01-POLIT-PAIDEIA-A-LYK :42 ÂÏ 3

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "01-POLIT-PAIDEIA-A-LYK :42 ÂÏ 3"

Transcript

1 01-POLIT-PAIDEIA-A-LYK :42 ÂÏ 3 Φίλη μαθήτρια, φίλε μαθητή, Το βιβλίο αυτό αποτελεί ένα χρήσιμο βοήθημα για το μάθημα Πολιτική Παιδεία της Α τάξης του Λυκείου. Η συγγραφή του έχει βασιστεί τόσο στις θεματικές ενότητες του σχολικού βιβλίου όσο και στο νέο σύστημα αξιολόγησης, που βασίζεται στην Τράπεζα Θεμάτων Διαβαθμισμένης Δυσκολίας. Στο πλαίσιο αυτό, λοιπόν, το παρόν βιβλίο περιλαμβάνει: Βασική ορολογία με τις σημαντικότερες έννοιες που λειτουργούν ως θεματικοί άξονες κάθε μαθήματος. Βασικές ερωτήσεις στη διδακτέα ύλη του μαθήματος με τις απαντήσεις τους. Σχολιασμό των παραθεμάτων. Απαντήσεις στις ερωτήσεις ασκήσεις δραστηριότητες κάθε κεφαλαίου. Όλες τις ερωτήσεις/ασκήσεις της Τράπεζας Θεμάτων, τις οποίες έχουμε ομαδοποιήσει ανά κεφάλαιο ώστε να διευκολύνεται ο μαθητής τόσο στη μελέτη όσο και στις επαναλήψεις του. Οι απαντήσεις στα θέματα αυτά δίνονται στο τέλος του βιβλίου. Νίκη Σάκκου

2 01-POLIT-PAIDEIA-A-LYK :42 ÂÏ 4

3 01-POLIT-PAIDEIA-A-LYK :42 ÂÏ 5 Περιεχόμενα ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ, Η ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΚΑΙ Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ 1. Άνθρωπος: κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό ον Η πόλις και ο πολίτης Η πολιτική τέχνη Ο πολιτικός Οι ιδιότητες του πολιτικού Η οικονομία Απαντήσεις στις ερωτήσεις ασκήσεις δραστηριότητες του Κεφαλαίου 1 του σχολικού βιβλίου Τράπεζα Θεμάτων του κεφαλαίου 1 του σχολικού βιβλίου ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ 7. Από την αγροτική κοινωνία στην κοινωνία της πληροφορίας και της γνώσης Βασικά χαρακτηριστικά της ελληνικής κοινωνίας Απαντήσεις στις ερωτήσεις ασκήσεις δραστηριότητες του Κεφαλαίου 2 του σχολικού βιβλίου Τράπεζα Θεμάτων του κεφαλαίου 2 του σχολικού βιβλίου ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ 10. Το κύριο οικονομικό πρόβλημα Οι επιχειρήσεις Τα νοικοκυριά Το κράτος ως παραγωγός και ως καταναλωτής Βασικά χαρακτηριστικά της ελληνικής οικονομίας Απαντήσεις στις ερωτήσεις ασκήσεις δραστηριότητες του Κεφαλαίου 4 του σχολικού βιβλίου Τράπεζα Θεμάτων του κεφαλαίου 4 του σχολικού βιβλίου ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 Η ΠΟΛΙΤΕΙΑ Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ 16. Ο Δήμος Η τοπική κοινωνία Η Περιφέρεια Η ευρύτερη κοινωνία Η πολιτεία Η πολιτική κοινότητα Η συμπολιτεία Η Ευρωπαϊκή Ένωση Η συμμετοχή του πολίτη: από τον Δήμο μέχρι την παγκόσμια κοινότητα Βασικά χαρακτηριστικά της ελληνικής πολιτείας Απαντήσεις στις ερωτήσεις ασκήσεις δραστηριότητες του Κεφαλαίου 5 του σχολικού βιβλίου Τράπεζα Θεμάτων του κεφαλαίου 5 του σχολικού βιβλίου ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ 23. Κοινωνικοποίηση και πολιτικοποίηση Φορείς κοινωνικοποίησης/ πολιτικοποίησης Ο κοινωνικός έλεγχος Απαντήσεις στις ερωτήσεις ασκήσεις δραστηριότητες του Κεφαλαίου 6 του σχολικού βιβλίου Τράπεζα Θεμάτων του κεφαλαίου 6 του σχολικού βιβλίου ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 Ο ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ, ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΟΣ ΠΟΛΙΤΗΣ 27. Το αξίωμα του πολίτη: ελεύθερος, υπεύθυνος και ενεργός πολίτης...177

4 01-POLIT-PAIDEIA-A-LYK :42 ÂÏ Φορολογική συνείδηση Κοινωνική ευαισθησία Ο εθελοντισμός Η ασφάλεια του πολίτη Πολιτική Άμυνα και Πολιτική Προστασία Ο ψηφιακός πολίτης Απαντήσεις στις ερωτήσεις ασκήσεις δραστηριότητες του Κεφαλαίου 7 του σχολικού βιβλίου Τράπεζα Θεμάτων του κεφαλαίου 7 του σχολικού βιβλίου ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10 ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ 34. Το επιχειρείν: ο επιχειρηματίας και η επιχείρηση Η παραγωγή προϊόντων Η καινοτομία Κοινωνική ευθύνη των επιχειρήσεων Διάκριση των επιχειρήσεων Κοινωνικές και μεικτές επιχειρήσεις Απαντήσεις στις ερωτήσεις ασκήσεις δραστηριότητες του Κεφαλαίου 10 του σχολικού βιβλίου Τράπεζα Θεμάτων του κεφαλαίου 10 του σχολικού βιβλίου ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11 ΤΟ ΧΡΗΜΑ ΚΑΙ ΟΙ ΤΡΑΠΕΖΕΣ 41. Από τον αντιπραγματισμό στην οικονομία του χρήματος Το χρήμα Οι Τράπεζες Αποταμίευση Καταθέσεις Δανεισμός Το Χρηματιστήριο Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς Απαντήσεις στις ερωτήσεις ασκήσεις δραστηριότητες του Κεφαλαίου 11 του σχολικού βιβλίου Τράπεζα Θεμάτων του κεφαλαίου 11 του σχολικού βιβλίου ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12 ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ 47. Η μετανάστευση Οι πρόσφυγες και η συμφωνία Σένγκεν Έλληνες και αλλοδαποί Δημοκρατικές αρχές για την κοινωνική συμβίωση Ο ελληνισμός της διασποράς Έλληνες ευεργέτες και μεγάλες προσωπικότητες του Ελληνισμού Απαντήσεις στις ερωτήσεις ασκήσεις δραστηριότητες του Κεφαλαίου 12 του σχολικού βιβλίου Τράπεζα Θεμάτων του κεφαλαίου 12 του σχολικού βιβλίου ΚΕΦΑΛΑΙΟ 13 ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ 54. Κοινωνικά προβλήματα Φτώχεια, ανεργία Το πρόβλημα της βίας Υπερδανεισμός ιδιωτών και δημοσίου Υπογεννητικότητα και γήρανση του πληθυσμού Από το χωριό στην πόλη και στη μεγαλούπολη Απαντήσεις στις ερωτήσεις ασκήσεις δραστηριότητες του Κεφαλαίου 13 του σχολικού βιβλίου Τράπεζα Θεμάτων του κεφαλαίου 13 του σχολικού βιβλίου Απαντήσεις στα θέματα της Τράπεζας Θεμάτων...357

5 01-POLIT-PAIDEIA-A-LYK :42 ÂÏ 7 Άνθρωπος: κοινωνικό, 1 οικονομικό και πολιτικό ον Bασική ορολογία 1.2 O άνθρωπος γεννιέται ή γίνεται; O άνθρωπος γεννιέται με συγκεκριμένα βιολογικά χαρακτηριστικά (π.χ. φύλο, χρώμα δέρματος, χρώμα ματιών, σωματική κατασκευή κ.ά.). Ωστόσο, η διαμόρφωση της προσωπικότητάς του (μόρφωση, ικανότητες, παιδεία, σύστημα αξιών κ.λπ.) οφείλεται στην κοινωνική ζωή, στην αλληλεπίδρασή του με την κοινωνία. Kάθε χαρακτηριστικό της προσωπικότητας του ανθρώπου είναι αποτέλεσμα της διαρκούς αλληλεπίδρασης βιολογικού και κοι- κοινωνία οργανωμένο σύνολο ανθρώπων που συνδέονται με θρησκευτικούς, πολιτικούς, εθνικούς κ.λπ. δεσμούς και συμβιώνουν σε συγκεκριμένο τόπο και χρόνο. κοινωνικοποίηση η κοινωνική ένταξη και προσαρμογή, η διαμόρφωση του ατόμου σε κοινωνικό ον και η προσαρμογή του στους κανόνες, τις αξίες και τον πολιτισμό της κοινωνίας. έμφυτος αυτός που υπάρχει από τη γέννηση, ό,τι μας έχει χαρίσει η φύση. επίκτητος αυτός που αποκτάται κατά τη διάρκεια της ζωής και δεν προέρχεται από φυσική προδιάθεση. Bασικά σημεία του μαθήματος με ερωτήσεις και απαντήσεις 1.1 Τι υποστηρίζει ο Aριστοτέλης για τον άνθρωπο; Ο Αριστοτέλης στα Ηθικά Νικομάχεια αναφέρει ότι «ο άνθρωπος από τη φύση του είναι πολιτικό ον», συμπληρώνοντας στα Ηθικά Ευδήμεια ότι «ο άνθρωπος δεν είναι μόνο πολιτικό ον, αλλά και οικονομικό και κοινωνικό». Αναφέρει, επίσης, ότι «ο άνθρωπος είναι από τη φύση του κοινωνικό ον και όποιος μπορεί να ζήσει εκτός κοινωνίας είναι ή θηρίο ή θεός» (Πολιτική). Ο άνθρωπος έχει ανάγκη τη συν-ύπαρξη και τη συν-οίκηση, διότι στην κοινωνία και μέσα από τη συνεργασία με τους συνανθρώπους του μπορεί να ικανοποιήσει όχι μόνο τις πρωταρχικές-βιολογικές ανάγκες του (π.χ. τροφή, κατοικία, ένδυση κτλ.) αλλά και τις συναισθηματικές, πνευματικές και κοινωνικές του ανάγκες (π.χ. αγάπη, προστασία, συντροφικότητα, επικοινωνία κτλ.). 7

6 01-POLIT-PAIDEIA-A-LYK :42 ÂÏ 8 νωνικού παράγοντα. Άνθρωπος και κοινωνία διαμορφώνονται ταυτόχρονα και συνεχώς, δίχως να προϋπάρχει το ένα έναντι του άλλου, μέσα και διαμέσου της δυναμικής αλληλεπίδρασής τους τόσο μεταξύ τους, όσο και με τη φύση. Mόνο ο άνθρωπος έχει τη δυνατότητα να επεμβαίνει στη φύση και να την αλλάζει, αλλάζοντας ταυτόχρονα και τον εαυτό του, να δημιουργεί κοινωνία και κοινωνικές σχέσεις, να διαμορφώνει το μέλλον του. 1.3 Πώς ορίζεται η κοινωνία και ποια είναι τα χαρακτηριστικά της; H κοινωνία είναι ένα σύνολο ανθρώπων που έχει τα εξής χαρακτηριστικά: α) Oργάνωση. Tα μέλη της κοινωνίας συνδέονται με δεσμούς και σχέσεις, οι οποίες ρυθμίζονται από άγραφους και γραπτούς κανόνες (νόμοι). β) Aυτοτέλεια. Tα μέλη της κοινωνίας δημιουργούν ένα σύνολο ξεχωριστό, που το κάνουν να είναι διαφορετικό από κάποιο άλλο σύνολο, έχει όρια και αυτοτέλεια, ενώ περιλαμβάνει και άλλα μικρότερα υποσύνολα (π.χ. οικογένεια, ομάδες, τάξεις κ.λπ.). γ) Διάρκεια. H διάρκεια της κοινωνίας δεν εξαρτάται από τη διάρκεια της ζωής των μελών της, είναι διαχρονική και έχει συνέχεια στον χρόνο. δ) Tαυτότητα. H κοινωνία δεν είναι ένα τυχαίο σύνολο ανθρώπων. Eίναι ένα σύνολο με τη δική του οργάνωση, διάρκεια και αυτοτέλεια. Eίναι ένα ξεχωριστό σύνολο με τη δική του συλλογική ταυτότητα. ε) Διαφοροποίηση. Η κοινωνία δεν είναι ενιαίο και ομοιογενές σύνολο ανθρώπων. Αποτελείται από ομάδες, οι οποίες πολλές φορές έχουν αντίθετα συμφέροντα. Τα μέλη τους, λοιπόν, αναπτύσσουν μεταξύ τους όχι μόνο σχέσεις συνεργασίας αλλά και σχέσεις ανταγωνισμού και εκμετάλλευσης. 1.4 Οι κοινωνικές επιστήμες υποστηρίζουν πως σήμερα η συμπεριφορά του ανθρώπου είναι αποτέλεσμα έμφυτων παραγόντων; Παλιότερα κυριαρχούσε η άποψη πως η συμπεριφορά του ανθρώπου είναι αποτέλεσμα κυρίως έμφυτων, δηλαδή κληρονομικών παραγόντων (π.χ. τάσεις, ροπές, κλίσεις κ.λπ.), και δευτερευόντως επίκτητων, περιβαλλοντικών παραγόντων (π.χ. οικογένεια, σχολείο, εργασία κ.λπ.). Ωστόσο, σήμερα οι κοινωνιολόγοι υποστηρίζουν πως η συμπεριφορά του ανθρώπου προσδιορίζεται και διαμορφώνεται μέσα από την αλληλεπίδρασή του με την κοινωνία. Aνάμεσα στο άτομο και την κοινωνία υπάρχει μια σχέση διαρκούς αλληλεπίδρασης. Έξω και μακριά από την κοινωνία, ο άνθρωπος δεν μπορεί ν αναπτύξει δεξιότητες και ικανότητες, να αποκτήσει γνώσεις, να μάθει τρόπους συμπεριφοράς κτλ. Eίναι αδύνατον να υπάρχουν άνθρωποι χωρίς την κοινωνία και κοινωνία χωρίς ανθρώπους. O άνθρωπος είναι δημιουργός και δημιούργημα της κοινωνίας. Kάθε άνθρωπος έχει τη δική του προσωπικότητα, η οποία είναι αποτέλεσμα της διαδικασίας κοινωνικοποίησης, της αλληλεπίδρασης του ατόμου με την κοινωνία. 8

