[εικόνα 8] Οι Πόντιοι µετανάστες έχουν δείξει µια ενδιαφέρουσα τάση να «ριζώσουν στον

Transcript

1 Παρουσίαση στην ηµερίδα του ΤΕΕ τη θεσσαλονίκη συν-κατοικώ Τίτλος: «Νέες Πολιτείες» - συνοικίες των οµογενών µεταναστών στη δυτική Θεσσαλονίκη Οµιλήτρια: Παρασκευή Κούρτη, αρχιτέκτονας. [εικόνα 8] Οι Πόντιοι µετανάστες έχουν δείξει µια ενδιαφέρουσα τάση να «ριζώσουν στον τόπο», όπως λένε και οι ίδιοι. «Παλιννόστησαν» σε µια πατρίδα που είχε διαµορφωθεί στη συλλογική τους συνείδηση δηλ. σε µια πατρίδα που δεν είχαν κατοικήσει ποτέ, µε σκοπό την µόνιµη εγκατάστασή τους σε αυτή. Η απόκτηση ιδιόκτητης στέγης έγινε γι αυτούς πρωταρχικό αγαθό που ικανοποιεί, σε κάθε περίπτωση, βασικές φυσιολογικές, κοινωνικές όπως και τις ψυχολογικές ανάγκες του ανθρώπου. Επιπλέον η γειτνίασή τους µε συγγενείς και φίλους βοηθούσε εν δυνάµει στο να µειωθεί το αίσθηµα του «ξένου», του «διαφορετικού». Οι δύο αυτές συνθήκες ήταν κατ αρχήν ικανές για να διαφοροποιήσουν τα δεδοµένα κατοίκησης των ποντίων µεταναστών από τις υπόλοιπες µεγάλες µεταναστευτικές οµάδες που λίγο ως πολύ «διαχέονταν» στην πόλη, ενοικιάζοντας διαµερίσµατα που δεν ικανοποιούσαν πια τις ανάγκες των γηγενών. Κατά την έρευνα πεδίου εντοπίστηκαν τέσσερις περιοχές, όλες στις δυτικές παρυφές της πόλης, όπου η µεγάλη συγκέντρωση ποντίων µεταναστών σε αυτές δικαιολογεί την εξέτασή τους ως «µοντέλα» κατοίκησης. Οι περιοχές είναι : η Νικόπολη του.σταυρούπολης, η Ευξεινούπολη του.νέας Ευκαρπίας, η Γαλήνη του.ωραιοκάστου και οι Λαχανόκηποι του.μενεµένης. [εικόνα 9 χάρτης ευξεινούπολης] Οι δύο πρώτες περιοχές αφορούν αυτογενής, δηλ. «αυθαίρετους» οικισµούς µέσα στο Πολεοδοµικό Συγκρότηµα Θεσσαλονίκης. Με τον όρο «αυτογενείς» εννοούµε τους συνοικισµούς που δηµιουργούνται µε παράνοµη οικοδόµηση, σε περιοχές εκτός σχεδίου πόλης, αλλά σε µεγάλη εγγύτητα µε τον αστικό ιστό. Η Ευξεινούπολη (το όνοµα της οποίας κάνει σαφή αναφορά στον Εύξεινο Πόντο, πατρίδα των Ποντίων) είναι ο πιο µεγάλος από τους δύο και άρχισε να κτίζεται πολύ νωρίς, το 1995, όταν οι πρώτοι οικιστές άρχισαν να αγοράζουν, από κτηµατοµεσίτη της περιοχής, τµήµατα αγροτεµαχίων παράνοµα κατατµηµένα, σε χαµηλές τιµές. Για ένα «οικόπεδο» τυπικού µεγέθους (περίπου 150 τετραγωνικών µέτρων) οι µετανάστες πλήρωναν περίπου ευρώ.

