«Τ «σ Τ ίπ σ ου ο ρ υ ο ο Ανάπ ά τυ τ ξη υ ξη ή ή κατ κα α τ σ α τ σ ρ τ οφ ο ή φ» ή 13 ΙΟΥΝΙΟΥ 2016

Transcript

1 «Τσίπουρο Ανάπτυξη ή καταστροφή» 13 ΙΟΥΝΙΟΥ 2016

2 Καθεστώς Τσίπουρου/Τσικουδιάς διημέρων Για την ιστορία. Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, κάθε αμπελουργός έχει το δικαίωμα να αποστάξει στέμφυλα, μετά τη χωρική οινοποίηση των σταφυλιών που παρήγαγε από τα δικά του αμπέλια και να παράξει τσίπουρο για τέσσερα 48ωρα, συνήθως κατά το δίμηνο Οκτωβρίου-Νοεμβρίου. Το τελικό προϊόν είναι το γνωστό «χύμα τσίπουρο διημέρων». Το ελαστικό νομικό καθεστώς αποδίδεται στο γεγονός ότι αρχικά η παραγωγή και διακίνηση του χύμα τσίπουρου είχε στόχο την προστασία των ιδιοκτητών και καλλιεργητών αμπελώνων για μικρή παραγωγή και σχεδόν ιδιωτική χρήση. Σε αυτό το πνεύμα είχε άλλωστε υιοθετηθεί και διακριτική φορολόγηση. Με τις αλλαγές του εθνικού νομικού πλαισίου από το 1993, άρχισε η διακίνηση του χύμα τσίπουρου χωρίς τοπικούς και χρονικούς περιορισμούς και το θέμα έλαβε ανεξέλεγκτες διαστάσεις. 2

3 Καθεστώς Τσίπουρου/Τσικουδιάς διημέρων Για την ιστορία. Έτσι σήμερα με κύριο κίνητρο την κερδοσκοπία, η παραγωγή «χύμα τσίπουρου» αυξάνεται με παράνομες πρακτικές, καθώς υπάρχει αδυναμία να τηρηθούν οι νόμιμες προδιαγραφές παραγωγής. Παράλληλα, η έλλειψη αποτελεσματικών κρατικών ελέγχων και η εξαιρετικά υψηλή φορολόγηση των εμφιαλωμένων αλκοολούχων ποτών δημιουργούν ισχυρά κίνητρα για την εν λόγω έκνομη δραστηριότητα. Οι κάτοχοι των αμβύκων οι οποίοι δεν είναι υποχρεωτικά αμπελοκτήμονες είναι αυτοί που ουσιαστικά λυμαίνονται το καθεστώς και όχι οι αμπελουργοί, που τελικά είναι θύματα τους γιατί οι πρώτοι χρησιμοποιούν τις άδειες απόσταξης των τελευταίων για δική τους χρήση. Οι αμβυκούχοι μέσω των συνδικαλιστικών τους οργάνων έχουν καταφέρει να εκπροσωπούν λανθασμένα τον κλάδο παραγωγής χύμα τσίπουρου, ισχυριζόμενοι ότι εκπροσωπούν τα συμφέροντα των αμπελοκαλλιεργητών. 3

4 Κάθε χρόνο ανανεώνονται περίπου άδειες απόσταξης διήμερων αποσταγματοποιών. Ο αριθμός των δηλωμένων αμβύκων είναι ανά έτος. Αδυναμίες ελέγχου ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ 1 / 2 Μεγάλος αριθμός αδήλωτων αμβύκων παράνομα κατασκευασμένων ή εισηγμένων στην Ελλάδα. Τα καζάνια απόσταξης είναι διεσπαρμένα σε όλη την Ελλάδα, ακόμη και σε πολύ απομακρυσμένες περιοχές. Λειτουργούν επίσημα για τέσσερα 48ωρα, συνήθως κατά το δίμηνο Οκτωβρίου-Νοεμβρίου (συνήθως δίνονται και παρατάσεις της αποστακτικής περιόδου) Οι επίσημοι αποσταγματοποιοί είναι 85 εκ των οποίων σε μόνιμη βάση λειτουργούν 67 4