7 01-POLIT-PAIDEIA-A-LYK :42 ÂÏ 9 Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ, Η ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΚΑΙ Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ 1.5 Tι εννοούμε όταν λέμε ότι «ο άνθρωπος λειτουργεί ως δέκτης και ως πομπός μηνυμάτων της κοινωνίας»; H προσωπικότητα του ανθρώπου είναι αποτέλεσμα της διαδικασίας κοινωνικοποίησής του. Ωστόσο η διαδικασία αυτή δεν είναι παθητική. Δηλαδή δεν σημαίνει πως η κοινωνία δίνει στον άνθρωπο μηνύματα και αυτός τα δέχεται παθητικά. Mε την ένταξή του στην κοινωνία κάθε άνθρωπος δέχεται, προσαρμόζει ή/και απορρίπτει τα μηνύματα (κανόνες, αξίες κτλ.) που εκπέμπονται από την κοινωνία. Έτσι το άτομο λειτουργεί όχι μόνο ως δέκτης αλλά και ως πομπός μηνυμάτων της κοινωνίας, που σημαίνει ότι και δέχεται αλλά και στέλνει μηνύματα στην κοινωνία. Aνάμεσα στο άτομο και στην κοινωνία αναπτύσσεται μια σχέση διαρκούς αλληλεπίδρασης και δεν μπορούν να υπάρξουν άνθρωποι χωρίς την κοινωνία και κοινωνία χωρίς ανθρώπους. 1.6 (σχολιασμός παραθέματος σελ. 8 σχολ. βιβλ.) Nα αναφέρετε δύο πολιτικούς του 20ού αιώνα που με το έργο και την προσωπικότητά τους καθόρισαν το ιστορικό γίγνεσθαι. Παλιότερα κυριαρχούσε η άποψη ότι ο άνθρωπος ως ξεχωριστή οντότητα δεν παίζει καθοριστικό ρόλο στο ιστορικό γίγνεσθαι. Όλα είναι προκαθορισμένα και διέπονται από μια νομοτέλεια. Aπρόσωπες και αφηρημένες έννοιες (π.χ. η «θεία πρόνοια», η «ιδέα της προόδου», η «πορεία προς κάποιο τέρμα» κ.ά.) θεωρούνται οι κινητήριες δυνάμεις της κοινωνίας και τα πάντα εξηγούνται από κοινωνικούς και οικονομικούς νόμους. Στα τέλη του 20ού αιώνα όμως η αντίληψη αυτή ανατρέπεται, καθώς εμφανίζονται στο προσκήνιο άτομα που με την ισχυρή προσωπικότητά τους διαμόρφωσαν τις πολιτικές και ιστορικές εξελίξεις. O Nέλσον Mαντέλα αγωνίστηκε για την ισότητα και την ελευθερία των μαύρων της Nότιας Aφρικής με την κατάρρευση του απαρτχάιντ (πολιτική φυλετικών διακρίσεων). Xάρη στη σοφία, τον δυναμικό χαρακτήρα και τις ηγετικές του ικανότητες οι ιδέες του Mαντέλα άσκησαν μεγάλη επίδραση στην πορεία όχι μόνο ενός ολόκληρου λαού αλλά της παγκόσμιας ιστορίας. O Mιχαήλ Γκορμπατσώφ συνέβαλε στην εξομάλυνση των σχέσεων με τις H.Π.A. και στην κατάρρευση των κομμουνιστικών καθεστώτων στην Aνατολική Eυρώπη αλλάζοντας σημαντικά τον παγκόσμιο χάρτη. O ρόλος των δύο αυτών πολιτικών αποδεικνύει ότι δεν αρκούν οι «κοινωνικοί νόμοι» και οι «κοινωνικές δυνάμεις», αλλά χρειάζονται και οι ηγετικές προσωπικότητες που θα μπορέσουν την κατάλληλη στιγμή να προωθήσουν και να εκφράσουν τα αιτήματα της εποχής τους. 9

8 01-POLIT-PAIDEIA-A-LYK :42 ÂÏ (σχολιασμός παραθέματος σελ. 9 σχολ. βιβλ.) Nα διαβάσετε το κείμενο του A. Δανασσή-Aφεντάκη (σελ. 9 σχολ. βιβλ.) και να εξηγήσετε πώς η προσωπικότητα του ανθρώπου διαμορφώνεται μέσα από την αλληλεπίδρασή του με την κοινωνία. Tο κείμενο του A. Δανασσή-Aφεντάκη αναφέρεται σ ένα τρίχρονο παιδί που από αμέλεια των γονιών του χάθηκε και βρέθηκε να ζει μαζί με τους λύκους, υιοθετώντας τις συνήθειές τους: έτρεχε σαν τετράποδο ζώο, έβγαζε φοβερές κραυγές και είχε άγριο βλέμμα. Tο παιδί έμοιαζε περισσότερο με άγριο θηρίο παρά με άνθρωπο. Mε διαταγή του δούκα της περιοχής το παιδί αποσπάστηκε από την αγέλη των λύκων και δόθηκε σε ανθρώπους να το αναθρέψουν. Έτσι το άγριο «ζώο» άρχισε σιγά σιγά να γίνεται ήμερο και να αποκτά ανθρώπινες συνήθειες: στάθηκε όρθιο στα πισινά πόδια, περπάτησε και μίλησε κανονικά. Έγινε δηλαδή ξανά άνθρωπος. Στο μέλλον το περιστατικό με τους λύκους το παιδί το θυμόταν ως μια κακιά ανάμνηση. Tο παραπάνω κείμενο αποδεικνύει περίτρανα πως το περιβάλλον επηρεάζει σε πολύ μεγάλο βαθμό τη συμπεριφορά μας. Παλιότερα κυριαρχούσε η άποψη πως είμαστε ό,τι γεννιόμαστε, πως η συμπεριφορά μας προσδιορίζεται από έμφυτους παράγοντες. Ωστόσο σήμερα έχει αποδειχθεί ότι τα μηνύματα και τα ερεθίσματα που λαμβάνουμε από το περιβάλλον μέσα στο οποίο ζούμε διαμορφώνουν την προσωπικότητά μας. Aυτό συμβαίνει διότι ανάμεσα στον άνθρωπο και στην κοινωνία υπάρχει μια σχέση διαρκούς αλληλεπίδρασης. Έξω από μια οργανωμένη κοινωνία και χωρίς την αλληλεπίδραση μαζί της είναι αδύνατον ο άνθρωπος να αναπτύξει ικανότητες και δεξιότητες, ν αποκτήσει γνώσεις ή να μάθει τρόπους καλής συμπεριφοράς. Γι αυτό και το παιδί μακριά από τους γονείς του και κοντά στους λύκους ήταν άγριο και επιθετικό. 10

9 01-POLIT-PAIDEIA-A-LYK :42 ÂÏ 11 H πόλις και ο πολίτης 2 Bασική ορολογία πόλις κοινότητα ανθρώπων, επέκταση της οικίας και της κώμης. πολίτης κάθε μέλος κράτους που έχει δικαιώματα και υποχρεώσεις έναντι του κράτους του οποίου έχει την ιθαγένεια. Kάθε μέλος του κράτους έχει πολιτικά δικαιώματα και κυρίως το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι. ιθαγένεια ο νομικός δεσμός που συνδέει ένα πρόσωπο με ορισμένο κράτος και ο οποίος συνεπάγεται δικαιώματα και υποχρεώσεις. Aποκτάται με δύο τρόπους: είτε με βάση τη συγγένεια εξ αίματος (ius sanguinis = δίκαιο του αίματος), δηλαδή τη συγγένεια που έχει το παιδί με έναν από τους γονείς του, ανεξάρτητα από τον τόπο γέννησής του, είτε με βάση τον τόπο γέννησης (ius soli = δίκαιο του τόπου), δηλαδή το παιδί αποκτά την ιθαγένεια του τόπου γέννησής του. οστρακισμός μέτρο που καθιέρωσε ο Kλεισθένης στην αρχαία Aθήνα για να προστατέψει το κράτος από τον κίνδυνο επιβολής τυραννίας. Kάθε πολίτης έγραφε πάνω σ ένα όστρακο, κομμάτι από σπασμένο αγγείο, το όνομα του Aθηναίου που θεωρούσε επικίνδυνο για το δημοκρατικό πολίτευμα. Aν το όνομα κάποιου ήταν γραμμένο στον μεγαλύτερο αριθμό οστράκων, αυτός ήταν υποχρεωμένος να εγκαταλείψει την πόλη για 10 χρόνια. M αυτό τον τρόπο απομακρύνονταν από την Aθήνα όσοι θεωρούνταν επικίνδυνοι για το δημοκρατικό πολίτευμα, επειδή είχαν αποκτήσει μεγάλη δύναμη. O οστρακισμός γινόταν ύστερα από απόφαση της Εκκλησίας του Δήμου και η ψηφοφορία ήταν μυστική. άρχειν και άρχεσθαι η ικανότητα του πολίτη να κυβερνά και να κυβερνάται. Bασικά σημεία του μαθήματος με ερωτήσεις και απαντήσεις 2.1 Tι σημαίνουν οι αρχαιοελληνικές λέξεις «πόλις» και «πολιτεία»; H αρχαία ελληνική λέξη «πόλις» δεν είχε τη σημασία που έχει η σημερινή λέξη «πόλη». H λέξη «πόλις» αντιστοιχεί μάλλον στον όρο «κράτος». O όρος «κράτος» εμφανίζεται με τη σύγχρονή του έννοια τον 15ο αιώνα. Στην αρχαία Eλλάδα το νόημά του αφορούσε την έννοια της δύναμης, της ισχύος. H πόλις λοιπόν είναι μια κοινωνία ανθρώπων που συγκροτούν την πόλη-κράτος. Άλλωστε στην κλασική αρχαιότητα δεν υπάρχει διάκριση κοινωνίας και πόλης-πολιτείας. 11

10 01-POLIT-PAIDEIA-A-LYK :42 ÂÏ 12 H αρχαία ελληνική λέξη «πολιτεία» σημαίνει αρχικά «πολίτευμα» και είναι λέξη κοινή για όλα τα πολιτεύματα (π.χ. βασιλεία, αριστοκρατία, δημοκρατία κ.ά.). Στη συνέχεια όμως χρησιμοποιείται μόνο για το δημοκρατικό πολίτευμα. 2.2 Tι είναι η πόλη, σύμφωνα με τον Aριστοτέλη; Σύμφωνα με τον Aριστοτέλη, η πόλη είναι μία από τις κοινωνικές οντότητες (ομάδες συνύπαρξης) των ανθρώπων. H πρώτη ήταν η οικογένεια (οικία, οίκος) και σκοπός της ήταν η ικανοποίηση των καθημερινών αναγκών του ανθρώπου. H δεύτερη ήταν η κώμη, η κοινωνία που σχηματίστηκε εκ πλειόνων οικιών για την ικανοποίηση αναγκών ανώτερων από τις καθημερινές ανάγκες του ανθρώπου. Tέτοιες ήταν οι πνευματικές ανάγκες, π.χ. η ανάγκη για λατρεία του θείου ή για απόδοση της δικαιοσύνης. Άλλωστε η οικογένεια δεν μπορούσε να έχει ούτε τυπικό λατρείας, δηλαδή λατρευτικές ιεροτελεστίες, ούτε μηχανισμό απόδοσης δικαιοσύνης. H τρίτη κοινωνική οντότητα ήταν η πόλη, που σχηματίστηκε εκ πλειόνων κωμών και περιλαμβάνει, εκτός των άλλων, και χώρους συνάθροισης των πολιτών που διευκολύνουν τη συλλογικότητα, και γι αυτό γίνονται αντικείμενο φροντίδας, σε αντίθεση με τις οικίες, τους κλειστούς ιδιωτικούς χώρους. Στην πραγματικότητα λοιπόν η πόλη αποτελεί επέκταση της οικίας και της κώμης και είναι ο τελευταίος κρίκος της αλυσίδας: οικία γένος φατρία φυλή πόλις. 2.3 Ποια ήταν η σχέση ανάμεσα στον πολίτη και στην πόλη στην αρχαία Eλλάδα; Στην αρχαία Eλλάδα η έννοια του πολίτη ήταν άρρηκτα συνδεδεμένη με την έννοια της πόλης. Όπως αναφέρει κι ο Θουκυδίδης, «άνδρες γαρ πόλις», δηλαδή η πόλη είναι οι ίδιοι οι άνθρωποι που τη συγκροτούν και ζουν μέσα σ αυτήν. Δεν υπάρχουν άνθρωποι χωρίς πόλη και πόλη χωρίς ανθρώπους. H πόλη έχει υποχρέωση να εξασφαλίζει ευδαιμονία (ευ ζην) σε όλους τους πολίτες, ώστε να ζουν καλά δίπλα στους συμπολίτες τους και να λειτουργούν σωστά μέσα στην πόλη. Aπό την άλλη, πρωταρχικός στόχος του πολίτη είναι η σωτηρία της κοινωνίας και της πόλης, αφού στο πλαίσιο της πόλης συγκροτείται η κοινωνία. Οι πολίτες έχουν υποχρέωση να προστατεύουν την πόλη, αφού στο πλαίσιο της πόλης συγκροτείται η κοινωνία της οικογένειας και της κώμης. Όταν λοιπόν ευημερούν οι πολίτες, ευημερεί και η πόλη και το αντίστροφο. Γι αυτό είχε μεγάλη σημασία στην αρχαία Eλλάδα η αγωγή του πολίτη, δηλαδή η διαμόρφωση ελεύθερων και υπεύθυνων πολιτών, γιατί χωρίς ενάρετους πολίτες δεν μπορεί να σταθεί η πολιτεία και η δημοκρατία. H στενή σχέση του πολίτη με την πόλη αποδεικνύεται κι από τον «όρκο» που έδινε κάθε πολίτης όταν ενηλικιωνόταν και αποκτούσε πολιτικά δικαιώματα. 2.4 Ποια ήταν τα χαρακτηριστικά μιας δημοκρατικής πόλης στην αρχαία Eλλάδα; Στην αρχαία Eλλάδα μια δημοκρατική πόλη, όπως η Aθήνα, κρατάει σε ισορροπία τη σχέ- 12

11 01-POLIT-PAIDEIA-A-LYK :42 ÂÏ 13 Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ, Η ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΚΑΙ Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ση της με τους πολίτες. Δεν θυσιάζει τους πολίτες στον βωμό της πόλης ούτε υποτάσσει την πόλη στις αυθαιρεσίες των πολιτών. H δημοκρατία σέβεται και αποδέχεται τη διαφορετικότητα των ανθρώπων και προσπαθεί να διαμορφώσει ελεύθερους και υπεύθυνους πολίτες, με πολιτική παιδεία και αρετές, ικανούς να υπερασπίζονται τη δημοκρατία και να υπηρετούν το κοινό καλό θέτοντας τον εαυτό τους στην υπηρεσία της πόλης. Σε μια τέτοια πόλη γεννιούνται αξίες πνευματικές, θεσμικές, κοινωνικές, πολιτικές κτλ. Σε μια τέτοια πόλη γεννιούνται πνεύματα και δημιουργούνται έργα που αντέχουν στο πέρασμα του χρόνου και κατέχουν σημαντική θέση στην παγκόσμια ιστορία. Δεν είναι τυχαίο ότι πολλές σύγχρονες αξίες, όπως η δημοκρατία, η ελευθερία, η δικαιοσύνη, η ισότητα κ.ά., είναι δημιούργημα της πόλης-κράτους της αρχαίας Eλλάδας. 2.5 Ποια ήταν τα χαρακτηριστικά του πολίτη στην αρχαία Eλλάδα και κυρίως στην Aθήνα των κλασικών χρόνων; Στην αρχαία Eλλάδα η έννοια «πολίτης» είναι τίτλος τιμής, είναι αξίωμα με απεριόριστη διάρκεια. Πολίτης είναι εκείνος που έχει το δικαίωμα και την υποχρέωση συμμετοχής στα κοινά, που μετέχει στην εξουσία και στην απονομή της δικαιοσύνης. Eίναι εκείνος που εκλέγει και εκλέγεται, που γνωρίζει να κυβερνά αλλά και να κυβερνιέται. Συγκεκριμένα στην κλασική Aθήνα ο πολίτης έχει το δικαίωμα να καταλάβει διάφορα αξιώματα (π.χ. βουλευτής, δικαστής, στρατηγός κ.ά.) και ν ασκεί πολιτική. Στην αρχαία Aθήνα κάθε πολίτης που συμμετέχει ενεργά στα κοινά, που εκφέρει δημόσιο λόγο, επηρεάζει τις πολιτικές εξελίξεις. Γι αυτό και είναι ύψιστη αρετή του πολίτη η ικανότητα του άρχειν και άρχεσθαι. Όλα τα παραπάνω δικαιώματα και όλες οι παραπάνω υποχρεώσεις αφορούν μόνο τους ελεύθερους πολίτες και όχι τις γυναίκες και τους δούλους. 2.6 (σχολιασμός παραθέματος σελ. 10 σχολ. βιβλ.) Ποια ήταν η συνεισφορά του Kλεισθένη στον εκδημοκρατισμό της αθηναϊκής πολιτείας; O Kλεισθένης, Aθηναίος πολιτικός του 6ου αι. π.x., έθεσε τις βάσεις για το δημοκρατικό πολίτευμα της Aθήνας και προχώρησε σε πολύ σημαντικές μεταρρυθμίσεις. Συγκεκριμένα, ο Kλεισθένης: ñ μείωσε τη δύναμη των μεγάλων οικογενειών των πλούσιων ευγενών. ñ οργάνωσε και χώρισε τους πολίτες σε 10 φυλές. ñ χώρισε τον στρατό σε 10 μεγάλες μονάδες και διόρισε 10 στρατηγούς, έναν από κάθε φυλή για κάθε μονάδα. ñ μετέτρεψε τη βουλή των τετρακοσίων σε βουλή των πεντακοσίων. ñ έκανε την Eκκλησία του Δήμου κυρίαρχο όργανο του κράτους, αφού στη γενική συνέλευση μπορούσαν να συμμετέχουν άμεσα όλοι οι Aθηναίοι πολίτες, να εκφράζουν ελεύθερα τη γνώμη τους και να παίρνουν τις τελικές αποφάσεις για όλα τα σοβαρά θέ- 13

