ΕΚΘΕΣΗ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Transcript

1 Σχ. Έτος: Α Τετράμηνο ΣΧΟΛΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ: 4 ο ΓΕΛ ΚΟΖΑΝΗΣ ΕΚΘΕΣΗ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Μαθητών της Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: «Αστρολογία: Εναλλακτική επιστήμη ή ψευδοεπιστήμη;» ~ * ~ * ~ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ: ΘΕΟΧΑΡΗΣ ΤΑΝΤΑΝΑΣΗΣ - ΠΕ 19 Κοζάνη 16/1/2013

2 Ερευνητική έκθεση «Αστρολογία: Εναλλακτική επιστήμη ή ψευδοεπιστήμη;» σελ. 1 Πίνακας περιεχομένων Σκοπός έρευνας και ερευνητικά ερωτήματα... 3 Κριτήρια επιλογής θέματος... 3 Καταμερισμός θέματος σε ομάδες... 4 Μαθητές που συμμετείχαν στην παρούσα ερευνητική εργασία ανά ομάδα... 4 ΥΠΟΘΕΜΑ 1 / ΟΜΑΔΑ 1:... 4 ΥΠΟΘΕΜΑ 2 / ΟΜΑΔΑ 2:... 4 ΥΠΟΘΕΜΑ 3 / ΟΜΑΔΑ 3:... 4 ΥΠΟΘΕΜΑ 4 / ΟΜΑΔΑ 4:... 4 Εισαγωγή... 5 Ιστορικά στοιχεία για την Αστρολογία (ομάδα 1)... 5 Η Αστρολογία στην αρχαία Ελλάδα Μερικοί γνωστοί αστρολόγοι... 6 Η Αστρολογία σήμερα (ομάδα 2)... 7 Γιατί οι άνθρωποι φτάνουν σε σημείο εξάρτησης από τα ζώδια;... 8 Επιχειρήματα κατά της Αστρολογίας (ομάδα 3)... 9 Το ηλιακό μας σύστημα, σύμφωνα με τα σημερινά επιστημονικά δεδομένα... 9 Η Αστρολογία δεν έχει επιστημονική βάση Επιχειρήματα υπέρ της Αστρολογίας (ομάδα 4) Οι έρευνες του Michel Gauquelin Διαδικασίες και δραστηριότητες που χρησιμοποιήθηκαν για την ερευνητική εργασία Φωτογραφίες από τις ερευνητικές διαδικασίες: Ερωτηματολόγια της ερευνητικής εργασίας Διαδικασία δημιουργίας και διανομής του ερωτηματολογίου Η μορφή του ερωτηματολογίου Η αρχική επεξεργασία των απαντημένων ερωτηματολογίων Η δεύτερη φάση της επεξεργασίας των απαντημένων ερωτηματολογίων Συμπεράσματα από την επεξεργασία των ερωτηματολογίων Ομάδα 1 - Σχολιασμός αποτελεσμάτων της έρευνας με τα ερωτηματολόγια Ομάδα 2 - Σχολιασμός αποτελεσμάτων της έρευνας με τα ερωτηματολόγια Ομάδα 3 - Σχολιασμός αποτελεσμάτων της έρευνας με τα ερωτηματολόγια Ομάδα 4 - Σχολιασμός αποτελεσμάτων της έρευνας με τα ερωτηματολόγια Οι συνεντεύξεις σε διδύμους Συμπεράσματα από τις συνεντεύξεις σε διδύμους Οι συνεντεύξεις από καθηγητές του σχολείου μας Συμπεράσματα από τις συνεντεύξεις από καθηγητές... 50

3 Ερευνητική έκθεση «Αστρολογία: Εναλλακτική επιστήμη ή ψευδοεπιστήμη;» σελ. 2 Γενικά συμπεράσματα Προτάσεις Επίλογος Πηγές και Βιβλιογραφία... 51

4 Ερευνητική έκθεση «Αστρολογία: Εναλλακτική επιστήμη ή ψευδοεπιστήμη;» σελ. 3 Σκοπός έρευνας και ερευνητικά ερωτήματα Ο αρχικός σκοπός της έρευνας αυτής είναι να διενεργηθεί μια ενδελεχής μελέτη του φαινομένου της Αστρολογίας. Πιο συγκεκριμένα: Να διεξαχθεί μια γενικότερη διερεύνηση και τεκμηρίωση της ιστορικής διαδρομής του φαινομένου της Αστρολογίας. Να διερευνηθεί η σχέση Αστρολογίας/Αστρονομίας κατά το παρελθόν. Να παρουσιαστούν ιστορικές προσωπικότητες και η σχέση τους με την Αστρολογία και να διερευνηθεί η Αστρολογία στην Αρχαία Ελλάδα. Να διεξαχθεί μια διερεύνηση και τεκμηρίωση της διάδοσης της Αστρολογίας σήμερα. Η Αστρολογία παρουσιάζεται σε περιοδικά, βιβλία, Internet, online αστρολογικές υπηρεσίες, τηλεφωνικές αστρολογικές υπηρεσίες. Ποια είναι η επίδρασή της στην σημερινή κοινωνία; Ποια είναι η ψυχολογική σημασία της Αστρολογίας. Ποιες ψυχολογικές ανάγκες τους προσπαθούν να καλύψουν οι σημερινοί άνθρωποι καταφεύγοντας στην Αστρολογία; Να βρεθούν αστρονομικές πληροφορίες για τους πλανήτες, τον Ήλιο και την Σελήνη και το ηλιακό σύστημα. Ποια είναι η άποψη της σημερινής επιστήμης για την Αστρολογία. Γιατί την απορρίπτει; Ποια είναι η σχέση Αστρολογίας/Αστρονομίας σήμερα; Να διερευνηθούν τα επιστημονικά επιχειρήματα εναντίον της Αστρολογίας. Να διερευνηθεί αστρολογική σημασία του Ήλιου, της Σελήνης και των Πλανητών καθώς και η αστρολογική σημασία των ζωδίων. Ποιες είναι οι απόψεις των σημερινών υποστηρικτών της Αστρολογίας και τι ισχυρίζονται και πώς υπερασπίζονται την Αστρολογία; Υπάρχουν επιχειρήματα/έρευνες υπέρ της Αστρολογίας; Κριτήρια επιλογής θέματος Η ιδέα επιλογής του συγκεκριμένου θέματος προέκυψε από την διαπίστωση ότι η Αστρολογία παρά την διαμετρική αντίθεση με την σημερινή επιστήμη, εξακολουθεί ακόμα και στην σημερινή εποχή να ασκεί γοητεία σε πάρα πολλούς ανθρώπους, όπως ασκούσε ανέκαθεν διαχρονικά σε πολλές ιστορικές περιόδους. Η παρουσία της Αστρολογίας στην σημερινή εποχή (περιοδικά, βιβλία, τηλεόραση, Ίντερνετ) θεωρείται ότι είναι πολύ έντονη και πολλοί νέοι άνθρωποι (αλλά και μεγαλύτεροι), την αποδέχονται χωρίς να σταθούν κριτικά απέναντί της και την χρησιμοποιούν στην καθημερινή εμπειρία τους. Επομένως οι έφηβοι έχουν όλες εκείνες τις απαραίτητες προσλαμβάνουσες παραστάσεις και τα ερεθίσματα για να διερευνήσουν βαθύτερα αλλά και να σταθούν κριτικά απέναντι στο φαινόμενο της Αστρολογίας.

5 Ερευνητική έκθεση «Αστρολογία: Εναλλακτική επιστήμη ή ψευδοεπιστήμη;» σελ. 4 Καταμερισμός θέματος σε ομάδες Η εργασία χωρίστηκε σε τέσσερα υποθέματα και μετά από συναπόφαση κατά την πρώτη ολομέλεια του τμήματος δημιουργήθηκαν τέσσερις ομάδες και η κάθε μία ανέλαβε από ένα υποθέμα ως εξής: Μαθητές που συμμετείχαν στην παρούσα ερευνητική εργασία ανά ομάδα ΥΠΟΘΕΜΑ 1 / ΟΜΑΔΑ 1: «Ιστορικά στοιχεία για την Αστρολογία» / «Dancing with the stars» Σιώμου Ματίνα (Α4) Στύλλος Κωνσταντίνος (Α4) Ανδρονικίδου Αναστασία (Α1) ΥΠΟΘΕΜΑ 2 / ΟΜΑΔΑ 2: «Η Αστρολογία σήμερα» / «Ιδιοφυίες του διαστήματος» Κουτσαρδάκη Ελίνα (Α3) Μάντζου Ελευθερία (Α3) Ματσαρίδου Ελευθερία (Α3) Μάντζου Αγγελική Εφραιμία (Α3) ΥΠΟΘΕΜΑ 3 / ΟΜΑΔΑ 3: «Επιχειρήματα κατά της Αστρολογίας» / «Ομάδα ΔΙ.ΑΣ» Μαμάτσιος Μάρκος (Α3) Αποστολίδης Θεοφύλακτος (Α1) Αντωνογιάννης Ευάγγελος (Α1) Μίχος Βασίλειος (Α3) Πλεξίδας Χαρίσιος (Α4) ΥΠΟΘΕΜΑ 4 / ΟΜΑΔΑ 4: «Επιχειρήματα υπέρ της Αστρολογίας» / «Μελλοντικοί Αστρολόγοι» Μπαλασούδη Βασιλική (Α3) Ντουρμίσι Γκιλμπέρτα (Α3) Μιχαηλίδου Αργυρούλα (Α3) Μπράχου Ευαγγελία (Α3) Νατσιοπούλου Αλεξάνδρα (Α3)