5 Αδυναμίες ελέγχου ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ 2/2 Οι ποσότητες του χύμα τσίπουρου / τσικουδιάς (διημέρων) που δηλώνονται κάθε χρόνο κυμαίνονται μεταξύ 5-7 εκατ. λίτρων. (2-2,8 εκατ. λίτρα άνυδρα). 1 Οι ποσότητες που έχουν παραχθεί στην πράξη δεν ελέγχονται από την Πολιτεία. Το δικαίωμα της απόσταξης στοιχειοθετείται βάσει δήλωσης στο αρμόδιο τελωνείο και καταβάλλεται το στοιχειώδες τίμημα. Έτσι κανείς δεν ξέρει πραγματικά, εκτός από τον παραγωγό και τον αμβυκούχο την ποσότητα της πραγματικής παραγωγής. Σύμφωνα με το πόρισμα Επιτροπής του Υπ. Οικονομικών, το πραγματικό ύψος παραγωγής τσίπουρου / τσικουδιάς (διημέρων) εκτιμάται σε 24 εκ. λίτρα το χρόνο Παραγωγή τσίπουρου/τσικουδιάς επίσημων αποσταγματοποιών (εμφιαλωμένου) είναι περίπου 3 εκατομμύρια λίτρα 40% vol ή 1 εκατ. λίτρα άνυδρα. 3 1 Πηγή: Υπουργείο Οικονομικών, Δ/νση ΕΦΚ 2 Πόρισμα της Ευκαιριακής Επιτροπής για την επανεξέταση του όλου καθεστώτος των (διήμερων) μικρών αποσταγματοποιών, 28 Μαΐου Πηγή: Στατιστικά στοιχεία ΓΧΚ 5

6 Ενδεικτικά αναφέρουμε τις πρόσφατες κατασχέσεις 320 τόνων (στις ποσότητας 304,483 τόνων & στις ποσότητας 14 τόνων) έκνομα παραχθέντος χύμα τσίπουρου από το Τελωνείο Λάρισας. Η ποσότητα των 320 τόνων που δεσμεύτηκαν στις συγκεκριμένες δύο μόνο επιχειρήσεις, σε ένα δίμηνο, αντιπροσωπεύει: Η έκνομη παραγωγή & διακίνηση χύμα τσίπουρου / τσικουδιάς έχει λάβει πλέον ανεξέλεγκτες διαστάσεις περίπου το 14% της ετήσιας κατανάλωσης του εμφιαλωμένου τσίπουρου των επίσημων αποσταγματοποιών (η οποία το 2014 ήταν 2,5 εκ. λίτρα σύμφωνα με το ΓΧΚ). 5-7% της δηλούμενης ετήσιας παραγωγής χύμα τσίπουρου σε όλη την Ελλάδα (δεδομένου ότι σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία των Τελωνείων, οι ποσότητες του χύμα τσίπουρου / τσικουδιάς των διημέρων που δηλώνονται κάθε χρόνο είναι από 5-7 εκ. λίτρα). Η ποσότητα των 320 τόνων βρέθηκε σε μία και μόνο περιοχή της Ελλάδας καταδεικνύοντας το μέγεθος των παράνομα παραγόμενων και διακινούμενων ποσοτήτων στο σύνολο της επικράτειας. Αν η ποσότητα των 320 τόνων τσίπουρου φορολογείτο όπως το τσίπουρο των επίσημων αποσταγματοποιών θα απέφερε στα δημόσια ταμεία περίπου 1,7 εκ ευρώ μόνο από τον Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης και επιπλέον περίπου 0,5 εκ. ευρώ από ΦΠΑ. 6