2 [εικόνα 10 αεροφωτογραφία ευξεινούπολης] Στον οικισµό στεγάζονται σήµερα 590 οικογένειες ή άτοµα. Τα µεγέθη και οι όγκοι των κτισµάτων σε αυτόν εµφανίζουν πολλές παραλλαγές και φαίνεται να εξαρτώνται από τη δοµή και τον αριθµό των µελών των οικογενειών. Συναντάµε σπίτια διώροφα, τριώροφα, ακόµη και τετραώροφα τα περισσότερα από τα οποία διανύουν εδώ και χρόνια τη φάση του ανολοκλήρωτα. Καθώς οι Πόντιοι τείνουν να ζουν σε διευρυµένες οικογένειες (αδέρφια µε τις οικογένειές τους συγκατοικούν µε τον παππού και τη γιαγιά), συνηθίζεται να κατασκευάζεται µια κατοικία ανά όροφο για κάθε µια πυρηνική οικογένεια. [εικόνα 11 φωτο] Τα σπίτια στον οικισµό κατασκευάζονταν σταδιακά και µε διακοπές, καθώς συχνά το κτίσιµο διακόπτονταν λόγω της επέµβασης της αστυνοµίας, ή έλλειψης χρηµάτων. Αν και οι µετανάστες χρησιµοποιούν τα συνήθη κατασκευαστικά υλικά και µεθόδους (σκελετό από οπλισµένο σκυρόδεµα και τοιχοποιίες από τούβλα), δεν προσλαµβάνουν εξειδικευµένους εργάτες και µηχανικούς αλλά κτίζουν τα σπίτια µε προσωπική εργασία και βοήθεια συγγενών και φίλων. Σύµφωνα µε τα λεγόµενά τους, έχουν αποκτήσει εµπειρία και έχουν εξοικειωθεί µε την κατασκευή, καθώς απασχολούνται στον οικοδοµικό τοµέα µετά την µετοίκησή τους στην Ελλάδα (παρότι στην πρώην Σοβιετική Ένωση είχαν πολύ συχνά πολύ διαφορετικά επαγγέλµατα). [εικόνα 12 φωτο] Σε αυτό το σηµείο δεν µπορούµε παρά να εκφράσουµε την επιφύλαξή µας για το εάν οι κατασκευές αυτές πληρούν τους όρους της αντισεισµικής κατασκευής, πράγµα εξαιρετικά επικίνδυνο σε µια περιοχή σεισµογενή όπως η Θεσσαλονίκη. [εικόνα 13 φωτο] Η αίσθηση που αποκοµίζει κανείς στον οικισµό είναι αυτή της γενικότερης υποβάθµισης. Εγκαταλειµµένες βιοµηχανικές εγκαταστάσεις (µε ακραίο παράδειγµα αυτό της ΙΑΝΑ, στα όρια µε τη Νικόπολη), πυλώνες µεταφοράς ρεύµατος υψηλής τάσης, µαντρότοιχοι, αγροί µε µπάζα και σκουπίδια, παντελής έλλειψη πρασίνου, χωµατόδροµοι χωρίς πεζοδρόµια και φωτισµό, έλλειψη εµπορίου και βασικών εξυπηρετήσεων, τεχνικής ή κοινωφελούς υποδοµής συνθέτουν το σκηνικό. [εικόνα 14 φωτο] Τα παραπάνω είναι ίσως λίγο πολύ αναµενόµενα για µια πρώην βιοµηχανική περιοχή άλλωστε βασικές υποδοµές λείπουν σήµερα ακόµη και από περιοχές που είναι ενταγµένες σε σχέδια πόλης. Ξενίζουν όµως περισσότερο τον επισκέπτη, καθώς ταυτόχρονα εντοπίζεται η διακριτική παρουσία των φορέων της Πολιτείας, µέσω κάποιων επεµβάσεων στο δυτικότερο τµήµα της περιοχής, στο σηµείο δηλαδή επαφής µε την Νικόπολη. [εικόνα 15 φωτο] Εκεί υπάρχει, ένα µνηµείο στον Ποντιακό Ελληνισµό σε µια υποτυπώδη πλατεία, που στήθηκε το 2001, και µια εκκλησία, του Αγ. Σεραφείµ του Σάρωφ, που εγκαινιάστηκε την ίδια χρονιά. [εικόνα 16 φωτο]

