Καπναποθήκη στην οδό Αβδήρων 50 στην Ξάνθη Αποτίμηση της Φέρουσας Ικανότητας και Προτάσεις Ενίσχυσης

Transcript

1 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Διατμηματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ & ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΜΝΗΜΕΙΩΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ Διπλωματική Εργασία: Καπναποθήκη στην οδό Αβδήρων 50 στην Ξάνθη Αποτίμηση της Φέρουσας Ικανότητας και Προτάσεις Ενίσχυσης ΖΩΗ ΚΟΚΚΙΝΟΥ Πολιτικός Μηχανικός Επιβλέποντες: Ομ. Καθηγητές Χ. Ιγνατάκης, Ι. Δουδούμης ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2016

2 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η παρούσα διπλωματική εργασία εκπονήθηκε στο πλαίσιο του Διατμηματικού Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών «Προστασία, Συντήρηση και Αποκατάσταση Αρχιτεκτονικών Μνημείων και Συνόλων» της Πολυτεχνικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Αντικείμενο της εργασίας αποτελεί η καπναποθήκη που βρίσκεται επί της οδού Αβδήρων 50 στην Ξάνθη. Πρόκειται για ένα ιστορικό βιομηχανικό κτίριο που αποτελεί μέρος μιας περιοχής με πολλές καπναποθήκες, από τις οποίες οι περισσότερες είναι εγκαταλελειμμένες, σε ερειπιώδη μορφή, παρόλο που αρκετές από αυτές έχουν κριθεί διατηρητέες. Η εικόνα κατάρρευσης των άλλοτε μεγαλοπρεπών κτιρίων που έδιναν ζωή στην περιοχή και στην οικονομία της πόλης σε συνδυασμό με το ενδιαφέρον μου για τα βιομηχανικά κτίρια ήταν η αφορμή για να επιλέξω μία από τις καπναποθήκες της περιοχής ως κτίριο μελέτης. Επέλεξα την συγκεκριμένη καπναποθήκη διότι πέρα από το γεγονός ότι πρόκειται για ένα ιδιαίτερα αξιόλογο κτίριο, δεν έχει αποτελέσει αντικείμενο αντίστοιχης μελέτης στο παρελθόν. Η μελέτη εκπονήθηκε υπό την επίβλεψη του καθηγητή κ. Χρήστου Ιγνατάκη και του κ. Ιωάννη Δουδούμη, τους οποίους ευχαριστώ θερμά για την άψογη συνεργασία και τη συνεχή υποστήριξη και καθοδήγηση που μου προσέφεραν καθ όλη τη διάρκεια εκπόνησης της διπλωματικής μου εργασίας. Θα ήθελα να εκφράσω τις ευχαριστίες μου στον καθηγητή του ΔΠΘ κ. Αλκιβιάδη Πρέπη και των φοιτητών του, Στιβαχτάρη Ηρακλή και Τσετινέ Ειρήνη, οι οποίοι μου παραχώρησαν χωρίς δεύτερη σκέψη τα στοιχεία της διπλωματικής τους εργασίας καθώς και τον κ. Ιορδάνη Συναμίδη για την βοήθεια του. Θερμές ευχαριστίες οφείλονται και στην Διεύθυνση Τεχνικών Έργων Π.Ε. Ξάνθης που μου εξασφάλισε την πρόσβαση στο κτίριο. Τέλος, ευχαριστώ την οικογένεια μου και ιδιαιτέρως τον σύζυγο μου για την απεριόριστη υπομονή και στήριξη τους. I

3 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Αντικείμενο της παρούσας διπλωματικής εργασίας είναι η αποτίμηση υφιστάμενου διατηρητέου κτιρίου από φέρουσα τοιχοποιία και η πρόταση μεθόδων επέμβασης για την ενίσχυση του. Συγκεκριμένα, η μελέτη αφορά την καπναποθήκη που βρίσκεται επί της οδού Αβδήρων 50 στην Ξάνθη, η οποία κηρύχτηκε έργο τέχνης και ιστορικό διατηρητέο μνημείο το 1992 (ΦΕΚ 122/Β/ ). Αρχικά, συγκεντρώθηκαν ιστορικά στοιχεία για το εμπόριο και την επεξεργασία καπνού στη Ξάνθη και για τις καπναποθήκες που χτίστηκαν για τον σκοπό αυτό στην περιοχή. Αναφορά γίνεται στα τυπολογικά, μορφολογικά και κατασκευαστικά χαρακτηριστικά των καπναποθηκών της περιοχής και του κτιρίου μελέτης. Επιπλέον, γίνεται αναλυτική περιγραφή του κτιρίου η οποία προέκυψε από οπτική παρατήρηση και από την γεωμετρική αποτύπωση του. Τα στοιχεία της αποτύπωσης συνοδεύονται και από αντίστοιχα σχέδια. Στα πλαίσια αποτίμησης του κτιρίου παρατίθενται στοιχεία για την παθολογία του τα οποία τεκμηριώνονται και φωτογραφικά. Στη συνέχεια, γίνεται αναφορά στα μηχανικά χαρακτηριστικά των υλικών του φορέα και στον προσδιορισμό τους μέσω εργαστηριακών ελέγχων και βιβλιογραφικής έρευνας. Αφού ορίστηκαν τα μηχανικά χαρακτηριστικά των δομικών στοιχείων καθώς και τα φορτία που δρουν σε αυτά, δημιουργήθηκε το υπολογιστικό προσομοίωμα του φορέα και αποτιμήθηκε η στατική του επάρκεια, θεωρώντας ότι εξασφαλίζεται η διαφραγματική λειτουργεία μόνο στο επίπεδο της στέγης. Αξιολογώντας τα αποτελέσματα, κρίθηκε απαραίτητη η ενίσχυση του φέροντα οργανισμού. Συνεπώς, έγινε ένα νέο προσομοίωμα όπου πλέον εξασφαλίζεται η διαφραγματική λειτουργία και στα δάπεδα, με σκοπό την ενίσχυση της δυσκαμψίας του κτιρίου. Ωστόσο, η ενίσχυση των δαπέδων και η σύνδεση τους με τις περιμετρικές τοιχοποιίες δεν ήταν αρκετά ώστε να εξασφαλιστεί η στατική επάρκεια του κτιρίου, με έντονη την ύπαρξη προβλημάτων στους πεσσούς την ανατολικής τοιχοποιίας. Έτσι, τελικά γίνεται ένα τρίτο προσομοίωμα όπου προστίθενται, εσωτερικά της ανατολικής τοιχοποιίας μία νέα κατασκευή από τοιχία και δοκούς οπλισμένου σκυροδέματος καθώς και αμφίπλευρα, οπλισμένα επιχρίσματα στις εξωτερικές και εσωτερικές τοιχοποιίες. Από το τελευταίο προσομοίωμα προκύπτουν τα ποσοστά οπλισμού καθώς και οι ράβδοι όπλισης των επιχρισμάτων ενίσχυσης των τοιχοποιιών αλλά και των νέων στοιχείων από σκυρόδεμα και παρατίθενται τα αντίστοιχα σχέδια. Τέλος γίνεται μια παρουσίαση των μεθόδων ενίσχυσης του κτιρίου και του τρόπου εφαρμογής τους, καθώς και εναλλακτικών μεθόδων ενίσχυσης που θα μπορούσαν να εφαρμοστούν. II

4 Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α Ι. ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ Η ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΚΑΠΝΟΥ ΣΤΗΝ ΞΑΝΘΗ Η ΚΑΠΝΑΠΟΘΗΚΕΣ ΤΗΣ ΞΑΝΘΗΣ Η περιοχή των καπναποθηκών Τυπολογικά χαρακτηριστικά Μορφολογικά χαρακτηριστικά Το κατασκευαστικό σύστημα Η ΚΑΠΝΑΠΟΘΗΚΗ ΕΠΙ ΤΗΣ ΟΔΟΥ ΑΒΔΗΡΩΝ ΙΙ. Η ΚΑΠΝΑΠΟΘΗΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΕΣ ΦΑΣΕΙΣ ΤΥΠΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΙ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ III. ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ ΚΑΙ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΦΕΡΟΝΤΑ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ Η ΜΕΘΟΔΟΣ Ο ΚΑΤΑΚΟΡΥΦΟΣ ΦΕΡΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ Η θεμελίωση Οι τοιχοποιίες Τα υποστυλώματα Ο ΟΡΙΖΟΝΤΙΟΣ ΦΕΡΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ Οι δοκοί ΆΛΛΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Η στέγη Τα κλιμακοστάσια Οι επιστρώσεις των δαπέδων ΣΧΕΔΙΑ ΑΠΟΤΥΠΩΣΗΣ III

5 IV. ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΥΓΡΑΣΙΑ ΡΗΓΜΑΤΩΣΕΙΣ ΦΘΟΡΕΣ V. ΦΥΣΙΚΑ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΔΟΜΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΑΝΤΟΧΕΣ ΥΛΙΚΩΝ & ΜΗΧΑΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΔΟΜΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ Πειραματικός προσδιορισμός μηχανικών χαρακτηριστικών δομικών στοιχείων Πλίνθος Κονίαμα Προσδιορισμός μηχανικών χαρακτηριστικών δομικών υλικών Προσδιορισμός μηχανικών χαρακτηριστικών δομικών στοιχείων Συνδετικό κονίαμα τοιχοποιιών Λιθοδομή Οπτοπλινθοδομή Ξύλινα στοιχεία VI. ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΣΤΑΤΙΚΗΣ ΕΠΑΡΚΕΙΑΣ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΟΥ ΦΟΡΕΑ Ισχύοντες κανονισμοί Μέθοδοι υπολογισμού, ελέγχου και διαστασιολόγησης Μέθοδοι ελέγχου Μέθοδοι υπολογισμού απόκρισης ΔΡΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΝΤΟΧΕΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΔΟΜΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ Παραδοχές μελέτης φορτίσεις Βασικές δράσεις Τυχηματικές δράσεις Συνδυασμοί δράσεων IV

6 3. ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΤΟΥ ΦΕΡΟΝΤΑ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ Παραδοχές Διαδικασία προσομοίωσης Εισαγωγή Αναλυτική διαδικασία ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Ιδιομορφική ανάλυση αξιολόγηση απόκρισης Τέμνουσες βάσης Έλεγχος τάσεων θεμελίωσης Έλεγχος εφελκυστικών θλιπτικών τάσεων των τοιχοποιιών Έλεγχος για κατακόρυφα φορτία Έλεγχος για σεισμό Έλεγχος ξύλινων στοιχείων VII. ΠΡΩΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ, ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΦΕΡΟΝΤΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΜΕ ΔΙΑΦΡΑΓΜΑΤΑ Προσομοίωμα ΙΙ Διαφραγματοποίηση των πατωμάτων Ανάλυση - αξιολόγηση αποτελεσμάτων Ιδιομορφική ανάλυση Τέμνουσες βάσης Έλεγχος εφελκυστικών τάσεων απαιτούμενου οπλισμού των τοιχοποιιών VIΙI. ΔΕΥΤΕΡΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ, ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΦΕΡΟΝΤΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΜΕ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΤΟΙΧΟΠΟΙΙΑΣ Προσομοίωμα ΙΙΙ Ενίσχυση της ανατολικής τοιχοποιίας Ανάλυση - αξιολόγηση αποτελεσμάτων Ιδιομορφική ανάλυση V

7 Τέμνουσες βάσης Έλεγχος τάσεων θεμελίωσης Έλεγχος εφελκυστικών τάσεων απαιτούμενου οπλισμού των υφιστάμενων τοιχοποιιών Απαιτούμενος οπλισμός της κατασκευής από οπλισμένο σκυρόδεμα IX. ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ ΣΤΟΝ ΦΕΡΟΝΤΑ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ ΓΕΝΙΚΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΚΑΙ ΑΡΧΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΩΝ Κριτήρια επεμβάσεων Αρχές επεμβάσεων ΤΡΟΠΟΙ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ ΤΟΥ ΦΕΡΟΝΤΑ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ Επεμβάσεις ενίσχυσης στον κατακόρυφο φέροντα οργανισμό Ήπιες επεμβάσεις Δραστικές επεμβάσεις Εναλλακτικές μέθοδοι επεμβάσεις Επεμβάσεις ενίσχυσης στον οριζόντιο φέροντα οργανισμό Χ. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ VI

8 Ι. ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ Ι. ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ 1. Η ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΚΑΠΝΟΥ ΣΤΗΝ ΞΑΝΘΗ Στα τέλη του 15 ου αιώνα, οι Οθωμανοί έχτισαν στον κάμπο της Ξάνθης την αγροτική πολιτεία της Γενισέας ή Γενιτζέ-Καράσου 1. Η Γενισέα υπήρξε καθαρά οθωμανικό δημιούργημα που αποικήθηκε από Γιουρούκους νομάδες 2. Εκεί μεταφέρθηκε το διοικητικό, το θρησκευτικό και το στρατιωτικό κέντρο του Καζά 3, υποβιβάζοντας έτσι την διπλανή πόλη, την Ξάνθη, σε ασήμαντη χριστιανική κωμόπολη, η οποία υπαγόταν στο ιεροδικείο της νέας πόλης. Άλλωστε, η μεγάλη στρατιωτική οδός που ξεκινούσε από την Κωνσταντινούπολη προς τις ευρωπαϊκές επαρχίες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, και συγκεκριμένα ο αριστερός βραχίονας Sol Kol 4, περνούσε ακριβώς από την Γενισέα, αφήνοντας αρκετά βόρεια την Ξάνθη. Ταυτόχρονα όμως, ήταν σαφής η προσπάθεια αναβάθμισης μιας νέας οθωμανικής πόλης σε αντιδιαστολή με τον παλαιό χριστιανικό οικισμό της βυζαντινής Ξάνθειας. Σε ότι αφορά τον καπνό, η πρώτη ποικιλία καλλιεργήθηκε αρχικά στην Δράμα, την Χρυσούπολη, τη Γενισέα και την Ξάνθη, ενώ από τον 17 ο αιώνα η περιοχή της Ξάνθης ήταν γνωστή ως κέντρο παραγωγής εκλεκτής ποιότητας καπνών, τα οποία ήταν γνωστά σε όλη την Οθωμανική Αυτοκρατορία με το όνομα «χρυσόφυλλα». Οι καλύτερες ποικιλίες των «χρυσόφυλλων» παράγονταν στη Γενισέα και την Χρυσούπολη. Οι ποιότητες καπνού που παράγονταν στα περίχωρα της Ξάνθης αποτελούσαν τις καλύτερες και ακριβότερες των οθωμανικών ευρωπαϊκών εδαφών και συναγωνίζονταν μέχρι και εκείνες της Συρίας. Συγκεκριμένα, το 1714 η πόλη της Ξάνθης ενισχύεται με χριστιανικό πληθυσμό και γύρω στο 1715 αναφέρεται ως μεγάλη πόλη, γνωστή για τα φημισμένα και περιζήτητα καπνά της. Η εν λόγω περιφέρεια αναπτύσσεται σταδιακά και γρήγορα λόγω των εδαφικών και γεωλογικών συνθηκών που ευνοούν την καλλιέργεια και ανάπτυξη του καπνού, ενώ ταυτόχρονα, τα λιμάνια της Καβάλας και του Πόρτο Λάγους βοηθούν στην προώθηση του εξαγωγικού εμπορίου κάτι για το οποίο εργάστηκαν ιδιαιτέρως οι ντόπιοι χριστιανοί. Από τα μέσα του 19 ου αιώνα, η Οθωμανική Αυτοκρατορία ενσωματώνεται στην περιφέρεια του παγκόσμιου οικονομικού συστήματος ως προμηθευτής πρώτων υλών και ως εισαγωγέας προϊόντων των δυτικών χωρών. Συγχρόνως, αλλάζει και ο οικονομικός ρόλος της Ξάνθης λόγω της ανόδου του ελληνικού παροικιακού κεφαλαίου με κέντρο την Κωνσταντινούπολη, της θέσης της πόλης στο κέντρο μιας καπνοπαραγωγικής περιοχής αλλά και λόγω της έντονης ζήτησης των αρωματικών «Ανατολικών Καπνών». Έτσι, η καλλιέργεια και εμπορία καπνού στην Ξάνθη διογκώνεται καθώς αυξάνεται έντονα η ζήτηση, με αποτέλεσμα να αναγείρονται περισσότερα εργοστάσια και αποθήκες. Ο δύο σεισμοί που έπληξαν την πόλη της Ξάνθης το 1829 δεν φαίνεται να πτοούν τους δραστήριους κατοίκους της, αφού πολύ γρήγορα η πόλη ανοικοδομείται βρίσκοντας ξανά τον πνευματικό και εμπορικό της δρόμο. Στα χρόνια λοιπόν, η Ξάνθη ξαναχτίζεται από Δυτικομακεδόνες κυρίως οικοδόμους και δημιουργούνται μεγάλα και άνετα, διώροφα κυρίως κτίρια, για τους πλούσιους καπνέμπορους καθώς και μεγαλοπρεπείς καπναποθήκες. Εικ. 1: Διαφήμιση καπνών με αναφορά στον διάσημο καπνό της Γενισέας. Εικ. 2: Το μικρό λιμάνι του Πόρτο Λάγος το 1913, που χρησίμευε κυρίως για την εξαγωγή των καπνών της Ξάνθης. Εικ. 3: Φόρτωση δεμάτων καπνού στο λιμάνι της Καβάλας το Yenice i Karasu, σημαίνει <<νέα πόλη>> (yeni=νέος) και Karasu ονομαζόταν ο Νέστος ποταμός. Όπως σημειώνει ο Πέτρος Γεωργαντζής, λεγόταν Γένιτζε Καρά-σου (Γενισέα του Νέστου) για να αντιδιαστέλλεται από την Γένιτζε Βαρδάρ (Γενισέα του Αξιού), τα σημερινά Γιαννιτσά. 2 Οι Γιουρούκοι, τουρκ.yörük από το yürü= περπατώ, χαρακτηρίζονταν κυρίως ως νομαδικός τουρκικός λαός της Μικράς Ασίας, στον οποίο ανήκουν οι Κιζιλπάσηδες, οι Ταχτατζήδες, οι Τεκελήδες, οι Τσομακλήδες, κ.α. 3 Ο καζάς αποτελεί μια διοικητική διαίρεση που χρησιμοποιήθηκε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. ήταν «μια γεωγραφική περιοχή που υπόκειται σε νομική και διοικητική δικαιοδοσία ενός δικαστή, του καδή». 4 Μετά τη διάβαση του Έβρου (Meriç) στο ύψος των Φερών (Ferecik), µε πρώτο σταθµό τον προαναφερθέντα οικισµό και µέχρι το Νέστο, o Sol Kol διερχόταν από τους παρακάτω δυτικοθρακικούς σταθµούς: Μάκρη (Megri), Μαρώνεια (Marulye), Κοµοτηνή (Gümülcine) και Γενισέα (Yenice-i Karasu), βλ. σχετικά (Heywood 1996, 132). 1

9 Ι. ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ Το 1870 μια μεγάλη πυρκαγιά καταστρέφει την Γενισέα, η οποία είχε αρχίσει να παρακμάζει, και ο Τούρκος έπαρχος μεταφέρει το 1872 την έδρα του στην Ξάνθη, η οποία μετατράπηκε στο μοναδικό στρατιωτικό, διοικητικό και εμπορικό κέντρο της περιοχής. Μεγάλο μέρος του πληθυσμού της Γενισέας, Έλληνες και Μουσουλμάνοι, εγκαταστάθηκαν στην Ξάνθη, η οποία τότε απέκτησε κατοίκους, οι οποίοι, στο σύνολο τους ασχολούνταν με την επεξεργασία και εμπορία των καπνών. Η ζήτηση των καπνών και η εμπορευματοποίηση της παραγωγής δημιούργησε τις προϋποθέσεις για την στροφή της περιοχής στη μονοκαλλιέργεια του καπνού, την επεξεργασία και διάθεση του. Για τον λόγο αυτό η Ξάνθη από το 1884 περίπου, μετά την μικρή παρακμή από το 1870 και μετά εξαιτίας του Ρωσοτουρκικού Πολέμου, μετατρέπεται σε ονομαστό αστικό εμπορικό κέντρο ενώ την ίδια εποχή δημιουργείται με έδρα την Κωνσταντινούπολη το Οθωμανικό Μονοπώλιο Καπνού το οποίο χτίζει το 1890 στην Ξάνθη τη μεγαλύτερη καπναποθήκη που υπήρχε στον Βαλκανικό χώρο, συνολικού εμβαδού τ.μ., γνωστή με την επωνυμία Π. Την ίδια εποχή, δημιουργούνται τα μεγάλα τζάκια των καπνέμπορων, το προϊόν των οποίων διακινούνταν από την Ηπειρωτική Ευρώπη στην Αγγλία, Αμερική, Ρωσία, ακόμα και στην Άπω Ασία. Έτσι, ανήλθε στην επιφάνεια μια νέα αστική τάξη, αποτελούμενη κυρίως από χριστιανούς στα πλαίσια της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Οι καπνέμποροι, αν και υπόδουλοι, με την οικονομική τους δύναμη κυριαρχούσαν στα δημόσια πράγματα της Ξάνθης. Το 1891 θα περάσει από την Ξάνθη η νέα σιδηροδρομική γραμμή που ενώνει τη Θεσσαλονίκη με την Κωνσταντινούπολη, γεγονός που συνέβαλε ιδιαιτέρως στην ανάπτυξη της πόλης, καθώς έπαιξε σημαντικό ρόλο στις εξαγωγές καπνού, προς την Ευρώπη. Το γεγονός ότι στην Ξάνθη εκείνη την περίοδο υπάρχουν προξενεία της Αυστροουγγαρίας, της Γαλλίας, της Ελλάδας και της Ιταλίας, μαρτυρά την έντονη εμπορική δραστηριότητα με τις ευρωπαϊκές χώρες. Στις αρχές του 20ου αιώνα και ενώ η Ξάνθη ήταν ακόμα Τουρκοκρατούμενη, από τους κατοίκους, οι είναι καπνεργάτες. Στην πόλη εκείνη την περίοδο, λειτουργούν τρεις τράπεζες, τριανταεπτά ασφαλιστικά γραφεία πρακτόρευσης του καπνού. Το καπνεργατικό συνδικάτο είναι το ισχυρότερο επαγγελματικό σωματείο. Η Καβάλα όμως αρχίζει να τη συναγωνίζεται καθώς διακινεί από το λιμάνι της προς την Ευρώπη καπνά από τη Δράμα. Η ανοδική πορεία της Ξάνθης σταμάτησε με τα γεγονότα που άρχισαν με τον πρώτο Βαλκανικό πόλεμο και συνεχίστηκαν μέχρι την Μικρασιατική Καταστροφή. Τέλος σε αυτή την κατάσταση δόθηκε το 1920 όταν η Δυτική Θράκη παραχωρήθηκε στην Ελλάδα και ξεκινάει η ανασυγκρότηση της Ξάνθης. Ο καπνός γίνεται πάλι περιζήτητο προϊόν και αποτελεί τον άξονα οικονομίας του τόπου. Τώρα όμως οι καπνέμποροι έχουν αποδυναμωθεί. Νέοι ξένοι καπνεμπορικοί οίκοι εκτοπίζουν τους παλιούς ντόπιους και παράλληλα αρχίζει να χρησιμοποιείται η εργαστηριακή επεξεργασία του καπνού. Ήδη από τη δεκαετία του 1900, αρχίζουν να εμφανίζονται ξένες εταιρείες στην Ξάνθη, όπως η Glen, Standard, American Tobacco, η Αυστροελληνική, κ.α. οι οποίες δραστηριοποιούνται στον χώρο του καπνού. Την περίοδο του οι εξαγωγές δέχονται το πλήγμα που θα διαφοροποιήσει και το τοπίο του καπνικού εμπορίου. Πέραν της παγκόσμιας παραγωγικής και οικονομικής κρίσης που έπληξε και την Ελλάδα, περονόσπορος έπληξε τις καπνοκαλλιέργειες της Ξάνθης με αποτέλεσμα την καταστροφή των καπνών. Το 1940, εξαιτίας της μεγάλης δημογραφικής μεταβολής που επήλθε στην Ξάνθη με την άφιξη χιλιάδων προσφύγων και τη τραγικής οικονομικής κατάστασης της Ελλάδας αναγκάζονται πολλοί ντόπιοι καπνεμπορικοί οίκοι να μεταφερθούν στην Καβάλα ή να σταματήσουν να λειτουργούν λόγω του ευτελισμού της τιμής του καπνού. Μετά το 1945 αρχίζει η παρακμή της καλλιέργειας και της εμπορίας του καπνού καθώς και η συρρίκνωση του αριθμού των καπνεργατών στην Ξάνθη. Ταυτόχρονα, παρατηρείται γενική παρακμή της πόλης, η οποία εκδηλώνεται με την έξοδο καπνεργατών από το επάγγελμα εξαιτίας της σημαντικής πτώσης της τιμής του καπνού μετά τη διάθεση των αμερικανικών καπνών στην παγκόσμια αγορά. Η οικονομική πτώση συνεχίζεται μέχρι το 1974 που έχει ήδη αρχίσει η μετανάστευση. Κατά την παρακμή της καπνοπαραγωγής, τα περισσότερα βιομηχανικά κτίρια της πόλης εγκαταλείφθηκαν. Επισημαίνεται ότι, τη δεκαετία ακολουθεί ένα μεγάλο κύμα μεταβιβάσεων ιδιοκτησίας που είχαν ως αποτέλεσμα την κατεδάφιση πολλών ιστορικών κτιρίων και την ανέγερση πολυώροφων κατοικιών στη θέση τους. 2. ΟΙ ΚΑΠΝΑΠΟΘΗΚΕΣ ΤΗΣ ΞΑΝΘΗΣ 2.1. Η περιοχή των καπναποθηκών Τα κτίρια της εμπορικής κατεργασίας του καπνού, οι λεγόμενες καπναποθήκες ή καπνομάγαζα βρίσκονται κατά κανόνα κοντά σε άξονες μεταφοράς. Είναι επίσης αναγκαίο να χτίζονται σε περιοχές κατάλληλες για την εκσκαφή ημιυπόγειων χώρων, οι οποίοι διαθέτουν την κατάλληλη υγρασία και θερμοκρασία πού είναι απαραίτητες για τη συντήρηση του καπνού. Οι καπναποθήκες της Ξάνθης ήταν χτισμένες στον κάμπο στα νοτιοανατολικά της παλιάς πόλης και αποτελούσαν ιδιαίτερη συνοικία, διαχωρισμένη σαφώς από την κεντρική περιοχή εμπορίου και την περιοχή κατοικίας της αστικής τάξης. Η τοποθεσία αυτή ήταν κατάλληλη καθώς λόγω του χαμηλού υψομέτρου της 2

10 Ι. ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ περιοχής, αυτή ήταν συχνά πλημμυρισμένη και υγρή. Το γεγονός αυτό, καθιστούσε τα οικόπεδα φτηνά αφού δεν προσφέρονταν για οικοπεδοποίηση αλλά ήταν ιδανικά για την κατασκευή ημιυπόγειων χώρων, απαραίτητων στη λειτουργία των καπναποθηκών. Επίσης, η περιοχή των καπναποθηκών βρισκόταν κοντά σε υπεραστικούς άξονες οδικής και σιδηροδρομικής κυκλοφορίας και κοντά στον άξονα που συνέδεε την Ξάνθη με τη Γενισέα πρώην πρωτεύουσα του νομού και ονομαστό καπνικό κέντρο του 19ου αιώνα. Σε ότι αφορά την θέση των καπναποθηκών στον αστικό ιστό, άλλες φορές εμφανίζονται σε επαφή με τα γειτονικά κτίρια ή σε συγκροτήματα καπναποθηκών ή και μεμονωμένα. Για τα μεμονωμένα σήμερα κτίρια γίνεται η υπόθεση ότι, είτε χτίστηκαν εξαρχής έτσι είτε ότι παλιά ανήκαν και αυτά σε συγκροτήματα καπναποθηκών που όμως κατεδαφίστηκαν σε κάποια χρονική περίοδο. Γενικά υπάρχει μια αναρχία σε ότι αφορά την δόμηση των κτιρίων αυτών καθώς η ανάπτυξη ήταν τόσο ραγδαία που δεν άφηνε περιθώρια για οικοδομικό προγραμματισμό και σχεδιασμό Τυπολογικά χαρακτηριστικά Οι καπναποθήκες της Ξάνθης είναι χτισμένες κατά την εποχή εντατικής ανοικοδόμησης της πόλης, δηλαδή από το 1860 μέχρι το Οι πρώτες καπναποθήκες είναι κτίρια μονώροφα, ορθογωνικής κάτοψης, με πολλά συμμετρικά ανοίγματα στην πρόσοψη και λιγότερα στις άλλες όψεις, μονόχωρα, χτισμένα με ξύλο και πέτρα και στεγασμένα με ξύλινες τετράρριχτες στέγες που καλύπτονται με κεραμιδιά βυζαντινού τύπου. Ωστόσο, στο τέλος του 19ου αιώνα, λόγω της αύξησης της παραγωγής καπνού, απαιτούνται μεγάλοι χώροι και έτσι χτίζονται καπναποθήκες διώροφες και τριώροφες με ημιυπόγεια, ομοίως από ξύλο και πέτρα, στεγασμένες με ξύλινες δίρριχτες ή τετράρριχτες στέγες. Επισημαίνεται ότι, οι καπναποθήκες της εποχής αυτής σε όλες τις πόλεις είναι πολύ μεγαλύτερες, πολυώροφες και μόνο στην Ξάνθη εξακολουθούν να είναι διώροφες με υπόγειο. Και στις μονώροφες και στις πολυώροφες καπναποθήκες, οι τύποι των κατόψεων που εμφανίζονται είναι ο ορθογωνικός τύπος με τετραγωνική ή επιμήκη κάτοψη, ο τραπεζοειδής επιμήκης τύπος, ο τύπος σχήματος Γ και ο τύπος σχήματος Π. Σε ότι αφορά τον σύνηθες ορθογωνικό τύπο η κάτοψη είναι απλή, συμμετρικά επιλυμένη, με την είσοδο τοποθετημένη, κάθετα στον άξονα του κτιρίου και τη βορεινή πλευρά με λίγα ή καθόλου ανοίγματά. Γενικά, οι καπναποθήκες είναι ενιαίες, αποτελούμενες από έναν χώρο και σε ορισμένες μόνο περιπτώσεις είναι δίχωρες. Όπως αναφέρθηκε, είναι διώροφες η τριώροφες με υπερυψωμένο το χώρο του ισογείου και διαθέτουν ημιυπόγειο και σοφίτα, χώροι απαραίτητοι για την επεξεργασία του καπνού. Το σύνηθες απλό ορθογωνικό σχήμα της κάτοψης με τον ενιαίο διαμορφωμένο χώρο που απαιτεί η λειτουργία του, διαχωρίζεται σε ζώνες με συστοιχίες ξύλινων υποστυλωμάτων. Η θέση της σκάλας επιλέγεται σε μία από τις στενές πλευρές του κτιρίου, για να μη διακόπτεται ο χώρος, ενώ η μεγάλη διάσταση του καθορίζεται από τη διαδικασία παραγωγής. Κύρια χαρακτηριστικά των όψεων είναι η συμμετρία, η αξονική προσπέλαση, τα πολλά ανοίγματα σε περασιές και το αυστηρό γεωμετρικό περίγραμμα. Στα μεμονωμένα κτίρια οι λειτουργίες διαμορφώνονταν κατά επίπεδα, ενώ στα κτιριακά συγκροτήματα αναπτύσσονταν σε ανεξάρτητες κτιριακές μονάδες του πυρήνα, οι οποίες σε ορισμένες περιπτώσεις καταλάμβαναν την έκταση ενός οικοδομικού τετραγώνου. Η παρουσία προσθηκών της ίδιας ή μεταγενέστερης περιόδου είναι συνήθης, για την εξυπηρέτηση άλλων λειτουργιών, κυρίως διοικητικών ή εμπορίου. Οι χώροι επεξεργασίας σαλόνια βρίσκονταν στα τελευταία επίπεδα. Ήταν ενιαίοι χώροι με μεγάλα, μακρόστενα ανοίγματα για Εικ. 4: Η βιομηχανική περιοχή του καπνού στην Ξάνθη σε φωτογραφία του Εικ. 5: Η βιομηχανική περιοχή καπνού της Ξάνθης, το Εικ. 6: Η καπναποθήκη Π στη Ξάνθη που άνηκε στο Οθωμανικό Μονοπώλιο Καπνού, σε φωτογραφία του Εικ. 7: Καλλιέργεια καπνού στις παρυφές της Ξάνθης, δίπλα στην περιοχή των καπναποθηκών οι οποίες φαίνονται στο βάθος (1942). 3

11 Ι. ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ καλύτερο φωτισμό, καθώς εκεί γινόταν η επεξεργασία του καπνού με το φως της ημέρας, από άντρες και γυναίκες. Αντίθετα, οι χώροι αποθήκευσης βρίσκονταν στα χαμηλότερα επίπεδα (ισόγειο, ημιυπόγειο και μεσοπάτωμα όπου υπάρχουν). Είχαν και αυτοί το ίδιο μέγεθος με τους χώρους επεξεργασίας αν και σε πολλές περιπτώσεις η επιφάνεια τους αυξανόταν με την ύπαρξη παταριών. Συνήθως στα πρώτα πατώματα των κτιρίων, αποθηκεύονταν τα ανεπεξέργαστα καπνά, αραδιασμένα πάνω σε κρεβαταριές για να αερίζονται και να μην σαπίζουν. Σε ότι αφορά τα ανοίγματα, στο υπόγειο αυτά ήταν μικρά και συνήθως κλειστά, στο ισόγειο λίγο μικρότερα από αυτά των ορόφων και στο μεσοπάτωμα επίσης μικρά. Επισημαίνεται ότι, σε σπάνιες περιπτώσεις εμφανίζονται οι χώροι διοίκησης - γραφεία ως αυτόνομα κτίρια. Λίγα είναι τα κτίρια γραφείων, που ανήκαν στους ξένους εμπορικούς οίκους και χτίζονταν κοντά στα συγκροτήματα των καπναποθηκών. Σπάνια, επίσης, εμφανίζονται γραφεία μέσα στις καπναποθήκες. Επίσης, σε μερικές μόνο περιπτώσεις υπήρχαν χώροι υγιεινής μέσα στα κτίρια χωρίς να είναι γνωστό αν υπήρχαν εξαρχής ή προστέθηκαν αργότερα Μορφολογικά χαρακτηριστικά Η μορφολογία των καπναποθηκών είναι αποτέλεσμα της επιρροής από την ευρωπαϊκή βιομηχανική αρχιτεκτονική σε συνδυασμό με τις παραδοσιακές τεχνοτροπίες αλλά και την ανάγκη των εύπορων καπνέμπορων για κοινωνική αναγνώριση. Συνεπώς, εκτός από τις κατοικίες που κατασκεύαζαν που αντιστοιχούσαν στην οικονομική και κοινωνική τους θέση επιδίωκαν ο πλούτος να αντικατοπτρίζεται και στα βιομηχανικά κτίρια, όπου γινόταν η αποθήκευση, η επεξεργασία και πολλές φορές η πώληση του προϊόντος. Λόγω των παραπάνω, κατασκευάζονται μεγαλόπρεπα κτίρια, ιδιαί- τερα επιβλητικά λόγω του όγκου ή και της μορφή τους. Τα κύρια χαρακτηριστικά τους ήταν η συμμετρία στην οργάνωση της όψης και της κάτοψης, η αξονική προσπέλαση, ο τονισμός της κεντρικής εισόδου και η κυριαρχία της πρόσοψης, το αυστηρό γεωμετρικό σχήμα και η σαφήνεια του κτιριακού όγκου, το μεγάλο ύψος, το στηθαίο που κρύβει την απόληξη της δίρριχτης στέγης και σχηματίζει συχνά ημικυκλικά ή τριγωνικά αετώματα. Τα παραπάνω στοιχεία παραπέμπουν σέ πρότυπα της Κεντρικής Ευρώπης και του νεοκλασικισμού. Η τήρηση των αρχών του νεοκλασικισμού είχε ως αποτέλεσμα την κατασκευή κτιρίων με έντονο μορφολογικό ενδιαφέρον και εντυπωσιακές όψεις. Το κυρίως σύστημα οργάνωσης των όψεων αποτελείται από τα εξής στοιχεία: -αξονική προσπέλαση, -διαχωρισμός των ορόφων και -συνολική διαίρεση σε βάση, κυρίως κορμό και στέγη. Στις όψεις επικρατούν τα μεγάλα, σε παράθεση, ορθογωνικά και τοξωτά ανοίγματα τα οποία αποσκοπούσαν στον φυσικό φωτισμό και αερισμό των εσωτερικών χώρων. Αυτά, συνοδεύονται από ανάγλυφα διακοσμητικά πλαίσια διαφόρων μορφών και διαστάσεων, κατασκευασμένα από πέτρα η τούβλο, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις συναντάται μία λοξή κλείδα τοποθετημένη στο κέντρο του τόξου. Τα ανοίγματα των παραθύρων είναι ξύλινα με σιδερένια κιγκλιδώματα με καμπύλο μοτίβο και περίτεχνη απόληξη στο τόξο καθώς και με εσωτερικά τοποθετημένα μεταλλικά εξώφυλλα. Χαρακτηριστικό στοιχείο είναι ότι ο μεγάλος αριθμός των ανοιγμάτων μειώνεται ή μηδενίζεται κάποιες φορές στη βορινή πλευρά του κτιρίου, γεγονός που επιβάλλουν οι καιρικές συνθήκες. Οι πόρτες είναι βαριές μεταλλικές με ορθογωνικούς ή τοξωτούς ξύλινους ή μεταλλικούς φεγγίτες που φέρουν επίσης κιγκλιδώματα. Τα στηθαία που καλύπτουν την απόληξη των στεγών διαμορφώνουν ημικυκλικά ή τριγωνικά αετώματα τα οποία φέρουν ορθογώνιους ή κυκλικούς φεγγίτες. Οι Εικ. 8: Η καπναποθήκη «Κομπανί Ζενεράλ ντε Ταμπά» στην Ξάνθη (1920). Εικ. 9: Τυπικές καπναποθήκες (σχέδια της Άννα Ψωμά). Εικ. 10: Άποψη αίθουσας επεξεργασίας καπνών στη δεκαετία του

12 Ι. ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ όροφοι διαχωρίζονται στη στάθμη των πατωμάτων με ανάγλυφα γραμμικά κορνιζώματα, τα οποία προβάλλουν τον οριζόντιο άξονα και διαχωρίζουν τις ζώνες ανοιγμάτων. Ιδιαιτέρως περίτεχνα είναι τα κορνιζώματα που τονίζουν την απόληξη των τοίχων κάτω από το γείσο της στέγης. Επιπρόσθετα, σε ορισμένες καπναποθήκες, οι εξωτερικές γωνίες τους αναδεικνύονται με ψευδοκίονες οι οποίοι έχουν αποκλειστικά και μόνο μορφολογικό χαρακτήρα. Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι τα γενικά γνωρίσματα των καπναποθηκών είναι κοινά της βιομηχανικής αρχιτεκτονικής της εποχής και παρατηρούνται πολλές ομοιότητες με βιομηχανικά συγκροτήματα σε όλο τον ελλαδικό χώρο Το κατασκευαστικό σύστημα Τα δομικά υλικά της εποχής ήταν η πέτρα, το τούβλο και το ξύλο, συνεπώς το κατασκευαστικό σύστημα των καπναποθηκών είναι περιμετρική φέρουσα λιθοδομή από τοπικούς συνήθους λίθους ή τούβλο, με ξύλινο σκελετό σε δάπεδα και στέγη. Ως συνδετικό υλικό της λιθοδομής και ως εξωτερικό επίχρισμα χρησιμοποιήθηκε το ασβεστοκονίαμα. Οι περιμετρικοί τοίχοι από λιθοδομή, είναι συνήθως μεγάλου πάχους (0,60μ.-1,00μ.) με βαθιά, επιμήκη θεμελίωση. Το πάχος των τοιχοποιιών εξασφάλιζε τη δροσιά το καλοκαίρι και τη διατήρηση της ζέστης το χειμώνα ώστε οι εργάτες να μην χρησιμοποιούν θέρμανση που θα έβλαπτε τον καπνό. Ο εσωτερικός ξύλινος σκελετός των δαπέδων αποτελείται από υποστυλώματα διατεταγμένα σε μία η περισσότερες συνήθως σειρές, τα οποία μέσω «μαξιλαριών» φέρουν τις κύριες δοκούς ποταμοί- οι οποίες εδράζονται και στους περιμετρικούς τοίχους. Στις κύριες δοκούς εδράζονται δευτερεύουσες δοκοί πατόξυλα- που φέρουν το σανίδωμα. Χαρακτηριστικό στοιχείο αποτελεί ότι στο ημιυπόγειο τα υποστυλώματα δεν πατούν απευθείας στο έδαφος, αλλά πάνω σε λίθινες βάσεις ώστε να προστατεύονται από την ανερχόμενη υγρασία εδάφους και συνήθως κάτω από τις βάσεις αυτές υπάρχουν λίθινοι πεσσοί θεμελίωσης. Σε ότι αφορά τα κλιμακοστάσια είναι και αυτά ξύλινα και τοποθετούνται συνήθως γωνιακά στον χώρο. Εσωτερικά χωρίσματα συνήθως δεν υπάρχουν στις καπναποθήκες επειδή η λειτουργία των κτιρίων απαιτεί μεγάλους ενιαίους χώρους. Βέβαια σε ορισμένες περιπτώσεις δημιουργούνται μικροί χώροι που εξυπηρετούσαν ως χώροι διοίκησης ή εμπορίου με κατασκευές από τσατμαδότοιχους είτε από ελαφριά ξύλινα τοιχοπετάσματα. Όπως έχει ήδη αναφερθεί, οι στέγες είναι κατασκευασμένες από ξύλο με επικάλυψή από κεραμίδα βυζαντινού ή γαλλικού τύπου. Συνήθως είναι δίρριχτες και δημιουργούν τριγωνικά αετώματα που καταλήγουν στη σοφίτα. 3. Η ΚΑΠΝΑΠΟΘΗΚΗ ΕΠΙ ΤΗΣ ΟΔΟΥ ΑΒΔΗΡΩΝ Η υπό μελέτη καπναποθήκη χρονολογείται στα τέλη του 19 ου αιώνα χωρίς να είναι γνωστή η ακριβής ημερομηνία ανέγερσης της, ωστόσο γεγονός αποτελεί η αναφορά των ιδιοκτητών, αδερφών Μπασιούδη ως καπνέμπορους την περίοδο Η ιστορία του κτιρίου είναι όμοια με εκείνη της γενικότερης περιοχής των καπναποθηκών δηλαδή, πρέπει να γνώρισε ένδοξες στιγμές μέχρι το 1950 περίπου και μετά να εγκαταλείφθηκε. Εικάζεται ότι η καπναποθήκη Σταματίου, με την οποία συνορεύει στα νότια, χτίστηκε μεταγενέστερα και πιθανόν να αποτελεί κάποιου είδους επέκτασης ή συνεργασίας μεταξύ των δύο καπναποθηκών, καθώς κατασκευάστηκε στη νότια πλευρά μια πόρτα μέσω της οποίας επικοινωνούσαν. Αρχικά το κτίριο άνηκε στην οικογένεια Μιχαήλ Μπασιούδη. Ο Μιχαήλ Μπασιούδης παραχώρησε στα δύο παιδιά του το ½ της ιδιοκτησίας της καπναποθήκης, το οποίο αργότερα ο καθένας το μεταβίβασε δικά του στα παιδιά (πέντε και τρία αντίστοιχα). Τελικά, το 1991 οι οκτώ απόγονοι των αδερφών Μπασιούδη πωλούν την καπναποθήκη στο Νομαρχιακό Ταμείο Ξάνθης αντί του ποσού των δραχμών. Μέχρι και σήμερα η καπναποθήκη αποτελεί ιδιοκτησία της Περιφερειακής Ενότητας Ξάνθης. Το 1992 η εν λόγω καπναποθήκη όσο και η καπναποθήκη Σταματίου, επί της οδού Αβδήρων 52, με την οποία συνορεύει στα νότια, κηρύσσονται διατηρητέες από το Υπουργείο Πολιτισμού και χαρακτηρίζονται ως ιστορικά διατηρητέα μνημεία. Εικ. 11: Συγκρότημα καπναποθηκών (υδατογράφημα του Δημήτρη Σταθόπουλου). Το τρίτο κτίριο από δεξιά είναι η καπναποθήκη στην οδό Αβδήρων 50. 5

13 ΙΙ. ΚΑΠΝΑΠΟΘΗΚΗ ΙΙ. Η ΚΑΠΝΑΠΟΘΗΚΗ 1. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ Η καπναποθήκη βρίσκεται στην οδό Αβδήρων 50. Καταλαμβάνει τμήμα οικοδομικού τετραγώνου, καθώς αποτελεί μέρος ενός συγκροτήματος καπναποθηκών και περικλείεται από τις οδούς Αβδήρων και Έλλης καθώς και από μία πάροδο της οδού Αβδήρων (βλ. Εικ. 12). Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, στη νότια πλευρά της συνορεύει, σε απόσταση 80εκ. περίπου, με την καπναποθήκη Σταματίου, η οποία αποτελεί την δεύτερη καπναποθήκη του συγκροτήματος, βρίσκεται στην οδό Αβδήρων 52, έχει ήδη αποκατασταθεί και θα λειτουργήσει στο μέλλον ως μουσείο καπνού (βλ. Εικ. 13). Η υπό μελέτη καπναποθήκη είναι ένα ορθογωνικό κτίριο, τετραγωνικής κάτοψης και καταλαμβάνει επιφάνεια 618τ.μ. περίπου. Το κτίριο αναπτύσσεται σε τρεις βασικές στάθμες, ημιυπόγειο, ισόγειο και όροφο με κεραμοσκεπή, έχει γενικές διαστάσεις 23,75μ.x26,99μ. και συνολικό ύψος 17,95μ., από την στάθμη του υπογείου μέχρι την κορυφογραμμή της στέγης. Επιπλέον, στο επίπεδο της κεντρικής εισόδου υπάρχει ένα μεσοπάτωμα σε ενδιάμεση στάθμη, μεταξύ του υπογείου και του ισογείου αλλά και στο ισόγειο υπάρχει ένα πατάρι/εξώστης για βοηθητικές χρήσεις. Το ημιυπόγειο έχει ύψος 4,38 μ. και βρίσκεται περίπου 1,80μ. χαμηλότερα από την στάθμη της οδού Αβδήρων ενώ το μεσοπάτωμα που κατασκευάστηκε μεταξύ της στάθμης του ημιυπόγειου και του ισογείου, βρίσκεται 0,80μ. ψηλότερα από την στάθμη της οδού Αβδήρων και έχει ύψος 3,62μ. Η στάθμη του ισογείου δεν αποτελεί μία ενιαία επιφάνεια αλλά διαμορφώνεται σε δύο επίπεδα. Ο κύριος χώρος του ισογείου έχει ύψος 4,17μ. και είναι 1,80μ. πιο ψηλά από την στάθμη του δρόμου, ενώ ο εξώστης που βρίσκεται 1,90μ. ψηλότερα από την στάθμη του δαπέδου του ισογείου, έχει ύψος 2,27μ. Τέλος, ο όροφος έχει ύψος 3,98μ. Όσον αφορά τις προσβάσεις, η κύρια πρόσβαση πραγματοποιείται από την οδό Αβδήρων (βλ. Εικ. 14) όπου υπάρχουν τρεις θύρες που οδηγούν σε 3 διαφορετικά δωμάτια του μεσοπατώματος. Η μεσαία αποτελεί την κυρίως είσοδο του κτιρίου και μέσω κλίμακας οδηγεί στο ισόγειο, ενώ οι δύο πλαϊνές οδηγούν απευθείας σε ανεξάρτητους χώρους. Πιθανόν εκεί να βρισκόταν ένας χώρος διοίκησης και ένας εμπορίου, στον οποίο η πρόσβαση έπρεπε να γίνεται κυρίως εξωτερικά. Οπότε, εικάζεται ότι οι τρεις θύρες επί της οδού Αβδήρων οδηγούσαν στη διοίκηση, στο επίπεδο εισόδου και στο κατάστημα αντίστοιχα. Αυτό προκύπτει και από το γεγονός ότι ο χώρος της «διοίκησης» είναι ο μοναδικός που έχει περίτεχνη σανιδωτή οροφή με αρμοκάλυπτρα, διαφορετικό χρώμα στις τοιχοποιίες και λίθινες ποδιές παραθύρων, που δείχνουν ότι δόθηκε ιδιαίτερη προσοχή κατά την κατασκευή του. Μια δευτερεύουσα είσοδος υπάρχει επί της οδού παρόδου Αβδήρων (βλ. Εικ. 15) η οποία οδηγεί στον ισόγειο χώρο, βρίσκεται 1,50μ. χαμηλότερα από αυτόν και για αυτό το λόγο υπάρχει μια εσωτερική κλίμακα που γεφυρώνει την υψομετρική διαφορά. Μια τρίτη είσοδος υπάρχει στη νότια όψη του κτιρίου η οποία δεν είναι ξεκάθαρο εάν κατασκευάστηκε στην αρχική φάση του κτιρίου ή έγινε αργότερα κατά την κατασκευή της διπλανής καπναποθήκης με σκοπό την άμεση επικοινωνία τους. Εσωτερικά, η κατακόρυφη επικοινωνία μεταξύ των επιπέδων επιτυγχάνεται μέσω ξύλινου κλιμακοστασίου, μορφής Π, που χωροθετείται στη βορειοανατολική γωνία της καπναποθήκης. Τα δύο πλατύσκαλα του κλιμακοστασίου βρίσκονται στο επίπεδο του μεσοπατώματος και του εξώστη αντίστοιχα και έτσι εξασφαλίζεται η πρόσβαση σε αυτά. Επιπλέον, υπάρχει ένα ξύλινο κλιμακοστάσιο στο μεσοπάτωμα, στον χώρο της κεντρικής εισόδου επί της οδού Αβδήρων, όπου το ένα σκέλος της κλίμακας οδηγεί στο ισόγειο και το άλλο στο υπόγειο. Εικ. 12: Συγκρότημα καπναποθηκών επί της οδού Αβδήρων (διάγραμμα Καλούση Κων/νου). Το κτίριο με την τετραγωνική κάτοψη είναι η υπό μελέτη καπναποθήκη. Εικ. 13: Άποψη από ψηλά του συγκροτήματος καπναποθηκών (google). Εικ. 14: Όψη της καπναποθήκης από την οδό Αβδήρων. Εικ. 15: Όψη της καπναποθήκης από την οδό πάροδος Αβδήρων. Εικ. 16: Όψη της καπναποθήκης από την οδό Έλλης. 6

