Π Πιλοτική εφαρμογή και αξιολόγηση αντιπροσωπευτικού αριθμού σεναρίων από κάθε τύπο σε διαφοροποιημένες εκπαιδευτικές συνθήκες πραγματικής τάξης

Transcript

1 Π Πιλοτική εφαρμογή και αξιολόγηση αντιπροσωπευτικού αριθμού σεναρίων από κάθε τύπο σε διαφοροποιημένες εκπαιδευτικές συνθήκες πραγματικής τάξης Νεοελληνική Γλώσσα Δ Δημοτικού Τίτλος: «Η παράσταση αρχίζει» Συγγραφή: ΜΠΑΛΚΙΖΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ Εφαρμογή: ΑΜΑΝΑΤΙΔΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ & ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ Θεσσαλονίκη 2013

2 ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΓΟΥ ΠΡΑΞΗ: «Δημιουργία πρωτότυπης μεθοδολογίας εκπαιδευτικών σεναρίων βασισμένων σε ΤΠΕ και δημιουργία εκπαιδευτικών σεναρίων για τα μαθήματα της Ελληνικής Γλώσσας στην Α/βάθμια και Β/βάθμια εκπαίδευση» MIS (κωδ ), - ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΠΡΑΞΗ, στους άξονες προτεραιότητας του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση», η οποία συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και εθνικούς πόρους. ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: Ι. Ν. ΚΑΖΑΖΗΣ ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: ΒΑΣΙΛΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗΣ ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Π Πιλοτική εφαρμογή και αξιολόγηση αντιπροσωπευτικού αριθμού σεναρίων από κάθε τύπο σε διαφοροποιημένες εκπαιδευτικές συνθήκες πραγματικής τάξης. ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΠΑΡΑΔΟΤΕΟΥ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΗΣ Υπεύθυνοι υπο-ομάδας εργασίας γλώσσας πρωτοβάθμιας: Κώστας Ντίνας & Σωφρόνης Χατζησαββίδης ΦΟΡΕΑΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ: Καραμαούνα 1 Πλατεία Σκρα Τ.Κ Καλαμαριά, Θεσσαλονίκη Τηλ.: , Φαξ: , centre@komvos.edu.gr Σελίδα 2 από 14

3 Α. ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ Τίτλος Η παράσταση αρχίζει. Εφαρμογή σεναρίου Νικόλαος Αμανατίδης Δημιουργία σεναρίου Νικόλαος Μπαλκίζας Διδακτικό αντικείμενο Νεοελληνική Γλώσσα Τάξη Δ Δημοτικού Σχολική μονάδα 1ο Πρότυπο Πειραματικό Δημοτικό Σχολείο ΑΠΘ Χρονολογία Παραδείγματα: Από έως Διδακτική/θεματική ενότητα «Η παράσταση αρχίζει» (Βιβλίο Μαθητή, Δ τάξη, τ. Β, ενότητα 9, σ. 70). Διαθεματικό Ναι Εμπλεκόμενα γνωστικά αντικείμενα Ι. Φιλολογικής ζώνης Σελίδα 3 από 14