6 Ερευνητική έκθεση «Αστρολογία: Εναλλακτική επιστήμη ή ψευδοεπιστήμη;» σελ. 5 Εισαγωγή Ιστορικά στοιχεία για την Αστρολογία (ομάδα 1) Η ιστορία της Αστρολογίας ξεκινάει πριν από πέντε χιλιάδες χρόνια περίπου το 3000 π.χ. Οι Σουμέριοι, λαός που ζούσε στην περιοχή της Μεσοποταμίας, ξεκίνησαν τις πρώτες υποτυπώδεις Αστρολογικές προβλέψεις. Ύστερα από αιώνες καταγραφών σε πινακίδες της θέσεως των πλανητών και συγκρίνοντας αυτές με διάφορα σημαντικά γεγονότα που συνέβαιναν στην περιοχή, κατέληξαν στο συμπέρασμα, ότι οι πλανήτες που είχαν είδη θεοποιήσει, κάθε φορά που συνέβαινε ένα γεγονός παρόμοιο με ένα προηγούμενο, εκείνοι βρισκόταν σε συγκεκριμένες θέσεις πάνω στον ουρανό. Μετά από αυτό οι Σουμέριοι άρχισαν να προβλέπουν διάφορα ανάλογα μελλοντικά γεγονότα και να τα καταγράφουν σε πινακίδες για αποκλειστική χρήση τους από τον εκάστοτε βασιλιά εκείνης της περιοχής. Επίσης, αρχαία κείμενα και ευρήματα σχετικά με την αστρολογία βρέθηκαν στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, από τους Χαλδαίους, τους Σουμέριους, τους Βαβυλώνιους, τους Αιγυπτίους, τους Έλληνες και αργότερα τους Ρωμαίους. Οι Άραβες περιέθαλψαν και διατήρησαν την αρχαία γνώση, εμπλουτίζοντάς την με επιπρόσθετες μαθηματικές παρατηρήσεις και συμπεράσματα. Την εποχή του Μεσαίωνα και των Μεγάλων Αυτοκρατοριών, η Αστρολογία διώχτηκε και επιβίωσε στις αυλές των αρχόντων και στα σοκάκια της εξαθλίωσης, όπου και ευτελίστηκε. Η Αναγέννηση και ο Διαφωτισμός την ανάστησαν μέσα από όσα αρχαία κείμενα είχαν επιβιώσει και την έφεραν στο προσκήνιο της νέας Επιστήμης που γεννιόταν, της Επιστήμης που, ναι μεν, οδήγησε την Φιλοσοφία και την Τέχνη σε νέα ψηλά επίπεδα αλλά έφερε την εξειδίκευση και τον κατακερματισμό της γνώσης. Στην Βιομηχανική και αργότερα την Τεχνολογική εποχή και όσο ο μύθος εξοστρακίζεται στην περιοχή της δεισιδαιμονίας, η Αστρολογία ζει και πάλι ημέρες ευτελισμού. Η Αστρολογία στην αρχαία Ελλάδα. Την κατάλληλη εποχή συνδυάστηκαν δύο εντελώς διαφορετικοί πολιτισμοί, ο Βαβυλωνιακός και ο Ελληνικός, που αντιστοιχούν σε δύο εντελώς διαφορετικές κοσμοθεωρίες, με τελικό αποτέλεσμα την ανάπτυξη της αστρολογικής παράδοσης που γνωρίζουμε σήμερα. Μαζί με τους βαβυλώνιους θεούς διαδόθηκαν στην Ελλάδα και οι ιδέες για τη σύνδεση των ουράνιων φαινομένων με τη μοίρα των ανθρώπων. H ορθολογική σκέψη των Ελλήνων όμως δεν δεχόταν χωρίς συζήτηση την ιδέα ότι οι κινήσεις των πλανητών ήταν σημάδια που έδιναν οι θεοί για τη μοίρα των ανθρώπων ούτε πως τα σημάδια αυτά μπορούσαν να τα «αποκρυπτογραφούν» μόνο οι ιερείς. Αντίθετα, θεώρησαν ότι η μοίρα των ανθρώπων καθορίζεται από τους φυσικούς νόμους. Δυστυχώς

7 Ερευνητική έκθεση «Αστρολογία: Εναλλακτική επιστήμη ή ψευδοεπιστήμη;» σελ. 6 την εποχή εκείνη η μόνη γνωστή φυσική επιστήμη ήταν η αστρονομία και έτσι οι νόμοι της, που αφορούσαν την κίνηση των πλανητών, θεωρήθηκε ότι ήταν οι φυσικοί νόμοι που καθόριζαν τη μοίρα των ανθρώπων. Η αστρολογία άνθισε στην αρχαία Ελλάδα, ιδιαίτερα στη λεγόμενη Ελληνιστική περίοδο. Η κληρονομιά των αρχαίων Ελλήνων πέρασε στη συνέχεια στους Βυζαντινούς (τους οποίους θα μπορούσαμε κατά κάποιον τρόπο να ορίσουμε σαν "Έλληνες του Μεσαίωνα"). Αν και η εκκλησία ήταν κάθετα αντίθετη στην αστρολογία, ωστόσο η ουράνια αυτή τέχνη επιβίωσε για χίλια ολόκληρα χρόνια στο Βυζάντιο. Το 1453 το Βυζάντιο έπεσε στα χέρια των Τούρκων. Για περίπου 4 αιώνες η Ελλάδα παρέμεινε υπό την τουρκική κυριαρχία. Η αστρολογία δεν ασκείτο πολύ στη διάρκεια αυτής της περιόδου. Και όταν η Ελλάδα απελευθερώθηκε το 1821 η αστρολογία είχε προ πολλού ξεχαστεί. Μερικοί γνωστοί αστρολόγοι Η αστρολογία έβγαλε ορισμένους εξαιρετικούς αστρολόγους, όπως ο Ρητόριος ή ο Στέφανος ο Φιλόσοφος. Ακόμη και κάποιοι εξέχοντες Βυζαντινοί πολιτικοί (όπως ο πρωθυπουργός Μιχαήλ Ψελλός) ήταν στην πραγματικότητα αστρολόγοι. Το 1936 ο (Γερμανοτραφής) Ελληνας μηχανικός Πέτρος Γράβιγγερ έγραψε ένα βιβλίο με τίτλο "Πρακτικό εγχειρίδιο Αστρολογίας", πολύ ποιοτικό και προχωρημένο για εκείνα τα χρόνια, το οποίο πέρασε γενικά απαρατήρητο. Από τους πιο σημαντικούς όμως αστρολόγους ήταν ο Γιοχάνες Κέπλερ. Είναι περισσότερο γνωστός ως ο «Νομοθέτης του ουρανού» από τους φερώνυμους Νόμους που αφορούν την κίνηση των πλανητών γύρω από τον Ήλιο και περιγράφονται στα έργα του. Την εποχή του Κέπλερ, η αστρονομία και η αστρολογία δεν ήταν διαχωρισμένες όπως σήμερα. Ο Κέπλερ περιφρονούσε τους αστρολόγους που ικανοποιούσαν τις ορέξεις των απλών ανθρώπων χωρίς γνώση των γενικών και αφηρημένων κανόνων, αλλά είδε τη σύνταξη αστρολογικών προγνώσεων ως το μόνο δυνατό τρόπο για να συντηρήσει την οικογένειά του, ιδίως μετά την έναρξη του φοβερού και άκρως καταστρεπτικού για την πατρίδα του «Τριακονταετούς Πολέμου».

8 Ερευνητική έκθεση «Αστρολογία: Εναλλακτική επιστήμη ή ψευδοεπιστήμη;» σελ. 7 Η Αστρολογία σήμερα (ομάδα 2) Καθημερινά βομβαρδιζόμαστε απ' τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης με εκατοντάδες μηνύματα που αφορούν την αστρολογία. Τα μηνύματα αυτά συνήθως έχουν είτε συμβουλευτικό είτε προφητικό χαρακτήρα. Το ερώτημα που προκύπτει και μας απασχολεί είναι το εξής: γιατί μία μερίδα του κόσμου τείνει να πιστέψει με τέτοια ευκολία σε κάτι που δεν έχει καμία σχέση με τις θετικές επιστήμες και δεν έχει καμία λογική τεκμηρίωση; Οι άνθρωποι απ' τα αρχαιότατα χρόνια είχαν την ανάγκη να γνωρίζουν και να εξουσιάζουν την μοίρα τους. Αυτήν την ανάγκη εξυπηρετούσαν τα ιερατεία των αρχαίων πολιτισμών, οι μάντεις και οι οιωνοσκόποι. Η αναζήτηση λοιπών σημαδιών που μαρτυρούν τα μελλούμενα δεν είναι κάτι καινούριο, αλλά αποτελεί πανάρχαια δεισιδαιμονία. Είναι προφανές ότι ακόμα και σήμερα η ιδέα μίας φιλοσοφίας που σου επιτρέπει να μάθεις τα μελλούμενα είναι ιδιαίτερα δελεαστική και δεν αφήνει κανέναν ασυγκίνητο. Εάν η αστρολογία αντιμετωπιζόταν και παρουσιαζόταν απ' τους αστρολόγους ως θρησκεία ή ως φιλοσοφία δεν θα μπορούσε κανείς να τους προσάψει τίποτα. Άλλωστε ο κάθε άνθρωπος είναι ελεύθερος να επιλέγει την πίστη του και τις όποιες μεταφυσικές δοξασίες του. Το πρόβλημα παρουσιάζεται όμως όταν η πραγματική ουσία της Αστρολογίας, δηλαδή η εσωτερική αστρολογία, αποκρύπτεται απ' το ευρύ κοινό. Πράγματι, οι αστρολόγοι τείνουν να παρουσιάζουν μόνο το προφητικό-συμβουλευτικό μέρος της αστρολογίας, δηλαδή την εξωτερική αστρολογία. Αυτό το γεγονός σε συνδυασμό με την πληθώρα επιστημονικών όρων που χρησιμοποιούνται απ' τους αστρολόγους δίνει πολλές την λανθασμένη εντύπωση ότι η αστρολογία είναι αποτέλεσμα επιστημονικής μελέτης. Πολλές φορές οι αστρολόγοι πέρα απ' τον προφητικό τους ρόλο αναλαμβάνουν κι έναν ρόλο συμβουλευτικό. Βλέπουμε λοιπόν συχνά στα μέσα μαζικής ενημέρωσης πολλούς αστρολόγους να αναπτύσσουν μια ρητορική που δεν θα περίμενε κανείς από κάποιον που ανήκει σε μία μεταφυσική φιλοσοφία ή θρησκεία όπως είναι η Αστρολογία. Αντιθέτως μιλούν ως ψυχολόγοι ή σύμβουλοι και δίνουν ποικίλες συμβουλές σχετικά με τα συναισθηματικά, την υγεία, τα οικονομικά, τα