3 [εικόνα 17 φωτο]ο άλλος αυτογενής οικισµός οµογενών είναι η Γαλήνη και βρίσκεται περίπου δύο χιλιόµετρα βόρεια της Ευξεινούπολης. Είναι περιορισµένος σε µέγεθος και πυκνότητα κτισµάτων και έχει να προσφέρει πολύ καλύτερες συνθήκες διαβίωσης στους οικιστές του απ ό,τι η Ευξεινούπολη. Αυτό οφείλεται στην φυσική επικλινή θέση της περιοχής που επιτρέπει καλύτερο φωτισµό και αερισµό καθώς και στην αποµάκρυνση από την οχλούσα βιοµηχανική περιοχή. Η δε µικρότερη πυκνότητα των κτισµάτων καθώς και η λιγότερου «αστικού» χαρακτήρα οργάνωσή τους τα περισσότερα είναι κτισµένα µε µικρότερη κάλυψη των οικοπέδων, µε µεγαλύτερες ελεύθερες αυλές καθώς και λιγότερους ορόφους µας επιτρέπει να µιλάµε για διάσπαρτα αυθαίρετα κτίσµατα παρά για οργανωµένο αυτογενή οικισµό. [εικόνα 18 φωτο] Στον οικισµό δεσπόζει µια εντυπωσιακή ξύλινη εκκλησία σε ρωσικό στυλ, (εγκαινιάστηκε το 2005) που έκτισε ένας εύπορος ελληνικής καταγωγής µετανάστης. Συγκρινόµενη µε την ταπεινή, ηµιυπόγεια εκκλησία της Ευξεινούπολης, δείχνει ότι ακόµη και οι αυθαίρετες κατασκευές µπορούν να είναι πολυτελείς. Και οι δύο ναοί υπάγονται στην Μητρόπολη Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως και η λειτουργία γίνεται στα ρωσικά, που είναι κύρια γλώσσα που χρησιµοποιούν οι οµογενείς µετανάστες. [εικόνα 19 φωτο] Από το 2000 και µετά, η στέγαση των οµογενών µεταναστών έχει διευκολυνθεί µε την εφαρµογή του νόµου 2790/2000 που αφορά τους «παλιννοστούντες». Ο νόµος, µεταξύ άλλων, προβλέπει τη χορήγηση στεγαστικών δανείων ύψους ευρώ ανά οικογένεια, ειδικά για τους «παλιννοστούντες» οµογενείς από την πρώην Σοβιετική Ένωση. Στην περιφέρεια της Κεντρικής Μακεδονίας, που έχει έδρα τη Θεσσαλονίκη, δόθηκαν τέτοια δάνεια µέχρι το Μάρτιο του Τα δάνεια αυτά που παρέχονταν µε ιδιαίτερα ευνοϊκούς όρους για τους δανειζόµενους (χωρίς υποθήκευση του ακινήτου, µε χαµηλό επιτόκιο κλπ.), βοήθησαν ώστε πολλές οικογένειες οµογενών µεταναστών να αποκτήσουν ιδιόκτητη στέγη. Με το ποσό των ευρώ και τις όποιες δικές τους οικονοµίες οι πόντιοι µετανάστες αναζήτησαν κατοικίες σε περιοχές µε χαµηλές τιµές ακινήτων, όπως το Κορδελιό, η Μενεµένη, η Σταυρούπολη, η Πολίχνη, δηλ. κατά κανόνα στη υτική Θεσσαλονίκη. [εικόνα 20 αεροφωτογραφία Νικόπολης] Μια από τις περιοχές όπου η συγκέντρωση των Ποντίων µεταναστών φτάνει περίπου το 70% του συνολικού πληθυσµού είναι η περιοχή της Νικόπολης. Η Νικόπολη είναι µια περιοχή 450 περίπου στρεµµάτων που αποκόπτεται από τον υπόλοιπο πολεοδοµικό ιστό µε ισχυρά όρια όπως η περιφερειακή οδός στα νότια και η οδός Λαγκαδά στα ανατολικά. Η περιοχή εντάχθηκε για πρώτη φορά στο σχέδιο πόλης το 1988 αφού είχε αναπτυχθεί σε κάποιο βαθµό η αυθαίρετη δόµηση. Από το 1998 και µετά άρχισε να εφαρµόζεται στην περιοχή ο «Κοινωνικός Συντελεστής». Πρόκειται για ένα