4 Νεοελληνική Γλώσσα ΙΙ. Άλλα γνωστικά αντικείμενα Εικαστικά Ιστορία Μελέτη Περιβάλλοντος ΙΙΙ. Ημιτυπικές και άτυπες διαδικασίες εκπαίδευσης Ερευνητικές Εργασίες Project Ευέλικτη Ζώνη Περιβαλλοντική Αγωγή Πολιτιστικά προγράμματα Χρονική διάρκεια Για την εφαρμογή του σεναρίου απαιτήθηκαν 4 διδακτικές ώρες Χώρος Σημειώνονται οι χώροι που αξιοποιήθηκαν για την εφαρμογή του σεναρίου ως εξής: Ι. Φυσικός χώρος: Εντός σχολείου: αίθουσα διδασκαλίας, εργαστήριο πληροφορικής, αίθουσα εκδηλώσεων, διάδρομοι σχολείου. ΙΙ. Εικονικός χώρος: ιστολόγιο τάξης, wiki, ιστοσελίδα τάξης. Προϋποθέσεις υλοποίησης για δάσκαλο και μαθητή Ο/η εκπαιδευτικός έχει έτοιμες τις ιστοσελίδες που θα επισκεφτούν τα παιδιά για την εύρεση πληροφοριών. Οι μαθητές/-τριες γνωρίζουν τις βασικές λειτουργίες του υπολογιστή: έρευνα στη μηχανή αναζήτησης και την ηλεκτρονική εγκυκλοπαίδεια, γράψιμο στον κειμενογράφο, αντιγραφή και επικόλληση κειμένου και εικόνας, μεταφορά δεδομένων σε μονάδα αποθήκευσης αρχείων. Η σχολική μονάδα διαθέτει εργαστήρι πληροφορικής και η σχολική τάξη υπολογιστή με προβολέα. Σελίδα 4 από 14

5 Εφαρμογή στην τάξη Το συγκεκριμένο σενάριο εφαρμόστηκε στην τάξη. Το σενάριο στηρίζεται Η παράσταση αρχίζει» (Βιβλίο Μαθητή, Δ τάξη, τ. Β, ενότητα 9, σελ. 70) Δημιουργός: Νικόλαος Μπαλκίζας Το σενάριο αντλεί Δεν αντλεί στοιχεία από άλλα σενάρια Β. ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ/ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η παρούσα δραστηριότητα προτείνεται ως επέκταση του κειμένου του βιβλίου της Γλώσσας της Δ Τάξης (τ. Β, ενότητα 9, σ. 70) και αφορά στη γνωριμία των μαθητών με το Ωδείο Ηρώδου του Αττικού. Εστιάζει κυρίως στην εικονική περιήγηση του χώρου του Ωδείου μέσα σε περιβάλλον τρισδιάστατης απεικόνισης (προσομοίωση) και στη δημιουργία ξενάγησης σε ψηφιακό περιβάλλον, ακολουθώντας τα βασικά σημεία δομής της περιγραφής κτιρίου. Γ. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Σύλληψη και θεωρητικό πλαίσιο Το σενάριο στηρίζεται στην αυτενέργεια και ερευνητική ματιά των μαθητών στην ανακάλυψη μέσω της ψηφιακής πληροφορίας και την δυνατότητα αξιολόγησης και επιλογής των πληροφοριών και παρουσίασής των Σελίδα 5 από 14

6 Δ. ΣΚΕΠΤΙΚΟ-ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΣ ΤΟΥΣ Γνώσεις για τον κόσμο, αξίες, πεποιθήσεις, πρότυπα, στάσεις ζωής Το σκεπτικό της δραστηριότητας είναι να κάνει γνωστό στους μαθητές σε όλα τα μέρη της Ελλάδος το Ωδείο Ηρώδου του Αττικού. Ο στόχος αυτός επιτυγχάνεται μέσα από μια εφαρμογή προσομοίωσης η οποία έχει τη δυνατότητα της τρισδιάστατης οπτικής απεικόνισης ενός χώρου και την αλληλεπίδραση του χρήστη με αυτόν. Οι μαθητές σε ομάδες, αφού επισκεφθούν το Ωδείο και συλλέξουν πληροφορίες σχετικές με αυτό, δημιουργούν μια ξενάγηση με τα εργαλεία των ΤΠΕ την οποία και παρουσιάζουν στην ολομέλεια της τάξης. Ειδικότερα επιχειρείται οι μαθητές: να γνωρίσουν την ιστορία του Ωδείου Ηρώδου του Αττικού να είναι σε θέση αξιοποιώντας πληροφορίες του Διαδικτύου να κάνουν μια εικονική ξενάγηση. Γνώσεις για τη γλώσσα Οι μαθητές επιχειρείται: να ασκήσουν τον προφορικό τους λόγο να είναι ικανοί να δημιουργούν μια ξενάγηση σε ψηφιακή μορφή να είναι ικανοί να κάνουν μια περιγραφή κτιρίου να είναι σε θέση να υποστηρίζουν την άποψή τους με επιχειρήματα να εντοπίζουν τα βασικά στοιχεία της δομής ενός περιγραφικού κειμένου. Γραμματισμοί Οι μαθητές επιχειρείται: να εξοικειωθούν με τη χρήση εφαρμογής ηχογράφησης να εξοικειωθούν με τη χρήση ψηφιακής εγκυκλοπαίδειας να εξοικειωθούν με την πλοήγηση σε περιβάλλον τρισδιάστατης προσομοίωσης Σελίδα 6 από 14