9 Ερευνητική έκθεση «Αστρολογία: Εναλλακτική επιστήμη ή ψευδοεπιστήμη;» σελ. 8 επαγγελματικά και όποιο άλλο πρόβλημα μπορεί να αντιμετωπίζει ο συνομιλητής τους. Όμως είναι γνωστό ότι δεν μπορείς να εφαρμόσεις ιατρική εάν δεν είσαι γιατρός, και φυσικά δεν μπορείς να ασκήσεις την ψυχολογία εάν δεν είσαι Ψυχολόγος. Γιατί οι άνθρωποι φτάνουν σε σημείο εξάρτησης από τα ζώδια; Πέρα από το ότι πολλοί άνθρωποι διαβάζουν τα ζώδια πληροφοριακά, από κεκτημένη ταχύτητα, ή από περιέργεια, χωρίς να δίνουν ιδιαίτερη βάση στις προβλέψεις που κάνουν, υπάρχει και μια μεγάλη μερίδα ανθρώπων που εξαρτούν τις πράξεις τους από αυτό που λένε τα ζώδια. Μία από τις βασικότερες ανάγκες του ανθρώπου είναι να γνωρίζει το μέλλον, ώστε να μπορεί να προετοιμαστεί καλύτερα και να βάλει τη ζωή του σε μια τάξη. Ο φόβος του αγνώστου είναι πάντα ένας σημαντικός παράγοντας που κάνει τον άνθρωπο να θέλει να γνωρίζει όσα περισσότερα γίνεται. Τα ζώδια υπόσχονται αυτό ακριβώς: να δώσουν πληροφορίες για το αβέβαιο μέλλον, και να το καταστήσουν γνωστό και, συνεπώς, λιγότερο «επικίνδυνο». Οι εξαρτημένοι από τα ζώδια αδυνατούν να πάρουν τα πράγματα που τους αφορούν στα χέρια τους και αναζητούν απλές και εύκολες λύσεις για τα προβλήματα της ζωής. Εφησυχάζουν ακούγοντας ευχάριστα πράγματα και μαθαίνοντας ότι όλα τα δύσκολα θα ξεπεραστούν με μαγικό τρόπο, χωρίς προσπάθεια από μέρους τους.

10 Ερευνητική έκθεση «Αστρολογία: Εναλλακτική επιστήμη ή ψευδοεπιστήμη;» σελ. 9 Επιχειρήματα κατά της Αστρολογίας (ομάδα 3) Αστρολογία ονομάζεται το σύνολο των παραδόσεων και συστημάτων, τα οποία ισχυρίζονται πως η φαινόμενη θέση διάφορων ουρανίων σωμάτων σχετίζεται με τη ζωή του ανθρώπου με τρόπο άγνωστο στη σημερινή επιστήμη και την λογική της αιτιοκρατίας. Ενώ τόσο η Αστρολογία όσο και η Αστρονομία (η μελέτη των άστρων με επιστημονική μέθοδο) έχουν κοινές ρίζες δεν πρέπει να συγχέονται. Ωστόσο, η αστρονομία προόδευσε σε κοινά αποδεκτή επιστήμη, εν αντιθέσει με την αστρολογία που αμφισβητείται από την ευρύτερη επιστημονική κοινότητα. Το 2008, ρωτήθηκαν αμερικάνοι αν πιστεύουν στην αστρολογία. Το 51% απάντησε πως δεν πείθεται για την ορθότητα της αστρολογίας και δεν την θεωρεί επιστήμη. Παράλληλα, μόλις το 31% εξ αυτών που ρωτήθηκαν δήλωσαν πως πιστεύουν και το υπόλοιπο 18% δεν γνώριζε ή δεν θέλησε να απαντήσει. Παρεμπιπτόντως, ένα ελάχιστο ποσοστό της επιστημονικής κοινότητας δέχεται την αστρολογία ως αξιόπιστη πηγή πληροφοριών, μικρότερο της τάξης του 15%. Ο διάσημος βιολόγος και συγγραφέας Richard Dawkins γράφει "Μία κρύα νύχτα, ντυθείτε ζεστά και κάντε μια βόλτα έξω από την πόλη. Στρέψτε το κεφάλι σας επάνω στον ουρανό και θα δείτε μυριάδες άστρα, χωρίς να σημαίνουν κάτι παραπάνω από μια επιπόλαιη μουντζούρα σε χαρτί. Το ανθρώπινο μυαλό είναι τρομερά ευάλωτο στις ψευδαισθήσεις και, ως εκ τούτου, πολλοί εκμεταλλευτές της ανθρώπινης φύσης κάνουν ισχυρισμούς υπερφυσικούς, που στερούνται την παραμικρή επιστημονική βάση. Ενώ η αστρονομία διδάσκει χαρακτήρα, η αστρολογία προσπαθεί να πείσει πως, με κάποιον ακατανόητο τρόπο, η "μελέτη" των άστρων μπορεί να προβλέψει το μέλλον μας. Τέτοιοι ισχυρισμοί είναι προσβλητικοί για το ανθρώπινο είδος που διαρκώς χτίζει άποψη και χαρακτήρα." Το ηλιακό μας σύστημα, σύμφωνα με τα σημερινά επιστημονικά δεδομένα

11 Ερευνητική έκθεση «Αστρολογία: Εναλλακτική επιστήμη ή ψευδοεπιστήμη;» σελ. 10 Ο πλανήτης Δίας, σύμφωνα με την αστρονομία, αποτελεί τον μεγαλύτερο πλανήτη του ηλιακού μας συστήματος σε διαστάσεις και μάζα. Γνωστός και ως ένας από τους "αέριους γίγαντες" μαζί με τον Κρόνο, τον Ουρανό και τον Ποσειδώνα, οι επιστήμονες έχουν καταλήξει έπειτα από χρόνια μελέτης και διαρκούς αναθεώρησης πως το ένα τέταρτό του απαρτίζεται από υδρογόνο. Το σχήμα του, εξ αιτίας της ταχείας περιστροφής του φέρει σε πεπλατυσμένο σφαιροειδής σώμα. Για να δώσουμε μια αναλογία, ο Δίας είναι τόσο μεγάλος πλανήτης που θα μπορούσε να χωρέσει δύο φορές όλους τους άλλους πλανήτες στο εσωτερικό του. Ο όγκος του είναι φορές μεγαλύτερος από τον όγκο της Γης. Ο Δίας έχει ένα αμυδρό πλανητικό σύστημα δακτυλίων που αποτελείται από τρία κύρια τμήματα: τον εσωτερικό δακτύλιο σωματιδίων, γνωστό ως φωτοστέφανο, ένα σχετικά φωτεινό κύριο δακτύλιο, και ένα εξωτερικό αραχνοΰφαντο δαχτυλίδι. Όλα τα παραπάνω αποτελούν προϊόν συνεχούς αναθεώρησης και συστηματικής, επιστημονικής μελέτης. Όσο για τον ήλιο, ο Ήλιος είναι ο αστέρας του ηλιακού μας συστήματος και το λαμπρότερο σώμα του ουρανού. Είναι σχεδόν μια τέλεια σφαίρα με διάμετρο 1,4 εκατομμύρια χιλιόμετρα (109 φορές περισσότερο από τη Γη), και η μάζα του αποτελεί το 99.86% της μάζας του ηλιακού συστήματος! Επιπλέον, η σημασία του Ήλιου στην εξέλιξη και την διατήρηση της ζωής στη Γη είναι καίρια, καθώς με τη θεμελιώδη διαδικασία της φωτοσύνθεσης προσφέρει την απαραίτητη ενέργεια για την ανάπτυξη των ζωντανών οργανισμών, και διατηρεί την επιφανειακή θερμοκρασία της Γης σε ανεκτά για τη ζωή επίπεδα, καθώς επίσης και προκαλεί τα μετεωρολογικά φαινόμενα. Σύμφωνα με την αρχαία ελληνική μυθολογία, ατά τον Όμηρο και τον Ησίοδο, ήταν γιος του Τιτάνα Υπερίωνα. O πυρήνας βρίσκεται στο κέντρο της ηλιακής σφαίρας και έχει διάμετρο περίπου χλμ. Η Σελήνη είναι (ο μοναδικός) φυσικός δορυφόρος της Γης και ο πέμπτος μεγαλύτερος φυσικός δορυφόρος του ηλιακού συστήματος. Πήρε το όνομά του από την Σελήνη, αρχαιοελληνική θεά του δορυφόρου αυτού. Λέγεται επίσης «Φεγγάρι» στη δημοτική γλώσσα, λιγότερο επίσημα ή ποιητικά. Αποτελείται από στερεά υλικά με σύσταση παρόμοια με αυτή της Γης. Είναι το φωτεινότερο σώμα στην ουράνια σφαίρα μετά τον Ήλιο, επειδή είναι και το κοντινότερο στη Γη ουράνιο σώμα. Εξαιτίας αυτής της εγγύτητας, η Σελήνη έχει ισχυρή βαρυτική επίδραση στη Γη, προκαλώντας φαινόμενα όπως οι παλίρροιες. Οι εκλείψεις Ήλιου προκαλούνται από τη Σελήνη, όταν αυτή περνά φαινομενικά μπροστά από το ήλιο, σκιάζοντας μέρος της Γης, αντίθετα με τις εκλείψεις Σελήνης που προκαλούνται ομοίως από τον πλανήτη Γη.

12 Ερευνητική έκθεση «Αστρολογία: Εναλλακτική επιστήμη ή ψευδοεπιστήμη;» σελ. 11 Η Αστρολογία δεν έχει επιστημονική βάση Η αστρολογία δεν μπορεί εξ ορισμού να έχει την παραμικρή λογική βάση. Αποτελεί το χείριστο παραπροϊόν επιστήμης και μυριάδες εκμεταλλευτές της ανθρώπινης ευπιστίας χειραγωγούν τους άβουλους πελάτες τους. Καθώς ο άνθρωπος έχει την έμφυτη τάση να θέλει να μάθει για το μέλλον του, ώστε να σχεδιάσει και να δράσει καλύτερα στο παρόν, στρέφεται σε αυτούς που επικαλούνται "ανώτερες δυνάμεις " και "σίγουρη εγκυρότητα" στις προφητείες τους. Έτσι, οι αστρολόγοι, χρησιμοποιούν αυτή την ανθρώπινη αδυναμία καθώς και την τραγική έλλειψη παιδείας και επιστημονικής γνώσης που διέπει τον κόσμο μας. Αν επιθυμούμε αυτό το πρόβλημα να λυθεί, οφείλουμε να καλλιεργήσουμε την αληθινή και όχι μια κάλπικη επιστημονική αντίληψη για την αστρολογία, να εξιχνιάσουμε και να αποκαλύψουμε τα πιο σκοτεινά της σημεία, αυτά που στερούνται λογικής και βρίθουν αστήρικτων ισχυρισμών. Οπότε, προτού κάποιος στραφεί σε έναν από αυτούς τους τόσο "διορατικούς" αστρολόγους, οφείλει να σκεφτεί αφενός την απάτη που κρύβεται πίσω από αυτό και αφετέρου να αναλογιστεί αν θα μπορούσε με οποιονδήποτε τρόπο να προβλέψει το μέλλον του με ακρίβεια.