4 πολεοδοµικό εργαλείο που µπορεί να εφαρµοστεί σε περιοχές επεκτάσεων σχεδίου πόλης και δίνει το δικαίωµα στο ήµο να καθορίσει αρκετά υψηλότερο συντελεστή δόµησης (π.χ. από 0,8 σε 2,0) µε αντάλλαγµα σε γη ή σε ποσοστό από τα επιπλέον κτισµένα τετραγωνικά µέτρα. [εικόνα 21 χάρτης Νικόπολης] Στη Νικόπολη µέχρι το Μάρτιο του 2006 είχαν εκδοθεί 95 οικοδοµικές άδειες που έκαναν χρήση του ΚΣ παράγοντας, µέσα σε µια πενταετία, περί τα τ.µ. δοµηµένου χώρου (περί τα τ.µ. πλέον αυτών που θα οικοδοµούνταν µε συντελεστή δόµησης 0,8). Αυτή η υπερπροσφορά σε νεόδµητα διαµερίσµατα, σε µια περιοχή ελάχιστα ελκυστική, ακόµη και για τα χαµηλά εισοδήµατα του γηγενούς πληθυσµού (λόγω των χωρικών προβληµάτων περιβαλλοντικής επιβάρυνσης και αποµόνωσης της περιοχής) διαµόρφωσε τις συνθήκες συγκέντρωσης παλιννοστούντων οµογενών σε ποσοστό 70% του συνολικού πληθυσµού, κατά τις εκτιµήσεις µας. Ο ισχυρισµός αυτός υποδεικνύεται από µια σειρά από παρατηρήσεις όπως το µέγεθος και η τυπολογία του τυπικού διαµερίσµατος, οι ρωσικές επιγραφές στα καταστήµατα λιανικού εµπορίου, τα ονόµατα στα θυροτηλέφωνα, οι δέκτες δορυφορικών λήψεων στους εξώστες, τα ρωσικά που ακούγονται παντού. [εικόνα 22 φωτο] [εικόνα 23 φωτο] Η ταχύτατη ανοικοδόµηση της περιοχής και η υπέρβαση κατά 35% του πληθυσµού που προβλεπόταν σε σηµείο κορεσµού από το ισχύον ΓΠΣ του ήµου Σταυρούπολης (6.237 άτοµα αντί των άτοµα) είναι ένα γεγονός που κατά την άποψή µας δεν θα είχε πραγµατοποιηθεί εάν δεν συνέβαινε η «συγκυρία» του ευνοϊκού δανεισµού των παλιννοστούντων µεταναστών. [εικόνα 24 φωτο] Μάλιστα θεωρούµε ότι στην περίπτωση της Νικόπολης, η «συγκυρία» αυτή υπήρξε κινητήριος δύναµη και καταλυτικός παράγων συνέχισης του φρενήρους ρυθµού ανοικοδόµησης της και σε αυτό συντείνει εκτός των άλλων και το γεγονός ότι τον τελευταίο χρόνο περιορίστηκε η οικοδοµική δραστηριότητα καθώς έχει «παγώσει» η διαδικασία έκδοσης ευνοϊκών δανείων για τους παλιννοστούντες. [εικόνα 25 φωτο] Στη Νικόπολη οι σύγχρονες κατοικίες των µεταναστών φαίνεται να ανταποκρίνονται κατά αυτό τον τρόπο στη µέση ποιότητα κατοίκησης αφού ανοικοδοµούνται σύµφωνα µε τις προδιαγραφές των κατασκευών από σκυρόδεµα και διαθέτουν επαρκή φωτισµό και αερισµό. Οι βασικές τεχνικές υποδοµές όπως τα δίκτυα ηλεκτροδότησης και αποχέτευσης έχουν ολοκληρωθεί ενώ ασφαλτοστρωµένοι είναι και οι βασικότεροι οδικοί άξονες (κυρίως στις περιοχές που έχει ολοκληρωθεί η ανοικοδόµηση). Οι χώροι που είναι χαρακτηρισµένοι για κοινωφελείς χρήσεις είναι ακόµη αδιαµόρφωτοι αλλά αυτό είναι µάλλον αναµενόµενο καθώς