14 ΙΙ. ΚΑΠΝΑΠΟΘΗΚΗ Σχετικά με τα υλικά κατασκευής, για τις εξωτερικές και κύριες εσωτερικές τοιχοποιίες προτιμήθηκε η λιθοδομή με διαζώματα οπτόπλινθων στα ανώφλια και κατώφλια των παραθύρων, ενώ οι τοιχοποιίες διαμόρφωσης των εσωτερικών χώρων κατασκευάστηκαν από οπτοπλινθοδομή. Ο σκελετός των δαπέδων και της στέγης έγινε ξύλινος και για την επικάλυψη της στέγης χρησιμοποιήθηκαν βυζαντινά κεραμίδια. 2. ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΕΣ ΦΑΣΕΙΣ Όπως έχει ήδη αναφερθεί η καπναποθήκη αποτελεί μέρος ενός συγκροτήματος καπναποθηκών και καταλαμβάνει τμήμα οικοδομικού τετραγώνου. Είναι προφανές ότι χτίστηκε πρώτη στο οικοδομικό τετράγωνο πριν τη γειτονική της καθώς η όψη της προς αυτήν (νότια όψη) έχει ανοίγματα, τα οποία δεν θα υπήρχε λόγος να κατασκευαστούν στην περίπτωση που η υπό μελέτη καπναποθήκη χτιζόταν σε μεταγενέστερη φάση. Οι επεμβάσεις που πραγματοποιήθηκαν στην καπναποθήκη δεν είναι γνωστό με πια σειρά έγιναν ούτε είναι δυνατό να καταταχθούν χρονολογικά για το πότε έγιναν. Ωστόσο μέσω οπτικής παρατήρησης διεξήχθησαν τα παρακάτω συμπεράσματα. Καταρχήν, σφραγίστηκαν όλα τα ανοίγματα του υπογείου, του ισογείου, του ορόφου καθώς και του μεσοπατώματος, κάτι που μάλλον έγινε αφού σταμάτησε να λειτουργεί η καπναποθήκη. Επίσης, υπάρχουν δύο παράθυρα στο ισόγειο και ένα στο υπόγειο τα οποία έχουν χτιστεί και σοβατιστεί. Στην στάθμη του υπογείου έγινε προσθήκη δύο υποστυλωμάτων στη τρίτη ζώνη από την πλευρά της οδού Αβδήρων. Το ένα υποστύλωμα βρίσκεται σε επαφή με το νότιο τοίχο της καπναποθήκης και το άλλο μεταξύ των δεύτερων υποστυλωμάτων της δεύτερης και τρίτης σειράς (μετρώντας από ανατολή προς δύση). Μεταξύ των δύο υποστυλωμάτων τοποθετήθηκαν και δοκοί ενίσχυσης παράλληλες στην διεύθυνση των κύριων δοκών καθώς και δύο δοκοί κάθετες σε αυτές (βλ. Εικ. 18, Σχ. 1). Επιπλέον, προστέθηκαν ξύλινες ενισχύσεις εκατέρωθεν δύο υποστυλωμάτων του υπογείου. Το ένα είναι το πρώτο (μετρώντας από ανατολή προς δύση) της τέταρτης σειράς υποστυλωμάτων (μετρώντας από νότο προς βορά) και το άλλο είναι το τρίτο (μετρώντας από ανατολή προς δύση) της τρίτης σειράς υποστυλωμάτων (μετρώντας από νότο προς βορά). Στην στάθμη του ισογείου προστέθηκαν επίσης δύο υποστυλώματα σε επαφή με το δυτικό τοίχο της καπναποθήκης, στην συνέχεια της τρίτης και τέταρτης σειράς υποστυλωμάτων (μετρώντας από νότο προς βορά) (Σχ. 3). Συγκεκριμένα, το πρόσθετο υποστύλωμα της τρίτης σειράς δεν εδράζεται στο δάπεδο του ισογείου, αλλά στην ποδιά του κεντρικού παραθύρου του δυτικού τοίχου. Επιπρόσθετα, στην οροφή της στάθμης του ισογείου, μεταξύ της τρίτης και τέταρτης σειράς υποστυλωμάτων (μετρώντας από νότο προς βορά) που αναφέρθηκε παραπάνω, δημιουργήθηκε ενισχυμένη ζώνη δοκαριών κάθετη στις ζώνες που δημιουργούν οι πέντε κύριες δοκοί (Σχ. 3). Πιθανόν, η ενίσχυση αυτή έγινε γιατί σε αυτό το σημείο του δαπέδου του ορόφου γινόταν αποθήκευση κάποιου ισχυρού φορτίου ή εγκαταστάθηκε κάποιος βαρύς εξοπλισμός. Στο πλαίσιο των επεμβάσεων που έγινε, συγκαταλέγεται η κατασκευή τοίχου από οπτόπλινθους και ξύλινο σκελετό, κάτω από το πρώτο σκέλος του ξύλινου κλιμακοστασίου στην βορειοανατολική γωνία του κτιρίου για την δημιουργία πιθανότατα αποθηκευτικού χώρου κάτω από αυτό. Τοιχοποιία από οπτόπλινθους, προστέθηκε και μεταξύ των δύο κλιμακοστασίων, ανόδου στο ισόγειο και καθόδου στο υπόγειο, που βρίσκονται στο μεσοπάτωμα, απέναντι από την κεντρική είσοδο στο κτίριο. Στα νότια του παραπάνω κλιμακοστασίου καθόδου στο υπόγειο δημιουργήθηκε αποχωρητήριο. Επιπλέον, με τοίχο από οπτόπλινθο χτίστηκαν τα στηθαία του ε - ξώστη, ενώ στο δάπεδο του προστέθηκε ένα ακόμα τμήμα. Το δάπεδο αυτό αρχικά δεν ήταν αρχικά ορθογώνιο, αλλά σχημάτιζε εσοχή ακριβώς πάνω από το κλιμακοστάσιο που οδηγεί από τη στάθμη της κεντρικής εισόδου στο υπερυψωμένο ισόγειο. Η προσθήκη του δαπέδου είναι εμφανής καθώς οι νέες δοκίδες έχουν διαφορετική φορά από τις αρχικές και είναι από διαφορετικό ξύλο. Λόγω της προσθήκης ενός αναβατορίου, κάποια στιγμή κόπηκαν ορισμένα πατόξυλα καθώς και σανίδωμα, σε ισόγειο και όροφο, στην βορειοδυτική γωνία του κτιρίου και δημιουργήθηκε η κατάλληλη οπή για την διέλευση του. Στην ελεύθερη γωνία που δημιούργησε η οπή τοποθετήθηκε στο ισόγειο ένα υποστύλωμα για να στηρίξει το δάπεδο του ορόφου (βλ. Εικ. 17). Από την άλλη, οι οπές των δαπέδων, μέσω των οποίων διασφαλιζόταν η συνέχεια των μηχανημάτων από τη στάθμη του ισογείου στη στάθμη του ορόφου, κλείστηκαν με ξύλινες σανίδες. Τέλος, ένα από τα ανοίγματα της νότιας τοιχοποιίας, στην στάθμη του ορόφου, μετατράπηκε σε πόρτα μετά την κατασκευή της διπλανής καπναποθήκης με σκοπό την εξασφάλιση επικοινωνίας μεταξύ των δύο κτιρίων. Εικ. 17: Προσθήκη αναβατόριου (ισόγειο). Εικ. 18: Προσθήκη υποστυλωμάτων και δοκών ενίσχυσης στο υπόγειο. 7

15 ΙΙ. ΚΑΠΝΑΠΟΘΗΚΗ 3. ΤΥΠΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΙ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ Τυπολογική ανάλυση Η καπναποθήκη ακολουθεί την τυπολογική διάρθρωση των πρώτων καπναποθηκών, καθώς το κτίριο ανήκει στον ορθογωνικό τύπο με τετραγωνική κάτοψη και τετράρριχτη στέγη. Εντύπωση προκαλεί ότι δεν ακολουθεί την διάρθρωση των καπναποθηκών της νεότερης εποχής κατά την οποία χτίστηκε, η κάτοψη των οποίων εξελίχτηκε σε τύπους «Γ» και «Π». Ένα άλλο στοιχείο που κάνει την καπναποθήκη να διαφέρει είναι η τετράρριχτη στέγη, καθώς οι νεότερες καπναποθήκες συνηθίζεται να έχουν δίρριχτη στέγη και αετώματα, ακολουθώντας τον νεοκλασικό ρυθμό. Επίσης, στο συγκεκριμένο κτίριο η πρόσβαση γινόταν από τρία σημεία και όχι αξονικά, όπως συνήθως. Εσωτερικά, η διάρθρωση του κτιρίου μοιάζει με αυτή των περισσότερων καπναποθηκών καθώς οργανώνεται με ημιυπόγειο, υπερυψωμένο ισόγειο και όροφο (βλ. Εικ. 19). Ταυτόχρονα, πρόκειται για μια ανοιχτή κάτοψη χωρίς επιμερισμούς με εξαίρεση το επίπεδο του ισογείου όπου υπάρχει ένα πατάρι αλλά και το υπόγειο όπου υπάρχει ένας επιπλέον χώρος. Οι χώροι αυτοί υπήρχαν συνήθως για την εξυπηρέτηση άλλων λειτουργιών, διοικητικών ή βοηθητικών. Λόγω των εργασιών που λάμβαναν χώρα στο κτίριο ήταν απαραίτητο όλα τα στοιχεία να τοποθετούνται σε κατάλληλα σημεία στην κάτοψη ώστε να μη διακόπτεται ο χώρος και η διαδικασία παραγωγής. Για αυτόν το λόγο τα κλιμακοστάσια χωροθετούνται στην βορειοανατολική γωνία του κτιρίου. Ωστόσο, η κάτοψη με τον ενιαία διαμορφωμένο χώρο επιμερίζεται σε ζώνες με συστοιχίες ξύλινων υποστυλωμάτων για να εξασφαλιστεί η στήριξη των δαπέδων. Επισημαίνεται ότι, η δομή των ξύλινων πατωμάτων είναι εμφανής, κάτι που συνηθίζεται στα κτίρια που ανήκουν στη συγκεκριμένη τυπολογική κατηγορία. Αντιθέτως, η δομή της ξύλινης στέγης α - ποκρύπτεται με ξύλινο ταβάνωμα, κάτι μη σύνηθες για τα συγκεκριμένα κτίρια. Μορφολογική ανάλυση Σε ότι αφορά τα μορφολογικά χαρακτηριστικά της καπναποθήκης, αυτή ακολουθεί τα πρότυπα των καπναποθηκών του βορειοελλαδικού χώρου, οι οποίες ακολουθούν τα αντίστοιχα ευρωπαϊκά πρότυπα της αρχιτεκτονικής βιομηχανιών κτιρίων. Η συμμετρία στην οργάνωση της κάτοψης, το αυστηρό γεωμετρικό περίγραμμα καθώς και η επιβλητικότητα και μεγαλοπρέπεια των όψεων και ειδικά της πρόσοψης, συνάδουν με τις αρχές του Νεοκλασικισμού βάσει των οποίων χτίζονται εκείνη την εποχή τα κτίρια. Στις όψεις είναι εμφανής η διαίρεση σε βάση, κορμό και στέγη, σύμφωνα με την νεοκλασική μορφολογική διάταξη. Υπάρχει συμμετρία ως προς άξονα και τα ορθογωνικά ανοίγματα βρίσκονται σε περασιές, έχοντας σταθερές διαστάσεις και αποστάσεις μεταξύ τους. Ο διαχωρισμός των ορόφων στη στάθμη των πατωμάτων είναι επίσης εμφανής στις όψεις καθώς γίνεται με ανάγλυφες γραμμικές ταινίες που βρίσκονται σε προεξοχή από το επίπεδο των όψεων. Το ύψος των ορόφων στις όψεις είναι κοινό, με εξαίρεση το ημιυπόγειο όπου μόνο ένα μέρος του είναι πάνω από την οριζόντιο του εδάφους (βλ. Εικ. 20). Η ανατολική όψη παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον μορφολογικά σε σχέση με τις υπόλοιπες όψεις, καθώς εκεί βρίσκεται η κύρια είσοδος του κτιρίου. Στην όψη αυτή, εκτός από τις τρεις εισόδους και τα ανοίγματα του μεσοπατώματος, υπάρχουν ανοίγματα και σε ενδιάμεσο επίπεδο καθώς εκεί βρίσκεται το πατάρι του ισογείου στο εσωτερικό του κτιρίου. Τα μεγέθη των ανοιγμάτων μπορεί να ποικίλουν όμως έχουν αναλογική σχέση μεταξύ τους, χωρίς να διαταράσσουν την συμμετρία της όψης (βλ. Εικ. 20). Γύρω από τα ανοίγματα υπάρχουν προεξέχοντα κορνιζώματα, κα - τασκευασμένα από συμπαγές οπτόπλινθους ενώ ανάγλυφες γραμμικές ταινίες χρησιμοποιούνται, όπως αναφέρθηκε, στο τέλος κάθε ορόφου αλλά και κάτω από τη στέγη με σκοπό να τονιστεί η απόληξη των τοίχων κάτω από το γείσο της στέγης. Σε όλες τις γωνίες διαμορφώνονται ψευδοπεσσοί από συμπαγείς οπτόπλινθους, οι οποίοι αποτελούν ένα νεοκλασικό μορφολογικό στοιχείο. Στον εσωτερικό χώρο δεν εντοπίζονται πολλά μορφολογικά στοιχεία, εκτός από τα σκαλιστά μπαλούστρα στο κλιμακοστάσιο αλλά και την σανιδωτή οροφή με αρμοκάλυπτρα που βρίσκεται στον χώρο «γραφείο» ο οποίος είναι ο μοναδικός χώρος που έχει, διαφορετικό χρωματισμό και λίθινες ποδιές παραθύρων, κάτι που δείχνει ότι υπήρξε ιδιαίτερη μέριμνα στη κατασκευή του Εικ. 19: Τομή κτιρίου όπου φαίνονται τα ενδιάμεσα επίπεδα των ορόφων (σχέδιο Στιβαχτάρη Ηρακλή-Τσετινέ Ειρήνης). Εικ. 20: Κύρια όψη κτιρίου επί της οδού Αβδήρων (σχέδιο Στιβαχτάρη Ηρακλή-Τσετινέ Ειρήνης). 8

16 ΙΙΙ. ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ ΚΑΙ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΦΕΡΟΝΤΑ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΙΙΙ. ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ ΚΑΙ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΦΕΡΟΝΤΑ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ Ο σκοπός της έρευνας σ αυτό το στάδιο είναι η συλλογή στοιχείων σχετικά με τη μορφολογία, τα υλικά και την κατασκευαστική δομή του κτιρίου, ώστε να γίνει δυνατή η τεκμηρίωση του φέροντος οργανισμού. Αναλυτικότερα, μετρώνται οι ακριβείς διαστάσεις των διαφορετικών δομικών στοιχείων καθώς και οι μεταξύ τους συνδέσεις. Επίσης, γίνεται προσπάθεια εξακρίβωσης της εξέλιξης των ενδεχόμενων διαφορετικών οικοδομικών φάσεων. 1. Η ΜΕΘΟΔΟΣ Η μέθοδος που ακολουθήθηκε για την αποτύπωση και την τεκμηρίωση του φέροντος οργανισμού είναι η εξής: βιβλιογραφική τεκμηρίωση από παλαιότερες διπλωματικές εργασίες, οπτική παρατήρηση με ταυτόχρονη φωτογραφική αποτύπωση, γεωμετρική και κατασκευαστική αποτύπωση, Η συγκεκριμένη καπναποθήκη έχει αποτελέσει αντικείμενο μελέτης αρκετές φορές, από φοιτητές της Αρχιτεκτονικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης, με σκοπό την εκπόνηση διπλωματικών εργασιών σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο. Συγκεκριμένα, από τις διπλωματικές εργασίες του Κωνσταντίνου Καλούση (ΔΠΜΣ Προστασίας Συντήρησης και Αποκατάστασης Μνημείων Πολιτισμού, ΑΠΘ) και των Στιβαχτάρη Ηρακλή και Τσετινέ Ειρήνη (Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, ΔΠΘ) συλλέχθηκαν πολλές πληροφορίες για την γεωμετρία και την κατασκευαστική δομή του κτιρίου. Στο σημείο αυτό πρέπει να αναφερθεί ότι, με βάση τα σχέδια αποτύπωσης των Στιβαχτάρη Ηρακλή και Τσετινέ Ειρήνη, τα οποία μου παραχωρήθηκαν, έγινε διασταύρωσή των στοιχείων τους με το ίδιο το κτίριο, μέσω οπτικής παρατήρησης, γεωμετρικής και κατασκευαστικής αποτύπωσης. Έτσι πραγματοποιήθηκε αναγνώριση του τύπου της κατασκευής (λιθοδομή, οπτοπλινθοδομή, ξύλινος φορέας) και της κατασκευαστικής δομής του κτιρίου. Επιπλέον, έγινε μια πρώτη εκτίμηση της ποιότητας της κατασκευής, εντοπίστηκαν οι εμφανέστερες βλάβες (ρωγμές, αποφλοιώσεις, καταρρεύσεις) και εκτιμήθηκε η επικινδυνότητά τους. Όλες αυτές οι παρατηρήσεις καταγράφηκαν και τεκμηριώθηκαν φωτογραφικά. Μετά τη διαδικασία της οπτικής παρατήρησης ακολούθησε η γεωμετρική αποτύπωση των διαστάσεων του κτιρίου και συγκεκριμένα της ακριβής θέσης των δομικών στοιχείων, των διαστάσεών τους και των τρόπων σύνδεσής τους. Η γεωμετρική αποτύπωση έγινε με βάση τα σχέδια αποτύπωσης των Στιβαχτάρη Ηρακλή και Τσετινέ Ειρήνη, όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, με σκοπό την επικαιροποίηση τους. Ωστόσο, οι μετρήσεις έγιναν εξαρχής καθώς παρατηρήθηκαν κάποιες αποκλίσεις στα σχέδια τους. Επιπλέον, πρέπει να αναφερθεί ότι η σχεδόν παντελής έλλειψη φωτισμού στο εσωτερικό του κτιρίου, λόγω των σφραγισμένων, από πλίνθους και λαμαρίνες, ανοιγμάτων αλλά και λόγω της έλλειψης ηλεκτρικού, κατέστησαν εξαιρετικά δύσκολη την διαδικασία της οπτικής παρατήρησης, της φωτογραφικής τεκμηρίωσης, της γεωμετρικής και κατασκευαστικής αποτύπωσης καθώς και τις μετακινήσεις στο κτίριο. Η μοναδική διέλευση φωτός προερχόταν από την πλαϊνή είσοδο του κτιρίου που βρίσκεται στην πάροδο της οδού Αβδήρων, από όπου φωτίζονταν μερικώς, κυρίως ο ισόγειος χώρος. Για τον παραπάνω λόγο αλλά και λόγω της κακής κατάστασης των ξύλινων πατωμάτων, ειδικά του ορόφου, δεν ήταν εφικτή η αποτύπωση της στέγης, μέσω της καταπακτής που υπάρχει στο ξύλινο ταβάνωμα του ορόφου. Συνεπώς, τα σχέδια αποτύπωσης της στέγης που παρατίθενται είναι αυτά των Στιβαχτάρη Ηρακλή και Τσετινέ Ειρήνη. Από την διπλωματική του Κωνσταντίνου Καλούση προέκυψε η πληροφορία ότι, σε χώρο του μεσοπατώματος, δίπλα στην κεντρική είσοδο του κτιρίου, η οροφή δεν εδράζεται σε ξύλινες δοκούς όπως στους υπόλοιπους χώρους, αλλά σε μεταλλικές δοκούς, διατομής διπλού Τ. Το γεγονός αυτό δεν μπορούσε να επιβεβαιωθεί καθώς η πρόσβαση σε αυτόν τον χώρο δεν είναι πλέον εφικτή. 2. Ο ΚΑΤΑΚΟΡΥΦΟΣ ΦΕΡΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ Ο κατακόρυφος φέρων οργανισμός του κτιρίου, όπως προαναφέρθηκε, αποτελείται από φέρουσες τοιχοποιίες αργολιθοδομής καθώς και από ξύλινα υποστυλώματα. Οι περιμετρικές τοιχοποιίες έχουν πάχος 0,90-0,70μ., απομειούμενο κατά 10εκ. ανά στάθμη ορόφου, ενώ τα ξύλινα υποστυλώματα διατομής 18x18εκ., διατάσσονται σε κάναβο 5x5 σειρών, κοινό ανά όροφο. Στις στάθμες του υπογείου και του ισογείου υπάρχουν εσωτερικές φέρουσες τοιχοποιίες από αργολιθοδομή, κάθετες στην εξωτερική τοιχοποιία της ανατολικής όψης, όπου εδράζεται το μεσοπάτωμα του υπογείου και στην συνέχεια του ορόφου Η θεμελίωση Σε ότι αφορά την θεμελίωση, χρησιμοποιήθηκαν τα στοιχεία της στατικής μελέτης αποκατάστασης της διπλανής καπναποθήκης Καπναποθήκη Σταματίου, η οποία χτίστηκε μεταγενέστερα. Λόγω της τόσο κοντινής απόστασης από την υπό μελέτη καπναποθήκη, θεωρήθηκε ότι η θεμελίωση του μεταγενέστερου κτιρίου ακολούθησε τα κατασκευαστικά στοιχεία της υπάρχουσας. Συνεπώς, πάρθηκε ως δεδομένο ότι η θεμελίωση του κτιρίου γίνεται σε βάθος 70εκ. από την στάθμη του δαπέδου υπογείου. Το ίδιο ισχύει και για την θεμελίωση των ξύλινων υποστυλωμάτων 9

17 ΙΙΙ. ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ ΚΑΙ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΦΕΡΟΝΤΑ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ όπου θεωρήθηκε η ύπαρξη λιθόκτιστων πεσσών βάθους 0,70μ. κάτω από τις λίθινες βάσεις. του κτιρίου, οι οποίοι δεν έχουν στατική σημασία αλλά έχουν γίνει για μορφολογικούς λόγους Οι τοιχοποιίες Οι περιμετρικές τοιχοποιίες όλων των ορόφων είναι φέρουσες αργολιθοδομές με συνδετικό ασβεστοκονίαμα και με διαζώματα από συμπαγείς οπτόπλινθους στα ανώφλια και κατώφλια των παραθύρων. Το πάχος των περιμετρικών τοιχοποιιών μειώνεται ανά όροφο, συγκεκριμένα, ξεκινάει από 0,90μ. στο υπόγειο, συνεχίζει 0,80μ. στο ισόγειο, για να καταλήξει 0,70μ. στον όροφο. Επισημαίνεται ότι, απομειούμενο είναι και το πάχος της τοιχοποιίας κάτω από τα ανοίγματα του ημιυπόγειου, όπου αυτή έχει κατασκευαστεί με κλίση, συγκεκριμένα από πάχος 0,30μ. καταλήγει σε πάχος 0,90μ. (βλ. Εικ. 25). Η κατασκευή αυτή ήταν συνήθης στις καπναποθήκες ώστε να εισέρχεται περισσότερο φυσικό φως στους ημιυπόγειους χώρους Τα υποστυλώματα Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, τα υποστυλώματα των τριών βασικών επιπέδων διατάσσονται σε πέντε σειρές κατά x και y, σε αποστάσεις περίπου 4,5μ. κατά x και 3,60μ. κατά y. Τα 25 υποστυλώματα, διατομής 18x18εκ. διατάσσονται σε πέντε σειρές παράλληλα της οδού Αβδήρων επιμερίζοντας το χώρο σε έξι ζώνες (βλ. Εικ. 24). Στο υπόγειο τα υποστυλώματα εδράζονται σε λίθινες βάσεις με πρισματική διαμόρφωση, διαστάσεων 0,47x0,47μ. με σκοπό να προστατεύονται οι ξύλινες διατομές από την ανερχόμενη υγρασία εδάφους (βλ. Εικ. 23). Η σύνδεση των υποστυλωμάτων με τις κύριες δοκούς πραγματοποιείται με τη χρήση ανακουφιστικών ξύλινων στοιχείων, γνωστά ως «μαξιλάρια». Εικ. 23: Ξύλινος σκελετός δαπέδου στο υπόγειο όπου φαίνονται οι λίθινες βάσεις των υποστυλωμάτων. Οι εσωτερικές φέρουσες τοιχοποιίες αποτελούνται και αυτές από αργολιθοδομή και έχουν πάχη που κυμαίνονται από 0,40μ. έως 0,85μ. (βλ. Εικ. 21). Επιπλέον, υπάρχουν και εσωτερικοί διαχωριστικοί τοίχοι από συμπαγείς οπτόπλινθους, ενισχυμένοι με ξύλινα υποστυλώματα στο εσωτερικό τους. Τέτοιοι υπάρχουν στο μεσοπάτωμα της κύριας εισόδου και στο πατάρι του ισογείου (βλ. Εικ. 22) αλλά και στο κλιμακοστάσιο του υπογείου. Το πάχος τους κυμαίνεται από 0,12μ. (δρομική τοιχοποιία) έως 0,30μ. (μπατική τοιχοποιία). Εικ. 21: Εσωτερικές φέρουσες τοιχοποιίες υπογείου. Εικ. 24: Κάτοψη ισογείου όπου απεικονίζεται ο κάναβος των υποστυλωμάτων και οι πέντε ζώνες που ορίζουν οι κύριες δοκοί. Επιπλέον, με συμπαγείς οπτόπλινθους διαμορφώνονται οι παραστάδες, τα ανώφλια και κατώφλια των παραθύρων καθώς και το ανακουφιστικό τόξο στα υπέρθυρα. Οπτόπλινθοι χρησιμοποιούνται και για τις διακοσμητικές ταινίες που υπάρχουν στις εξωτερικές όψεις και εξέχουν από την τελική επιφάνεια της τοιχοποιίας αλλά και για την κατασκευή των πεσσών στις γωνίες Εικ. 22: Εσωτερικές τοιχοποιίες ισογείου. Εικ. 25: Τοιχοποιίες μειωμένου πάχους κάτω από τα ανοίγματα του υπογείου. Τοξωτά ανώφλια και διαζώματα οπτόπλινθων στα πρέκια των παραθύρων. 10

18 ΙΙΙ. ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ ΚΑΙ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΦΕΡΟΝΤΑ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ 3. Ο ΟΡΙΖΟΝΤΙΟΣ ΦΕΡΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ Ο οριζόντιος φέρων οργανισμός αποτελείται από κύριες και δευτερεύουσες δοκούς τις οποίες φέρουν τα υποστυλώματα και οι περιμετρικές τοιχοποιίες Οι δοκοί Σε κάθε όροφο υπάρχουν πέντε κύριες δοκοί («ποταμοί») διατομής 18x25εκ., παράλληλες στην οδό Αβδήρων οι οποίες εισέρχονται στην βόρεια και νότια τοιχοποιία. Οι κύριες δοκοί εδράζονται στα ανακουφιστικά μαξιλάρια και ενώνονται μεταξύ τους με εντορμία στο μέσον κάθε μαξιλαριού (βλ. Εικ. 26, 27), καθώς είναι αδύνατη η κάλυψη της απαιτούμενης απόστασης με ένα συνεχές ξύλο. Στα σημεία εισόδου στις περιμετρικές τοιχοποιίες, οι δοκοί δένονται με μεταλλικές λάμες οι οποίες αγκυρώνονται στην εξωτερική πλευρά της τοιχοποιίας με μεταλλικές κλείδες (Εικ. 31). Αυτό εξασφαλίζει την σύνδεση των πατωμάτων με τις περιμετρικές τοιχοποιίες και συνεπώς τη διαφραγματική λειτουργία του πατώματος. Επιπλέον, λάμες παρατηρήθηκαν σε μερικές από τις κύριες δοκούς του ορόφου, στα σημεία ένωσης τους (εντορμίες) πάνω από τα υποστυλώματα (βλ. Εικ. 28), με σκοπό την λειτουργία τους ως συνεχή στοιχεία. νεται κάθετα στις ζώνες που δημιουργούν οι πέντε κύριες δοκοί. Η ζώνη αυτή υπάρχει μεταξύ του τρίτου και τέταρτου υποστυλώματος κάθε σειράς -μετρώντας τα υποστυλώματα από το νότο προς το βορρά (βλ. Εικ. 29, Σχ. 8). Στη στάθμη του ορόφου υπάρχουν μόνο κύριες δοκοί οι οποίες φέρουν το ξύλινο ταβάνι το οποίο αποτελείται από σανίδια πλάτους 18εκ. και πάχους 2,5εκ. (βλ. Εικ. 30). Εικ. 29: Ενισχυμένη ζώνη δοκών, κάθετη στη διεύθυνση των κύριων δοκών, στο ισόγειο. Στις κύριες δοκούς και κάθετα σε αυτές εδράζονται με παράθεση οι δευτερεύουσες δοκοί («πατόξυλα»), οι οποίες είναι τοποθετημένες περίπου ανά 0,40μ. και έχουν διατομή 20x10εκ. (βλ. Εικ. 26, Σχ. 7). Οι δευτερεύουσες δοκοί εισέρχονται και αυτές στις αντίστοιχες κάθετες σε αυτές τοιχοποιίες, στις εσοχές που προκύπτουν από την απομείωση της λιθοδομής ανά όροφο. Συγκεκριμένα, τα πατόξυλα εδράζονται σε ξυλοδεσιά στο εσωτερικό της τοιχοποιίας και η πλήρωση ανάμεσα στα κενά τους γίνεται με οπτόπλινθο. Επισημαίνεται ότι, στην οροφή της στάθμης του ισογείου δημιουργείται μια ενισχυμένη ζώνη με δοκούς η οποία διαμορφώ - Εικ. 26: Σχέδιο δομής ξύλινου σκελετού δαπέδου ισογείου. Εικ. 27: Ένωση κύριων δοκών πάνω στα «μαξιλάρια» των υποστυλωμάτων. Εικ. 28: Εξασφάλιση σύνδεσης των κύριων δοκών με μεταλλικές λάμες. Εικ. 30: Ξύλινος σκελετός οροφής ορόφου. Εικ. 31: Μεταλλικές λάμες στη σύνδεση των κύριων δοκών με την τοιχοποιία και η αγκύρωση τους με πείρους στην εξωτερική όψη. 11

19 ΙΙΙ. ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ ΚΑΙ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΦΕΡΟΝΤΑ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ 4. ΑΛΛΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 4.1. Η στέγη Η δομή της ξύλινης στέγης όπως αναφέρθηκε δεν είναι εμφανής καθώς κρύβεται από ξύλινο ταβάνωμα κάτι που δυσχέραινε την παρατήρηση και αποτύπωση της. Ωστόσο, στο ταβάνωμα υπάρχει μια μικρή καταπακτή η οποία εξασφαλίζει την πρόσβαση στη στέγη και την επισκεψιμότητα σε αυτήν. Η στέγη είναι τετράριχτη με δύο κορυφές -η διεύθυνση της κορυφογραμμής της είναι παράλληλη στην οδό παρόδου Αβδήρωνκαι αποτελείται εξ ολοκλήρου από ξύλινο σκελετό ο οποίος εδράζεται περιμετρικά, επί της φέρουσας τοιχοποιίας και στις πέντε κύριες δοκούς του ορόφου. Η στέγη είναι αρκετά μεγάλη σε ύψος, 4,80μ. και έχει κλίση 22. Αποτελείται από δύο ζευκτά, τα οποία έχουν διεύθυνση παράλληλη στις κύριες δοκούς, και τέσσερις διαγώνιους άνω μαχιάδες (βλ. Εικ. 32, 36) που μαζί με τον κορφιά διαμορφώνουν τις πέντε ακμές της στέγης. Τα παραπάνω στοιχεία καθώς και κάποιοι ενδιάμεσοι αμείβοντες, φέρουν τις τεγίδες οι οποίες διηκούν περιμετρικά της στέγης ανά 1,60μ. περίπου ενώ από πάνω και κάθετα σε αυτές, υπάρχουν οι επιτεγίδες ανά 0,35μ. που φέρουν το πέτσωμα, πάχους 2,5εκ., το οποίο είναι καλυμμένο με κεραμίδια βυζαντινού τύπου. Τα ζευκτά αποτελούνται από κατακόρυφους ορθοστάτες, διατομής 30x30εκ., οι οποίοι εδράζονται σε δοκούς διατομής 10x20εκ., και από διαγώνιες αντηρίδες (βλ. Εικ. 34). Επιπλέον, υπάρχουν κατακόρυφοι και διαγώνιοι ορθοστάτες που ενισχύουν την στήριξη των μαχιάδων, των ζευκτών καθώς και των τεγίδων. Επισημαίνεται ότι, κάτω από τα σημεία έδρασης των παραπάνω στοιχείων βρίσκονται οι κύριες δοκοί της οροφής του ορόφου. Η βάση της στέγης και ταυτόχρονα οροφή του ορόφου, αποτελείται από τις κύριες δοκίδες ανά 3,50μ. περίπου, κάθετες στην διεύθυνση των κύριων δοκών στις οποίες εδράζονται και από δευτερεύουσες δοκίδες οι οποίες είναι κάθετες στις κύριες δοκίδες και εδράζονται σε αυτές. Από τις δευτερεύουσες δοκίδες στερεώνονται ξύλινοι αναρτήρες που φέρουν πιο μικρές δοκίδες, στις οποίες καρφώνεται το σανίδωμα οροφής, πάχους 2,5εκ.. (βλ. Εικ. 33) Επισημαίνεται ότι, σε ότι αφορά τον σκελετό της στέγης πρόκειται για μια πολύπλοκη κατασκευή με πολλά επί μέρους ξύλινα στοιχεία που τοποθετούνταν κάθε φορά που προέκυπτε μια αστοχία. Οι επεμβάσεις που έγιναν είναι εμφανείς καθώς τα στοιχεία που χρησιμοποιήθηκαν προέρχονται από διαφορετικό είδος ξυλείας. Εικ. 32: Διαγώνιος μαχιάς στέγης. Εικ. 33: Δοκίδες ανάρτησης σανιδώματος. Εικ.34: Εσωτερικές απόψεις στέγης, κεντρικοί ορθοστάτες. Εικ. 35: Εξωτερική όψη στέγης. Εικ. 36: Αξονομετρικό σχέδιο στέγης (σχέδιο Στιβαχτάρη Ηρακλή-Τσετινέ Ειρήνης). 12

20 ΙΙΙ. ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ ΚΑΙ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΦΕΡΟΝΤΑ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ 4.2. Τα κλιμακοστάσια Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, εσωτερικά της καπναποθήκης υπάρχει ένα κεντρικό ξύλινο κλιμακοστάσιο μέσω του οποίου πραγματοποιείται η κατακόρυφη επικοινωνία του κτιρίου (βλ. Εικ. 39, 40) καθώς και ένα δευτερεύον κλιμακοστάσιο στο επίπεδο του μεσοπατώματος που εξασφαλίζει την πρόσβαση σε υπόγειο και ισόγειο (βλ. Εικ. 41). Μια μικρή εσωτερική ξύλινη κλίμακα υπάρχει και στην είσοδο επί της παρόδου Αβδήρων που οδηγεί στο ισόγειο (βλ. Εικ. 37, 38). Το μοναδικό εξωτερικό κλιμακοστάσιο του κτιρίου βρίσκεται στην κεντρική είσοδο του κτιρίου, επί της οδού Αβδήρων και αποτελείται από ολόσωμες πέτρινες βαθμίδες, οι οποίες δε σώζονται σε καλή κατάσταση. τοποθέτηση ξύλινου σανιδώματος, πάνω από τα πατόξυλα. Η κάθε σανίδα έχει διαστάσεις 2,5x18εκ. και μήκος 2,00μ.. Τα κλιμακοστάσια που βρίσκονται στην κεντρική είσοδο της καπναποθήκης και οδηγούν από τη στάθμη εισόδου στο υπερυψωμένο ισόγειο και στο υπόγειο, αποτελούνται από ξύλινες βαθμιδοφόρους διατομής 21,5x11εκ., έχουν πατήματα 32x2,5εκ. και ρίχτια 19εκ.. Μεταξύ των δύο κλιμακοστασίων δεν υπάρχει κουπαστή αλλά τοίχος από οπτόπλινθους- ο οποίος μάλλον είναι μεταγενέστερος. Το κλιμακοστάσιο που χωροθετείται στη βορειοανατολική γωνία του κτιρίου είναι ξύλινο και αποτελείται από ξύλινες βαθμιδοφόρους 21,5x11εκ., έχουν πατήματα 28x2,5εκ. και ρίχτια 18εκ.. Στο σκέλος του κλιμακοστασίου που ενώνει τη στάθμη του μεσοπατώματος με αυτή του ορόφου σώζεται ξύλινη κουπαστή με ορθοστάτες διατομής 5x5εκ.. Τέλος το εσωτερικό κλιμακοστάσιο εισόδου, επί της παρόδου Αβδήρων, αποτελείται από ξύλινες βαθμιδοφόρους διατομής 15x10εκ., έχει πατήματα 28x2,5εκ. και ρίχτια 19εκ. Εικ. 37: Όψεις εσωτερικού κλιμακοστασίου που βρίσκεται στην είσοδο επί της παρόδου Αβδήρων και οδηγεί στο ισόγειο. Εικ. 39: α) Εσωτερική σκάλα, αριστερά: άποψη ισογείου, δεξιά από πάνω: β) άποψη από το πατάρι του ισογείου προς τον όροφο, γ) άποψη ορόφου. Εικ. 40: Εσωτερική σκάλα, αριστερά: α) άποψη από ισόγειο προς μεσοπάτωμα, δεξιά: β) άποψη υπογείου Οι επιστρώσεις των δαπέδων Το δάπεδο του υπογείου είναι στρωμένο με τσιμεντοκονία, ενώ η διαμόρφωση των δαπέδων των υπόλοιπων επιπέδων, γίνεται με την Εικ. 38: Άποψη από το υπόγειο του εσωτερικού κλιμακοστασίου που βρίσκεται στην είσοδο επί της παρόδου Αβδήρων. Εικ. 41: Εσωτερική σκάλα κεντρικής εισόδου, αριστερά: α) άποψη από μεσοπάτωμα προς ισόγειο, δεξιά: β) άποψη υπογείου. 13

21 m m Σχ. 1: Κάτοψη υπογείου ΓΕΙΤΟΝΙΚΗ ΚΑΠΝΑΠΟΘΗΚΗ E B Γ A Δ Δ E ΣΤ B Γ A ΣΤ M III. ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ ΚΑΙ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΦΕΡΟΝΤΑ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ 14

22 m Σχ. 2: Κάτοψη υπογείου - μεσοπατώματος ΓΕΙΤΟΝΙΚΗ ΚΑΠΝΑΠΟΘΗΚΗ E ΣΤ B Γ A Δ Δ E ΣΤ B 2.46 m 2.66 m Γ A M III. ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ ΚΑΙ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΦΕΡΟΝΤΑ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ 15

23 Σχ. 3: Κάτοψη ισογείου ΓΕΙΤΟΝΙΚΗ ΚΑΠΝΑΠΟΘΗΚΗ E B Γ A Γ A Δ Δ E ΣΤ B m 6.80 m m m 4.40 m 3.53 ΣΤ M III. ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ ΚΑΙ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΦΕΡΟΝΤΑ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ 16

24 1.90 III. ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ ΚΑΙ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΦΕΡΟΝΤΑ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ Σχ.4 : Κάτοψη ορόφου E ΣΤ B Γ 6.80 m Γ A 1.63 A 6.30 m 8.60 m Δ Δ E ΣΤ B ΓΕΙΤΟΝΙΚΗ ΚΑΠΝΑΠΟΘΗΚΗ M. 17

25 III. ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ ΚΑΙ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΦΕΡΟΝΤΑ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ Σχ. 5: Κάτοψη δώματος ' ) "'..,... N --1-: lt-±±±:i:i:i:ijjj ::i,... I I I I "Ii r ,' 0 Σχέδιο του Στιβαχτάρη Ηρακλή και της Τσετινέ Ειρήνης

26 III. ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ ΚΑΙ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΦΕΡΟΝΤΑ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ Σχ. 6: Άνοψη στέγης Σχέδιο του Στιβαχτάρη Ηρακλή και της Τσετινέ Ειρήνης 19

27 III. ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ ΚΑΙ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΦΕΡΟΝΤΑ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ Σχ. 7: Οροφή υπογείου M. 20

28 III. ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ ΚΑΙ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΦΕΡΟΝΤΑ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ Σχ8: Οροφή ισογείου - μεσοπατώματος Ισόγειο Μεσοπάτωμα M. 21

29 III. ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ ΚΑΙ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΦΕΡΟΝΤΑ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ Σχ. 9: Τομή A-A μη αρχικά στοιχεία M. 22

30 III. ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ ΚΑΙ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΦΕΡΟΝΤΑ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ Σχ. 10: Τομή B-B M. 23

31 III. ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ ΚΑΙ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΦΕΡΟΝΤΑ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ Σχ. 11: Τομή Γ-Γ M. 24

32 III. ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ ΚΑΙ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΦΕΡΟΝΤΑ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ Σχ. 12: Τομή Δ-Δ μη αρχικά στοιχεία M. 25

33 III. ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ ΚΑΙ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΦΕΡΟΝΤΑ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ Σχ. 13: Τομή E-E M. 26

34 III. ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ ΚΑΙ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΦΕΡΟΝΤΑ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ Σχ. 14: Τομή ΣΤ-ΣΤ M. 27

35 III. ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ ΚΑΙ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΦΕΡΟΝΤΑ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ Σχ. 15: Τομές στέγης Toµ A-AIK)dµaKa 1:75 7t TCTW a AKUaT' a a Toµ B-BIK:\lµaKa 1:75 7t TCTW a AKUaT' a Σχέδιο του Στιβαχτάρη Ηρακλή και της Τσετινέ Ειρήνης OT 28

36 ΙV. ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΙV. ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ Το κτίριο στο σύνολό του είναι σε σχετικά καλή κατάσταση διατήρησης και δεν παρουσιάζει εκτεταμένα προβλήματα φθοράς. Γενικά, παρουσιάζει ελάχιστες ρηγματώσεις στα στοιχεία του φέροντος οργανισμού και τοπική φθορά τοιχοποιιών λόγω υγρασίας. Ωστόσο αρκετά προβλήματα δημιουργήθηκαν στον ξύλινο σκελετό της στέγης και των δαπέδων λόγω της πυρκαγιάς που ξέσπασε στην διπλανή καπναποθήκη, η οποία εξαπλώθηκε στο υπό μελέτη κτίριο και προκάλεσε κενά στην στέγη και συνεπώς εισροή όμβριων νερών. Επισημαίνεται ότι, η παρατήρηση της εξωτερικής όψης της νότιας τοιχοποιίας δεν ήταν δυνατή λόγω έλλειψης πρόσβασης σε αυτήν και για αυτό τον λόγο δεν γίνεται παρακάτω κάποια αναφορά στην παθολογία της. Αναλυτικά, οι παράγοντες που συνετέλεσαν στην εξέλιξη των αλλοιώσεων είναι: Μηχανικοί (Κόπωση, μακροχρόνιες δράσεις) Κλιματικοί (Θερμοκρασία, βροχή, αέρας, χιόνι, ηλιακή ακτινοβολία) Περιβαλλοντικοί (Ατμοσφαιρική ρύπανση) Ζωικοί (έντομα) Φυτικοί (Βακτήρια, μύκητες) βιολογικές επικαθήσεις Εξωγενείς (πυρκαγιά στο διπλανό κτίριο, σφράγιση όλων των ανοιγμάτων) 1. ΥΓΡΑΣΙΑ Έντονα είναι τα προβλήματα υγρασίας που παρουσιάζονται στο κτίριο και μπορούν να ομαδοποιηθούν σε δύο κατηγορίες: Υγρασία εδάφους Υγρασία λόγω κλιματολογικών συνθηκών (βροχής) α) Υγρασία εδάφους Γενικώς δεν παρατηρούνται σοβαρά προβλήματα από την ανερχό - μενη υγρασία του εδάφους. Το πρόβλημα εντοπίζεται περισσότερο στις τοιχοποιίες του υπογείου οι οποίες έχουν προσβληθεί από υγρασία εδάφους, οφειλόμενη στην τριχοειδή αγωγιμότητα των δομικών υλικών και η παρουσία της είναι έκδηλη τόσο από την αποπνικτική ατμόσφαιρα, όσο και από τις φθορές που εμφανίζονται στους τοίχους και στο δάπεδο από τσιμεντοκονία (βλ Εικ. 42). Το φαινόμενο αυτό, ενισχύει το γεγονός ότι εδώ και πολλά χρόνια έχουν σφραγιστεί όλα τα ανοίγματα του κτιρίου με αποτέλεσμα να μην εισέρχεται φως και αέρας στο κτίριο. Στο υπόγειο, τα επιχρίσματα στην βάση των τοίχων έχουν καταστραφεί μέχρι ένα ύψος με αποτέλεσμα την αποκάλυψη της δομής της τοιχοποιίας, ενώ αποκολλήσεις, φουσκώματα και απολεπίσεις παρατηρούνται και σε ψηλότερα σημεία. Η παρουσία της ανερχόμενης υγρασίας είναι έκδηλη και στις εξωτερικές όψεις, ιδιαίτερα στην βόρεια και ανατολική, όπου εκτός από μούχλα έχουν αναπτυχθεί βρύα και λειχήνες στη λιθοδομή κάτω από τις ποδιές των παραθύρων (βλ Εικ. 43, 44). Ο ξύλινος σκελετός διατηρείται σε σχετικά καλή κατάσταση ακόμη και στο υπόγειο. Σημαντικό είναι το γεγονός ότι τα υποστυλώματα του υπογείου εδράζονται σε μονόλιθους με αποτέλεσμα να έχουν προστατευθεί από την ανερχόμενη υγρασία εδάφους β) Υγρασία λόγω κλιματολογικών συνθηκών Η υγρασία λόγω βροχής ή λιώσιμο του χιονιού μπορεί να προσβάλλει τις οριζόντιες απολήξεις του κτίσματος (δώμα, στέγη) ή λόγω συνδυασμού και αέρα τα κατακόρυφα τοιχώματα. Εσωτερικά, υγρασία παρατηρείται κυρίως στον βόρειο και νότιο τοίχο της καπναποθήκης. Ειδικά στη νότια όψη το φαινόμενο είναι έντονο καθώς δεν την βλέπει καθόλου ο ήλιος. Επιπλέον, υπάρχουν κάποιες περιπτώσεις, όπως για παράδειγμα στον βόρειο τοίχο, όπου είναι εμφανής η σχετική αποσάθρωση των συνδετικών κονιαμάτων της τοιχοποιίας κάτω από τις ποδιές των παραθύρων ως αποτέλε - Εικ. 42: Υγρασία στο δάπεδο και στις τοιχοποιίες του υπογείου. Εικ. 43: Παρουσία μούχλας και βρύων στη βόρεια όψη. Εικ. 45: Υγρασία και μούχλα στη βόρεια όψη του κτιρίου. Εικ. 44: Ανάπτυξη βλάστησης στα κατώφλια των ανοιγμάτων του υπογείου στην ανατολική όψη. 29

37 ΙV. ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ σμα της εισόδου του νερού της βροχής. Βεβαίως αυτές οι περιπτώσεις δεν είναι πολλές καθώς τα περισσότερα ανοίγματα είναι χτισμένα. Εξωτερικά παρατηρούνται αρκετές φθορές από την υγρασία λόγω βροχής, ιδιαίτερα στην βόρεια και ανατολική όψη όπου εμφανείς είναι οι αποκολλήσεις του επιχρίσματος και του γύψινου διακόσμου σε διάφορα σημεία. Συγκεκριμένα στην βόρεια όψη σε όλο το ύψος της είναι έντονη η παρουσία μούχλας εξ αιτίας και της ατμοσφαιρικής ρύπανσης (βλ Εικ. 45). Επίσης, έντονο πρόβλημα αποσάθρωσης υπάρχει και στους ψευδοπεσσούς της ανατολικής όψης (βλ Εικ. 46). Υγρασία παρατηρείται και κάτω από τη στέγη σε όλες τις πλευρές της καπναποθήκης. Επιπλέον, μέσω των κενών που υπάρχουν ανάμεσα στα κεραμίδια αλλά και των καταστροφών που προκλήθηκαν στη στέγη από την πυρκαγιά του διπλανού κτιρίου, περνάνε τα όμβρια ύδατα και εισχωρούν στο εσωτερικό του κτιρίου. Τα παραπάνω έχουν ως αποτέλεσμα και την προσβολή των ξύλινων στοιχείων της στέγης και των δαπέδων από υγρασία. Το φαινόμενο είναι πιο έντονο στη στάθμη του ορόφου όπου εμφανής είναι η υγρασία στο σανίδωμα του δαπέδου (βλ Εικ. 47) το οποίο παρουσιάζει σημειακά και κάποια βύθιση. Προβλήματα υγρασίας παρουσιάζονται και στο δάπεδο του παταριού (βλ Εικ. 48) ενώ και στο ισόγειο το σανίδωμα του δαπέδου εμφανίζει οπές από σαράκι και σημάδια από γήρανση και υγρασία (βλ Εικ. 49). Γενικά, ο ξύλινος σκελετός του πατώματος διατηρείται σε μέτρια κατάσταση, καθώς παρουσιάζονται ρωγμές σε κάποιες από τις κύριες δοκούς και τα υποστυλώματα (βλ. Εικ. 61) και κάποια από τα υποστυλώματα εμφανίζουν καμπύλωση, η οποία όμως μπορεί να υπήρχε εξαρχής (βλ. Εικ. 62). Σε ότι αφορά την στέγη, παρατηρήθηκε ότι έχει υποστεί αρκετές επιδιορθώσεις και ενισχύσεις (βλ Εικ. 50), πιθανόν μετά τα προβλήματα που δημιούργησε η φωτιά. Ωστόσο, συνεχίζει να μην βρίσκεται σε καλή κατάσταση λόγω της συνεχούς εισροής ομβρίων υδάτων και σε κάποια σημεία το ταβάνωμα έχει καταρρεύσει (βλ Εικ. 51). Επιπλέον, μέσω εξωτερικής παρατήρησης της στέγης έγινε αντιληπτό ότι παρουσιάζει και προβλήματα βύθισης. 2. ΡΗΓΜΑΤΩΣΕΙΣ Μέσω παρατήρησης, προκύπτει ότι η περιμετρική τοιχοποιία δεν παρουσιάζει ρωγμές. Εξωτερικά, εντοπίζονται κάποιες ρωγμές στο επίπεδο του γείσου της στέγης (βλ Εικ. 55) και στα γείσα των ψευδοπεσσών (βλ Εικ. 54). Επιφανειακές ρωγμές παρατηρούνται, επίσης στα υπέρθυρα και στις ποδιές των ανοιγμάτων, οι οποίες εμφανίζονται κυρίως στο βόρειο τοίχο τη καπναποθήκης. Οι ρωγμές συνοδεύονται με αποσάθρωση του επιχρίσματος στις παραστάδες των παραθύρων και στις γραμμικές ταινίες που διαχωρίζουν τις στάθμες των πατωμάτων, κυρίως στο βόρειο τοίχο της καπναποθήκης. Εσωτερικά, ρωγμές υπάρχουν στα σημεία ένωσης των κάθετων διαχωριστικών τοίχων του μεσοπατώματος με την ανατολική τοιχοποιία, προφανώς λόγω κακοτεχνίας στα συγκεκριμένα σημεία (βλ Εικ. 53), καθώς και στις εσωτερικές τοιχοποιίες από οπτοπλινθοδομή του εξώστη και του μεσοπατώματος (βλ Εικ. 56, 57). Σε ότι αφορά τα ανοίγματα, ρωγμές εντοπίστηκαν μόνο στα υπέρθυρα των ανοιγμάτων που βρίσκονται πίσω από το κεντρικό κλιμακοστάσιο στην ανατολική τοιχοποιία (βλ Εικ. 52). 3. ΦΘΟΡΕΣ Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, αρκετές φθορές προκλήθηκαν στο κτίριο από την πυρκαγιά που ξέσπασε στην διπλανή καπναποθήκη. Συγκεκριμένα, η νότια πλευρά είναι ιδιαιτέρως καταπονημένη και φέρει ίχνη από φωτιά. Έντονα είναι τα ίχνη στο σημείο που συνέδεε την υπό μελέτη καπναποθήκη με τη γειτονική της, στη στάθμη του ορόφου (βλ Εικ. 63). Εικ. 46: Αποσάθρωση ψευδοπεσσών ανατολικής όψης. Από πάνω: Εικ. 47: Υγρασία στο δάπεδο του ορόφου. Εικ. 48: Υγρασία στο δάπεδο του παταριού. Εικ. 49: φθορές στο δάπεδο του ισογείου. Εικ. 50: Απόψεις μεταγενέστερων ξύλινων στοιχείων που χρησιμοποιήθηκαν για επιδιορθώσεις και ενίσχυση της στέγης. Εικ. 51: Κατάρρευση τμήματος της οροφής του ορόφου. 30

38 ΙV. ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ Σε ότι αφορά τα κλιμακοστάσια, στα περισσότερα δε σώζονται οι κουπαστές και οι ορθοστάτες και κάποια από τα πατήματα τους είναι σπασμένα ή με έντονα προβλήματα φθοράς, κάτι που καθιστά επικίνδυνη την κίνηση σε αυτά (βλ Εικ. 58). Επίσης στο εσωτερικό κλιμακοστάσιο της δευτερεύουσας εισόδου στο ισόγειο του κτιρίου, έχουν σχεδόν καταρρεύσει οι τοιχοποιίες από οπτοπλινθοδομή που βρίσκονται εκατέρωθεν της κλίμακας (βλ Εικ. 59). Τέλος, έχει καταρρεύσει και ένα μέρος τοιχοποιίας από οπτοπλινθοδομή που βρίσκεται κάτω από το πατάρι του ισογείου, δίπλα από την είσοδο του κλιμακοστασίου που οδηγεί στο μεσοπάτωμα (βλ Εικ. 60). Εικ.52: Επιφανειακή ρωγμή στα παράθυρα της ανατολικής όψης, πίσω από το κεντρικό κλιμακοστάσιο. Εικ.53: Ρηγματώσεις στην ένωση της εσωτερικής τοιχοποιίας του μεσοπατώματος με την ανατολική εξωτερική τοιχοποιία. Εικ.54: Ρωγμές στο γείσο του ψευδοπεσσού της δυτικής όψης. Εικ.55: Ρηγματώσεις στο γείσο της στέγης στην ανατολική όψη του κτιρίου. Εικ.56, 57: Ρηγματώσεις των εσωτερικών τοιχοποιιών του εξώστη (πάνω) και του μεσοπατώματος (κάτω). Εικ.58, 59: πάνω: Φθορές στις κουπαστές και στα πατήματα των κλιμακοστασίων, κάτω: Κατάρρευση τοιχοποιίας στην κλίμακα της βόρειας όψης. Εικ.60: Κατάρρευση τοιχοποιίας κάτω από τον εξώστη του ισογείου. Εικ.61: Ρωγμή σε ξύλινο υποστύλωμα του ισογείου. Εικ.62: Καμπύλωση ξύλινου υποστυλώματος στο ισόγειο. Εικ.63: Ίχνη πυρκαγιάς σε πόρτα του ορόφου που ένωνε το κτίριο με την διπλανή καπναποθήκη. 31