13 Ερευνητική έκθεση «Αστρολογία: Εναλλακτική επιστήμη ή ψευδοεπιστήμη;» σελ. 12 Επιχειρήματα υπέρ της Αστρολογίας (ομάδα 4) Η αστρολογία είναι μια πανάρχαια γνώση και έχει όλα τα χαρακτηριστικά που συνθέτουν - συγκροτούν μια επιστημονική δραστηριότητα. Αστρολογία λοιπόν, θα μπορούσαμε να πούμε, είναι η δραστηριότητα εκείνη που δέχεται πως τα πάντα συνδέονται μεταξύ τους και προσπαθεί με βάση το νόμο της αναλογίας και της συγχρονότητας ή συγχρονικότητας του Karl Jung, να ερμηνεύσει τον ανθρώπινο μικρόκοσμο με βάση τον πλανητικό μακρόκοσμο. Η Αστρολογία βασίζεται στο περίφημο αξίωμα του Ερμή του Τρισμέγιστου, «όπως πάνω έτσι και κάτω». Όπως κάθε επιστήμη έχει τα βασικά στοιχεία, τις αξονικές της έννοιες με τις οποίες εργάζεται, έτσι και η Αστρολογία έχει τις δικές της. Για παράδειγμα βασική έννοια της Γεωμετρίας είναι ο χώρος, της Φυσικής η ύλη και η ενέργεια κ.ο.κ. Ανάλογα με το πώς ο γεωμέτρης αντιλαμβάνεται το χώρο, θα παραγάγει και τα σχήματα του (άλλο το τρίγωνο στη Γεωμετρία του Ευκλείδη, άλλο στη Γεωμετρία του Riemann ή του Lobatchevski). Η θεμελιώδης έννοια του αστρολόγου είναι η έννοια της σχέσης και της σύμφωνης μ' αυτή, της αναλογίας. Τα ζώδια για την Αστρολογία (τη Δυτική) είναι μια «αεί οσαύτων έχουσα» οντότητα, άμεσα συνδεδεμένα με τη Γη και τις εποχές της και όχι με κάποιους αστερισμούς. Η ενέργεια λοιπόν των πλανητών «περνά» από τα διάφορα ζώδια του ζωδιακού και ανάλογα από ποιο περνά, ανάλογα «χρωματίζεται». Πέφτει τέλος, πάντα σε κάποιον «οίκο» (κάθε ωροσκόπιο έχει 12 οίκους, όσα και τα ζώδια) και σ' αυτό τον οίκο κυρίως διοχετεύεται. Βλέπουμε λοιπόν ότι στην αστρολογία έχουν καθοριστική σημασία τόσο οι σχέσεις των πλανητών μεταξύ τους όσο και η θέση τους σε σχέση με τους δώδεκα αστερισμούςζώδια. Ωστόσο πέρα από μία παράδοση που φτάνει πίσω στα χρόνια των Χαλδαίων και θεωρεί ότι οι θέσεις των πλανητών επηρεάζουν τις ζωές των ανθρώπων ποικιλοτρόπως, δεν υπάρχει κάποιο επιστημονικό υπόβαθρο που να αιτιολογεί μία τέτοια συσχέτιση. Άλλωστε όπως εξηγεί ο Manly Hall στην «Φιλοσοφία της Αστρολογίας» δεν είναι γνωστό το γιατί οι αστερισμοί τροποποιούν τις πλανητικές επιρροές. Χαρακτηριστικά αναφέρει: «Το πώς και το γιατί υπάρχει αυτή η επιρροή δεν έχει ακόμα κατανοηθεί πλήρως, αλλά τείνω να πιστέψω ότι οι αστερισμοί είναι σύνθετα περιβάλλοντα ενέργειας και με αυτόν τον τρόπο τροποποιούν τις επιρροές των πλανητών καθώς τα πλανητικά σώματα κινούνται μέσα σε αυτά τα περιβάλλοντα.» Απ' τα παραπάνω συμπεραίνουμε ότι η εσωτερική αστρολογία δεν αποτελεί επιστήμη με την σύγχρονη έννοια του όρου που συναντούμε στις θετικές επιστήμες. Άλλωστε αυτό γίνεται σαφές από τα λόγια του Hall που αναφέρει ότι «η αστρολογία είναι κάτι περισσότερο από τέχνη ή επιστήμη. Είναι ένα όραμα των πραγματικοτήτων: μία φιλοσοφική πεποίθηση σχετικά με την ουσία του κόσμου. Είναι μια θρησκεία γιατί, από όλες τις επιστήμες είναι η μόνη που επιχειρεί να ανακαλύψει τις πνευματικές, νοητικές και ηθικές δυνάμεις που περιέχονται μέσα στις ακτίνες της ενέργειας, που

14 Ερευνητική έκθεση «Αστρολογία: Εναλλακτική επιστήμη ή ψευδοεπιστήμη;» σελ. 13 κυλούν απ' τα πιο μακρινά μέρη του διαστήματος, δημιουργώντας, συντηρώντας και εξελίσσοντας τις μορφές με τις οποίες είναι γεμάτο το διάστημα». Μάλιστα, ο αστρολόγος αναφέρεται και ως «ιερέας στον ναό του κόσμου που μιλάει για αρχαίους θεούς που διαμένουν στο πιο μακρινό και στο πιο εσώτατο», ενώ σε άλλο σημείο ο Hall γράφει ότι «η αστρολογία δεν μπορεί να αποδειχθεί επιστημονικά παρά μόνο όταν η ίδια η επιστήμη αποκτήσει επίγνωση των υπερφυσικών κόσμων και της επίδρασής τους πάνω στις τάξεις της υλικής ζωής».. Οι έρευνες του Michel Gauquelin. Ο Michel Gauquelin ήταν Γάλλος ψυχολόγος και στατιστικολόγος, πρωτοπόρος της επιστημονικής έρευνας της αστρολογίας. Αφιέρωσε πολλά χρόνια από τη ζωή του για την επανεξέταση των αστρολογικών παραμέτρων με βάση τη σύγχρονη επιστημονική γνώση, έχοντας έως το 1982 και τη βοήθεια της πρώτης του γυναίκας της Γαλλο - Ελβετίδας ψυχολόγου - στατικολόγου Francoise Gauquelin ή αλλιώς Marie Schneider. Από το 1949 άρχισαν να συγκεντρώνουν ημερομηνίες γεννήσεως χιλιάδων ανθρώπων από όλη την Ευρώπη, μελετώντας τη θέση των πλανητών κατά τη γέννησή τους σε σχέση με την επιλογή του επαγγέλματος και τα στοιχεία της προσωπικότητάς τους. Το πολυσυζητημένο «Mars effect» απασχόλησε τους επιστήμονες για πάνω από 40 χρόνια. Επρόκειτο για τη συχνότερη από το μέσο όρο εμφανιζόμενη γωνιακή θέση του πλανήτη Άρη στα ωροσκόπια κορυφαίων αθλητών, είτε κοντά στον ωροσκόπο, είτε κοντά στο μεσουράνημα κατά τη στιγμή της γέννησης. Το ζεύγος Gauquelin ανακάλυψε ότι σε ομάδες πρωταθλητών, επιτυχημένων επαγγελματιών, καλλιτεχνών και άλλων, η θέση κάποιων πλανητών ήταν τόσο συγκεκριμένη που δεν μπορούσε να θεωρηθεί τυχαίο. Οι μελέτες ελέγχθηκαν από Βέλγους μελετητές με θεαματικά αποτελέσματα, αν και καθυστέρησαν 10 χρόνια. Με μετέπειτα μελέτες διαπίστωσαν μια πλανητική επιρροή στην κληρονομικότητα, κατόπιν ανάλυσης ωροσκοπίων που αφορούσαν γονείς και παιδιά. Ο Γερμανός ψυχολόγος Hans Eysenck πίστευε ότι τα αποτελέσματα του Gauquelin είναι ο μόνος λόγος για να μην απορρίψει κανείς εντελώς την αστρολογία. Φυσικά υπήρχαν και οι έντονες αμφισβητήσεις όπως των τριών επιστημονικών ομάδων από το Βέλγιο, τις ΗΠΑ, και τη Γαλλία. Ακόμα και σήμερα οι γνώμες διχάζονται ως προς το αποτέλεσμα της έρευνας του Gauquelin, και κατά πόσο αυτό μπορεί να στηριχθεί μέσα από στατιστικές, ενώ αυτή μεταξύ της σχέσης ζωδίων και επαγγελμάτων δεν έβγαλε κάποιο θετικό αποτέλεσμα, όπως ο ίδιος παραδέχτηκε. Στις τελευταίες μελέτες τους, απομόνωσαν τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας που βρίσκονται πίσω από την επιλογή επαγγέλματος, αφού τα ευρήματά τους οδηγούσαν στο συμπέρασμα πως ο πραγματικός συσχετισμός δεν βρίσκεται μεταξύ πλανήτη και επαγγέλματος, αλλά μεταξύ πλανήτη και χαρακτήρα.

15 Ερευνητική έκθεση «Αστρολογία: Εναλλακτική επιστήμη ή ψευδοεπιστήμη;» σελ. 14 Το ζεύγος Gauquelin έθεσε τα θεμέλια μιας νέας αστρολογίας, εμπλουτίζοντας την εξέλιξή της. Οι δυο μαζί έδωσαν στον κόσμο τα αποτελέσματα της έρευνάς τους μέσα από 23 τόμους που εξέδωσαν στο εργαστήρι τους (Laboratoire d' Etude des Relations Entre Rythmes Cosmiques et Psycholophysiologiques) που ιδρύθηκε το Ο Gauquelin έγραψε πολλά βιβλία σχετικά με έρευνες για την αστρολογία και το πρώτο του είχε τον τίτλο «The Influence of the Stars» (Η επιρροή των άστρων) το 1955.