7 Αδυναμίες ελέγχου ΔΙΑΚΙΝΗΣΗΣ - ΕΜΠΟΡΙΑΣ Το προϊόν απόσταξης των μικρών αποσταγματοποιών (διημέρων) επιτρέπεται να διακινείται ΜΟΝΟ χύμα, σε γυάλινα δοχεία χωρίς οποιασδήποτε μορφής τυποποίηση και ως τέτοια νοείται και η απλή επικόλληση ετικέτας. Επίσης δεν επιτρέπεται η παρασκευή οποιουδήποτε ποτού από την τσικουδιά των διημέρων, όπως λικέρ ή ρακόμελο. Το προϊόν (τσίπουρο/τσικουδιά) επιτρέπεται να εμπορεύεται από τον παραγωγό χύμα, χωρίς τιμολόγια ως αγροτικό προϊόν, μόνο με την άδεια απόσταξης. Αδυναμία Τελωνειακών Αρχών για διασταύρωση στοιχείων Συνήθεις πρακτικές καταστρατήγησης εμπορίας o o o Πώληση του παράνομου και αδήλωτου προϊόντος, χύμα σε βαρέλια, ή σε πλαστικές φιάλες Εκτεταμένη πώληση χύμα προϊόντος σε σφραγισμένες φιάλες με ετικέτες Εκτεταμένη προσφορά στο διαδίκτυο χύμα τσίπουρου / τσικουδιάς / ρακής, σε ποικίλες τιμές και συσκευασίες (φιάλες και συσκευασίες ασκών διαφόρων μεγεθών) 7

8 ΤΣΙΠΟΥΡΟ σπιτικό Γαλάτσι 6 Περιοχή:Γαλάτσι Κατηγορία:Τσίπουρο Τιμή:6 Τύπος συναλλαγής:προσφορά Περιγραφή ΤΣΙΠΟΥΡΟ παραδοσιακό, αγνό, σπιτικό, χωρίς γλυκάνισο, 41 βαθμών, ιδιώτης, σε συσκευασίες 1-1,5-5 λίτρων και αντίστοιχα τιμές ευρώ. Δοκιμή... απαραίτητη, δυνατότητα δωρεάν παράδοσης αναλόγως την περιοχή/ποσότητα, το λίτρο:, τιμή 6 ΡΑΚΙ ΚΡΗΤΗΣ Νομός Ηρακλείου Περιοχή:Νομός Ηρακλείου Κατηγορία:Τσίπουρο Τύπος συναλλαγής:προσφορά Περιγραφή ΡΑΚΙ από σταφύλια βιολογικής καλλιέργειας Ηρακλείου Κρήτης παραγόμενη με παραδοσιακή απόσταξη, τιμή 3, 5. e ανά λίτρο διανομή σε ολόκληρη την Ελλάδα, πιο χαμηλή τιμή σε ποσότητα άνω των 50 λίτρων 8

9 9

10 Νομικές βάσεις του δικαίου της Ε.Ε. καθιστούν επιβεβλημένη την αναμόρφωση του καθεστώτος των διήμερων αποσταγματοποιών Παραβίαση του Κοινοτικού δικαίου με κίνδυνο την παραπομπή της Χώρας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο & τη επιβολή υπέρογκων προστίμων. Από 24/9/2015 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με τη μορφή αιτιολογημένης γνώμης ζητά από την Ελλάδα την τροποποίηση της φορολόγησης για το τσίπουρο/τσικουδιά διημέρων. Φοροδιαφυγή - απώλεια κρατικών εσόδων: Ο όγκος του παράνομα διακινούμενου χύμα τσίπουρου διημέρων εκτιμάται ότι το 2014 άγγιξε τα 24 εκ. λίτρα και οι ετήσιες απώλειες φορολογικών εσόδων από την παράνομη διακίνηση υπολογίζονται στο ποσό των 300 εκ. ετησίως. Πρόκληση αθέμιτου ανταγωνισμού εις βάρος των νόμιμων αποσταγματοποιών, που πληρώνουν υπέρογκους φόρους, προσφέρουν θέσεις εργασίας, συμβάλλουν στις εξαγωγές Ελληνικών παραδοσιακών αποσταγμάτων και θα μπορούσαν να πραγματοποιήσουν περισσότερες επενδύσεις συνεισφέροντας στην ανάπτυξη της εθνικής οικονομίας. Ζητήματα Δημόσιας Υγείας Μη δυνατή η ιχνηλασιμότητα Μη δυνατή η ακριβής στατιστικά καταγραφή κατανάλωσης αλκοόλ στη χώρα Ελλιπείς έλεγχοι περιεκτικότητας σε επικίνδυνες για τη δημόσια υγεία ουσίες (πλαστικοποιητές, μεθανόλη, μόλυβδος κ.λπ.) 10