39 V. ΦΥΣΙΚΑ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΔΟΜΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ V. ΦΥΣΙΚΑ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΔΟΜΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ 1. ΑΝΤΟΧΕΣ ΥΛΙΚΩΝ & ΜΗΧΑΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΔΟΜΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ 1.1. Πειραματικός προσδιορισμός μηχανικών χαρακτηριστικών δομικών στοιχείων Σύμφωνα με τους Ευρωκώδικες, όσον αφορά την αποκατάσταση και ενίσχυση κτιρίων που έχουν υποστεί βλάβες, οι απαραίτητες μετρήσεις και έλεγχοι μπορούν να πραγματοποιηθούν, είτε επί τόπου, είτε στο εργαστήριο. Η επιλογή των ελέγχων εξαρτάται τελικά από το υπό εξέταση κτίριο. Οι έλεγχοι αποσκοπούν κυρίως στην εκτίμηση αντοχής των δομικών υλικών και στον προσδιορισμό περιοχών που χαρακτηρίζονται από μεγάλη διαπερατότητα, ρηγματώσεις, αποφλοιώσεις και μειωμένη πυκνότητα. Για την εκτίμηση της θλιπτικής και εφελκυστικής αντοχής της φέρουσας τοιχοποιίας, αρχικά έγινε προσδιορισμός των μηχανικών χαρακτηριστικών της με πειραματικές μεθόδους. Πιο συγκεκριμένα, συλλέχθηκαν δείγματα των δομικών υλικών (πλίνθοι, κονιάματα) που συνθέτουν την τοιχοποιία και στη συνέχεια εξήχθησαν αποτελέσματα με τα μηχανικά χαρακτηριστικά των συγκεκριμένων δειγμάτων. Σε ότι αφορά τις λίθους της τοιχοποιίας, δεν ήταν δυνατή η λήψη δειγμάτων και η διεξαγωγή εργαστηριακών ελέγχων, συνεπώς η εκτίμηση της θλιπτικής αντοχής των λίθων έγινε μέσω της βιβλιογραφίας. Ακολουθήθηκε τυποποιημένη μέθοδος λήψης των δειγμάτων, καταγραφής και τεκμηρίωσης καθώς και δοκιμών ελέγχου. Οι θέσεις δειγματοληψίας επιλέχθηκαν με στόχο να παρθεί επαρκές και αντιπροσωπευτικό υλικό δειγμάτων, με βασικό κριτήριο να μην προκληθούν καταστροφές στο κτίριο. Έτσι, τα δείγματα που επιλέχθηκαν ήταν οπτόπλινθοι οι οποίοι ήταν έτοιμοι να αποκολληθούν από την τοιχοποιίας ή είχαν ήδη αποκολληθεί. Επιπλέον, δόθηκε ιδιαίτερη προσοχή να επιλεχθούν δείγματα κατά το δυνατόν μη αποσαθρωμένα, μη αλλοιωμένα και καθαρά από μικροοργανισμούς. Τα δείγματα πάρθηκαν από δυο διαφορετικές τοιχοποιίες του ισογείου. Το πρώτο δείγμα είναι από την εξωτερική βόρεια τοιχοποιία του κτιρίου (βλ. Εικ. 64), και το δεύτερο δείγμα βρέθηκε στο δάπεδο, αποκολλημένο από τον εσωτερικό τοίχο του ισογείου που είναι παράλληλος στην ανατολική εξωτερική τοιχοποιία και βρίσκεται κάτω από το πατάρι (βλ. Εικ. 65). Στη συνέχεια, τα δείγματα μεταφέρθηκαν στο Εργαστήριο Δομικών Υλικών του Α.Π.Θ. για την διεξαγωγή των εργαστηριακών ελέγχων. Στην παρακάτω σελίδα παρατίθενται οι καρτέλες που έγιναν για κάθε δείγμα πλίνθου με τα απαραίτητα στοιχεία λήψης του δείγματος. Εικ.66: Όψεις του Δείγματος Πλίνθος Για την εκτίμηση των ιδιοτήτων των οπτόπλινθων λήφθηκαν δείγματα από το κτίριο και έγιναν εργαστηριακοί έλεγχοι. Εικ.64: Σημείο λήψης πρώτου δείγματος οπτόπλινθου από την εξωτερική τοιχοποιία της βόρειας όψης. Εικ.65: Σημείο λήψης δεύτερου δείγματος οπτόπλινθου από την εσωτερική τοιχοποιία του μεσοπατώματος. Εικ.67: Όψεις του Δείγματος 2. 32

40 V. ΦΥΣΙΚΑ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΔΟΜΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ Μνημείο Καπναποθήκη επί της οδού Αβδήρων 50 στην Ξάνθη Μνημείο Καπναποθήκη επί της οδού Αβδήρων 50 στην Ξάνθη Κωδικός Αριθμός του Δείγματος Δείγμα 1 Κωδικός Αριθμός του Δείγματος Δείγμα 2 Ημερομηνία της Δειγματοληψίας 28/3/2016 Ημερομηνία της Δειγματοληψίας 28/3/2016 Τοπικές Καιρικές Συνθήκες Τύπος Δείγματος (κονίαμα, πέτρα, τούβλο) Συννεφιά, 16ºC, μεγάλα επίπεδα υγρασίας, εσωτερικές θερμοκρασίες μη θερμαινόμενου χώρου με σφραγισμένα ανοίγματα Οπτόπλινθος Τοπικές Καιρικές Συνθήκες Τύπος Δείγματος (κονίαμα, πέτρα, τούβλο) Συννεφιά, 16ºC, μεγάλα επίπεδα υγρασίας, εσωτερικές θερμοκρασίες μη θερμαινόμενου χώρου με σφραγισμένα ανοίγματα Οπτόπλινθος Περιοχή Δειγματοληψίας (ύψος, εσωτερικό / εξωτερικο,προσανατολισμός) Το δείγμα πάρθηκε από την εξωτερική βόρεια τοιχοποιία, σε ύψος 70εκ. περίπου από τη στάθμη δαπέδου του ισογείου. Περιοχή Δειγματοληψίας (ύψος, εσωτερικό / εξωτερικο, προσανατολισμός) Το δείγμα βρέθηκε στο δάπεδο, αποκολλημένο από εσωτερική τοιχοποιία. Επαφή με άλλα Υλικά Με κονίαμα δόμησης Επαφή με άλλα Υλικά Με κονίαμα δόμησης Στοιχεία Τοιχοποιίας (πάτωμα, τόξο, στύλοι τοιχοποιίας) Εξωτερική τοιχοποιία, λιθοδομή με διαζώματα από οπτόπλινθο Στοιχεία Τοιχοποιίας (πάτωμα, τόξο, στύλοι τοιχοποιίας) Εσωτερική τοιχοποιία, οπτοπλινθοδομή Τρόπος Δειγματοληψίας (σφυρί, σμίλη/σπάτουλα, κατσαβίδια, μαχαίρια, άλλο) Με καλέμι και σφυρί Τρόπος Δειγματοληψίας (σφυρί, σμίλη/σπάτουλα, κατσαβίδια, μαχαίρια, άλλο) Με καλέμι και σφυρί Ιστορική περίοδος Νεότερη, τέλη του 19 ου αι. Ιστορική περίοδος Νεότερη, τέλη του 19 ου αι. Περιγραφή της δειγματοληπτικής περιοχής (στάδιο παθολογίας) Μικρά επίπεδα υγρασίας Περιγραφή της δειγματοληπτικής περιοχής (στάδιο παθολογίας) Υψηλά επίπεδα υγρασίας Περιγραφή της γειτονικής περιοχής Περιγραφή του δείγματος βάση οπτικών παρατηρήσεων (σχήμα, μορφολογία, ιδανικό μέγεθος για κονιάματα gr και για στερεά υλικά και για υλικά σε μορφή σκόνης) Μη εμφανή σημάδια παθολογίας Ίχνη κονιάματος δόμησης, μικρορωγμές, απώλεια υλικού, ανώμαλη επιφάνεια (όχι επίπεδη) Περιγραφή της γειτονικής περιοχής Περιγραφή του δείγματος βάση οπτικών παρατηρήσεων (σχήμα, μορφολογία, ιδανικό μέγεθος για κονιάματα gr και για στερεά υλικά και για υλικά σε μορφή σκόνης) Εκτεθειμένη σε εξωτερικές περιβαλλοντικές συνθήκες (υγρασία, ηλιακή ακτινοβολία, καταστροφή από πυρκαγιά) Κονίαμα δόμησης στη σκάφη, αλλοίωση γεωμετρίας, ύπαρξη αλάτων, υγρασία, μούχλα) Τύπος τοιχοποιίας Λιθοδομή με διαζώματα οπτόπλινθου Τύπος τοιχοποιίας Οπτοπλινθοδομή Πιν. 1 : Στοιχεία δειγματοληψίας του Δείγματος 1 πλίνθου. Πιν. 2 : Στοιχεία δειγματοληψίας του Δείγματος 2 πλίνθου. 33

41 V. ΦΥΣΙΚΑ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΔΟΜΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ Έλεγχοι Για τον προσδιορισμό των φυσικών και μηχανικών ιδιοτήτων των οπτόπλινθων πραγματοποιήθηκαν οι ακόλουθοι έλεγχοι-μετρήσεις: Διαστάσεις - Βάρος Δείγμα 1 Δείγμα 2 Θέση σκάφης κεντρική κεντρική Βάθος σκάφης 1,70 cm 1,70 Πλάτος σκάφης 5,00 cm 4,80 cm Μήκος σκάφης 13,50 cm 12,70 cm Διαστάσεις πλίνθου (μ x π x υ) 21,50x10,0x5,00 cm 20,70 x 9,80 x 5,00 cm Βάρος 1.614,45 gr 1.397,46 gr Πιν. 3 : Μετρήσεις διαστάσεων και βάρους δειγμάτων πλίνθων. Προσδιορισμός μηχανικών ιδιοτήτων- Αντοχή σε θλίψη Ο έλεγχος της θλιπτικής αντοχής πραγματοποιήθηκε αφότου οι επιφάνειες φόρτισης προετοιμάστηκαν κατάλληλα. Συγκεκριμένα, γεμίστηκε το κενό της σκάφης τους με γύψο, ενώ ένα λεπτό στρώμα γύψου επιστρώθηκε επιπλέον στις δυο επιφάνειες άσκησης του φορτίου, ώστε να επιπεδοποιηθεί η επιφάνεια (βλ. Εικ. 69). Κατά την δοκιμή σε θλίψη μετρήθηκε η δύναμη θραύσης που ασκήθηκε από το εργαστηριακό μηχάνημα η οποία μετατράπηκε σε θλιπτική αντοχή. Επισημαίνεται ότι, το δείγμα Νο1 άρχισε να παρουσιάζει ρωγμές κατά την επιβολή δύναμης 20Tn ενώ τελικά αστόχησε στους 33Tn. Από την άλλη, το δείγμα Νο2 αστόχησε αρκετά νωρίς, για δύναμη φορτίου 20Tn. Το γεγονός αυτό ήταν αναμενόμενο καθώς το δεύτερο δείγμα είχε μεγάλο ποσοστό υγρασίας και μετά θραύση αποκαλύφθηκε ότι είχε αποσαθρωθεί εσωτερικά. Τελικά, με βάση τον παραπάνω πίνακα, λήφθηκε μέση θλιπτική αντοχή πλίνθου 12MPa Κονίαμα Για την εκτίμηση των ιδιοτήτων των κονιαμάτων συγκεντρώθηκαν δείγματα από τρία σημεία του κτιρίου και έγιναν οι απαραίτητοι εργαστηριακοί έλεγχοι. Συγκεκριμένα, τα δείγματα προς εξέταση ήταν: Δείγμα 1, Κονίαμα δόμησης τοιχοποιίας από πλινθοδομή Δείγμα 2, Κονίαμα δόμησης τοιχοποιίας από λιθοδομή Δείγμα 3, Κονίαμα δόμησης τοιχοποιίας από λιθοδομή Παρακάτω παρατίθενται οι καρτέλες που έγιναν για κάθε δείγμα κονιάματος με τα απαραίτητα στοιχεία λήψης του δείγματος. Εικ.68: Μέτρηση βάρους δειγμάτων. Εικ.70: Δοκιμή σε θλίψη του Δείγματος 1. Δείγμα Φορτίο θραύσης (ΚΝ) Τάση θραύσης σθ (MPa) 1 323,73 15, ,2 9,67 Πιν. 4 : Αποτελέσματα ελέγχου θλιπτικής αντοχής πλίνθων. Εικ.69: Γέμισμα σκάφης οπτόπλινθων με γύψο για την δοκιμή σε θλίψη. Εικ.71: Δοκιμή σε θλίψη του Δείγματος 2. 34

42 V. ΦΥΣΙΚΑ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΔΟΜΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΚΑΡΤΑ ΤΥΠΟΥ- ΚΟΝΙΑΜΑ Μνημείο: Κωδικός αριθμός κονιάματος: Νο 1 Ημερομηνία δειγματοληψίας: 29/3/2016 Καπναποθήκη επί της οδού Αβδήρων 50 στην Ξάνθη ΚΑΡΤΑ ΤΥΠΟΥ- ΚΟΝΙΑΜΑ Μνημείο: Κωδικός αριθμός κονιάματος: Νο 2 Ημερομηνία δειγματοληψίας: 29/3/2016 Καπναποθήκη επί της οδού Αβδήρων 50 στην Ξάνθη Καιρικές συνθήκες(θερμοκρασία, υγρασία): Είδος κονιάματος (δόμησης, επίχρισμα, επίστρωση, πλήρωση, άλλο): Συννεφιά, 16ºC, μεγάλα επίπεδα υγρασίας, εσωτερικές θερμοκρασίες μη θερμαινόμενου χώρου με σφραγισμένα ανοίγματα Δόμησης Καιρικές συνθήκες(θερμοκρασία, υγρασία): Είδος κονιάματος (δόμησης, επίχρισμα, επίστρωση, πλήρωση, άλλο): Συννεφιά, 16ºC, μεγάλα επίπεδα υγρασίας, εσωτερικές θερμοκρασίες μη θερμαινόμενου χώρου με σφραγισμένα ανοίγματα Δόμησης Θέση δειγματοληψίας (ύψος από το έδαφος, οριζόντιο/κάθετο, εσωτερικό εξωτερικό, προσανατολισμός, βάθος που πάρθηκε, με επίχρισμα, κάτοψη/όψη): Εξωτερική τοιχοποιία στην βόρεια πλευρά του κτιρίου. Το βάθος το οποίο πάρθηκε ήταν περίπου 10cm από την επιφάνεια του τοίχου και το ύψος από το δάπεδο του ισογείου περίπου 0,70m. Θέση δειγματοληψίας (ύψος από το έδαφος, οριζόντιο/κάθετο, εσωτερικό εξωτερικό, προσανατολισμός, βάθος που πάρθηκε, με επίχρισμα, κάτοψη/όψη): Εξωτερική τοιχοποιία στη νότια πλευρά του κτιρίου. Το βάθος το οποίο πάρθηκε ήταν περίπου 3cm από την επιφάνεια του τοίχου και το ύψος από το δάπεδο του υπογείου περίπου 0,80m. Επαφή με πλίνθο ( πλίνθο, λίθο, μέταλλο, άλλο): Με πλίνθο Επαφή με πλίνθο ( πλίνθο, λίθο, μέταλλο, άλλο): Με λίθο Στοιχείο κατασκευής (τοιχοποιία, καμάρα, παραστάδα, πεσσός, οροφή, τόξο, άλλο ): Τοιχοποιία Στοιχείο κατασκευής (τοιχοποιία, καμάρα, παραστάδα, πεσσός, οροφή, τόξο, άλλο ): Τοιχοποιία Τρόπος δειγματοληψίας (καλέμι, χέρι, καροτιέρα, άλλο): Ιστορική περίοδος (Παλαιοχριστιανική, Πρωτοβυζαντινή, Μεσοβυζαντινή, Μεταβυζαντινή, Οθωμανική, Νεότερη): Με καλέμι και σφυρί Νεότερη, τέλη του 19ου αι. Περιγραφή περιοχής δειγματοληψίας (βλάβες, φθορές): Μέτρια επίπεδα υγρασίας Τρόπος δειγματοληψίας (καλέμι, χέρι, καροτιέρα, άλλο): Ιστορική περίοδος (Παλαιοχριστιανική, Πρωτοβυζαντινή, Μεσοβυζαντινή, Μεταβυζαντινή, Οθωμανική, Νεότερη): Με καλέμι και σφυρί Νεότερη, τέλη του 19ου αι. Περιγραφή περιοχής δειγματοληψίας (βλάβες, φθορές): Υψηλά επίπεδα υγρασίας Περιγραφή δείγματος (απαιτείται γρ δείγματος στο οποίο να συμπεριλαμβάνεται συμπαγές δείγμα τουλάχιστον 4x4x4cm): Διαστάσεις δείγματος 4,1x4,9 (cm) h=2,4 (cm) Περιγραφή δείγματος (απαιτείται γρ δείγματος στο οποίο να συμπεριλαμβάνεται συμπαγές δείγμα τουλάχιστον 4x4x4cm): Διαστάσεις δείγματος 7,0x4,8 (cm) h=3,1 (cm) Τρόπος δόμησης τοιχοποιίας Λιθοδομή με διαζώματα από οπτόπλινθο Τρόπος δόμησης τοιχοποιίας Λιθοδομή Παρατηρήσεις: Η λήψη έγινε από οπή που υπήρχε ήδη στη τοιχοποιία Παρατηρήσεις: Η συγκεκριμένη τοιχοποιία από την οποία έγινε η λήψη του δοκιμίου έχει προβλήματα ανερχόμενης υγρασίας και δεν την βλέπει καθόλου ο ήλιος Πιν. 5 : Στοιχεία δειγματοληψίας δείγματος Νο1 κονιάματος. Πιν. 6 : Στοιχεία δειγματοληψίας δείγματος Νο2 κονιάματος. 35

43 V. ΦΥΣΙΚΑ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΔΟΜΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΚΑΡΤΑ ΤΥΠΟΥ- ΚΟΝΙΑΜΑ Μνημείο: Καπναποθήκη επί της οδού Αβδήρων 50 στην Ξάνθη Κωδικός αριθμός κονιάματος: Νο 3 Ημερομηνία δειγματοληψίας: 29/3/2016 Εικ.72: Δείγματα κονιαμάτων προς έλεγχο (Νο1, Νο2, Νο3). Καιρικές συνθήκες(θερμοκρασία, υγρασία): Είδος κονιάματος (δόμησης, επίχρισμα, επίστρωση, πλήρωση, άλλο): Συννεφιά, 16ºC, μεγάλα επίπεδα υγρασίας, εσωτερικές θερμοκρασίες μη θερμαινόμενου χώρου με σφραγισμένα ανοίγματα Δόμησης Εικ.73: Προετοιμασία των δειγμάτων για τη διεξαγωγή του ελέγχου της θλιπτικής αντοχής. Θέση δειγματοληψίας (ύψος από το έδαφος, οριζόντιο/κάθετο, εσωτερικό εξωτερικό, προσανατολισμός, βάθος που πάρθηκε, με επίχρισμα, κάτοψη/όψη): Εξωτερική τοιχοποιία στη βόρεια πλευρά του κτιρίου. Το βάθος το οποίο πάρθηκε ήταν περίπου 3cm από την επιφάνεια του τοίχου και το ύψος από το δάπεδο του υπογείου περίπου 1,85m. Επαφή με πλίνθο ( πλίνθο, λίθο, μέταλλο, άλλο): Στοιχείο κατασκευής (τοιχοποιία, καμάρα, παραστάδα, πεσσός, οροφή, τόξο, άλλο ): Με λίθο Τοιχοποιία Εικ.74: Αστοχία του δείγματος Νο1 κατά την διαμόρφωση του πριν τη δοκιμή της αντοχής. Εικ.75: Τα δείγματα Νο2 και Νο3 πριν την εφαρμογή του θλιπτικού φορτίου. Τρόπος δειγματοληψίας (καλέμι, χέρι, καροτιέρα, άλλο): Με καλέμι και σφυρί Ιστορική περίοδος (Παλαιοχριστιανική, Πρωτοβυζαντινή, Μεσοβυζαντινή, Μεταβυζαντινή, Οθωμανική, Νεότερη): Νεότερη, τέλη του 19ου αι. Περιγραφή περιοχής δειγματοληψίας (βλάβες, φθορές): Υψηλά επίπεδα υγρασίας Περιγραφή δείγματος (απαιτείται γρ δείγματος στο οποίο να συμπεριλαμβάνεται συμπαγές δείγμα τουλάχιστον 4x4x4cm): Διαστάσεις δείγματος 5,7x4,1 (cm) h=2,5 (cm) Τρόπος δόμησης τοιχοποιίας Λιθοδομή Παρατηρήσεις: Πιν. 7 : Στοιχεία δειγματοληψίας δείγματος Νο3 κονιάματος. Οι τοιχοποιία είναι βορινή και έχουν καταρρεύσει τα επιχρίσματα λόγω υγρασίας Εικ.76: Διεξαγωγή ελέγχου θλιπτικής αντοχής. Εικ.77: Η αστοχία των δειγμάτων μετά την εφαρμογή του θλιπτικού φορτίου. 36

44 V. ΦΥΣΙΚΑ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΔΟΜΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ Τα δείγματα παραδόθηκαν στο Εργαστήριο Δομικών Υλικών του Α.Π.Θ. όπου έγιναν οι δοκιμές για τον προσδιορισμό του πορώδους, του ειδικού τους βάρους, της θλιπτικής αντοχής και της μικροσκοπικής τους ανάλυσης. Οι έλεγχοι αυτοί με τα αντίστοιχα αποτελέσματα περιγράφονται παρακάτω. Πορώδες - απορροφητική ικανότητα - ειδική βαρύτητα Για τον προσδιορισμό του πορώδους, της απορροφητικής ικανότητας και της ειδικής βαρύτητας του κονιάματος, λαμβάνεται ένα δείγμα διαστάσεων περίπου 4x4cm. Αρχικά, ξηραίνονται τα δείγματα στο φούρνο για 24 ώρες. Μόλις βγούνε από τον φούρνο προσδιορίζεται το ξηρό τους βάρος ΒΞ. Στη συνέχεια τα δείγματα μπαίνουν σε δοχείο με κενό αέρος για δύο ώρες. Έτσι, απομακρύνεται ο αέρας από τους πόρους των δειγμάτων. Μετά το δοχείο γεμίζει με νερό και τα δείγματα μένουν εκεί για 24 ώρες. Οι πόροι των δειγμάτων λοιπόν γεμίζουν με νερό. Με την παρέλευση των 24 ωρών, τα δείγματα ζυγίζονται ξανά για τον προσδιορισμό του βάρους υγρού δοκιμίου (ΒSSD). Μέσω των παρακάτω σχέσεων, προκύπτει το πορώδες και το ειδικό βάρος των κονιαμάτων: absorpsion (%) (ΒSSD - ΒΞ) / (ΒΞ) x100% porosity (%) (ΒSSD - ΒΞ) / (ΒSSD - BAN ) x100% specific gravity ΒΞ / (ΒSSD ΒΑΝ) Στους παρακάτω πίνακες παρουσιάζονται τα αποτελέσματα αυτής της δοκιμής. Απορροφητική ικανότητα ΔΕΙΓΜΑ ΒΞ (gr) ΒSSD (gr) BAN (gr) absorpsion (%) Νο 1 9,17 11,41 5,3 24,43 Νο 2 27,84 34,21 16,16 22,88 Νο 3 12,24 15,10 6,86 23,37 Πορώδες ΔΕΙΓΜΑ ΒΞ (gr) Πιν. 8 : Αποτελέσματα απορροφητικής ικανότητας, πορώδους και ειδικής βαρύτητας των δειγμάτων κονιάματος. Θλιπτική αντοχή ΒSSD (gr) BAN (gr) porosity (%) Νο 1 9,17 11,41 5,3 36,66 Νο 2 27,84 34,21 16,16 35,29 Νο 3 12,24 15,10 6,86 34,71 Ειδικό βαρύτητα. ΔΕΙΓΜΑ ΒΞ (gr) ΒSSD (gr) BAN (gr) specific gravity Νο 1 9,17 11,41 5,3 1,5 Νο 2 27,84 34,21 16,16 1,54 Νο 3 12,24 15,10 6,86 1,49 Για τον προσδιορισμό της θλιπτικής αντοχής τοποθετούνται τα δείγματα σε μεταλλικά καλούπια και γεμίζει το κάθε καλούπι με γύψο (βλ. Εικ. 73). Τα δείγματα με τον γύψο μπαίνουν στον φούρνο και μετά από 24 ώρες αφού βγουν από τον φούρνο, διαμορφώνονται με σπάτουλα έτσι, ώστε να δημιουργηθούν δύο επίπεδα (πάνω και κάτω από το δείγμα) για να επιβληθεί ομοιόμορφα το θλιπτικό φορτίο (βλ. Εικ. 75). Σημαντικό είναι να αφαιρεθεί ο γύψος από την περίμετρο του κάθε δείγματος έτσι ώστε το δείγμα να μην υποστεί περίσφιξη κατά τη διάρκεια της δοκιμής σε θλίψη. Επισημαίνεται ότι σε αυτή την φάση της διαδικασίας το δείγμα Νο 1 έσπασε οπότε η δοκιμή σε θλίψη έγινε μόνο για τα άλλα δύο δείγματα (βλ. Εικ. 74). Αφού διαμορφωθούν τα δείγματα με διαστάσεις περίπου 4x4cm, τοποθετούνται στην μηχανή μονοαξονικής θλίψης. Εφαρμόζεται θλιπτική δύναμη Ρ(kgr) με αργό ρυθμό μέχρι την θραύση των δοκιμίων. Η τάση θραύσης υπολογίζεται με τον παρακάτω τύπο: σθ = P/b.h (kgr/cm²), όπου σθ τάση θραύσης (kgr/cm²) P, φορτίο θλίψης (kgr) b, πλάτος δοκιμίου (cm) h, μήκος επιφάνειας δοκιμής (cm) Τα αποτελέσματα της δοκιμής σε θλίψη των δειγμάτων παρουσιάζονται στον παρακάτω πίνακα. Αντοχή σε θλίψη ΔΕΙΓΜΑ B (cm) L (cm) Pολ (kgr) σ ολ (Mpa) Νο ,663 Νο , ,751 Πιν. 9 : Αποτελέσματα δοκιμής σε θλίψη των δειγμάτων κονιάματος. Τα παραπάνω δείγματα κρίθηκαν μη αποδεχτά, καθώς θεωρήθηκε, μετά από αξιολόγηση των αποτελεσμάτων, ότι αυτά διαταράχθηκαν κατά την δειγματοληψία ή και κατά την προετοιμασία των δοκιμίων. Επισημαίνεται ότι, το πρώτο δείγμα, διαλύθηκε πρώιμα κατά τον έλεγχο σε θλίψη και γι αυτό προέκυψε τόσο μικρή τιμή θλιπτικής αντοχής. Τελικά, λαμβάνεται μέση θλιπτική αντοχή κονιάματος 2,0MPa. Στερεοσκοπική ανάλυση Ο τελευταίος έλεγχος των δύο δειγμάτων των κονιαμάτων είναι η στερεοσκοπική ανάλυση και παρατήρησή τους. Κατά την ανάλυση αυτή προκύπτουν συμπεράσματα ως προς τα υλικά από τα οποία αποτελείται το κονίαμα, τα εγκλείσματα που μπορεί να εμπεριέχονται σε αυτό, τον τύπο των αδρανών και τη μορφή τους, τη συνεκτικότητα της μάζας τους και το μέγεθος και ποσοστό των πόρων. Επίσης, εξετάζεται η παθολογία των δοκιμίων. 37

45 V. ΦΥΣΙΚΑ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΔΟΜΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ Δείγμα Νο 1 Οι παρατηρήσεις που μπορούν να γίνουν για το δείγμα Νο 1 μέσω στερεοσκοπίου είναι οι παρακάτω: 1. Χρώμα: Κόκκινες αποχρώσεις στην πάνω πλευρά λόγω πλίνθου 2. Πυκνότητα ιστού: Πυκνή 3. Διαστρωμάτωση: Ομοιογενές κονίαμα 4. Πόροι: - 5. Ρωγμές: Λίγες 6. Αδρανή: Καλή διαστρωμάτωση με μέτρια αναλογία αδρανών/κονία. Είναι λεπτόκοκκα με στρογγυλεμένους κόκκους 7. Συσσωματώματα: Πιθανή ύπαρξη ασβέστη 8. Εγκλείσματα: Δεν υπάρχουν 9. Δευτερογενείς φάσεις: Δεν υπάρχουν 10. Άλατα: Δεν είναι εμφανής η ύπαρξή τους. Δείγμα Νο 2 Οι παρατηρήσεις που μπορούν να γίνουν για το δείγμα Νο 2 μέσω στερεοσκοπίου είναι οι παρακάτω: 1. Χρώμα: Σχεδόν λευκό 2. Πυκνότητα ιστού: Μέτρια 3. Διαστρωμάτωση: Ομοιογενές κονίαμα 4. Πόροι: μm περίπου 5. Ρωγμές: Δεν υπάρχουν 6. Αδρανή: Καλή διαστρωμάτωση με μέτρια αναλογία αδρανών/κονία. Είναι λεπτόκοκκα με στρογγυλεμένους κόκκους 7. Συσσωματώματα: Δεν υπάρχουν 8. Εγκλείσματα: Δεν υπάρχουν 9. Δευτερογενείς φάσεις: Δεν υπάρχουν 10. Άλατα: Δεν είναι εμφανής η ύπαρξή τους. Δείγμα Νο 3 Οι παρατηρήσεις που μπορούν να γίνουν για το δείγμα Νο 3 μέσω στερεοσκοπίου είναι οι παρακάτω: 1. Χρώμα: Υπόλευκο 2. Πυκνότητα ιστού: Μέτρια 3. Διαστρωμάτωση: Ομοιογενές κονίαμα 4. Πόροι: - 5. Ρωγμές: Μέτριες 6. Αδρανή: Προβληματική διαστρωμάτωση με μέτρια αναλογία αδρανών/κονία. Είναι λεπτόκοκκα με στρογγυλεμένους κόκκους 7. Συσσωματώματα: Ασβέστης 8. Εγκλείσματα: Κάρβουνο 9. Δευτερογενείς φάσεις: Δεν υπάρχουν 10. Άλατα: Δεν είναι εμφανής η ύπαρξή τους Προσδιορισμός μηχανικών χαρακτηριστικών δομικών υλικών Οι τιμές της μέσης θλιπτικής αντοχής των πλίνθων, των λίθων και των κονιαμάτων που υιοθετήθηκαν, για την εκτίμηση της φέρουσας ικανότητας της τοιχοποιίας, περιγράφονται παρακάτω. Λίθος Η θλιπτική αντοχή των λίθων υπολογίστηκε βάσει βιβλιογραφίας (Κ. Στυλιανίδης, Χρ. Ιγνατάκης: «Κατασκευές από φέρουσα τοιχοποιία σύμφωνα με τους Ευρωκώδικες 6 & 8», εκδόσεις Αιβάζη, Θεσσαλονίκη 2011) και σχετικής εμπειρίας του επιβλέποντα καθηγητή Χρ. Ιγνατάκη. Η εκτίμηση της τιμής έγινε για δίστρωτη αργολιθοδομή με διάσπαρτους διάτονους λίθους από γρανίτη, καθώς η λιθοδομή αποτελείται από έναν τοπικό γρανιτόλιθο. Προκύπτει λοιπόν ότι η μέση θλιπτική αντοχή είναι: f b,1 = 40 MPa Οπτόπλινθος Για τον υπολογισμό της τιμής της θλιπτικής αντοχής των οπτόπλινθων λήφθηκε μια μέση τιμή από τις πειραματικές δοκιμές (βλ. Κεφ. VI., ). Έτσι, θεωρήθηκε μέση θλιπτική αντοχή πλίνθου: f b,μέση = 12,0MPa Κονίαμα Επειδή η πειραματική μέθοδος, δεν έδωσε ικανοποιητικά αποτελέσματα προς θεώρηση (βλ. Κεφ. VI., ), για τον υπολογισμό της τιμής της θλιπτικής αντοχής του κονιάματος λήφθηκαν τιμές από την βιβλιογραφία και προηγούμενες παρόμοιες μελέτες. Έτσι, θεωρήθηκε μέση θλιπτική αντοχή κονιάματος: f m = 2,0MPa (κατηγορία κονιάματος Μ2,0) 1.3. Προσδιορισμός μηχανικών χαρακτηριστικών δομικών στοιχείων Ο EC6 αποτελεί το επίσημο πλαίσιο κανονισμού για κατασκευές από φέρουσα τοιχοποιία στην Ελλάδα. Στις περιπτώσεις όμως που πρόκειται για την μελέτη αποκατάστασης διατηρητέων κτιρίων και μνημείων από λιθοδομές ο EC6 δεν παρέχει οδηγίες υπολογισμού των αντοχών. Έτσι για τον προσδιορισμό της αντοχής της λιθοδομής χρησιμοποιήθηκε ο Κανονισμός Αποτίμησης και Δομητικών Επεμβάσεων σε Τοιχοποιία (ΚΑΔΕΤ) ο οποίος είναι προσχέδιο ελληνικού κανονισμού και δεν έχει ψηφιστεί ακόμη Συνδετικό κονίαμα τοιχοποιιών Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, η εκτίμηση των μηχανικών χαρακτηριστικών του κονιάματος έγινε βιβλιογραφικά και προέκυψαν οι παρακάτω τιμές: H μέση θλιπτική τάση είναι fm = 2,0MPa και το Ειδικό βάρος: γs = 18,00 KN/m3 38

46 V. ΦΥΣΙΚΑ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΔΟΜΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ Λιθοδομή Θλιπτική Αντοχή Η μέση θλιπτική αντοχή της λιθοδομής λαμβάνεται κατά Κ.Α.Δ.Ε.Τ. με την παρακάτω σχέση. Για χαμηλής αντοχής λιθοδομή: fwc=ξ*[{2/3*(fbc) 1/2 - f0} + λ*fmc] Η σχέση αυτή ισχύει υπό τον όρο ότι ο συνολικός όγκος του κονιάματος ως ποσοστό του συνολικού όγκου της τοιχοποιίας είναι τουλάχιστον ίσος με 0,30. Στο υπό εξέταση κτίριο το ποσοστό κονιάματος προς το ποσοστό των λίθων είναι ίσο με 0,25. Έτσι έχουμε: Vm=0,25, Vw=0,75, Vm, Vw ο όγκος του κονιάματος και ο όγκος της τοιχοποιίας fbc= fb,1 =40,0 MPa, fbc η θλιπτική αντοχή του λιθοσώματος λ=0,5, λ συντελεστής συνάφειας λιθοσώματος-κονιάματος ο οποίος λαμβάνεται ίσος με 0,50 για τραχείς λίθους και ίσος με 0,1 για πολύ λείους λίθους. f0= 0,75, f0 συντελεστής σε MPa ο οποίος λαμβάνει υπ όψη τον βαθμό λάξευσης των λίθων και παίρνει τις ακόλουθες τιμές: 0,00 για λαξευτή λιθοδομή 0,50-1,00 για λιθοδομή από ημικανονικούς λίθους 1,50-2,50 για αργολιθοδομή ανάλογα με την ποιότητα δομήσεως. ξ=1,00, ξ συντελεστής ο οποίος λαμβάνει υπ όψη τη δυσμενή επιρροή του πάχους των αρμών κονιάματος ξ=1:[1+3,5(k-k0)]<1,0 k= (όγκος κονιάματος):(όγκος τοιχοποιίας)=vm/vw k0=0,30 εάν Vm/Vw 0,30 τότε λαμβάνεται ξ=1,00 fmc=2,0 MPa, fmc η θλιπτική αντοχή του κονιάματος Οπότε, η μέση Θλιπτική αντοχή προκύπτει fwcm = 4,50 MPa, ενώ η χαρακτηριστική θλιπτική αντοχή είναι: fwck,1 = fwcm s = 4,50-0,9=3,60 MPa, όπου s 0,2*fwcm η τυπική απόκλιση κατ εκτίμηση Οι τιμές των συντελεστών ασφάλειας για φέρουσα τοιχοποιία δίνονται κατά Eurocode 6 (ΕC6) με κριτήρια : - την κατηγορία ελέγχου της εργοστασιακής παραγωγής των λιθοσωμάτων (I ή II). Η κατάταξη γίνεται με μέριμνα και ευθύνη του κατασκευαστή. Εάν ο κατασκευαστής εγγυάται μόνο τη μέση τιμή μιας παρτίδας, τότε το προϊόν κατατάσσεται στην κατηγορία II. Εάν επιπλέον εγγυάται και την πολύ μικρή διασπορά των μέσων τιμών διαφόρων παρτίδων (με όριο εμπιστοσύνης 5%) τότε το προϊόν είναι πιο αξιόπιστο, κατατάσσεται στην κατηγορία I και αντιστοιχούν σε αυτό μικρότεροι συντελεστές ασφάλειας. Αξίζει να σημειωθεί ότι η διαφορά των συντελεστών ασφαλείας μεταξύ των δύο κατηγοριών I και II είναι ίση με 0,3. - την κατηγορία της κατασκευής (Α, Β ή Γ). Η κατάταξη γίνεται με βάση το βαθμό επίβλεψης της κατασκευής. Η διάκριση των κατηγοριών δεν είναι ιδιαίτερα σαφής. Αξίζει να σημειωθεί ότι η διαφορά των συντελεστών ασφαλείας μεταξύ των δύο κατηγοριών Α, Β και Β, Γ είναι ίση με 0,5. Στην προκειμένη περίπτωση, θεωρήθηκε κατηγορία ελέγχου εργοστασιακής παραγωγής λιθοσωμάτων II, και κατηγορία κατασκευής Β, λόγω τοπικής ανεπάρκειας από γήρανση υλικών. Από τον πίνακα 2.3 (EC6) συνεπάγεται ότι ο συντελεστής ασφάλειας του υλικού λαμβάνει την τιμή γm = 2,50. Επισημαίνεται ότι, ειδικά για τους συνδυασμούς φόρτισης με σεισμό ο EC8.1, Κεφ. 9 (τοιχοποιία) επιτρέπει μείωση του γm στα 2/3 της παραπάνω τιμής: γ M = 2/3 γm = 1,67 Συνεπώς, για την Θλιπτική Αντοχή Σχεδιασμού προκύπτουν οι παρακάτω τιμές: fwcd,1 = fwck1/γm = 3,60/2,50 =1,44 MPa, για γm =2,50 fwcd,1 = fwck1/γm = 3,60/1,67 =2,16 MPa, για γm =1,67 Εφελκυστική Αντοχή Η χαρακτηριστική εφελκυστική αντοχή της τοιχοποιίας είναι συνάρτηση της θλιπτικής αντοχής και θεωρείται περίπου το 1/15 της θλιπτικής: fwtk1 = fwck1/15 = 3,60/15=0,24 MPa Εφελκυστική Αντοχή Σχεδιασμού fwtd1 = fwtk1 / γμ = 0,24/2,50 = 0,10 MPa, για γm =2,50 fwtd1 = fwtk1 / γμ = 0,24/1,67 = 0,14 MPa, για γm =1,67 Θλιπτική Αντοχή Σχεδιασμού: Εφελκυστική Αντοχή Σχεδιασμού f wcd,1 = 1,44 MPa f wcd,1 = 2,16 MPa (για σεισμό) f wtd1 = 0,10 MPa f wtd1 = 0,14 MPa (για σεισμό) Μέτρο ελαστικότητας (Στάδιο Ε 1 = 1000 fwck =3600 Mpa Ι): Μέτρο ελαστικότητας (Στάδιο Ε 1 = 0,5x3600 =1800 MPa ΙΙ-ρηγματωμένο στάδιο): Συντελεστής θερμικής α = 7*10-6 /C διαστολής: Λόγος του poisson: v = 0,25 Ειδικό βάρος λιθοδομής : γ w1 =24,00 KN/m 3 Πιν. 10 : Μηχανικά χαρακτηριστικά λιθοδομής. 39

47 V. ΦΥΣΙΚΑ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΔΟΜΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ Για την πραγματοποίηση της στατικής μελέτης του κτιρίου απαιτείται η προσομοίωση της φέρουσας τοιχοποιίας (λιθοδομής) με ένα ισοδύναμο υλικό, του οποίου το ειδικό βάρος ανά υλικό υπολογίζεται ως εξής: Ειδικό βάρος Ειδικό βάρος κονιάματος και επιχρίσματος γm =18 KN/m 3 Ειδικό βάρος λίθου γb,1 =26 KN/m 3 Ειδικό βάρος λιθοδομής: γw,1 =0,25*γm+0,75*γb,1= 24,00 KN/m 3 (ποσοστό κονιάματος της λιθοδομής*ειδικό βάρος κονιάματος + ποσοστό λίθων της λιθοδομής *ειδικό βάρος του λίθου) Εξωτερική τοιχοποιία (όροφος)- Λιθοδομή Λιθοδομή t =0,70m Εσωτερικό επίχρισμα t =0,015m Εξωτερικό επίχρισμα t =0,025m πάχος τοιχοποιίας: t = 0,015+0,70+0,025 = 0,74m Το ισοδύναμο ειδικό βάρος λιθοδομής: γw,1=((0,015+0,025) 18+0,70 24)/0,70 γw,1 = 25,03 KN/m 3 Εξωτερική τοιχοποιία (ισόγειο) και εσωτερική τοιχοποιία (υπόγειο)- Λιθοδομή Λιθοδομή t =0,80m Εσωτερικό επίχρισμα t =0,015m Εξωτερικό επίχρισμα t =0,025m πάχος τοιχοποιίας: t = 0,015+0,80+0,025 = 0,84m Το ισοδύναμο ειδικό βάρος λιθοδομής: γw,1=((0,015+0,025) 18+0,80 24)/0,80 γw,1 = 24,90 KN/m 3 Εξωτερική τοιχοποιία (υπόγειο)- Λιθοδομή Λιθοδομή t =0,90m Εσωτερικό επίχρισμα t =0,015m Εξωτερικό επίχρισμα t =0,025m πάχος τοιχοποιίας: t = 0,015+0,90+0,025 = 0,94m Το ισοδύναμο ειδικό βάρος λιθοδομής: γw,1=((0,015+0,025) 18+0,90 24)/0,90 γw,1 = 24,80 KN/m 3 Εξωτερική τοιχοποιία (υπόγειο)- Λιθοδομή Λιθοδομή t =0,38m Εσωτερικό επίχρισμα t =0,015m Εξωτερικό επίχρισμα t =0,025m πάχος τοιχοποιίας: t = 0,015+0,38+0,025 = 0,42m Το ισοδύναμο ειδικό βάρος λιθοδομής: γw,1=((0,015+0,025) 18+0,38 24)/0,38 γw,1 = 25,89 KN/m 3 Εξωτερική τοιχοποιία (υπόγειο)- Λιθοδομή Λιθοδομή t =0,56m Εσωτερικό επίχρισμα t =0,015m Εξωτερικό επίχρισμα t =0,025m πάχος τοιχοποιίας: t = 0,015+0,56+0,025 = 0,60m Το ισοδύναμο ειδικό βάρος λιθοδομής: γw,1=((0,015+0,025) 18+0,56 24)/0,56 γw,1 = 25,29KN/m 3 Εξωτερική τοιχοποιία (υπόγειο)- Λιθοδομή Λιθοδομή t =0,74m Εσωτερικό επίχρισμα t =0,015m Εξωτερικό επίχρισμα t =0,025m πάχος τοιχοποιίας: t = 0,015+0,74+0,025 = 0,78m Το ισοδύναμο ειδικό βάρος λιθοδομής: γw,1=((0,015+0,025) 18+0,74 24)/0,74 γw,1 = 24,97 KN/m 3 Εσωτερική τοιχοποιία (υπόγειο)- Λιθοδομή Λιθοδομή t =0,61m Εσωτερικό επίχρισμα t =0,015m Εξωτερικό επίχρισμα t =0,015m πάχος τοιχοποιίας: t = 0,015+0,61+0,015 = 0,64m Το ισοδύναμο ειδικό βάρος λιθοδομής: γw,1=((0,015+0,015) 18+0,64 24)/0,64 γw,1 = 24,89 KN/m 3 Εσωτερική τοιχοποιία (μεσοπάτωμα)- Λιθοδομή Λιθοδομή t =0,37m Εσωτερικό επίχρισμα t =0,015m Εξωτερικό επίχρισμα t =0,015m πάχος τοιχοποιίας: t = 0,015+0,37+0,015 = 0,40m Το ισοδύναμο ειδικό βάρος λιθοδομής: γw,1=((0,015+0,015) 18+0,37 24)/0,37 γw,1 = 25,46 KN/m 3 Εξωτερική και εσωτερική τοιχοποιία (θεμελίωση)- Λιθοδομή Λιθοδομή με πάχος t =1,00m, t =0,71m, t =0,90m χωρίς επίχρισμα Ειδικό βάρος λιθοδομής: γw,1 =0,25*γm+0,75*γb,1= 24,00 KN/m Οπτοπλινθοδομή 1. Δρομική Θλιπτική Αντοχή Η χαρακτηριστική θλιπτική αντοχή της άοπλης τοιχοποιίας δίνεται από τον τύπο: 0,7 0,3 2 fwcκ,2 = Κ*f b *fm (N/mm ) Κ =0,55 είναι μια σταθερά εξαρτώμενη από τον τύπο του λιθοσώματος και του κονιάματος f b =9 MPa, είναι η ανηγμένη θλιπτική αντοχή των λιθοσωμάτων κατά την διεύθυνση άσκησης των δράσεων σε N/mm 2 η οποία προκύπτει από την παρακάτω σχέση: 40

48 V. ΦΥΣΙΚΑ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΔΟΜΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ f b =δ x fbμέση (N/mm2), 2. Μπατική Μέτρο ελαστικότητας (Στάδιο Ι): Ε 3 = 1000 fwck =2520 Mpa - δ=0,75 για ύψος λιθοσώματος = 50mm και οριζόντια διάσταση, min{210,100}=100mm, - fbμέση = 12,00Mpa Θλιπτική Αντοχή Ο προσδιορισμός της θλιπτικής αντοχής της μπατικής τοιχοποιίας Μέτρο ελαστικότητας (Στάδιο ΙΙρηγματωμένο στάδιο): Ε 3 = 0,5x2520 =1260 MPa f m = 2,0 MPa, είναι η μέση θλιπτική αντοχή του κονιάματος σε (t 10cm) δίνεται από τον παρακάτω τύπο: Συντελεστής θερμικής διαστολής: α = 6*10-6 /C N/mm 2 Οπότε προκύπτει χαρακτηριστική θλιπτική αντοχή: fwcκ,2 = 3,15 ΜPa, ενώ για την Θλιπτική Αντοχή Σχεδιασμού προκύπτει: fwcd,2 = fwck2/γm = 3,15/2,50 =1,26 MPa, για γm =2,50 fwcd,2 = fwck2/γm = 3,15/1,67 =1,89 MPa, για γm =1,67 Εφελκυστική αντοχή Η χαρακτηριστική εφελκυστική αντοχή της τοιχοποιίας είναι συνάρτηση της θλιπτικής αντοχής και θεωρείται περίπου το 1/15 της θλιπτικής: fwtk,2 = fwck,2/15 = 3,15/15 = 0,21 MPa Εφελκυστική Αντοχή Σχεδιασμού fwtd,2 = fwtk,2 / γm =0,21/2,5=0,084 MPa, για γm =2,50 fwtd,2 = fwtk,2 / γm =0,21/1,67=0,126 MPa, για γm =1,67 Θλιπτική Αντοχή Σχεδιασμού: f wcd,2 = 1,26 MPa f wcd,2 = 1,89 MPa (για σεισμό) Εφελκυστική Αντοχή f wtd2 = 0,084 MPa Σχεδιασμού f wtd2 = 0,126 MPa (για σεισμό) Μέτρο ελαστικότητας (Στάδιο Ε 2 = 1000 fwck =3150 Mpa Ι): Μέτρο ελαστικότητας (Στάδιο Ε 2 = 0,5x3150 =1575 MPa ΙΙ-ρηγματωμένο στάδιο): Συντελεστής θερμικής α = 6*10-6 /C διαστολής: Λόγος του poisson: v = 0,20 Ειδικό βάρος πλινθοδομής : γw2 =0,25* γm +0,75* γb,2 γ w2 =18,00kN/m 3 Πιν. 11 : Μηχανικά χαρακτηριστικά δρομικής οπτοπλινθοδομής. fwck,3 =Κ fwck,2 Κ = 0,8 Κ = 0,44 καθώς για τοιχοποιία κατασκευασμένη με κονίαμα γενικής εφαρμογής. Όταν υπάρχει διαμήκης αρμός κονιάματος σε όλο ή σε τμήμα του μήκους του, οι τιμές του συντελεστή Κ μπορούν να προκύπτουν από τις αντίστοιχες τιμές του Κ πολλαπλασιασμένες επί 0,8. Οπότε προκύπτει χαρακτηριστική θλιπτική αντοχή: fwck,3 =0,8 fwck,2 = 2,52 MPa, ενώ για την Θλιπτική Αντοχή Σχεδιασμού προκύπτει: fwcd,3 = fwck/γm = 2,52/2,50 =1,01 MPa, για γm =2,50 fwcd,3 = fwck/γm = 2,52/1,67 =1,51 MPa, για γm =1,67 Εφελκυστική αντοχή Η χαρακτηριστική εφελκυστική αντοχή της τοιχοποιίας είναι συνάρτηση της θλιπτικής αντοχής και θεωρείται περίπου το 1/15 της θλιπτικής: fwtk,3 = fwck,3/15 = 2,52/15= 0,168 Εφελκυστική Αντοχή Σχεδιασμού: fwtd,3 = fwtk,3 / γm = 0,168/2,50 = 0,0672 fwtd,3 = fwtk,3 / γm = 0,168/1,67= 0,1006 Θλιπτική Αντοχή Σχεδιασμού: Εφελκυστική Αντοχή Σχεδιασμού f wcd,3 = 1,01 MPa f wcd,3 = 1,51 MPa (για σεισμό) f wtd3 = 0,067 MPa f wtd3 = 0,101 MPa (για σεισμό) Λόγος του poisson: v = 0,20 Ειδικό βάρος πλινθοδομής : γw2 =0,25* γm +0,75* γb,2 γ w2 =18,00kN/m 3 Πιν. 12 : Μηχανικά χαρακτηριστικά μπατικής οπτοπλινθοδομής. Διατμητική αντοχή Η χαρακτηριστική διατμητική αντοχή της άοπλης τοιχοποιίας είναι συνάρτηση της ορθής τάσης σd σχεδιασμού που αναπτύσσεται στην τοιχοποιία και ισχύει: fνk1 = fνko +0,4*σd αλλά όχι μεγαλύτερη από 0,065 * fb = 0,065 * 40 = 2,60 MPa fνko = 0,10 (φυσικοί λίθοι και κονίαμα Μ2,0 γενικής εφαρμογής) οπότε fνk1 = 0,1 +0,4*σd 2,60 MPa Για την πραγματοποίηση της στατικής μελέτης του κτιρίου απαιτείται η προσομοίωση της φέρουσας τοιχοποιίας (πλινθοδομής) με ένα ισοδύναμο υλικό, του οποίου το ειδικό βάρος ανά υλικό υπολογίζεται ως εξής: Ειδικό βάρος Ειδικό βάρος κονιάματος και επιχρίσματος γm =18 KN/m 3 Ειδικό βάρος πλίνθου γb,2 =18 KN/m 3 Ειδικό βάρος πλινθοδομής: γw,2 =0,25*γm+0,75*γb,2= 18,00 KN/m 3 (ποσοστό κονιάματος της πλινθοδομής*ειδικό βάρος κονιάματος + ποσοστό πλίνθων της πλινθοδομής *ειδικό βάρος της πλίνθου) 41

49 V. ΦΥΣΙΚΑ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΔΟΜΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ Εξωτερική τοιχοποιία (όροφος)- Πλινθοδομή Πλινθοδομή t =0,70m Εσωτερικό επίχρισμα t =0,015m Εξωτερικό επίχρισμα t =0,025m πάχος τοιχοποιίας: t = 0,015+0,70+0,025 = 0,74m Το ισοδύναμο ειδικό βάρος πλινθοδομής: γw,1=((0,015+0,025) 18+0,70 18)/0,70 γw,1 = 19,03 KN/m 3 Εξωτερική τοιχοποιία (ισόγειο)- Πλινθοδομή Πλινθοδομή t =0,80m Εσωτερικό επίχρισμα t =0,015m Εξωτερικό επίχρισμα t =0,025m πάχος τοιχοποιίας: t = 0,015+0,80+0,025 = 0,84m Το ισοδύναμο ειδικό βάρος πλινθοδομής: γw,1=((0,015+0,025) 18+0,80 18)/0,80 γw,1 = 18,90 KN/m 3 Εξωτερική τοιχοποιία (υπόγειο)- Πλινθοδομή Πλινθοδομή t =0,90m Εσωτερικό επίχρισμα t =0,015m Εξωτερικό επίχρισμα t =0,025m πάχος τοιχοποιίας: t = 0,010+0,90+0,010 = 0,94m Το ισοδύναμο ειδικό βάρος πλινθοδομής: γw,1=((0,015+0,025) 18+0,90 18)/0,90 γw,1 = 18,80 KN/m 3 Εσωτερική τοιχοποιία (μεσοπάτωμα υπογείου-ισογείου)- Πλινθοδομή Πλινθοδομή t =0,24m Εσωτερικό επίχρισμα t =0,010m Εξωτερικό επίχρισμα t =0,010m πάχος τοιχοποιίας: t = 0,010+0,24+0,010 = 0,26m Το ισοδύναμο ειδικό βάρος πλινθοδομής: γw,1=((0,010+0,010) 18+0,24 10)/0,24 γw,1 = 19,50 KN/m 3 Εσωτερική τοιχοποιία (μεσοπάτωμα υπογείου-ισογείου) - Πλινθοδομή Πλινθοδομή t =0,27m Εσωτερικό επίχρισμα t =0,010m Εξωτερικό επίχρισμα t =0,010m πάχος τοιχοποιίας: t = 0,010+0,27+0,010 = 0,29m Το ισοδύναμο ειδικό βάρος πλινθοδομής: γw,1=((0,010+0,010) 18+0,27 18)/0,27 γw,1 = 19,33KN/m 3 Εσωτερική τοιχοποιία (υπόγειο και πατάρι ισογείου)- Πλινθοδομή Πλινθοδομή t =0,10m Εσωτερικό επίχρισμα t =0,010m Εξωτερικό επίχρισμα t =0,010m πάχος τοιχοποιίας: t = 0,010+0,10+0,010 = 0,12m Το ισοδύναμο ειδικό βάρος πλινθοδομής: γw,1=((0,010+0,010) 18+0,10 18)/0,10 γw,1 = 21,60 KN/m Ξύλινα στοιχεία Σε ότι αφορά τον ξύλινο σκελετό των δαπέδων, πρόκειται για πελεκητή ξυλεία. Μετά από οπτική εκτίμηση του είδους της ξυλείας αυτής, θεωρήθηκε ότι ανήκει στην κατώτερη κατηγορία ξυλείας σύμφωνα με τον Ευρωκώδικα 5. Συγκεκριμένα, τα δομικά στοιχεία των δαπέδων («ποταμοί», «πατόξυλα») έχουν κατασκευαστεί με φυσική πελεκητή ξυλεία από καστανιά και σύμφωνα με τον ΕΛΟΤ ΕΝ 338 ανήκουν στην κατηγορία αντοχών D30, όπου το γράμμα D συμβολίζει το είδος της ξυλείας (Deciduous=φυλλοβόλο πλατύφυλλο), ενώ ο αριθμός συμβολίζει την αντοχή σε κάμψη (fm,k=30 N/mm²). Τα μηχανικά χαρακτηριστικά του συγκεκριμένου είδους ξυλείας, σύμφωνα με τον ΕΛΟΤ ΕΝ 338, παρουσιάζονται στον παρακάτω πίνακα: Αντοχές (N/mm²) Κάμψη fm,k (N/mm²) Εφελκυσμός // στις ίνες ft,0,k (N/mm²) Εφελκυσμός κάθετα στις ίνες ft,90,k (N/mm²) Θλίψη // στις ίνες fc,0,k (N/mm²) Θλίψη κάθετα στις ίνες fc,90,k (N/mm²) Διάτμηση fν,k (N/mm²) Μέσο μέτρο ελαστικότητας // στις ίνες E0,mean (N/mm²) (0,05%) μέτρο ελαστικότητας // στις ίνες E0,05 (N/mm²) Μέσο μέτρο ελαστικότητας κάθετα στις ίνες E90,mean (N/mm²) Μέσο μέτρο διάτμησης Gmean (N/mm²) Μέση τιμή πυκνότητας ρmean (kg/m³) Χαρακτηριστική τιμή πυκνότητας ρk (kg/m³) Πιν. 13 : Μηχανικά χαρακτηριστικά ξύλινων στοιχείων. D ,6 23 8,0 3, Στη συνέχεια παρατίθενται συγκεντρωτικοί πίνακες με τα μηχανικά χαρακτηριστικά των επιφανειακών και γραμμικών στοιχείων. 42