16 Ερευνητική έκθεση «Αστρολογία: Εναλλακτική επιστήμη ή ψευδοεπιστήμη;» σελ. 15 Διαδικασίες και δραστηριότητες που χρησιμοποιήθηκαν για την ερευνητική εργασία Οι παρακάτω διαδικασίες και δραστηριότητες υλοποιήθηκαν κατά τις διάφορες φάσεις της ερευνητικής εργασίας: Κάθε ομάδα, μετά από έρευνα, δημιούργησε δική της ιστοσελίδα στη οποία ανέπτυξε το θέμα της χρησιμοποιώντας πληροφορίες με μορφή κειμένου, εικόνων και ενσωματωμένων βίντεο από το YouTube. ( ) Ομάδα 1 - Ιστορικά στοιχεία για την Αστρολογία Ομάδα 2 - Η Αστρολογία σήμερα Ομάδα 3 - Επιχειρήματα κατά της Αστρολογίας Ομάδα 4 - Επιχειρήματα υπέρ της Αστρολογίας Δημιουργήθηκε το online ωροσκόπιο καθενός από εμάς από ιστοσελίδες στο Ίντερνετ και απαντήσαμε σε σχετικό ερωτηματολόγιο για να δούμε κατά πόσο επιτυχημένες ήταν οι προβλέψεις του χαρακτήρα μας. Δημιουργήσαμε ερωτηματολόγια με ερωτήματα που πρότεινε κάθε ομάδα. Αυτά απαντήθηκαν από 151 μαθητές του σχολείου μας και στην συνέχεια ακολούθησε η στατιστική επεξεργασία τους με τη διαδικασία που περιγράφεται παρακάτω. Κάθε ομάδα υπέβαλε ερωτήματα σε 2 συμμαθήτριες μας που τυχαίνει να είναι δίδυμες. Σύμφωνα με την αστρολογία, οι δίδυμοι, επειδή γεννιούνται πολύ κοντά χρονικά και στον ίδιο τόπο θα έχουν σχεδόν ταυτόσημο ωροσκόπιο άρα οι χαρακτήρες τους θα πρέπει σε γενικές γραμμές να συμπίπτουν. Κάθε ομάδα πήρε συνεντεύξεις από καθηγητές του σχολείου μας για να διερευνηθούν οι απόψεις τους στο θέμα της αστρολογίας. Συνδιαμόρφωση και δημιουργία παρουσίασης (powerpoint) για την ερευνητική έκθεση που παρουσιάσθηκε κατά την τελική παρουσίαση. Κάθε ομάδα δημιούργησε ως τέχνημα χαρτόνι παρουσίασης με τα σημαντικότερα στοιχεία της έρευνάς της.

17 Ερευνητική έκθεση «Αστρολογία: Εναλλακτική επιστήμη ή ψευδοεπιστήμη;» σελ. 16 Φωτογραφίες από τις ερευνητικές διαδικασίες: Χρήση του εργαστηρίου πληροφορικής Επεξεργασία ερωτηματολογίων στην τάξη

18 Ερευνητική έκθεση «Αστρολογία: Εναλλακτική επιστήμη ή ψευδοεπιστήμη;» σελ. 17 Φωτογραφίες από τις παρουσιάσεις στην ολομέλεια Φωτογραφίες από την δημιουργία τεχνήματος - Τα χαρτόνια παρουσίασης των ομάδων

19 Ερευνητική έκθεση «Αστρολογία: Εναλλακτική επιστήμη ή ψευδοεπιστήμη;» σελ. 18 Ερωτηματολόγια της ερευνητικής εργασίας Ερωτηματολόγιο για τα online ωροσκόπια της ολομέλειας

20 Ερευνητική έκθεση «Αστρολογία: Εναλλακτική επιστήμη ή ψευδοεπιστήμη;» σελ. 19 Περίπου 45% της ολομέλειας πιστεύει ότι η αστρολογία είναι ψευδοεπιστήμη ενώ το 51% περίπου διαφωνεί και πιστεύει ότι έχει κάποια βάση επομένως οι απόψεις διίστανται. Οι 6 στους 10 πιστεύουν ότι η αστρολογία προβλέπει τον χαρακτήρα ενός ανθρώπου ενώ αντίθετα οι 2 στους 10 δεν το πιστεύουν.

21 Ερευνητική έκθεση «Αστρολογία: Εναλλακτική επιστήμη ή ψευδοεπιστήμη;» σελ. 20 Μόνο το 13% θεωρεί ότι η αστρολογία μπορεί να προβλέψει το μέλλον, ενώ το 70% δεν το πιστεύει. Περίπου το 40% της ολομέλειας πιστεύει ότι η αστρολογία μπορεί να προβλέψει ότι δυο άνθρωποι ταιριάζουν σαν χαρακτήρες ενώ το 25% δεν το πιστεύει. Εδώ παρατηρούμε ότι περίπου 40% των ερωτηθέντων απάντησαν ότι δεν γνωρίζουν.

22 Ερευνητική έκθεση «Αστρολογία: Εναλλακτική επιστήμη ή ψευδοεπιστήμη;» σελ. 21 Περίπου 7 στους 10 κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η ανάλυση όπως παρουσιάστηκε στις ιστοσελίδες με τα online ωροσκόπια τους αντιπροσωπεύει αρκετά έως πάρα πολύ.

23 Ερευνητική έκθεση «Αστρολογία: Εναλλακτική επιστήμη ή ψευδοεπιστήμη;» σελ. 22

24 Ερευνητική έκθεση «Αστρολογία: Εναλλακτική επιστήμη ή ψευδοεπιστήμη;» σελ. 23 Διαδικασία δημιουργίας και διανομής του ερωτηματολογίου Η διαδικασία της δημιουργίας των ερωτηματολογίων ήταν μια διαδικασία αρκετά χρονοβόρα, που απαιτούσε τον χωρισμό ομάδων. Έτσι λοιπόν χωριστήκαμε σε ομάδες και κάθε ομάδα υπέβαλε από 6 περίπου ερωτήσεις με βάση το θέμα της καθεμίας. Και έπειτα από ολιγόλεπτη συζήτηση και καταιγισμό ιδεών αποφασίσαμε ομόφωνα για το ποιες πρέπει να συμπεριληφθούν στο ερωτηματολόγιο. Στην συνέχεια δημιουργήθηκαν τα ερωτηματολόγια σε επεξεργαστή κειμένου με την εξής διαδικασία: Κάθε ερωτηματολόγιο τυπώθηκε σε 2 σελίδες Α4 σε οριζόντιο προσανατολισμό και σε κάθε σελίδα υπήρχαν οι ερωτήσεις από 2 ομάδες. Τυπώθηκαν συνολικά 160 τέτοια ερωτηματολόγια. Αρχικά απαντήθηκαν από όλους τους μαθητές του τμήματός μας για να ελέγξουμε τυχόν ασάφειες ή διευκρινήσεις που θα χρειαζόταν και πόσο χρόνο θα χρειαζόταν για να απαντηθεί. Στην συνέχεια ξαναχωριστήκαμε σε ομάδες για να μοιράσουμε τα ερωτηματολόγια στα υπόλοιπα τμήματα της Α Λυκείου και σε κάποια της Β Λυκείου.

25 Ερευνητική έκθεση «Αστρολογία: Εναλλακτική επιστήμη ή ψευδοεπιστήμη;» σελ. 24 Η μορφή του ερωτηματολογίου

26 Ερευνητική έκθεση «Αστρολογία: Εναλλακτική επιστήμη ή ψευδοεπιστήμη;» σελ. 25 Η αρχική επεξεργασία των απαντημένων ερωτηματολογίων Τα απαντημένα ερωτηματολόγια χωριζόταν ως εξής: Κάθε σελίδα Α4 κοβόταν στα 2 με το ψαλίδι και η κάθε ομάδα έπαιρνε το κομμάτι της. Επομένως η κάθε ομάδα είχε να επεξεργαστεί 151 απαντημένα τμήματα του ερωτηματολογίου. Η δεύτερη φάση της επεξεργασίας των απαντημένων ερωτηματολογίων Καταγράψαμε τα αποτελέσματα καταχωρώντας τα σε αρχείο EXCEL (κάθε ομάδα τα δικά της): Στην συνέχεια έγινε στατιστική επεξεργασία με την οποία δημιουργήθηκαν τα παρακάτω γραφήματα τα οποία τυπώθηκαν και μοιράστηκαν στις ομάδες:

27 Ερευνητική έκθεση «Αστρολογία: Εναλλακτική επιστήμη ή ψευδοεπιστήμη;» σελ. 26 Συμπεράσματα από την επεξεργασία των ερωτηματολογίων Οι ομάδες ασχολήθηκαν με την εξαγωγή συμπερασμάτων από την επεξεργασία των ερωτηματολογίων και τον σχολιασμό των γραφημάτων. Ομάδα 1 - Σχολιασμός αποτελεσμάτων της έρευνας με τα ερωτηματολόγια Περίπου το 80% των μαθητών που ρωτήθηκαν πιστεύουν πως η αστρολογία υπήρχε ήδη από την αρχαιότητα, ενώ ελάχιστοι είναι αυτοί που πιστεύουν το αντίθετο. Οι 7 στους 10 μαθητές υποστηρίζουν πως οι θεωρίες/προβλέψεις των αρχαίων αστρολόγων έχουν κάποια βάση, ενώ οι 2 στους 10 πιστεύουν το αντίθετο.

28 Ερευνητική έκθεση «Αστρολογία: Εναλλακτική επιστήμη ή ψευδοεπιστήμη;» σελ. 27 Το 65% απάντησε πως οι άνθρωποι εκείνης της εποχής πίστευαν στην αστρολογία, ένα σημαντικό ποσοστό δήλωσε άγνοια, ενώ λίγοι ήταν αυτοί (15%) που απάντησαν το αντίθετο. Το μεγαλύτερο ποσοστό των μαθητών (45%) δηλώνει πως πιστεύει ότι η αστρολογία υπήρξε αφορμή για κοινωνικές ταραχές στο παρελθόν ενώ πολύ μεγάλο είναι το ποσοστό που δεν γνωρίζει (30%).