12 01-POLIT-PAIDEIA-A-LYK :42 ÂÏ 14 ματα που απασχολούσαν την πολιτεία, όπως η κήρυξη πολέμου, η σύναψη ειρήνης ή συμμαχίας, η ψήφιση νόμων κ.ά. ñ καθιέρωσε το μέτρο του οστρακισμού για να προστατέψει το δημοκρατικό πολίτευμα και ν αποτρέψει τον κίνδυνο επιβολής τυραννίας. (Για τον οστρακισμό, βλ. παραπάνω Bασική ορολογία.) Mε τις μεταρρυθμίσεις του Kλεισθένη η αθηναϊκή πολιτεία έγινε αθηναϊκή δημοκρατία. Πλέον όλοι οι πολίτες είχαν το δικαίωμα συμμετοχής στη διακυβέρνηση του κράτους και δικαιολογημένα ο Kλεισθένης θεωρείται ο θεμελιωτής της αθηναϊκής δημοκρατίας. 2.7 (σχολιασμός παραθέματος σελ. 11 σχολ. βιβλ.) Ποια ήταν η θέση των δούλων στην αρχαία Eλλάδα; Oι δούλοι δεν ήταν ελεύθεροι πολίτες, δεν είχαν δικαιώματα και γι αυτό δεν μπορούσαν να συμμετέχουν στα κοινά, δηλαδή δεν μπορούσαν να ψηφίσουν ούτε να καταλάβουν κάποιο δημόσιο αξίωμα. Oι δούλοι ήταν πάρα πολλοί, δούλευαν ασταμάτητα για πολλές ώρες και αμείβονταν με ελάχιστα χρήματα. Γι αυτό ήταν η καλύτερη λύση σε καθαρά οικονομικό επίπεδο για τους ιδιοκτήτες τους. Eπίσης, οι δούλοι ήταν το εργατικό δυναμικό στο οποίο στηρίχθηκε η Aθήνα για την κατασκευή όλων αυτών των υπέροχων οικοδομημάτων του κλασικού πολιτισμού. 2.8 (σχολιασμός παραθέματος σελ. 11 σχολ. βιβλ.) Tι ορκίζονταν οι Aθηναίοι πολίτες όταν ενηλικιώνονταν; Oι Aθηναίοι πολίτες, όταν ενηλικιώνονταν, δηλαδή όταν γίνονταν 18 ετών, και αποκτούσαν πολιτικά δικαιώματα, παρουσιάζονταν στην Eκκλησία του Δήμου στην Πνύκα και ορκίζονταν ότι: ñ θα τιμούν τα όπλα τους. ñ θα πολεμούν για τους θεσμούς, την οικογένεια και την πατρίδα τους, μόνοι ή μαζί με άλλους, χωρίς να εγκαταλείψουν τον σύντροφό τους στη μάχη. ñ θα παραδώσουν την πατρίδα στους μεταγενέστερους πιο δυνατή και πιο μεγάλη απ ό,τι την παρέλαβαν. ñ θα υπακούν στις διαταγές των αρχόντων. ñ θα τηρούν τους γραπτούς νόμους. ñ θα εναντιωθούν σε όποιον θελήσει ν ανατρέψει τους νόμους. ñ θα σέβονται τις λατρείες των προγόνων τους. 14

13 01-POLIT-PAIDEIA-A-LYK :42 ÂÏ 15 H πολιτική τέχνη 3 Bασική ορολογία πολιτική η τέχνη και η επιστήμη της διακυβέρνησης. H συμμετοχή/δράση του πολίτη στο κοινωνικό και πολιτικό γίγνεσθαι, στις δημόσιες υποθέσεις. πολιτικές αρετές/αξίες εκφράζουν τις πραγματικές και βαθύτερες ανάγκες των πολιτών. Aποκρυσταλλώνονται σε γενικές αρχές και ιδέες που προσανατολίζουν και καθοδηγούν τα άτομα και την κοινωνία. Eπηρεάζουν τις πεποιθήσεις μας και λειτουργούν ως κατευθυντήριοι άξονες για την αξιολόγηση των εαυτών μας και των άλλων. Eκκλησία του Δήμου ένα από τα όργανα εξουσίας στην αρχαία Aθήνα, η γενική συνέλευση όλων των ελεύθερων Aθηναίων πολιτών που είχαν συμπληρώσει το 20ό έτος της ηλικίας τους. Bασικά σημεία του μαθήματος με ερωτήσεις και απαντήσεις 3.1 Tι είναι η πολιτική; Πολιτική είναι: ñ η τέχνη και η επιστήμη της διακυβέρνησης, η ενεργός συμμετοχή του πολίτη στα κοινά. ñ η κοινή και συντονισμένη δράση μεμονωμένων ατόμων ή ομάδων με σκοπό την επιτυχία στόχων που αφορούν το κοινωνικό καλό. ñ η επιλογή ενός μέσου/μέτρου για την επιτυχία ενός σκοπού/στόχου. ñ ο αγώνας για την απόκτηση, την άσκηση και την κατανομή της εξουσίας. ñ η τέχνη του εφικτού και όχι του επιθυμητού. ñ οποιαδήποτε ενέργεια σχετίζεται άμεσα ή έμμεσα με την οργάνωση και τη λειτουργία της εξουσίας και κατ επέκταση με την οργάνωση και τη λειτουργία της κοινωνίας. 3.2 Ποιο είναι το θεμελιώδες πρόβλημα της πολιτικής από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα; Το θεμελιώδες πρόβλημα της πολιτικής είναι: περισσότερη ισότητα (δικαιοσύνη) ή περισσότερη αποτελεσματικότητα; Επίσης: η πολιτική υπηρετεί αξίες ή συμφέροντα; Η πολιτική είναι μέσο πραγμάτωσης αξιών που οδηγούν σε πρόοδο την πόλη ή είναι πεδίο σύγκρουσης ομάδων, που έχουν διαφορετικά συμφέροντα; Όλα τα παραπάνω είναι ερωτήματα που τέθηκαν από τα αρχαία χρόνια και υφίστανται και σήμερα. 15

14 01-POLIT-PAIDEIA-A-LYK :42 ÂÏ Ποιος πρέπει να είναι ο σκοπός της πολιτικής σύμφωνα με τον Σωκράτη, τον Πλάτωνα και τον Aριστοτέλη; Για τους αρχαίους Έλληνες (Σωκράτης, Πλάτων, Aριστοτέλης κτλ.), η πολιτική δεν έχει σκοπό να εξουσιάζει, ούτε να εξυπηρετεί συμφέροντα, αλλά να υπηρετεί αξίες. O Σωκράτης σύνδεσε την πολιτική με την ηθική, υποστηρίζοντας ότι η πολιτική είναι η ανώτερη των τεχνών, γι αυτό στόχος της πολιτικής οφείλει να είναι η ηθική βελτίωση των πολιτών. Σύμφωνα με τον Aριστοτέλη, η πολιτική πρέπει να εξυπηρετεί και αξίες αλλά και το δημόσιο συμφέρον. Για τον Πλάτωνα, η αληθινή πολιτική τέχνη δεν πρέπει να ενδιαφέρεται για το ατομικό αλλά για το κοινό συμφέρον, διότι το ατομικό διασπά, ενώ το κοινό ενώνει την πολιτεία. 3.4 (σχολιασμός παραθέματος σελ. 12 σχολ. βιβλ.) Γιατί ο Aριστοτέλης χαρακτηρίζει την πολιτική αρχιτεκτονική επιστήμη; Σύμφωνα με τον Aριστοτέλη, η πολιτική είναι αρχιτεκτονική επιστήμη γιατί: ñ καθορίζει ποιες επιστήμες είναι απαραίτητες για την πολιτεία, ποιες πρέπει να μαθαίνει ο καθένας και ως ποιο σημείο. ñ περιλαμβάνει και άλλες αξιόλογες επιστήμες, όπως η στρατηγική, η οικονομική, η ρητορική κ.ά. ñ χρησιμοποιεί όλες τις άλλες πρακτικές επιστήμες. ñ θέτει νόμους για το τι πρέπει και τι δεν πρέπει να κάνουμε. ñ χρησιμοποιεί ως εργαλεία τη λογική, τη διαλεκτική και τη ρητορική γιατί ταιριάζουν στην ανθρώπινη φύση. 3.5 Γιατί ήταν σημαντική η συμμετοχή του ανθρώπου στα κοινά για την αθηναϊκή δημοκρατία; H συμμετοχή, δηλαδή η «μετοχή» του πολίτη στα κοινά, τα αξιώματα, τις τιμές, τη διακυβέρνηση, την εξουσία και τις αποφάσεις, αποτελεί βασική πολιτική αξία. Kαι η πολιτική χωρίς αξίες είναι πανουργία. Tο ίδιο και ο άνθρωπος, χωρίς αξίες είναι άγριο ον. H βάση και η ουσία της αθηναϊκής δημοκρατίας έγκειται στη συμμετοχή των πολιτών στα κοινά, κάτι που αποτελεί συγχρόνως δικαίωμα και υποχρέωση. Όποιος δεν συμμετέχει και αδιαφορεί για την πόλη του θεωρείται άχρηστος. Στην αθηναϊκή δημοκρατία η πολιτική είναι υπόθεση όλων. Kάθε ελεύθερος πολίτης μπορεί να συμμετέχει στην Eκκλησία του Δήμου, τη βουλή, τη δικαιοσύνη και τα δημόσια αξιώματα. 16

15 01-POLIT-PAIDEIA-A-LYK :42 ÂÏ 17 Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ, Η ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΚΑΙ Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ 3.6 Aπό ποια δοκιμασία περνούσαν όσοι αναλάμβαναν δημόσιο αξίωμα στην αρχαία Aθήνα; Όσοι αναλάμβαναν δημόσιο αξίωμα στην αρχαία Aθήνα περνούσαν προληπτικά από μια δοκιμασία. Προτού αναλάβουν επισήμως τα καθήκοντά τους, έπρεπε να αποδείξουν ότι επιτελούσαν τις υποχρεώσεις τους ως πολίτες, δηλαδή ότι σέβονταν τα θεία και τους γονείς τους, ότι είχαν εκπληρώσει τη στρατιωτική θητεία τους, ότι πλήρωναν τους φόρους κτλ. Aλλά και κατά τη διάρκεια της θητείας τους ελέγχονταν καθημερινά από την Eκκλησία του Δήμου και επισήμως στο τέλος του χρόνου από τη Bουλή. Eιδικά όσοι άρχοντες διαχειρίζονταν δημόσιο χρήμα λογοδοτούσαν στο τέλος της θητείας τους για τις δαπάνες στους λογιστές. 3.7 Ποια είναι η σχέση σκοπού και μέσων-μέτρων στην πολιτική; H πολιτική είναι υπόθεση όλων των πολιτών. Kαθένας μπορεί να εκφράσει ελεύθερα τη γνώμη του. Έτσι για κάθε πρόβλημα υπάρχουν πολλές επιλογές (λύσεις). H πολιτική δίνει συγκεκριμένες απαντήσεις σε συγκεκριμένα ερωτήματα/προβλήματα. Aυτό που πρέπει να κάνει η «σωστή» πολιτική είναι: α) να καθορίσει τον σκοπό της. β) να βρει τα κατάλληλα μέσα-μέτρα για να υλοποιήσει τον σκοπό της. Yπάρχουν ωστόσο περιπτώσεις στις οποίες σκοπός και μέσα συγκρούονται. Σίγουρα όμως «ο σκοπός δεν αγιάζει τα μέσα». Tο ζητούμενο είναι να υπάρξει αυτή η πολιτική που θα φέρει το καλύτερο αποτέλεσμα στον μέγιστο αριθμό ανθρώπων. 3.8 (σχολιασμός παραθέματος σελ. 13 σχολ. βιβλ.) Tι απάντησε ο Φουκώ σε ερώτηση δημοσιογράφου γιατί ενδιαφέρεται τόσο για την πολιτική; O Φουκώ (σύγχρονος Γάλλος φιλόσοφος), σε ερώτηση δημοσιογράφου γιατί ενδιαφέρεται τόσο για την πολιτική, απάντησε τονίζοντας τη στενή σχέση που υπάρχει ανάμεσα στον άνθρωπο και την κοινωνία. Δεν υπάρχουν άνθρωποι χωρίς την κοινωνία και κοινωνία χωρίς ανθρώπους. O άνθρωπος είναι μέρος της κοινωνίας και ζει μέσα σ αυτήν. Aυτή ορίζει τις συνθήκες, τις οικονομικές σχέσεις και το σύστημα εξουσίας που θέτει τους νόμους και τις απαγορεύσεις στη ζωή των ανθρώπων. O άνθρωπος δεν μπορεί να ζήσει έξω και μακριά από μια οργανωμένη κοινωνία. Στην ουσία, δείχνοντας κάποιος ενδιαφέρον για την πολιτική δείχνει να νοιάζεται για τον ίδιο του τον εαυτό, αφού κι αυτός είναι μέλος της κοινωνίας. O τρόπος που λειτουργεί πολιτικά μια κοινωνία επηρεάζει άμεσα και σε μεγάλο βαθμό την ίδια τη ζωή μας. 3.9 Γιατί στην πολιτική δεν έχει τόσο μεγάλη σημασία το λέγειν αλλά το πράττειν; 17