50 V. ΦΥΣΙΚΑ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΔΟΜΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ Είδος στοιχείου Υλικό Θέση Κωδική ονομασία SAP Ειδικό βάρος Μέτρο Λόγος Συντελεστής Διαστάσεις (βλ. Σχ. 2) γs (ΚΝ/m³) ελαστικότητας poisson θερμικής διαστολής πάχος (m) E (MPa) ν A (/C ) Φέρουσα Λίθοι με ασβεστοκονίαμα Όροφος εξωτερικά LITH 70 25, ,25 7*10-6 0,70 λιθοδομή (Στάδιο ΙΙ) Φέρουσα Λίθοι με ασβεστοκονίαμα Ισόγειο εξωτερικά LITH 80 24, ,25 7*10-6 0,8 Ε λιθοδομή (Στάδιο ΙΙ) Π Φέρουσα Λίθοι με ασβεστοκονίαμα Υπόγειο εξωτερικά LITH 90 24, ,25 7*10-6 0,90 Ι λιθοδομή (Στάδιο ΙΙ) Φ Φέρουσα Λίθοι με ασβεστοκονίαμα Υπόγειο εξωτερικά LITH1 25, ,25 7*10-6 0,38 Α λιθοδομή (Στάδιο ΙΙ) Ν Κ Φέρουσα Λίθοι με ασβεστοκονίαμα Υπόγειο εξωτερικά LITH2 25, ,25 7*10-6 0,56 Ε Α λιθοδομή (Στάδιο ΙΙ) Ι Τ Φέρουσα Λίθοι με ασβεστοκονίαμα Υπόγειο εξωτερικά LITH3 24, ,25 7*10-6 0,74 Α Α λιθοδομή (Στάδιο ΙΙ) Κ Κ Φέρουσα Λίθοι με ασβεστοκονίαμα Υπόγειο εσωτερικά LITH YP61 24, ,25 7*10-6 0,61 Α Ο λιθοδομή (Στάδιο ΙΙ) Ρ Φέρουσα Λίθοι με ασβεστοκονίαμα Μεσοπάτωμα εσωτερικά LITH MES37 25, ,25 7*10-6 0,37 Σ Υ λιθοδομή (Στάδιο ΙΙ) Τ Φ Φέρουσα Λίθοι με ασβεστοκονίαμα Θεμελίωση εξωτερικά THEMELIWSH , ,25 7*10-6 1,00 Ο Α λιθοδομή (Στάδιο ΙΙ) Ι Φέρουσα Λίθοι με ασβεστοκονίαμα Θεμελίωση εσωτερικά THEMELIWSI 71 24, ,25 7*10-6 0,71 Χ λιθοδομή (Στάδιο ΙΙ) Ε Ι Α Φέρουσα λιθοδομή Διαζώματα Λίθοι με ασβεστοκονίαμα Θεμελίωση εσωτερικά THEMELIWSI 90 24, (Στάδιο ΙΙ) Πλίνθοι συμπαγείς με Όροφος εξωτερικά OPT 70 19, ,25 7*10-6 0,90 0,2 6*10-6 0,70 οπτοπλινθοδομής ασβεστοκονίαμα (Στάδιο ΙΙ) Διαζώματα Πλίνθοι συμπαγείς με Ισόγειο εξωτερικά OPT 80 18, ,2 6*10-6 0,80 οπτοπλινθοδομής ασβεστοκονίαμα (Στάδιο ΙΙ) 43

51 V. ΦΥΣΙΚΑ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΔΟΜΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ Ο Ρ Ι Ζ Ο Ν Τ Ι Α Διαζώματα Πλίνθοι συμπαγείς με Υπόγειο εξωτερικά OPY 90 18, ,2 6*10-6 0,90 οπτοπλινθοδομής ασβεστοκονίαμα (Στάδιο ΙΙ) Φέρουσα Πλίνθοι συμπαγείς με Μεσοπάτωμα εσωτερικά OPT MES24 19, ,2 6*10-6 0,24 οπτοπλινθοδομή (μπατική) ασβεστοκονίαμα (Στάδιο ΙΙ) Φέρουσα Πλίνθοι συμπαγείς με Μεσοπάτωμα εσωτερικά OPT MES27 19, ,2 6*10-6 0,27 οπτοπλινθοδομή (μπατική) ασβεστοκονίαμα (Στάδιο ΙΙ) Φέρουσα οπτοπλινθοδομή (δρομική) Πλίνθοι συμπαγείς με ασβεστοκονίαμα Υπόγειο και πατάρι ισογείου εσωτερικά OPT10 21, (Στάδιο ΙΙ) 0,2 6*10-6 0,10 Ξύλινο δάπεδο Ξύλινο σανίδωμα Ισόγειο και όροφος SANIDWMA 6, ,2 4*10-6 0,025 Λίθινοι πεσσοί Λιθοδομή Υπόγειο springs 24, ,25 7*10-6 1,00 υποστυλωμάτων (Στάδιο ΙΙ) Πιν. 14 : Μηχανικά χαρακτηριστικά επιφανειακών στοιχείων. 44

52 V. ΦΥΣΙΚΑ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΔΟΜΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ Γ Ρ Α Μ Μ Ι Κ Α Σ Τ Ο Ι Χ Ε Ι Α Κ Α Τ Α Κ Ο Ρ Υ Φ Α Ο Ρ Ι Ζ Ο Ν Τ Ι Α Είδος στοιχείου Υλικό Θέση Κωδική ονομασία SAP Ειδικό βάρος γs (ΚΝ/m³) Μέτρο Ελαστικότητας E (MPa) Λόγος poisson ν Συντελεστής θερμικής διαστολής A (/C ) Διάστασεις διατομής (υ x π) (m) Υποστύλωμα Ξύλο Υπόγειο, ισόγειο, όροφος YPOSTYL 6, ,2 4*10-6 0,18*0,18 Υποστύλωμα Ξύλο Πατάρι ισογείου YPOST 11 6, ,2 4*10-6 0,11*0,11 Υποστύλωμα Ξύλο Σκάλα ισογείου YPOST 17 6, ,2 4*10-6 0,11*0,17 Υποστύλωμα Ξύλο Αναβατόριο ισογείου YPOST ELEV 6, ,2 4*10-6 0,17*0,17 Βαθμιδοφόρος Ξύλο Σκάλα εισόδου ισογείου BATHMIDOFOROS 1 6, ,2 4*10-6 0,15*0,10 Βαθμιδοφόρος Ξύλο Εσωτερική κεντρική κλίμακα ορόφων BATHMIDOFOROS 2 6, ,2 4*10-6 0,215*0,11 Αντηρίδα Ξύλο Σκάλα εισόδου ισογείου DOKOS ANTIR 6, ,2 4*10-6 0,13*0,11 Αντηρίδα Ξύλο Ισόγειο και υπόγειο DOKOS EN3 6, ,2 4*10-6 0,14*0,1 Αντηρίδα Ξύλο Υπόγειο DOKOS YP.EN4 6, ,2 4*10-6 0,14*0,12 Δοκός Ξύλο Κύριες δοκοί δαπέδου ισογείου, ορόφου και POTAMOS 6, ,2 4*10-6 0,25*0,18 οροφή ορόφου Δοκός Ξύλο Δοκίδες δαπέδου ισογείου, ορόφου, PATOKSYLO 6, ,2 4*10-6 0,2*0,1 μεσοπατώματος και εξώστη Δοκός Ξύλο Πλατύσκαλο μεσοπατώματος DOKOS SKALA2 6, ,2 4*10-6 0,215*0,08 Δοκός Ξύλο Οροφή υπογείου και ισογείου DOKOS EN1 6, ,2 4*10-6 0,15*0,18 Δοκός Ξύλο Οροφή ισογείου DOKOS EN2 6, ,2 4*10-6 0,19*0,15 Δοκός Ξύλο Δάπεδο μεσοπατώματος DOKOS MES 6, ,2 4*10-6 0,2*0,18 Δοκός Ξύλο Σκάλα εισόδου ισογείου DOKOS OPIS 1 6, ,2 4*10-6 0,23*0,15 Δοκός Ξύλο Σκάλα εισόδου ισογείου DOKOS OPIS 2 6, ,2 4*10-6 0,23*0,1 Δοκός Ξύλο Πλατύσκαλο μεσοπατώματος DOKOS SKALA1 6, ,2 4*10-6 0,12*0,11 Δοκός Ξύλο Οροφή υπογείου DOKOS YP.EN2 6, ,2 4*10-6 0,25*0,18 Δοκός Ξύλο Δοκίδες δαπέδων πλατύσκαλων PATOKSYLA SK 6, ,2 4*10-6 0,1*0,07 Πιν. 15 : Μηχανικά χαρακτηριστικά γραμμικών στοιχείων. 45

53 VI. ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ VI. ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ 1. ΕΛΕΓΧΟΣ ΣΤΑΤΙΚΗΣ ΕΠΑΡΚΕΙΑΣ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΟΥ ΦΟΡΕΑ 1.1. Ισχύοντες κανονισμοί Το δομικό σύστημα, το οποίο χρησιμοποιείται για την ανάλυση, συνιστά ένα απλοποιημένο προσομοίωμα του πραγματικού δομικού συστήματος της κατασκευής του κτιρίου, το οποίο αποτελείται από γραμμικά στοιχεία και επιφανειακά στοιχεία. Για την σύνταξη της παρούσας μελέτης του διατηρητέου κτιρίου της καπναποθήκης επί της οδού Αβδήρων 50 στην Ξάνθη, αποφασίστηκε να ακολουθηθεί το παρακάτω πλαίσιο: α. Εφαρμόζεται ο Ελληνικός Κανονισμός Φορτίσεων Δομικών Έργων και ο Ευρωκώδικας EC1 «Βάσεις σχεδιασμού και Δράσεις επί των κατασκευών», για τον υπολογισμό των μόνιμων και των κινητών (ωφέλιμων) δράσεων. β. Εφαρμόζεται ο Ευρωκώδικας EC5 Σχεδιασμός ξύλινων κατασκευών, στην εκτίμηση της αντοχής και τη διαστασιολόγηση των ξύλινων διατομών της κατασκευής. γ. Εφαρμόζεται ο Ευρωκώδικας EC6 για τη για τη μελέτη και κατασκευή έργων από Φέρουσα Τοιχοποιία, στην κατηγοριοποίηση της οπτοπλινθοδομής και λιθοδομής, στην εκτίμηση της αντοχής και τη διαστασιολόγηση της φέρουσας τοιχοποιίας. δ. Εφαρμόζεται ο Ευρωκώδικας EC8 «Αντισεισμικός σχεδιασμός των κατασκευών» και χρησιμοποιούνται στοιχεία από τον Ελληνικό Αντισεισμικό Κανονισμό ΕΑΚ 2000 ε. Εφαρμόζεται ο Κ.Α.Δ.Ε.Τ «Κανονισμός Αποτίμησης και Δομητικών Επεμβάσεων σε Τοιχοποιία» 1.2. Μέθοδοι υπολογισμού, ελέγχου και διαστασιολόγησης Μέθοδοι ελέγχου 1. Έλεγχος αστοχίας Για τον υπολογισμό των παραμορφώσεων και της συνολικής αντοχής των διατομών χρησιμοποιείται η μέθοδος της οριακής αντοχής και η θεώρηση στηρίζεται στις παρακάτω παραδοχές : α. Οι συνθήκες ισορροπίας λαμβάνονται στο μη παραμορφωμένο φορέα, δηλαδή εφαρμόζεται η θεωρία πρώτης τάξης. (Η παραδοχή αυτή καθιστά γραμμική τη σχέση φορτίων εσωτερικών δυνάμεων στους ισοστατικούς φορείς). β. Οι διατομές διατηρούνται επίπεδες και κάθετες στον παραμορφωμένο άξονα της δοκού, (θεώρημα Bernoulli). Κατά συνέπεια η κατανομή των παραμορφώσεων στη διατομή είναι γραμμική. γ. Για τον υπολογισμό των παραμορφώσεων γίνονται δεκτά γραμμικά διαγράμματα τάσεων παραμορφώσεων των υλικών. δ. Για τον υπολογισμό της συνολικής αντοχής των διατομών γίνονται δεκτά διαγράμματα τάσεων - παραμορφώσεων μη γραμμικά απεικονίζοντας με μεγάλη πιστότητα τους καταστατικούς νόμους των υλικών, όπως αυτοί προκύπτουν στο εργαστήριο. Η συνάρτηση των διαγραμμάτων αυτών λαμβάνεται από Κανονισμούς. Με βάση τα παραπάνω η ασφάλεια του φορέα έγκειται στην ικανοποίηση της βασικής ανίσωσης σχεδιασμού: Κύριο χαρακτηριστικό της μεθόδου οριακής αντοχής είναι ότι, ο φορέας θεωρείται ότι έχει αστοχήσει έστω και εάν σε μία διατομή του οι εσωτερικές δυνάμεις σχεδιασμού υπερβούν τη συνολική αντοχή σχεδιασμού της διατομής. Τα μέλη, των οποίων ο συντελεστής εκμετάλλευσης υπερβαίνει την μονάδα 1, το μέγιστο κατά 10%, γίνονται αποδεκτά με το σκεπτικό ότι στις δράσεις σχεδιασμού, έχουν ήδη ληφθεί υπόψη οι συντελεστές για τις μόνιμες και μεταβλητές δράσεις σχεδιασμού γg = 1,35 και γq= 1,50 αντίστοιχα. 2. Έλεγχος λειτουργικότητας Οι παραμορφώσεις του φέροντος οργανισμού ελέγχονται σύμφωνα με τις διατάξεις των αντίστοιχών Κανονισμών Μέθοδοι υπολογισμού απόκρισης Παρατίθενται οι βάσεις υπολογισμού της σεισμικής απόκρισης της κατασκευής : α. Η κατασκευή θεωρείται κτιριακή, εφόσον η σεισμική απόκριση είναι, είτε ελαστική-γραμμική είτε εμφανίζει υλικές μη γραμμικότητες και περιορισμένες γεωμετρικές μη γραμμικότητες (φαινόμενα 2ας τάξεως). β. Η σεισμική απόκριση προκύπτει από μία «ισοδύναμη» γραμμική ανάλυση με την βοήθεια του κατάλληλου φάσματος σχεδιασμού και του αντίστοιχου συντελεστή συμπεριφοράς q. γ. Για τον υπολογισμό των πραγματικών (μετελαστικών) μετακινήσεων του συστήματος, οι μετακινήσεις που προκύπτουν από τον γραμμικό υπολογισμό με την σεισμική δράση σχεδιασμού θα πολλαπλασιάζονται επί τον συντελεστή συμπεριφοράς q. δ. Οι δύο οριζόντιες και κάθετες μεταξύ τους συνιστώσες του σεισμού μπορεί να έχουν οποιοδήποτε προσανατολισμό ως προς την κατασκευή (ισοτροπική διέγερση). ε. Η επιρροή της κατακόρυφης συνιστώσας του σεισμού δεν μελετάται στην συγκεκριμένη μελέτη. 46

54 VI. ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Για τον υπολογισμό της σεισμικής απόκρισης επιλέγεται η δυναμική φασματική μέθοδος. Αυτή, εφαρμόζεται χωρίς περιορισμούς σε όλες τις περιπτώσεις κατασκευών. Θα πρέπει να τονιστεί, όσον αφορά την εφαρμογή της σε μη κανονικά κτίρια, ότι με τη μέθοδο αυτή επιτυγχάνεται η καλύτερη κατανομή των σεισμικών φορτίων συγκριτικά με την απλοποιημένη φασματική, πρόκειται για ελαστική μέθοδο, η οποία βασίζεται στην παραδοχή των ίσων μέγιστων ελαστικών-ανελαστικών μετακινήσεων, (παραδοχή β). Σε γενικές γραμμές η δυναμική φασματική μέθοδος περιλαμβάνει πλήρη ιδιομορφική ανάλυση του συστήματος, κατά την οποία υπολογίζονται οι ιδιομορφές, οι ιδιοπερίοδοι και οι ιδιοσυχνότητες, η ιδιομορφική απόκριση, όπου με τη χρήση του φάσματος σχεδιασμού υπολογίζεται για κάθε συνιστώσα σεισμού, η ακραία απόκριση που αντιστοιχεί σε κάθε ιδιομορφή ταλάντωσης, η ιδιομορφική επαλληλία, κατά την οποία υπολογίζεται για κάθε συνιστώσα σεισμού η πιθανή ακραία τιμή τυχόντος μεγέθους απόκρισης και τέλος η χωρική επαλληλία, κατά την οποία υπολογίζεται η πιθανή ακραία τιμή τυχόντος μεγέθους απόκρισης για ταυτόχρονη δράση των δύο οριζόντιων συνιστωσών του σεισμού. Όσον αφορά την ανωτέρω παραδοχή (δ), αρκεί η θεώρηση ενός μόνο προσανατολισμού των δύο οριζόντιων και κάθετων μεταξύ τους συνιστωσών του σεισμού. Στην περίπτωση του υπό μελέτη κτιρίου, αυτές ορίζονται παράλληλες με τις δύο κύριες διαστάσεις της ορθογωνικής κάτοψης. Διευκρινίζεται τέλος, ότι το λογισμικό SAP εφαρμόζει την δυναμική φασματική μέθοδο με τον άμεσο τρόπο. Δηλαδή, υπολογίζει τις μέγιστες ιδιομορφικές μετακινήσεις με τη χρήση ενός φάσματος μετατοπίσεων και στη συνέχεια υπολογίζει τα αντίστοιχα εντατικά μεγέθη (Mi, Ni, Qi, κ.τ.λ.) με τη βοήθεια των μητρώων δυσκαμψίας των δομικών στοιχείων. Η άμεση μέθοδος απαιτεί τη χρήση ενός μοναδικού μοντέλου σε όλα τα βήματα υπολογισμού, το οποίο θα πρέπει να είναι αρκετά λεπτομερές για τη διευκόλυνση του υπολογισμού των εσωτερικών δυνάμεων. Η μέθοδος είναι κατάλληλη και για πολύπλοκες κατασκευές, των οποίων η μοντελοποίηση γίνεται με πυκνή διάταξη πεπερασμένων στοιχείων και όπου η κατανομή των σεισμικών δυνάμεων είναι επίσης πολύπλοκη. 2. ΔΡΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΝΤΟΧΕΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΔΟΜΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ 2.1. Παραδοχές μελέτης φορτίσεις Βασικές δράσεις Οι τιμές σχεδιασμού δράσης Sd προκύπτουν από τον πολλαπλασιασμό των αντιπροσωπευτικών τους τιμών επί τους επιμέρους συντελεστές ασφάλειας γf : Sd = γf Sk Μόνιμες Δράσεις - Ίδιο βάρος Στις μόνιμες δράσεις με αντιπροσωπευτική τιμή Gk, περιλαμβάνεται το ίδιο βάρος της φέρουσας κατασκευής, υπολογιζόμενο βάσει των ονομαστικών διαστάσεων που δίδονται στο πρόγραμμα SAP. Συνεπώς, στην φορτιστική κατάσταση Dead δόθηκε ως πολλαπλασιαστής του ίδιου βάρους μονάδα, έτσι ώστε να ληφθεί αυτόματα υπόψη από το πρόγραμμα το ίδιο βάρος της κατασκευής. Παρακάτω δίδονται συγκεντρωτικά τα ειδικά βάρη των υλικών της κατασκευής. Ίδιο βάρος αργολιθοδομής : 24,00 ΚΝ/m 3 Ίδιο βάρος συνδετικού κονιάματος τοιχοποιΐας και επιχρισμάτων : 18,00 ΚΝ/m 3 Ίδιο βάρος συμπαγής οπτοπλινθοδομής : 18,00 ΚΝ/m 3 Μόνιμες Δράσεις - Μόνιμα φορτία κατασκευής Στα μόνιμα φορτία κατατάσσονται επίσης οι επιστρώσεις των δαπέδων καθώς και η στέγη (αμείβωντες, μαχιάδες, ορθοστάτες, τε- γίδες, επιτεγίδες, δοκίδες, πηχάκια, σανίδωμα και επικάλυψη με βυζαντινά κεραμίδια), οι τιμές των οποίων φαίνονται αναλυτικά παρακάτω: Σανίδωμα (πάχους 2,5εκ.): 0,15 ΚΝ/m 2 Επικάλυψη ξύλινης στέγης με κεραμίδια βυζαντινού τύπου (βάρος κεραμιδιών με πηχάκια): 0,9 ΚΝ/m 2 Βάρος κεκλιμένων στοιχείων στέγης μαζί με τα κεραμίδια (ανηγμένη τιμή σε οριζόντια επιφάνεια): 1,25 ΚΝ/m 2 Βάρος αστρέχας (κεραμίδια, πηχίσκοι και σανίδωμα): 1,05 ΚΝ/m 2 Βάρος ταβανώματος στέγης (μαζί με τον ξύλινο σκελετό ανάρτησης): 0,29 ΚΝ/m 2 Τελικά, λαμβάνεται συνολικό φορτίο στέγης (χωρίς την αστρέχα)1,60 ΚΝ/m 2 Οι τιμές σχεδιασμού (Gd) των μονίμων δράσεων δίνονται από τη σχέση: Gd = γg Gk Οι επιμέρους συντελεστές ασφάλειας (γg), των μόνιμων δράσεων για τις οριακές καταστάσεις αστοχίας αλλά και για τις καταστάσεις λειτουργικότητας, λαμβάνονται από τον Ευρωκώδικας EC1 «Βάσεις σχεδιασμού και Δράσεις επί των κατασκευών» και φαίνονται στον παρακάτω πίνακα. Πιν. 16 : Συντελεστές ασφαλείας των μόνιμων δράσεων για τις οριακές καταστάσεις αστοχίας. Ωφέλιμες Δράσεις - Κινητά Φορτία Με βάση τον Ευρωκώδικα EC1, Part 1.1 ορίστηκε μια μέση τιμή κινητού φορτίου στα πλαίσια ελέγχου της υφιστάμενης κατάστασης το οποίο στη συνέχεια θα αλλάξει στα πλαίσια της πρότασης επανάχρησης του κτιρίου. 47

55 VI. ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Η τιμή του κινητού φορτίου δαπέδων ορίστηκε Q = 2,00 KN/m² Οι τιμές σχεδιασμού (Qd) των μεταβλητών δράσεων δίνονται από την σχέση: Qd = γq Qk Οι επιμέρους συντελεστές ασφάλειας της μεταβλητής δράσης (γq), για τις οριακές καταστάσεις, λαμβάνονται από τον Ευρωκώδικας EC1 «Βάσεις σχεδιασμού και Δράσεις επί των κατασκευών» και φαίνονται στον παρακάτω πίνακα. Πιν. 17 : Συντελεστές ασφαλείας των μεταβλητών δράσεων για τις οριακές καταστάσεις αστοχίας Ωφέλιμες Δράσεις Φορτίο Χιονιού Το φορτίο χιονιού, που θα ασκηθεί στην στέγη του κτηρίου υπολογίζεται από την παρακάτω σχέση, με βάση τον Ευρωκώδικα EC1, Part 1.3 και του Εθνικού προσαρτήματος: S = μi Ce Ct Sk, όπου: μi : συντελεστής σχήματος του φορτίου χιονιού Ce : τιμή έκθεσης, για κανονικές συνθήκες, Ce = 1,00 Ct : θερμικός συντελεστής, Ct = 1,00 Sk : χαρακτηριστική τιμή του φορτίου χιονιού στο έδαφος Θα πρέπει να σημειωθεί ότι το φορτίο χιονιού δρα κατακόρυφα και αναφέρεται σε μια οριζόντια προβολή της έκτασης της στέγης και επίσης θεωρείται ότι το χιόνι δεν εμποδίζεται να ολισθήσει από τα στέγαστρα. Η χαρακτηριστική τιμή του φορτίου χιονιού στο έδαφος (Sk) προκύπτει από την παρακάτω σχέση: Sk = sk0 [1+(A/917)²], όπου: sk0 = 0,8 KN/m², το χαρακτηριστικό φορτίο χιονιού σε έδαφος που βρίσκεται στην στάθμη της θάλασσας (Α=0) Η τιμή προκύπτει συναρτήσει της Εθνικής Ζώνης Β που ανήκει η Ξάνθη. Α = 100 m, το υψόμετρο της τοποθεσίας πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, στρογγυλεμένο στην αμέσως μεγαλύτερη εκατοντάδα. Τελικά προκύπτει Sk = 0,81 KN/m² Θεωρώντας ότι η ολίσθηση του χιονιού από τη στέγη δεν αποτρέπεται με κάποιο τρόπο, ο συντελεστής σχήματος φορτίου χιονιού, για κλίση στέγης α=29, λαμβάνεται μ1= μ2 = 0,8. Τελικά, η τιμή φορτίου του χιονιού που ορίστηκε στο προσομοίωμα είναι S = 0,648 KN/m² Στον παρακάτω πίνακα παρατίθενται συγκεντρωτικά τα φορτία της κατασκευής. ΕΙΔΟΣ ΦΟΡΤΙΣΗΣ ΦΟΡΤΙΑ ΜΟΝΙΜΑ ΚΙΝΗΤΑ DEAD Πιν. 18 : Τα μόνιμα και κινητά φορτία του φορέα. G Q Τυχηματικές δράσεις ΙΔΙΟ ΒΑΡΟΣ ΦΕΡΟΝΤΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΤΙΜΕΣ ,44 ΚΝ ΣΤΕΓΗ 1,60 ΚΝ/m 2 ΑΣΤΡΕΧΑ 1,05 ΚΝ/m ΣΑΝΙΔΩΜΑ 0,15 ΚN/m 2 ΧΙΟΝΙ 0,648 ΚN/m 2 ΔΑΠΕΔΟ 2,00 ΚN/m 2 Οι αντιπροσωπευτικές τιμές των τυχηματικών δράσεων (Αk), δίνονται από τους αντίστοιχους κανονισμούς ως τιμές σχεδιασμού. Δηλαδή, από τις τυχηματικές δράσεις στην παρούσα μελέτη, εξετάζεται αποκλειστικά ο σεισμός. Στην περίπτωση της τυχηματικής δράσης του σεισμού υιοθετούνται συντελεστές ασφαλείας των υλικών γm ίσοι με τους γm των βασικών συνδυασμών δράσεων. Με τον τρόπο αυτό λαμβάνεται προσεγγιστικά υπόψη η μείωση της αντοχής των υλικών, λόγω ανακυκλιζόμενης φόρτισης. Για να αποφευχθεί η εκτέλεση πλήρως ανελαστικής ανάλυσης στην μελέτη, η ικανότητα του φορέα για απόδοση ενέργειας, κυρίως μέσω της πλάστιμης συμπεριφοράς των στοιχείων του ή/και άλλων μηχανισμών, λαμβάνεται υπόψη με εκτέλεση ελαστικής ανάλυσης βασισμένης σε φάσμα απόκρισης μειωμένο σε σχέση με το ελαστικό, που ονομάζεται εφεξής «φάσμα σχεδιασμού». Η μείωση αυτή επιτυγχάνεται με την εισαγωγή του συντελεστής συμπεριφοράς q. Ο Ευρωπαϊκός Κανονισμός για τη μελέτη και κατασκευή Αντισεισμικών Κατασκευών (Eurocode 8), καθορίζει το φάσμα σχεδιασμού Sd(T) για ελαστική ανάλυση των οριζόντιων συνιστωσών του σεισμού από τις παρακάτω εξισώσεις: Όπου οι επιμέρους παράμετροι της σεισμικής φόρτισης ορίζονται ως: Μέγιστη οριζόντια σεισμική επιτάχυνση εδάφους: αg = γi αgr = 1,88 m/sec², όπου 48

56 VI. ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ γi= 1,20 για Κατηγορία Σπουδαιότητας III καθώς η χρήση που θα δοθεί στο κτίριο είναι χώρος συνάθροισης και αgr = 0,16g (g=9,81 m/sec²) για Ζώνη σεισμικής Επικινδυνότητας Ι. Ο δήμος Ξάνθης στον οποίον ανήκει το κτίριο, βρίσκεται στην Ζώνη Ι σύμφωνα με τον Πίνακα ΕΠ.2 ο οποίος αναφέρει λεπτομερώς την κατανομή των Νομών και των Δήμων στις τρεις ζώνες σεισμικής επικινδυνότητας, σύμφωνα με το Ελληνικό Εθνικό Προσάρτημα για τη μελέτη και κατασκευή Αντισεισμικών Κατασκευών (Eurocode 8). Συντελεστής συμπεριφοράς της κατασκευής: q = 1,5, για τοιχοποιία με οριζόντια διαζώματα. Ο συντελεστής συμπεριφοράς (q) της κατασκευής, εισάγει την μείωση των σεισμικών επιταχύνσεων της πραγματικής κατασκευής, λόγω μετελαστικής συμπεριφοράς, σε σχέση με τις επιταχύνσεις που προκύπτουν υπολογιστικά σε απεριόριστα ελαστικό σύστημα. Χαρακτηριστικές περίοδοι του φάσματος: TΒ = 0,15sec, ΤC = 0,50sec, TD = 2,00sec, για Έδαφος Κατηγορίας Β Συντελεστής εδάφους: S = 1,2 για Έδαφος Κατηγορίας Β Οι τιμές των περιόδων TB, TC και TD καθώς και αυτή του συντελεστή εδάφους S, που περιγράφουν την μορφή του ελαστικού φάσματος απόκρισης εξαρτώνται από την κατηγορία του εδάφους, αλλά και από τον τύπο της ελαστικής φασματικής απόκρισης και δίδονται από τον πίνακα ΕΠ.3 σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό για τη μελέτη και κατασκευή Αντισεισμικών Κατασκευών (Eurocode 8) Εθνικό προσάρτημα - Πίνακας ΕΠ.3. Συντελεστής κάτω ορίου του φάσματος επιταχύνσεων: β = 0,20, όπως ορίζεται από το Ελληνικό Εθνικό Προσάρτημα Υπενθυμίζεται τέλος, ότι αγνοείται η επιρροή της κατακόρυφης συνιστώσας του σεισμού. Με βάση τα παραπάνω στοιχεία υπολογίζονται οι τεταγμένες του φάσματος σχεδιασμού σε όρους επιτάχυνσης, για ένα μεγάλο εύρος ιδιοπεριόδων (βήματος 0,05 sec) και στη συνέχεια εισάγεται το φάσμα σχεδιασμού FASMA, το οποίο απεικονίζεται στην καρτέλα Response Spectrum Function Definition. Ακολούθως, στην καρτέλα Load Case Data, καθορίζεται ο συνδυασμός φόρτισης που περιέχει τη σεισμική δράση, πολλαπλασιασμένη με 9,81, η οποία προκύπτει από τη φασματική επιτάχυνση Συνδυασμοί Δράσεων Συνδυασμοί βασικών δράσεων Λόγω της δράσης περισσότερων της μίας μεταβλητών δράσεων, θα πρέπει να εξεταστούν διάφοροι συνδυασμοί δράσεων, ώστε να προσδιοριστεί η δυσμενέστερη τιμή Sd. Λαμβάνοντας υπόψη τους πίνακες Α.12(Β) καθώς και την παράγραφο του EN 1990 «Βάσεις σχεδιασμού των Φερουσών Κατασκευών», για την Οριακή Κατάσταση Αστοχίας, υιοθετούμε τους εξής συνδυασμούς: -Καταστάσεις σχεδιασμού για μια μόνο μεταβλητή δράση Qk,1 Σγgj Gkj + [1,5] Qk,1, όπου γgj = 1,35 για δυσμενείς φορτίσεις γgj = 1,00 για ευμενείς φορτίσεις -Καταστάσεις σχεδιασμού με δύο ή περισσότερες μεταβλητές δράσεις Σ Qk,1 Σγgj Gkj + [1,5] Qk,1 + Σ 1,50 ψ0,i Qk,i όπου γgj = 1,35 για δυσμενείς φορτίσεις και γgj = 1,00 για ευμενείς φορτίσεις Οι συντελεστές συνδυασμού (ψ), είναι διαφορετικοί για τις διάφορες δράσεις και εξαρτώνται από την μακροχρόνια ή βραχυχρόνια επίδρασή τους στην εξεταζόμενη οριακή κατάσταση και σύμφωνα με τον Πίνακα A1.1- Annex A1 του EN 1990 «Βάσεις σχεδιασμού των Φερουσών Κατασκευών» οι τιμές του ψ είναι: ψ0 = 0,70 για Κατηγορία C και ψ0 = 0,50 για φορτίο χιονιού συνεπώς, σχηματικά οι συνδυασμοί θα είναι: 1,35G + 1,50Q 1,35G + 1,5S 1,35G + 1,5Q + 0,75S Για την οριακή κατάσταση λειτουργικότητας θεωρούμε τους εξής συνδυασμούς φόρτισης: -Καταστάσεις σχεδιασμού για μια μόνο μεταβλητή δράση Qk,1 ΣGkj + Qk,1 -Καταστάσεις σχεδιασμού με δύο ή περισσότερες μεταβλητές δράσεις Σ Qk,1 Σ Gkj + Qk,1 + Σ ψ0 i,qk,i Σύμφωνα με τον Πίνακα A1.1- Annex A1 του EN 1990 «Βάσεις σχεδιασμού των Φερουσών Κατασκευών» οι τιμές του ψ είναι: Ψ2 = 0,30 για Κατηγορία C συνεπώς, σχηματικά οι συνδυασμοί θα είναι: G + Q G + S G + Q + 0,5S Συνδυασμοί τυχηματικών δράσεων Η τυχηματική δράση του σεισμού δεν συνδυάζεται με άλλες τυχηματικές δράσεις ή / και επιβαλλόμενες παραμορφώσεις. Εξ άλλου επιτρέπεται να μην εξετάζονται δυσμενείς φορτίσεις στον συνδυασμό με σεισμό (τόσο για τις μόνιμες, όσο και για τις μεταβλητές δράσεις). Προκύπτουν και εξετάζονται επομένως οι εξής σεισμικοί συνδυασμοί: Σ Gkj + AEd + Σ ψ2 i,qk,i ψ2= 0,3 για Κατηγορία C, σύμφωνα τον Πίνακα A1.1- Annex A1 του EN 1990 και 49

57 VI. ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ AEd είναι οι σεισμικές δράσεις κατά τις οριζόντιες κατευθύνσεις x και y. Στο SAP δεν είναι απαραίτητο να οριστούν ξεχωριστοί συνδυασμοί για κάθε κατεύθυνση του σεισμού καθώς το πρόγραμμα το κάνει αυτόματα, εισάγοντας ο μελετητής στην Load Case του σεισμού τις σεισμικές δράσεις και κατά x και κατά y. 3. ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΤΟΥ ΦΕΡΟΝΤΑ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ Το δομικό σύστημα που χρησιμοποιείται για την ανάλυση συνιστά ένα απλοποιημένο προσομοίωμα του πραγματικού δομικού συστήματος της κατασκευής του κτιρίου, το οποίο αποτελείται από γραμμικά (δοκοί, υποστυλώματα) και επιφανειακά στοιχεία (φέρουσες τοιχοποιίες). Η μοντελοποίηση, η οποία ορίστηκε κοινή τόσο για τη στατική όσο και για τη δυναμική ανάλυση και οι αναλύσεις του δομικού συστήματος του κτιρίου, πραγματοποιήθηκαν με τη βοήθεια του λογισμικού προγράμματος SAP2000v Το πρόγραμμα αυτό χρησιμοποιεί την προσεγγιστική αριθμητική δομοστατική μέθοδο των Πεπερασμένων Στοιχείων (F.E.M.), προς προσδιορισμό των μεγεθών έντασης και παραμόρφωσης που αναπτύσσονται, λόγω δράσης εξωτερικών δυνάμεων και καταναγκασμών. Διαθέτει πεπερασμένα στοιχεία κελύφους (shell element), τετράπλευρα ή τριγωνικά με τέσσερις και τρεις κόμβους αντίστοιχα, και έξι βαθμούς ελευθερίας ανά κόμβο. To εν λόγω λογισμικό αξιοποιώντας πολλές από τις δυνατότητες της μεθόδου των πεπερασμένων στοιχείων, λύνει χωρικούς φορείς οποιουδήποτε γεωμετρικού σχήματος με οποιεσδήποτε συνοριακές συνθήκες και καταστάσεις φόρτισης. Οι φορείς μπορεί να είναι σύνθετοι, δηλαδή αποτελούμενοι από επί μέρους δομικά στοιχεία με διαφορετική λειτουργία (π.χ. συνδυασμό γραμμικών στοιχείων πλακών κ.λπ.). Για την εκτέλεση του στατικού και δυναμικού υπολογισμού της κατασκευής, απαιτείται αρχικά η μόρφωση ενός κατάλληλου προσομοιώματος (μοντέλου), που να αναπαριστά, όσο το δυνατόν πιο πιστά, τη γεωμετρία και τις μηχανικές ιδιότητες της πραγματικής κατασκευής και να επιτρέπει την επεξεργασία του προβλήματος. Για την εφαρμογή οποιασδήποτε μεθόδου υπολογισμού, απαιτείται γενικά χωρικό προσομοίωμα της κατασκευής ακόμα και στην περίπτωση κτιρίου με δύο άξονες συμμετρίας [Ε.Α.Κ (3)]. Το προσομοίωμα αυτό στην περίπτωση του στατικού υπολογισμού είναι το λεγόμενο στατικό σύστημα, (ή στατικό μοντέλο) και περιλαμβάνει τα γεωμετρικά και ελαστικά χαρακτηριστικά. Ο δυναμικός όμως υπολογισμός απαιτεί επιπλέον και την προσομοίωση των αδρανειακών χαρακτηριστικών, δηλαδή των μαζών της κατασκευής, οπότε προκύπτει το δυναμικό σύστημα (ή δυναμικό μοντέλο) υπολογισμού. Κύριο χαρακτηριστικό γνώρισμα ενός οποιουδήποτε μοντέλου είναι οι βαθμοί ελευθερίας κινήσεως, δηλαδή ο αριθμός των ανεξάρτητων γεωμετρικών παραμέτρων που απαιτούνται για τον πλήρη καθορισμό του συστήματος στο χώρο. Η ελαστική συμπεριφορά του συστήματος απαιτεί ένα όσο το δυνατόν ακριβέστερο μαθηματικό ομοίωμα, όχι όμως και η αδρανειακή Παραδοχές Οι παραδοχές που έγιναν για την πραγματοποίηση του προσομοιώματος αφορούν τα γεωμετρικά και στατικά του χαρακτηριστικά, καθώς και την κατάσταση της υπάρχουσας φάσης του κτιρίου. Ξεκινώντας από την τελευταία παραδοχή, παρά τις υφιστάμενες βλάβες που καταγράφηκαν κατά την αποτύπωση της παθολογίας του φέροντα οργανισμού, δεν λαμβάνεται υπ όψιν κάποια μείωση της φέρουσας ικανότητας των δομικών στοιχείων, με εξαίρεση τη μείωση των δυσκαμψιών που επιβάλλει ο EC8. Γεωμετρία του φορέα Όσον αφορά τη γεωμετρία του φορέα, για να καθοριστούν οι διαστάσεις των κατόψεων που θα ληφθούν υπ όψιν στο προσομοίωμα, λήφθηκαν οι μέσες γραμμές των περιμετρικών τοιχοποιιών του ισογείου (βλ. Εικ. 78). Παρόλο που κατασκευαστικά οι περιμετρικές τοιχοποιίες είναι τοποθετημένες με τέτοιο τρόπο ώστε η εξωτερική τους παρειά να είναι ενιαία, σε αντίθεση με την εσωτερική τους παρειά, καθώς το συνολικό τους πάχος διαφέρει από όροφο σε όροφο, στο μοντέλο προσομοίωσης κάτι τέτοιο δεν είναι δυνατόν να πραγματοποιηθεί. Τελικά, η τοποθέτησή τους γίνεται αναγκαστικά με τρόπο ώστε ο κεντρικός τους άξονας να συμπίπτει σε όλους τους ορόφους. Για το λόγο αυτόν υπάρχουν αποκλίσεις των διαστάσεων του μοντέλου από τις πραγματικές διαστάσεις των χώρων του κτιρίου. Μέσες γραμμές λήφθηκαν και για τις εσωτερικές τοιχοποιίες του υπογείου. Με βάση τις τοιχοποιίες του υπογείου τοποθετήθηκαν αξονικά και οι τοιχοποιίες του μεσοπατώματος και του εξώστη που εδράζονται σε αυτές και για αυτό το λόγο πραγματοποιήθηκε μια μετακίνηση της τάξεως των 0,25μ. Το ύψος των ανοιγμάτων στις όψεις του κτιρίου, αυξήθηκε σε κάποιες περιπτώσεις για λίγα εκατοστά (της τάξεως των 5 cm) για να συμπέσουν τα κατώφλια των ανοιγμάτων με τα οριζόντια επίπεδα των δαπέδων ώστε να μην δημιουργηθούν πολλές στάθμες z στον κάναβο και συνεπώς πυκνότερη διακριτοποιήση στις όψεις που θα έκανε πιο περίπλοκο το προσομοίωμα (βλ. Εικ. 79). Για την δημιουργία ενός κανονικού κανάβου υποστυλωμάτων, οι πραγματικές θέσεις των υποστυλωμάτων μετακινήθηκαν για λίγα εκατοστά (της τάξεως των 0,05μ. κατά y και των 0,15μ. κατά x) σε σχέση με την μέσες γραμμές που τα ορίζουν κατά τις διευθύνσεις x και y καθώς κανένα δεν έχει κοινή συντεταγμένη με το άλλο. Για την προσομοίωση των κύριων και δευτερευουσών δοκών των δαπέδων σε διαφορετικά επίπεδα όπως στην πραγματικότητα 50

58 VI. ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ορίστηκαν οι μέσες γραμμές τους, με την υψομετρική τους διαφορά να βρίσκεται στα 0,20εκ., που αποτελεί μέγιστη τιμή για την σωστή λειτουργία της εντολής weld constraint που εξασφαλίζει την κοινή μετακίνηση των κόμβων των δύο στοιχείων. Επισημαίνεται ότι η στάθμη του σανιδώματος ταυτίστηκε με αυτή των δευτερευουσών δοκών. Στατικές παραδοχές Όσον αφορά τις στατικές παραδοχές, μια παραδοχή ήταν ο καθορισμός της στήριξης των κύριων δοκών και των δευτερευουσών δοκών στις φέρουσες τοιχοποιίες σε άρθρωση. Άρθρωση ορίστηκε και για την στήριξη των κύριων δοκών στα υποστυλώματα καθώς και των δευτερευουσών δοκών στις κύριες. Επισημαίνεται ότι, στη συνέχεια, κατά την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων, έγινε ένα δεύτερο μοντέλο του κτιρίου όπου οι κύριες δοκοί προσομοιώθηκαν ως συνεχείς δοκοί. Για τον ορισμό της δυσκαμψίας που προσδίδει το σανίδωμα των δαπέδων κατά την διεύθυνση τοποθέτησης του, ορίστηκε αυτό ως επιφανειακό στοιχείο στη στάθμη των κύριων δοκών και όχι στη στάθμη των δευτερευουσών, για λόγους απλοποίησης του μοντέλου. Σχ. 16: Ορισμός βασικού κανάβου (κόκκινες γραμμές) και των βοηθητικών γραμμών (πράσινες γραμμές), (αρχείο Autocad). Μια ακόμη παραδοχή είναι η μη προσομοίωση της στέγης, λόγω του γεγονότος ότι στην πρόταση αποκατάστασης, αυτή είτε θα κατασκευαστεί εκ νέου είτε θα ενισχυθεί. Για τον ίδιο λόγο, ορίζετε η ύπαρξη διαφράγματος στην στέψη του ορόφου καθώς αυτό θα εξασφαλιστεί κατά την ανακατασκευή ή ενίσχυση της στέγης. Συνεπώς, η στέγη προσομοιώθηκε μόνο ως προς τα φορτία της στις περιμετρικές τοιχοποιίες και στα υποστυλώματα του ορόφου. Τέλος, ορίστηκαν οριζόντια (κατά το x-y επίπεδο) επιφανειακά στοιχεία στο επίπεδο της θεμελίωσης των τοιχοποιιών και των υποστυλωμάτων για την προσομοίωση των ελατηρίων εδάφους. Σχ. 17: Ορισμός επιπέδων καθ ύψος (αρχείο Autocad). 51

59 VI. ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ 3.2. Διαδικασία προσομοίωσης Εισαγωγή Για την κατασκευή του τρισδιάστατου μοντέλου του κτιρίου στο SAP ακολουθήθηκαν τα παρακάτω βασικά βήματα: 1. Ορισμός βασικού κανάβου ( grid lines) Έγινε ο βασικός κάναβος του κτιρίου σε κάτοψη και τομή (autocad) (βλ. Σχ.16, Σχ.17), εκεί δηλαδή που βρίσκονται οι τοιχοποιίες, τα υποστυλώματα και οι δοκοί, αφού πρώτα υπολογίστηκε η μέση γραμμή των στοιχείων. Στη συνέχεια ο κάναβος ορίστηκε στο SAP σε αποστάσεις από την αρχή των αξόνων που μετρήθηκαν από το autocad. 2. Δημιουργία νέου συστήματος συντεταγμένων (CSYS2) για τον σχεδιασμό της λοξής τοιχοποιίας της δυτικής όψης. 3. Ορισμός όλων των διατομών των δομικών στοιχείων και των υλικών τους. 4. Σχεδίαση των φερουσών τοιχοποιιών όλων των ορόφων, των υποστυλωμάτων και των δοκών (επιφανειακά & γραμμικά οριζόντια και κατακόρυφα στοιχεία). Ορίστηκαν τα παρακάτω επίπεδα καθ ύψος: 1: Θεμελίωση τοιχοποιίας z: -0,70 m. 2: Θεμελίωση υποστυλωμάτων z: 0,00 m, 3: Δάπεδο μεσοπατώματος ανάμεσα σε υπόγειο και ισόγειο z: 2,53m 4: Πλατύσκαλό σκάλας εισόδου z: 2,73m 5: Δοκοί ενίσχυσης πατώματος ισογείου z: 3,86 m 6: Κύριες δοκοί-ποταμοί πατώματος ισογείου z: 3,96 m 7: Δάπεδο ισογείου-οροφή υπογείου z: 4,16 m 8: Δάπεδο εξώστη ισογείου και πλατύσκαλο εσωτερικής σκάλας z: 6,23 m 9: Δοκοί ενίσχυσης πατώματος ορόφου z: 8,11 m 10: Κύριες δοκοί-ποταμοί πατώματος ορόφου και δοκοί ενισχύσεις πατώματος ορόφου z: 8,25 m 11: Δάπεδο ορόφου-οροφή ισογείου z: 8,45 m 12: Κύριες δοκοί (ποταμοί) οροφής ορόφου, στάθμη στέγης z: 12,45 m 5. Διακριτοποίηση των τοιχοποιιών στην ποδιά και στο ανώφλι των ανοιγμάτων καθώς και στις περασιές της αρχής και του τέλους τους. Ορίστηκαν οι άξονες καθ ύψος στην ποδιά και το ανώφλι των ανοιγμάτων. 6. Διακριτοποίηση των τοιχοποιιών στις θέσεις σύνδεσής τους με τις δοκούς (γραμμικά οριζόντια στοιχεία) και περαιτέρω διακριτοποίησή τους ανά 0,35-0,45μ. (κατά x και y) και ανά 0,35-0,50μ.. (κατά z). Στόχος είναι η σύνδεση των οριζόντιων γραμμικών στοιχείων (δοκών) με κοινούς κόμβους των κατακόρυφων επιφανειακών στοιχείων (τοιχοποιιών) και στη συνέχεια περαιτέρω διακριτοποίησή τους για την καλύτερη μεταφορά των φορτίων και των υπολογισμών του προγράμματος. 7. Δημιουργία κόμβων στα σημεία έδρασης των δευτερευουσών δοκών στις κύριες και εφαρμογή της εντολής weld constraint. 8. Καθορισμός των βαθμών ελευθερίας των γραμμικών στοιχείων και των στηρίξεων. 9. Ορισμός ελατηρίων εδάφους στα οριζόντια επιφανειακά στοιχεία της θεμελίωσης των τοιχοποιιών και των υποστυλωμάτων 10. Ορισμός φορτιστικών καταστάσεων και εφαρμογή τους στα δομικά στοιχεία. Χαρακτηριστικά του μοντέλου βάσει της παραπάνω προσομοίωσης: Αριθμός κόμβων (Joint elements): Αριθμός γραμμικών στοιχείων (Frame elements) : Αριθμός επιφανειακών στοιχείων (Shell elements): Εικ.78: Κάτοψη θεμελίωσης (z=-0,70m), όπου φαίνεται ο βασικός κάναβος (grid lines), (αρχείο SAP). Εικ.79: Κάτοψη δαπέδου ορόφου (z=8,45m), στάθμη δευτερευουσών δοκών, (αρχείο SAP). 52

60 VI. ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Αναλυτική διαδικασία 1. Ορισμός υλικών κατασκευής Ως βασικά υλικά κατασκευής ορίστηκαν ο λίθος, η πλίνθος και το ξύλο. Επειδή στο πρόγραμμα εισάγονται τα πάχη των τοιχοποιιών χωρίς τα επιχρίσματα, για κάθε τοιχοποιία διαφορετικού πάχους προκύπτει διαφορετικό ειδικό βάρος στο οποίο περιλαμβάνεται και αυτό του εσωτερικού και εξωτερικού επιχρίσματος (βλ. Κεφ. VI, 1.3). Έτσι, τελικά ορίστηκε στο πρόγραμμα ένα υλικό για κάθε τοιχοποιία. Για την προσομοίωση των στοιχείων έγινε εισαγωγή των χαρακτηριστικών των παραπάνω υλικών και συγκεκριμένα, του ειδικού βάρους (από το οποίο το πρόγραμμα υπολογίζει την μάζα κατ' όγκο), του μέτρου ελαστικότητας (όπου ορίστηκε στάδιο 2, δηλαδή ρηγματωμένη διατομή), του λόγου Poisson και του θερμικού συντελεστή (Εικ. 80). 2. Ορισμός διατομών των στοιχείων Στη συνέχεια, ορίστηκαν οι διατομές των επιμέρους στοιχείων του φέροντα οργανισμού με επιφανειακά ή γραμμικά στοιχεία. Στα γραμμικά στοιχεία ορίστηκαν οι διαστάσεις των διατομών, το υλικό κατασκευής, ενώ αντίστοιχα στα επιφανειακά στοιχεία ορίστηκαν το υλικό κατασκευής, το πάχος τους καθώς και ο τύπος της στατικής τους λειτουργίας (shell, membrane, plate). Για όλα τα επιφανειακά στοιχεία επιλέχθηκε ο τύπος shell. Επισημαίνεται ότι, για την προσομοίωση του σανιδώματος, στο στοιχείο shell μηδενίστηκε το μέτρο ελαστικότητας κατά την κάθετη, προς τις σανίδες, διεύθυνση (f11=0), καθώς προς αυτή τη διεύθυνση δεν προσδίδει δυσκαμψία στο δάπεδο. Επιπλέον μηδενίστηκε ο συντελεστής βάρους του, καθώς τα σανίδωμα ορίζεται ως φορτίο στις δοκίδες του δαπέδου. 3. Σχεδιασμός- διακριτοποίηση στοιχείων Κατακόρυφα στοιχεία Φέρουσες τοιχοποιίες (wall sections): Οι φέρουσες τοιχοποιίες προσομοιώθηκαν στο μοντέλο ως επιφανειακά στοιχεία ορίζοντας ξεχωριστά wall sections για κάθε διαφορετικό πάχος και υλικό τοιχοποιίας. Επισημαίνεται ότι, για την προσομοίωση της λοξής τοιχοποιίας απομειούμενου πάχους, που βρίσκεται κάτω από τα ανοίγματα του ισογείου, ορίστηκαν τρία στοιχεία διαφορετικού πάχους. Οριζόντια διαίρεση τοιχοποιιών: Κατά την οριζόντια διεύθυνση (x και y), έπρεπε να ληφθούν υπόψη πολλοί διαφορετικοί παράγοντες προκειμένου να γίνει η οριζόντια διαίρεση, με τέτοιο τρόπο ώστε να ικανοποιεί όλες τις απαιτήσεις της προσομοίωσης. Έπρεπε να ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι θα προσομοιώνονταν εντός των χώρων τα γραμμικά στοιχεία των κύριων και δευτερευουσών δοκών των διαφόρων επιπέδων, οι αποστάσεις των οποίων είναι σταθερές. Έτσι, κρίθηκε αναγκαία η ύπαρξη κοινών κόμβων μεταξύ γραμμικών στοιχείων και τοιχοποιίας. Επιπλέον, έπρεπε να ληφθεί υπόψη η ύπαρξη ανοιγμάτων στις όψεις. Έτσι, αποφασίστηκε να χωριστούν οι τοιχοποιίες πρώτα στο κατώφλι και στο ανώφλι των ανοιγμάτων και στη συνέχεια να γίνει υποδιαίρεση των αντίστοιχων ζωνών ανά 0,35μ. έως 0,50μ.. Επιπλέον, απαραίτητη ήταν η διαίρεση των επιφανειακών στοιχείων στα σημεία που υπάρχουν διαζώματα από οπτόπλινθο καθώς και στο ανώφλι των ανοιγμάτων που διαμορφώνεται τοξωτό πρέκι από σειρά οπτόπλινθων (βλ. Εικ. 81). Επισημαίνεται ότι, δόθηκε ιδιαίτερη προσοχή στις συνδέσεις των γειτονικών wall areas ώστε οι ακραίοι κόμβοι τους να συμπίπτουν και να μην εμφανίζονται κατά την επίλυση ανεξάρτητες μετακινήσεις μεταξύ τους. Κατακόρυφη διαίρεση τοιχοποιιών: Η κατακόρυφη διαίρεση ακολουθεί την αρχή και το πέρας όλων των ανοιγμάτων (εσωτερικές και εξωτερικές πόρτες και παράθυρα) καθώς και τα σημεία σύνδεσης με τις κάθετες εσωτερικές τοιχοποιίες. Επίσης, η πυκνό τητα της οριζόντιας διαίρεσης των τοιχοποιιών επηρέασε την πυκνότητα της κατακόρυφης διαίρεσης. Έτσι, η κατακόρυφη διαίρεση έγινε ανά 0,35μ. έως 0,45μ. στην προσπάθεια όλες οι διαστάσεις των ορθογωνίων της διαίρεσης να μην ξεπερνούν κατά πολύ τον κανόνα 1:2. Εικ.80: Ορισμός των χαρακτηριστικών των υλικών στο SAP. Εικ.81: Διακριτοποίηση πεπερασμένων στοιχείων της ανατολικής όψης του κτιρίου (αρχείο SAP). 53