5 η Πολιτεία δεν θα µπορούσε να ακολουθήσει τον έντονο ρυθµό ανοικοδόµησης της περιοχής ως προς την εξασφάλιση των κοινωφελών υποδοµών, καθώς υστερεί πάντα σε σχέση µε τις δυνατότητες του ιδιωτικού κεφαλαίου σε ευκαιρίες χρηµατοδότησης, σε διαθέσιµο προσωπικό και σε χρόνο διεκπεραίωσης. [εικόνα 26 φωτο] Θα πρέπει όµως εδώ να σηµειώσουµε µια εξίσου σηµαντική παρατήρηση. Η µεγάλη συγκέντρωση των µεταναστών στην Νικόπολη φαίνεται να απωθεί τους γηγενείς από την εκεί εγκατάστασή τους. Μάλιστα όσοι είναι ήδη κάτοικοι εκεί θεωρούν ότι η ανασφάλεια που αισθάνονται σχετικά µε την διαβίωση στην περιοχή αυτή εκπορεύεται κυρίως από τη συγκέντρωση του µεγάλου αριθµού µεταναστών, στους οποίους έχουν να καταλογίσουν «ανάρµοστη» κοινωνική συµπεριφορά όπως µη τήρηση των ωρών κοινής ησυχίας, οικειοποίηση πεζοδροµίων και άλλων κοινοχρήστων χώρων για άλλες χρήσεις, κατανάλωση αλκοόλ σε δηµόσιους χώρους και παραβατικές συµπεριφορές (ανάπτυξη µεγάλων ταχυτήτων στους δρόµους κλπ.). [εικόνα 27 φωτο] Στην περιοχή Λαχανόκηποι, που ανήκει στα διοικητικά όρια του ήµου Μενεµένης, εντοπίστηκε ένας τρίτος, εντελώς νέος για τα δεδοµένα της πόλης, µηχανισµός παραγωγής κατοικίας για τους παλιννοστούντες µετανάστες. Η περιοχή βρίσκεται κοντά στη δυτική είσοδο της πόλης, σε µια ευρύτερη ζώνη που συγκεντρώνει χρήσεις βιοτεχνικές, µεταποίησης, εµπορίου και µεταφορών και που διανύει τα τελευταία χρόνια µια φάση γενικότερου µετασχηµατισµού µε την εγκατάσταση σε αυτή µεγάλων συγκροτηµάτων ξενοδοχείων, εµπορικών κέντρων και γραφείων. [εικόνα 28 φωτο] Στην περιοχή αυτή εντοπίστηκαν δύο συγκροτήµατα πολυκατοικιών, το καθένα από τα οποία καταλαµβάνει την έκταση ενός ολόκληρου οικοδοµικού τετραγώνου. Οι µεγάλες κατασκευαστικές εταιρείες που ανεγείρουν τα συγκροτήµατα των οικοδοµών αυτών εκτός από την κατασκευή των χώρων κατοικίας διαµορφώνουν πλήρως και το σύνολο των κοινοχρήστων χώρων του οικοδοµικού τετραγώνου αφού αυτοί αντιστοιχούν σε µια ενιαία ιδιοκτησία. [εικόνα 29 φωτο] Αυτό είναι µάλλον πρωτοφανές για τη Θεσσαλονίκη, όπου οι κατοικίες εξακολουθούν να παράγονται από µικρές κατασκευαστικές εταιρίες και σε µεγέθη πολύ µικρότερα (συνήθως ένα οικοδοµικό τετράγωνο περιλαµβάνει πολλά οικόπεδα). [εικόνα 30 φωτο] Οι Λαχανόκηποι της Μενεµένης, αν και γειτνιάζουν µε άλλες κεντρικές και πλήρως αστικοποιηµένες περιοχές δυτικών δήµων, ανήκουν κατ ουσία στην επιβαρηµένη µε οχλήσεις (υπερτοπικοί οδικοί άξονες, σιδηροδροµικές γραµµές κλπ.) δυτική είσοδο της πόλης και πιστεύουµε ότι λόγω των τοπικών συνθηκών δεν µπορούν να αποτελέσουν

6 ελκυστική περιοχή κατοικίας για τους γηγενείς. Η παρατήρηση αυτή επιβεβαιώθηκε από τη διαπίστωση ότι στα νεόδµητα αυτά συγκροτήµατα ενώ η οικοδοµική δραστηριότητα σε αυτά βρίσκεται ακόµη σε εξέλιξη ότι στα ολοκληρωµένα τµήµατά τους κατοικούν κατά ποσοστό περί τα 70% παλιννοστούντες από τις χώρες της πρώην ΕΣΣ. [εικόνα 31 φωτο] Όπως σηµειώνεται και στην περίπτωση της Νικόπολης, πιστεύουµε ότι η συγκυρία της ύπαρξης µεγάλου αριθµού παλιννοστούντων µεταναστών µαζί µε την προϋπόθεση του ευνοϊκού δανεισµού τους από το κράτος για την απόκτηση ιδιόκτητης στέγης, έπαιξε σηµαντικό ρόλο σε αυτές τις κατασκευαστικές επιχειρήσεις και µάλιστα σε περιοχές που θα ήταν δύσκολο να προσελκύσουν γηγενή πληθυσµό λόγω των ιδιαίτερων χωρικών συνθηκών που επικρατούν σε αυτές. [εικόνα 32 φωτο] Επίλογος Ολοκληρώνοντας αυτή την παρουσίαση θα θέλαµε να επαναλάβουµε αλλά και να διατυπώσουµε εκ νέου κάποιες από τις βασικές διαπιστώσεις µας σχετικά µε το θέµα. [επιστροφή στην εικόνα 14 ] Οι οµογενείς µετανάστες από τις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης είναι η µεταναστευτική αυτή οµάδα που για µια σειρά λόγων (όπως η πρόθεσή τους για µόνιµη εγκατάσταση στη χώρα, η τάση τους να γειτνιάζουν µε συγγενείς και φίλους δηλ. να συγκεντρώνονται χωρικά, αλλά και η χορήγηση στεγαστικών δανείων από το κράτος) έχει συµβάλει σε µετασχηµατισµούς που αφορούν τον αστικό χώρο, τουλάχιστον όσον αφορά τη Θεσσαλονίκη. Η συγκέντρωσή τους σε περιοχές µε ιδιαίτερα προβλήµατα, όπως οι δυσκολίες πρόσβασης, η ελλιπής σύνδεση µε τον υπόλοιπο αστικό ιστό, οι ελλιπείς τεχνικές και κοινωφελείς υποδοµές, δυσκολεύει την ενσωµάτωσή τους. Αυτό επιτείνεται αν δεχθούµε ότι αυτή η συγκέντρωση απωθεί το γηγενή πληθυσµό. Αναµφισβήτητα, µε τα δύο µοντέλα κατοίκησης («νόµιµο», όπως στην περίπτωση της Νικόπολης και «αυθαίρετο», όπως στην περίπτωση της Ευξεινούπολης) βρέθηκε διέξοδος, και µάλιστα µέσα σε µια δεκαετία, στα προβλήµατα στέγασης του µεγάλου αυτού µεταναστευτικού πληθυσµού, αποφεύγοντας κοινωνικές και πολιτικές αναταραχές που συνοδεύουν τέτοιες κοινωνικές αλλαγές. Το µοντέλο κατοίκησης των µεταναστών στις περιπτώσεις της Νικόπολης και της Μενεµένης παράγει καλύτερα χωρικά αποτελέσµατα, καθώς όπως προαναφέρθηκε οι περιοχές αυτές ικανοποιούν τις βασικές προϋποθέσεις ασφαλούς κατοίκησης. εν µπορούµε βέβαια να πούµε το ίδιο και για το δεύτερο µοντέλο, καθώς ακόµη και αν