11 Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ζήτησε επίσημα από την Ελλάδα να τροποποιήσει το καθεστώς ΕΦΚ για το τσίπουρο/τσικουδιά ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Ευρωπαϊκής Επιτροπής Βρυξέλλες, 24 Σεπτεμβρίου 2015 Φορολογία: η Επιτροπή ζητά από την ΕΛΛΑΔΑ να τροποποιήσει τη νομοθεσία της για την παροχή μειωμένων συντελεστών ειδικών φόρων κατανάλωσης για το «τσίπουρο» και την «τσικουδιά» Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ζήτησε επίσημα από την Ελλάδα να τροποποιήσει το καθεστώς της φόρου κατανάλωσης για δύο συγκεκριμένα αλκοολούχα ποτά, το «τσίπουρο» και την «τσικουδιά». Σήμερα, η Ελλάδα εφαρμόζει 50 τοις εκατό του κανονικού συντελεστή φόρου κατανάλωσης που εφαρμόζεται στην αιθυλική αλκοόλη και έναν υπερβολικά μειωμένο συντελεστή στο «τσίπουρο» και στην «τσικουδιά» (περίπου 6% του κανονικού συντελεστή φόρου κατανάλωσης) όταν αυτά παρασκευάζονται χύμα από τους αποκαλούμενους «διήμερους» αποστάκτες (οινοπαραγωγοί ή παραγωγοί άλλων γεωργικών προϊόντων). Οι κανόνες της ΕΕ προβλέπουν ότι ο ίδιος συντελεστής φόρου κατανάλωσης θα πρέπει να εφαρμόζεται σε όλα τα προϊόντα που παρασκευάζονται από αιθυλική αλκοόλη. Εξαιρέσεις ή παρεκκλίσεις προβλέπονται ρητώς από τη νομοθεσία της ΕΕ και πρέπει να ερμηνεύονται αυστηρά. Η Ελλάδα δεν έχει κάποια παρέκκλιση για το «τσίπουρο» ή την «τσικουδιά». Η Επιτροπή πιστεύει ότι και τα δύο καθεστώτα αποτελούν παράβαση της σχετικής νομοθεσίας της ΕΕ για τον φόρο κατανάλωσης και επίσης ευνοούν ένα αλκοολούχο ποτό εγχώριας παραγωγής έναντι των αλκοολούχων ποτών που παράγονται σε άλλα κράτη μέλη. Αυτό αποτελεί παράβαση των κανόνων της ΕΕ σχετικά με τη ελεύθερη κυκλοφορία των αγαθών. Το αίτημα της Επιτροπής λαμβάνει τη μορφή αιτιολογημένης γνώμης. Σε περίπτωση έλλειψης ικανοποιητικής απάντησης εντός δύο μηνών, η Επιτροπή μπορεί να παραπέμψει την Ελλάδα στο Δικαστήριο της ΕΕ. Το «τσίπουρο» και η «τσικουδιά» είναι παραδοσιακά αλκοολούχα ποτά τα οποία παράγονται στη βόρεια Ελλάδα και στην Κρήτη. Και τα δύο ποτά έχουν προστατευόμενη γεωγραφική ένδειξη. 11

12 Σύγκριση χύμα τσίπουρου /επίσημων αποσταγματοποιών -Παραγωγή & Έσοδα- Πηγή : Υπ.Οικονιμικών Επεξεργασία ΣΕΑΟΠ έσοδα ΕΦΚ σε 1000 ευρώ Σύγκριση Εσόδων τσίπουρου (διημέρων -επίσημο) λιτρα 40vol Σύγκριση Παραγωγής τσίπουρου (διημέρων -επίσημο) σε 1000 λιτρα 40% vol Έσοδα ΕΦΚ τσίπουρο διημέρων Θεωρητικά έσοδα τσιπ. Διημέρων Έσοδα ΕΦΚ επίσημο τσίπουρο Παραγωγή διημέρων Παραγωγή επισημου τσίπουρου 12