29 Ερευνητική έκθεση «Αστρολογία: Εναλλακτική επιστήμη ή ψευδοεπιστήμη;» σελ. 28 Οι μισοί από τους μαθητές (52%) υποστηρίζουν την ομοιότητα της αστρολογίας στην αρχαιότητα με την σημερινή. Λίγοι είναι αυτοί που πιστεύουν το αντίθετο (27%), ενώ ένα σημαντικό ποσοστό δηλώνει άγνοια. 4 στους 10 μαθητές πιστεύουν πως ήδη υπήρχε σχέση αστρολογίας/αστρονομίας στο παρελθόν, οι 3 στους 10 δεν γνωρίζουν, ενώ επίσης το ίδιο ποσοστό απαντάει αρνητικά. (1) Συμπεράσματα: Η πλειοψηφία των ερωτηθέντων θεωρεί την αστρολογία αρχαία επιστήμη. Οι περισσότεροι από τους μαθητές πιστεύουν πως οι προβλέψεις των αρχαίων αστρολόγων στηρίζονταν κάπου. Περισσότεροι από τους μισούς μαθητές πιστεύουν πως υπήρχαν πολλοί υποστηρικτές της αστρολογίας κατά την αρχαιότητα. Σημαντικό ποσοστό των μαθητών αδυνατεί να απαντήσει στην ερώτηση εάν η αστρολογία υπήρξε αφορμή για κοινωνικές ταραχές στο παρελθόν ενώ οι περισσότεροι από τους υπόλοιπους απάντησαν θετικά.

30 Ερευνητική έκθεση «Αστρολογία: Εναλλακτική επιστήμη ή ψευδοεπιστήμη;» σελ. 29 Και πάλι δεν είναι λίγοι αυτοί που αδυνατούν να απαντήσουν στο ερώτημα εάν η μελέτη της αστρολογίας στην αρχαιότητα παρουσιάζει ομοιότητες με την σημερινή, ενώ είναι αρκετοί αυτοί που έδωσαν θετική απάντηση. Αναφορικά με την σχέση αστρολογίας/αστρονομίας στο παρελθόν, το ποσοστό των μαθητών που απάντησε θετικά συμβαδίζει με το ποσοστό αυτών που παρουσιάζουν άγνοια και απαντούν αρνητικά.

31 Ερευνητική έκθεση «Αστρολογία: Εναλλακτική επιστήμη ή ψευδοεπιστήμη;» σελ. 30 Ομάδα 2 - Σχολιασμός αποτελεσμάτων της έρευνας με τα ερωτηματολόγια Το 66% πιστεύει πως δεν τους επηρεάζουν οι διαφημίσεις και οι εκπομπές όσον αφορά την αστρολογία. Περίπου το 30% πιστεύει πως οι διαφημίσεις και οι εκπομπές θα τους επηρέαζαν. Το 63% των ερωτηθέντων δεν θα ασχολιόταν ενεργά όσον αφορά το ζώδιό τους, ενώ αντίθετα το 30% περίπου θα ασχολιόταν.

32 Ερευνητική έκθεση «Αστρολογία: Εναλλακτική επιστήμη ή ψευδοεπιστήμη;» σελ. 31 Το 67% πιστεύει πως το ζώδιό του δεν θα μπορούσε να προβλέψει το μέλλον του. Αντίθετα το 21% πιστεύει πως το ζώδιό του θα μπορούσε να προβλέψει το μέλλον του. Στην ερώτηση εάν θα επέλεγαν να δουν μια εκπομπή σε σχέση με τα ζώδια, το 58% των μαθητών απάντησε πως δεν θα το έκανε, το 12% είναι ουδέτεροι και το 30% είναι θετικοί στο ότι θα έβλεπαν.

33 Ερευνητική έκθεση «Αστρολογία: Εναλλακτική επιστήμη ή ψευδοεπιστήμη;» σελ. 32 Το 70% απάντησε ότι πιστεύει πως δεν γνωρίζει καλά το ωροσκόπιό του, ενώ το 30% πιστεύει πως γνωρίζει καλά το ωροσκόπιό του. Όπως προκύπτει από το γράφημα, το 55% των μαθητών δεν πιστεύει στην αστρολογία ενώ αντίθετα το 30% περίπου πιστεύει. Ωστόσο ένα 15% δηλώνει ότι δεν ξέρει. (2) Συμπεράσματα: Το μεγαλύτερο ποσοστό των μαθητών δεν θα επηρεαζόταν από διαφημίσεις για την αστρολογία παρ όλο που είναι ένα σύνηθες γεγονός. Οι περισσότεροι δεν ενδιαφέρονται να ασχοληθούν σε βάθος με την αστρολογία. Βλέπουμε ότι οι περισσότεροι μαθητές πιστεύουν ότι δεν μπορεί να προβλεφθεί το μέλλον τους από το ζώδιό τους. Οι περισσότεροι μαθητές δεν ενδιαφέρονται να παρακολουθούν εκπομπές που σχετίζονται με την αστρολογία. Οι περισσότεροι μαθητές πιστεύουν ότι δεν γνωρίζουν καλά το ωροσκόπιό τους. Παραπάνω από τους μισούς μαθητές δεν πιστεύουν στην αστρολογία, όμως παρ όλα αυτά υπάρχει ένα σημαντικό ποσοστό (1 στους 3) που πιστεύει.

34 Ερευνητική έκθεση «Αστρολογία: Εναλλακτική επιστήμη ή ψευδοεπιστήμη;» σελ. 33 Ομάδα 3 - Σχολιασμός αποτελεσμάτων της έρευνας με τα ερωτηματολόγια Από τους ερωτηθέντες μαθητές του σχολείου μας, το 58% δεν πιστεύει ότι η αστρολογία μπορεί να προβλέψει το μέλλον ενός ατόμου, ενώ 1 στους 4 (ποσοστό 50%) αρνείται να απαντήσει και το υπόλοιπο 18% θεωρεί ότι η αστρολογία πράγματι μπορεί να προβλέψει το μέλλον. Απάντηση 1: Εξ αιτίας της ανάγκης τους να πιστέψουν Απάντηση 2: Δεν γνωρίζω γιατί/δεν απαντώ Απάντηση 3: Επειδή πράγματι ο αστρολογικός τους χάρτης ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα Όταν ρωτήσαμε τους μαθητές για ποιο λόγο νομίζουν ότι οι άνθρωποι συχνά πιστεύουν στην αστρολογία, το 65% δήλωσε πως αυτό συμβαίνει επειδή θέλουν να πιστέψουν παρά επειδή η αστρολογία έχει επιστημονική βάση. Επιπλέον, το ελάχιστο ποσοστό 11% ειλικρινά νομίζει ότι η αστρολογία έχει κάποια λογική. Το 25% ξανά δεν απάντησε.

35 Ερευνητική έκθεση «Αστρολογία: Εναλλακτική επιστήμη ή ψευδοεπιστήμη;» σελ. 34 Επειδή η αστρονομία έρχεται σε αντίθεση με την αστρολογία, ρωτήσαμε ποια επιστήμη από τις δύο (αν υποθέσουμε ότι η αστρολογία είναι επιστήμη) προτιμούν οι μαθητές. Έτσι βρήκαμε ότι το 45% προτιμά την αστρονομία, το 35% είναι ουδέτερο και το 21% την αστρολογία. Απάντηση 1: Δεν μπορεί να προβλέψει το παραμικρό για τον χαρακτήρα μου Απάντηση 2: Δεν γνωρίζω ή δεν παίρνω θέση περί του αν μπορεί ή όχι να προβλέψει τον χαρακτήρα μου Απάντηση 3: Μπορεί να προβλέψει τον χαρακτήρα μου Όσον αφορά τον αστρολογικό τους χάρτη, το 40% απάντησε πως πιστεύει ότι δεν μπορεί να προβλέψει το παραμικρό γι αυτούς. Εν αντιθέσει το 18% φαίνεται πως πιστεύει στην επιστημονική ορθότητα του αστρολογικού τους χάρτη και το 43%, αδικαιολόγητα μεγάλο ποσοστό δεν απάντησε.

36 Ερευνητική έκθεση «Αστρολογία: Εναλλακτική επιστήμη ή ψευδοεπιστήμη;» σελ. 35 Απάντηση 1: Απατεώνες ή εκμεταλλευτές της ανθρώπινης ευπιστίας Απάντηση 2: Ελεύθεροι επαγγελματίες Απάντηση 3: Επιστήμονες Όταν ρωτήθηκαν ποια είναι η γνώμη τους περί αστρολόγων, το 48% κατηγορηματικά απάντησε ότι τους θεωρεί απατεώνες ή εκμεταλλευτές της ανθρώπινης ευπιστίας. Επιπλέον, το 39% τους θεωρεί ελεύθερους επαγγελματίες και ένα μικρό ποσοστό που ανέρχεται στο 12% μονάχα, τους θεωρεί επιστήμονες. Απάντηση 1: Δεν θα εμπιστευόμουν τις εικασίες και τα λεγόμενα ενός αστρολόγου Απάντηση 2: Θα εμπιστευόμουν τα λεγόμενα ενός αστρολόγου Το 76% δεν θα εμπιστευόταν τις εικασίες και τα λεγόμενα ενός αστρολόγου, ενώ το υπόλοιπο 24% θα υπάκουε στις νουθεσίες ενός αστρολόγου.