7 να μάθουν να ελέγχουν την αξιοπιστία και το κύρος μιας πηγής. Διδακτικές πρακτικές Οι μαθητές/-τριες μαθαίνουν να συνεργάζονται στην επίτευξη κοινών στόχων. Ε. ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ Αφετηρία Η εφαρμογή του σεναρίου γίνεται για την ευαισθητοποίηση των παιδιών σε θέματα πολιτισμού, έρευνας, αξιοπιστίας της πηγής και αξιολόγησης. Σύνδεση με τα ισχύοντα στο σχολείο Σύμφωνα με το Βιβλίο του δασκάλου για τη διδασκαλία της γλώσσας στην Δ Τάξη, ο εκπαιδευτικός μπορεί να αντικαθιστά τα κείμενα του σχολικού εγχειριδίου διατηρώντας τις βασικές ιδέες επεξεργασίας. Στο συγκεκριμένο σενάριο με τα κείμενα που εφαρμόζονται διατηρούνται οι στόχοι της θεματικής ενότητας. Αξιοποίηση των ΤΠΕ Η αξιοποίηση των ΤΠΕ στο παιδαγωγικό πλαίσιο που ορίζεται στο σενάριο, στοχεύει στη διεύρυνση του πολιτισμικού και γνωστικού υπόβαθρου του μαθητή και της μαθήτριας προσφέροντας γνώσεις, πληροφορίες, εικόνες, ακούσματα, δηλαδή εμπειρίες που θα τον βοηθήσουν να διαμορφώσει προσωπικές ερμηνείες για το θέμα. Ειδικότερα η χρήση του διαδικτύου στόχο έχει την ανάπτυξη δεξιοτήτων συλλογής, κατανόησης και διαχείρισης πληροφοριών. Επιπλέον, προκειμένου οι μαθητές και οι μαθήτριες να επεξεργαστούν κριτικά τις πληροφορίες που συλλέγουν και να εκφράσουν δημιουργικά, χρησιμοποιώντας τις σύγχρονες τεχνολογίες, τις ιδέες που σχηματίζουν από την ανάγνωση των λογοτεχνικών κειμένων, επιδιώκεται η ανάπτυξη δεξιοτήτων κριτικής, συνεργασίας, χρήσης των εργαλείων των νέων τεχνολογιών και Σελίδα 7 από 14