7 µετά από δεκαετίες, ενταχθούν οι εκτάσεις αυτές στο σχέδιο πόλης, πρακτική που έχει ακολουθηθεί συστηµατικά στο παρελθόν δηµιουργώντας τους περισσότερους από τους αστικούς πυρήνες των περιφερειακών δήµων της πόλης, δεν θα επιλυθούν αυτόµατα και τα πάµπολλα χωρικά και περιβαλλοντικά προβλήµατά τους. Επιπλέον, η πολιτεία θα πρέπει να δαπανήσει τεράστια ποσά προκειµένου οι απρογραµµάτιστα εποικιζόµενες εκτάσεις να γίνουν κάποτε βιώσιµοι οικισµοί, και από την άλλη θα αντιµετωπίζει ιδιαίτερες δυσκολίες άσκησης οποιασδήποτε πολιτικής επί της γης. Τέλος, η σηµαντικότερη διαπίστωση που αφορά την πόλη είναι ότι τα µοντέλα που λειτούργησαν για την στέγαση των οµογενών, είναι τα ίδια που δεκαετίες πριν, το 60 και το 70, εκτόνωσαν την αστυφιλία. Τότε, όπως και τώρα, η πολιτεία αδυνατούσε να δώσει µία διέξοδο στα προβλήµατα της λαϊκής αστικής στέγης, που δεν θα συνοδευόταν µε τόσα κοινωνικά, οικονοµικά και χωρικά προβλήµατα. Και αυτό καταδεικνύει πάνω από όλα µια εντυπωσιακή στασιµότητα σχετικά µε τις χωρικές πολιτικές στη χώρα µας._ Η Παρασκευή Κούρτη είναι αρχιτέκτων Α.Π.Θ. και έχει κάνει µεταπτυχιακές σπουδές στη Συντήρηση και Αποκατάσταση Μνηµείων Πολιτισµού στο ιατµηµατικό πρόγραµµα του Α.Π.Θ. Είναι υπάλληλος στην Τεχνική Υπηρεσία του ήµου Σταυρούπολης, όπου ασχολείται µε µελέτες και επιβλέψεις έργων.

8 ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑ ΑΣ ΤΜΗΜΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΜΟΝΙΜΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ Οµάδα Εργασίας µε αντικείµενο: Αρχιτεκτονικοί και πολεοδοµικοί µετασχηµατισµοί στη Θεσσαλονίκη λόγω του φαινοµένου της µετανάστευσης Σοφία Βυζοβίτη (αρχιτέκτων) Θεοδώρα Καραµανλή (οικονοµολόγος) Γαρυφαλλιά Κατσαβουνίδου (αρχιτέκτων) Παρασκευή Κούρτη (αρχιτέκτων) Κωνσταντίνα τίνα Μπασιάκου (αρχιτέκτων) Μαρία Ράσκου (αρχιτέκτων) Κωνσταντίνος Τσιτσελίκης (νοµικός)