61 VI. ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Υποστυλώματα: Τα 25 ξύλινα υποστυλώματα προσομοιώθηκαν ως αμφιαρθρωτά γραμμικά στοιχεία (frame sections) για τον εκάστοτε όροφο. Το ίδιο ισχύει και για τα υποστυλώματα εκτός κανάβου καθώς και για κάποιες ξύλινες αντηρίδες που βρίσκονται στο υπόγειο και στο ισόγειο και ενισχύουν τις δοκούς των δαπέδων. Βαθμιδοφόρος: Με αμφιαρθρωτά γραμμικά στοιχεία προσομοιώθηκαν και οι ξύλινοι βαθμιδοφόροι των εσωτερικών κλιμάκων οι οποίοι στηρίζονται στο έδαφος και στις οριζόντιες δοκούς των πλατύσκαλών και των δαπέδων. Οριζόντια στοιχεία Γραμμικά στοιχεία πατωμάτων (frame sections): Στο μοντέλο προσομοιώθηκαν όλες οι δοκοί των δαπέδων και της οροφής του ορόφου καθώς και των πλατύσκαλων των κλιμακοστασίων. Παρότι, ο ξύλινος σκελετός των δαπέδων, δεν εξασφαλίζει σημαντική διαφραγματική λειτουργία στις στάθμες των ορόφων στην υφιστάμενη κατάσταση του κτηρίου, θεωρήθηκε σκόπιμο να προσομοιωθεί στην προσπάθεια να γίνει όσο το δυνατόν καλύτερη απεικόνιση της υφιστάμενης κατάστασης του κτίσματος. Έτσι, τα ξύλινα στοιχεία του σκελετού ορίστηκαν ως γραμμικά αμφιαρθρωτά στοιχεία τα οποία συνδέονται στις τοιχοποιίες με τους ήδη υπάρχοντες κόμβους που προήλθαν από την οριζόντια και κατακόρυφη διαίρεση των επιφανειακών τους στοιχείων. Επιπλέον, έγινε διακριτοποίηση των κύριων δοκών στα σημεία έδρασης τους στα υποστυλώματα αλλά και στα σημεία που εδράζονται οι δευτερευουσες δοκοί σε αυτές (βλ. Εικ. 82). Επιφανειακά στοιχεία δαπέδων (area sections): Όπως έχει ήδη αναφερθεί, το σανίδωμα προσομοιώθηκε ως φορτίο που ασκείται στις δευτερεύουσες δοκούς, ενώ για λόγους προσομοίωσης της δυσκαμψίας που προσδίδει κατά την διεύθυνση y (βλ. Kεφ. IV., 3.1.) ορίστηκε αυτό ως επιφανειακό στοιχείο στο επίπεδο των κύριων δοκών. Για να μην γίνει περίπλοκο το μοντέλο, δεν έγινε διακριτοποίηση σε όλους τους κόμβους των δοκών αλλά δημιουργήθηκαν πεπερασμένα στοιχεία ανάμεσα στις ζώνες που ορίζουν οι κύριες δοκοί και στη συνέχεια έγινε διακριτοποίηση αυτών, ανά τρεις περίπου κόμβους κατά y, ενώ κατά x διαιρέθηκαν στα 3. Επιφανειακά στοιχεία θεμελίωσης Για την προσομοίωση των ελατηρίων εδάφους, ορίστηκαν οριζόντια επιφανειακά στοιχεία, πλάτους όσο το πάχος θεμελίωσης των τοιχοποιιών του υπογείου (1,00μ.) και ύψους 1,00μ., έτσι ώστε να δημιουργηθεί ένα σταθερό δύσκαμπτο υπόβαθρο. Η διακριτοποίηση των παραπάνω στοιχείων έγινε στη μέση, κατά το πλάτος τους, ενώ κατά μήκος έγινε με βάση τους υπάρχοντες κόμβους των περιμετρικών τοιχοποιιών. Στα υποστυλώματα του υπογείου προσομοιώθηκαν λίθινοι πεσσοί θεμελίωσης με οριζόντια επιφανειακά στοιχεία διαιρεμένα στα δύο ανά διεύθυνση, με κέντρο τον άξονα του εκάστοτε υποστυλώματος. Επειδή το πλάτος και βάθος των πεσσών αυτών δεν είναι γνωστό, έγινε διερύνηση για τις διαστάσεις τους με βάση τα αποτελέσματα των βυθίσεων τους κάθε φορά, έτσι ώστε αυτά να συμπίπτουν με αυτά της θεμελίωσης των περιμετρικών τοιχοποιιών. Τελικά χρησιμοποιήθηκαν επιφανειακά στοιχεία 0,70x0,70μ., βάθους 1,00μ. Αναλυτικώς, όλες οι διατομές που προσομοιώθηκαν και οι ονομασίες που υιοθετήθηκαν στο SAP παρουσιάζονται στους πίνακες 14 και Ορισμός συνθηκών στήριξης Oι συνθήκες στήριξης προσομοιώθηκαν με κατακόρυφα γραμμικά ελατήρια τα οποία ορίστηκαν στους κόμβους των οριζόντιων επιφανειακών στοιχείων της θεμελίωσης των τοιχοποιιών και των υποστυλωμάτων. Για την προσομοίωση των στηρίξεων των κατακόρυφων στοιχείων καθορίζονται οι βαθμοί ελευθερίας που πρέπει να δεσμευτούν καθώς οι δυνατότητες κίνησης των κόμβων τους είναι συνολικά 6, τρεις μεταφορικές και τρεις στροφικές. Από τις έξι δυνατότητες παραμόρφωσης του εδάφους, αυτές που πρακτικά σχετίζονται με τη συμπεριφορά της θεμελίωσης κτιριακών κατασκευών και συνήθως λαμβάνονται υπόψη είναι τρεις: η δυνατότητα κατακόρυφης μετακίνησης (κατακόρυφο ελατήριο Kz) και οι δυο στροφές γύρω από τους δυο οριζόντιους άξονες (στροφικά ελατήρια Krx και Kry). Οι παραμορφώσεις στις υπολειπόμενες τρεις δυνατότητες κίνησης είναι αμελητέες και μπορεί να θεωρηθεί πλήρης στήριξη κατά τη διεύθυνσή τους. Στο υπό μελέτη κτίριο δεσμεύτηκαν οι μετακινήσεις κατά x και y (Translation 1, Translation 2) για τα υποστυλώματα που βρίσκονται στον κάναβο και για τις τοιχοποιίες. Στα επιφανειακά στοιχεία της θεμελίωσης των παραπάνω δομικών στοιχείων ορίστηκαν ελατήρια εδάφους (area springs) με ελατηριακή σταθερά εδάφους Κs= ΚΝ/m³, όπως προέκυψε από την μελέτη αποκατάστασης της διπλανής καπναποθήκης - Καπναποθήκη Σταματίου (βλ. Κεφ. ΙΙΙ, 2.1.). 5. Ορισμός και εφαρμογή φορτίσεων Η εφαρμογή των φορτίσεων των δαπέδων έγινε στις δοκίδες του εκάστοτε ορόφου, ανάλογα με τη ζώνη επιρροής της κάθε δοκίδας. Η ζώνη επιρροής εξαρτάται από το αν η δοκίδα είναι ακριανή ή μεσαία και από την απόσταση που αυτή έχει από τον τοίχο ή τις διπλανές δοκίδες. Με βάση τα παραπάνω, προέκυψε η παρακάτω 54

62 VI. ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ εφαρμογή γραμμικών φορτίων στις δοκίδες των δαπέδων (ανά 0,43μ.), με κάποιες αποκλίσεις στα δάπεδα του μεσοπατώματος και του εξώστη, όπου οι αποστάσεις των δοκίδων δεν είναι σταθερές και προκύπτουν διάφορες τιμές φόρτισης. Φορτίο μεσαίων δοκίδων (ΚΝ/m) Φορτίο ακραίων δοκίδων (ΚΝ/m) Μόνιμο φορτίο 0,0323 0,0645 Κινητό φορτίο 0,43 0,86 Πιν. 19 : Γραμμικά φορτία δοκίδων δαπέδων. Σε ότι αφορά τη στέγη, αναφέρθηκε ήδη ότι αυτή δεν προσομοιώθηκε αλλά ορίστηκε ως φορτίο στις τοιχοποιίες και στα υποστυλώματα του ορόφου. Έτσι, ορίστηκαν ζώνες επιρροής φόρτισης μεταξύ των τοιχοποιιών και των υποστυλωμάτων και υπολογίστηκαν τα κατανεμημένα φορτία τα οποία εφαρμόστηκαν ως γραμμικά στις τοιχοποιίες και ως και σημειακά στα υποστυλώματα (βλ. Εικ. 83). Η κατανομή του μόνιμου φορτίου G=1,60 ΚΝ/m² (βάρος στέγης) και του κινητού φορτίου S=0,648 ΚΝ/m² (χιόνι) απεικονίζεται στους παρακάτω πίνακες. Επισημαίνεται ότι, το βάρος της αστρέχας (1,05 ΚΝ/m²) κατανέμεται εξ ολοκλήρου στις περιμετρικές τοιχοποιίες. ΥΠΟΣΤΥ ΛΩΜΑΤΑ (βλ. Εικ. 84) ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ ΖΩΝΗΣ ΕΠΙΡΡΟΗΣ ΜΟΝΑΧΙΚΟ ΦΟΡΤΙΟ G ΚΝ ΜΟΝΑΧΙΚΟ ΦΟΡΤΙΟ S ΚΝ 1 15,18 24,28 9, ,92 25,47 10, ,40 24,64 9, ,25 27,60 11, ,49 24,78 10, ,82 23,71 9, ,71 26,74 10, ,11 24,18 9, ,62 25,00 10, ,89 23,83 9, ,81 23,70 9, ,54 24,86 10, ,03 24,05 9, ,43 26,29 10, ,39 23,02 9, ,08 22,53 9, ,28 26,05 10, ,11 24,18 9, ,62 25,00 10, ,89 23,83 9, ,34 24,55 9, ,09 25,75 10, ,57 24,91 10, ,58 26,53 10, ,14 22,62 9,16 Πιν. 20 : Μοναχικά φορτία υποστυλωμάτων ορόφου. ΓΡΑΜΜΙΚΟ ΓΡΑΜΜΙΚΟ ΤΟΙΧΟΠΟΙΙΑ ΠΛΑΤΟΣ ΦΟΡΤΙΟ G ΦΟΡΤΙΟ S (βλ. Εικ. 84) ΖΩΝΗΣ ΚΝ/m KN/m Α 2,6 4,16 1,94 Β 2,62 4,19 1,96 Γ 2,74 4,38 2,03 Δ 2,58 4,13 1,93 2,25 3,6 1,72 ΓΩΝΙΑ ΒΔ 2,88 4,608 2,49 ΓΩΝΙΑ ΒΓ 3,59 5,744 3,09 ΓΩΝΙΑ ΓΒ 3,59 5,744 3,06 ΓΩΝΙΑ ΓΑ 3,57 5,712 3,04 ΓΩΝΙΑ ΑΓ 3,57 5,712 3,08 ΓΩΝΙΑ ΑΔ 3,42 5,472 2,95 ΓΩΝΙΑ ΔΑ 3,42 5,472 2,94 ΓΩΝΙΑ ΔΒ 2,88 4,608 2,60 Πιν. 21 : Γραμμικά φορτία περιμετρικών τοιχοποιιών. Εικ.82: Προσομοίωση ξύλινου φορέα του κτιρίου (αρχείο SAP). Εικ.83: Εφαρμογή κατακόρυφου γραμμικού φορτίου στις περιμετρικές τοιχοποιίες και μοναχικού φορτίου στα υποστυλώματα του ορόφου (αρχείο SAP). Εικ.84: Αρίθμηση υποστυλωμάτων και ονομασία τοιχοποιιών για τους πίνακες

63 VI. ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Στη συνεχεία παρατίθενται εικόνες του προσομοιώματος στο SAP και σχέδια για την προετοιμασία του προσομοιώματος στο autocad. Εικ.85: Βόρεια όψη (αρχείο SAP). Εικ.87: Νότια όψη (αρχείο SAP). Εικ.86: Ανατολική όψη (αρχείο SAP). Εικ.88: Δυτική όψη (αρχείο SAP). 56

64 VI. ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Εικ.90: Εσωτερική τομή της ανατολικής πλευράς (αρχείο SAP). Εικ.89: Τρισδιάστατη απεικόνιση του φορέα (αρχείο SAP). Εικ.91: Εσωτερική τομή της δυτικής πλευράς (αρχείο SAP). 57

65 VI. ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Σχ. 18: Θέσεις τοιχοποιιών στο SAP Βόρεια όψη xz, y=22, yz, x=21,65 xz, y=18,68 yz, x=21,65 xz, y=18,68 xz, y=18,68 6 Δυτική όψη yz, x=0,00 Y3 yz, x=21,65 Ανατολική όψη yz, x=26,04 xz, y=12,54 xz, y=12,54 5 Y2 xz, y=10,21 4 Y1 xz, y=6,44 yz, x=21,65 yz, x=22,90 xz, y=6,44 yz, x=22,90 xz, y=6, ,00 y Νότια όψη A B D E F G H C xz, y=0,00 x M. 58

66 VI. ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Σχ. 19 :Ονομασίες - υλικά τοιχοποιιών στο SAP LITH YP61 LITH80 OPT MES27 OPT10 OPT MES24 OPT MES24 OPT10 LITH MES37 OPT10 OPT10 OPT MES24 OPT MES24 OPT10 LITH MES37 LITH80 LITH80 OPT10 LITH MES37 LITH80 πλινθοδομή (t=10cm) λιθοδομή (t=37cm) πλινθοδομή (t=24cm) λιθοδομή (t=61cm) πλινθοδομή (t=27cm) λιθοδομή (t=80cm) M. 59

67 VI. ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ 4. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Η αξιολόγηση της υφιστάμενης κατάστασης πραγματοποιήθηκε παρατηρώντας τα αποτελέσματα του μοντέλου SAP. Η αξιολόγηση πραγματοποιήθηκε για τον δυσμενέστερο συνδυασμό φόρτισης, δηλαδή για σεισμό (σεισμικοί συνδυασμοί) Ιδιομορφική ανάλυση - αξιολόγηση απόκρισης Κατά την ιδιομορφική ανάλυση υπολογίζονται οι ιδιομορφές ταλάντωσης του συστήματος και των αντίστοιχων ιδιοπεριόδων και ιδιοσυχνοτήτων για ενεργοποίηση του 99% της συνολικής ταλαντούμενης μάζας του συστήματος. Για την πραγματοποίηση της ιδιομορφικής ανάλυσης πρέπει να καθοριστεί η μάζα, την οποία θα λάβει υπόψη το πρόγραμμα ώστε να κατασκευαστεί το μητρώο μάζας της κατασκευής. Η μάζα που χρησιμοποιείται, προέρχεται από τον συνδυασμό των φορτίων G+0,3Q. Επιλέγοντας λοιπόν, μέσω της εντολής ''Define Mass Source'', να υπολογιστεί η μάζα της κατασκευής από τα φορτία (βλ. Εικ. 92), αποφεύγεται το ενδεχόμενο να υπολογιστεί η μάζα του φορέα της κατασκευής δύο φορές καθώς υπάρχει στα Dead (Ίδιο Βάρος) φορτία. Η ιδιομορφική ανάλυση γίνεται με Ritz Vectors για λόγους συντομίας κατά την επίλυση και ενεργοποίησης όσο το δυνατό μεγαλύτερου ποσοστού της μάζας του φορέα κατά τη δυναμική ανάλυση. H δεύτερη ιδιομορφή ενεργοποιεί το 26% της μάζας, παρουσιάζεται κατά την κατεύθυνση y-y και η ιδιοπερίοδος είναι 0,34 sec. Για να ενεργοποιηθεί ποσοστό μεγαλύτερο από 90% της μεταφορικής δρώσας μάζας του κτιρίου χρειάζεται τον συνυπολογισμό 42 ιδιομορφών κατά x και y όπως φαίνεται από τον παρακάτω πίνακα αποτελεσμάτων της ιδιομορφικής ανάλυσης. Από τα αποτελέσματα προκύπτει ότι κατά τις πρώτες δύο μεταφορικές ιδιοπεριόδους ενεργοποιείται το κτίριο σχεδόν ταυτόχρονα και στις δύο διευθύνσεις καθώς όπως φαίνεται από τον Πιν. 22, ενεργοποιείται περίπου το ίδιο ποσοστό μάζας ταυτόχρονα και κατά x και κατά y. Οι δύο πρώτες τιμές των ιδιοπεριόδων βρίσκονται μέσα στο πλατό του φάσματος (0,15sec 0,50sec) σχεδιασμού που σημαίνει ότι η κατασκευή θεωρείται δύσκαμπτη. Επιπλέον, σε συνδυασμό με τα αποτελέσματα των εφελκυστικών τάσεων, παρατηρείται ότι η απουσία οριζόντιων διαζωμάτων και η ασθενής διαφραγματική λειτουργία οδηγεί σε αστοχία των τοιχοποιιών εκτός επιπέδου (βλ. Εικ. 93, 94), με αποτέλεσμα τα πρώτα αναγκαία μέτρα ενίσχυσης του κτιρίου να είναι η εξασφάλιση διαφραγματικής λειτουργίας των πατωμάτων, η αποκατάσταση του ολόσωμου χαρακτήρα των τοιχοποιιών και η ενίσχυση της αντοχής τους. Πιν. 22 : Αποτελέσματα ιδιομορφικής ανάλυσης (αρχείο SAP). Τα αποτελέσματα που προέκυψαν από την ιδιομορφική ανάλυση είναι τα εξής: H πρώτη ιδιομορφή ενεργοποιεί το 27% της μάζας, παρουσιάζεται κατά την κατεύθυνση x-x και η ιδιοπερίοδος είναι 0,35 sec. Εικ.92: Καθορισμός της μάζας της κατασκευής (αρχείο SAP). 60

68 VI. ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Εικ.93: Πρώτη ιδιομορφή κατά x-x (εικόνα από αρχείο SAP). Εικ.94: Δεύτερη ιδιομορφή κατά y-y (εικόνα από αρχείο SAP). 61

69 VI. ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ 4.2. Τέμνουσες βάσης Παρακάτω, δίνονται οι τιμές των μαζών και των τεμνουσών βάσης ανά κατεύθυνση. Η τέμνουσα βάσης υπολογίζεται από την άθροιση των αντιδράσεων του κτιρίου λόγω της σεισμικής διέγερσης σε κάθε κατεύθυνση. Τονίζεται ο προσεγγιστικός χαρακτήρας του προσδιορισμού της τέμνουσας βάσης, καθότι οι αντιδράσεις των στηρίξεων αποτελούν ακραίες και μη ταυτόχρονες τιμές. Το γεγονός αυτό δεν μας απασχολεί διότι μας ενδιαφέρει η σύγκριση των δύο τιμών τεμνουσών βάσης στο υφιστάμενο και στο ενισχυμένο κτίριο, η οποία θα γίνει σε επόμενο κεφάλαιο. Επισημαίνεται ότι, η τιμή της τέμνουσας βάσης που προέκυψε για το ίδιο βάρος του φορέα καθώς και για τα φορτία που επιβάλλονται σε αυτόν, ελέγχθηκε και χειρωνακτικά (βλ. Πιν. 24) για να εξασφαλιστεί ότι έγινε σωστή επιβολή των φορτίων στο προσομοίωμα και ότι δεν λήφθηκε δύο φορές το ίδιο βάρος του φορέα. Συγκεκριμένα, από τον χειρωνακτικό υπολογισμό προέκυψε για το ίδιο βάρος τιμή ,37 ΚΝ ενώ από το SAP προέκυψε τιμή ,44 ΚΝ (βλ. Πιν. 23). Η διαφορά των 89 ΚΝ είναι αποδεκτή. Παρακάτω παρουσιάζονται οι τέμνουσες βάσεις και για τα υπόλοιπα φορτία. Vx = 4.098,2 ΚΝ Vy =4.235,1 ΚΝ DEAD (ίδιου βάρους τοιχοποιίας και ξύλινου φορέα) = ,4 KN G (λοιπά μόνιμα) = 1.245,2 KN Q (κινητό) = 1.212,2 KN S (χιόνι) = 457,6 ΚΝ Εικ.95: Τέμνουσες βάσης του κτιρίου (εικόνα από το SAP). Πιν. 23 : Τιμές τεμνουσών βάσης (αρχείο SAP). ειδικό βάρος (KN/m³ εμβαδο διατομής μήκος τμχ KN BATHMIDOFORO BATHMIDOFORO DOKOS DOKOS ANTIR DOKOS EN DOKOS EN DOKOS EN DOKOS MES DOKOS OPIS DOKOS OPIS DOKOS SKALA DOKOS SKALA DOKOS YP.EN DOKOS YP.EN PATOKSYLA SK PATOKSYLO POTAMOS YPOST 5x YPOST YPOST YPOST ELEV YPOSTYL LITH LITH LITH LITH MES LITH YP LITH LITH LITH OPT OPT OPT OPT MES OPT MES OPT SANIDWMA springs THEMELIWSH THEMELIWSI THEMELIWSI ΣΥΝΟΛΟ Πιν. 24 : Υπολογισμός του Ιδίου Βάρους του κτιρίου (πίνακας excel). 62

70 VI. ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ 4.3. Έλεγχος τάσεων θεμελίωσης Εξετάστηκαν οι κατακόρυφες τάσεις της θεμελίωσης για να διαπιστωθεί αν υπάρχει κάπου υπέρβαση της επιτρεπόμενης τάσης εδάφους. Ο έλεγχος έγινε για το συνδυασμό αστοχίας G + Q. Η μέγιστες αναπτυσσόμενες τάσεις (S22) με βάση τα αποτελέσματα του SAP, προκύπτουν στην βορειοδυτική γωνία και είναι περίπου 255ΚPa ή 0,26MPa, ενώ η επιτρεπόμενη τάση εδάφους σύμφωνα με τη μελέτη αποκατάστασης της διπλανής καπναποθήκης καπναποθήκη Σταματίου, είναι 0,2 MPa. Συμπεραίνεται λοιπόν ότι, σημειακά υπάρχουν κάποιες υπερβάσεις της επιτρεπόμενης τάσης στη θεμελίωση, ειδικά στις γωνίες του κτιρίου, οι οποίες πρέπει να ληφθούν υπόψη στην πρόταση αποκατάστασης. Εικ.96: Αποτελέσματα τάσεων θεμελίωσης (αρχείο SAP). 63

71 VI. ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ 4.4. Έλεγχος εφελκυστικών θλιπτικών τάσεων των τοιχοποιιών Έλεγχος για κατακόρυφα φορτία Για τον έλεγχο επάρκειας του κτιρίου, μελετήθηκαν τα αποτελέσματα των εφελκυστικών και θλιπτικών τάσεων των τοιχοποιιών για όλους τους συνδυασμούς δράσεων και για τις δύο όψεις των πεπερασμένων στοιχείων (top face και bottom face). Διαπιστώθηκε ότι οι μεγαλύτερες τιμές τάσεων προκύπτουν για τον σεισμικό συνδυασμό G+0,3Q+E. Ωστόσο, κρίθηκε σκόπιμο να γίνει έλεγχος των τάσεων και για τον συνδυασμό 1,35G+1,50Q για να αποδειχθεί αν επαρκούν οι τοιχοποιίες για κατακόρυφα φορτία. Σε ότι αφορά την ανατολική όψη, αυτή εμφανίζει τα μεγαλύτερα προβλήματα λόγω των ασθενών πεσσών αλλά και λόγω του κλιμακοστασίου που υπάρχει εσωτερικά στη βορειανατολική γωνία, όπως αναφέρθηκε προηγουμένως. Επισημαίνεται ότι και σε αυτή την όψη υπέρβαση προκύπτει κυρίως για τις οριζόντιες εφελκυστικές τάσεις (S11) και όχι για τις κατακόρυφες (S22). Τέλος, η νότια όψη δεν εμφανίζει υπέρβαση των εφελκυστικών τάσεων. Εικ.97: Βόρεια εσωτερική όψη όπου φαίνονται οι οπές στις γωνίες των δαπέδων. Ο έλεγχος που παρουσιάζεται στη συνέχεια, αφορά τις εφελκυστικές τάσεις καθώς, σε ότι αφορά τις θλιπτικές, δεν προέκυψε υπέρβαση τους στις τοιχοποιίες. Το γεγονός ότι οι πεσσοί και τα ανώφλια των ανοιγμάτων των περιμετρικών τοιχοποιιών επαρκούν σε θλίψη αλλά όχι σε εφελκυσμό, οφείλεται και στο δεδομένο ότι η εφελκυστική αντοχή της φέρουσας τοιχοποιίας είναι πολύ μικρότερη σε σχέση με τη θλιπτική (1/15). Τα αποτελέσματα των εφελκυστικών τάσεων παρουσιάζονται αναλυτικά στους παρακάτω πίνακες (Πιν. 25), όπου με μπλε σκούρο χρώμα παρουσιάζεται η υπέρβαση της εφελκυστικής τάσης με τιμή 0,10 ΜPa. Αξιολογώντας τα αποτελέσματα προκύπτει ότι, στη δυτική και κυρίως στη βόρεια όψη εμφανίζεται σημειακά υπέρβαση των εφελκυστικών τάσεων, κυρίως τον οριζόντιων. Αυτό συμβαίνει στη βορειοδυτική και βορειοανατολική γωνία του κτιρίου (βλ. Εικ. 97), στη στάθμη των δαπέδων, λόγω των οπών που υπάρχουν σε αυτά (από το αναβατόριο και το κλιμακοστάσιο αντίστοιχα), καθώς στα σημεία αυτά δημιουργείται συγκέντρωση τάσεων από τα δάπεδα. Εικ.98: Απεικόνιση εφελκυστικών τάσεων στον τρισδιάστατο φορέα για κατακόρυφα φορτία (αρχείο SAP). 64

72 VI. ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Τάσεις S11 Top face ΔΥΤΙΚΗ ΟΨΗ (yz, x=0,00) Τάσεις S22 Top face Bottom face Bottom face 65

73 VI. ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Τάσεις S11 Top face ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΟΨΗ (yz, x=26,04) Τάσεις S22 Top face Bottom face Bottom face 66

74 VI. ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Τάσεις S11 Top face ΒΟΡΕΙΑ ΟΨΗ (xz, y=22,83) Τάσεις S22 Top face Bottom face Bottom face 67

75 VI. ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Τάσεις S11 Top face NOTIA ΟΨΗ ( xz, y =0,00) Τάσεις S22 Top face Bottom face Bottom face Πιν. 25: Απεικόνιση εφελκυστικών τάσεων ανά όψη κτιρίου για κατακόρυφα φορτία. 68

76 VI. ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Έλεγχος για σεισμό Όπως έχει ήδη αναφερθεί, διαπιστώθηκε ότι οι μεγαλύτερες τιμές τάσεων προκύπτουν για τον σεισμικό συνδυασμό G+0,3Q+E. Για τον έλεγχο επάρκειας του κτιρίου, μελετήθηκαν τα αποτελέσματα των εφελκυστικών και θλιπτικών τάσεων των τοιχοποιιών για όλους τους συνδυασμούς δράσεων και για τις δύο όψεις των πεπερασμένων στοιχείων (top face και bottom face). Ο έλεγχος που παρουσιάζεται στη συνέχεια, αφορά τις εφελκυστικές τάσεις καθώς, σε ότι αφορά τις θλιπτικές, δεν προέκυψε υπέρβαση τους στις τοιχοποιίες. πλευρά των επιφανειακών στοιχείων (top face) καθώς προκύπτουν παρόμοια και για την άλλη πλευρά (bottom face). Επισημαίνεται ότι, οι οπλισμοί προκύπτουν για ποιότητα χάλυβα S500, ο οποίος έχει οριστεί στο προσομοίωμα, στις διατομές των τοιχοποιιών (area sections). Για την διεξαγωγή των αποτελεσμάτων, σε ότι αφορά τον απαιτού- μενο οπλισμό, αρχικά, ορίστηκαν για κάθε όψη τα ανώφλια (Spandrels) και οι πεσσοί (Piers) των τοιχοποιιών (βλ. Πίν. 27). Στη συνέχεια, για κάθε ανώφλι και πεσσό υπολογίστηκε ο μέσος όρος του δυσμενέστερου οπλισμού των πεπερασμένων στοιχείων του ανωφλιού/πεσσού, που βρίσκονται σε απόσταση από τις παρειές του. Ο έλεγχος των εφελκυστικών τάσεων έγινε μέσω των αποτελεσμάτων για Concrete Design, όπου στα σημεία που υπάρχει υπέρβαση των εφελκυστικών τάσεων S11 ή S22, εμφανίζεται η απαίτηση οπλισμού Ast1 ή Ast2 αντίστοιχα. Δηλαδή, το SAP έχει τη δυνατότητα, ορίζοντας ως τύπο υλικού των τοιχοποιιών το σκυρόδεμα (material type: concrete), με τα χαρακτηριστικά όμως της λιθοδομής και της πλινθοδομής, να προσδιορίσει τον οπλισμό που χρειάζεται η τοιχοποιία, εκεί που ξεπερνάτε η εφελκυστική της τάση. Συγκεκριμένα, όταν η τοιχοποιία εφελκύεται εξωτερικά προκύπτει εξωτερικός οπλισμός (top face) και όταν εφελκύεται εσωτερικά προκύπτει εσωτερικός οπλισμός (bottom face). Τα αποτελέσματα των τάσεων παρουσιάζονται αναλυτικά στους παρακάτω πίνακες, όπου με μπλε σκούρο χρώμα παρουσιάζεται η υπέρβαση της εφελκυστικής τάσης με τιμή 0,14 ΜPa. Η τιμή της εφελκυστικής τάσης αυξάνεται για σεισμικές δράσεις, σε σχέση με αυτή που χρησιμοποιήθηκε προηγουμένως για τον έλεγχο σε κατακόρυφα φορτία, καθώς σύμφωνα με τον Ευρωκώδικα 8, μειώνεται ο συντελεστής ασφάλειας του υλικού (βλ. Κεφ. V ). Στη συνέχεια, παρουσιάζονται και οι απαιτήσεις οπλισμών των πεσσών και των ανωφλιών των περιμετρικών τοιχοποιιών. Τα αποτελέσματα των οπλισμών παρουσιάζονται ενδεικτικά για την μια Εικ.99: Απεικόνιση εφελκυστικών τάσεων στον τρισδιάστατο φορέα για σεισμό (αρχείο SAP). 69

77 VI. ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Τάσεις S11 Top face ΔΥΤΙΚΗ ΟΨΗ (yz, x=0,00) Τάσεις S22 Top face Bottom face Bottom face 70

78 VI. ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Τάσεις S11 Top face ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΟΨΗ (yz, x=26,04) Τάσεις S22 Top face Bottom face Bottom face 71

79 VI. ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Τάσεις S11 Top face ΒΟΡΕΙΑ ΟΨΗ (xz, y=22,83) Τάσεις S22 Top face Bottom face Bottom face 72

80 VI. ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Τάσεις S11 Top face NOTIA ΟΨΗ ( xz, y =0,00) Τάσεις S22 Top face Bottom face Bottom face Πιν. 26: Απεικόνιση εφελκυστικών τάσεων ανά όψη κτιρίου για σεισμό. 73

81 VI. ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΒΟΡΕΙΑ ΤΟΙΧΟΠΟΙΙΑ P23 3,4 2,74 P24 3,21 1,8 P25 3,25 1,95 P26 5,0 3,55 P27 3,05 2,05 S1 3,2 2,95 S2 2,6 3,0 S3 2,03 2,65 S4 2,29 2,54 S5 1,6 1,75 S6 1,7 1,79 S7 1,9 2,15 S8 2,5 2,15 Πεσσοί/Ανώφλια Α st1 (cm²/m) Α st2 (cm²/m) S9 6,6 4,6 P1 3,7 2,57 S10 3,45 3,0 P2 4,55 3,9 S11 3,8 2,6 P3 3,4 2,5 S12 4,5 2,8 P4 3,3 4,7 S13 3,4 2,15 P5 4,1 5,4 S14 3,15 2,2 P6 3,95 2,8 S15 3,29 2,45 P7 3,13 4,15 S16 4,25 2,15 P8 3,75 4,35 S17 8,5 8,4 P9 3,68 2,5 S18 3,9 2,6 P10 3,3 3,55 S19 5,0 2,9 P11 4,6 3,8 S20 4,7 2,55 P12 4,65 4,05 S21 4,2 2,7 P13 2,95 2,05 S22 4,25 2,25 P14 3,75 2,25 S23 5,1 2,45 P15 4,3 3,1 S24 2,21 1,7 P16 2,5 3,15 S25 1,69 1,0 P17 3,35 3,85 S26 1,74 0,81 P18 3,7 2,9 S27 2,54 2,15 P19 2,7 2,85 S28 1,46 1,0 P20 3,6 3,15 S29 2,35 1,26 P21 3,38 1,85 S30 2,35 1,9 P22 3,05 3,05 S31 1,9 1,12 74

82 VI. ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΝΟΤΙΑ ΤΟΙΧΟΠΟΙΙΑ P12 2,75 1,32 P13 2,9 2,14 P14 3,28 2,45 P15 2,30 1,7 S1 3,65 3,3 S2 2,05 1,93 S3 2,5 2,25 S4 2,65 2,39 Πεσσοί/Ανώφλια Α st1 (cm²/m) Α st2 (cm²/m) S5 5,35 2,4 P1 2,65 1,85 S6 3,85 2,45 P2 3,25 4,4 S7 4,09 3,15 P3 2,5 1,27 S8 3,9 2,65 P4 2,5 1,75 S9 4,15 2,8 P5 3,1 2,15 S10 4,6 2,35 P6 3,0 1,35 S11 5,8 2,15 P7 2,35 1,3 S12 4,94 2,6 P8 2,93 1,8 S13 1,95 1,29 P9 2,65 1,55 S14 1,6 1,0 P10 2,05 1,45 S15 2,35 1,9 P11 2,48 1,2 S16 2,22 1,58 75

83 VI. ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΤΟΙΧΟΠΟΙΙΑ S5 1,55 2,8 S6 1,75 3,2 S7 2,3 3,15 S8 3,95 3,6 S9 3,6 3,75 S10 5,85 5,3 S11 6,35 5,85 S12 3,9 4,95 S13 4,4 5,7 S14 4,5 6,0 S15 4,4 5,9 S16 4,25 4,85 S17 5,85 5,1 S18 6,6 5,22 Πεσσοί/Ανώφλια Α st1 (cm²/m) Α st2 (cm²/m) Πεσσοί/Ανώφλια Α st1 (cm²/m) Α st2 (cm²/m) S19 5,6 4,3 P1 3,8 3,7 P18 4,45 5,35 S20 9,6 5,95 P2 4,88 4,25 P19 3,49 12,0 S21 9,6 5,45 P3 3,4 1,53 P20 7,15 10,5 S22 7,8 5,85 P4 4,85 5,55 P21 8,45 8,5 S23 8,5 6,0 P5 5,55 6,45 P22 3,2 10,15 S24 8,3 6,5 P6 3,85 1,7 P23 7,6 9,6 S25 8,45 5,85 P7 4,45 8,2 P24 5,5 11,7 S26 11,15 5,85 P8 3,8 5,65 P25 4,7 4,45 S27 7,55 5,05 P9 11,65 6,9 P26 7,3 5,25 S28 1,75 1,18 P10 3,88 10,5 P27 9,6 6,0 S29 2,55 1,16 P11 6,95 10,65 P28 3,9 2,78 S30 3,24 2,25 P12 7,35 5,55 P29 5,3 4,5 S31 4,95 2,95 P13 3,7 9,65 P30 4,05 3,55 S32 5,05 3,95 P14 7,95 7,9 S1 4,7 4,83 S33 5,1 2,95 P15 6,9 6,65 S2 4,35 4,1 S34 4,0 2,65 P16 3,55 10,25 S3 2,0 3,6 S35 4,7 3,25 P17 7,1 8,75 S4 1,75 2,95 S36 2,0 1,64 76

84 VI. ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΔΥΤΙΚΗ ΤΟΙΧΟΠΟΙΙΑ P20 5,75 7,3 P21 5,95 4,18 P22 3,05 2,65 P23 4,19 2,95 P24 3,3 1,6 S1 3,7 3,6 S2 3,48 4,2 S3 2,88 3,55 S4 2,45 3,1 S5 2,99 3,55 S6 3,65 4,25 S7 3,79 3,8 S8 5,55 4,45 Πεσσοί/Ανώφλια Α st1 (cm²/m) Α st2 (cm²/m) S9 5,0 5,65 P1 4,55 2,34 S10 5,05 6,6 P2 5,0 2,9 S11 5,35 6,8 P3 3,79 1,46 S12 5,75 6,85 P4 4,4 6,7 S13 5,55 6,35 P5 5,95 7,2 S14 5,45 4,9 P6 5,65 4,2 S15 6,3 3,85 P7 4,8 7,55 S16 5,95 4,55 P8 6,25 8,95 S17 6,6 4,55 P9 6,15 4,4 S18 6,2 4,95 P10 4,6 7,95 S19 6,2 4,9 P11 6,7 9,7 S20 6,45 4,7 P12 6,35 4,8 S21 5,96 3,85 P13 5,05 8,35 S22 2,5 1,89 P14 6,75 10,2 S23 2,93 2,41 P15 6,2 4,95 S24 2,7 2,38 P16 4,85 7,9 S25 2,5 2,08 P17 6,8 9,1 S26 2,57 2,26 P18 6,4 4,75 S27 2,9 2,53 P19 4,75 6,78 S28 2,75 2,3 Πιν. 27: Αποτελέσματα απαιτούμενου οπλισμού πεσσών και ανωφλιών ανά όψη κτιρίου (Προσομοίωμα Ι) 77

85 VI. ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Από τον παραπάνω πίνακα αποτελεσμάτων των απαιτούμενων οπλισμών, όπου έχει σημειωθεί με κίτρινο ο οπλισμός που υπερβαίνει τα 3cm²/m και με κόκκινο ο οπλισμός που υπερβαίνει τα 5cm²/m, διαπιστώνεται ότι οι απαιτήσεις οπλισμών των περιμετρικών τοιχοποιιών είναι αρκετά μεγάλες, ειδικά για την ανατολική τοιχοποιία, όπου προκύπτει 56% κατακόρυφος οπλισμός πάνω από 5 cm²/m και για την δυτική, όπου προκύπτει 54% οριζόντιος οπλισμός πάνω από 5 cm²/m (βλ. Πιν. 28). Αξιολογώντας τα αποτελέσματα που προκύπτουν από την παραπάνω ανάλυση, παρατηρείται ότι σε περίπτωση πρότασης ενίσχυσης των τοιχοποιιών με μανδύες μικρού πάχους, αυτή δεν είναι εφικτή, καθώς απαιτούνται πολλές ράβδοι οπλισμού ανά τακτά διαστήματα (Φ10/15) που μπορούν να τοποθετηθούν μόνο σε μανδύες μεγάλου πάχους. Συνεπώς, κρίνεται απαραίτητη, αρχικά η ενίσχυση του κτιρίου σε ότι αφορά τη διαφραγματική λειτουργία του φορέα, ώστε να συγκρατούνται οι τοιχοποιίες έναντι καταπονήσεων εκτός του επιπέδου λειτουργίας τους και να λειτουργούν ως ενιαίο σύνολο υπό οριζόντια σεισμική καταπόνηση. Με αυτόν τον τρόπο ίσως προκύψουν μηδαμινές ή μειωμένες απαιτήσεις οπλισμού στις τοιχοποιίες. Στο επόμενο κεφάλαιο αναφέρονται αναλυτικά οι επεμβάσεις ενίσχυσης που προτείνονται και η αξιολόγηση τους μέσω δύο νέων προσομοιωμάτων του κτιρίου. Όψεις Ποσοστό οπλισμού A st1 3 cm²/m Ποσοστό οπλισμού A st2 3 cm²/m Ποσοστό οπλισμού A st1 5 cm²/m Ποσοστό οπλισμού A st2 5 cm²/m Δυτική 29% 42% 54% 33% Ανατολική 44% 26% 44% 56% Βόρεια 60% 28% 9% 3,5% Νότια 35% 10% 6,5% 0% Πιν. 28 : Ποσοστά απαιτούμενου οπλισμού τοιχοποιιών, που υπερβαίνουν τα 3 cm²/m και 5 cm²/m Έλεγχος ξύλινων στοιχείων Με βάση τον Ευρωκώδικα EC5 γίνονται οι έλεγχοι Οριακής Κατάστασης Αστοχίας και Οριακής Κατάστασης Λειτουργικότητας για ξύλινα δομικά στοιχεία. Συγκεκριμένα, παρακάτω παρουσιάζονται ο έλεγχος κάμψης, διάτμησης, θλίψης κάθετα στις ίνες και παραμορφώσεων για τις κύριες και δευτερεύουσες δοκούς των δαπέδων για κατακόρυφα φορτία. Επιπλέον, γίνεται έλεγχος θλίψης παράλληλα στις ίνες (έλεγχος λυγισμού) για τα υποστυλώματα. Επισημαίνεται ότι, η παρακάτω έλεγχοι γίνονται ενδεικτικά για τα στοιχεία με τις μεγαλύτερες επιπονήσεις και για κινητό φορτίο q=2 KN/m². 1. Έλεγχοι κύριων δοκών (ποταμοί) Οι έλεγχοι επάρκειας των κύριων δοκών έγιναν αρχικά με το δεδομένο ότι αυτές είναι αμφιέρειστες δοκοί. Στη συνέχεια όμως, θεωρώντας ότι μπορεί να εξασφαλιστεί η λειτουργία των δοκών ως ολόσωμου φορέα, κάτι που ενισχύεται και από το γεγονός ότι οι κύριες δοκοί εδράζονται σε "μαξιλάρια" μήκους 2,00μ., έγιναν ξανά οι έλεγχοι, αφού προσομοιώθηκαν σε ένα δεύτερο μοντέλο οι δοκοί ως συνεχείς. Τα αποτελέσματα που προέκυψαν είναι ευμενέστερα και παρουσιάζονται στη συνέχεια. Επισημαίνεται ότι, έγιναν ξεχωριστοί έλεγχοι για τους ποταμούς της οροφής υπογείου-ισογείου και για αυτούς της οροφής του ορόφου. Οι έλεγχοι έγιναν για τα δυσμενέστερα φορτία των ακριανών δοκών καθώς και των μεσαίων δοκών του κάθε επιπέδου. Στη συνέχεια παρουσιάζεται η αναλυτική διαδικασία ελέγχου ενός ακριανού ποταμού στο υπόγειο, που παρουσιάζει τα δυσμενέστερα εντατικά μεγέθη σε σχέση με τους υπόλοιπους ποταμούς του κτιρίου. Στο τέλος παρουσιάζονται σε έναν συγκεντρωτικό πίνακα τα υπόλοιπα αποτελέσματα. Για φυσική ξυλεία πλατύφυλλων κατηγορίας D30 προκύπτουν τα παρακάτω μηχανικά χαρακτηριστικά: Μέση τιμή πυκνότητας ρmean (kg/m³) 600 Κάμψη fm,k (N/mm²) 30 Θλίψη κάθετα στις ίνες fc,90,k (N/mm²) 8 Διάτμηση fν,k (N/mm²) 3 Μέσο μέτρο ελαστικότητας // E0,mean (N/mm²) στις ίνες Μέσο μέτρο διάτμησης Gmean (N/mm²) 600 Πιν. 29 : Μηχανικά χαρακτηριστικά ξυλείας (D30) κύριων δοκών. Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται στοιχεία και συντελεστές που εξαρτώνται από το είδος της ξυλείας του δομικού στοιχείου, τις συνθήκες φόρτισης και περιβάλλοντος της κατασκευής και προκύπτουν από τους πίνακες του Ευρωκώδικα EC5: Συντελεστής υλικού γμ = 1,3 Για φυσική ξυλεία Κατηγορία διάρκειας φόρτισης Κατηγορία λειτουργίας 2 Τροποποιητικός συντελεστής Συντελεστής επιρροής μεγέθους διατομής Αυξητικός συντελεστής αντοχής συστήματος διανομής φορτίων Μειωτικός συντελεστής λόγω στρεπτοκαμπτικού λυγισμού Συντελεστής που λαμβάνεται υπόψη η διάταξη του φορτίου, το ενδεχόμενο σχισίματος του ξύλου και ο βαθμός θλιπτικής παραμόρφωσης Ερπυστικός συντελεστής μεσοχρόνια kmod =0,80 kh = 1,00 ksys = 1,10 kcrit =1,00 kc,90 =1,50 kdef =0,80 Πιν. 30 : Συντελεστές για τον έλεγχο των κύριων δοκών. Για φόρτιση 1,35G+1,5Q Για κλειστές κατασκευές μη θερμαινόμενες Για φυσική ξυλεία, κατηγορία λειτουργίας 2 και μεσοχρόνια διάρκεια φόρτισης Για ύψος διατομής h>150 εκ. Για διανομή φορτίων μέσω σανιδώματος Για εξασφαλισμένο θλιβόμενο πέλμα σε όλο το μήκος Για αμφιέρειστη δοκό και φυσική ξυλεία Για φυσική ξυλεία και κατηγορία λειτουργίας 2 78

86 VI. ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Για δοκό διατομής 0,18x0,25μ. προκύπτουν τα παρακάτω γεωμετρικά στοιχεία: Πλάτος b (cm) 18 Ύψος h (cm) 25 Επιφάνεια Α (cm²) 450 Ροπή αντίστασης κατά y-y Wy (cm³) 1875 Ροπή αδράνειας κατά y-y Ιy (cm 4 ) 23437,5 Ροπή αντίστασης κατά z-z Wz (cm³) 1350 Ροπή αδράνειας κατά z-z Ιz (cm 4 ) Πιν. 31 : Γεωμετρικά στοιχεία κύριων δοκών. Τα φορτία που ασκούνται στις κύριες δοκούς του υπογείου είναι το ίδιο βάρος τους (0,27 ΚΝ/m), το βάρος των δοκίδων (0,30ΚΝ/m²), το βάρος του σανιδώματος (0,15 ΚΝ/m²), και το κινητό φορτίο δαπέδου (2 ΚΝ/m²). Από τα παραπάνω φορτία και για ζώνη επιρροής 4,39μ. για ακριανή δοκό, προκύπτουν τα φορτία που φαίνονται στον παρακάτω πίνακα: Ίδιο βάρος 0,27 ΚΝ/m Βάρος δοκίδων 1,32 ΚΝ/m Βάρος σανιδώματος 0,66 ΚΝ/m Συνολικό μόνιμο φορτίο 2,25 ΚΝ/m Κινητό φορτίο 8,78 ΚΝ/m Πιν. 32 : Φορτία ακριανής κύριας δοκού στο δάπεδο του υπογείου. Για τον συνδυασμό φόρτισης κατακόρυφων φορτίων (1,35G+1,5Q) και για μήκος δοκού του δαπέδου του υπογείου l=4,13μ., προκύπτουν από το SAP τα παρακάτω εντατικά μεγέθη: Md= 12,48 KNm Vd=Fd*L/2 = 21,6 KN Έλεγχος κάμψης για μέλη με πρόβλημα στρεπτοκαμπτικής ευστάθειας (πλευρικού λυγισμού). Η μείωση της καμπτικής αντοχής λόγω στρεπτοκαμπτικού (πλευρικού) λυγισμού λαμβάνεται υπόψη μέσω του συντελεστή kcrit. Πρέπει σm,y,d (kcrit fm,y,d) -σm,y,d = Μy,d /Wy = 6,656 N/mm², όπου σm,y,d η μέγιστη καμπτική τάση σχεδιασμού κατά τον άξονα y -fm,y,d = kh ksys kmod fm,y,k /γμ = 20,31N/mm², όπου kh, ksys, kmod, τροποποιητικοί συντελεστές της αντοχής και fm,y,d η καμπτική αντοχή σχεδιασμού οπότε σm,y,d / (kcrit fm,y,d) = 0,33 < 1, επαρκεί Έλεγχος θλίψης κάθετα στις ίνες (περιοχή εδράσεων) υπολογισμός επάρκειας μήκους έδρασης (l). Η θλιπτική αντοχή κάθετα στις ίνες είναι δύσκολο να μετρηθεί γιατί αυξάνει όσο αυξάνει η παραμόρφωση, φθάνοντας στο μέγιστο της τιμής όταν το ξύλο έχει συμπιεστεί στο ένα τρίτο περίπου της αρχικής του διατομής. Οι ίνες που δεν βρίσκονται στην περιοχή εφαρμογής της δύναμης υποβοηθούν τις άμεσα φορτιζόμενες. Γι' αυτό, η αντοχή μικρών περιοχών φόρτισης είναι μεγαλύτερη από την αντοχή μεγαλύτερων περιοχών, για την ίδια τάση. Η συμπεριφορά αυτή λαμβάνεται υπόψιν μέσω του αυξητικού της θλιπτικής αντοχής συντελεστή kc,90. Με τον συντελεστή αυτόν λαμβάνεται υπόψη η διάταξη του φορτίου, το ενδεχόμενο σχισίματος του ξύλου και ο βαθμός θλιπτικής παραμόρφωσης. Πρέπει σc,90,d kc,90 fc,90,d -σc,90,d = Fc,90,d / Aef = 0,50 N/mm 2, όπου σc,90,d η θλιπτική τάση σχεδιασμού καθέτως προς τις ίνες στην επιφάνεια επαφής, Fc,90,d η θλιπτική δύναμη σχεδιασμού καθέτως προς τις ίνες και Aef = b (l ) = mm 2, για μήκος ελεύθερου άκρου a =100 mm>30 και μήκος έδρασης l = 180 mm, όπου Aef δρώσα επιφάνεια επαφής που καταπονείται με θλίψη καθέτως προς τις ίνες για τον υπολογισμό της οποίας το δρών μήκος επαφής παράλληλα με τις ίνες είναι ίσο με το πραγματικό μήκος επαφής επαυξημένο κατά 30mm σε κάθε πλευρά, όχι όμως περισσότερο από a, l ή l1/2, όπως φαίνεται στο παρακάτω σχήμα. -f c,90,d = k sys k mod f c,90,k /γ Μ =5,42 N/mm 2, όπου fc,90,d η θλιπτική αντοχή σχεδιασμού καθέτως προς τις ίνες και ksys, kmod τροποποιητικοί συντελεστές της αντοχής οπότε σc,90,d / kc,90 fc,90,d = 0,074 < 1, επαρκεί Έλεγχος διάτμησης (δοκός χωρίς απότμηση) Για τον έλεγχο διάτμησης με μία συνιστώσα παράλληλη προς τις ίνες, καθώς και για τον έλεγχο διάτμησης με τις δύο συνιστώσες κάθετες προς τις ίνες, πρέπει να ικανοποιείται η ακόλουθη σχέση: τd fv,d -τd = 1.5Fv,d /bh = 0,72 N/mm 2, όπου τd η διατμητική τάση σχεδιασμού ορθογωνικής διατομής -fv,d = ksys kmod fv,k /γμ = 2,03 N/mm 2, όπου fv,d η διατμητική αντοχή σχεδιασμού και ksys, kmod, διάφοροι τροποποιητικοί συντελεστές της αντοχής οπότε τd / fv,d = 0,35 < 1, επαρκεί Έλεγχος παραμορφώσεων Οι παραμορφώσεις πρέπει να παραμένουν εντός καταλλήλων ορίων, λαμβάνοντας υπόψη το ενδεχόμενο βλαβών σε μη φέροντα στοιχεία (επικαλύψεις, οροφές, δάπεδα, διαχωριστικά στοιχεία και 79