16 01-POLIT-PAIDEIA-A-LYK :42 ÂÏ 18 Στη ζωή γενικά αλλά και στην πολιτική ειδικότερα μεγαλύτερη σημασία δεν έχει το λέγειν αλλά το πράττειν, δηλαδή οι πράξεις κι όχι τα λόγια. Σκοπός της πολιτικής είναι να δίνει λύσεις στα προβλήματα των πολιτών, γι αυτό δεν κρίνεται από τις προθέσεις (καλές ή κακές) αλλά από το αποτέλεσμα. Bέβαια πολλές φορές το αποτέλεσμα μιας προσπάθειας αργεί να φανεί. Για παράδειγμα, μια «πολιτική» για την υγεία, την παιδεία ή την οικονομία μπορεί ν αποδώσει ύστερα από τρία ή πέντε χρόνια. Ύστερα από τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα δεν είναι εύκολο να διαπιστωθεί αν το αποτέλεσμα οφείλεται στην «πολιτική» ή σε άλλους παράγοντες. H ουσία πάντως είναι να υπάρξει για κάθε πρόβλημα αυτή η πολιτική που θα φέρει το μέγιστο καλό για τους πολίτες. 18

17 01-POLIT-PAIDEIA-A-LYK :42 ÂÏ 19 Ο πολιτικός 4 Οι ιδιότητες του πολιτικού Bασική ορολογία Bασικά σημεία του μαθήματος με ερωτήσεις και απαντήσεις 4.1 Ποια είναι τα χαρακτηριστικά που χρειάζεται να έχει ο πολιτικός; Πολιτικός είναι αυτός που ασκεί πολιτική εξουσία σύμφωνα με τους κανόνες της πολιτι- πολιτικός αυτός που συμμετέχει ενεργά σε εκλογικές αναμετρήσεις για να αντιπροσωπεύσει τον λαό σε οποιαδήποτε πολιτική θέση. πολιτικό ήθος έχει ο πολιτικός που διαπνέεται από πολιτικές αρετές, που ασκεί την πολιτική εξουσία, σύμφωνα με τους κανόνες της πολιτικής τέχνης και επιστήμης, προς όφελος του κοινωνικού συνόλου. πολιτικές αρετές/αξίες εκφράζουν τις πραγματικές και βαθύτερες ανάγκες των πολιτών. Aποκρυσταλλώνονται σε γενικές αρχές και ιδέες που προσανατολίζουν και καθοδηγούν τα άτομα και την κοινωνία. Eπηρεάζουν τις πεποιθήσεις μας και λειτουργούν ως κατευθυντήριοι άξονες για την αξιολόγηση των εαυτών μας και των άλλων. άμεση δημοκρατία το πολίτευμα το οποίο ίσχυσε στην αρχαία Eλλάδα, σύμφωνα με το οποίο όλοι οι πολίτες άρχουν και άρχονται κατά σειράν, όλοι συμμετέχουν στην άσκηση της εξουσίας (νομοθετικής, εκτελεστικής, δικαστικής). πολιτικάντης ο πολιτικός που ενδιαφέρεται για το δικό του όφελος και όχι για το όφελος του συνόλου. Eίναι ο καταφερτζής, που με τον τρόπο του λέει το κατάλληλο ψέμα, την κατάλληλη στιγμή, για να επιτύχει τον στόχο του. οστρακισμός μέτρο που καθιέρωσε ο Kλεισθένης στην αρχαία Aθήνα για να προστατέψει το κράτος από τον κίνδυνο επιβολής τυραννίας. Kάθε πολίτης έγραφε πάνω σ ένα όστρακο, κομμάτι από σπασμένο αγγείο, το όνομα του Aθηναίου που θεωρούσε επικίνδυνο για το δημοκρατικό πολίτευμα. Aν το όνομα κάποιου ήταν γραμμένο στο μεγαλύτερο αριθμό οστράκων, αυτός ήταν υποχρεωμένος να εγκαταλείψει την πόλη για 10 χρόνια. M αυτό τον τρόπο απομακρύνονταν από την Aθήνα όσοι θεωρούνταν επικίνδυνοι για το δημοκρατικό πολίτευμα, επειδή είχαν αποκτήσει μεγάλη δύναμη. O οστρακισμός γινόταν ύστερα από απόφαση της Εκκλησίας του Δήμου και η ψηφοφορία ήταν μυστική. 19

18 01-POLIT-PAIDEIA-A-LYK :42 ÂÏ 20 κής τέχνης και επιστήμης, που συμμετέχει στο κοινωνικό και πολιτικό γίγνεσθαι, στις δημόσιες υποθέσεις. O πολιτικός χρειάζεται: ñ να γνωρίζει ότι η πολιτική είναι η τέχνη του εφικτού. ñ να βάζει το δημόσιο συμφέρον πάνω από το ατομικό. ñ να ασκεί την πολιτική ως λειτούργημα και όχι ως επάγγελμα. ñ να υπάρχει αντιστοιχία μεταξύ των λόγων και των έργων του. ñ να έχει πολιτική και ιδεολογική συνέπεια. ñ να διαθέτει ποιοτικό πολιτικό λόγο (π.χ. να μιλάει απλά, κατανοητά, με σαφήνεια, με επιχειρήματα και να είναι ανοικτός στον διάλογο και την πολιτική αντιπαράθεση). ñ να έχει ήθος, να διαπνέεται από πολιτικές αρετές/αξίες (ελευθερία, δικαιοσύνη, αλληλεγγύη, δημοκρατία, ισότητα, ειρήνη κ.ά.) και να ασκεί την πολιτική εξουσία προς όφελος του κοινωνικού συνόλου. 4.2 Πιστεύετε πως η πολιτική είναι η τέχνη του εφικτού ή του επιθυμητού; Παλιότερα κυριαρχούσε η άποψη πως η πολιτική είναι η τέχνη του εφικτού και όχι του επιθυμητού. Aυτό δεν σημαίνει ότι η πολιτική είναι διαχείριση καταστάσεων και προβλημάτων χωρίς όραμα. Άλλωστε η σύγχρονη ιστορία είναι γεμάτη παραδείγματα που αποδεικνύουν ότι το επιθυμητό, τα οράματα και τα ιδανικά εμπνέουν και νοηματοδοτούν την πολιτική. Aν οι λαοί που έκαναν μεγάλες επαναστάσεις και τομές στην ιστορία (π.χ. Γαλλική Eπανάσταση, Pωσική Eπανάσταση, Eλληνική Eπανάσταση κ.λπ.) δεν κινητοποιούνταν από κάποιο ιδανικό (π.χ. ελευθερία, δικαιοσύνη, ισότητα, ειρήνη κ.λπ.) και παρέμεναν στη σφαίρα του εφικτού, καμία απ αυτές τις επαναστάσεις δεν θα είχε γίνει. 4.3 Ποια άτομα πρέπει να κυβερνούν σύμφωνα με τον Πλάτωνα; Σύμφωνα με τον Πλάτωνα, όπως σε όλες τις τέχνες, έτσι και στην πολιτική πρέπει να κυβερνούν οι άριστοι, οι ειδικοί, αυτοί που έχουν τις κατάλληλες πολιτικές γνώσεις. Eπειδή η πολιτική θεωρείται ανώτερη όλων των επιστημών και των τεχνών, άρα και το πρόσωπο που ασκεί πολιτική παίζει σημαντικό ρόλο και κατέχει κυρίαρχη θέση στην κοινωνία. O πολιτικός κατέχει την υπέρτατη εξουσία (πολιτική) και με τις αποφάσεις του επηρεάζει όλες τις υπόλοιπες εξουσίες. Eάν ένας πολιτικός είναι ανεπαρκής, ζημιώνει με τις επιλογές του την κοινωνία. Γι αυτό τον λόγο η άγνοια και η ανεπάρκεια στους πολιτικούς αλλά και στους πολίτες που είναι εν δυνάμει πολιτικοί δεν επιτρέπεται. H άποψη αυτή του Πλάτωνα έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τις αρχές της άμεσης δημοκρατίας της αρχαίας Aθήνας. O Πλάτωνας θεωρεί ότι δεν είναι όλοι οι πολίτες ικανοί να κυβερνήσουν αλλά μόνο οι άριστοι. Ωστόσο στη δημοκρατία της αρχαίας Aθήνας όλοι ανεξαιρέτως οι ελεύθεροι πολίτες άρχουν και άρχονται. 20

19 01-POLIT-PAIDEIA-A-LYK :42 ÂÏ 21 Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ, Η ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΚΑΙ Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ 4.4 Ποιες αρετές και προσόντα χρειάζεται να έχει ένας πολιτικός, σύμφωνα με τον Aριστοτέλη; Σύμφωνα με τον Aριστοτέλη, ένας πολιτικός χρειάζεται: ñ να αγαπάει την πόλη, την πολιτική, το πολίτευμα και τους πολίτες. ñ να είναι δίκαιος, ενάρετος, μετριοπαθής και συνετός. ñ να γνωρίζει ποιοι νόμοι σώζουν και ποιοι φθείρουν το πολίτευμα. ñ να είναι ικανός να εκτελεί έργα. ñ να θέτει εφικτούς στόχους και να επιλέγει νόμιμους τρόπους για να τους πραγματοποιήσει. 4.5 Ποια χαρακτηριστικά χρειάζεται να έχει ένας πολιτικός, σύμφωνα με τον Aγάθωνα; Σύμφωνα με τον Aγάθωνα, ένας πολιτικός χρειάζεται να θυμάται τρία πράγματα: ñ ότι κυβερνά ανθρώπους. ñ ότι κυβερνά σύμφωνα με τους νόμους. ñ ότι δεν θα κυβερνά για πάντα. 4.6 Σε τι διαφέρει ο πολιτικάντης από τον πολιτικό; O πολιτικάντης είναι πολιτικός που νοιάζεται μόνο για το δικό του όφελος και όχι για το όφελος του συνόλου. Eπειδή χειρίζεται πολύ καλά τον προφορικό λόγο, καταφέρνει να πετύχει τον στόχο του λέγοντας το κατάλληλο ψέμα την κατάλληλη στιγμή. Eίναι επιτήδειος και καταφερτζής. Παραπλανά τον λαό και εκμεταλλεύεται πολιτικές καταστάσεις για την εξυπηρέτηση του ατομικού του συμφέροντος σε βάρος του κοινωνικού συνόλου. Στην ουσία η διαφορά του από τον «καλό» πολιτικό είναι ότι δεν διαθέτει πολιτικό ήθος. O σωστός πολιτικός είναι ενάρετος και ηθικός και μεριμνά για το δημόσιο συμφέρον. 4.7 Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του ποιοτικού πολιτικού λόγου; Μεταξύ άλλων, ένας ποιοτικός πολιτικός λόγος πρέπει να διαθέτει χαρακτηριστικά όπως η σαφήνεια, η λιτότητα, η σύνεση, η συνέπεια, η ορθολογική σκέψη, η πειθώ με επιχειρήματα, η πολιτισμένη αντιπαράθεση κ.ά. 4.8 Πότε ένας πολιτικός γίνεται ηγέτης; Ποια είναι τα προσόντα ενός ηγέτη; Oι ηγέτες είναι πολιτικά πρόσωπα με πολλά και υψηλού επιπέδου προσόντα, τα οποία αποκτώνται από την οικογένεια, το σχολείο, την κοινωνία, την προσωπική αναζήτηση. 21

20 01-POLIT-PAIDEIA-A-LYK :42 ÂÏ 22 Ένας ηγέτης χρειάζεται να έχει: ñ όραμα. O ηγέτης πρέπει να προσπαθεί να υλοποιήσει το όραμά του αλλά και να επιλύει τα προβλήματα της κοινωνίας με ορθολογική και δημιουργική σκέψη, να αναλαμβάνει πρωτοβουλίες και να επικοινωνεί με τον λαό, να εμπνέει τους πολίτες και να μετουσιώνει σε έργα όσα υπόσχεται και δηλώνει. ñ ήθος. O ηγέτης οφείλει να είναι υπεύθυνος, έντιμος, κοινωνικά ευαίσθητος, συνεργάσιμος και να διαπνέεται από πολιτικές αρετές (π.χ. ελευθερία, ισότητα, δικαιοσύνη, ειρήνη, αλληλεγγύη κτλ.). ñ γενικές και ειδικές γνώσεις. O ηγέτης πρέπει να έχει γνώσεις για την πολιτική κατάσταση και τις πολιτικές εξελίξεις, για τις διεθνείς σχέσεις, για την υπάρχουσα οικονομική κατάσταση και τις προβλεπόμενες εξελίξεις, να έχει σφαιρική αντίληψη του κόσμου. 4.9 (σχολιασμός παραθέματος σελ. 15 σχολ. βιβλ.) Ποιες είναι οι ηγετικές αρετές του Περικλή, σύμφωνα με τον Θουκυδίδη; O Θουκυδίδης είχε διαγνώσει στον Περικλή ηγετικές αρετές που τον έκαναν να ξεχωρίζει από όλους τους συγχρόνους του. Συγκεκριμένα, ο Περικλής: ñ είχε μεγάλο κύρος και πνευματικές ικανότητες, με αποτέλεσμα την ευρύτερη αποδοχή του από τον λαό της πόλης. ñ ήταν ανιδιοτελής και ανώτερος χρημάτων, δηλαδή αδιάφθορος, ακέραιος και έντιμος. ñ έπειθε και χειραγωγούσε τον λαό χάρη στη ρητορική του δεινότητα και όχι με καταναγκασμό, χωρίς να περιορίζει την ελευθερία του. ñ έλεγε την αλήθεια στον λαό χωρίς κολακείες, ακόμη κι αν προκαλούσε την οργή του. ñ συγκρατούσε τους συμπολίτες του όταν από αλαζονεία γίνονταν υπερβολικά τολμηροί και θρασείς. ñ ενθάρρυνε τους συμπολίτες του όταν τους έπιανε παράλογος φόβος. ñ αγαπούσε τον λαό και την πόλη του. ñ διέθετε τόλμη και έπαιρνε πρωτοβουλίες για κρίσιμες αποφάσεις χωρίς προκλητικές και απότομες ανατροπές των θεσμών και χωρίς παράνομα μέσα. 22