8 άντλησης γνώσεων που θα συντροφεύουν και ενισχύουν γνωστικά το μαθητή σε κάθε αντίστοιχη μελλοντική δραστηριότητα. Κείμενα --- Διδακτική πορεία/στάδια/φάσεις 1. Να αναζητήσετε στη Βικιπαίδεια πληροφορίες για το «Ηρώδειο». Τι πληροφορίες σας βγάζει; Είναι οι αναμενόμενες; Γιατί πιστεύετε έγινε αυτό; Μήπως θα πρέπει να αναζητήσετε διαφορετικά αυτό που ψάχνετε; Σημείωση: Αναμένεται ότι οι μαθητές θα αναζητήσουν πληροφορίες για το Ηρώδειο με διαφορετικό τρόπο, βάζοντας άλλο λήμμα ή φράση στο πεδίο της αναζήτησης. Μέσα από αυτή τη διαδικασία θα αντιληφθούν ότι η αναζήτηση και η εξεύρεση πληροφοριών στο Διαδίκτυο δεν είναι μία διαδικασία ρουτίνας ούτε και τα αποτελέσματα είναι πάντα τα αναμενόμενα. Συνεπώς, θα πρέπει κάθε φορά να δοκιμάζουν κι άλλους τρόπους ανεύρεσης των πληροφοριών. Από τα στοιχεία που θα βρείτε στη Βικιπαίδεια να απαντήσετε στα παρακάτω ερωτήματα: Πού βρίσκεται; Πότε χτίστηκε; Ποια είναι η ιστορία του; (με συντομία) Πώς είναι το κτίσμα; (περιγραφή) Για τη συγκεκριμένη δραστηριότητα μεταβήκαμε στο εργαστήρι πληροφορικής όπου τα παιδιά χωρίστηκαν σε ομάδες των 2 η 3 και συμμετείχαν στη δραστηριότητα. Στην αρχή δυσκολευτήκαμε να μεταβούμε στον ιστότοπο της Βικιπέδια και χρειάστηκε βοήθεια του δασκάλου. Κατόπιν μπορέσαμε να βρούμε το συγκεκριμένο λήμμα το οποίο ήταν το Ωδείο του Ηρώδη του Αττικού και όχι απλά Ηρώδειο, το οποίο και μας παρέπεμπε σε άλλη τοποθεσία στην Αθήνα. Με το πέρας της Σελίδα 8 από 14

9 συγκεκριμένης δραστηριότητας θεωρήσαμε καλό τα παιδιά να καταγράψουν τις πληροφορίες που ανακάλυψαν σε ένα φύλλο χαρτί και η κάθε ομάδα να μας τις παρουσιάσει στην τάξη. (Βλ. Τεκμήρια 1 6 στο συνοδευτικό υλικό). 2. Να μεταβείτε στο Google Earth και να κάνετε αναζήτηση αυτή τη φορά με τη φράση «Ωδείο Ηρώδου Αττικού». Μέσα από το πλήθος των εικόνων, να προσπαθήσετε να εντοπίσετε το Ωδείο Ηρώδου του Αττικού. Να μεγεθύνετε την εικόνα του Ωδείου μέχρι τα φτάσει στα όρια της οθόνης σας. Τι παρατηρείτε; Έχει αλλάξει κάτι στον τρόπο με τον οποίο εμφανίζεται το κτίριο; Σημείωση: Οι μαθητές θα διαπιστώσουν ότι το κτίριο παρουσιάζεται στην τρισδιάστατη μορφή του, πράγμα που κάνει την απεικόνιση πολύ ρεαλιστική (ο εκπαιδευτικός φροντίζει πριν την έναρξη της δραστηριότητας να ενεργοποιήσει στο περιβάλλον του Google Earth την επιλογή Τρισδιάστατα κτίρια). Η δεύτερη δραστηριότητα ήταν σχετικά πιο εύκολη και η συμμετοχή των παιδιών έντονη, δημιουργική και ενθουσιώδης. Προυπόθεση να έχει εγκατασταθεί το λογισμικό Google Earth, και ο υπολογιστής να στηρίζει υψηλής ευκρίνειας γραφικές απεικονίσεις. Τα παιδιά μετέβηκαν στο πρόγραμμα και μπόρεσαν να πλοηγηθούν στο συγκεκριμένο κτήριο και τοποθεσία, ενθουσιάστηκαν με τα τρισδιάστατα γραφικά και αυτό αποτέλεσε και έναυσμα για να ζωγραφίσουν το συγκεκριμένο θέατρο και να το παρουσιάσουν στην τάξη ανά ομάδες. (Βλ. Τεκμήρια 1 5 στο συνοδευτικό υλικό). Η επόμενη δραστηριότητα αφορούσε ηχογράφηση των παρουσιάσεων των μαθητών: 3. Από το μενού να επιλέξετε Προσθήκη => Περιήγηση, για να εμφανιστεί η μπάρα ηχογράφησης (κάτω αριστερά στην οθόνη σας). Όταν είστε έτοιμοι, μπορείτε να πατήσετε το πλήκτρο ηχογράφησης και να ξεκινήσετε την περιγραφή σας. Όταν ολοκληρώσετε τη διαδικασία μπορείτε να ακούσετε αυτό που ηχογραφήσατε και να αποθηκεύσετε την εργασία σας. Η κάθε ομάδα να παρουσιάσει στις υπόλοιπες την Σελίδα 9 από 14