87 VI. ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ τελειώματα), να μην επηρεάζουν την λειτουργία της κατασκευής και την εξωτερική της εμφάνιση, την άνεση και το αίσθημα ασφάλειας των χρηστών λόγω δυσάρεστης αντίληψης της παραμόρφωσης, είτε κατά την χρήση είτε οπτικά, (βλ. ΕΝ , 2.2.2(1), ΕΝ 1990, 6.3, 6.5.2, Παράρτημα Α, Α1.4.1(2)). Οι οριακές τιμές των παραμορφώσεων καθορίζονται στο Εθνικό Προσάρτημα όπως φαίνεται στον παρακάτω πίνακα. winst wnet,fin wfin Αμφιέρειστη l/300 l/250 l/200 Πρόβολος l/150 l/125 l/75 Πιν. 33 : Οριακές τιμές παραμορφώσεων σύμφωνα με το Εθνικό Προσάρτημα. Στον Ευρωκώδικα 5 προτείνεται να γίνονται οι δύο παρακάτω έλεγχοι παραμορφώσεων : 1. Έλεγχος στιγμιαίας παραμόρφωσης (uinst). 2. Έλεγχος τελικής παραμόρφωσης (unet,fin για δοκούς με αντιβέλος, ή ufin για δοκούς χωρίς αντιβέλος). Πρέπει ufin = ufin,g + ufin,q1 < L/250 -ufin,g = uinst,g (1 + kdef) = 0,21, όπου ufin,g παραμόρφωση λόγω μόνιμης δράσης G, uinst,g = 0,11, είναι η στιγμιαία παραμόρφωση λόγω της δράσης G και λαμβάνεται από το αρχείο SAP kdef δίνεται στον Πίνακα 3.2 του ΕΝ για δομική ξυλεία και προϊόντα ξύλου και στα εδ (3) και (4) για συνδέσεις. -ufin,q1 = uinst,q1(1 + ψ2,(q),1 kdef) = 1,23, όπου ufin,q1 παραμόρφωση λόγω της δεσπόζουσας μεταβλητής δράσης Q1, uinst,q1 = 0,38, είναι η στιγμιαία παραμόρφωση λόγω της δράσης Q1 και λαμβάνεται από το αρχείο SAP kdef δίνεται στον Πίνακα 3.2 του ΕΝ για δομική ξυλεία και προϊόντα ξύλου και στα εδ (3) και (4) για συνδέσεις και ψ2,(q),1 =0,3 για Κατηγορία C οπότε ufin = ufin,g + ufin,q1 = 0,67 < L/250 = 1,65, επαρκεί Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται τα δυσμενέστερα αποτελέσματα για τις ακριανές και τις μεσαίες κύριες δοκούς του κάθε επιπέδου. Ακριανή δοκός υπογείου Μεσαία δοκός υπογείου Ακριανή δοκός ισογείου Μεσαία δοκός ισογείου Ακριανή δοκός ορόφου Μεσαία δοκός ορόφου σm,y,d / (kcrit fm,y,d) σc,90,d / kc,90 fc,90,d τd / fv,d ufin / (L/250) Επαρκεί 0,33 0,074 0,35 0,441 ναι 0,16 0,056 0,27 0,362 ναι ναι 0,15 0, ναι 0,18 0,059 0,28 0,435 ναι 0,17 0,063 0,30 0,389 ναι Πιν. 34 : Αποτελέσματα ελέγχου κύριων δοκών. 2. Έλεγχοι δευτερευουσών δοκών (πατόξυλα) Όπως για τις κύριες δοκούς, έτσι και για τις δευτερεύουσες παρουσιάζεται ενδεικτικά ο έλεγχος της δοκού με τα δυσμενέστερα αποτελέσματα. Για φυσική ξυλεία πλατύφυλλων κατηγορίας D30 προκύπτουν τα μηχανικά χαρακτηριστικά που απεικονίζονται στον Πιν. 29 για τις κύριες δοκούς. Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται στοιχεία και συντελεστές που εξαρτώνται από το είδος της ξυλείας του δομικού στοιχείου, τις συνθήκες φόρτισης και περιβάλλοντος της κατασκευής και προκύπτουν από τους πίνακες του Ευρωκώδικα EC5: Συντελεστής υλικού γμ = 1,3 Για φυσική ξυλεία Κατηγορία διάρκειας φόρτισης μεσοχρόνια Για φόρτιση 1,35G+1,5Q Κατηγορία λειτουργίας 2 Για κλειστές κατασκευές μη θερμαινόμενες Τροποποιητικός συντελεστής Συντελεστής επιρροής μεγέθους διατομής Αυξητικός συντελεστής αντοχής συστήματος διανομής φορτίων Μειωτικός συντελεστής λόγω στρεπτοκαμπτικού λυγισμού Συντελεστής που λαμβάνεται υπόψη η διάταξη του φορτίου, το ενδεχόμενο σχισίματος του ξύλου και ο βαθμός θλιπτικής παραμόρφωσης Ερπυστικός συντελεστής kmod =0,80 Για φυσική ξυλεία, κατηγορία λειτουργίας 2 και μεσοχρόνια διάρκεια φόρτισης kh = 1,00 Για ύψος διατομής h>150 εκ. ksys = 1,10 kcrit =1,00 kc,90 =1,50 kdef = 0,80 Για διανομή φορτίων μέσω σανιδώματος Για εξασφαλισμένο θλιβόμενο πέλμα σε όλο το μήκος Για αμφιέρειστη δοκό και φυσική ξυλεία Για φυσική ξυλεία και κατηγορία λειτουργίας 2 Πιν. 35 : Συντελεστές για τον έλεγχο των δευτερευουσών δοκών. Για δοκό διατομής 0,10x0,20 μ. προκύπτουν τα παρακάτω γεωμετρικά στοιχεία: 80

88 VI. ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Πλάτος b (cm) 10 Ύψος h (cm) 20 Επιφάνεια Α (cm²) 200 Ροπή αντίστασης κατά y-y Wy (cm³) 666,67 Ροπή αδράνειας κατά y-y Ιy (cm 4 ) 6666,67 Ροπή αντίστασης κατά z-z Wz (cm³) 333,33 Ροπή αδράνειας κατά z-z Ιz (cm 4 ) 1666,67 Πιν. 36 : Γεωμετρικά στοιχεία δευτερευουσών δοκών. Τα φορτία που ασκούνται στις δευτερεύουσες δοκούς είναι το ίδιο βάρος τους (0,12 ΚΝ/m), το βάρος του σανιδώματος (0,15 ΚΝ/m²), και το κινητό φορτίο δαπέδου (2 ΚΝ/m²). Από τα παραπάνω φορτία και για ζώνη επιρροής 0,43μ. για ακριανή δοκό, προκύπτουν τα φορτία που φαίνονται στον παρακάτω πίνακα: Ίδιο βάρος 0,12 ΚΝ/m Βάρος σανιδώματος 0,0645 ΚΝ/m Συνολικό μόνιμο φορτίο 0,185 ΚΝ/m Κινητό φορτίο 0,86 ΚΝ/m Πιν. 37 : Φορτία ακριανής δευτερεύουσας δοκού στο δάπεδο του υπογείου. Για τον συνδυασμό φόρτισης κατακόρυφων φορτίων (1,35G+1,5Q) και για μήκος αμφιέρειστης δοκού l=4,82μ. προκύπτουν τα παρακάτω εντατικά μεγέθη: Md= 4,35 KNm Vd= 3,61 KN Έλεγχος κάμψης για μέλη με πρόβλημα στρεπτοκαμπτικής ευστάθειας (πλευρικού λυγισμού) Η μείωση της καμπτικής αντοχής λόγω στρεπτοκαμπτικού (πλευρικού) λυγισμού λαμβάνεται υπόψη μέσω του συντελεστή kcrit. Πρέπει σm,y,d (kcrit fm,y,d) -σm,y,d = Μy,d /Wy = 6,53N/mm², όπου σm,y,d η μέγιστη καμπτική τάση σχεδιασμού κατά τον άξονα y -fm,y,d = kh ksys kmod fm,y,k /γμ = 20,31N/mm², όπου kh, ksys, kmod, τροποποιητικοί συντελεστές της αντοχής και fm,y,d η καμπτική αντοχή σχεδιασμού οπότε σm,y,d / (kcrit fm,y,d) = 0,32 < 1, επαρκεί Έλεγχος θλίψης κάθετα στις ίνες (περιοχή εδράσεων) υπολογισμός επάρκειας μήκους έδρασης (l) Η θλιπτική αντοχή κάθετα στις ίνες είναι δύσκολο να μετρηθεί γιατί αυξάνει όσο αυξάνει η παραμόρφωση, φθάνοντας στο μέγιστο της τιμής όταν το ξύλο έχει συμπιεστεί στο ένα τρίτο περίπου της αρχικής του διατομής. Οι ίνες που δεν βρίσκονται στην περιοχή εφαρμογής της δύναμης υποβοηθούν τις άμεσα φορτιζόμενες. Γι' αυτό, η αντοχή μικρών περιοχών φόρτισης είναι μεγαλύτερη από την αντοχή μεγαλύτερων περιοχών, για την ίδια τάση. Η συμπεριφορά αυτή λαμβάνεται υπόψιν μέσω του αυξητικού της θλιπτικής αντοχής συντελεστή kc,90. Με τον συντελεστή αυτόν λαμβάνεται υπόψη η διάταξη του φορτίου, το ενδεχόμενο σχισίματος του ξύλου και ο βαθμός θλιπτικής παραμόρφωσης. Πρέπει σc,90,d kc,90 fc,90,d -σc,90,d = Fc,90,d / Aef = 0,15 N/mm 2, όπου σc,90,d η θλιπτική τάση σχεδιασμού καθέτως προς τις ίνες στην επιφάνεια επαφής, Fc,90,d η θλιπτική δύναμη σχεδιασμού καθέτως προς τις ίνες και Aef = b (l ) = mm 2, για μήκος ελεύθερου άκρου a =100 mm >30 και μήκος έδρασης l = 180 mm, όπου Aef δρώσα επιφάνεια επαφής που καταπονείται με θλίψη καθέτως προς τις ίνες για τον υπολογισμό της οποίας το δρών μήκος επαφής παράλληλα με τις ίνες είναι ίσο με το πραγματικό μήκος επαφής επαυξημένο κατά 30mm σε κάθε πλευρά, όχι όμως περισσότερο από a, l ή l1/2. -f c,90,d = k sys k mod f c,90,k /γ Μ =5,42 N/mm 2, όπου fc,90,d η θλιπτική αντοχή σχεδιασμού καθέτως προς τις ίνες και ksys, kmod τροποποιητικοί συντελεστές της αντοχής οπότε σc,90,d / kc,90 fc,90,d = 0,02 < 1, επαρκεί Έλεγχος διάτμησης (δοκός χωρίς απότμηση) Για τον έλεγχο διάτμησης με μία συνιστώσα παράλληλη προς τις ίνες, καθώς και για τον έλεγχο διάτμησης με τις δύο συνιστώσες κάθετες προς τις ίνες, πρέπει να ικανοποιείται η ακόλουθη σχέση: τd fv,d -τd = 1.5Fv,d /bh = 0,27 N/mm 2, όπου τd η διατμητική τάση σχεδιασμού ορθογωνικής διατομής -fv,d = ksys kmod fv,k /γμ = 2,03 N/mm 2, όπου fv,d η διατμητική αντοχή σχεδιασμού και ksys, kmod, διάφοροι τροποποιητικοί συντελεστές της αντοχής οπότε τd / fv,d = 0,13 < 1, επαρκεί Έλεγχος παραμορφώσεων Οι παραμορφώσεις πρέπει να παραμένουν εντός καταλλήλων ορίων, λαμβάνοντας υπόψη το ενδεχόμενο βλαβών σε μη φέροντα στοιχεία (επικαλύψεις, οροφές, δάπεδα, διαχωριστικά στοιχεία και τελειώματα), να μην επηρεάζουν την λειτουργία της κατασκευής και την εξωτερική της εμφάνιση, την άνεση και το αίσθημα ασφάλειας των χρηστών λόγω δυσάρεστης αντίληψης της παραμόρφωσης, είτε κατά την χρήση είτε οπτικά, (βλ. ΕΝ , 2.2.2(1), ΕΝ 1990, 6.3, 6.5.2, Παράρτημα Α, Α1.4.1(2)). Οι οριακές τιμές των παραμορφώσεων καθορίζονται στο Εθνικό Προσάρτημα κάθε χώρας, όπως αναφέρθηκε παραπάνω. Στον Ευρωκώδικα 5 προτείνεται να γίνονται οι δύο παρακάτω έλεγχοι παραμορφώσεων : 1. Έλεγχος στιγμιαίας παραμόρφωσης (uinst). 2. Έλεγχος τελικής παραμόρφωσης (unet,fin για δοκούς με αντιβέλος, ή ufin για δοκούς χωρίς αντιβέλος). 81

89 VI. ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Πρέπει ufin = ufin,g + ufin,q1 < L/250 -ufin,g = uinst,g (1 + kdef) = 0,35, όπου ufin,g, παραμόρφωση λόγω μόνιμης δράσης G, uinst,g = 0,20, είναι η στιγμιαία παραμόρφωση λόγω της δράσης G kdef δίνεται στον Πίνακα 3.2 του ΕΝ για δομική ξυλεία και προϊόντα ξύλου και στα εδ (3) και (4) για συνδέσεις. -ufin,q1 = uinst,q1(1 + ψ2,(q),1 kdef) = 1,16, όπου ufin,q1 παραμόρφωση λόγω της δεσπόζουσας μεταβλητής δράσης Q1, uinst,q1 = 0,93, είναι η στιγμιαία παραμόρφωση λόγω της δράσης Q1 kdef δίνεται στον Πίνακα 3.2 του ΕΝ για δομική ξυλεία και προϊόντα ξύλου και στα εδ (3) και (4) για συνδέσεις και ψ2,(q),1 =0,3 για Κατηγορία C οπότε ufin = ufin,g + ufin,q1 = 1,51 < L/250 = 1,93, επαρκεί 3. Έλεγχος υποστυλωμάτων Ο έλεγχος των υποστυλωμάτων γίνεται ενδεικτικά για υποστύλωμα του υπογείου το οποίο δέχεται τη μέγιστη αξονική δύναμη. Για φυσική ξυλεία πλατύφυλλων κατηγορίας D30 προκύπτουν τα παρακάτω μηχανικά χαρακτηριστικά: Μέση τιμή πυκνότητας ρmean (kg/m³) 600 Κάμψη fm,k (N/mm²) 30 Θλίψη // στις ίνες fc,0,k (N/mm²) 23 Θλίψη κάθετα στις ίνες fc,90,k (N/mm²) 8 Διάτμηση fν,k (N/mm²) 3 Μέσο μέτρο ελαστικότητας // E0,mean (N/mm²) στις ίνες (0,05%) μέτρο ελαστικότητας E0,05 (N/mm²) // στις ίνες Μέσο μέτρο διάτμησης Gmean (N/mm²) 600 Πιν. 38 : Μηχανικά χαρακτηριστικά ξυλείας (D30) υποστυλωμάτων. Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται στοιχεία και συντελεστές που εξαρτώνται από το είδος της ξυλείας του δομικού στοιχείου, τις συνθήκες φόρτισης και περιβάλλοντος της κατασκευής και προκύπτουν από τους πίνακες του Ευρωκώδικα EC5: Συντελεστής υλικού γμ = 1,3 Για φυσική ξυλεία Κατηγορία διάρκειας φόρτισης βραχυχρόνια Για φόρτιση 1,35G+1,5S Κατηγορία λειτουργίας 2 Για κλειστές κατασκευές μη θερμαινόμενες Τροποποιητικός συντελεστής kmod =0,90 Για φυσική ξυλεία, κατηγορία λειτουργίας 2 και βραχυχρόνια διάρκεια φόρτισης Συντελεστής επιρροής μεγέθους διατομής kh = 1,00 Για ύψος διατομής h>150 εκ. Αυξητικός συντελεστής ksys = 1,10 Για διανομή φορτίων αντοχής συστήματος διανομής φορτίων Συντελεστής βc Για φυσική ξυλεία Πιν. 39 : Συντελεστές για τον έλεγχο των υποστυλωμάτων. Για δοκό διατομής 0,18x0,18μ. προκύπτουν τα παρακάτω γεωμετρικά στοιχεία: Πλάτος b (m) 0,18 Ύψος h (m) 0,18 Επιφάνεια Α (m²) 0,0324 Ροπή αντίστασης κατά y-y Wy (m³) 0, Ροπή αδράνειας κατά y-y Ιy (m 4 ) 0, Ροπή αντίστασης κατά z-z Wz (cm³) 0, Ροπή αδράνειας κατά z-z Ιz (m 4 ) 0, Πιν. 40 : Γεωμετρικά στοιχεία υποστυλωμάτων. Τα φορτία που ασκούνται στα υποστυλώματα του ορόφου προκύπτουν από τα φορτία της στέγης. Τελικά, η δυσμενέστερη φόρτιση προκύπτει για το ακριανό υποστύλωμα του υπογείου Νο 4 στο οποίο εκτός από τα φορτία που φαίνονται στον παρακάτω πίνακα, ασκούνται και τα φορτία των δαπέδων: Ίδιο βάρος Βάρος στέγης Συνολικό μόνιμο φορτίο Κινητό φορτίο (χιόνι) Nd (1,35G+1,5Q) 0,77 ΚΝ 27,60 ΚΝ 28,37 ΚΝ 11,18 ΚΝ 120,51 ΚΝ Πιν. 41 : Φορτία ακριανού υποστυλώματος του υπογείου. Έλεγχος θλίψης // στις ίνες (Έλεγχος λυγισμού) Η ανηγμένη λυγηρότητα κατά τις δύο διευθύνσεις της διατομής, για αμφιαρθρωτό υποστύλωμα, ελεύθερο και ως προς τις δύο διευθύνσεις προκύπτει από τους παρακάτω τύπους: όπου λy και λrel,y είναι λυγηρότητες που αντιστοιχούν σε κάμψη κατά τον άξονα y (βέλος κάμψης κατά τη διεύθυνση z) και lef,c,y μήκος λυγισμού κατά τον άξονα y λy =lef,y / iy = 76,21, όπου lef,y = 3,96 m και iy= (Iy/A) = 0,05 οπότε λrel,y = 1,30 > 0,30 όπου λz και λrel,z είναι λυγηρότητες που αντιστοιχούν σε κάμψη κατά τον άξονα z (βέλος κάμψης κατά τη διεύθυνση y) και lef,c,z μήκος λυγισμού κατά τον άξονα z λz =lef,z / iz= 76,21, όπου lef,z = 3,96 m και iz= (Iz/A) = 0,05 οπότε λrel,z = 1,30 > 0,30 82

90 VI. ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Συνεπώς πρέπει να ικανοποιείται η παρακάτω σχέση ώστε να επαρκεί η διατομή σε λυγισμό: σc,0,d kc fc,0,d -σc,0,d = Nd / A = 3,72, όπου σc,0,d θλιπτική τάση σχεδιασμού παραλλήλως προς τις ίνες, Νd η θλιπτική δύναμη σχεδιασμού και Α η επιφάνεια διατομής -kc = min (kcy, kcz) = 0,48, όπου kcy, kcz οι συντελεστές για τον υπολογισμό ευστάθειας (λυγισμού) μελών υπό αξονική θλίψη ή συνδυασμό αξονικής θλίψης και κάμψης. kc,y= 1/[ky+ (k²y - λ²rel,y)] = 0,48, όπου ky = 0,5(1+βc(λrel,y 0,30)+ λ²rel,y)= 1,45 kc,z= 1/[kz+ (k²z - λ²rel,z)] = 0,48, όπου kz = 0,5(1+βc(λrel,z 0,30)+ λ²rel,z)= 1,45 -fc,0,d = ksys kmod fc,0,k /γμ = 17,51 όπου fc,0,d η θλιπτική αντοχή σχεδιασμού παραλλήλως προς τις ίνες και ksys, kmod οι τροποποιητικοί συντελεστές της αντοχής. οπότε σc,0,d / kc fc,0,d = 0,44 < 1, επαρκεί Τελικά, από τα παραπάνω αποτελέσματα προκύπτει ότι όλες οι ξύλινες διατομές των πατωμάτων επαρκούν για κινητό φορτίο q=2 ΚΝ/m², με δεδομένο βέβαια ότι εξασφαλίζεται η συνέχεια των κύριων δοκών. Στη συνέχεια ελέγχθηκε αν ο ξύλινος φορέας επαρκεί για κινητό φορτίο q=5 ΚΝ/m², καθώς αυτό αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για την χρήση που θα επιλεχθεί να δοθεί στο κτίριο. Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται ενδεικτικά, τα αποτελέσματα που προέκυψαν για τα ξύλινα στοιχεία με τα δυσμενέστερα εντατικά μεγέθη. Ακριανή δευτερεύουσα δοκός Μεσαία δευτερεύουσα δοκός Ακριανή κύρια δοκός Μεσαία κύρια δοκός Υποστύλωμα υπογείου σm,y,d / (kcrit fm,y,d) σc,90,d / kc,90 fc,90,d τd / fv,d ufin / (L/250) σc,0,d / kc, fc,0,d Επαρκεί 0,74 0,04 0,31 1,53 - όχι 0,38 0,02 0,16 0,77 - ναι ναι 0,34 0, ναι ,16 όχι Πιν. 42 : Αποτελέσματα ελέγχου ξύλινων δομικών στοιχείων για q=5 ΚΝ/m². Από τον παραπάνω πίνακα παρατηρείται ότι κάποιες διατομές δεν επαρκούν, όπως τα ακριανά πατόξυλα και κάποια υποστυλώματα του υπογείου που δεν επαρκούν σε λυγισμό. Με βάση τα παραπάνω αλλά και το δεδομένο ότι, υπάρχει αβεβαιότητα για το είδος και την κατηγορία της ξυλείας των δομικών στοιχείων, καθώς η εκτίμηση αυτών έγινε οπτικά και όχι εργαστηριακά, αλλά και λόγω της επιλογής να αποφευχθούν μεγάλες επεμβάσεις στον ξύλινο φορέα που θα αλλοιώσουν την εικόνα των εμφανών δαπέδων, επιλέγεται τελικά να δοθεί μια πιο ήπια χρήση στο κτίριο η οποία θα εξασφαλίζεται με περιορισμένο αριθμό κοινού. Συνεπώς, στη συνέχεια, κατά τη μελέτη ενίσχυσης του κτιρίου οι έλεγχοι θα γίνουν για κινητό φορτίο q=2 ΚΝ/m². Ωστόσο, σε περίπτωση αποκατάστασης του κτιρίου, συνίσταται εκ νέου διερεύνηση για την αντοχή των ξύλινων στοιχείων του φορέα των δαπέδων με δεδομένο πλέον ότι θα είναι γνωστά όλα τα δεδομένα για το είδος και τα μηχανικά χαρακτηριστικά της ξυλείας. Επιπλέον, κρίνεται σκόπιμο να ελεγχθούν ένα-ένα τα ξύλινα στοιχεία και να αποφασιστεί ποια από αυτά θα συντηρηθούν και ποια θα αντικατασταθούν καθώς, όπως αναφέρθηκε και στο Κεφάλαιο ΙV, μερικά έχουν σκιστεί, στρεβλώσει, σαπίσει κ.λπ. Αυτά που σίγουρα πρέπει να αντικατασταθούν, για αισθητικούς λόγους, είναι τα σανιδώματα τα οποία είναι σε κακή κατάσταση. Ωστόσο, μεγάλη προσοχή πρέπει να δοθεί στον ξύλινο φέροντα οργανισμό γιατί η στατική του επάρκεια αποδείχτηκε με δεδομένο ότι τα στοιχεία βρίσκονται σε καλή κατάσταση και διατηρούν τα μηχανικά τους χαρακτηριστικά κάτι που δεν είναι βέβαιο ότι ισχύει. 83

91 VII. ΠΡΩΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ, ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ VII. ΠΡΩΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ, ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ 1. ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Λόγω της έλλειψης αρχιτεκτονικής πρότασης επανάχρησης και αποκατάστασης της αρχικής μορφής του κτιρίου, αποφασίστηκε ότι αυτό θα μείνει ως έχει, χωρίς καμία αρχιτεκτονική αλλαγή. Οι μόνες αλλαγές που προκύπτουν είναι αυτές που απαιτούνται για να εξασφαλιστεί η στατική επάρκεια του κτιρίου. Επισημαίνεται ωστόσο ότι, οι επεμβάσεις στον φέροντα οργανισμό δεν προκύπτουν μόνο με βάση τα αποτελέσματα από την αποτίμηση της υφιστάμενης κατάστασης, καθώς ταυτόχρονα, λαμβάνονται υπόψη οι βασικές αρχές της αποκατάστασης σύμφωνα με τις οποίες, κατά την αποκατάσταση ενός διατηρητέου κτιρίου απαιτείται η διατήρηση της αυθεντικής του μορφής. Συνεπώς, οι επεμβάσεις που πραγματοποιούνται σε αυτό, δεν πρέπει να αλλοιώνουν καθόλου την αρχική του εικόνα. Σύμφωνα με τα παραπάνω, τα μέτρα επέμβασης που προτείνονται στη συνέχεια, έχουν σκοπό να ενισχύσουν τον φέροντα οργανισμό έναντι του σεισμού και να συμβάλουν στη δυσκαμψία του κτιρίου χωρίς όμως να αλλοιώσουν τα χαρακτηριστικά του. Τα μέτρα αυτά επικεντρώνονται στον οριζόντιο και κατακόρυφο φέροντα οργανισμό. Στην συνέχεια, παρουσιάζονται δυο νέα προσομοιώματα του κτιρίου, το «Προσομοίωμα ΙΙ» και το «Προσομοίωμα ΙΙΙ», που περιλαμβάνουν τις επεμβάσεις ενίσχυσης του κτιρίου. Στο «Προσομοίωμα ΙΙ» εξασφαλίζεται η διαφραγματική λειτουργία δαπέδων και στέγης ενώ στο «Προσομοίωμα ΙΙΙ» προστίθεται και η εσωτερική ενίσχυση της ανατολικής τοιχοποιίας με τοιχώματα και δοκούς από οπλισμένο σκυρόδεμα. 2. ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΦΕΡΟΝΤΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΜΕ ΔΙΑΦΡΑΓΜΑΤΑ 2.1. Προσομοίωμα ΙΙ Διαφραγματοποίηση των πατωμάτων Μετά από την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων του «Προσομοιώματος Ι» κρίθηκε ότι δεν αρκεί μόνο η ύπαρξη διαφράγματος στην οροφή του ορόφου αλλά είναι απαραίτητη η εξασφάλιση διαφραγματοποίησης των δαπέδων του ισογείου και του ορόφου. Οι τρόποι με τους οποίος εξασφαλίζεται η διαφραγματοποίηση των πατωμάτων περιγράφεται στη συνέχεια, στο Κεφάλαιο ΙΧ. Στα πλαίσια ενίσχυσης του κτιρίου, προτείνονται και κάποιες ήπιες επεμβάσεις στον κατακόρυφο φέροντα οργανισμού (βλ. Κεφάλαιο ΙΧ ), όπως αρμολογήματα, ενέματα κ.λπ. Παρόλο που αυτές οι επεμβάσεις βελτιώνουν τα μηχανικά χαρακτηριστικά της τοιχοποιίας, επιλέχθηκε να μην ληφθούν υπόψη στο προσομοίωμα, καθώς το συγκεκριμένο κτίριο δεν παρουσιάζει ιδιαίτερες ρηγματώσεις και πιθανόν αυτές οι επεμβάσεις να μην αλλάζουν ιδιαίτερα την αντοχή των τοιχοποιιών. Συνεπώς, στο νέο προσομοίωμα το μόνο που αλλάζει είναι ο ορισμός διαφραγμάτων στις δύο στάθμες των δαπέδων. Η προσομοίωση των διαφραγμάτων γίνεται επιλέγοντας στο SAP τους κόμβους του δαπέδου και της τοιχοποιίας που βρίσκονται στη συγκεκριμένη στάθμη και ορίζοντας μέσω της εντολής Assign joint constraints diaphragm, όπου για κάθε στάθμη ορίζεται ένα νέο διάφραγμα με διαφορετικό όνομα Ανάλυση - αξιολόγηση αποτελεσμάτων Ιδιομορφική ανάλυση Τα αποτελέσματα που προέκυψαν από την ιδιομορφική ανάλυση του ενισχυμένου μοντέλου είναι τα εξής: H πρώτη ιδιομορφή ενεργοποιεί το 45% της μάζας, παρουσιάζεται κατά την κατεύθυνση y y και η ιδιοπερίοδος είναι 0,33 sec. H δεύτερη ιδιομορφή ενεργοποιεί το 39% της μάζας, παρουσιάζεται κατά την κατεύθυνση x-x και η ιδιοπερίοδος είναι 0,29 sec. Συγκρίνοντας τα παραπάνω αποτελέσματα με αυτά του Προσομοιώματος Ι (βλ. Πιν. 44) προκύπτει ότι η πρώτη ιδιομορφή ενεργοποιεί μεγαλύτερο ποσοστό μάζας (45% αντί για 27%) και παρουσιάζεται κατά την y-y κατεύθυνση σε αντίθεση με το Προσομοίωμα Ι όπου η πρώτη ιδιομορφή παρουσιάζεται κατά την x-x κατεύθυνση αλλά ουσιαστικά η μάζα ενεργοποιείται σχεδόν ταυτόχρονα και στις δύο διευθύνσεις. Από τα παραπάνω συμπεραίνεται ότι, απεμπλέκονται οι λειτουργίες ανά κατεύθυνση, λόγω της διαφραγματοποίησης των δαπέδων του φορέα, ενώ ταυτόχρονα μειώνονται και οι στροφές του κτιρίου. Επιπλέον, οι τιμές των ιδιοπεριόδων μειώνονται που σημαίνει ότι ενισχύθηκε η δυσκαμψία του κτιρίου. Ωστόσο, η μείωση αυτή δεν είναι ιδιαίτερα μεγάλη λόγω του γεγονότος ότι και στα δύο προσομοιώματα θεωρήθηκε ατενές διάφραγμα στη στάθμη της στέγης. Στη συνέχεια παρουσιάζονται εικόνες του SAP από τα δύο προσομοιώματα, δηλαδή το κτίριο με και χωρίς τα διαφράγματα των πατωμάτων, κατά την ενεργοποίηση των πρώτων δύο μεταφορικών ιδιοπεριόδων. Στις εικόνες του Προσομοιώματος Ι (βλ. Εικ ) είναι εμφανής η εκτός επιπέδου μετακίνηση του τοίχου, ιδιαίτερα στην στάθμη των δαπέδων, ενώ στις εικόνες του Προσομοιώματος ΙΙ (βλ. Εικ ) το κτίριο μετακινείται όλο μαζί. Η απουσία διαφράγματος είναι κρίσιμη για την εκτός επιπέδου καμπτική λειτουργία των τοίχων που είναι κάθετοι στη διεύθυνση του σεισμού ενώ η ύπαρξη διαφράγματος εξασφαλίζει τη μεταφορά και ανάληψη του συνόλου σχεδόν της σεισμικής τέμνουσας από τους τοίχους κατά τη διεύθυνση του σεισμού. 84

92 VII. ΠΡΩΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ, ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Εικ. 100: Πρώτη ιδιομορφή κατά x-x από το Προσομοίωμα Ι (διάφραγμα μόνο στην οροφή του ορόφου) (εικόνα από αρχείο SAP). Εικ. 102: Πρώτη ιδιομορφή κατά y-y από το Προσομοίωμα ΙΙ (διάφραγματα στην οροφή και στα πατώματα) (εικόνα από αρχείο SAP). Εικ. 101: Δεύτερη ιδιομορφή κατά y-y από το Προσομοίωμα Ι (διάφραγμα μόνο στην οροφή του ορόφου) (εικόνα από αρχείο SAP). Εικ. 103: Δεύτερη ιδιομορφή κατά x-x από το Προσομοίωμα ΙΙ (διάφραγματα στην οροφή και στα πατώματα) (εικόνα από αρχείο SAP). Πιν. 43 : Αποτελέσματα ιδιομορφικής ανάλυσης του Προσομοιώματος ΙΙ (αρχείο SAP). Ιδιομορφή Προσομοί ωμα Ι Ιδιοπερίοδος ανά κατεύθυνση 1η 2η 0,35 0,33 (x-x) (y-y) Προσομοί ωμα ΙΙ 0,33 (y-y) 0,29 (x-x) Ποσοστό μάζας ανά κατεύθυνση 1η 2η 27% (x-x) 23% (y-y) 26% (y-y) 21% (x-x) 45% (y-y) 0,37% (x-x) 39% (x-x) 0,33% (y-y) Πιν. 44 : Σύγκριση αποτελεσμάτων ιδιομορφικής ανάλυσης του Προσομοιώματος Ι και ΙΙ. 85

93 VII. ΠΡΩΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ, ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Τέμνουσες βάσης Παρακάτω, δίνονται οι τιμές των μαζών και των τεμνουσών βάσης ανά κατεύθυνση. Η τέμνουσα βάσης υπολογίζεται από την άθροιση των αντιδράσεων του κτιρίου λόγω της σεισμικής διέγερσης σε κάθε κατεύθυνση. Παρατηρείται ότι οι σεισμικές τέμνουσες στο νέο προσομοίωμα μειώθηκαν διότι μειώθηκαν και οι ιδιοπερίοδοι. Vx = 3.661,6ΚΝ Vy = 3.998,2 ΚΝ DEAD (ίδιου βάρους) = ,4 KN G (μόνιμα) = 1.245,1 KN Q (κινητό) = 1.212,1 KN S (χιόνι) = 457,6 ΚΝ Επιπλέον, σε αυτό το στάδιο της μελέτης, κρίνεται σκόπιμο να ελεγχθούν οι εσωτερικές τοιχοποιίες για να διαπιστωθεί εάν και σε αυτές προκύπτει υπέρβαση των εφελκυστικών τάσεων και συνεπώς απαίτηση όπλισης τους (βλ. Πιν. 47). Η ονομασία των εσωτερικών τοιχοποιιών απεικονίζεται στο Σχ. 18 (σελ. 58). Στη συνέχεια, παρουσιάζονται οι απαιτήσεις οπλισμών (cm²/m) των πεσσών και των ανωφλιών των περιμετρικών τοιχοποιιών που προέκυψαν από τα δύο προσομοιώματα (βλ. Πιν. 48). Τα αποτελέσματα των εφελκυστικών τάσεων και των οπλισμών παρουσιάζονται ενδεικτικά για την μια πλευρά των επιφανειακών στοιχείων (top face) καθώς προκύπτουν παρόμοια και για την άλλη πλευρά (bottom face). Πιν. 45 : Τιμές τεμνουσών βάσης από το Προσομοίωμα ΙΙ (αρχείο SAP) Έλεγχος εφελκυστικών τάσεων απαιτούμενου οπλισμού των τοιχοποιιών Από τα αποτελέσματα των εφελκυστικών τάσεων του νέου προσομοιώματος προκύπτει ότι αυτές βελτιώθηκαν αισθητά, όπως φαίνεται στον παρακάτω πίνακα 46, όπου παρουσιάζονται με χρωματική κλίμακα τα αποτελέσματα των εφελκυστικών τάσεων και των δύο προσομοιωμάτων. Επισημαίνεται ότι, με μπλε σκούρο χρώμα απεικονίζεται η υπέρβαση της εφελκυστικής τάσης για τον σεισμικό συνδυασμό G+0,3Q+E, δηλαδή της τιμής 0,14 ΜΡα για τη λιθοδομή και 0,10 ΜΡα για την οπτοπλινθοδομή. 86

94 VII. ΠΡΩΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ, ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Τάσεις S11 Προσομοίωμα Ι ΔΥΤΙΚΗ ΟΨΗ (yz, x=0,00) Τάσεις S22 Προσομοίωμα Ι Προσομοίωμα ΙΙ Προσομοίωμα ΙΙ 87

95 VII. ΠΡΩΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ, ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Τάσεις S11 Προσομοίωμα Ι ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΟΨΗ (yz, x=26,04) Τάσεις S22 Προσομοίωμα Ι Προσομοίωμα ΙΙ Προσομοίωμα ΙΙ 88

96 VII. ΠΡΩΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ, ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΒΟΡΕΙΑ ΟΨΗ (xz, y=22,83) Τάσεις S11 Τάσεις S22 Προσομοίωμα Ι Προσομοίωμα Ι Προσομοίωμα ΙΙ Προσομοίωμα ΙΙ 89

97 VII. ΠΡΩΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ, ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Τάσεις S11 Προσομοίωμα Ι NOTIA ΟΨΗ ( xz, y=0,00) Τάσεις S22 Προσομοίωμα Ι Προσομοίωμα ΙΙ Προσομοίωμα ΙΙ Πιν. 46: Απεικόνιση εφελκυστικών τάσεων ανά όψη κτιρίου, για το Προσομοίωμα Ι και Προσομοίωμα ΙΙ. 90

98 VII. ΠΡΩΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ, ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Τάσεις S11 (Εσωτερικές τοιχοποιίες) (βλ. Σχ.18) Top face Όψη xz, y=6,44 (SAP) Λιθοδομή Όψη xz, y=10,21 (SAP) Λιθοδομή Όψη xz, y=12,54 (SAP) Οπτοπλινθοδομή πάνω και λιθοδομή κάτω Όψη xz, y=18,68 (SAP) Οπτοπλινθοδομή πάνω και λιθοδομή κάτω Όψη yz, x=21,65 (SAP) Οπτοπλινθοδομή Όψη yz, x=22,90 (SAP) Λιθοδομή Bottom face 91

99 VII. ΠΡΩΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ, ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Τάσεις S22 (Εσωτερικές τοιχοποιίες) (βλ. Σχ.18) Top face Όψη xz, y=6,44 (SAP) Λιθοδομή Όψη xz, y=10,21 (SAP) Λιθοδομή Όψη xz, y=12,54 (SAP) Οπτοπλινθοδομή πάνω και λιθοδομή κάτω Όψη xz, y=18,68 (SAP) Οπτοπλινθοδομή πάνω και λιθοδομή κάτω Όψη yz, x=21,65 (SAP) Οπτοπλινθοδομή Όψη yz, x=22,90 (SAP) Λιθοδομή Bottom face Πιν. 47: Απεικόνιση εφελκυστικών τάσεων εσωτερικών τοιχοποιιών. 92

100 VII. ΠΡΩΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ, ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Δυτική Όψη Προσομ. Ι Προσομ. ΙΙ Προσομ. Ι Προσομ. ΙΙ Πεσσοί Ast1 Ast1 Ast2 Ast2 (cm²/m) (cm²/m) (cm²/m) (cm²/m) P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P Ανώφλια S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S Ανατολική Όψη Προσομ. Ι Προσομ. ΙΙ Προσομ. Ι Προσομ. ΙΙ Πεσσοί Ast1 Ast1 Ast2 Ast2 (cm²/m) (cm²/m) (cm²/m) (cm²/m) P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P Ανώφλια S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S

101 VII. ΠΡΩΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ, ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Βόρεια όψη Προσομ. Ι Προσομ. ΙΙ Προσομ. Ι Προσομ. ΙΙ Πεσσοί Ast1 Ast1 Ast2 Ast2 (cm²/m) (cm²/m) (cm²/m) (cm²/m) P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P Ανώφλια S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S Πεσσοί Νότια Όψη Προσομ. Ι Προσομ. ΙΙ Προσομ. Ι Προσομ. ΙΙ Ast1 Ast1 Ast2 Ast2 (cm²/m) (cm²/m) (cm²/m) (cm²/m) P P P P P P P P P P P P P P P Ανώφλια S S S S S S S S S S S S S S S S Πιν. 48: Αποτελέσματα απαιτούμενου οπλισμού ανά όψη από το Προσομοίωμα Ι και από το Προσομοίωμα ΙΙ. 94

102 VII. ΠΡΩΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ, ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Από την σύγκριση των απαιτούμενων οπλισμών των δύο Ποσοστό Ποσοστό Ποσοστό Ποσοστό προσομοιωμάτων προκύπτει ο παρακάτω πίνακας, όπου απεικονίζεται το ποσοστό μείωσης των απαιτήσεων ανά όψη, για Όψεις οπλισμού A st1 3 οπλισμού A st2 3 οπλισμού A st1 5 οπλισμού A st2 5 εκτός επιπέδου φόρτιση, μετά την διαφραγματοποίηση. cm²/m cm²/m cm²/m cm²/m Όψεις Ποσοστό Ποσοστό Ποσοστό Ποσοστό μείωσης μείωσης μείωσης μείωσης Ast1 Ast2 Ast1 Ast2 πεσσών πεσσών ανωφλιών ανωφλιών Δυτική 31% 39% 31% 25% Ανατολική 26% 44% 17% 17% Βόρεια 19% 15% 11% 6% Νότια 18% 27% 22% 5% Πιν. 49 : Σύγκριση οπλισμών του Προσομοιώματος Ι και ΙΙ. Από τον πίνακα σύγκρισης των οπλισμών προκύπτει ότι οι απαιτήσεις των οπλισμών μειώθηκαν αισθητά, μέχρι και 44% στην ανατολική τοιχοποιία η οποία έχει και τα μεγαλύτερα προβλήματα, λόγω των μικρών πεσσών που προκύπτουν από τα πολλά διαδοχικά ανοίγματα της όψης. Ταυτόχρονα, από τον έλεγχο υπέρβασης των 3cm²/m και 5 cm²/m οπλισμού που απεικονίζονται με κίτρινο και κόκκινο αντίστοιχα στον Πιν. 48, διαπίστωνεται ότι, παρόλο που μειώθηκαν τα ποσοστά σε σχέση με αυτά του Προσομοιώματος Ι, εξακολουθούν οι οπλισμοί να είναι αρκετά μεγάλοι (βλ. Πιν. 50) για την εφαρμογή λεπτών μανδυών, ως μέθοδος ενίσχυσης των τοιχοποιιών, ειδικά για την ανατολική και δυτική όψη. Συνεπώς και τα νέα αποτελέσματα κρίνονται μη ικανοποιητικά καθώς δεν αρκεί μόνο η διαφραγματοποίηση για την μείωση του απαιτούμενου οπλισμού. Δυτική 38,5% 50% 6% 11,5% Ανατολική 33% 41% 27% 12% Βόρεια 31% 17% 5% 2% Νότια 29% 3% 0% 0% Πιν. 50 : Ποσοστά απαιτούμενου οπλισμού τοιχοποιιών, που υπερβαίνουν τα 3 cm²/m και 5 cm²/m. Σε ότι αφορά τις εσωτερικές τοιχοποιίες, εμφανίζεται σε αυτές, σημειακά, υπέρβαση των εφελκυστικών τάσεων και κρίνεται απαραίτητη η εφαρμογή οπλισμένου σκυροδέματος για την ενίσχυση τους. Τελικά, για τους λόγους που αναφέρθηκαν παραπάνω, κρίνεται απαραίτητο, εκτός από τα οπλισμένα επιχρίσματα που θα εφαρμοστούν σε κάθε τοιχοποιία εσωτερικά και εξωτερικά, η ανατολική όψη να ενισχυθεί επιπρόσθετα με μια νέα κατασκευή από οπλισμένο σκυρόδεμα στο εσωτερικό της. Σκοπός της ενίσχυσης είναι να ανακουφιστούν οι αδύναμοι πεσσοί της τοιχοποιίας, η νέα κατασκευή να παραλάβει όλα τα φορτία και ταυτόχρονα να ανακουφιστούν και οι υπόλοιπες τοιχοποιίες. Επομένως, κρίνεται σκόπιμο να γίνει ένα νέο προσομοίωμα του κτιρίου, το Προσομοίωμα ΙΙΙ το οποίο περιλαμβάνει την ενίσχυση της ανατολικής τοιχοποιίας και το οποίο παρουσιάζεται στο επόμενο κεφάλαιο. Με βάση αυτό το προσομοίωμα θα προκύψουν οι τελικοί οπλισμοί των επιχρισμάτων που θα εφαρμοστούν στις όψεις με σκοπό την ενίσχυση των τοιχοποιιών. 95

103 VIΙI. ΔΕΥΤΕΡΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ, ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ VIΙI. ΔΕΥΤΕΡΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ, ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ 1. ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΦΕΡΟΝΤΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΜΕ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΤΟΙΧΟΠΟΙΙΑΣ 1.1. Προσομοίωμα ΙΙΙ Ενίσχυση της ανατολικής τοιχοποιίας Στο Προσομοίωμα ΙΙΙ εισάγεται η ενίσχυση της ανατολικής όψης μετά από αξιολόγηση των αποτελεσμάτων του Προσομοιώματος ΙΙΙ όπως αναφέρθηκε στην ενότητα του υπάρχοντος Κεφαλαίου. Πρόκειται για μια νέα κατασκευή που τοποθετείται εσωτερικά της ανατολικής όψης, σε επαφή με αυτήν, και αποτελείται από τοιχώματα και δοκούς από σκυρόδεμα. Επιλέχθηκε η νέα κατασκευή να έχει το ελάχιστο πάχος των 20εκ. ώστε να μην επιβαρυνθεί πολύ το κτίριο. Εναλλακτικά, θα μπορούσε αντί για στοιχεία από σκυρόδεμα, να τοποθετηθεί μεταλλικός σκελετός εσωτερικά της τοιχοποιίας, μια λύση όμως με αρκετά μειονεκτήματα (βλ. Κεφάλαιο ΙΧ). Επισημαίνεται ότι, στο νέο μοντέλο, εκτός από την προσομοίωση της κατασκευής από οπλισμένο σκυρόδεμα, γίνεται και έμμεση προσομοίωση των αμφίπλευρων οπλισμένων επιχρισμάτων που θα εφαρμοστούν στις περιμετρικές και εσωτερικές τοιχοποιίες. Αυτό γίνεται μέσω της εισαγωγής στο προσομοίωμα του νέου μέτρου ελαστικότητας των υλικών αλλά και του νέου πάχους των διατομών των ενισχυμένων τοιχοποιιών. Η προσομοίωση των οπλισμένων επιχρισμάτων ως διατομή δεν κρίνεται απαραίτητη καθώς λόγω του μικρού πάχους που επιλέχθηκε να έχουν, 5εκ, δεν αυξάνεται σημαντικά ο μοχλοβραχίονας. Το νέο Μέτρο Ελαστικότητας προκύπτει ανάλογα με το πάχος των νέων διατομών ως εξής: Εnew = Εw tw + 2 (Εtc tc),όπου Σt Ew: το μέτρο ελαστικότητας του υλικού της τοιχοποιίας (Στάδιο ΙΙ) tw : το πάχος της τοιχοποιίας Etc: το μέτρο ελαστικότητας του σκυροδέματος (Στάδιο ΙΙ) tc: το πάχος του επιχρίσματος στην πλευρά Σt: το συνολικό πάχος της τοιχοποιίας με τα επιχρίσματα Τα νέα μέτρα ελαστικότητας (Στάδιο ΙΙ) και τα πάχη των νέων διατομών παρουσιάζονται στον παρακάτω πίνακα: Section name Μέτρο ελαστικότητας (Mpa) Πάχη (m) LITH ,50 0,80 LITH ,11 0,90 LITH ,00 1,00 LITH ,83 0,48 LITH ,24 0,60 LITH ,90 0,84 LITH YP ,73 0,71 LITH MES ,13 0,47 OPT ,00 0,80 OPT ,11 0,90 OPT ,00 1,00 OPT MES ,12 0,34 OPT MES ,38 0,37 THEMELIWSI ,55 1,10 THEMELIWSI ,90 0,81 Πιν. 51 : Χαρακτηριστικά διατομών με μανδύες. Επιπρόσθετα, εισάγεται στο προσομοίωμα το υλικό του σκυροδέματος καθώς και η διατομή των στοιχείων από οπλισμένο σκυρόδεμα. Για το σκυρόδεμα, ποιότητας C20/25, εισάγονται τα μηχανικά χαρακτηριστικά που απεικονίζονται στον παρακάτω πίνακα, ενώ για τη νέα διατομή ορίζεται ως υλικό το σκυρόδεμα και πάχος 20εκ.. Material name C20/25 Θλιπτική Αντοχή Μέτρο Ελαστικότητας Μέτρο Διάτμησης Ειδικό Βάρος Λόγος Poisson fc=20 MPa E= MPa Ε= MPa (Στάδιο ΙΙ) G= MPa γ=25 KN/m³ ν=0,2 Συντελεστής θερμικής διαστολής Α=9,9x10-6 ανά C Πιν. 52 : Μηχανικά χαρακτηριστικά σκυροδέματος. Επιπλέον, λόγω του γεγονότος ότι και στο Προσομοίωμα ΙΙ παρουσιάστηκε υψηλή συγκέντρωση τάσεων στη βορειοδυτική και βορειοανατολική γωνία του κτιρίου, στη στάθμη των δαπέδων (λόγω των οπών που υπάρχουν σε αυτά από το αναβατόριο και το κλιμακοστάσιο αντίστοιχα), αποφασίστηκε να οριστούν εκ νέου τα διαφράγματα των δαπέδων. Επιλέγεται λοιπόν στα νέα διαφράγματα να περιλαμβάνονται πλέον και οι συγκεκριμένες γωνίες όπου υπάρχουν οπές στα δάπεδα, έτσι ώστε να ανακουφιστούν σημειακά οι τοιχοποιίες. Κατασκευαστικά τα διαφράγματα αυτά εξασφαλίζονται με την τοποθέτηση μεταλλικών δαχτυλιδιών στην στάθμη των δαπέδων, στις θέσεις των οπών. Σε ότι αφορά τη νέα κατασκευή ενίσχυσης του υφιστάμενου φορέα, πρόκειται για έναν ολόσωμα φορέα από σκυρόδεμα, που αποτελείται από τοιχώματα και δοκούς και έχει όψη σχεδόν ίδια με 96

104 VIΙI. ΔΕΥΤΕΡΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ, ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ την υφιστάμενη ανατολική τοιχοποιία, έτσι ώστε να μην αλλοιωθεί οπτικά η εσωτερική ανατολική όψη. Για την προσομοίωση της νέας κατασκευής έγινε ουσιαστικά αντιγραφή της ανατολικής όψης (βλ. Εικ. 104) και μετατόπιση της κατά 30εκ. με την εντολή replicate. Η μετατόπιση έγινε γιατί στο SAP λαμβάνονται οι μέσες γραμμές των διατομών, οπότε στο προσομοίωμα η εσωτερική όψη της τοιχοποιίας, με την οποία ενώνεται η νέα κατασκευή, βρίσκεται σε απόσταση 40εκ. από την θέση του άξονα της. Ωστόσο, νέα κατασκευή ορίστηκε σε απόσταση 30εκ. για λόγους σωστής λειτουργίας της εντολής weld constraint που αναφέρεται παρακάτω. Στην συνέχεια, σβήστηκαν κάποια από τα στοιχεία της αντιγραμμένης όψης καθώς στη νέα κατασκευή δεν διατηρείται ακριβώς η μορφή των ανωφλιών της υφιστάμενης τοιχοποιίας (βλ. Εικ. 106). Συγκεκριμένα, κατασκευάζονται κατακόρυφα τοιχώματα και υποστυλώματα στην θέση των πεσσών και οριζόντιες δοκοί που τα συνδέουν στη στάθμη των πατωμάτων. Μόνο στη στάθμη του υπογείου και μέχρι τη θεμελίωση κατασκευάζεται ένα οριζόντιο τοίχωμα (Τ13-Τ18) που συνδέει τα υποστυλώματα που προκύπτουν ανάμεσα στα ανοίγματα (βλ. Εικ. 105). Για την θεμελίωση της νέας κατασκευής, ορίζονται οριζόντια επιφανειακά στοιχεία και εισάγονται ελατήρια εδάφους όπως έγινε για τις υφιστάμενες τοιχοποιίες. Τέλος, ορίστηκε ως υλικό των στοιχείων της νέας όψης το οπλισμένο σκυρόδεμα και οριστήκαν weld constraints σε κάποιους από τους κόμβους της υφιστάμενης και της νέας κατασκευής με σκοπό την προσομοίωση της σύνδεσης τους. Ο λόγος που δεν επιλέχτηκαν όλοι οι κόμβοι είναι γιατί δεν πρέπει η απόσταση τους στο yz επίπεδο που ανήκουν, να είναι μικρότερη από την απόσταση τους με τους κόμβους της άλλης όψης (κατά x), δηλαδή τα 30εκ. Για τον λόγο αυτό επιλέχθηκε εξαρχής η μείωση αυτής της απόστασης ώστε να εφαρμοστεί στους περισσότερους κόμβους η εντολή weld constraint. Επιπλέον, στα συγκεκριμένα constraints δεσμεύτηκε η μετακίνηση κατά x και y. Στην πραγματικότητα, η νέα κατασκευή με τα στοιχεία από σκυρόδεμα και τη σύνδεση τους μέσω διατμητικών φωλιών με την υφιστάμενη τοιχοποιία, εξασφαλίζει την κοινή τους μετακίνηση και κατά z. Ωστόσο η κοινή μετακίνηση κατά z δεν ορίζεται στο προσομοίωμα γιατί δημιουργεί αριθμητικές αστάθειες λόγω της σύνδεσης επιφανειακών στοιχείων. Ένεκα της παραπάνω παραδοχής, αναμένεται μειωμένη συμμετοχή των τοιχωμάτων και συνεπώς υποδιαστασιολόγηση από το πρόγραμμα, των νέων στοιχείων από σκυρόδεμα. Στον παρακάτω πίνακα απεικονίζονται τα νέα στοιχεία από οπλισμένο σκυρόδεμα που θα κατασκευαστούν και οι διαστάσεις των διατομών τους. Στοιχείο Ονομασία Διαστάσεις (εκ.) Τοίχωμα Τ1-Τ3 120x20 Τοίχωμα Τ4-Τ6 176x20 Τοίχωμα Τ7-Τ9 208x20 Τοίχωμα Τ10-Τ12 126x20 Τοίχωμα Τ13-T14 & T16-T18 T15 137x20 189x20 Τοίχωμα Τ x20 Υποστύλωμα Υ1-Υ3 55x20 Υποστύλωμα Υ4-Υ6 48x20 Υποστύλωμα Υ7-Υ9 46x20 Υποστύλωμα Υ10-Υ12 48x20 Υποστύλωμα Υ13-Υ15 44x20 Υποστύλωμα Υ16-Υ18 46x20 Δοκός Δ1-Δ9 58x20 Δοκός Δ10-Δ18 69x20 Δοκός Δ19-Δ24 52x20 Δοκός Δ25-Δ27 41x20 Πιν. 53 : Διατομές στοιχείων από οπλισμένο σκυρόδεμα. Εικ. 104 : Ανατολική όψη (εικόνα από αρχείο SAP). Εικ. 105 : Όψη κατασκευής ενίσχυσης της ανατολικής όψης (εικόνα από αρχείο SAP). Εικ. 106 : Απεικόνιση της ανατολικής όψης (μωβ-μπλε χρώμα) πίσω από τη νέα κατασκευή (γκρι χρώμα). 97

105 VIΙI. ΔΕΥΤΕΡΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ, ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ 1.2. Ανάλυση - αξιολόγηση αποτελεσμάτων Ιδιομορφική ανάλυση Τα αποτελέσματα που προέκυψαν από την ιδιομορφική ανάλυση του ενισχυμένου μοντέλου είναι τα εξής: H πρώτη ιδιομορφή ενεργοποιεί το 34% της μάζας, παρουσιάζεται κατά την κατεύθυνση y-y και η ιδιοπερίοδος είναι 0,31 sec. H δεύτερη ιδιομορφή ενεργοποιεί το 29% της μάζας, παρουσιάζεται κατά την κατεύθυνση x-x και η ιδιοπερίοδος είναι 0,29 sec. Συγκρίνοντας τα παραπάνω αποτελέσματα με αυτά του Προσομοιώματος Ι και ΙΙ (βλ. Πιν. 54) προκύπτει ότι πλέον οι Εικ. 107: Πρώτη ιδιομορφή κατά y-y από το Προσομοίωμα ΙΙΙ (εικόνα από αρχείο SAP). ιδιομορφές δεν είναι συζευγμένες, κάτι που είχε εξασφαλιστεί ήδη από το Προσομοίωμα ΙΙ και επιπλέον ότι, οι τιμές των ιδιοπεριόδων μειώνονται και άλλο. Παρόλα τα στοιχεία δυσκαμψίας που εισήχθησαν στο μοντέλο δεν μειώθηκαν αρκετά οι ιδιοπερίοδοι καθώς στο νέο προσομοίωμα αυξήθηκε αισθητά και η μάζα του κτιρίου (βλ. Πιν. 57). Ιδιοπερίοδος ανά κατεύθυνση Ποσοστό μάζας ανά κατεύθυνση Ιδιομορφή 1η 2η 1η 2η Προσομοί ωμα Ι 0,35 (x-x) 0,34 (y-y) 27% (x-x) 26% (y-y) 21% (x-x) Προσομοί ωμα ΙΙ 0,33 (y-y) 0,30 (x-x) 45% 0,37% 39% (y-y) (x-x) (x-x) 0,33% (y-y) Προσομοί ωμα ΙΙΙ 0,31 (y-y) 0,29 (x-x) 34% 0,32% 29% (y-y) (x-x) (x-x) 0,28% (y-y) 23% (y-y) Πιν. 55: Αποτελέσματα ιδιομορφικής ανάλυσης του Προσομοιώματος ΙΙΙ (αρχείο SAP). Εικ. 108: Δεύτερη ιδιομορφή κατά x-x από το Προσομοίωμα ΙΙΙ (εικόνα από αρχείο SAP). Πιν. 54: Σύγκριση αποτελεσμάτων ιδιομορφικής ανάλυσης του Προσομοιώματος Ι, ΙΙ και ΙΙΙ. 98

106 VIΙI. ΔΕΥΤΕΡΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ, ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Τέμνουσες βάσης Παρακάτω, δίνονται οι τιμές των μαζών και των τεμνουσών βάσης ανά κατεύθυνση. Η τέμνουσα βάσης υπολογίζεται από την άθροιση των αντιδράσεων του κτιρίου λόγω της σεισμικής διέγερσης σε κάθε κατεύθυνση. Παρατηρείται ότι οι σεισμικές τέμνουσες στο νέο προσομοίωμα αυξήθηκαν λίγο κατά x-x, ενώ μειώθηκαν ελάχιστα κατά y-y όπου τοποθετήθηκε η νέα κατασκευή από οπλισμένο σκυρόδεμα (βλ, Πιν. 57). Επιπλέον, λόγω των οπλισμένων επιχρισμάτων και της νέας κατασκευής αυξήθηκε το ίδιο βάρος του κτιρίου κατά 3.122,81 ΚΝ, δηλαδή 13%, όσο το βάρος των οπλισμένων επιχρισμάτων και της νέας κατασκευής. Vx = 3.720,0 ΚΝ Vy = 3.971,4 ΚΝ DEAD (ίδιο βάρος) = ,3 KN G (μόνιμα) = 1.245,1 KN Q (κινητό) = 1.210,8 KN S (χιόνι) = 457,6 ΚΝ Έλεγχος τάσεων θεμελίωσης Εξετάστηκαν οι κατακόρυφες τάσεις της θεμελίωσης για να διαπιστωθεί αν υπάρχει κάπου υπέρβαση της επιτρεπόμενης τάσης εδάφους. Ο έλεγχος έγινε για το συνδυασμό αστοχίας G + Q. Η μέγιστες αναπτυσσόμενες τάσεις (S22) με βάση τα αποτελέσματα του SAP, προκύπτουν στην ανατολική τοιχοποιία και είναι περίπου 150ΚPa ή 0,15MPa (βλ. Εικ. 109), ενώ η επιτρεπόμενη τάση εδάφους σύμφωνα με τη μελέτη αποκατάστασης της διπλανής καπναποθήκης καπναποθήκη Σταματίου, είναι 0,2 MPa. Συμπεραίνεται λοιπόν ότι, μετά την ενίσχυση του κτιρίου οι τάσεις της θεμελίωσης δεν υπερβαίνουν την επιτρεπόμενη τάση εδάφους καθώς, λόγω της θεμελίωσης των οπλισμένων επιχρισμάτων με θεμελιοδοκούς, αυξάνεται η επιφάνεια έδρασης των τοιχοποιιών Έλεγχος εφελκυστικών τάσεων απαιτούμενου οπλισμού των υφιστάμενων τοιχοποιιών Από τα αποτελέσματα των εφελκυστικών τάσεων του νέου προσομοιώματος προκύπτει ότι αυτές βελτιώθηκαν αισθητά, όπως φαίνεται στον παρακάτω πίνακα 58, όπου παρουσιάζονται με χρωματική κλίμακα τα αποτελέσματα των εφελκυστικών τάσεων και των δύο προσομοιωμάτων. Επισημαίνεται ότι, με μπλε σκούρο χρώμα απεικονίζεται η υπέρβαση της εφελκυστικής τάσης για τον σεισμικό συνδυασμό G+0,3Q+E, δηλαδή της τιμής 0,14 ΜΡα για τη λιθοδομή και 0,10 ΜΡα για την οπτοπλινθοδομή. Ωστόσο, σε ότι αφορά τις εσωτερικές τοιχοποιίες, παρατηρείται ότι η υπέρβαση των εφελκυστικών τάσεων παραμένει περίπου ίδια και σε κάποιες περιπτώσεις αυξάνεται, όπως για παράδειγμα στην όψη yz, x=21,65 (βλ. Πιν. 59) πιθανόν λόγω της παρέμβασης της νέας κατασκευής. Στη συνέχεια, παρουσιάζονται οι απαιτήσεις οπλισμών των πεσσών και των ανωφλιών των περιμετρικών τοιχοποιιών που προέκυψαν από τα δύο προσομοιώματα (βλ. Πιν. 60). Τα αποτελέσματα των εφελκυστικών τάσεων παρουσιάζονται ενδεικτικά για την μια πλευρά των επιφανειακών στοιχείων (top face), ενώ των οπλισμών παρουσιάζονται και για τις δύο πλευρές (top face και bottom face), καθώς ανάλογα με τον οπλισμό που προκύπτει σε κάθε πλευρά θα οπλιστεί και το αντίστοιχο εσωτερικό και εξωτερικό επίχρισμα. Πιν. 56: Τιμές τεμνουσών βάσης από το Προσομοίωμα ΙΙΙ (αρχείο SAP). Προσομοίωμα ΙΙ Προσομοίωμα ΙΙΙ Εικ. 109: Τάσεις θεμελίωσης ενισχυμένου κτιρίου (αρχείο SAP). Vx 3.661, ,0 Vy 3.998, ,4 DEAD (ίδιου βάρους) , ,3 Πιν. 57: Σύγκριση σεισμικών τεμνουσών και Ι.Β., Προσομοιώματος ΙΙ και ΙΙΙ. 99

107 VIΙI. ΔΕΥΤΕΡΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ, ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΔΥΤΙΚΗ ΟΨΗ (yz, x=0,00) Τάσεις S11 Προσομοίωμα ΙΙΙ Τάσεις S22 Προσομοίωμα ΙΙΙ Προσομοίωμα ΙΙ Προσομοίωμα ΙΙ 100

108 VIΙI. ΔΕΥΤΕΡΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ, ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Τάσεις S11 Προσομοίωμα ΙΙΙ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΟΨΗ (yz, x=26,04) Τάσεις S22 Προσομοίωμα ΙΙΙ Προσομοίωμα ΙΙ Προσομοίωμα ΙΙ 101

109 VIΙI. ΔΕΥΤΕΡΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ, ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΒΟΡΕΙΑ ΟΨΗ (xz, y=22,83) Τάσεις S11 Τάσεις S22 Προσομοίωμα ΙΙΙ Προσομοίωμα ΙΙΙ Προσομοίωμα ΙΙ Προσομοίωμα ΙΙ 102

110 VIΙI. ΔΕΥΤΕΡΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ, ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Τάσεις S11 Προσομοίωμα ΙΙΙ NOTIA ΟΨΗ ( xz, y=0,00) Τάσεις S22 Προσομοίωμα ΙΙΙ Προσομοίωμα ΙΙ Προσομοίωμα ΙΙ Πιν. 58: Απεικόνιση εφελκυστικών τάσεων ανά όψη κτιρίου από το Προσομοίωμα ΙΙ και Προσομοίωμα ΙΙΙ. 103

111 VIΙI. ΔΕΥΤΕΡΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ, ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Εσωτερικές τοιχοποιίες - Τάσεις S11 (βλ. Σχ. 18) Προσομοίωμα ΙΙΙ Όψη xz, y=6,44 (SAP) Λιθοδομή Όψη xz, y=10,21 (SAP) Λιθοδομή Όψη xz, y=12,54 (SAP) Οπτοπλινθοδομή πάνω και λιθοδομή κάτω Όψη xz, y=18,68 (SAP) Οπτοπλινθοδομή πάνω και λιθοδομή κάτω Όψη yz, x=21,65 (SAP) Οπτοπλινθοδομή Όψη yz, x=22,90 (SAP) Λιθοδομή Προσομοίωμα ΙΙ 104

112 VIΙI. ΔΕΥΤΕΡΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ, ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Εσωτερικές τοιχοποιίες - Τάσεις S22 (βλ. Σχ. 18) Προσομοίωμα ΙΙΙ Όψη xz, y=6,44 (SAP) Λιθοδομή Όψη xz, y=10,21 (SAP) Λιθοδομή Όψη xz, y=12,54 (SAP) Οπτοπλινθοδομή πάνω και λιθοδομή κάτω Όψη xz, y=18,68 (SAP) Οπτοπλινθοδομή πάνω και λιθοδομή κάτω Όψη yz, x=21,65 (SAP) Οπτοπλινθοδομή Όψη yz, x=22,90 (SAP) Λιθοδομή Προσομοίωμα ΙΙ Πιν. 59: Απεικόνιση εφελκυστικών τάσεων εσωτερικών τοιχοποιιών (Προσομοίωμα ΙΙΙ). 105

113 VIΙI. ΔΕΥΤΕΡΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ, ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Δυτική Όψη Top face Bottom face Πεσσοί Ast1 Ast2 Ast1 Ast2 (cm²/m) (cm²/m) (cm²/m) (cm²/m) P1 1,78 1,02 1,82 1,10 P2 2,95 1,80 3,09 1,87 P3 2,6 1,12 2,85 1,35 P4 2,3 3,40 2,35 3,15 P5 3,6 4,03 3,60 4,10 P6 4,00 2,63 4,00 2,68 P7 2,59 3,10 2,65 2,90 P8 3,85 4,22 3,8 4,00 P9 4,00 2,87 4,05 2,85 P10 2,55 2,87 2,52 3,00 P11 3,85 4,20 3,62 4,15 P12 4,00 3,07 4,00 3,45 P13 2,50 2,90 2,50 2,95 P14 3,85 4,10 3,88 4,10 P15 4,10 3,00 4,07 3,33 P16 2,32 3,00 2,40 2,95 P17 3,57 4,00 3,50 4,00 P18 3,86 3,15 4,00 3,20 P19 2,30 2,65 2,52 2,85 P20 3,77 4,00 3,75 4,02 P21 3,60 2,70 3,64 2,55 P22 1,90 1,17 1,85 1,16 P23 3,30 2,18 3,45 2,27 P24 2,94 0,85 3,00 1,35 Ανώφλια S1 2,15 2,02 2,25 2,01 S2 1,99 2,34 1,97 2,33 S3 1,8 2,11 1,82 2,13 S4 1,8 2,11 1,80 2,12 S5 1,88 2,20 1,87 2,10 S6 1,95 2,18 1,90 2,50 S7 2,30 1,98 2,40 2,07 S8 3,54 2,80 3,59 2,65 S9 2,45 2,75 2,47 2,75 S10 2,45 2,19 2,40 2,72 S11 2,40 2,70 2,45 2,60 S12 2,40 2,66 2,40 2,62 S13 2,40 2,65 2,4 2,65 S14 3,55 2, ,75 S15 4,12 2,9 3,75 2,88 S16 3,40 2,90 3,39 2,80 S17 3,45 2,99 3,55 2,87 S18 3,44 3,02 3,50 2,97 S19 3,45 2,95 3,50 2,95 S20 3,30 2,75 3,32 2,70 S21 4,65 3,07 4,43 2,85 S22 2,06 0,95 2,15 1,05 S23 1,98 1,22 1,97 1,20 S24 1,90 1,25 1,85 1,22 S25 1,92 1,35 1,9 1,25 S26 2,05 1,45 2,00 1,40 S27 2,05 1,35 1,95 1,40 S28 2,05 1,10 2,00 1,15 Ανατολική Όψη Top face Πεσσοί Ast1 Ast2 (cm²/m) (cm²/m) P1 0,78 0,46 P2 1,08 0,62 P3 1,39 0,60 P4 0,66 0,47 P5 1,20 0,83 P6 1,69 0,83 P7 1,51 0,47 P8 1,44 0,76 P9 3,50 2,39 P10 0,93 0,68 P11 1,19 1,50 P12 1,75 1,58 P13 0,66 0,51 P14 1,65 1,52 P15 3,10 3,25 P16 0,81 0,52 P17 1,75 1,56 P18 2,58 3,20 P19 0,94 0,89 P20 1,18 1,59 P21 2,15 2,87 P22 0,79 0,80 P23 1,18 1,20 P24 2,05 4,50 P25 0,73 0,38 P26 0,89 1,29 P27 3,00 2,20 P28 0,80 0,48 P29 1,15 0,93 P30 0,85 0,55 Ανώφλια S1 1,05 0,74 S2 0,67 0,53 S3 0,37 0,46 S4 0,37 0,41 S5 0,33 0,43 S6 0,28 0,36 S7 0,42 0,36 S8 0,66 0,43 S9 1,10 0,78 S10 1,41 0,85 S11 1,26 0,90 S12 0,90 0,62 S13 0,96 0,73 S14 0,85 0,61 S15 0,88 0,76 S16 0,88 0,69 S17 1,29 0,79 S18 1,75 1,15 S19 2,07 1,11 S20 3,00 2,21 S21 1,73 1,46 S22 2,10 1,70 S23 2,60 2,35 S24 2,40 1,90 S25 1,85 1,35 S26 2,95 1,48 S27 2,55 1,68 S28 0,69 0,48 S29 1,44 1,10 S30 2,02 1,70 S31 1,65 0,80 S32 1,33 1,30 S33 1,23 1,25 S34 1,31 1,10 S35 1,79 1,30 S36 1,10 0,83 106

114 VIΙI. ΔΕΥΤΕΡΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ, ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Βόρεια όψη Top face Bottom face Πεσσοί Ast1 Ast2 Ast1 Ast2 (cm²/m) (cm²/m) (cm²/m) (cm²/m) P1 1,65 1,28 1,76 1,35 P2 2,24 2,22 2,65 2,35 P3 2,90 1,97 3,05 1,70 P4 1,33 2,30 1,83 2,45 P5 2,50 3,40 2,50 3,50 P6 3,35 2,35 3,38 2,20 P7 1,60 1,70 1,65 1,75 P8 2,07 2,90 2,1 3,00 P9 3,75 2,40 3,65 2,40 P10 1,39 1,36 1,43 1,30 P11 2,10 2,05 2,13 2,00 P12 3,10 4,18 3,20 3,30 P13 1,38 1,00 1,39 1,05 P14 2,00 1,53 2,08 1,61 P15 2,60 2,9 2,57 2,50 P16 1,12 2,00 1,18 2,00 P17 1,84 2,92 1,85 2,90 P18 2,05 3,25 2,16 3,10 P19 1,35 1,90 1,30 1,78 P20 2,13 2,50 2,10 2,55 P21 2,8 2,20 2,83 2,10 P22 1,26 1,70 1,12 1,65 P23 2,00 2,40 1,95 2,42 P24 2,50 2,00 2,47 1,86 P25 1,25 0,95 1,31 1,00 P26 2,10 2,10 2,13 2,40 P27 1,80 1,67 1,75 1,73 Πιν 60: Αποτελέσματα απαιτούμενου οπλισμού μανδυών ανά όψη για top και bottom face από το Προσομοίωμα IΙΙ. Ανώφλια S1 1,65 1,40 1,625 1,42 S2 1,17 1,32 1,16 1,30 S3 1,05 1,25 1,0 1,30 S4 1,66 1,39 1,65 1,35 S5 1,09 1,27 1,12 1,27 S6 1,20 1,19 1,23 1,20 S7 1,27 1,20 1,20 1,26 S8 1,35 1,39 1,30 1,42 S9 2,70 3,53 2,60 3,60 S10 1,75 2,09 1,82 2,00 S11 1,56 1,68 1,57 1,60 S12 2,6 1,82 2,65 1,78 S13 2,00 1,43 2,00 1,40 S14 2,20 1,75 2,15 1,75 S15 2,30 1,95 2,30 1,98 S16 2,47 1,80 2,48 1,74 S17 3,85 3,6 3,75 3,00 S18 2,85 2,60 2,91 2,00 S19 2,70 2,60 2,75 2,00 S20 3,80 2,58 3,94 2,50 S21 3,35 2,37 3,45 2,25 S22 3,95 2,40 3,44 2,50 S23 3,75 2,37 3,7 2,40 S24 1,95 1,34 2,00 1,47 S25 1,85 1,40 1,87 1,38 S26 1,60 1,47 1,75 1,00 S27 2,10 2,00 2,10 2,00 S28 1,39 1,00 1,40 1,05 S29 1,84 1,33 1,80 1,26 S30 2,05 1,80 2,00 1,75 S31 1,30 1,10 1,25 1,15 Πεσσοί Νότια Όψη Top face Bottom face Ast1 Ast2 Ast1 Ast2 (cm²/m) (cm²/m) (cm²/m) (cm²/m) P1 1,15 0,90 1,00 0,88 P2 2,20 1,40 2,00 1,23 P3 1,80 1,00 1,90 0,84 P4 1,65 1,09 1,65 1,00 P5 2,55 1,60 2,65 1,55 P6 2,35 0,87 2,35 0,76 P7 1,60 0,90 1,52 0,86 P8 2,52 1,37 2,65 1,40 P9 2,34 0,97 2,35 0,71 P10 1,11 0,62 1,18 0,65 P11 2,05 0,85 2,04 0,91 P12 2,08 0,80 1,98 0,55 P13 1,6 0,98 1,66 1,10 P14 2,58 1,34 2,60 1,52 P15 2,13 1,12 1,74 0,71 Ανώφλια S1 2,00 1,70 2,00 1,92 S2 1,60 1,20 1,60 1,30 S3 1,95 1,79 1,92 1,75 S4 1,82 1,65 1,87 1,65 S5 3,42 3,02 3,35 3,02 S6 2,35 1,78 2,40 1,78 S7 2,85 2,42 2,90 2,45 S8 3,09 2,25 3,00 2,24 S9 2,85 2,10 2,85 2,20 S10 2,95 2,05 3,05 2,13 S11 4,00 2,85 3,90 2,75 S12 3,40 2,30 3,50 2,55 S13 1,70 0,87 1,70 0,91 S14 1,40 0,85 1,39 0,87 S15 1,81 1,00 1,77 1,00 S16 1,91 1,18 1,97 1,20 107

115 VIΙI. ΔΕΥΤΕΡΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ, ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Εσωτερικές τοιχοποιίες Top face Bottom face Όψεις Ast1 Ast2 Ast1 Ast2 (SAP) (cm²/m) (cm²/m) (cm²/m) (cm²/m) xz, y=6,44 2,3 1,85 2,15 2,05 xz, y=10.21 λιθοδομή xz, y=10.21 οπτοπλινθοδομή xz, y=12.54 λιθοδομή xz, y=12.54 οπτοπλινθοδομή 1,45 1,2 1,52 1,20 2,3 2,0 2,35 2,10 2,70 1,70 3,30 1,75 3,00 3,00 3,50 2,83 xz, y= ,10 1,20 2,20 1,50 yz, x= ,00 1,50 1,40 1,70 yz, x= ,00 1,70 2,50 2,60 Πιν. 61: Αποτελέσματα απαιτούμενου οπλισμού για τις εσωτερικές τοιχοποιίες. Από την σύγκριση των απαιτούμενων οπλισμών των περιμετρικών τοιχοποιιών, από τα δύο Προσομοιώματα ΙΙ και ΙΙΙ, προκύπτει ο παρακάτω πίνακας, όπου απεικονίζεται το ποσοστό μείωσης των απαιτήσεων ανά όψη. Τοιχοποιίες Ποσοστό μείωσης Ast1 πεσσών Ποσοστό μείωσης Ast2 πεσσών Ποσοστό μείωσης Ast1 ανωφλιών Ποσοστό μείωσης Ast2 ανωφλιών Δυτική 13% 20% 11,5% 23% Ανατολική 65% 66% 63% 58% Βόρεια 28,5% 18% 19% 17% Νότια 10% 22% 10% 15% Πιν. 62: Σύγκριση οπλισμών του Προσομοιώματος ΙΙ με το ΙΙΙ. Από τον πίνακα σύγκρισης των οπλισμών προκύπτει ότι οι απαιτήσεις των οπλισμών μειώθηκαν αισθητά, μέχρι και 66% στην ανατολική τοιχοποιία η οποία εμφάνιζε και τα μεγαλύτερα προβλήματα, λόγω των μικρών πεσσών που προκύπτουν από τα πολλά διαδοχικά ανοίγματα της όψης. Από τα αποτελέσματα του πίνακα 60 και 61 προκύπτουν οι σχάρες οπλισμού που τοποθετούνται στα αμφίπλευρα επιχρίσματα, πάχους 5εκ., που θα εφαρμοστούν στις εσωτερικές και εξωτερικές τοιχοποιίες. Οι σχάρες οπλισμού των επιχρισμάτων για τους πεσσούς και τα ανώφλια των τοιχοποιιών, παρουσιάζονται στους παρακάτω πίνακες, αφού έγινε πρώτα μια ομαδοποίηση των αποτελεσμάτων για κατασκευαστικούς λόγους. ΠΕΡΙΜΕΤΡΙΚΕΣ ΤΟΙΧΟΠΟΙΙΕΣ Πεσσοί Ανώφλια Τοιχοποιία όνομα σχάρα όνομα σχάρα Δυτική Ανατολική Βόρεια Νότια P1-P24 P1-P30 P1-P27 P1-P15 Φ5/5 (=4cm²/m) Φ5/5 (=4cm²/m) Φ5/5 (=4cm²/m) Φ4/5 (=2,5cm²/m) S1-S7 Φ4/5 (=2,5cm²/m) S8-S21 Φ5/5 (=4cm²/m) S22-S28 Φ4/5 (=2,5cm²/m) S1-S18 Φ4/5 (=2,5cm²/m) S19-S27 Φ5/5 (=4cm²/m) S28-S36 Φ4/5 (=2,5cm²/m) S1-S16 Φ4/5 (=2,5cm²/m) S17-S23 Φ5/5 (=4cm²/m) S24-S31 Φ4/5 (=2,5cm²/m) S1-S4 Φ4/5 (=2,5cm²/m) S5-S12 Φ5/5 (=4cm²/m) S13-S16 Φ4/5 (=2,5cm²/m) Πιν. 63: Σχάρες οπλισμού αμφίπλευρων επιχρισμάτων των περιμετρικών τοιχοποιιών. Τοιχοποιία xz, y= 6,44 xz, y=10.21 xz, y=12.54 xz, y=18.68 yz, x=21.65 yz, x=22.90 ΕΣΩΤΕΡΙΚΕΣ ΤΟΙΧΟΠΟΙΙΕΣ Σχάρα οπλισμού Φ4/5 (=2,5cm²/m) Φ5/5 (=4cm²/m) Φ5/5 (=4cm²/m) Φ4/5 (=2,5cm²/m) Φ4/5 (=2,5cm²/m) Φ4/5 (=2,5cm²/m) Πιν. 64: Σχάρες οπλισμού των αμφίπλευρων επιχρισμάτων των εσωτερικών τοιχοποιιών. Για να εξασφαλιστεί η λειτουργία των οπλισμένων επιχρισμάτων στην ενίσχυση των τοιχοποιιών, πρέπει να εξασφαλιστεί η σωστή σύνδεση τους με τα υφιστάμενα στοιχεία. Η συνεργασία αυτή, μεταξύ παλιών και νέων στοιχείων, επιτυγχάνεται με φουρκέτες, που εξασφαλίζουν τη σύνδεση στη διεπιφάνεια του παλιού και νέου στοιχείου. Συγκεκριμένα, γίνονται διατρήσεις στην τοιχοποιία, βάθους 15εκ., ανά αποστάσεις 1μ. κατά μήκος και ύψος και σε αυτές πακτώνονται δύο φουρκέτες Φ5, οι οποίες συγκολλούνται στους οπλισμούς των επιχρισμάτων (βλ. Σχ. 21, Σχ. 23). Τα οπλισμένα επιχρίσματα συνδέονται και με τα διαζώματα της στέψης και των δαπέδων (βλ. Σχ. 20, Σχ. 24). Επιπλέον, απαραίτητο είναι, για τη σωστή μεταφορά των δυνάμεων από την ενισχυμένη τοιχοποιία στη θεμελίωση, ο οπλισμός των επιχρισμάτων να συνδεθεί με αυτήν. Για το λόγο αυτό, κατασκευάζεται θεμελιοδοκός δίπλα από την υφιστάμενη θεμελίωση και για τη σύνδεση τους δημιουργούνται στη λιθοδομή φωλιές ανά 1μ., διαστάσεων 15x15x15 εκ., όπου χανδρώνονται οι οπλισμοί των θεμελιοδοκών μέσω φουρκετών Φ10 (βλ. Σχ. 22). 108

116 VIΙI. ΔΕΥΤΕΡΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ, ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Σχ. 20 Εφαρμογή οπλισμένου επιχρίσματος σε τοιχοποιία διαφορετικού πάχους Κλίμακα 1:25 Σχ. 21 Τυπική επιφάνεια τοίχου με οπλισμένο επίχρισμα Κλίμακα 1:25 Όψη οπλισμού επιχρίσματος Τομή α-α λιθοδομή ισογείου t=80 cm επίχισμα φουρκέτες Φ5 ανά 1m εναλλάξ α λιθοδομή επίχισμα οπλισμένο επίχρισμα πάχους 5cm με πλέγμα Φ4/5 ή Φ5/5 σανίδωμα δύο στρώσεις πλακών μπετοφορμ τοποθετημενες εναλλάξ πλέγμα οπλισμού επιχρίσματος 2 φουρκέτες Φ5 σε κάναβο 1x1m οπλισμένο επίχρισμα πάχους 5cm με σχάρα Φ4/5 ή Φ5/5 βλήτρο Φ12/50 L120x120x8 φουρκέτες Φ5 ανά 1m εναλλάξ σενάζ 15x25 4Φ12, συνδ. Φ8/20 πατόξυλα ποταμός λιθοδομή υπογείου t=90 cm α 109

117 VIΙI. ΔΕΥΤΕΡΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ, ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Σχ. 22 Θεμελίωση οπλισμένου επιχρίσματος Κλίμακα 1:25 Σχ. 23 Πέρας οπλισμένου επιχρίσματος σε όριο ανοίγματος Κλίμακα 1:25 α) Γενική περίπτωση γωνιακή φουρκέτα από ράβδους πλέγματος σε αποστάσεις κανάβου ράβδοι 2Φ10 φουρκέτα Φ οπλισμένο επίχρισμα t=5cm φουρκέτες Φ5 ανά 1m εναλλάξ οπλισμένο επίχρισμα πάχους 5cm πλέγμα Φ4/5 ή Φ5/5 0,35m λιθοδομή β) Πεσσός μικρού πλάτους λιθοδομή υπογείου t=90 cm γωνιακή φουρκέτα από ράβδους πλέγματος σε αποστάσεις κανάβου φουρκέτα Φ5 σε κάναβο 1,00x1,00m οπλισμένο επίχρισμα t=5cm με πλέγμα Φ4/5 ή Φ5/ ράβδοι 2Φ φουρκέτες Φ10 λιθοδομή b 1,50m 3Φ Φ10/20 3Φ18 διατμητικές φωλιές ανά 1m εναλλάξ Σχ. 24 Διάζωμα στέψης Κλίμακα 1:25 3Φ14 2Φ12 Φ8/20 βλήτρα Φ14 ανά 0,75m εναλλάξ 0.20 οπλισμένο επίχρισμα πάχους 5cm με πλέγμα Φ4/5 ή Φ5/5 110

118 VIΙI. ΔΕΥΤΕΡΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ, ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Απαιτούμενος οπλισμός της κατασκευής από οπλισμένο σκυρόδεμα Στον πίνακα 65 παρουσιάζονται τα αποτελέσματα του απαιτούμενου οπλισμού για τα τοιχώματα, τα υποστυλώματα και τις δοκούς από οπλισμένο σκυρόδεμα, όπως ορίζονται στην παρακάτω εικόνα. Οι οπλισμοί του πίνακα προκύπτουν για top face αλλά είναι ίδιοι με αυτούς για bottom face. Επιπλέον, είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι πρόκειται για οπλισμό ανά παρειά και όχι για συνολικό οπλισμό. Για τον λόγο αυτό, στη συνέχεια, χρησιμοποιείται το διπλάσιο του οπλισμού αυτού (από τη στιγμή που είναι ίδιος και στην άλλη παρειά) για να προκύψουν οι ράβδοι όπλισης των στοιχείων. Επίσης, μετά από διαπίστωση ότι ο οπλισμός που προκύπτει στα άκρα των τοιχωμάτων, σε απόσταση (α/2) 5, από τις παρειές, δεν είναι πολύ μεγαλύτερος από αυτόν που προκύπτει στο μέσο τους, αποφασίστηκε η όπλιση να γίνει με τον μέγιστο. Τελικά, το τοίχωμα θα οπλιστεί στον κορμό του με σχάρα οπλισμών ενώ τα άκρα θα οπλιστούν ως υποστυλώματα. 1. Οπλισμός τοιχωμάτων Αρχικά, γίνεται έλεγχος εάν ο οπλισμός των τοιχωμάτων που προέκυψε από το πρόγραμμα, είναι μεγαλύτερος από τον ελάχιστο οπλισμό που πρέπει να έχει ένα τοίχωμα βάσει κανονισμού. Σε περίπτωση που ο απαιτούμενος οπλισμός δεν είναι μεγαλύτερος, η όπλιση γίνεται με τον ελάχιστο. Για να γίνει η σύγκριση μεταξύ των οπλισμών μετατρέπεται ο απαιτούμενος οπλισμός του πίνακα 65 από cm²/m σε cm², πολλαπλασιάζοντας, για τον μεν οριζόντιο οπλισμό με το ύψος του τοιχώματος, για τον δε κατακόρυφο με το μήκος του. Στον πίνακα 66 παρουσιάζεται η σύγκριση του απαιτού- Κατασκευή από μπετόν Ast1 (cm²/m) Top face Ast2 (cm²/m) T1 1,37 1,45 T2 1,95 2,1 T3 2,0 2,17 T4 2,45 2,57 T5 3,5 3,76 T6 3,25 3,5 T7 2,75 1,82 T8 3,15 2,40 Τ9 3,8 2,83 Τ10 2,0 1,12 Τ11 2,55 1,25 Τ12 2,5 1,25 Τ13 3,0 1,41 Τ14 3,0 1,00 Τ15 3,04 1,34 Τ16 3,02 1,45 Τ17 3,0 1,31 Τ18 2,97 1,25 Τ19 1,7 1,63 Τ20 2,93 2,03 Τ21 2,5 1,62 Υ1 1,5 2,35 Υ2 2,88 2,98 Υ3 3,15 2,80 Υ4 1,26 3,77 Υ5 3,05 5,1 Υ6 3,25 3,85 Υ7 1,28 2,60 Υ8 3,90 2,35 Υ9 4,22 2,15 Υ10 1,45 3,40 Υ11 4,05 3,30 Υ12 4,95 4,25 Υ13 1,45 4,24 Υ14 3,23 4,00 Υ15 3,35 3,15 Υ16 1,22 3,91 Υ17 2,90 4,03 Υ18 3,10 4,22 Δ1 4,35 2,7 Δ2 3,50 1,35 Δ3 0,65 1,00 Δ4 0,55 1,00 Δ5 0,7 1,05 Δ6 0,75 1,1 Δ7 1,20 1,00 Δ8 2,00 1,02 Δ9 3,50 2,54 Δ10 4,00 3,81 Δ11 3,02 2,45 Δ12 0,60 1,12 Δ13 1,51 1,50 Δ14 1,26 1,55 Δ15 1,30 1,46 Δ16 1,48 1,40 Δ17 2,43 2,04 Δ18 3,32 3,83 Δ19 3,51 3,07 Δ20 2,60 2,06 Δ21 3,75 2,41 Δ22 3,05 2,45 Δ23 3,00 2,53 Δ24 4,07 2,83 Δ25 5,00 4,34 Δ26 5,93 5,00 Δ27 5,05 4,50 Πιν. 65: Αποτελέσματα απαιτούμενου οπλισμού των νέων στοιχείων από σκυρόδεμα. 5 Όπου α είναι το μήκος περίσφιξης και υπολογίζεται από τη σχέση: α= max (1,50b ή 0,15l w ). 111

119 VIΙI. ΔΕΥΤΕΡΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ, ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ μενου οπλισμού σε cm², με τον ελάχιστο οπλισμό ανά παρειά, για κάθε τύπο τοιχώματος. Η επιλογή των ράβδων γίνεται έτσι ώστε να εξασφαλίζεται ότι, η απόσταση μεταξύ δύο γειτονικών οριζόντιων ράβδων καθώς και δύο γειτονικών κατακόρυφων (ανά εσχάρα) δεν υπερβαίνει τα 30cm στη μη κρίσιμη περιοχή και τα 20cm στην κρίσιμη περιοχή. Επιπλέον, επιλέγεται βάσει κανονισμού, ελάχιστη διάμετρος οριζόντιου οπλισμού τα 8mm ενώ για τον κατακόρυφο οπλισμό η ελάχιστη διάμετρος είναι 10mm. Ο ελάχιστος οπλισμός ανά παρειά τοιχώματος προκύπτει από τους παρακάτω τύπους: - στην κρίσιμη περιοχή οριζόντιος: As,min = ½ 2,5 b H κατακόρυφος: As,min = ½ 2,5 b d - στην μη κρίσιμη περιοχή οριζόντιος: As,min = ½ 1,5 b Η κατακόρυφος: As,min = ½ 1,5 b d όπου, b το πάχος του τοιχώματος d το μήκος του τοιχώματος Η το ύψος του τοιχώματος (ανά όροφο) Επισημαίνεται ότι, η κρίσιμη περιοχή του τοιχώματος ξεκινά από τη θεμελίωση του και εκτείνεται πάνω από τη στάθμη του εδάφους σε ύψος 2.08m. Το κρίσιμο ύψος προκύπτει από τον παρακάτω τύπο: Hcr = max Hw/6=169cm, lw=208cm όπου, Ηw=10,12m, το συνολικό ύψος του τοιχώματος από τη στάθμη του εδάφους μέχρι τον ανώτατο όροφο και lw η μεγάλη πλευρά του τοιχώματος Από τα παραπάνω προκύπτει ότι, τα τοιχώματα του υπογείου (Τ3, Τ6, Τ9, Τ12 και Τ13-Τ21) βρίσκονται στην κρίσιμη περιοχή (βλ. Εικ. 109). Εικ. 110: Κρίσιμη περιοχή τοιχωμάτων (κάτω από την κόκκινη γραμμή). As1 (cm²) As2 (cm²) Απαιτούμενος Ελάχιστος Απαιτούμενος Ελάχιστος T1 5,48 6,00 1,74 1,80 T2 8,37 6,35 2,52 1,80 T3 9,72 12,15 2,60 3,00 T4 9,80 6,00 4,52 2,64 T5 15,02 6,44 6,62 2,64 T6 15,80 12,15 6,16 4,4 T7 11,00 6,00 3,79 3,12 T8 13,51 6,44 4,99 3,12 Τ9 18,47 12,15 5,89 5,20 Τ10 8,00 6,00 1,41 1,89 Τ11 10,94 6,44 1,58 1,89 Τ12 12,15 12,15 1,58 3,15 Τ13 9,69 8,08 1,93 3,43 Τ18 9,59 8,08 1,71 3,43 Τ19 2,43 3,58 2,67 4,10 Τ20 4,19 3,58 3,33 4,10 Τ21 3,58 3,58 2,66 4,10 Τ14 9,69 8,08 1,37 3,43 Τ15 9,82 8,08 2,53 4,73 Τ16 9,75 8,08 1,99 3,43 Τ17 9,69 8,08 1,79 3,43 Πιν. 66: Σύγκριση απαιτούμενου οπλισμού με τον ελάχιστο οπλισμό των τοιχωμάτων. Τελικά, επειδή τα τοιχώματα θεωρούνται υποδιαστασιολογημένα από το SAP, λόγω της μη δέσμευσης της κοινής κατακόρυφης μετακίνησης τους με τα υφιστάμενα στοιχεία (βλ. Κεφ. VII., 1.1), αλλά και για λόγους ομαδοποίησης, οπλίζονται στον κορμό τους με σχάρα οπλισμού, όπου ο οριζόντιος οπλισμός είναι Φ8/20 και ο κατακόρυφος Φ10/20 (βλ. Σχ ). Στα κρυφουποστυλώματα, διαστάσεων 30x20εκ., των τοιχωμάτων τοποθετείται διαμήκης οπλισμός 6Φ12 και συνδετήρες Φ8/15. Επισημαίνεται ότι στις κρίσιμες περιοχές η σχάρα του κορμού αποτελείται από οριζόντιο οπλισμό Φ8/13 και κατακόρυφο οπλισμό Φ10/18. Για την σύνδεση των τοιχωμάτων με την υφιστάμενη τοιχοποιία, διανοίγονται στη λιθοδομή διατμητικές φωλιές διαστάσεων 15x15x15εκ. ανά 1μ. εναλλάξ καθ ύψος, αφαιρώντας μία ή δύο πέτρες από την τοιχοποιία για τον σκοπό αυτό. Στις φωλιές πακτώνονται δύο φουρκέτες Φ10. Επιπλέον, ο οπλισμός των ακραίων υποστυλωμάτων συνδέεται με βλήτρα Φ12 τα οποία εισέρχονται στην υφιστάμενη τοιχοποιία ανά 0,50μ. καθ ύψος. (βλ. Σχ. 25 και Σχ. 26). 112

120 VIΙI. ΔΕΥΤΕΡΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ, ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Σχ. 26 Οπλισμός μεσαίου τοιχώματος Ο/Σ - σύνδεση με εσωτερική τοιχοποιία Κλίμακα 1:25 Σχ. 25 Οπλισμός ακριανού τοιχώματος Ο/Σ Κλίμακα 1:25 Κάτοψη Κάτοψη οπλισμένο επίχρισμα πάχους 5cm με πλέγμα Φ4/5 ή Φ5/5 οπλισμένο επίχρισμα πάχους 5cm με πλέγμα Φ4/5 ή Φ5/5 αναμονές Φ5/100 Φ10/20 Τοίχωμα Τ1 120x20 cm Φ8/20 6Φ12 λιθοδομή αναμονές Φ5/ λιθοδομή φουρκέτες Φ5 ανά 1m εναλλάξ αναμονές Φ5/ βλήτρα Φ12/ Φ8/15 διατμητικές φωλιές ανά 1m εναλλάξ με φουρκέτα Φ10 Φ8/15 6Φ12 Φ10/ Φ8/20 Τοίχωμα Τ7 208x20 cm γωνιακή φουρκέτα από ράβδους πλέγματος σε αποστάσεις κανάβου διατμητικές φωλιές ανά 1m εναλλάξ με φουρκέτα Φ

121 VIΙI. ΔΕΥΤΕΡΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ, ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ 2. Οπλισμός υποστυλωμάτων Αρχικά, γίνεται έλεγχος εάν ο οπλισμός των υποστυλωμάτων που προέκυψε από το πρόγραμμα, είναι μεγαλύτερος από τον ελάχιστο οπλισμό που πρέπει να έχει ένα υποστύλωμα βάσει κανονισμού. Σε περίπτωση που ο απαιτούμενος οπλισμός δεν είναι μεγαλύτερος, η όπλιση γίνεται με τον ελάχιστο. Για να γίνει η σύγκριση μεταξύ των οπλισμών μετατρέπεται ο απαιτούμενος κατακόρυφος οπλισμός ανά παρειά (cm²/m), σε συνολικό απαιτούμενο οπλισμό διατομής (cm²), διπλασιάζοντας τον απαιτούμενο οπλισμό και πολλαπλασιάζοντας τον με το μήκος του υποστυλώματος. Στον πίνακα 68 παρουσιάζεται η σύγκριση του απαιτούμενου οπλισμού σε cm², με τον ελάχιστο οπλισμό, για κάθε τύπο υποστυλώματος, ενώ τελικά προκύπτει ως οπλισμός των υποστυλωμάτων αυτός του πίνακα 69 όπου απεικονίζεται και η μετατροπή του σε διαμήκης ράβδους. Ο ελάχιστος συνολικός διαμήκης οπλισμός του υποστυλώματος προκύπτει από τον παρακάτω τύπο: As,min = 1% F όπου, F το εμβαδόν της διατομής Σε ότι αφορά τον οριζόντιο οπλισμό που προκύπτει από το SAP, συγκρίνεται με τους ελάχιστους συνδετήρες στις κρίσιμες και μη κρίσιμες περιοχές. Οι ελάχιστοι συνδετήρες προκύπτουν από τους παρακάτω κανονισμούς. Μη κρίσιμες περιοχές: 6mm Φ max 1/4 Φmax 12 Φmin Smax min bmin 300 mm Kρίσιμες περιοχές: 8mm Φ max 1/3 Φmax 8 Φmin Smax min bmin/2 100 mm Από τα παραπάνω προκύπτει ότι για τις μη κρίσιμες περιοχές η διάμετρος του εγκάρσιου οπλισμού δεν πρέπει να είναι μικρότερη από 6mm ενώ η απόσταση μεταξύ των ράβδων δεν πρέπει να είναι μεγαλύτερη από τις τιμές του πίνακα 67 που προκύπτουν για κάθε τύπο υποστυλώματος. Για τις κρίσιμες περιοχές η διάμετρος του εγκάρσιου οπλισμού δεν πρέπει να είναι μικρότερη από 8mm ενώ η απόσταση μεταξύ των ράβδων δεν πρέπει να είναι μεγαλύτερη από 10cm για όλα τα υποστυλώματα του φορέα. Επισημαίνεται ότι, η κρίσιμη περιοχή προκύπτει από τον παρακάτω τύπο και έχει μήκος 65εκ. από τον άνω και κάτω κόμβο του υποστυλώματος του ορόφου, ενώ για το ισόγειο έχει μήκος 68εκ.. Σε ότι αφορά τα υποστυλώματα του υπογείου (Υ3, Υ6, Υ9, Υ12, Υ15, Υ18), θεωρείται ότι ανήκουν εξ ολοκλήρου σε κρίσιμη περιοχή. H/5 lcr = max h (μήκος υποστυλώματος) 60cm Μη κρίσιμη περιοχή Smax (cm) Κρίσιμη περιοχή Υ1-Υ Υ4-Υ Υ7-Υ Υ10-Υ Υ13-Υ Υ16-Υ Πιν. 67: Μέγιστη απόσταση συνδετήρων για κάθε υποστύλωμα. Απαιτούμε νος As 1 (cm²/m) Ελάχιστος κ.π. /μη κ.π Απαιτούμε νος As 2 (cm²) Ελάχιστος Υ1 1,50 5 / 3,14 3,63 11,00 Υ2 2,88 5 / 3,14 2,86 11,00 Υ3 (κ.π.) 3,15 5 3,43 11,00 Υ4 1,26 5 / 2,65 4,04 9,60 Υ5 3,05 5 / 2,65 4,84 9,60 Υ6 (κ.π.) 2,80 5 3,24 9,60 Υ7 1,28 5 / 3,14 2,90 9,20 Υ8 3,30 5 / 3,14 3,08 9,20 Υ9 (κ.π.) 2,90 5 / 3,14 2,98 9,20 Υ10 1,45 5 / 2,65 3,35 9,60 Υ11 3,25 5 / 2,65 3,09 9,60 Υ12 (κ.π.) 3,92 5 4,29 9,60 Υ13 1,46 5 / 3,14 3,75 8,80 Υ14 3,13 5 / 3,14 3,92 8,80 Υ15 (κ.π.) 2,84 5 3,33 8,80 Υ16 1,22 5 / 3,14 3,61 9,20 Υ17 2,98 5 / 3,14 3,68 9,20 Υ18 (κ.π.) 2,81 5 3,66 9,20 Πιν. 68: Σύγκριση απαιτούμενου οπλισμού με τον ελάχιστο οπλισμό των υποστυλωμάτων. 114

122 VIΙI. ΔΕΥΤΕΡΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ, ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Ast2 (cm²) Διαμήκης ράβδοι Υ1 - Y3 11,00 10Φ12 Υ4 - Y6 9,60 10Φ12 Υ7 - Υ9 9,20 10Φ12 Υ10 - Υ12 9,60 10Φ12 Υ13 - Υ15 8,80 10Φ12 Υ16 - Υ18 9,20 10Φ12 Πιν. 69: Τελικός διαμήκης οπλισμός υποστυλωμάτων και μετατροπή του σε ράβδους οπλισμού. Από τους παραπάνω πίνακες και για λόγους ομαδοποίησης, τελικά επιλέγεται όλα τα υποστυλώματα να οπλιστούν με διαμήκης ράβδους 10Φ12 και συνδετήρες Φ8/10 στις κρίσιμες περιοχές, ενώ στις μη κρίσιμες περιοχές τοποθετούνται συνδετήρες Φ10/15. Για την σύνδεση των υποστυλωμάτων με την υφιστάμενη τοιχοποιία τοποθετούνται βλήτρα Φ12 ανά 0,50μ. εναλλάξ καθ ύψος, τα οποία πακτώνονται στην τοιχοποιία σε βάθος 15εκ. (βλ. Σχ. 27). Ast1 (cm²/m) Κρίσιμη περιοχή Συνδετήρες Κρίσιμη περιοχή Ast1 (cm²/m) Μη κρίσιμη περιοχή Συνδετήρες Μη κρίσιμη περιοχή Υ1 5,00 Φ8/10 3,14 Φ8/16 Υ2 5,00 Φ8/10 3,14 Φ8/16 Υ3 (κ.π.) 5,00 Φ8/10 3,15 Φ8/15 Υ4 5,00 Φ8/10 2,65 Φ8/19 Υ5 5,00 Φ8/10 3,05 Φ8/16 Υ6 (κ.π.) 5,00 Φ8/10 2,80 Φ8/17 Υ7 5,00 Φ8/10 3,14 Φ8/16 Υ8 5,00 Φ8/10 3,30 Φ8/15 Υ9 (κ.π.) 5,00 Φ8/10 3,14 Φ8/16 Υ10 5,00 Φ8/10 2,65 Φ8/19 Υ11 5,00 Φ8/10 3,25 Φ8/15 Υ12 (κ.π.) 5,00 Φ8/10 3,92 Φ8/12 Υ13 5,00 Φ8/10 3,14 Φ8/16 Υ14 5,00 Φ8/10 3,14 Φ8/16 Υ15 (κ.π.) 5,00 Φ8/10 3,14 Φ8/16 Υ16 5,00 Φ8/10 3,14 Φ8/16 Υ17 5,00 Φ8/10 3,14 Φ8/16 Υ18 (κ.π.) 5,00 Φ8/10 3,14 Φ8/16 Πιν. 70: Τελικός εγκάρσιος οπλισμός υποστυλωμάτων και μετατροπή του σε συνδετήρες. 115

123 VIΙI. ΔΕΥΤΕΡΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ, ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ 3. Οπλισμός δοκών Αρχικά, γίνεται έλεγχος εάν ο οπλισμός των δοκών που προέκυψε από το πρόγραμμα, είναι μεγαλύτερος από τον ελάχιστο εφελκυόμενο οπλισμό που πρέπει να έχει μία δοκός βάσει κανονισμού. Σε περίπτωση που ο απαιτούμενος οπλισμός δεν είναι μεγαλύτερος, η όπλιση γίνεται με τον ελάχιστο. Για να γίνει η σύγκριση μεταξύ των οπλισμών μετατρέπεται ο απαιτούμενος οριζόντιος οπλισμός ανά παρειά (cm²/m), σε συνολικό απαιτούμενο οπλισμό διατομής (cm²), διπλασιάζοντας τον απαιτούμενο οπλισμό και πολλαπλασιάζοντας τον με το ύψος της δοκού. Στον πίνακα 71 παρουσιάζεται η σύγκριση του απαιτούμενου εφελκυόμενου οπλισμού σε cm², με τον ελάχιστο οπλισμό, ενώ τελικά προκύπτει ως οπλισμός των δοκών αυτός του πίνακα 73. Ο ελάχιστος εφελκυόμενος διαμήκης οπλισμός της δοκού προκύπτει από τον παρακάτω τύπο: As,min = ρmin bw d όπου, ρmin=0,00257 (για C20/25 και S500), το ελάχιστο ποσοστό εφελκυόμενου διαμήκους οπλισμού bw το πλάτος της δοκού d το ύψος της δοκού Η εκλογή των διαμήκων ράβδων γίνεται για διάμετρο ίση ή μεγαλύτερη από 12 mm ενώ ο αριθμός των ράβδων που χωράνε σε δοκό πλάτους 20εκ. προκύπτει από την ελάχιστη απόσταση (Smin) που μπορούν να έχουν οι ράβδοι μεταξύ τους ώστε να μπορεί να αναπτύσσεται η τάση συνάφειας μεταξύ χάλυβα και σκυροδέματος. Η απόσταση αυτή προκύπτει από τον παρακάτω τύπο: Φ (η διάμετρος της ράβδου) Smin = max dg+5 (η μεγαλύτερη απόσταση των αδρανών) 20mm Τελικά προκύπτει Smin=20mm, συνεπώς στο πλάτος της διατομής χωράνε, αφαιρώντας την επικάλυψη και το πάχος του συνδετήρα, 5 ράβδοι Φ12 ή 4 ράβδοι Φ14. Επειδή αυτές οι ράβδοι περνάνε και μέσα από τον πυκνό οπλισμό των τοιχωμάτων επιλέγεται τελικά να μην μπουν πάνω από 3 ράβδοι στο πλάτος της δοκού. Σε ότι αφορά τον θλιβόμενο οπλισμό, επιλέγεται τελικά να τοποθετηθεί ίδιος με τον εφελκυόμενο. Οι συνδετήρες των δοκών προκύπτουν από τη σύγκριση του κατακόρυφου απαιτούμενου οπλισμού ανά παρειά που προκύπτει από το SAP, με το ελάχιστο ποσοστό συνδετήρων μιας δοκού που προκύπτει από τον παρακάτω τύπο: Asw = ρw.min s bw sina όπου ρw.min =0,72 το ελάχιστο ποσοστό συνδετήρων, s η απόσταση μεταξύ συνδετήρων και a = 90º η γωνία των συνδετήρων Με βάση τον παραπάνω τύπο, για απόσταση συνδετήρων Smax προκύπτουν οι τιμές του πίνακα 71. Η μέγιστη απόσταση των συνδετήρων προκύπτει από τον παρακάτω τύπο: Smax = 0,75d (1+cota), όπου d το ύψος της δοκού και a = 90º η γωνία των συνδετήρων Απαιτούμε νος As 1 (cm²) Ελάχιστος εφελκυόμε νος Απαιτούμε νος As 2 (cm²/m) Ελάχιστος Δ1 4,35 2,98 2,68 0,28 Δ2 3,52 2,98 1,34 0,28 Δ3 0,65 2,98 1,00 0,28 Δ4 0,57 2,98 1,00 0,28 Δ5 0,71 2,98 1,05 0,28 Δ6 0,75 2,98 1,11 0,28 Δ7 1,22 2,98 1,02 0,28 Δ8 2,05 2,98 1,00 0,28 Δ9 3,53 2,98 2,52 0,28 Δ10 4,00 3,55 3,79 0,33 Δ11 3,05 3,55 2,45 0,33 Δ12 0,60 3,55 1,11 0,33 Δ13 1,50 3,55 1,50 0,33 Δ14 1,25 3,55 1,55 0,33 Δ15 1,32 3,55 1,46 0,33 Δ16 1,50 3,55 1,42 0,33 Δ17 2,41 3,55 1,88 0,33 Δ18 3,32 3,55 3,77 0,33 Δ19 3,50 2,67 2,98 0,25 Δ20 2,64 2,67 2,10 0,25 Δ21 3,75 2,67 2,41 0,25 Δ22 3,03 2,67 2,45 0,25 Δ23 3,00 2,67 2,50 0,25 Δ24 3,97 2,67 2,82 0,25 Δ25 5,04 2,11 4,50 0,20 Δ26 6,00 2,11 5,03 0,20 Δ27 5,1 2,11 4,49 0,20 Πιν. 71: Σύγκριση απαιτούμενου οπλισμού με τον ελάχιστο οπλισμό των δοκών. 116

124 VIΙI. ΔΕΥΤΕΡΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ, ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Για τις κρίσιμες περιοχές των δοκών (lcr = 2hw) (βλ. Πιν. 72) ισχύει ο παρακάτω τύπος για τη μέγιστη απόσταση συνδετήρων (βλ. Εικ. 110): hw/4 24dbw Smax = min 225mm 8dbL όπου hw το ύψος της δοκού dbw η διάμετρος των συνδετήρων (Φ8) dbl η ελάχιστη διάμετρος των διαμήκων ράβδων Δοκοί Δ1 - Δ2 Δ3 - Δ8 Δ9 Δ10 - Δ11 Δ12 - Δ18 Δ19 - Δ24 Δ25 - Δ26 Δ27 Πιν. 73: Διαμήκης οπλισμός δοκών Διαμήκης ράβδοι 3Φ14 2Φ14 3Φ14 3Φ14 3Φ14 3Φ14 3Φ14 3Φ14 Σε ότι αφορά τους συνδετήρες των δοκών, τοποθετούνται παντού Φ8/10 καθώς λόγω του μικρού μήκους των δοκών, θεωρείται ότι είναι όλο κρίσιμο. Εικ.111 Διάταξη συνδετήρων δοκού Για την σύνδεση των δοκών με την υφιστάμενη τοιχοποιία τοποθετούνται βλήτρα Φ12 ανά 0,50μ. εναλλάξ πάνω-κάτω, κατά μήκος, τα οποία πακτώνονται στην τοιχοποιία σε βάθος 15εκ. (βλ. Σχ. 28). Οι κρίσιμες περιοχές των δοκών παρουσιάζονται στον παρακάτω πίνακα: Δοκοί lcr (cm) Δ1-Δ9 116 Δ10-Δ Δ19-Δ Πιν. 72: Μήκος κρίσιμων περιοχών δοκών. 117

125 VIΙI. ΔΕΥΤΕΡΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ, ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Σχ. 28: α) Τμήμα όψης νέας κατασκευής Κλίμακα 1:50 β) Όπλιση δοκών (Τομή Α-Α) Κλίμακα 1:25 Δ8 (20/60) Δ17 (20/70) διάζωμα οπλισμένο επίχρισμα με πλέγμα Φ4/5 ή Φ5/5 τοξωτή πλινθοδομή Φ Φ12 Φ8/20 λιθοδομή t=70cm 2Φ14 Φ8/10 βλήτρα Φ12 ανά 0,50m εναλλάξ 2Φ14 οπλισμένο επίχρισμα με πλέγμα Φ4/5 ή Φ5/ λιθοδομή πατόξυλο B μπετοφορμ σανίδωμα 0.70 βλήτρα Φ12 ανά 0,50m εναλλάξ 0.05 τοξωτή πλινθοδομή Φ14 Φ8/10 οπλισμένο επίχρισμα με πλέγμα Φ4/5 ή Φ5/5 τοξωτή πλινθοδομή 0.20 Δ24 (20/55) βλήτρα Φ12 ανά 0,50m εναλλάξ λιθοδομή t=80cm σανίδωμα μπετοφορμ πατόξυλο Φ14 Φ8/10 Τομή Β-Β B οπλισμένο επίχρισμα με πλέγμα Φ4/5 ή Φ5/5 βλήτρα Φ12 ανά 0,50m εναλλάξ Δ27 (20/40) 0.80 λιθοδομή 0.90 σανίδωμα μπετοφορμ πατόξυλο 0.40 Φ8/10 3Φ14 2Φ14 συνδετήρες Φ8/10 φουρκέτες Φ8/ τοξωτή πλινθοδομή 3Φ14 118

126 ΙΧ. ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ ΣΤΟΝ ΦΕΡΟΝΤΑ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ ΙΧ. ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ ΣΤΟΝ ΦΕΡΟΝΤΑ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ 1. ΓΕΝΙΚΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΚΑΙ ΑΡΧΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΩΝ Οι επεμβάσεις στον φέροντα οργανισμό έγιναν με βάση τα αποτελέσματα που προέκυψαν από την αποτίμηση της υφιστάμενης κατάστασης αλλά και αξιολογώντας τα βασικά κριτήρια των επεμβάσεων που αναφέρονται στη συνέχεια. Ταυτόχρονα, λήφθηκαν υπόψη οι βασικές αρχές της αποκατάστασης σύμφωνα με τις οποίες, κατά την αποκατάσταση ενός διατηρητέου κτιρίου απαιτείται η διατήρηση της αυθεντικής του μορφής και συνεπώς, οι επεμβάσεις που πραγματοποιούνται σε αυτό, δεν πρέπει να αλλοιώνουν την αρχική του εικόνα Κριτήρια επεμβάσεων Κριτήρια για την επιλογή του τύπου και του μεγέθους των επεμβάσεων (επισκευή, ενίσχυση, μερική ή ολική καθαίρεση και ανακατασκευή) στον φορέα, εκτός από τα αμιγώς τεχνικά κριτήρια (ενδεχόμενη ανεπάρκεια φορέα, ένταση και έκταση των βλαβών), αποτελούν τα εξής: Ο χαρακτηρισμός του κτιρίου ως μνημείου ή διατηρητέου. Το οικονομικό κόστος επέμβασης και μελλοντικής συντήρησης ως προς την εγκατεστημένη αξία (στο κόστος επέμβασης πρέπει να συμπεριληφθεί και το κόστος των ανακατασκευαζομένων μη φερόντων στοιχείων, εγκαταστάσεων, κ.τ.λ.). Ο χρόνος εκτέλεσης των εργασιών. Το κοινωνικό και ψυχολογικό αντίκτυπο στους χρήστες του κτιρίου αλλά και στο κοινωνικού συνόλου. Η δυνατότητα επαρκούς και ευσταθούς υποστύλωσης κατά τη διάρκεια των εργασιών επισκευής. Η ροή των εσωτερικών δυνάμεων από την εφαρμογή των μέτρων ενίσχυσης να μην τροποποιείται και δημιουργούνται προβλήματα. Η αποτροπή εμφάνισης ρωγμών λόγω συγκέντρωσης τάσεων που υπερβαίνουν την αντοχή της τοιχοποιίας Αρχές επεμβάσεων Η αποκατάσταση ενός διατηρητέου οικοδομήματος από φέρουσα τοιχοποιία απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή κατά την μελέτη αλλά και κατά την εφαρμογή της. Είναι πολύ σημαντικό να μελετώνται προσεχτικά τα αίτια που προκαλούν κάθε αλλοίωση χωριστά και να αντιμετωπίζονται όλα με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Η εξέλιξη των παραμορφώσεων και των λοιπών φαινομένων που εξελίσσονται στο κτίριο πρέπει να παρακολουθούνται για ένα εύλογο χρονικό διάστημα. Η αποκατάσταση ενός κτιρίου σχετίζεται και με τις απαιτήσεις που έχει αυτό, ανάλογα με την εκάστοτε μελλοντική χρήση του. Παράλληλα όμως είναι πολύ σημαντικό να διατηρηθεί η μορφή και η ιστορικότητά του, καθώς σύμφωνα με τα προεδρικά διατάγματα του Υπουργείου Πολιτισμού, αλλά και διεθνών συμβάσεων διακηρύξεων (Χάρτες), κατά την αποκατάσταση είναι απαιτούμενη η διατήρηση της αυθεντικής μορφής. Έτσι οι επεμβάσεις που προτείνονται πρέπει να είναι συμβατές με την υφιστάμενη κατάσταση και να μην αλλοιώνουν καθόλου την αισθητική του κτιρίου, και κατά συνέπεια, την πρωταρχική του εικόνα. Επιπρόσθετα όμως, οφείλουν να παρεμποδίζουν τους μηχανισμούς φθοράς του χρόνου και να ενισχύουν επαρκώς το δομικό σύστημα. Σύμφωνα με τα παραπάνω, τα μέτρα επέμβασης που προτείνονται στη συνέχεια, για το κτίριο μελέτης, έχουν σκοπό να ενισχύσουν τον φέροντα οργανισμό έναντι του σεισμού και να συμβάλουν στη δυσκαμψία του κτιρίου χωρίς όμως να αλλοιώσουν τα χαρακτηριστικά και την αισθητική του. Τα μέτρα αυτά επικεντρώνονται στον οριζόντιο και κατακόρυφο φέροντα οργανισμό (διαφραγματοποίηση του οριζόντιου φέροντα οργανισμού και στατική ενίσχυση του κατακόρυφου). 2. ΤΡΟΠΟΙ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ ΤΟΥ ΦΕΡΟΝΤΑ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ 2.1. Επεμβάσεις ενίσχυσης στον κατακόρυφο φέροντα οργανισμό Ήπιες επεμβάσεις 1. Εκτέλεση ενεμάτων Η μέθοδος επέμβασης με ενέματα, πρόκειται να εφαρμοστεί στις φέρουσες τοιχοποιίες από πλινθοδομή ή λιθοδομή, όπου υπάρχουν ρωγμές και απαιτείται βελτίωση στην αντοχή και στην σταθερότητα τους. Όταν πρόκειται στην τοιχοποιία να γίνει και αρμολόγηση ή κατασκευή μανδύα, τότε είναι καλύτερα αυτές οι εργασίες να προηγούνται. Η επιλογή της κοκκομετρίας (μέγιστου κόκκου αδρανούς υλικού) του ενέματος γίνεται βάσει του εύρους των ρωγμών και του πορώδους της τοιχοποιίας. Καλής ποιότητας ένεμα είναι αυτό που έχει μεγάλη διεισδυτικότητα και δεν εξιδρώνει. Συνήθως η σύσταση του ενέματος είναι παρόμοια με τη σύσταση του κονιάματος της τοιχοποιίας ώστε να μην δημιουργούνται τμήματα διαφορετικής πυκνότητας στα οποία συσσωρεύεται υγρασία. Οι μέθοδοι εισαγωγής του ενέματος στην τοιχοποιία είναι: α) εισαγωγή υπό πίεση β) εισαγωγή υπό κενό αέρος Η περισσότερο χρησιμοποιούμενη μέθοδος είναι η εισαγωγή του ενέματος υπό πίεση. Το ένεμα διέρχεται μέσω των κενών και όταν δεν μπορεί πλέον να διέλθει τα γεμίζει συμπιέζοντας ή και 119

127 ΙΧ. ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ ΣΤΟΝ ΦΕΡΟΝΤΑ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ εξωθώντας τον αέρα τους. Η είσοδος του μίγματος γίνεται από ελαστικούς σωλήνες διαμέτρου ανάλογης με την ποσότητα του ενέματος που θα εισαχθεί. Τα στάδια υλοποίησης της μεθόδου περιγράφονται παρακάτω (βλ. Εικ. 112): Καθαίρεση του επιχρίσματος σε μεγάλο πλάτος γύρω από τις ρωγμές. Διεύρυνση της ρωγμής στην επιφάνεια της τοιχοποιίας. Διάνοιξη οπών κατά το πάχος του τοίχου, ανά αποστάσεις. Καθάρισμα της ρωγμής στο εσωτερικό της τοιχοποιίας, με εισαγωγή ύδατος υπό πίεση. Τοποθέτηση πλαστικών σωληνίσκων μέσα στις διανοιχθείσες οπές. Σφράγιση της εξωτερικής επιφάνειας της ρωγμής με γύψο ή τσιμεντοκονίαμα (συνιστάται να γίνεται η σφράγιση των ρωγμών, περίπου 2 ημέρες πριν την εφαρμογή του ενέματος, κατά τις οποίες η επιφάνεια της τοιχοποιίας στην οποία θα εφαρμοστούν τα ενέματα πρέπει να διατηρείται υγρή). Προετοιμασία του ενέματος. Τα υλικά του ενέματος τοποθετούνται στον αναμικτήρα και αναμιγνύονται με μεγάλη ταχύτητα για περιορισμένη διάρκεια προς αποφυγή πρόωρης σκλήρυνσης του μίγματος. Ακολούθως το ένεμα μεταγγίζεται σε άλλο αναμικτήρα μικρής ταχύτητας απ όπου και αντλείται για την εισαγωγή του στην τοιχοποιία. Η ανάμιξη συνεχίζεται για όλη την διάρκεια της εφαρμογής του, ώστε να αποφεύγεται η απόμιξη. Εισαγωγή ενέματος στους σωλήνες από τα χαμηλότερα σημεία και στη συνέχεια προς τα πάνω με συστηματικό τρόπο. Η εισαγωγή από ένα σημείο συνεχίζεται μέχρι να υπερχειλίσει ένεμα από κάποιο υψηλότερο σημείο που επικοινωνεί με το υπόψη. Τότε σφραγίζεται ο χαμηλότερος σωλήνας (από όπου γινόταν η εισαγωγή) και η διαδικασία επαναλαμβάνεται από τα σημεία από όπου είχε υπερχειλίσει το ένεμα. Σφράγισμα των οπών με ειδικούς στόκους, που κυκλοφορούν στο εμπόριο. Απομάκρυνση των εξεχόντων τμημάτων των σωλήνων και αποκατάσταση των αρμών στις περιοχές των οπών. Με την τεχνική των ενέσεων επιτυγχάνεται μεγάλη βελτίωση στην αντοχή και σταθερότητα στις τοιχοποιίες, κυρίως από λιθοδομή, καθώς όπως είναι γνωστό ο πυρήνας τους αποτελείται από υλικό πλήρωσης αμφιβόλου αντοχής και σύνδεσης με τις εξωτερικές στρώσεις. Η τεχνική αυτή οδηγεί σε αποκατάσταση της αρχικής αντοχής της τοιχοποιίας και όχι σε σημαντική αύξηση της, εκτός εάν το ένεμα εισχωρήσει και πληρώσει τα κενά της τοιχοποιίας, οπότε λαμβάνει χώρα ομογενοποίηση της μάζας. Το μειονέκτημα αυτής της μεθόδου είναι ότι πρόκειται για τεχνική ιδιαίτερα υψηλού κόστους η οποία απαιτεί την ύπαρξη σχετικού εξοπλισμού και εξειδίκευσης. Μετά την εφαρμογή ενεμάτων προτείνεται να γίνει αρμολόγημα της τοιχοποιίας, δηλαδή αντικατάσταση του κονιάματος των αρμών, σε μικρό ή μεγάλο βάθος από την επιφάνεια του τοίχου ανάλογα με το μέγεθος της διάβρωσης και της αποσάθρωσης, με νέο συμβατό κονίαμα υψηλότερης αντοχής. 2. Αρμολόγημα Αρμολόγημα λέγεται η εργασία αντικατάστασης του κονιάματος των αρμών, είτε σε μικρό βάθος από την επιφάνεια του τοίχου είτε για πλινθοδομές που παρουσιάζουν ρηγματώσεις, εύρους μέχρι και 10mm, με άλλο κονίαμα, συνήθως ισχυρότερο. Το κονίαμα που θα χρησιμοποιηθεί πρέπει να είναι «συμβατό», να είναι δηλαδή αντίστοιχης σύστασης έτσι ώστε να διασφαλιστεί η συνεργασία του Εικ. 112: Εφαρμογή ενέματος. Εικ. 113: Εξωτερικό αρμολόγημα και τελικό επίχρισμα. Εικ. 114: Τομή αρμολογημένης τοιχοποιίας. 120

128 ΙΧ. ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ ΣΤΟΝ ΦΕΡΟΝΤΑ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ παλιού με το νέο κονίαμα και τελικά η ομοιόμορφη συμπεριφορά της τοιχοποιίας. Η συμβατότητα των κονιαμάτων καθορίζεται από τα αισθητικά χαρακτηριστικά, τη σύσταση, το επίπεδο αντοχής, το πορώδες και το συντελεστή θερμικής διαστολής. Η μέθοδος αυτή εφαρμόζεται σε όλες τις τοιχοποιίες, είτε από πλινθοδομή είτε από λιθοδομή, όπου το υφιστάμενο κονίαμα έχει υποστεί έντονη διάβρωση και αποσάθρωση οπότε είναι αναγκαία η εξυγίανση. Η τελευταία γίνεται μέσω αντικατάστασης του παλαιού κονιάματος με νέο συμβατό κονίαμα υψηλότερης αντοχής, που συμβάλει στην αύξηση της αντοχής της τοιχοποιίας, ή και με πρόσμικτα, τα οποία μπορεί να συμβάλλουν στην βελτίωση των ιδιοτήτων της τοιχοποιίας (βλ. Εικ. 114). Το βάθος του αρμολογήματος εξαρτάται από την κατάσταση της τοιχοποιίας και απαιτείται προσοχή για τον καθορισμό του, καθώς είναι πιθανόν πολύ βαθύ αρμολόγημα να οδηγήσει σε χαλάρωμα της συνοχής ή και απόσπαση των λιθοσωμάτων της τοιχοποιίας κατά τη διάρκεια των εργασιών. Η καθαίρεση του παλαιού κονιάματος γίνεται είτε με το χέρι, είτε μηχανικά με τη χρήση ύδατος ή αέρα υπό πίεση ή ακόμα και με αμμοβολή. Η καθαίρεση του παλιού κονιάματος προτείνεται να γίνει σε βάθος 10 cm και στις δύο όψεις των τοιχοποιιών του κτιρίου και να αντικατασταθεί με νέο ισχυρότερο κονίαμα. Τα στάδια υλοποίησης της μεθόδου περιγράφονται επιγραμματικά παρακάτω: Καθαίρεση του επιχρίσματος σε μεγάλο πλάτος γύρω από τις ρωγμές (συνολικά 60 cm περίπου). Σε περίπτωση ύπαρξης πολλών ρωγμών σε ένα τοίχο, συνιστάται η ολική αφαίρεση του επιχρίσματος. Διεύρυνση των χειλών της ρωγμής. Ξύσιμο των ρωγμών με συρματόβουρτσα με ιδιαίτερη επιμονή για να αφαιρεθούν τα σαθρά τμήματα του κονιάματος. Πλύσιμο με νερό υπό πίεση. Εισαγωγή νέου κονιάματος (με ψιλό μυστρί) όσο γίνεται βαθύτερα μέσα στη ρωγμή. Εξωτερικό αρμολόγημα και τελικό επίχρισμα (εναλλακτικά, πριν το τελικό επίχρισμα, μπορεί να τοποθετηθεί κοτετσόσυρμα, που στερεώνεται με φουρκέτες μπηγμένες στο κονίαμα των αρμών των τοίχων) (βλ. Εικ. 113). Το συστηματικό αρμολόγημα και στις δύο παρειές μίας τοιχοποιίας βελτιώνει τη συμπεριφορά της σε βαθμό ο οποίος εξαρτάται κυρίως από την κατάσταση της λιθοδομής / πλινθοδομής και τον όγκο του νέου συνδετικού υλικού, μεγαλύτερης αντοχής, που αντικαθιστά ίσο ή περισσότερο όγκο του αρχικού συνδετικού κονιάματος μικρής αντοχής. Η επέμβαση αυτή στόχο έχει τη βελτίωση της θλιπτικής αντοχής της τοιχοποιίας μέσω της αύξησης της θλιπτικής αντοχής του κονιάματος. Το μειονέκτημα αυτής της μεθόδους επέμβασης είναι ότι η βελτίωση της τοιχοποιίας επιτυγχάνεται τοπικά, στις περιοχές όπου έχει αντικατασταθεί το παλιό σαθρό κονίαμα. 3. Συρραφή αποκολλημένων τοιχοποιιών Η μέθοδος αυτή, εφαρμόζεται στις περιπτώσεις που έχει δημιουργηθεί ρωγμή αποκόλλησης ή μερική κατάρρευση στη θέση ένωσης εξωτερικών (γωνιακών) η εσωτερικών τοίχων, κάθετα μεταξύ τους. Η μέθοδος αυτή προτείνεται να εφαρμοστεί στις εσωτερικές τοιχοποιίες του μεσοπατώματος όπου παρατηρήθηκαν κατακόρυφες ρηγματώσεις αποκόλλησης μεταξύ τους αλλά και με την εξωτερική ανατολική τοιχοποιία. Διακρίνονται τρείς περιπτώσεις αποκατάστασης των αποκολλημένων τοιχοποιιών: Λιθοσυρραφή (μέσα έξω) Προσθήκη μεταλλικών λαμών Ενσωμάτωση υποστυλώματος Στην περίπτωση του κτιρίου μελέτης προτείνεται η προσθήκη μεταλλικών λαμών. Οι χαλύβδινες λάμες τοποθετούνται ανάμεσα σε δύο στρώσεις λίθων/πλίνθων και περιβάλλονται από ισχυρό τσιμεντοκονιάμα. Ο ρόλος τους είναι να λειτουργούν ως οπλισμός σύνδεσης της αποκολλημένης γωνίας, χωρίς ωστόσο να μπορούν να επαναφέρουν τους τοίχους στην αρχική τους θέση. Η αγκύρωση τους πραγματοποιείται είτε με τσιμεντένεμα ή με κόλλα (βλ. Εικ.115). Ο βαθμός αποτελεσματικότητας αυτής της μεθόδου είναι αρκετά υψηλός, γιατί ανακτάται και εν μέρει αυξάνεται τοπικά η αντοχή της τοιχοποιίας στην ανακατασκευασμένη περιοχή του οικοδομήματος. Το μειονέκτημα αυτής της μεθόδου είναι ότι απαιτείται υπεύθυνη μελέτη και επίβλεψη στην φάση της υποστύλωσης των τμημάτων που πρόκειται να ανακατασκευαστούν προς αποφυγή περαιτέρω βλαβών, εξαιτίας της καθαίρεσης των προβληματικών τμημάτων της φέρουσας τοιχοποιίας. Εικ. 115: Τοποθέτηση χαλύβδινων λαμών στην ένωση των τοιχοποιιών. 121

129 ΙΧ. ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ ΣΤΟΝ ΦΕΡΟΝΤΑ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ 4. Ανακατασκευή δύο πλευρές, όπως πχ. έλλειψη δυνατότητας εκτέλεσης εργασιών Πρόκειται για εργασίες ανακατασκευής μικρής κλίμακας που στόχο έχουν κυρίως την αισθητική αποκατάσταση τοιχοποιιών ή άλλων μη φερόντων στοιχείων. Τέτοιες εργασίες είναι η επανατοποθέτηση οπτόπλινθων, εκεί όπου έχουν απομακρυνθεί ή στους εσωτερικούς χώρους ή διατήρηση των εξωτερικών όψεων της τοιχοποιίας για αρχιτεκτονικούς ή αισθητικούς λόγους. Γενικά, οι αμφίπλευροι θεωρούνται καλύτεροι λόγω της συμμετρίας της διατομής τους. ακόμη και καθαίρεση και επανακατασκευή ολόκληρου τμήματος Διακρίνονται τρείς τύποι μανδύα, ανάλογα με την εφαρμογή και τοιχοποιίας. τον οπλισμό τους: Τέτοιου είδους εργασίες προτείνονται στην περίπτωση της α) Ελαφρά οπλισμένοι μανδύες, μονόπλευροι ή αμφίπλευροι δρομικής πλινθοδομής στο υπόγειο και στο πατάρι του ισογείου, σε (όπλιση με ελαφρό πλέγμα, κατασκευή μανδύα με διαδοχικές περίπτωση που κριθεί απαραίτητο με βάσει την αρχιτεκτονική επιχρίσεις τσιμεντοκονιάματος κατά προτίμηση με εκτόξευση, μελέτη. συνολικού πάχους 3-5 cm) (βλ. Εικ. 116) Δραστικές επεμβάσεις β) Μονόπλευροι μανδύες (ελάχιστος οπλισμός σχάρας Φ8/25, 1. Ενίσχυση τοιχοποιίας με μανδύες Στην περίπτωση της φέρουσας τοιχοποιίας από πλινθοδομή και κατασκευή πεδίλου στη βάση του μανδύα, ελάχιστο πάχος μανδύα 10cm, χρήση εκτοξευόμενου σε αλλεπάλληλες στρώσεις ή επιτόπου χυτού σκυροδέματος) (βλ. Εικ. 117). Εικ. 116: Ελαφρά οπλισμένος μανδύας. Εικ. 117: Μονόπλευρος μανδύας και θεμελίωση του. λιθοδομή, ενός οικοδομήματος κρίνεται απαραίτητη η καθολική επέμβαση επισκευής ενίσχυσης της, όταν δέχεται μεγάλες καταπονήσεις κατά τις σεισμικές δράσεις. γ) Αμφίπλευροι μανδύες (ελάχιστος οπλισμός σχάρας Φ8/25, ελάχιστο πάχος μανδύα 5cm, σύνδεση δύο πλευρών μανδύα ανα 4m 2 (βλ. Εικ. 118). Η ενίσχυση αυτή γίνεται με την εφαρμογή εκτοξευόμενου σκυροδέματος στις τοιχοποιίες, ή αλλιώς μανδυών. Με αυτόν τον τρόπο ενίσχυσης επιδιώκεται η διάχυση της σεισμικής καταπόνησης σε ολόκληρο τον φέροντα οργανισμό και όχι η τροποποίηση της ροής κατανομής των εσωτερικών δυνάμεων στον κατακόρυφο φέροντα οργανισμό, ούτε η αύξηση της καταπόνησης των οριζόντιων διαφραγμάτων, καθώς βασικό χαρακτηριστικό της εφαρμογής αυτής είναι η σχετικά χαμηλού βαθμού ενίσχυση της καμπτικής και διατμητικής αντοχής των τοιχοποιιών του κτιρίου. Οι μανδύες διακρίνονται σε μονόπλευρους και αμφίπλευρους. Οι μονόπλευροι μανδύες συνήθως εφαρμόζονται όταν υπάρχουν περιορισμοί ή πρακτικές δυσκολίες κατασκευής μανδυών και στις Επισημαίνεται ότι, οι μονόπλευροι μανδύες υστερούν ως μέθοδος ενίσχυσης και θα πρέπει να εφαρμόζονται όταν έχουν εξαντληθεί όλες οι άλλες πιθανές λύσεις, καθώς λειτουργούν μόνο όταν η εκτός επιπέδου λειτουργία τους εφελκύει και επιπλέον δημιουργούν εκκεντρότητες στη παραλαβή των φορτίων. Στην περίπτωση του υπό μελέτη κτιρίου επιλέγεται να εφαρμοστούν ελαφρά οπλισμένοι, αμφίπλευροι μανδύες, πάχους 5εκ. καθώς υπάρχει ήδη εσωτερικό και εξωτερικό επίχρισμα και δεν θα είναι ορατή η επέμβαση. Στη συνέχεια αναφέρονται επιγραμματικά τα στάδια υλοποίησης της εφαρμογής μανδυών στις τοιχοποιίες: Καθαίρεση όλων των επιχρισμάτων. Εικ. 118: Αμφίπλευρος μανδύας και η σύνδεση του με την τοιχοποιία. 122

130 ΙΧ. ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ ΣΤΟΝ ΦΕΡΟΝΤΑ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ Αφαίρεση του κονιάματος σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερο βάθος και άνοιγμα φωλιών για αγκύρωση του μανδύα..διαμόρφωση αυλακιών ή οπών για συνέχιση του μανδύα σε άλλο όροφο..πλύσιμο με νερό υπό πίεση. Τοποθέτηση οπλισμού και αγκύρωση του μέσα στην τοιχοποιία. Εφαρμογή εκτοξευόμενου σκυροδέματος ανά στρώσεις ή χυτού σκυροδέματος. Διαμόρφωση τελικής όψης μανδύα. Για την κατασκευή μανδυών από σκυρόδεμα, χυτών επί τόπου με ξυλότυπους, χρησιμοποιείται ειδικό τσιμεντοκονίαμα που διατίθεται εν ξηρώ σε σάκους με διάφορες εμπορικές ονομασίες (ΕΜΑCO, EMPECO, κ.τ.λ.). Πρόκειται για μίγματα τσιμέντου, λεπτόκοκκης άμμου (έως 2,0mm), υπερρευστοποιητών και διογκωτικών σε κατάλληλες αναλογίες ώστε να παρέχουν, μετά την ανάμιξη με νερό σε ποσοστό γύρω στα 15% του βάρους, τσιμεντοκονίαμα πολύ ρευστό που αποκτά σε πολύ μικρό χρόνο μεγάλες αντοχές (π.χ. 300Kg/cm2 σε ένα 24ωρο, 700Kg/cm2 σε 28 ημέρες) και συγχρόνως δεν υφίσταται συστολές ξήρανσης. Η απόκτηση υψηλής αντοχής σε μικρό χρονικό διάστημα οφείλεται στο σχηματισμό ενός ένυδρου πυριτικού ασβεστίου από την αντίδραση στο διογκωτικό υλικό και το τσιμέντο. Έτσι επιτυγχάνονται πολύ ικανοποιητικά αποτελέσματα επισκευής, χωρίς κενά και χωρίς ρηγματώσεις συστολής, με πολύ μικρού πάχους μανδύες. Κατά την εφαρμογή των μανδυών η σκυροδέτηση γίνεται με εκτόξευση, εξού και η ονομασία εκτοξευόμενο σκυρόδεμα (shotcrete ή gunite). Επισημαίνεται ότι, η εφαρμογή των μανδυών απαιτεί πάντα ειδικό εξοπλισμό και κατάλληλα εκπαιδευμένο προσωπικό. Η ευρέως διαδεδομένη χρήση του εκτοξευόμενου σκυροδέματος στις επισκευές/ενισχύσεις κατασκευών οπλισμένου σκυροδέματος αλλά και κατασκευών από φέρουσα τοιχοποιία οφείλεται κυρίως στα παρακάτω τέσσερα χαρακτηριστικά του: Έχει υψηλή θλιπτική αντοχή επειδή ο υδατοσυντελεστής Ν/Τα είναι χαμηλός και επειδή επιτυγχάνεται υψηλή συμπύκνωση λόγω της μεγάλης ταχύτητας εκτόξευσης. Η μεγάλη ταχύτητα εκτόξευσης παρέχει δυνατότητα πολύ καλής πρόσφυσης με το υλικό βάσης. Οι διαστάσεις των κόκκων των αδρανών παρέχουν μεγάλη ικανότητα διείσδυσης μέσα στις μικροανωμαλίες της επιφάνειας βάσης. Το εκτοξευόμενο σκυρόδεμα αυτοστηρίζεται, δηλαδή δεν απαιτείται ξυλότυπος και μπορεί να χρησιμοποιηθεί ακόμα και στο κάτω μέρος οριζόντιων στοιχείων. Η εγκατάσταση είναι κινητή και σε συνδυασμό με το είδος του εξοπλισμού που χρησιμοποιείται επιτρέπει την σκυροδέτηση σε δύσκολες και δυσπρόσιτες θέσεις. Μειονέκτημα της μεθόδου θεωρείται η μεγάλη απώλεια υλικού που εκτοξεύεται προς τις οριζόντιες επιφάνειες και ανακλάται πίσω. Σε ότι αφορά τη συνεργασία του μανδύα με τους περιμετρικούς τοίχους, αυτή επιτυγχάνεται μέσω διατμητικών συνδέσμων που δημιουργούνται από το ίδιο το σκυρόδεμα του μανδύα, το οποίο εισέρχεται σε κατάλληλες «φωλιές» που διανοίγονται στο σώμα των πλινθοδομών και λιθοδομών ανά ορισμένες αποστάσεις. Οι «φωλιές» είναι δύο ειδών : α) Απλοί διατμητικοί άοπλοι σύνδεσμοι που επιτυγχάνονται με την εκβάθυνση των αρμών (βάθος ~5cm). β) Οπλισμένοι διατμητικοί σύνδεσμοι με γαλβανισμένες φουρκέτες (αφαίρεση μέρος της τοιχοποιίας ολόκληρη πέτρα ή πέτρες σε βάθος 15,0 cm) σε κάναβο 1m x 1m. Επισημαίνεται ότι, η καθ ύψος εκκεντρότητα των μανδυών εξαιτίας της μείωσης του πάχους των τοίχων ανά όροφο δεν δημιουργεί σοβαρά προβλήματα στη ροή των εσωτερικών δυνάμεων, καθώς η διανομή της καταπόνησης σε όλους τους τοίχους δεν προκαλεί τοπικές συγκεντρώσεις υψηλών τάσεων. 2. Ενίσχυση θεμελίωσης Για την ενίσχυση της υφιστάμενης θεμελίωσης, μπορεί να κατασκευαστεί περιμετρικά, αμφίπλευρα ή μονόπλευρα δοκός από οπλισμένο σκυρόδεμα (βλ. Εικ. 119, 120). Η εσωτερική δοκός μπορεί να καταλήγει σε διαπλάτυνση ώστε να ενισχύει ακόμα περισσότερο τη θεμελίωση και την κατανομή των τάσεων. Επιπλέον, σε περιπτώσεις όπου επιβάλλεται ενίσχυση της θεμελίωσης αλλά δεν παρατηρούνται ιδιαίτερα προβλήματα εδάφους, η θεμελίωση μπορεί να ενισχυθεί με αβαθή υποθεμελίωση. Εικ. 119: Ενίσχυση θεμελίωσης με αμφίπλευρους μανδύες 123

131 ΙΧ. ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ ΣΤΟΝ ΦΕΡΟΝΤΑ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ Στην αποκατάσταση του συγκεκριμένου κτιρίου προβλέπεται αμφίπλευρη ενίσχυση της θεμελίωσης με προέκταση του μανδύα κάτω από την επιφάνεια του εδάφους, όπου κατασκευάζεται μια στενή πεδιλοταινία συνδεδεμένη με την λιθοδομή της θεμελίωσης. Η θεμελίωση αυτού του τύπου συμβάλλει κυρίως στην παραλαβή των φορτίων που μεταφέρονται από τους μανδύες, συγχρόνως όμως συμβάλλει και στην ενίσχυση του υφιστάμενου θεμελίου. Επιπρόσθετα, για τη θεμελίωση των τοιχωμάτων και υποστυλωμάτων από οπλισμένο σκυρόδεμα που κατασκευάζονται στο εσωτερικό της ανατολικής όψης, κατασκευάζεται μια ενιαία πεδιλοδοκός, η οποία πρέπει να συνδέεται σε κάθε περίπτωση με την υπάρχουσα θεμελίωση του κτιρίου. Για το λόγο αυτό ανοίγονται διατμητικές φωλιές ανά 1,00m, στο μέσο του ύψους της υψίκορμης δοκού οι οποίες οπλίζονται με οπλισμό μορφής φουρκέτας. 3. Αντιμετώπιση ανερχόμενης υγρασίας εδάφους Για την προστασία του οικοδομήματος, από την ανερχόμενη και εισερχόμενη στο εσωτερικό του υγρασία, προτείνεται να γίνει περιμετρικά εκσκαφή, κατασκευή περιμετρικής τάφρου και τοποθέτηση ασφαλτικής μεμβράνης υγρομόνωσης, αφού προηγηθεί καλός καθαρισμός της τοιχοποιίας, όπου είναι αποσαθρωμένη, στερέωση της και ενίσχυση με κονίαμα. Η εκσκαφή πραγματοποιείται μέχρι το βάθος της θεμελίωσης της τοιχοποιίας και κατασκευάζεται λιθορριπή σκύρων προκειμένου να προστατευθεί η τοιχοποιία σε όλο το βάθος της (βλ. Εικ. 120) Εναλλακτικές μέθοδοι επέμβασης 1. Εσωτερικά στοιχεία δυσκαμψίας από οπλισμένο σκυρόδεμα Η θέση και η οργάνωση των νέων τοιχωμάτων που προστίθενται σε μια υφιστάμενη κατασκευή, χρήζει ιδιαίτερης σημασίας καθώς η επέμβαση αυτή αλλοιώνει τα δυναμικά χαρακτηριστικά και τη δυσκαμψία της κατασκευής. Τα τοιχώματα πρέπει να είναι όσο το δυνατόν ισοκατανεμημένα και συμμετρικά στις δύο διευθύνσεις, ενώ η διάταξη τους κοντά στην περίμετρο του κτιρίου βοηθά στην στρεπτική αντίσταση του. Ασυμμετρία στη διάταξη τους ίσως προκαλέσει την ανάπτυξη ανεπιθύμητων στροφών που οδηγούν σε ανελαστικές παραμορφώσεις στα περιμετρικά φέροντα στοιχεία του κτιρίου και κατ επέκταση σε φθορά αυτών. Με τη διάταξη δύο τουλάχιστον τοιχωμάτων στη μία τουλάχιστον οριζόντια διεύθυνση και κοντά στην περίμετρο της κάτοψης επιτυγχάνεται ο περιορισμός του μεγέθους αυτών των στροφών (βλ. Εικ. 121). Επιπλέον, η καθ ύψος εκκεντρότητα των τοιχωμάτων εξαιτίας της μείωσης του πάχους των τοίχων προς τους ανώτερους ορόφους δημιουργεί σοβαρά προβλήματα στη ροή των εσωτερικών δυνάμεων στις στάθμες εφαρμογής των σεισμικών τεμνουσών που μεταφέρουν τα διαφράγματα των πατωμάτων. Στις θέσεις αυτές θα πρέπει να δημιουργηθεί διάζωμα και να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στη διάταξη των οπλισμών. Σε ότι αφορά τη θεμελίωση των τοιχωμάτων, μπορεί να γίνει με έκκεντρη πεδιλοδοκό, εφόσον τα τοιχώματα κατασκευαστούν σε όλους τους περιμετρικούς τοίχους. Στην περίπτωση όμως, που τα τοιχώματα είναι απομακρυσμένα μεταξύ τους η θεμελίωση μπορεί να γίνει μόνο με μικροπασσάλους εξαιτίας της σημαντικής καταπόνησης των δαπέδων, γεγονός που αυξάνει το κόστος. Πολύ σημαντικό μειονέκτημα αυτής της μεθόδου, εκτός από τα παραπάνω, αποτελεί το γεγονός ότι με την προσθήκη αυτών των στοιχείων αλλοιώνονται οι εσωτερικές όψεις των αντίστοιχων χώρων, κάτι που αντιτίθεται στις αρχές της αποκατάστασης. 2. Εσωτερικός μεταλλικός σκελετός Ένας άλλος τρόπος ενίσχυσης του κατακόρυφου φέροντα οργανισμού, είναι η κατασκευή μεταλλικού σκελετού στο εσωτερικό των περιμετρικών τοίχων. Η εφαρμογή μεταλλικού εσωτερικού σκελετού πλαισιακού τύπου (χωρίς χιαστί συνδέσμους) θα ήταν άστοχη καθώς πρόκειται για πλάστιμη μεν αλλά εύκαμπτη κατασκευή η οποία αναμένεται να ενεργοποιηθεί για μετακινήσεις πολύ μεγαλύτερες από τις μετακινήσεις αστοχίας της τοιχοποιίας. Συνεπώς, επιλέγεται μεταλλικός σκελετός με χιαστί συνδέσμους λόγω της μεγαλύτερης δυσκαμψίας (άρα πολύ μικρότερες μετακινήσεις) που προσφέρει σε σχέση με το πλαισιακό μεταλλικό. Λόγω της χρήσης βλήτρων για τη διατμητική σύνδεση Εικ. 120: Ενίσχυση θεμελίωσης και κατασκευή περιμετρικής τάφρου για την προστασία από την ανερχόμενη υγρασία. Εικ. 121: Διάταξη εσωτερικών στοιχείων δυσκαμψίας. 124

132 ΙΧ. ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ ΣΤΟΝ ΦΕΡΟΝΤΑ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ της τοιχοποιίας και του μεταλλικού σκελετού, θα πρέπει αυτός να έχει τη μορφή σχετικά ελαφρών δικτυωμάτων ώστε οι συγκεντρωμένες δυνάμεις που αναπτύσσονται στα σημεία σύνδεσης να μην υπερβαίνουν την αντοχή της τοιχοποιίας. Επιπλέον, η καθ ύψος εκκεντρότητα των δικτυωμάτων εξαιτίας της μείωσης πάχους των τοίχων προς τους ανώτερους ορόφους δημιουργεί ανάγκη εκτροπής των κατακόρυφων ράβδων με σοβαρές συνέπειες στη μεταφορά των δυνάμεων. Στις θέσεις αυτές απαιτείται η δημιουργία «κόμβων εκτροπής» με ιδιαίτερη προσοχή στη διάταξη τοπικών λοξών ράβδων αντηρίδων. Η ανάγκη διάτρησης των εγκάρσιων τοίχων στη συμβολή τους με τους περιμετρικούς, για τη διέλευση των χιαστί μεταλλικών ράβδων, διαταράσσει τη δομική συνοχή του κτιρίου. Οι διατρήσεις αυτές είναι αδύνατο να γίνουν στις αργολιθοδομές μεγάλου πάχους του υπογείου με αποτέλεσμα την αδυναμία κατασκευής χιαστί συνδέσμων. Τέλος, και για αυτή τη μέθοδο, σημαντικό μειονέκτημα αποτελεί η αλλοίωση των εσωτερικών όψεων των αντίστοιχων χώρων. Ωστόσο, εάν από την αρχιτεκτονική μελέτη, για αισθητικούς ή άλλους λόγους (εμφανής, ανεπίχριστη τοιχοποιία), κρίνεται ότι μπορεί μια τέτοια κατασκευή να είναι εμφανής, η μέθοδος είναι αποδεκτή. 3. Εφαρμογή συστήματος σεισμικής μόνωσης Με την εφαρμογή σεισμικής μόνωσης επιτυγχάνεται ριζική μείωση της σεισμικής καταπόνησης της ανωδομής, ειδικά στις δύσκαμπτες κατασκευές, με αποτέλεσμα να αποφεύγονται ανεπιθύμητες επεμβάσεις ενίσχυσης της. θεμελίωσης, του μεγάλου βάρους του κτιρίου και του ψαθυρού χαρακτήρα της τοιχοποιίας. Η συνήθης μέθοδος συνίσταται στην υποθεμελίωση της κατασκευής μέσω πλήθους μικροπασσάλων, την υποσκαφή κάτω από τον αρμό εδάφους λιθοδομής θεμελίωσης και την τοποθέτηση των εφεδράνων σε επισκέψιμες θέσεις (βλ. Εικ. 122). Εκτός του υψηλού αρχικού κόστους μια τέτοια επιλογή, έχει και υψηλό κόστος περιοδικών συντηρήσεων, καθώς απαιτείται έλεγχος και αντικατάσταση των ράβδων αγκύρωσης που αστοχούν μετά από μικρούς σεισμούς, αλλά και ο έλεγχος και πιθανή αντικατάσταση του ελαστομερούς μετά από δεκαετίες λόγω γήρανσης του υλικού. Τέλος, είναι αναγκαία η ύπαρξη ελεύθερου χώρου περιμετρικά της θεμελίωσης, διότι περιμετρικά κατασκευάζεται τάφρος ώστε να είναι προσπελάσιμα τα εφέδρανα για τις περιοδικές επιθεωρήσεις. Αυτό δεν μπορεί να είναι εφικτό σε κτίρια που βρίσκονται επί της ρυμοτομικής γραμμής. Τα παραπάνω αποτελούν εναλλακτικές προτάσεις για ενίσχυση του κατακόρυφου φέροντος οργανισμού που θα μπορούσαν να εφαρμοστούν. Σημειώνεται ότι ορισμένες μέθοδοι που αναφέρθηκαν είναι πολυδάπανες και εφαρμόζονται σε κτίρια και μνημεία μεγάλης ιστορικής και πολιτιστικής σημασίας με εκτεταμένες βλάβες, ή μπορεί να επιβάλλονται ως μόνοι τρόποι αντιμετώπισης για αισθητικούς ή άλλους λόγους. Παρόλα αυτά, για λόγους πληρότητας αναφέρονται. Εικ. 122: Σεισμική μόνωση σε υφιστάμενη τοιχοποιία. Η τοποθέτηση ελαστομεταλλικών εφεδράνων σε κατασκευές από φέρουσα τοιχοποιία, παρουσιάζει αυξημένο κόστος και ιδιαίτερες τεχνικές δυσκολίες εξαιτίας της συνεχούς μορφής (ταινιοειδής) της 125

133 ΙΧ. ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ ΣΤΟΝ ΦΕΡΟΝΤΑ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ 2.2. Επεμβάσεις ενίσχυσης στον οριζόντιο φέροντα οργανισμό 1. Ξύλινα πατώματα Για τα ξύλινα πατώματα προτείνεται, απομάκρυνση των τμημάτων των ξύλινων μελών που έχουν αποσαθρωθεί και έχουν προσβληθεί από μικροοργανισμούς και αντικατάσταση τους με νέα συμβατής ξυλείας. Όσα κριθούν ότι μπορούν να διατηρηθούν, θα γίνει καθαρισμός και ενίσχυση των διατομών τους, όπου απαιτείται. Στο σύνολο των ξύλινων μελών, θα γίνει επάλειψη με μυκητοκτόνα και επιβραδυντικά καύσεως. Οι μέθοδοι ενίσχυσης του οριζόντιου φέροντα οργανισμού που προτείνονται για την αποκατάσταση της διαφραγματικής λειτουργίας, εξασφαλίζοντας την δυσκαμψία του και την δυνατότητα ενιαίας μετακίνησης είναι: α) Πλάκες μπετοφόρμ β) Λεπίδες ενίσχυσης γ) Μεταλλικά πλαίσια και χιαστί σύνδεσμοι Πρώτη προτεινόμενη μέθοδος : εφαρμογή πλακών μπετοφόρμ. Η αποκατάσταση της διαφραγματικής λειτουργίας γίνεται μέσω διπλής στρώσης πλακών μπετοφόρμ οι οποίες είναι τοποθετημένες εναλλάξ κατά μήκος και πλάτος, δημιουργώντας μία οριζόντια επιφάνεια μεγάλης δυσκαμψίας και δυστένειας σε κάθε χώρο χωριστά. Επάνω στις δύο στρώσεις εδράζεται το ξύλινο σανίδωμα. Η σύνδεση των ξύλινων διατομών και των δύο στρώσεων από μπετοφόρμ, πραγματοποιείται με ξυλόβιδες (βλ. Εικ. 124).. Δεύτερη προτεινόμενη μέθοδος : τοποθέτηση λεπίδων ενίσχυσης. Τοποθετούνται χαλύβδινες λεπίδες, στο επίπεδο των ξύλινων διατομών και στις δύο διευθύνσεις του δαπέδου, σε μορφή μεταλλικού δικτυώματος. Η σύνδεση των χαλύβδινων λεπίδων και των ξύλινων διατομών πραγματοποιείται μέσω κοχλιών (βλ. Εικ. 123). Οι λεπίδες αυτές συγκολλούνται σε βλήτρα, τα οποία διαπερνούν την φέρουσα τοιχοποιία από πλινθοδομή ή λιθοδομή και φτάνουν μέχρι την εξωτερική πλευρά του οικοδομήματος. Οι αναμονές που δημιουργούνται μπορεί να είναι τυφλές, εξασφαλίζοντας μεν τη διατμητική λειτουργία αλλά μην αποκλείοντας τον κίνδυνο εξόλκευσης, ή μπορεί να είναι αγκυρωμένες σε πλάκα. Ο δεύτερος είναι και ο ασφαλέστερος τρόπος (βλ. Εικ. 123). Τρίτη προτεινόμενη μέθοδος : ενίσχυση με μεταλλικά πλαίσια και χιαστί συνδέσμους. Η αποκατάσταση της διαφραγματικής λειτουργίας επιτυγχάνεται με την κατασκευή περιμετρικών μεταλλικών πλαισίων, με τη χρήση γωνιακών διατομών («λάμες») και την προσθήκη εντός του οριζόντιου επιπέδου τους, χιαστί συνδέσμων ανά 3,0 m περίπου. Πάνω από αυτή την κατασκευή τοποθετούνται και καρφώνονται (σημειακά) τα πατόξυλα. Επιπρόσθετα, κατά την εγκάρσια έννοια, καρφώνονται κάθετα στα ακριανά πατόξυλα, ξύλινες διατομές που εισέρχονται στην τοιχοποιία. Μειονέκτημα αυτής της μεθόδου αποτελεί ότι, κατά τη σεισμική διέγερση του κτιρίου, η οριζόντια σεισμική δύναμη μεταφέρεται μέσω του ενός από τους χιαστί συνδέσμους στην στάθμη της τοιχοποιίας, για το λόγο ότι μόνο ένας από τους δύο χιαστί συνδέσμους ενεργοποιείται (λειτουργία ελκυστήρα) κάθε φορά ανάλογα με τη «φορά του σεισμού». Στο κτίριο μελέτης υιοθετούνται από τις παραπάνω μεθόδους, η εφαρμογή ξύλινων πλακών μπετοφόρμ (δύο στρώσεων) που θα δημιουργήσουν την απαραίτητη δυστένεια και ταυτόχρονα η κατασκευή μεταλλικού περιμετρικού πλαισίου (γωνιακό) που θα καταστήσει λειτουργικό το διάφραγμα, ενώνοντάς το δάπεδο με τις Εικ. 123: Αποκατάσταση διαφραγματικής λειτουργίας πατώματος με λεπίδες (πάνω: κάτοψη, κάτω: τομή). Εικ. 124: Εφαρμογή πλακών μπετοφόρμ στο ξύλινο δάπεδο. 126

134 ΙΧ. ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ ΣΤΟΝ ΦΕΡΟΝΤΑ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ περιμετρικές τοιχοποιίες. Επιπλέον, τοποθετείται μεταλλικό πλαίσιο στη στάθμη των δαπέδων, στις οπές που δημιουργούνται από το κλιμακοστάσιο και τον ανελκυστήρα, με σκοπό την ενίσχυση των σημείων αυτών αλλά και προς αποκατάσταση της διαφραγματικής λειτουργίας. 2. Κλιμακοστάσια Στα κλιμακοστάσια προτείνεται επισκευή και τοπικές ενισχύσεις του φέροντα οργανισμού των κλιμάκων και κιγκλιδωμάτων καθώς και ενίσχυση της σύνδεσης των κλιμάκων με τις τοιχοποιίες και με τις κύριες δοκούς των δαπέδων. 3. Στέγη Όπως έχει ήδη αναφερθεί, χρειάζεται περισσότερη διερεύνηση και μελέτη της υφιστάμενης στέγης για να αποφασιστεί εάν αυτή θα ανακατασκευαστεί ή θα αποκατασταθεί. Ωστόσο, στη συνέχεια γίνεται μια πρώτη πρόταση επεμβάσεων ενίσχυσης της στέγης με βάση τα δεδομένα που έχει ο μελετητής. Αρχικά, για την επισκευή της στέγης προτείνεται απομάκρυνση των κεραμιδιών, καθαρισμός και έλεγχος του πετσώματος και γενικότερα της ξυλείας της στέγης. Απαραίτητη κρίνεται η απομάκρυνση των τμημάτων των ξύλινων μελών που έχουν αποσαθρωθεί και έχουν προσβληθεί από μικροοργανισμούς και η αντικατάσταση τους με νέα συμβατή ξυλεία. Για την διατήρηση των ξύλινων ζευκτών αλλά και την προστασία των νέων ξύλινων στοιχείων γίνεται επάλειψη με μυκητοκτόνα και επιβραδυντικά καύσεως. Η μορφή του στατικού συστήματος και οι διατομές των ξύλινων στοιχείων της στέγης διατηρούνται, εκτός περιπτώσεων αλλαγής διατομών, λόγω μη επάρκειας των και για την ενίσχυση των κόμβων και θέσεων μάτισης τους, τοποθετούνται μεταλλικά κομβοελάσματα (βλ. Εικ. 126). Για την αντιμετώπιση της εισερχόμενης υγρασίας λόγω καιρικών φαινομένων συστήνεται η επικάλυψη στέγης με ασφαλτική μεμβράνη και στη συνέχεια η επικάλυψη της με νέα κεραμίδια καθώς τα υπάρχοντα αντιμετωπίζουν προβλήματα υγρασίας και ανάπτυξης μικροοργανισμών. Για την ενίσχυση της διαφραγματικής δυσκαμψίας, προτείνεται τοποθέτηση νέων λοξών δοκών ή μεταλλικών χιαστί πάνω από το ταβάνωμα της οροφής. Τέλος, για την σύνδεση της στέγης με τη τοιχοποιία και την εξασφάλιση διαφραγματικής λειτουργίας, κατασκευάζεται διάζωμα στη στέψη των περιμετρικών τοιχοποιιών. Το διάζωμα αυτό, κατασκευάζεται από έγχυτο σκυρόδεμα, το οποίο οπλίζεται έτσι ώστε να λειτουργεί τόσο συγκρατώντας τις γωνίες της κατασκευής (λειτουργία ελκυστήρα), όσο και καμπτικά, βοηθώντας στην εκτός επιπέδου λειτουργία των τοιχοποιιών. Το διάζωμα πρέπει να έχει πάχος όσο αυτό του τοίχου και ύψος 15-20cm. Στις περιπτώσεις που είναι επιτρεπτή συνίσταται η κατασκευή γείσου ύψους 15-20cm που να περιβάλλει την εξωτερική όψη του τοίχου (βλ. Εικ. 125). Εικ. 125: Οριζόντιο διάζωμα υπό στέγη με: α) μεγάλη κλίση (αριστερά) και β) με μικρή κλίση (δεξιά). Εικ. 126: Μεταλλικά ελάσματα στους κόμβους των ξύλινων ζευκτών της στέγης. Επίσης, πρέπει να η επιδιορθωθούν οι βυθίσεις και οι τοπικές αστοχίες, προκειμένου ο φέρων οργανισμός της στέγης να έχει την απαιτούμενη στατική επάρκεια έναντι των επιβαλλόμενων δράσεων. 127