9

10 12,00% 10,00% 8,00% 6,00% 4,00% 2,00% 0,00% ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ (ΑΛΛΟ ΑΠΟΙ) ΠΟΥ ΚΑΤΟΙΚΟΥΝ ΣΤΟ ΠΟΛΕΟ ΟΜΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 7,75% 6,18% 6,33% 6,20% 5,41% 3,67% 1,88% 6,86% 2,64% 5,75% 5,14% 5,11% 4,91% 4,22% 2,86% 2,08% 1,79% Πηγή: Ε.Σ.Υ.Ε. (2001) ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΑΓΙΟΣ ΠΑΥΛΟΣ ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟ-ΚΟΡ ΕΛΙΟ ΕΥΟΣΜΟΣ ΚΑΛΑΜΑΡΙΑ ΜΕΝΕΜΕΝΗ ΝΕΑΠΟΛΗ ΠΑΝΟΡΑΜΑ ΠΟΛΙΧΝΗ ΠΥΛΑΙΑ ΣΤΑΥΡΟΥΠΟΛΗ ΣΥΚΙΕΣ ΤΡΙΑΝ ΡΙΑ ΕΥΚΑΡΠΙΑ ΠΕΥΚΑ (ΡΕΤΖΙΚΙ) ΣΥΝΟΛΟ ΠΣΘ

11 16,00% 14,00% 12,00% 10,00% 8,00% 6,00% 4,00% 2,00% 0,00% ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ (ΑΛΛΟ ΑΠΟΙ & ΟΜΟΓΕΝΕΙΣ) ΠΟΥ ΚΑΤΟΙΚΟΥΝ ΣΤΟ ΠΟΛΕΟ ΟΜΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 13,87% 12,04% 11,84% 10,25% 10,60%10,62% 11,01% 10,53% 10,03% 8,92% 9,25% 8,51% 5,64% 4,75% 3,76% 3,73% 2,94% ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΑΓΙΟΣ ΠΑΥΛΟΣ ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟ-ΚΟΡ ΕΛΙΟ ΕΥΟΣΜΟΣ ΚΑΛΑΜΑΡΙΑ ΜΕΝΕΜΕΝΗ ΝΕΑΠΟΛΗ ΠΑΝΟΡΑΜΑ ΠΟΛΙΧΝΗ ΠΥΛΑΙΑ ΣΤΑΥΡΟΥΠΟΛΗ ΣΥΚΙΕΣ ΤΡΙΑΝ ΡΙΑ ΕΥΚΑΡΠΙΑ ΠΕΥΚΑ (ΡΕΤΖΙΚΙ) ΣΥΝΟΛΟ ΠΣΘ Πηγή: Ε.Σ.Υ.Ε. (2001) & Γ.Γ.Π.Ο (2000)

12 38,56% 3,11% 1,17% ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ ΑΠΟ ΤΡΙΤΕΣ ΧΩΡΕΣ ΣΤΟ Π.Σ.Θ. (ΑΛΛΟ ΑΠΟΙ ΜΟΝΟ) σύνολο: άτοµα 1,14% 5,27% 50,74% Αλβανία Πρώην ΕΣΣ Βουλγαρία Τουρκία Ρουµανία Υπόλοιπες χώρες Πηγή: Ε.Σ.Υ.Ε. (2001) ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ ΑΠΟ ΤΡΙΤΕΣ ΧΩΡΕΣ ΣΤΟ Π.Σ.Θ. (ΑΛΛΟ ΑΠΟΙ ΚΑΙ ΟΜΟΓΕΝΕΙΣ) σύνολο: άτοµα 0,72% 0,70% 3,15% 31,16% 1,91% 62,36% Πρώην ΕΣΣ Αλβανία Βουλγαρία Τουρκία Ρουµανία Υπόλοιπες χώρες Πηγή: Ε.Σ.Υ.Ε. (2001) & Γ.Γ.Π.Ο (2000)