10 ξενάγησή της και να εντοπίσετε τα θετικά και τα αρνητικά σημεία της κάθε περιγραφής. Στη συγκεκριμένη δραστηριότητα απαιτούνταν μικρόφωνο συνδεδεμένο με τον υπολογιστή. Επειδή το σχολείο δεν διέθετε αντίστοιχο εργαλείο έφερα το μικρό ψηφιακό ηχογράφο μου και μαγνητοφώνησα τα παιδιά με τις ομάδες τους στην παρουσίαση του θέματος. Η συγκεκριμένη δραστηριότητα ήταν ιδιαίτερα δημιουργική, οι μαθητές ενθουσιάστηκαν με την ιδέα και κατά τη διάρκεια της αναπαραγωγής όλοι παρακολουθήσαμε με ιδιαίτερο ενδιαφέρον τις ηχογραφημένες ανακοινώσεις των μαθητών, τονίσαμε τα γραμματικά και συντακτικά φαινόμενα, ( ενεστώτα ρημάτων, επίθετα και επιθετικούς προσδιορισμούς, τοπικούς προσδιορισμούς) καθώς και σημειώσαμε τα οποιαδήποτε λάθη των παιδιών. (Βλ. Τεκμήρια στο συνοδευτικό υλικό). Σελίδα 10 από 14

11 ΣΤ. ΦΥΛΛΟ/-Α ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ 1. Να αναζητήσετε στη Βικιπαίδεια πληροφορίες για το «Ηρώδειο». Τι πληροφορίες σας βγάζει; Είναι οι αναμενόμενες; Γιατί πιστεύετε έγινε αυτό; Μήπως θα πρέπει να αναζητήσετε διαφορετικά αυτό που ψάχνετε; 2. Από τα στοιχεία που θα βρείτε στη Βικιπαίδεια να απαντήσετε στα παρακάτω ερωτήματα: Πού βρίσκεται; Πότε χτίστηκε; Ποια είναι η ιστορία του; (με συντομία) Πώς είναι το κτίσμα; (περιγραφή) 3. Να μεταβείτε στο Google Earth και να κάνετε αναζήτηση αυτή τη φορά με τη φράση «Ωδείο Ηρώδου Αττικού». Μέσα από το πλήθος των εικόνων, να προσπαθήσετε να εντοπίσετε το Ωδείο Ηρώδου του Αττικού. Να μεγεθύνετε την εικόνα του Ωδείου μέχρι τα φτάσει στα όρια της οθόνης σας. Τι παρατηρείτε; Έχει αλλάξει κάτι στον τρόπο με τον οποίο εμφανίζεται το κτίριο; Σημείωση: Οι μαθητές θα διαπιστώσουν ότι το κτίριο παρουσιάζεται στην τρισδιάστατη μορφή του, πράγμα που κάνει την απεικόνιση πολύ ρεαλιστική (ο εκπαιδευτικός φροντίζει πριν την έναρξη της δραστηριότητας να ενεργοποιήσει στο περιβάλλον του Google Earth την επιλογή «Τρισδιάστατα κτίρια»). 4. Να χωριστείτε στις ομάδες, να μελετήσετε τα στοιχεία τα οποία έχετε συλλέξει μέχρι τώρα, να τα συμπληρώσετε και με άλλα και να οργανώσετε μια εικονική ξενάγηση στο χώρο του Ωδείου Ηρώδου του Αττικού. 5. Αφού συγκεντρώσετε όλο το υλικό που χρειάζεστε, μπορείτε να ξεκινήσετε την περιγραφή σας. Φροντίζουμε στην περιγραφή των κτισμάτων να χρησιμοποιούμε: Σελίδα 11 από 14