21 01-POLIT-PAIDEIA-A-LYK :42 ÂÏ 23 H οικονομία 5 Bασική ορολογία αντιπραγματισμός ανταλλαγή πράγματος αντί πράγματος. καταμερισμός εργασίας κατανομή εργασίας σε περισσότερα πρόσωπα. H κατανομή αρμοδιοτήτων για επιμέρους στάδια της παραγωγής σε διαφορετικά πρόσωπα με αποτέλεσμα την περισσότερη και καλύτερη παραγωγή. ολοκληρωτισμός Mιλούμε συνήθως για ολοκληρωτικό κράτος ή ολοκληρωτικό σύστημα. Oλοκληρωτικό είναι το κράτος εκείνο που περιορίζει τις ατομικές ελευθερίες και ρυθμίζει τη ζωή των πολιτών όπως αυτό θέλει, καθορίζει ακόμη και την ιδεολογία τους, το πολιτικό τους πιστεύω, τις πολιτικές και κοινωνικές αντιλήψεις τους, ακόμη και τις ασχολίες τους. Oλοκληρωτικό χαρακτήρα είχε η ιδανική πολιτεία του Πλάτωνα, ο κομμουνισμός ως κοινωνικό σύστημα και διάφορα δικτατορικά καθεστώτα ή κράτη με θρησκευτική ηγεσία (όπως ήταν εκείνα του Kαλβίνου κ.λπ.). H θρησκεία βοηθά ώστε να γίνει ένα κράτος ολοκληρωτικό ή σχεδόν ολοκληρωτικό. Tο κράτος δίνει πολλές φορές το δικαίωμα στην εκκλησία να ρυθμίζει τη ζωή των πολιτών, να τους αναγκάζει να εκτελούν ανελλιπώς τα θρησκευτικά τους καθήκοντα, να είναι πιστοί στην εκκλησιαστική κοσμοθεωρία, τη χριστιανική ηθική, που σε ορισμένες εποχές καταδίκαζε ακόμη και τις πιο αθώες απολαύσεις, υποχρέωνε σε αυστηρές νηστείες κ.λπ. Παλιότερα (και ως ένα σημείο και σήμερα) το άτομο δεν είχε το δικαίωμα να εκφράσει τις αμφιβολίες του για τα θρησκευτικά δόγματα ή απόψεις αντίθετες προς τη χριστιανική διδασκαλία. Kαι σήμερα η εκκλησία μέσω της κρατικής παιδείας τείνει να επιβάλει έναν κοσμοθεωριακό μονισμό στην κοινωνία, μια ιδεολογική ομοιομορφία. Έχουμε εδώ έναν πνευματικό ολοκληρωτισμό. Σε παλιότερες εποχές ο ολοκληρωτισμός αυτός ήταν απόλυτος. Σήμερα ο ιδεολογικός φιλελευθερισμός του αστικού κράτους εμποδίζει τη μονιστική κυριαρχία της χριστιανικής και της μεσαιωνικής κοσμοθεωρίας στις συνειδήσεις των πολιτών. O ιδεολογικός φιλελευθερισμός όμως είναι κάτι που ισχύει στον ευρύτερο κοινωνικό χώρο και όχι μέσα στην παιδεία. H παιδεία είναι σχεδόν ολοκληρωτική, τυποποιημένη, κλειστή σε απ έξω επιδράσεις. αγορά ο τόπος συνάντησης των ανθρώπων που πουλάνε κι αγοράζουν προϊόντα (αγαθά και υπηρεσίες). 23

22 01-POLIT-PAIDEIA-A-LYK :42 ÂÏ 24 Bασικά σημεία του μαθήματος με ερωτήσεις και απαντήσεις 5.1 Nα εξηγήσετε γιατί σε μια κοινωνία η σχέση της πολιτικής με την οικονομία είναι αμφίδρομη. Σε κάθε κοινωνία υπάρχουν πολλοί τομείς (πολιτική, οικονομία, αθλητισμός, πολιτισμός, τεχνολογία κτλ.) και κάθε τομέας έχει τις δικές του αρμοδιότητες και ρυθμίζει τα θέματά του στο πλαίσιο των νόμων. Tο πλαίσιο μέσα στο οποίο κινείται κάθε τομέας ορίζεται από την πολιτική εξουσία, η οποία δεν δρα ανεξέλεγκτα αλλά σύμφωνα με τους νόμους του Συντάγματος. Eκτός των άλλων, η πολιτική ορίζει και το πλαίσιο της οικονομίας με την οποία η σχέση της είναι αμφίδρομη, αφού η οικονομία εξαρτάται από την πρόοδο της πολιτείας. Προς όφελος της πολιτείας είναι να υπάρχει ισχυρή οικονομία, η οποία θα ικανοποιεί τις ατομικές και συλλογικές ανάγκες των ανθρώπων προάγοντας την ευημερία της κοινωνίας. Όταν η πολιτική και η οικονομία αυτονομούνται από την κοινωνία, όταν δηλαδή η πολιτική και η οικονομία δεν υπηρετούν τις πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας, τότε κάτι «δεν δουλεύει» καλά. Aυτό σημαίνει πως η πολιτική και η οικονομία λειτουργούν περισσότερο προς όφελος του ατόμου και λιγότερο προς όφελος της κοινωνίας. 5.2 Γιατί στις μέρες μας η οικονομία κυριαρχεί επί της πολιτικής; Στις μέρες μας η οικονομία κυριαρχεί επί της πολιτικής για δύο βασικούς λόγους. Πρώτον, γιατί εξαιτίας της διεθνοποίησης της οικονομίας η πολιτική αδυνατεί να ελέγξει τις μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες και τις τράπεζες κι έτσι οι πολιτικοί και η πολιτική εμφανίζονται ανίσχυρα απέναντι στους επιχειρηματίες. Δεύτερον, γιατί η οικονομία έχει εισχωρήσει και καθορίζει κάθε τομέα της κοινωνικής και πολιτικής ζωής. H οικονομία λειτουργεί σαν κατακτητής και μετατρέπει την πολιτική σε αποικία της. Για τον λόγο αυτό ο Γερμανός φιλόσοφος Γιούγκεν Χάμπερμας έχει χαρακτηρίσει αυτή την πραγματικότητα ως «αποικιοποίηση» της πολιτικής από την οικονομία. Tην ίδια στιγμή τα μέλη της κοινωνίας μπαίνουν στη λογική της οικονομίας και σκέφτονται περισσότερο ως καταναλωτές και λιγότερο ως πολίτες. Έτσι όμως είναι δύσκολο να υπάρξουν ουσιαστικές αλλαγές στην κοινωνία, διότι οι αλλαγές γίνονται από τους πολίτες και όχι από τους καταναλωτές. 5.3 Tι είναι ο ολοκληρωτισμός; Oλοκληρωτισμός είναι το σύστημα διακυβέρνησης που περιορίζει τις ατομικές ελευθερίες και το κράτος ρυθμίζει τη ζωή των πολιτών, καθορίζει ακόμη και την ιδεολογία τους, τις πολιτικές τους πεποιθήσεις, τις κοινωνικές αντιλήψεις και τις ασχολίες τους. Aυτό συμβαίνει όταν η πολιτική εξουσία κυριαρχεί πλήρως όχι μόνο επί της οικονομίας αλλά σε 24

23 01-POLIT-PAIDEIA-A-LYK :42 ÂÏ 25 Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ, Η ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΚΑΙ Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ όλους τους τομείς της κοινωνίας. Όταν η πολιτική «καθοδηγεί» το έργο ενός καλλιτέχνη ή ενός αθλητή, όταν θέτει κριτήρια πολιτικής «ορθότητας» στους ανθρώπους των γραμμάτων, των τεχνών ή του αθλητισμού, περιορίζει την ελευθερία τους και δεν βοηθά στην ανάπτυξη του ατόμου και της κοινωνίας. Γιατί κάθε άνθρωπος, σε όποιον τομέα κι αν δραστηριοποιείται, χρειάζεται ελευθερία προκειμένου να εκφραστεί και να δημιουργήσει. 5.4 Tι είναι ο αντιπραγματισμός και πώς προέκυψε; Aντιπραγματισμός είναι η ανταλλαγή πράγματος αντί πράγματος, δηλαδή η ανταλλαγή σε είδος χωρίς χρήματα ή άλλο μέσο συναλλαγής. O αντιπραγματισμός εμφανίστηκε στις αγροτικές κοινωνίες των αρχαίων χρόνων, στις οποίες ο οίκος ήταν το κέντρο της κοινωνικής και οικονομικής ζωής της κοινότητας. Kάθε οίκος παρήγε και κατανάλωνε αυτά που είχε ανάγκη ώστε να καλύψει κυρίως τις βασικές ανάγκες των μελών (π.χ. τροφή, κατοικία, ένδυση κ.λπ.). Όποια προϊόντα περίσσευαν τα αντάλλασσαν με άλλα που δεν είχαν. Kι εφόσον δεν είχαν χρήματα, γιατί δεν υπήρχαν, αντάλλασσαν προϊόντα. 5.5 Πώς η εμφάνιση του χρήματος επηρέασε την οικονομία και την κοινωνία; Στα αρχαία χρόνια, επειδή δεν υπήρχε χρήμα, οι άνθρωποι πήγαιναν στην αγορά και αντάλλασσαν προϊόντα, δηλαδή έδιναν ό,τι είχαν περίσσευμα και έπαιρναν προϊόντα που δεν είχαν. Όσο περισσότεροι πήγαιναν τόσο μεγάλωνε η αγορά, και όσο μεγάλωνε η αγορά, το κέντρο της οικονομικής ζωής άρχισε να μετατοπίζεται από την κοινότητα στην πόλη. Mε την εμφάνιση του χρήματος αναπτύχθηκε το εμπόριο και διευκολύνθηκαν οι συναλλαγές, με αποτέλεσμα ν αλλάξει η οικονομία και στη συνέχεια και η κοινωνία. Mε αυτό τον τρόπο περάσαμε από τον οίκο στην κοινότητα και από την κοινότητα στην πόλη. 5.6 Tι είναι ο καταμερισμός της εργασίας και πώς καθιερώθηκε; Όταν μια εργασία κατανέμεται σε πολλά πρόσωπα και το καθένα αναλαμβάνει ξεχωριστές αρμοδιότητες για επιμέρους στάδια της παραγωγής με σκοπό την περισσότερη, καλύτερη και ταχύτερη παραγωγή, έχουμε καταμερισμό της εργασίας. H διεύρυνση του εμπορίου και η δημιουργία των πόλεων καθιέρωσε τον καταμερισμό της εργασίας. Kάθε νοικοκυριό πλέον δεν παράγει όσα προϊόντα χρειάζεται αλλά μόνο ορισμένα. Tα υπόλοιπα τα βρίσκει στην αγορά όπου πουλάει και το περίσσευμα των δικών του προϊόντων. 5.7 Πώς από την οικονομία του οίκου περάσαμε στην οικονομία της πόλης; Στις αρχαίες αγροτικές κοινωνίες ο οίκος ήταν το κέντρο της κοινωνικής και οικονομικής ζωής της κοινότητας. Kάθε οικογένεια παρήγε και κατανάλωνε όσα προϊόντα είχε ανάγκη. 25

24 01-POLIT-PAIDEIA-A-LYK :42 ÂÏ 26 Όσα προϊόντα περίσσευαν τα πήγαιναν στην αγορά και τα αντάλλασσαν με άλλα προϊόντα που δεν είχαν. Mε το πέρασμα των χρόνων η αγορά αναπτύχθηκε, το εμπόριο διευρύνθηκε και η ανάγκη για εξυπηρέτηση των κρατικών λειτουργιών οδήγησε στη δημιουργία πόλεων και χρημάτων ως μέσου ανταλλαγής προϊόντων. Έτσι, αργά και σταθερά, περάσαμε από την οικονομία του οίκου στην οικονομία της πόλης, αφού πλέον το κέντρο της κοινωνικής και οικονομικής ζωής δεν ήταν ο οίκος και η κοινότητα αλλά η πόλη. 26

25 01-POLIT-PAIDEIA-A-LYK :42 ÂÏ 27 Απαντήσεις στις ερωτήσεις ασκήσεις δραστηριότητες του κεφαλαίου 1 του σχολικού βιβλίου A OMAΔA 1α. Bάλτε Σ (Σωστό) ή Λ (Λάθος) στην αντίστοιχη απάντηση. Mεταξύ ατόμου και κοινωνίας υπάρχει σχέση αλληλεπίδρασης. H παραπάνω πρόταση είναι σωστή, γιατί σύμφωνα με τους κοινωνιολόγους η προσωπικότητα του ανθρώπου διαμορφώνεται μέσα από την αλληλεπίδρασή του με την κοινωνία. O άνθρωπος είναι δημιουργός και δημιούργημα της κοινωνίας. Άνθρωπος και κοινωνία διαμορφώνονται ταυτόχρονα και συνεχώς διαμέσου της δυναμικής αλληλεπίδρασής τους τόσο μεταξύ τους όσο και με τη φύση. Aντιπραγματισμός είναι η χρήση χρήματος στις ανταλλαγές. H παραπάνω πρόταση είναι λανθασμένη, γιατί αντιπραγματισμός είναι η ανταλλαγή πράγματος αντί πράγματος. Oι κοινωνικές επιστήμες υποστηρίζουν ότι η συμπεριφορά είναι αποτέλεσμα έμφυτων παραγόντων. H παραπάνω πρόταση είναι λανθασμένη, γιατί οι κοινωνικές επιστήμες υποστηρίζουν ότι η συμπεριφορά ενός ανθρώπου είναι αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασής του με την κοινωνία και όχι έμφυτων παραγόντων. H πολιτική για τους αρχαίους Έλληνες υπηρετεί αξίες. H παραπάνω πρόταση είναι σωστή, γιατί σύμφωνα με τους αρχαίους Έλληνες (Σωκράτης, Πλάτων, Aριστοτέλης κ.λπ.) η πολιτική δεν εξουσιάζει ούτε εξυπηρετεί συμφέροντα, αλλά υπηρετεί αξίες όπως η ελευθερία, η ισότητα, η δικαιοσύνη, ο νόμος, το μέτρο, η συμμετοχή στα κοινά, ο διάλογος κ.ά. Tο άτομο λειτουργεί ως δέκτης και ως πομπός μηνυμάτων. H παραπάνω πρόταση είναι σωστή, γιατί το άτομο βρίσκεται σε μια σχέση διαρκούς αλληλεπίδρασης με την κοινωνία. H ένταξη του ατόμου στην κοινωνία δεν είναι μια παθητική διαδικασία. Tο άτομο δεν δέχεται παθητικά και άκριτα όλα τα μηνύματα της κοινωνίας. Άλλα τα δέχεται και τα αφομοιώνει και άλλα τα απορρίπτει. Mε τη σειρά του στέλνει κι αυτό μηνύματα στην κοινωνία. Έτσι το άτομο λειτουργεί ως δέκτης και ως πομπός μηνυμάτων. 27

26 01-POLIT-PAIDEIA-A-LYK :42 ÂÏ 28 1β. Bάλτε σε κύκλο τη σωστή απάντηση. O πολιτικός θα πρέπει: α. να είναι αποτελεσματικός. β. να έχει ήθος. γ. να ασκεί την πολιτική ως λειτούργημα. δ. να έχει αρετές. ε. όλα αυτά. H σωστή απάντηση είναι το ε, γιατί ο πολιτικός χρειάζεται να ασκεί την πολιτική ως λειτούργημα και όχι ως επάγγελμα, να έχει ήθος και πολιτικές αρετές, να είναι αποτελεσματικός και να μετουσιώνει όσα υπόσχεται και δηλώνει σε έργα, να βάζει το δημόσιο συμφέρον πάνω από το ατομικό όφελος κ.ά. 1γ. Nα αντιστοιχίσετε τις έννοιες της Α στήλης με τις έννοιες της Β στήλης γράφοντας τον αντίστοιχο αριθμό της Α στήλης στο κενό της Α στήλης. 1. άτομο 2. ομάδα 3. κοινωνία 4. αυτοτέλεια 5. συμπεριφορά χαρακτηριστικό της κοινωνίας μεγάλο σύνολο ανθρώπων μικρό σύνολο ανθρώπων ατομική και κοινωνική πομπός και δέκτης 2α. Aναπτύξτε την έννοια του πολίτη στην κλασική Aθήνα. A στήλη Β στήλη Στην κλασική Aθήνα πολίτης είναι κάθε ελεύθερος άνδρας (όχι δούλος) που έχει το δικαίωμα και την υποχρέωση συμμετοχής στα κοινά, που μετέχει στην εξουσία και στην απονομή της δικαιοσύνης καταλαμβάνοντας διάφορα αξιώματα (π.χ. βουλευτής, δικαστής, στρατηγός κτλ.), που ασκεί πολιτική, που εκφέρει δημόσιο λόγο και επηρεάζει ενεργά τις πολιτικές εξελίξεις. Στην Aθήνα των κλασικών χρόνων η έννοια «πολίτης» είναι τίτλος τιμής, είναι «αξίωμα με απεριόριστη διάρκεια», σύμφωνα με τον Aριστοτέλη. Eπίσης, υποχρέωση του Aθηναίου πολίτη είναι η προστασία και η σωτηρία της πόλης από εξωτερικούς κινδύνους αλλά και του ίδιου του δημοκρατικού πολιτεύματος. Γι αυτό είχε μεγάλη σημασία η σωστή αγωγή του πολίτη, δηλαδή η διαμόρφωση ελεύθερων και υπεύθυνων πολιτών, καθώς και η εναλλαγή στην εξουσία, ώστε να αποτρέπεται η δυνατότητα κυριαρχίας κάποιου. Για τον Aθηναίο πολίτη αποτελούσε ύψιστη αρετή η ικανότητα του άρχειν και άρχεσθαι, δηλαδή να μπορεί να κυβερνά και να κυβερνάται. 2β.Για ποιους λόγους η οικονομία κυριαρχεί επί της πολιτικής; 28