37 Ερευνητική έκθεση «Αστρολογία: Εναλλακτική επιστήμη ή ψευδοεπιστήμη;» σελ. 36 Απάντηση 1: Δεν έχει καμία επιστημονική βάση και δεν μπορεί να αποτελεί προϊόν λογικής και επιστημονικής μεθόδου Απάντηση 2: Είναι μια επιστήμη ισάξια με άλλες (π.χ. αστροφυσική, φυσική, αστρονομία κ.λ.π.) Οι 3 στους 4 ερωτηθέντες, ορθολογιστικά σκεπτόμενοι είπαν πως νομίζουν ότι η αστρολογία στερείται επιστημονικής βάσης. Από την άλλη μόλις ο 1 στους 4 θεωρεί την αστρολογία επιστήμη ισάξια με άλλες. (3) Συμπεράσματα: Μόλις ένας στους τέσσερεις μαθητές πιστεύει στην αστρολογία ενώ για πάνω από τους μισούς μαθητές θα μπορούσαμε να πούμε ότι δεν πιστεύουν στην αστρολογία. Είναι φανερό ότι η πλειοψηφία αμφιβάλλει για την ορθότητα της αστρολογίας. Γενικά οι μαθητές κλίνουν προς την αστρονομία σε μια σύγκριση αστρονομίας/αστρολογίας αν και μεγάλο ποσοστό είναι ουδέτερο. Αναφορικά με την πρόβλεψη του χαρακτήρα από τον αστρολογικό χάρτη, ένα πολύ μεγάλο ποσοστό είναι ουδέτερο. Πιθανότατα δεν γνωρίζουν τον ολοκληρωμένο αστρολογικό τους χάρτη, ενώ μεγάλο είναι και το ποσοστό αυτών που θεωρούν τον αστρολογικό τους χάρτη ανίκανο να προβλέψει τον χαρακτήρα τους. Οι περισσότεροι θεωρούν τους αστρολόγους απατεώνες, ενώ πολλοί είναι και εκείνοι που νομίζουν ότι οι αστρολόγοι είναι ελεύθεροι επαγγελματίες. Αυτό δείχνει την απαρέσκεια των ανθρώπων για την αστρολογία και τους εκπροσώπους της. Μειοψηφία αποτελούν αυτοί που θα εμπιστευόταν αστρολόγο ενώ οι περισσότεροι διαχειρίζονται την ζωή τους δίχως την «βοήθεια» αστρολόγου. Διαπιστώνουμε ότι σχεδόν όλοι είναι δυσαρεστημένοι από την αστρολογία ενώ είναι πολύ μικρό το ποσοστό αυτών που πιστεύουν στην ορθότητα αυτής.

38 Ερευνητική έκθεση «Αστρολογία: Εναλλακτική επιστήμη ή ψευδοεπιστήμη;» σελ. 37 Ομάδα 4 - Σχολιασμός αποτελεσμάτων της έρευνας με τα ερωτηματολόγια Σύμφωνα με την ερώτηση που τέθηκε στους μαθητές του σχολείου μας το 60% υποστηρίζει ότι είναι κατά της αστρολογίας ενώ το 40% είναι υπέρ. Το 60% των μαθητών απάντησε πως γνωρίζει λίγο ή καθόλου την σημασία των ζωδίων τους ενώ το 30% την γνωρίζει πολύ ή αρκετά, ενώ ένα 8% δεν ήθελαν ή δεν μπορούσαν να απαντήσουν.

39 Ερευνητική έκθεση «Αστρολογία: Εναλλακτική επιστήμη ή ψευδοεπιστήμη;» σελ. 38 Περίπου το 70% των μαθητών, δεν ενημερώνεται για τις προβλέψεις για το ζώδιό τους, ενώ περίπου 30% ενδιαφέρεται και ενημερώνεται. Το 7% δεν απαντά. Στο γράφημα αυτό παρατηρούμε ότι το 70% των ερωτηθέντων επηρεάζεται λίγο ή καθόλου από τις προβλέψεις των ζωδίων ενώ το 22% επηρεάζεται.

40 Ερευνητική έκθεση «Αστρολογία: Εναλλακτική επιστήμη ή ψευδοεπιστήμη;» σελ. 39 Παρατηρώντας το γράφημα διακρίνουμε πως περίπου ποσοστό 70% των μαθητών δεν έχει γνώση του ωροσκόπου του ενώ αντιθέτως το 30% έχει γνώση. Σύμφωνα με το γράφημα βλέπουμε ότι ποσοστό περίπου 50% των μαθητών δεν ήταν σύμφωνοι (λίγο ή καθόλου) με τις αστρολογικές προβλέψεις γι αυτούς ενώ το 30% ήταν πολύ ή αρκετά σύμφωνοι με τις αστρολογικές τους προβλέψεις.

41 Ερευνητική έκθεση «Αστρολογία: Εναλλακτική επιστήμη ή ψευδοεπιστήμη;» σελ. 40 Σχεδόν το 60% των μαθητών θεωρεί ότι οι προβλέψεις για το ζώδιό τους, τους αντιπροσωπεύουν λίγο ή καθόλου ενώ το 25% θεωρούν ότι τους αντιπροσωπεύουν πολύ ή αρκετά. (4) Συμπεράσματα: Το μεγαλύτερο ποσοστό των μαθητών είναι κατά της αστρολογίας. Το μεγαλύτερο ποσοστό των μαθητών έχει άγνοια της αστρολογικής σημασίας των ζωδίων. Το μεγαλύτερο ποσοστό των μαθητών δεν ενδιαφέρεται και δεν επιδιώκει να ενημερωθεί για τις προβλέψεις των ζωδίων. Ένα πολύ μικρό σχετικά ποσοστό μαθητών επηρεάζεται από τις προβλέψεις των ζωδίων. Πολύ λίγοι σχετικά γνωρίζουν βασικά αστρολογικά στοιχεία όπως ποιος είναι ο ωροσκόπος τους. Το μεγαλύτερο ποσοστό των μαθητών δεν συμφωνούν με τις προβλέψεις που διαβάζουν για το ζώδιό τους. Σχετικά λίγοι μαθητές πιστεύουν ότι οι αστρολογικές προβλέψεις τους αντιπροσωπεύουν.

42 Ερευνητική έκθεση «Αστρολογία: Εναλλακτική επιστήμη ή ψευδοεπιστήμη;» σελ. 41 Οι συνεντεύξεις σε διδύμους Κάθε ομάδα υπέβαλε ερωτήματα σε 2 συμμαθήτριες μας που τυχαίνει να είναι δίδυμες. Σύμφωνα με την αστρολογία, οι δίδυμοι, επειδή γεννιούνται πολύ κοντά χρονικά και στον ίδιο τόπο θα έχουν σχεδόν ταυτόσημο ωροσκόπιο άρα οι χαρακτήρες τους θα πρέπει σε γενικές γραμμές να συμπίπτουν. Οι ερωτήσεις που υπέβαλλε η κάθε ομάδα, οι απαντήσεις των διδύμων και τα συμπεράσματα που καταλήξαμε ακολουθούν: Ομάδα 1- «Dancing with the stars» Ερώτημα 1.1: Διαπιστώνετε πως έχετε κάποια κοινά χαρακτηριστικά στην προσωπικότητά σας; Απάντηση 1.1 (Δίδυμος Α): Οχι, είμαστε εντελώς διαφορετικοί χαρακτήρες. Απάντηση 1.1 (Δίδυμος Β): Ναι, έχουμε κοινά χαρακτηριστικά (εγωισμός κτλ). Σχολιασμός: Οι δίδυμοι απάντησαν διαφορετικά στην ερώτηση. Συμπέρασμα: Εφόσον οι απαντήσεις διαφέρουν, το ερώτημα δεν ισχύει. Ερώτημα 1.2: Πιστεύετε πως εμφανίζετε παρόμοιο τρόπο σκέψης; Απάντηση 1.2 (Δίδυμος Α): Ναι, κάποιες φορές σκεφτόμαστε τα ίδια. Απάντηση 1.2 (Δίδυμος Β): Ναι. Σχολιασμός: Οι δίδυμοι έδωσαν την ίδια απάντηση στο ερώτημα. Συμπέρασμα: Αφού οι απαντήσεις είναι θετικές, το ερώτημα ισχύει. Ερώτημα 1.3: Νιώθετε πως συνδέεστε παραπάνω μεταξύ σας επειδή έχετε κοινό ωροσκόπο; Απάντηση 1.3 (Δίδυμος Α): Όχι, ο κοινός ωροσκόπος δεν έχει επίδραση στην ζωή μας. Απάντηση 1.3 (Δίδυμος Β): Όχι, δεν επηρεάζει τη σχέση μας. Σχολιασμός: Και εδώ οι δίδυμοι δίνουν την ίδια απάντηση στην ερώτηση (αρνητική απάντηση) Συμπέρασμα: Και οι δύο απάντησαν με τον ίδιο τρόπο, οπότε συμπεραίνουμε πως δεν έχουν κάποια ιδιαίτερη σχέση λόγω του ωροσκόπου τους. Ομάδα 2- «Ιδιοφυίες του διαστήματος» Ερώτηση 2.1: Πόσο μοιάζετε σαν δίδυμες; Απάντηση 2.1 (δίδυμος Α): Νομίζω ότι δεν μοιάζουμε και πάρα πολύ! Ίσως λίγο στον χαρακτήρα. Απάντηση 2.1 (δίδυμος Β): Δεν μοιάζουμε καθόλου! Η καθεμια έχει τον δικό της χαρακτήρα και γενικώς διαφορετικά ενδιαφέροντα.

43 Ερευνητική έκθεση «Αστρολογία: Εναλλακτική επιστήμη ή ψευδοεπιστήμη;» σελ. 42 Ερώτηση 2.2: Πιστεύετε ότι είστε διαφορετικές όσο αναφορά τον χαρακτήρα σας; Απάντηση 2.2 (δίδυμος Α): Πιστεύω πως η καθεμία μας έχει τον δικό της χαρακτήρα,όμως έχουμε και πάρα πολλές ομοιότητες π.χ. Είμαστε πολύ ευαίσθητες κ.α. Απάντηση 2.2 (δίδυμος Β): Ναι πιστεύω ότι είμαστε εντελώς διαφορετικές.ίσως έχουμε κάποια κοινά αλλά και πάλι είμαστε τελείως διαφορετικές. Ερώτηση 2.3: Έχετε το ίδιο σκεπτικό και τις ίδιες απόψεις για κάποια θέματα; Πείτε μερικά παραδείγματα. Απάντηση 2.3 (δίδυμος Α): Πολλές φορές ναι! Κάποιες φορές σκεφτόμαστε τα ίδια πράγματα όσον αναφορά την ζωή μας, το σχολείο ακόμα και για μικροπράγματα. Απάντηση 2.3 (δίδυμος Β): Κάποιες φορές ναι.μερικές φορές ο εγωισμός μας υπερισχύει. Ομάδα 3- «Ομάδα ΔΙ.ΑΣ» Ερώτημα 3.1: Έχετε κοινό γούστο ως προς τη μουσική, τα ρούχα και τα βιβλία που προτιμάτε; Α1: Ναι, έχουμε κοινό γούστο γιατί όταν αγοράζουμε κυρίως τα επιλέγουμε μαζί Α2: 'Ίσως υπάρχει μια σχετική ταύτιση σε μερικά σημεία Είναι φανερό ότι οι αδερφές,όπως άλλωστε συμβαίνει μεταξύ τόσο κοντινών συγγενών, εμφανίζουν ίδια γούστα και ενδιαφέροντα. Συμπεραίνουμε, λοιπόν, ότι υπάρχει μια ταύτιση ως προς τα ενδιαφέροντα και τις προτιμήσεις μεταξύ διδύμων Ερώτημα 3.2 Πώς δικαιολογείτε τυχόν κοινά χαρακτηριστικά; Α1: Στο γεγονός πως ανατρεφόμαστε στο ίδιο οικογενειακό περιβάλλον Α2: Επειδή είμαστε δίδυμες και προπάντων αδερφές καθώς και επειδή μεγαλώσαμε στο ίδιο σπίτι. Συνεπώς, βλέπουμε ότι οι δίδυμοι/-ες έχουν πληθώρα κοινών χαρακτηριστικών αλλά ακόμη και οι ίδιες νομίζουν ότι αυτό συμβαίνει λόγω κοινής ανατροφής και όχι πανομοιότυπου αστρολογικού χάρτη. Οπότε, φανερώνεται πως οι δίδυμες δεν στερούνται κοινών χαρακτηριστικών αλλά έχουν πολλά από αυτά καθώς και κοινούς προβληματισμούς. Εν τούτοις, ακόμη και οι ίδιες νομίζουν πως αυτό συνίσταται στο γεγονός της κοινής τους ανατροφής και όχι του κοινού τους αστρολογικού χάρτη. Ερώτημα 3.3. Έχετε κοινά ενδιαφέροντα, κοινούς προβληματισμούς και σκέψεις ; Α1: Πολλές φορές, πράγματι οι σκέψεις μας και τα συναισθήματα μας ταυτίζονται, αυτό όμως δεν είναι απόλυτο.

