή Ενότητα/ Regional Unit Πρόγραµµα βρουκέλλωσης αιγοπροβάτων Στοιχεία για τα αιγοπρόβατα στο πρόγραµµα εκρίζωσης στη Ζώνη Εκρίζωσης (ΖΕΚ). Number of Number of Number Slaughtering animals (d) to Number of animals of be tested animals Number of animals tested positive under the (d) tested with positive result individually animals slaughtered or culled program (e) Total number of animals (c) Total number of animals slaughtered (f) % coverage at animal level Indicators % of positive animals. Animal prevalence = (4/3) x = (6/4) x 100 ATTIKA NISON ,57 0,00 CENTRAL GREECE SKYROS (island) ,00 # ΙΑΙΡ/0! THESSALY SPORADES (islands) ,38 0,00 EASTERN MACEDONIA SAMOTHRAKI (island of southern ,63 0,03 AND THRACE Evros) LIMNOS (island) ,62 0,00 NORTHERN SAMOS and AEGEAN IKARIA ,19 0,00 HIOS ,37 0,00 SOUTHERN DODEKANISA ,88 1,98 AEGEAN KYKLADES ,36 0,00 IRAKLIO ,51 0,01 CRETE LASITHI ,17 0,01 RETHYMNO ,36 0,00 IONIAN ISLANDS HANIA ,39 0,00 KERKIRA ,80 0,00 ZANINTHOS ,02 0,00 KEFALLINIA ,58 0,00 LEFKADA ,97 0,00 Total ,32 0,22 Total 2012(g) ,70 1,29 129

130 130 Πρόγραµµα βρουκέλλωσης αιγοπροβάτων Στοιχεία για τα καθεστώτα των εκµεταλλεύσεων στο πρόγραµµα εκρίζωσης στη Ζώνη Εκρίζωσης (ΖΕΚ) Total number of flocks and animals under the program Εκµετάλλευση µε άγνωστο καθεστώς Not free or not officially free Μ4 σε αναστολή Επίσηµα απαλλαγµένη εκµετάλλευση Μ4 Εκµετα λλεύσε ις Ζώα Περιφέρεια/ Periphery Περιφερειακή Εκµετάλλευση Εκµετάλλευση Ενότητα/ Regional Μ+ Μ2 Unit Εκµετα Εκµετα Εκµεταλλεύσ Εκµεταλ Εκµεταλ λλεύσε λλεύσε εις Ζώα λεύσεις Ζώα λεύσεις Ζώα ις Ζώα ις Ζώα ATTIKA NISON CENTRAL GREECE SKYROS (island) THESSALY SPORADES (islands) SAMOTHRAKI EASTERN MACEDONIA (island of southern AND THRACE Evros) LIMNOS (island) NORTHERN AEGEAN SAMOS and IKARIA HIOS SOUTHERN AEGEAN DODEKANISA KYKLADES IRAKLIO CRETE LASITHI RETHYMNO HANIA KERKIRA IONIAN ISLANDS ZANINTHOS KEFALLINIA LEFKADA Total Total

131 131 Πρόγραµµα βρουκέλλωσης αιγοπροβάτων Στοιχεία για τις ΠΕ όπου εκδηλώθηκαν κρούσµατα σε εκµεταλλεύσεις, στη ΖΕΚ Periphery Region (b) No. of herds No. of positive infected animals ATTIKA NISON 0 0 CENTRAL GREECE SKYROS (island) 0 0 THESSALY SPORADES (islands) 1 1 EASTERN MACEDONIA AND SAMOTHRAKI (island of southern 1 1 THRACE Evros) LIMNOS (island) 0 0 NORTHERN AEGEAN SAMOS and IKARIA 0 0 HIOS 0 0 SOUTHERN AEGEAN DODEKANISA KYKLADES 0 0 IRAKLIO 1 1 CRETE LASITHI 5 2 RETHYMNO 0 0 HANIA 0 0 KERKIRA 0 0 IONIAN ISLANDS ZANINTHOS 0 0 KEFALLINIA 0 0 LEFKADA 0 0 Total Total

132 132 Periphery ATTIKA PELOPONNESE WESTERN GREECE CENTRAL GREECE EPIRUS THESSALY Region (b) Πρόγραµµα βρουκέλλωσης αιγοπροβάτων Στοιχεία για το πρόγραµµα ελέγχου στη Ζώνη Εµβολιασµού (ΖΕΜ) Total number of herds (c) Total number of animals Number of herds in vaccination program Number of herds vaccinated Number of adult (d) vaccinated animals Number of young (d) vaccinated animals Total number of vaccinated animals Number of doses of administered vaccine CENTRAL DISTRICT SOUTHERN DISTRICT NORTHERN DISTRICT WESTERN DISTRICT PIRAEUS NISON EASTERN ATTICA WESTERN ATTICA ARKADIA ARGOLIDA KORINTHIA LAKONIA MESSΙNIA ACHAIA ETOLOAKARNANIA ILIA FTHIOTIDA VIOTIA EVIA EVRITANIA FOKIDA IOANNINA ARTA THESPROTIA PREVEZA LARISA KARDITSA MAGNISIA AND SPORADES TRIKALA

133 CENTRAL MACEDONIA WESTERN MACEDONIA EASTERN MACEDONIA AND THRACE THESSALONIKI IMATHIA KILKIS PELLA PIERIA SERRES HALKIDIKI KOZANI GREBENA KASTORIA FLORINA RODOPI EVROS NORTH EVROS SOUTH DRAMA KAVALA XANTHI NORTHERN AEGEAN LESVOS (island) SOUTHERN AEGEAN LEROS (island) Total Total 2012 (e)

134 134 Χάρτης της Ελλάδας µε τις Περιοχές της Ελλάδας όπου εφαρµόζεται το πρόγραµµα ελέγχου και εκρίζωσης της βρουκέλλωσης των αιγοπροβάτων. 134

135 135 Χάρτης της Ελλάδας µε τις περιοχές όπου εφαρµόζεται το πρόγραµµα ελέγχου της βρουκέλλωσης των αγελαίων βοοειδών µε εµβολιασµό µε το εµβόλιο REV-1 κατά του είδους Brucella melitensis. 135