27 01-POLIT-PAIDEIA-A-LYK :42 ÂÏ 29 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ 1 ΤΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ Στις μέρες μας η οικονομία κυριαρχεί επί της πολιτικής για δύο βασικούς λόγους. Πρώτον, γιατί εξαιτίας της διεθνοποίησης της οικονομίας η πολιτική αδυνατεί να ελέγξει τις μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες και τις τράπεζες κι έτσι οι πολιτικοί και η πολιτική εμφανίζονται ανίσχυρα απέναντι στους επιχειρηματίες. Δεύτερον, γιατί η οικονομία έχει εισχωρήσει και καθορίζει κάθε τομέα της κοινωνικής και πολιτικής ζωής. H οικονομία λειτουργεί σαν κατακτητής και μετατρέπει την πολιτική σε αποικία της. Για τον λόγο αυτό ο Γερμανός φιλόσοφος Γιούγκεν Χάμπερμας έχει χαρακτηρίσει αυτή την πραγματικότητα ως «αποικιοποίηση» της πολιτικής από την οικονομία. Tην ίδια στιγμή τα μέλη της κοινωνίας μπαίνουν στη λογική της οικονομίας και σκέφτονται περισσότερο ως καταναλωτές και λιγότερο ως πολίτες. Έτσι όμως είναι δύσκολο να υπάρξουν ουσιαστικές αλλαγές στην κοινωνία, διότι οι αλλαγές γίνονται από τους πολίτες και όχι από τους καταναλωτές. Β OMAΔA 1α.Eπιλέξτε από την ιστορία έναν σημαντικό πολιτικό και σημειώστε ποια σημεία της πολιτικής του αποτέλεσαν τομή για την εποχή του και γιατί; O Kλεισθένης, Aθηναίος πολιτικός του 6ου αι. π.x., έθεσε τις βάσεις για το δημοκρατικό πολίτευμα της Aθήνας και προχώρησε σε πολύ σημαντικές μεταρρυθμίσεις. Συγκεκριμένα, ο Kλεισθένης: ñ μείωσε τη δύναμη των μεγάλων οικογενειών των πλούσιων ευγενών. ñ οργάνωσε και χώρισε τους πολίτες σε 10 φυλές. ñ χώρισε τον στρατό σε 10 μεγάλες μονάδες και διόρισε 10 στρατηγούς, έναν από κάθε φυλή για κάθε μονάδα. ñ μετέτρεψε τη βουλή των τετρακοσίων σε βουλή των πεντακοσίων. ñ έκανε την Eκκλησία του Δήμου κυρίαρχο όργανο του κράτους, αφού στη γενική συνέλευση μπορούσαν να συμμετέχουν άμεσα όλοι οι Aθηναίοι πολίτες, να εκφράζουν ελεύθερα τη γνώμη τους και να παίρνουν τις τελικές αποφάσεις για όλα τα σοβαρά θέματα που απασχολούσαν την πολιτεία, όπως η κήρυξη πολέμου, η σύναψη ειρήνης ή συμμαχίας, η ψήφιση νόμων κ.ά. ñ καθιέρωσε το μέτρο του οστρακισμού για να προστατέψει το δημοκρατικό πολίτευμα και ν αποτρέψει τον κίνδυνο επιβολής τυραννίας. (Για τον οστρακισμό, βλ. 2. Η πόλις και ο πολίτης, Bασική ορολογία.) Mε τις μεταρρυθμίσεις του Kλεισθένη η αθηναϊκή πολιτεία έγινε αθηναϊκή δημοκρατία. Πλέον όλοι οι πολίτες είχαν το δικαίωμα συμμετοχής στη διακυβέρνηση του κράτους και δικαιολογημένα ο Kλεισθένης θεωρείται ο θεμελιωτής της αθηναϊκής δημοκρατίας. 29

28 01-POLIT-PAIDEIA-A-LYK :42 ÂÏ 30 1β. Nα εξηγήσετε με ένα παράδειγμα την άποψη ότι «μεταξύ ατόμου και κοινωνίας υπάρχει μια σχέση διαρκούς αλληλεπίδρασης». H ρύπανση των θαλασσών και της ατμόσφαιρας, το κάψιμο των δασών, τα σκουπίδια στους δρόμους των πόλεων, το φαινόμενο του θερμοκηπίου και οι συνεχείς κλιματικές αλλαγές είναι μερικές από τις εικόνες που συνθέτουν την καταστροφή του περιβάλλοντος, για την οποία αποκλειστικός υπεύθυνος είναι ο άνθρωπος. H παρέμβαση του ανθρώπου στη φύση τις τελευταίες δεκαετίες έχει πολλές αρνητικές συνέπειες. O άνθρωπος λειτουργεί ανεύθυνα και ανεξέλεγκτα και καταστρέφει το φυσικό περιβάλλον μέσα στο οποίο ζει, ενώ γνωρίζει ότι ουσιαστικά χωρίς αυτό δεν μπορεί να ζήσει. Tο φυσικό περιβάλλον δεν είναι κάτι που μπορεί να χρησιμοποιηθεί και ν αντικατασταθεί από κάτι άλλο. H καταστροφή του περιβάλλοντος σημαίνει υποβάθμιση, ακόμη και κίνδυνο της ανθρώπινης ζωής. Γι αυτό, πολλοί επιστήμονες υποστηρίζουν σήμερα πως η φύση «εκδικείται» τον άνθρωπο για ό,τι της έχει κάνει και πως όσο μεγαλύτερη είναι η καταστροφή του περιβάλλοντος τόσο περισσότερα είναι τα ακραία καιρικά φαινόμενα. 2α.Ποια ήταν η δοκιμασία όσων αναλάμβαναν δημόσιο αξίωμα στην αρχαία Aθήνα; Όσοι αναλάμβαναν δημόσιο αξίωμα στην αρχαία Aθήνα περνούσαν προληπτικά από μια δοκιμασία. Προτού αναλάβουν επισήμως τα καθήκοντά τους, έπρεπε να αποδείξουν ότι επιτελούσαν τις υποχρεώσεις τους ως πολίτες, δηλαδή ότι σέβονταν τα θεία και τους γονείς τους, ότι είχαν εκπληρώσει τη στρατιωτική θητεία τους, ότι πλήρωναν τους φόρους κτλ. Aλλά και κατά τη διάρκεια της θητείας τους ελέγχονταν καθημερινά από την Eκκλησία του Δήμου και επισήμως στο τέλος του χρόνου από τη Bουλή. Eιδικά όσοι άρχοντες διαχειρίζονταν δημόσιο χρήμα λογοδοτούσαν στο τέλος της θητείας τους για τις δαπάνες στους λογιστές. 2β.Ποια ήταν τα προσόντα του πολιτικού στην αρχαία Eλλάδα; Στην αρχαία Eλλάδα ο πολιτικός όφειλε: ñ να αγαπάει την πόλη, την πολιτική, το πολίτευμα και τους πολίτες του. ñ να είναι δίκαιος, ενάρετος, έντιμος, συνετός, μετριοπαθής, αδιάφθορος. ñ να γνωρίζει ποιοι νόμοι σώζουν και ποιοι φθείρουν το πολίτευμα. ñ να έχει γνώσεις για την πολιτική κατάσταση και τις πολιτικές εξελίξεις. ñ να εκτελεί έργα και να πραγματοποιεί όσα υπόσχεται και δηλώνει. ñ να επιλέγει εφικτούς σκοπούς και θεμιτά μέσα για να τους υλοποιήσει. ñ να έχει πολιτική και ιδεολογική συνέπεια. ñ να ασκεί την πολιτική ως λειτούργημα και όχι ως επάγγελμα. ñ να βάζει το δημόσιο συμφέρον πάνω από το ατομικό. 30

29 01-POLIT-PAIDEIA-A-LYK :42 ÂÏ 31 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ 1 ΤΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ñ να έχει πολιτικό ήθος και να διαπνέεται από πολιτικές αρετές (ελευθερία, δικαιοσύνη, δημοκρατία, αλληλεγγύη, ισότητα, ειρήνη κ.ά.). ñ να χειρίζεται πολύ καλά τον προφορικό λόγο. Επιπλέον Nα επισημάνετε δύο σημαντικά κοινωνικά ή οικονομικά ή πολιτικά προβλήματα και να προτείνετε τρόπους επίλυσής τους. * Kοινωνικά προβλήματα: φτώχεια, ανεργία, πόλεμοι, ρατσισμός, ναρκωτικά, βία, εκμετάλλευση της παιδικής εργασίας, εγκληματικότητα, λαθρομετανάστες, υπογεννητικότητα κ.ά. Oικονομικά προβλήματα: οικονομική κρίση, ανεργία, φοροδιαφυγή, διασπάθιση του δημόσιου χρήματος, αθέμιτος ανταγωνισμός, δημόσιο έλλειμμα και δημόσιο χρέος, ελλειμματικό ισοζύγιο, συρρίκνωση πρωτογενούς και δευτερογενούς τομέα παραγωγής, διόγκωση του τριτογενούς τομέα παραγωγής κ.ά. Πολιτικά προβλήματα: αδιαφορία του πολίτη για τα κοινά και τις πολιτικές εξελίξεις (π.χ. αποχή από τις εκλογές), καχυποψία για τα πολιτικά πρόσωπα, λαϊκισμός, προπαγάνδα, οικογενειοκρατία, γραφειοκρατία, αναποτελεσματικότητα και προβληματική λειτουργία των θεσμών κ.ά. * Oι απαντήσεις αυτών των ερωτήσεων διαφέρουν από μαθητή σε μαθητή. Γι αυτό δίνονται υποδείγματα απαντήσεων, στα οποία μπορούν να στηριχτούν οι μαθητές για να εργαστούν και να απαντήσουν. 31

30 01-POLIT-PAIDEIA-A-LYK :42 ÂÏ 32 6 Η Τράπεζα Θεμάτων του κεφαλαίου 1 (Η κοινωνία, η πολιτεία και η οικονομία) του σχολικού βιβλίου Σωστού Λάθους Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή, ή Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασμένη. 6.1 Ο άνθρωπος δεν είναι μόνο πολιτικό ον, αλλά και οικονομικό και κοινωνικό (Αριστοτέλης). 6.2 Στην αθηναϊκή δημοκρατία ο πολίτης συμμετέχει μόνο στην Εκκλησία του Δήμου. 6.3 Η ανάπτυξη της προσωπικότητας του ανθρώπου οφείλεται στην αλληλεπίδρασή του με την κοινωνία. 6.4 Η προσωπικότητα του ανθρώπου είναι αποτέλεσμα της διαρκούς αλληλεπίδρασης βιολογικών και κοινωνικών παραγόντων. 6.5 Η κοινωνία είναι ένα ενιαίο και ομοιογενές σύνολο ανθρώπων. 6.6 Στην κλασική Αθήνα, όσοι ασκούσαν δημόσια αξιώματα ελέγχονταν μόνο στο τέλος της θητείας τους. 6.7 Ύψιστη αρετή του πολίτη είναι η ικανότητα του άρχειν και άρχεσθαι. 6.8 Η κυριαρχία της οικονομίας επί της πολιτικής μετατρέπει τον πολίτη σε καταναλωτή. 6.9 Πολλές έννοιες που αφορούν την πολιτική δημιουργήθηκαν από τους Έλληνες και από την ελληνική γλώσσα πέρασαν στις άλλες γλώσσες Η έννοια «πολίτης» είναι τίτλος τιμής, είναι αξίωμα με απεριόριστη διάρκεια Πρωταρχικός στόχος του πολίτη είναι η σωτηρία της κοινωνίας και της πόλης, αφού στο πλαίσιο της πόλης συγκροτείται η κοινωνία Κάθε κοινωνία έχει τα εξής χαρακτηριστικά: οργάνωση, αυτοτέλεια, διάρκεια, ταυτότητα και διαφοροποίηση Η ανάπτυξη της προσωπικότητας του ανθρώπου οφείλεται κυρίως στα βιολογικά του χαρακτηριστικά Λέγοντας ότι ένα από τα χαρακτηριστικά της κοινωνίας είναι η ταυτότητα, εννοούμε ότι κάθε κοινωνία είναι ένα ξεχωριστό από κάποιο άλλο σύνολο, επειδή έχει όρια και αυτοτέλεια που το κάνουν να είναι διαφορετικό Πολίτης είναι εκείνος που έχει το δικαίωμα και την υποχρέωση συμμετοχής στα κοινά, εκείνος που μετέχει στην εξουσία και στην απονομή της δικαιοσύνης Σύμφωνα με τον Σωκράτη, στόχος της πολιτικής οφείλει να είναι η ηθική βελτίωση των πολιτών Η δυνατότητα σκέψης-κρίσης-ομιλίας του ανθρώπου αναπτύσσεται μόνο μέσα στην κοινωνία. 32

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ. Α Γενικού Λυκείου και ΕΠΑ.Λ. Καζάκου Γεωργία, ΠΕ09 Οικονομολόγος

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ. Α Γενικού Λυκείου και ΕΠΑ.Λ. Καζάκου Γεωργία, ΠΕ09 Οικονομολόγος 1 ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ Α Γενικού Λυκείου και ΕΠΑ.Λ. 2 Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ, Η ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΚΑΙ Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Κεφάλαιο 1 ο 1.1 ΆΝΘΡΩΠΟΣ: ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΟΝ 1/6 Ο άνθρωπος είναι από τη φύση του πολιτικό,

Διαβάστε περισσότερα

1.1 Άνθρωπος: κοινωνικό,

1.1 Άνθρωπος: κοινωνικό, 1.1 Άνθρωπος: κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό ον ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ Άνθρωπος 4 Τα ατομικά χαρακτηριστικά του ανθρώπου Κοινωνία: Ένα σύνολο ανθρώπων με τα εξής χαρακτηριστικά: 4 Οργάνωση 4 Αυτοτέλεια

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ Α ΤΑΞΗ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ Α ΤΑΞΗ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ Α ΤΑΞΗ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ Η διδακτέα ύλη περιλαμβάνει τις ακόλουθες ενότητες του βιβλίου των κ.κ. Μάραντου και Θεριανού: ΚΕΦ. 1: Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ Η ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΚΑΙ Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ 1.1 Άνθρωπος:

Διαβάστε περισσότερα

Ο αναφέρει ότι «ο άνθρωπος από τη φύση του είναι. ον» (Ηθικά Νικομάχεια), και συμπληρώνει ότι «ο άνθρωπος δεν είναι μόνο. ον, αλλά και. και.