44 Ερευνητική έκθεση «Αστρολογία: Εναλλακτική επιστήμη ή ψευδοεπιστήμη;» σελ. 43 Α2: Ναι, υπάρχει μεγάλη ταύτιση. Π.χ. Ενδιαφερόμαστε για τα ίδια αθλήματα και έχουμε έντονο ενδιαφέρον η μία για την άλλη καθώς και τρέφουμε αδελφική αγάπη. Για άλλη μια φορά επαληθεύεται πως οι δίδυμες μοιάζουν πολύ. Τέλος, φαίνεται ότι επειδή έχουν πολλά κοινά βιώματα και κοινά ερεθίσματα από το κοινωνικό τους περιβάλλον, δημιουργούν κοντινές αντιλήψεις. Ομάδα 4- «Μελλοντικοί Αστρολόγοι» Ερώτημα 4.1: Εμφανίζονται πολλές διαφορές στο χαρακτήρα σας; Το περιβάλλον σας έχει την ίδια άποψη μ' εσάς; Απάντηση 4.1 (Δίδυμος Α): Ναι, πιστεύω πως είμαι πιο ευχάριστος άνθρωπος, θεωρώ πως δεν είμαι τόσο κοινωνική όσο η αδερφή μου. Το περιβάλλον μας έχει την ίδια άποψη μ' εμάς. Απάντηση 4.1 (Δίδυμος Β): Πιστεύω πως έχουμε πολλές διαφορές, η κάθε μια έχει το δικό της χαρακτήρα. Εγώ είμαι πιο ευαίσθητη και τελειομανής, ενώ η αδερφή μου είναι πιο «τσαπατσούλα» και δεν είναι τόσο ευαίσθητη. Και τέλος κατά τη γνώμη μου εγώ είμαι πιο κοινωνική από την αδερφή μου. Ναι, το περιβάλλον μας έχει την ίδια γνώμη μ' εμάς. Σχολιασμός: Τα δύο κορίτσια συμφωνούν με τη διαφορετικότητα του χαρακτήρα τους. Και πιστεύουν πως το περιβάλλον τους έχει την ίδια άποψη με αυτές. Συμπέρασμα: Τέλος συμπεραίνουμε πως οι απόψεις τους συμπίπτουν. Ερώτημα 4.2: Πιστεύετε πως η αστρολογία ευθύνεται για τις ομοιότητες του χαρακτήρα σας; Απάντηση 4.2 (Δίδυμος Α): Όχι δεν το πιστεύω γιατί ο άνθρωπος χτίζει την προσωπικότητα του στην πορεία της ζωής του. Απάντηση 4.2 (Δίδυμος Β): Πιστεύω πως ευθύνεται λίγο γιατί αν η μια είχε διαφορετικό ζώδιο από την άλλη δεν θα είχαμε τις ομοιότητες που έχουμε. Σχολιασμός: Σ' αυτή την ερώτηση η καθεμιά έχει διαφορετική άποψη. Η μια πιστεύει πως η αστρολογία δεν ευθύνεται για τις ομοιότητες του χαρακτήρα τους διότι ο άνθρωπος χτίζει την προσωπικότητα του στη πορεία της ζωής του. Ενώ η άλλη πιστεύει πως η αστρολογία ευθύνεται έστω και λίγο, γιατί αν η μια είχε διαφορετικό ζώδιο απο την άλλη δεν θα είχαν τις ομοιότητες που έχουν. Συμπέρασμα: Άρα σ αυτή την ερώτηση οι απαντήσεις τους δεν συμπίπτουν. Ερώτημα 4.3: Θεωρείτε ότι ο τρόπος σκέψης σας συμπίπτει τις περισσότερες φορές; Απάντηση 4.3 (Δίδυμος Α) : Κάποιες φορές ο τρόπος σκέψης μας συμπίπτει. Απάντηση 4.3 (Δίδυμος Β): Ναι πάρα πολλές φορές. Σχολιασμός: Τα κορίτσια στην τρίτη και τελευταία ερώτηση έχουν τη ίδια άποψη. Θεωρούν λοιπόν και οι δύο ότι ο τρόπος σκέψης τους συμπίπτει τις περισσότερες φορές.

45 Ερευνητική έκθεση «Αστρολογία: Εναλλακτική επιστήμη ή ψευδοεπιστήμη;» σελ. 44 Συμπέρασμα: Τέλος με αυτή την ερώτηση συμπεραίνουμε πως τα κορίτσια όχι μόνο από αυτή τους την απάντηση αλλά και από τις προηγούμενες έχουν σχεδόν τον ίδιο τρόπο σκέψης. Συμπεράσματα από τις συνεντεύξεις σε διδύμους Πολλές φορές οι δίδυμοι έχουν τον ίδιο τρόπο σκέψης. Αν και είναι δίδυμες, θεωρούν ότι έχουν διαφορετικούς χαρακτήρες και διαφορετικά ενδιαφέροντα. Κάποια κοινά χαρακτηριστικά τα αποδίδουν στο κοινό τους οικογενειακό περιβάλλον. Πιστεύουν ότι η αστρολογία επηρεάζει λίγο ως καθόλου στο να έχουν κοινά χαρακτηριστικά.

46 Ερευνητική έκθεση «Αστρολογία: Εναλλακτική επιστήμη ή ψευδοεπιστήμη;» σελ. 45 Οι συνεντεύξεις από καθηγητές του σχολείου μας Κάθε ομάδα υπέβαλε ερωτήματα και πήρε συνεντεύξεις από καθηγητές του σχολείου μας για να διερευνηθούν οι απόψεις τους στο θέμα της αστρολογίας. Ομάδα 1- «Dancing with the stars» Ερώτημα 1.1: Θεωρείτε την αστρολογία ψευδοεπιστήμη; Αιτιολογείστε την απάντησή σας. Απάντηση 1.1 ( Μ. Ν., φιλόλογος): «Δεν μπορώ να απαντήσω, αλλά κλίνω προς την πρώτη απάντηση καθώς δεν υπάρχουν στοιχεία που μπορούμε να βασίσουμε την αστρολογία.» Απάντηση 1.1 ( Ζ. Ι., φιλόλογος): «Τη θεωρώ ψευδοεπιστήμη, γιατί δεν στηρίζεται σε αντικειμενικά στοιχεία. Δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει επιστημονικές μεθόδους για να αποδείξει τις θεωρίες της.» Σχολιασμός: Και οι δύο καθηγήτριες απάντησαν αρνητικά, αν και δεν έχουν ουσιαστικές γνώσεις σχετικά με το θέμα. Συμπέρασμα: Εφόσον οι καθηγήτριες δεν έχουν γνώσεις για την αστρολογία και απαντούν με βάση τα πιστεύω τους δεν μπορούμε να έχουμε μια αντικειμενική απάντηση. Ερώτημα 1.2: Τι σημασία είχε η αστρολογία σε παλαιότερες εποχές; Απάντηση 1.2 ( Μ. Ν., φιλόλογος): «Κυρίως για μετεωρολογικές προβλέψεις και οιωνούς και σίγουρα όχι για προβλέψεις ανθρώπινων χαρακτήρων.» Απάντηση 1.2 ( Ζ. Ι., φιλόλογος): «Χρησιμοποιήθηκε πρώτα από τους ανατολικούς λαούς για τη ναυσιπλοϊα, δημιουργία ημερολογίου, αλλά δεν είχε την έννοια της σημερινής αστρολογίας.» Σχολιασμός: Και οι δύο καθηγήτριες δίνουν την ίδια απάντηση, καθώς πιστεύουν πως η αστρολογία σε παλαιότερες εποχές αποστασιοποιείται από τη σημερινή. Συμπέρασμα: Χάρη στο επάγγελμά τους οι δύο καθηγήτριες μπόρεσαν να απαντήσουν στο ερώτημα που τους τέθηκε και να δώσουν μια σαφή απάντηση. Ερώτημα 1.3: (α) Γνωρίζετε κάτι παραπάνω για το ωροσκόπιό σας; (β) Αν ναι, πιστεύετε πως η ανάλυση του ωροσκοπίου σας συμφωνεί με το χαρακτήρα σας; Απάντηση 1.3 ( Μ. Ν., φιλόλογος): «Δεν έχω ασχοληθεί καθόλου.» Απάντηση 1.3 ( Ζ. Ι., φιλόλογος): «Αν και γνωρίζω λίγα πράγματα σε κάποια σημεία ναι, συμφωνεί.» Σχολιασμός: Και οι δύο καθηγήτριες δεν έχουν ασχοληθεί με την αστρολογία όσο αφορά τις ίδιες, αν και η μία γνωρίζει ελάχιστα πράγματα. Συμπέρασμα: Καμία από τις δύο καθηγήτριες δεν έχει ουσιαστικές γνώσεις σχετικά με την ανάλυση του ωροσκοπίου τους.