12 ενεστώτα ρημάτων επίθετα και επιθετικούς προσδιορισμούς τοπικούς προσδιορισμούς 6. Από το μενού να επιλέξετε Προσθήκη => Περιήγηση, για να εμφανιστεί η μπάρα ηχογράφησης (κάτω αριστερά στην οθόνη σας). Όταν είστε έτοιμοι, μπορείτε να πατήσετε το πλήκτρο ηχογράφησης και να ξεκινήσετε την περιγραφή σας. Όταν ολοκληρώσετε τη διαδικασία μπορείτε να ακούσετε αυτό που ηχογραφήσατε και να αποθηκεύσετε την εργασία σας. 7. Η κάθε ομάδα να παρουσιάσει στις υπόλοιπες την ξενάγησή της και να εντοπίσετε τα θετικά και τα αρνητικά σημεία της κάθε περιγραφής. Σελίδα 12 από 14

13 Z. ΑΛΛΕΣ ΕΚΔΟΧΕΣ --- H. ΚΡΙΤΙΚΗ Υπήρξε μια δυσκολία στην αναζήτηση του λήμματος από τα παιδιά και εδώ πρέπει να τονιστεί η σημαντικότητα της απόκτησης της συγκεκριμένης δεξιότητας από τα παιδιά: αναζήτηση, αξιολόγηση, επιλογή και εύρεση του θέματος έρευνας. Είναι πρωταρχική η καλλιέργεια και απόκτηση από τη μεριά των μαθητών των νέων γραμματισμών και σε αυτό μπορεί να βοηθήσει ο εκπαιδευτικός με την εμψύχωση και ενθάρρυνση συγκεκριμένων δραστηριοτήτων όπως του διαλόγου, της παρουσίασης, της ανάπτυξης των ιδεών και της έμπρακτης εφαρμογής των δραστηριοτήτων. Στις δραστηριότητες τα παιδιά εργάζονται με τον Η/Υ κατά τη διδασκαλία καθώς επίσης προβλέπεται η ύπαρξη ενός βιντεοπροβολέα για τις παρουσιάσεις και τη συζήτηση στην ολομέλεια. Επίσης θα μπορούσε να προστεθεί και ένας Η/Υ για κάθε μια ομάδα. Σημαντικό είναι να γίνουν κατανοητές, αποδεκτές και αξιοποιήσιμες οι δράσεις και ιδέες. Όπως προαναφέρθηκε υπήρξε μια δυσκολία κατανόησης της πρώτης δραστηριότητας και ως αποτέλεσμα χρειάστηκε περισσότερος συντονισμός και καθοδήγηση των μαθητών από το δάσκαλο. Θα έλεγα Σελίδα 13 από 14

14 εν γένει ότι είναι πολύ σημαντική η καλλιέργεια και γνώση των νέων γραμματισμών και δεξιοτήτων από τους μαθητές και σε αυτό μπορεί να συντελέσει η ανάπτυξη ενός κλίματος διερευνητικού που ευνοεί την κριτική, την έρευνα και ανακάλυψη, τη λήψη πρωτοβουλιών και την ανάπτυξη δεξιοτήτων, όπως της αξιοποίησης ψηφιακών εργαλείων, αξιολόγησης, επεξεργασίας και χρήσης κάθε είδους πληροφοριών καθώς και καλλιέργειας των δεξιοτήτων της ομαδικής εργασίας, του διαλόγου, της επιχειρηματολογίας και της παρουσίασης. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Βλ. τις φωτογραφίες στο συνοδευτικό υλικό. Σελίδα 14 από 14