Ο αναφέρει ότι «ο άνθρωπος από τη φύση του είναι. ον» (Ηθικά Νικομάχεια), και συμπληρώνει ότι «ο άνθρωπος δεν είναι μόνο. ον, αλλά και. και. 1 ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ, Α ΛΥΚΕΙΟΥ, ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗ ΚΕΝΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΦΟΥΤΣΙΤΖΗΣ, ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ 1.1 Άνθρωπος: κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό ον Ο αναφέρει ότι «ο άνθρωπος από τη φύση

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΑ

ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΑ Ο λόγος που ο Αριστοτέλης μελέτησε την έννοια της αρετής στα Ηθικά Νικομάχεια είναι γιατί αυτή αποτελεί προϋπόθεση όχι μόνο για την ευδαιμονία του ατόμου αλλά και ολόκληρης

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: Οδηγίες για τη διδακτέα - εξεταστέα ύλη μαθημάτων Α τάξης Ημερησίου Γενικού Λυκείου και Α και Β τάξεων Εσπερινού Γενικού Λυκείου

ΘΕΜΑ: Οδηγίες για τη διδακτέα - εξεταστέα ύλη μαθημάτων Α τάξης Ημερησίου Γενικού Λυκείου και Α και Β τάξεων Εσπερινού Γενικού Λυκείου ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ----- ΕΝΙΑΙΟΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ Π/ΘΜΙΑΣ & Δ/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ Δ/ΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ Δ/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ ΤΜΗΜΑ Α ----- Ταχ. Δ/νση: Ανδρέα Παπανδρέου 37 Τ.Κ. Πόλη:

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ, Η ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΚΑΙ Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ.. 5 Απαντήσεις στις ερωτήσεις του σχολικού βιβλίου... 13

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ, Η ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΚΑΙ Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ.. 5 Απαντήσεις στις ερωτήσεις του σχολικού βιβλίου... 13 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ, Η ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΚΑΙ Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ.. 5 Απαντήσεις στις ερωτήσεις του σχολικού βιβλίου......................... 13 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ................................... 16

Διαβάστε περισσότερα

Γεωργία Καζάκου, ΠΕ09. Οικονομολόγος. Πολιτική Παιδεία. Β Τάξη Γενικού Λυκείου

Γεωργία Καζάκου, ΠΕ09. Οικονομολόγος. Πολιτική Παιδεία. Β Τάξη Γενικού Λυκείου Πολιτική Παιδεία Β Τάξη Γενικού Λυκείου 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ο Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ 3.2 ΤΟ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΪΚΉΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ 2 «Δημοκρατία δε σημαίνει τα ανθρώπινα δικαιώματα, δε σημαίνει την έλλειψη λογοκρισίας,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ - ΠΟΛΙΤΙΚΑ Ενότητα 12η (Α 2, 5-6) - Ο άνθρωπος είναι «ζ?ον πολιτικ?ν»

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ - ΠΟΛΙΤΙΚΑ Ενότητα 12η (Α 2, 5-6) - Ο άνθρωπος είναι «ζ?ον πολιτικ?ν» 1. Η ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΚΑΙ Ο ΣΤΟΧΟΣ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΟΝΤΟΤΗΤΩΝ (ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ, ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ) Σύμφωνα με τις διδασκαλίες του Αριστοτέλη, υπάρχουν τρία είδη κοινωνικών οντοτήτων ή διαφορετικά, ομάδων

Διαβάστε περισσότερα

3η - 4η ιδακτική Ενότητα. ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ ΘΕΣΜΟΙ Τι είναι ηµ οκρατία

3η - 4η ιδακτική Ενότητα. ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ ΘΕΣΜΟΙ Τι είναι ηµ οκρατία Μ Ε Ρ Ο Π Ρ Ω Τ Ο Π Ο Ι Τ Ι Κ Ο Ι Θ Ε Μ Ο Ι 26 3η - 4η ιδακτική Ενότητα ΠΟΙΤΙΚΟΙ ΘΕΜΟΙ Τι είναι ηµ οκρατία Εργασία για το σπίτι Να εντοπίσετε τις διαφορές ως προς την οργάνωση και τις αρµοδιότητες µεταξύ

Διαβάστε περισσότερα

Ποιο άτομο θεωρείται παιδί;

Ποιο άτομο θεωρείται παιδί; Ποιο άτομο θεωρείται παιδί; Παιδιά θεωρούνται όλα τα αγόρια και τα κορίτσια από 0 έως 18 ετών. Ποια είναι τα δικαιώματα του παιδιού; Σύμφωνα με την Σύμβαση για τα Δικαιώματα των παιδιών Απαγόρευση διακρίσεων

Διαβάστε περισσότερα

«ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ» ΟΡΙΣΜΟΣ

«ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ» ΟΡΙΣΜΟΣ «ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ» ΟΡΙΣΜΟΣ Η δημοκρατία είναι το πολίτευμα στο οποίο η εξουσία πηγάζει από το λαό, ασκείται από τον λαό και υπηρετεί τα συμφέροντά του. Βασικό χαρακτηριστικό της είναι η λήψη αποφάσεων με ψηφοφορία

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ 1 ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Β ΤΑΞΗ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ 2 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4Ο ΒΑΣΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ 4.1 Η πολιτική 4.1 Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ 1/21 Η λέξη πολιτική

Διαβάστε περισσότερα

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός;

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός; 1 α) H πραγματική ζωή κρύβει χαρά, αγάπη, στόχους, όνειρα, έρωτα, αλλά και πόνο, απογοήτευση, πίκρες, αγώνα. αν λείπουν όλα αυτά τα συναισθήματα και οι ανατροπές, αν χαθεί η καρδιά και η ψυχή, η ελευθερία,

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ Παύλος Φ. Μάραντος Κώστας Ν. Θεριανός A ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ & ΕΠΑ.Λ. ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΚΑΙ ΕΚΔΟΣΕΩΝ «ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ» ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΗΘΙΚΑ ΝΙΚΟΜΑΧΕΙΑ

ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΗΘΙΚΑ ΝΙΚΟΜΑΧΕΙΑ ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΗΘΙΚΑ ΝΙΚΟΜΑΧΕΙΑ Για τον Αριστοτέλη, όλες οι ενέργειες των ανθρώπων γίνονται για κάποιο τέλος, δηλαδή για κάποιο σκοπό που είναι ο ανώτερος όλων των αγαθών, την ευδαιμονία. Σύμφωνα

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΥΡΩΠΗ ΤΟ 17 ο ΚΑΙ 18 ο ΑΙΩΝΑ

Η ΕΥΡΩΠΗ ΤΟ 17 ο ΚΑΙ 18 ο ΑΙΩΝΑ Η ΕΥΡΩΠΗ ΤΟ 17 ο ΚΑΙ 18 ο ΑΙΩΝΑ Α. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ αύξηση πληθυσμού αγροτική επανάσταση (μεγάλα αγροκτήματα νέες μέθοδοι εισαγωγή μηχανημάτων) ανάπτυξη εμπορίου α. Ευρώπη Αφρική Αμερική (τριγωνικό

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΠ. ΕΤΟΥΣ Απαντήσεις

ΕΚΠ. ΕΤΟΥΣ Απαντήσεις Σελίδα 1 από 5 Απαντήσεις Β.1 Το συγκεκριμένο απόσπασμα αντλήθηκε από το 8 ο βιβλίο των Πολιτικών του Αριστοτέλη, που έχει ως θέμα του την παιδεία. Ήδη, από την πρώτη φράση του αποσπάσματος (ὅτι μέν οὖν

Διαβάστε περισσότερα

Γεωργία Καζάκου, ΠΕ09. Οικονομολόγος. Πολιτική Παιδεία. Β Τάξη Γενικού Λυκείου

Γεωργία Καζάκου, ΠΕ09. Οικονομολόγος. Πολιτική Παιδεία. Β Τάξη Γενικού Λυκείου Πολιτική Παιδεία Β Τάξη Γενικού Λυκείου 1 Α. Η ένταξη του ατόμου στην Κοινωνία ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 : Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ 2 1.1 Η κοινωνικοποίηση του ατόμου 1/8 Αξίες Προσδοκίες Αντιλήψεις Κουλτούρα κοινωνίας

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ. Ηγεσία

ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ. Ηγεσία ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ Ηγεσία Διδάσκουσα: Αφροδίτη Δαλακούρα ΔΙΟΙΚΗΣΗ: ΟΙ ΡΟΛΟΙ ΤΟΥ ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΟΥ ΗΓΕΤΗΣ MANAGER COACH 1 Κλασική-μηχανιστική αντίληψη Το παλιό μοντέλο διοίκησης: οικονομικές-υλικές

Διαβάστε περισσότερα

Ανακτήθηκε από την ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΚΛΙΜΑΚΑ (http://edu.klimaka.gr)

Ανακτήθηκε από την ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΚΛΙΜΑΚΑ (http://edu.klimaka.gr) Ανακτήθηκε από την ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΚΛΙΜΑΚΑ (http://edu.klimaka.gr) ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΥΤΕΡΑ 18 ΙΟΥΝΙΟΥ 2012 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ:

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΑΪΚΗ ΕΠΟΧΗ (σελ.84-97) Α. Βασιλεία α. Δικαίωμα να ψηφίζουν για ζητήματα της πόλης είχαν όλοι οι πολίτες, ακόμα και οι πιο φτωχοί

ΑΡΧΑΪΚΗ ΕΠΟΧΗ (σελ.84-97) Α. Βασιλεία α. Δικαίωμα να ψηφίζουν για ζητήματα της πόλης είχαν όλοι οι πολίτες, ακόμα και οι πιο φτωχοί 1. Να αντιστοιχήσετε τις λέξεις της στήλης Α με αυτές της στήλης Β. Α Β Α. Βασιλεία α. Δικαίωμα να ψηφίζουν για ζητήματα της πόλης είχαν όλοι οι πολίτες, ακόμα και οι πιο φτωχοί Β. Αριστοκρατία β. Κριτήριο

Διαβάστε περισσότερα

PROJECT Β'Τετραμήνου Η οικογένεια στο χθες και στο σήμερα

PROJECT Β'Τετραμήνου Η οικογένεια στο χθες και στο σήμερα PROJECT Β'Τετραμήνου Η οικογένεια στο χθες και στο σήμερα Η ΟΜΑΔΑ ΜΑΣ Ορισμοί οικογένειας ΟΡΙΣΜΟΣ (ΠΑΛΙΑ)«Η οικογένεια αποτελεί μία κοινωνική ομάδα, της οποίας τα μέλη κατοικούν στον ίδιο χώρο, έχουν οικονομική

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 Ο ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 Ο ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 Ο ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ 6.1 Κοινωνικοποίηση και πολιτικοποίηση 6.1 ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ 1/13 Ένταξη και ενσωμάτωση στο κοινωνικό σύνολο Οριοθέτηση ορθών συμπεριφορών

Διαβάστε περισσότερα

Πολιτική και Δίκαιο Γραπτή Δοκιμασία Α Τετραμήνου

Πολιτική και Δίκαιο Γραπτή Δοκιμασία Α Τετραμήνου Πολιτική και Δίκαιο Γραπτή Δοκιμασία Α Τετραμήνου ΘΕΜΑΤΑ ΣΩΣΤΟΥ ΛΑΘΟΥΣ 1. Απόλυτη διάκριση λειτουργιών υπάρχει όταν τα όργανα της μιας κρατικής λειτουργίας δεν επιτρέπεται να παρεμβαίνουν και να ασκούν,

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΑΘΗΝΑΙΚΟ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ ΤΗΣ ΑΜΕΣΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ. Ομάδα 1 η Δήμου Σωτήρης, Νακούτση Ευαγγελία, Τσιώλης Φώτης

ΤΟ ΑΘΗΝΑΙΚΟ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ ΤΗΣ ΑΜΕΣΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ. Ομάδα 1 η Δήμου Σωτήρης, Νακούτση Ευαγγελία, Τσιώλης Φώτης ΤΟ ΑΘΗΝΑΙΚΟ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ ΤΗΣ ΑΜΕΣΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ Ομάδα 1 η Δήμου Σωτήρης, Νακούτση Ευαγγελία, Τσιώλης Φώτης ΤΟ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ Η Αθηναϊκή δημοκρατία ήταν το πολιτικό σύστημα που αναπτύχθηκε στην πόλη-κράτος της

Διαβάστε περισσότερα

Παναγιώτης Γιαννόπουλος Σελίδα 1

Παναγιώτης Γιαννόπουλος Σελίδα 1 1 a) H πραγματική ζωή κρύβει χαρά, αγάπη, στόχους, όνειρα, έρωτα, αλλά και πόνο, απογοήτευση, πίκρες, αγώνα. αν λείπουν όλα αυτά τα συναισθήματα και οι ανατροπές, αν χαθεί η καρδιά και η ψυχή, η ελευθερία,

Διαβάστε περισσότερα

e-seminars Αναπτύσσομαι 1 Προσωπική Βελτίωση Seminars & Consulting, Παναγιώτης Γ. Ρεγκούκος, Σύμβουλος Επιχειρήσεων Εισηγητής Ειδικών Σεμιναρίων

e-seminars Αναπτύσσομαι 1 Προσωπική Βελτίωση Seminars & Consulting, Παναγιώτης Γ. Ρεγκούκος, Σύμβουλος Επιχειρήσεων Εισηγητής Ειδικών Σεμιναρίων e-seminars Πρωτοποριακή Συνεχής Επαγγελματική και Προσωπική Εκπαίδευση Προσωπική Βελτίωση Αναπτύσσομαι 1 e Seminars Copyright Seminars & Consulting Page 1 Περιεχόμενα 1. Γιατί είναι απαραίτητη η ανάπτυξη

Διαβάστε περισσότερα

5η ιδακτική Ενότητα ΠΩΣ ΟΡΙΖΕΤΑΙ ΣΗΜΕΡΑ Η ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

5η ιδακτική Ενότητα ΠΩΣ ΟΡΙΖΕΤΑΙ ΣΗΜΕΡΑ Η ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ 5η ιδακτική Ενότητα ΠΩΣ ΟΡΙΖΕΤΑΙ ΣΗΜΕΡΑ Η ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Εργασία για το σπίτι Ποιες ήταν οι βασικές αρχές της ηµοκρατίας που ίσχυσε στην Αρχαία Ελλάδα; (Στο τέλος του κεφαλαίου παραθέτουµε αποσπάσµατα από το

Διαβάστε περισσότερα

ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ. Ενότητα 9: Η σχέση μεταξύ νόμου και ελευθερίας. Παρούσης Μιχαήλ. Τμήμα Φιλοσοφίας

ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ. Ενότητα 9: Η σχέση μεταξύ νόμου και ελευθερίας. Παρούσης Μιχαήλ. Τμήμα Φιλοσοφίας ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ Ενότητα 9: Η σχέση μεταξύ νόμου και ελευθερίας Παρούσης Μιχαήλ Τμήμα Φιλοσοφίας 1 Σκοποί ενότητας 1. Διττός χαρακτήρας Συντάγματος 2. Διάκριση θεσμού-κανόνα 3. Η σχέση λόγου - πνεύματος