13 Διαχρονική εξέλιξη ΕΦΚ τσίπουρου. 13

14 Η καταγεγραμμένη -νόμιμη- κατανάλωση τοπικών αλκοολούχων ποτών έχει μειωθεί κατά 36% 14

15 Ενέργειες ΣΕΑΟΠ-ΣΠΕΔΑΠ Συναντήσεις (ΣΕΑΟΠ & ΕΝΕΑΠ), με κυβερνητικά στελέχη και στελέχη της αντιπολίτευσης. Οι συναντήσεις αυτές είχαν ως στόχο την ενημέρωση για την υπερφορολόγηση που υφίσταται ο κλάδος, τις στρεβλώσεις που έχουν δημιουργηθεί με έμφαση στο λαθρεμπόριο και το χύμα τσίπουρο.: Γ. Βασιλειάδη (Γεν. Γραμματέα για την καταπολέμηση της διαφθοράς) Συνάντηση με Χάρη Θεοχάρη (ΠΟΤΑΜΙ). Δ/ντή Γραφείου κ Τόσκα (Υπουργού προστασίας του πολίτη). Πρόεδρο επιτροπής οικονομικών υποθέσεων Βουλής κ. Μπαλαούρα Δ/ντη του γραφείου κ.τρ.αλεξιάδη Αρχηγείο Ελληνικής Αστυνομίας (Υπαρχηγό & Υπηρεσίες Οικονομικού & Ηλεκτρονικού εγκλήματος, Διαχείρισης & Ανάλυσης Πληροφοριών, Οικονομικής Αστυνομίας & Δημόσια Ασφάλειας) Γενικό Γραμματέα Δημοσίων Εσόδων κ. Πιτσιλή 15

16 Πού βρισκόμαστε? Έχει η Ελλάδα στείλει απάντηση στην αιτιολογημένη γνώμη της Ευρωπαϊκή Επιτροπή? Υπάρχουν στατιστικά στοιχεία από τις τελωνειακές υπηρεσίες, για το μέγεθος της δηλωμένης παραγωγής των διημέρων? Πόσες άδειες εκδίδονται κάθε χρόνο? Τι θα γίνει με τη διακίνηση του τσίπουρου των διημέρων ως «αγροτικό προϊόν»? Συγχαρητήρια για τη συντονισμένη ενέργεια Οικονομικής Αστυνομίας, τοπικής Αστυνομικής Διεύθυνσης και Τελωνειακής Υπηρεσίας Λάρισας για τις πρόσφατες κατασχέσεις χύμα τσίπουρου στον Τύρναβο. Ποίο είναι το ύψος των προστίμων που καταλογίστηκαν? 16

17 Προτάσεις για τη νομοθετική αναμόρφωση του καθεστώτος των διημέρων Σε πλήρη συμφωνία φορείς παραγωγής - διακίνησης οινοπνευματωδών, υπηρεσίες του Υπουργείου Οικονομικών (Πόρισμα επιτροπής - Μάιος 2013) καθώς και οι εμπειρογνώμονες του ΟΟΣΑ (Δεύτερη εργαλειοθήκη του ΟΟΣΑ - Δεκέμβριος 2014) προτείνουν τον εξορθολογισμό του υφιστάμενου ρυθμιστικού πλαισίου για το τσίπουρο και εισηγούνται την: πλήρη απαγόρευση της δυνατότητας διάθεσης χύμα αποσταγμάτων διήμερων δυνατότητα περιορισμένης απόσταξης αποκλειστικά για οικογενειακή κατανάλωση υπαγωγή των αποσταγματοποιών σε ενιαίο καθεστώς αδειοδότησης και φορολόγησης 17