13

14 ÅËÅÕÈÅÑÉÏ - ÊÏ ÑÄÅËÉÏ Ì ÅÍ ÅÌ ÅÍ Ç ÅÕÏ ÓÌ Ï Ó ÓÔÁÕÑÏ ÕÐÏ ËÇ Í ÅÁÐÏ ËÇ ÐÏ ËÉ Í Ç ÓÕÊÉÅÓ ÔÑÉÁÍ ÄÑÉÁ ÊÁËÏ ÙÑÉ ÃÁËÇÍ Ç Èåñì áúêüò Êüëðï ò ÁÌ ÐÅËÏ ÊÇÐÏ É ÅÕÊÁÑÐÉÁ ÈÅÓÓÁËÏ Í ÉÊÇ ÁÃ.ÐÁÕËÏ Ó ÊÁËÁÌ ÁÑÉÁ ÖÉËÕÑÏ ÐÅÕÊÁ (ÑÅÔÆÉÊÉ) ÁÓÂÅÓÔÏ ÙÑÉ ÅÎ Ï Ç ÐÁÍ Ï ÑÁÌ Á ÔÑÉÁÄÉ ÁÅÑÏ ÄÑÏ Ì ÉÏ ÓÅÄÅÓ Í.ÑÁÉÄÅÓÔÏ Ó Πολίτες τρίτων χωρών (ποσοστό στο συνολικό πληθυσµό) πάνω από 6,5% 5,5% - 6,5% 4,5% - 5,5% 4,5% - 3,5% κάτω από 3,5% ÐÕËÁÉÁ Â ΕΥΚΑΡΠΙΑ ΕΥΟΣΜΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟ ΚΟΡ ΕΛΙΟ ΜΕΝΕΜΕΝΗ ΣΤΑΥΡΟΥΠΟΛΗ ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ ΠΟΛΙΧΝΗ ΝΕΑΠΟΛΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΣΥΚΙΕΣ ΡΕΤΖΙΚΙ ΑΓ. ΠΑΥΛΟΣ ΤΡΙΑΝ ΡΙΑ ΚΑΛΑΜΑΡΙΑ ΠΥΛΑΙΑ ΠΑΝΟΡΑΜΑ

15

16

17 ÅËÅÕÈÅÑÉÏ - ÊÏ ÑÄÅËÉÏ Ì ÅÍ ÅÌ ÅÍ Ç ÅÕÏ ÓÌ Ï Ó Èåñì áúêüò Êüëðï ò ÓÔÁÕÑÏ ÕÐÏ ËÇ Í ÅÁÐÏ ËÇ ÐÏ ËÉ Í Ç ÓÕÊÉÅÓ ÁÃ.ÐÁÕËÏ Ó ÔÑÉÁÍ ÄÑÉÁ ÊÁËÏ ÙÑÉ ÃÁËÇÍ Ç ÁÌ ÐÅËÏ ÊÇÐÏ É ÅÕÊÁÑÐÉÁ ÈÅÓÓÁËÏ Í ÉÊÇ ÊÁËÁÌ ÁÑÉÁ ÖÉËÕÑÏ ÐÅÕÊÁ (ÑÅÔÆÉÊÉ) ÁÓÂÅÓÔÏ ÙÑÉ ÅÎ Ï Ç ÐÁÍ Ï ÑÁÌ Á ÁÅÑÏ ÄÑÏ Ì ÉÏ ÓÅÄÅÓ ÔÑÉÁÄÉ Í.ÑÁÉÄÅÓÔÏ Ó 2 Â ΕΛΕΥΘΕΡΙΟ ΚΟΡ ΕΛΙΟ ΕΥΟΣΜΟΣ 4 ΜΕΝΕΜΕΝΗ 1 3 ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ ΕΥΚΑΡΠΙΑ ΣΤΑΥΡΟΥΠΟΛΗ ΝΕΑΠΟΛΗ ΠΟΛΙΧΝΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΣΥΚΙΕΣ ΡΕΤΖΙΚΙ ΑΓ. ΠΑΥΛΟΣ ΤΡΙΑΝ ΡΙΑ Παλιννοστούντες από την πρώην ΕΣΣ (ποσοστό στο συνολικό πληθυσµό) ΚΑΛΑΜΑΡΙΑ πάνω από 8% 7% - 8% 6% - 7% 4,5% - 6% κάτω από 1,7% ÐÕËÁÉÁ ΠΥΛΑΙΑ ΠΑΝΟΡΑΜΑ

18 Τοπογραφικό διάγραµµα περιοχής Ευξεινούπολης

19

20 ΕΥΞΕΙΝΟΥΠΟΛΗ

21 ΕΥΞΕΙΝΟΥΠΟΛΗ

22 ΕΥΞΕΙΝΟΥΠΟΛΗ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟ ΙΑΝΑ

23 ΕΥΞΕΙΝΟΥΠΟΛΗ ΧΩΡΟΣ «ΠΑΙ ΙΚΗΣ ΧΑΡΑΣ»

24 ΕΥΞΕΙΝΟΥΠΟΛΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ

25

26 ΓΑΛΗΝΗ ΩΡΑΙΟΚΑΣΤΡΟΥ

27 ΓΑΛΗΝΗ ΩΡΑΙΟΚΑΣΤΡΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑ

28

29

30

31

32

33 ΝΙΚΟΠΟΛΗ

34 ΝΙΚΟΠΟΛΗ

35

36 ΛΑΧΑΝΟΚΗΠΟΙ ΜΕΝΕΜΕΝΗΣ

37

38

39

40

41