Διαβάστε περισσότερα

ISSP 1998 Religion II. - Questionnaire - Cyprus

ISSP 1998 Religion II. - Questionnaire - Cyprus ISSP 1998 Religion II - Questionnaire - Cyprus Για σας. Είμαστε από το Κέντρο Ερευνών του Cyprus College. Kάνουμε μια διεθνή έρευνα για κοινωνικές και ηθικές αντιλήψεις. Η έρευνα αυτή γίνεται ταυτόχρονα

Διαβάστε περισσότερα

ΧΩΡΟΙ ΑΝΤΛΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΩΝ /ΙΔΕΩΝ

ΧΩΡΟΙ ΑΝΤΛΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΩΝ /ΙΔΕΩΝ ΧΩΡΟΙ ΑΝΤΛΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΩΝ /ΙΔΕΩΝ ΕΚΘΕΣΗ Β ΚΑΙ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 2 Ο ΛΥΚΕΙΟ ΚΑΛΥΜΝΟΥ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΤΥΠΟΥ: «ΤΡΟΠΟΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ» ΑΤΟΜΟ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΜΜΕ ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΓΕΝΙΚΑ ΟΡΙΣΜΟΣ

ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΓΕΝΙΚΑ ΟΡΙΣΜΟΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΓΕΝΙΚΑ Για τη δημοκρατία έγιναν κινήματα, εξεγέρσεις, επαναστάσεις, εμφύλιοι πόλεμοι. διώχθηκαν, βασανίστηκαν άνθρωποι και τιμήθηκαν τυραννοκτόνοι. Αποτέλεσε όχι μόνο το σκοπό κοινωνικών και

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ ΓΕΝΙΚΑ ΟΡΙΣΜΟΣ ΑΙΤΙΑ

ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ ΓΕΝΙΚΑ ΟΡΙΣΜΟΣ ΑΙΤΙΑ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ ΓΕΝΙΚΑ Η παγκοσμιοποίηση έχει διαταράξει την παραδοσιακή διεθνή κατάσταση. Σαρωτικές αλλαγές, οικονομικές και κοινωνικές συντελούνται ήδη, η ροή των γεγονότων έχει επιταχυνθεί και η πολυπλοκότητα

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 1.2. Η Επιχείρηση

Ενότητα 1.2. Η Επιχείρηση Ενότητα 1.2. Η Επιχείρηση (Σχολικό βιβλίο, σσ. 25-29) Ερωτήσεις και απαντήσεις στη θεωρία του σχολικού βιβλίου των πανελλήνιων εξετάσεων ΕΡΩΤΗΣΗ 1: α. Να εξηγήσετε γιατί η επιχείρηση θεωρείται κοινωνικό

Διαβάστε περισσότερα

Η διατύπωση του ερωτήματος κρίνεται ως ασαφής και μάλλον ασύμβατη με το

Η διατύπωση του ερωτήματος κρίνεται ως ασαφής και μάλλον ασύμβατη με το ΕΙΔΙΚΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΑΠΟΦΟΙΤΩΝ Β ΚΥΚΛΟΥ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΩΝ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 13 ΙΟΥΝΙΟΥ 2008 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ: ΚΑΡΑΡΓΥΡΗ ΓΙΟΥΛΑ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΑΪΚΗ ΕΠΟΧΗ 800 479 π.χ.

ΑΡΧΑΪΚΗ ΕΠΟΧΗ 800 479 π.χ. ΑΡΧΑΪΚΗ ΕΠΟΧΗ 800 479 π.χ. ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΑΚΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ Ποιες ήταν οι αιτίες της διάσπασης του φυλετικού κράτους; Η αύξηση του πληθυσμού και η έλλειψη καλλιεργήσιμης γης. Η καταπίεση που ασκούσαν

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΤΥΠΟΣ Ο ΤΥΠΟΣ ΣΤΗΡΙΖΕΙ ΤΟ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ

Ο ΤΥΠΟΣ Ο ΤΥΠΟΣ ΣΤΗΡΙΖΕΙ ΤΟ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ Ο ΤΥΠΟΣ Ο ΤΥΠΟΣ ΣΤΗΡΙΖΕΙ ΤΟ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ Ο τύπος έχει αποδειχθεί ότι στηρίζει το δημοκρατικό πολίτευμα αλλά και εξαρτάται από αυτό προκειμένου να κάνει απρόσκοπτα το έργο του. Tο έργο αυτό το

Διαβάστε περισσότερα

Σελίδα 1 από 5. Τ

Σελίδα 1 από 5. Τ Σελίδα 1 από 5 ΔΕΟ 10 ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΣΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ- ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΤΟΜΟΙ Α & Α1 & Β ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ 1. Τι είναι κράτος; Κράτος: είναι η διαρκής σε νομικό πρόσωπο οργάνωση λαού

Διαβάστε περισσότερα

Γενικό Λύκειο Ζεφυρίου Τμήματα : Α1 Α2

Γενικό Λύκειο Ζεφυρίου Τμήματα : Α1 Α2 Γενικό Λύκειο Ζεφυρίου Τμήματα : Α1 Α2 1 Τα Δικαιώματα Των Παιδιών Μαθητές : Νίκος Τσουκανάς Σπύρος Κούφαλης Αναστάσης Παπαχρήστος Σπύρος Φραγκούλης Τάσος Χούσος Εκπαιδευτικοί Δρεπανόπουλος Νίκος, Γυμναστής

Διαβάστε περισσότερα

Η ιδέα διεξαγωγής έρευνας με χρήση ερωτηματολογίου δόθηκε από τη δημοσιογραφική ομάδα του Σχολείου μας, η οποία στα πλαίσια έκδοσης της Εφημερίδας

Η ιδέα διεξαγωγής έρευνας με χρήση ερωτηματολογίου δόθηκε από τη δημοσιογραφική ομάδα του Σχολείου μας, η οποία στα πλαίσια έκδοσης της Εφημερίδας 1 2 Η ιδέα διεξαγωγής έρευνας με χρήση ερωτηματολογίου δόθηκε από τη δημοσιογραφική ομάδα του Σχολείου μας, η οποία στα πλαίσια έκδοσης της Εφημερίδας μας, διεξήγαγε έρευνα ανάμεσα στους συμμαθητές μας.

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ 1 ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Β ΤΑΞΗ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ 2 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2Ο 2.3 Η γένεση της οικονομικής σκέψης (Ξενοφών, Αριστοτέλης) 2.3 Η ΓΕΝΕΣΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΚΕΨΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΙΙ. ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ': ΑΡΧΑÏΚΗ ΕΠΟΧΗ ( π.χ.) 5. ΑΘΗΝΑ: ΠΟΡΕΙΑ ΠΡΟΣ ΤΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

ΙΙ. ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ': ΑΡΧΑÏΚΗ ΕΠΟΧΗ ( π.χ.) 5. ΑΘΗΝΑ: ΠΟΡΕΙΑ ΠΡΟΣ ΤΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΙΙ. ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ': ΑΡΧΑÏΚΗ ΕΠΟΧΗ (800-479 π.χ.) 5. ΑΘΗΝΑ: ΠΟΡΕΙΑ ΠΡΟΣ ΤΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Η καταγραφή των νόμων από τον Δράκοντα ικανοποίησε ένα μέρος των πολιτών. Ωστόσο, η κοινωνία συνέχιζε

Διαβάστε περισσότερα

Τα βασικά δικαιώματα μπορούμε να τα χωρίσουμε σε 4 ομάδες:

Τα βασικά δικαιώματα μπορούμε να τα χωρίσουμε σε 4 ομάδες: Ας δούμε μια τυπική μέρα στη ζωή ενός παιδιού... Ξυπνά το πρωί, τρώει το πρόγευμα του, πάει σχολείο (αν και ίσως με κάποια παράπονα..!), έρχεται πίσω στο σπίτι, απολαμβάνει το μεσημεριανό του, κάνει την

Διαβάστε περισσότερα

Λυσίου Κατὰ Φίλωνος οκιµ ασίας

Λυσίου Κατὰ Φίλωνος οκιµ ασίας Λυσίου Κατὰ Φίλωνος οκιµ ασίας 26 ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ Το πρόγραµµα της Β Ενιαίου Λυκείου Θεωρητικής Κατεύθυνσης για την Αρχαία Ελληνική Γλώσσα και Γραµµατεία, όπως αυτό ορίστηκε από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο,

Διαβάστε περισσότερα

Η ελληνική και η ευρωπαϊκή ταυτότητα

Η ελληνική και η ευρωπαϊκή ταυτότητα ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΝΔΟΦΡ/ΚΗΣ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΥΡΙΑΚΗ 14 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2008 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: (4) ΚΕΙΜΕΝΟ Η ελληνική

Διαβάστε περισσότερα

Οι γνώμες είναι πολλές

Οι γνώμες είναι πολλές Η Ψυχολογία στη Φυσική Αγωγή στο πλαίσιο του σχολικού περιβάλλοντος ΚασταμονίτηςΚωνσταντίνος Ψυχολόγος Οι γνώμες είναι πολλές Πολλές είναι οι γνώμες στο τι προσφέρει τελικά ο αθλητισμός στην παιδική ηλικία

Διαβάστε περισσότερα

ΟΝΟΜΑΤΑ ΜΕΛΩΝ : ΚΟΥΣΟΥΝΤΙΔΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΛΑΦΑΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΦΕΝΔΥΛΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΤΣΟΥΚΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ: Α ΤΕΤΡΑΜΗΝΟ

ΟΝΟΜΑΤΑ ΜΕΛΩΝ : ΚΟΥΣΟΥΝΤΙΔΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΛΑΦΑΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΦΕΝΔΥΛΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΤΣΟΥΚΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ: Α ΤΕΤΡΑΜΗΝΟ ΟΝΟΜΑΤΑ ΜΕΛΩΝ : ΚΟΥΣΟΥΝΤΙΔΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΛΑΦΑΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΦΕΝΔΥΛΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΤΣΟΥΚΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ:2013-2014 Α ΤΕΤΡΑΜΗΝΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΟΡΙΣΜΟΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΒΑΣΙΚΟΙ

Διαβάστε περισσότερα

Σήμερα κινδυνεύουμε είτε να μας απορροφήσουν τα δεινά του βίου και να μας εξαφανίσουν κάθε

Σήμερα κινδυνεύουμε είτε να μας απορροφήσουν τα δεινά του βίου και να μας εξαφανίσουν κάθε Οι Έλληνες φώτισαν τον κόσμο με τα δικά τους έργα σήμερα πρέπει να βρούμε ξανά τις δικές τους ιδιότητες Περίληψη: Η σοφία της ψυχής είναι μια ξεχασμένη ιδιότητα που ο άνθρωπος πρέπει πάλι να την βρει για

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1ο Η έννοια της επιχείρησης. Καζάκου Γεωργία, ΠΕ09 Οικονομολόγος

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1ο Η έννοια της επιχείρησης. Καζάκου Γεωργία, ΠΕ09 Οικονομολόγος ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1ο Η έννοια της επιχείρησης 1 Κάθε οικονομικό σύστημα λειτουργεί με στόχο την ικανοποίηση των αναγκών των καταναλωτών. Μέσα σε αυτό υπάρχουν οργανισμοί, δημόσιοι και ιδιωτικοί, τράπεζες, επιχειρήσεις,

Διαβάστε περισσότερα

Νέα Ελληνική Γλώσσα. Απαντήσεις Θεμάτων Πανελλαδικών Εξετάσεων Ημερησίων & Εσπερινών Γενικών Λυκείων Α1.

Νέα Ελληνική Γλώσσα. Απαντήσεις Θεμάτων Πανελλαδικών Εξετάσεων Ημερησίων & Εσπερινών Γενικών Λυκείων Α1. 8 Ιουνίου 2018 Νέα Ελληνική Γλώσσα Απαντήσεις Θεμάτων Πανελλαδικών Εξετάσεων Ημερησίων & Εσπερινών Γενικών Λυκείων Α1. Το θέμα του κειμένου αφορά τον συσχετισμό «παιδείας» και «εκπαίδευσης». Αρχικά, η

Διαβάστε περισσότερα

Ένα γόνιμο μέλλον. στο παρόν και πνευματικές ιδιότητες που εκδηλώνουν οι Έλληνες όταν κάνουν τα καλά τους έργα

Ένα γόνιμο μέλλον. στο παρόν και πνευματικές ιδιότητες που εκδηλώνουν οι Έλληνες όταν κάνουν τα καλά τους έργα 1 Ένα γόνιμο μέλλον Ένα γόνιμο μέλλον χρειάζεται μια καλή συνείδηση στο παρόν και πνευματικές ιδιότητες που εκδηλώνουν οι Έλληνες όταν κάνουν τα καλά τους έργα Χρειαζόμαστε οι Έλληνες να συνδεθούμε πάλι

Διαβάστε περισσότερα

τι είναι αυτό που κάνει κάτι αληθές; τι κριτήρια έχουμε, για να κρίνουμε πότε κάτι είναι αληθές;

τι είναι αυτό που κάνει κάτι αληθές; τι κριτήρια έχουμε, για να κρίνουμε πότε κάτι είναι αληθές; ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΑΛΗΘΕΙΑ; τι είναι αυτό που κάνει κάτι αληθές; τι κριτήρια έχουμε, για να κρίνουμε πότε κάτι είναι αληθές; ποια είναι η σχέση των πεποιθήσεών μας με την πραγματικότητα, για να είναι αληθείς και

Διαβάστε περισσότερα

Γεωργία Καζάκου, ΠΕ09. Οικονομολόγος. Πολιτική Παιδεία. Β Τάξη Γενικού Λυκείου

Γεωργία Καζάκου, ΠΕ09. Οικονομολόγος. Πολιτική Παιδεία. Β Τάξη Γενικού Λυκείου Πολιτική Παιδεία Β Τάξη Γενικού Λυκείου 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ο Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ 3.3 ΤΟ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 2 Άρθρο 1 του Συντάγματος Tο πολίτευμα της Eλλάδας είναι Προεδρευόμενη Kοινοβουλευτική Δημοκρατία.

Διαβάστε περισσότερα

www.themegallery.com LOGO

www.themegallery.com LOGO www.themegallery.com LOGO 1 Δομή της παρουσίασης 1 Σκοπός και στόχοι των νέων ΠΣ 2 Επιλογή των περιεχομένων & Κατανομή της ύλης 3 Ο ρόλος μαθητή - εκπαιδευτικού 4 Η ΚΠΑ στο Δημοτικό & το Γυμνάσιο 5 Η Οικιακή

Διαβάστε περισσότερα

ν ήβω φ ν Ε ω ουλή τ Β

ν ήβω φ ν Ε ω ουλή τ Β Βουλή των Εφήβων H «Bουλή των Eφήβων» είναι ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα που διοργανώθηκε για πρώτη φορά από τη Bουλή των Ελλήνων το σχολικό έτος 1995-1996 και από τότε λειτουργεί σε ετήσια βάση, με τη

Διαβάστε περισσότερα

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός;

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός; 1α) H πραγματική ζωή κρύβει χαρά, αγάπη, στόχους, όνειρα, έρωτα, αλλά και πόνο, απογοήτευση, πίκρες, αγώνα. Aν λείπουν όλα αυτά τα συναισθήματα και οι ανατροπές, αν χαθεί η καρδιά και η ψυχή, η ελευθερία,

Διαβάστε περισσότερα

ΛΥΣΕΙΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΛΥΣΕΙΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΛΥΣΕΙΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Α ΚΕΙΜΕΝΟ 1) Διαβάζοντας το κείμενο, αντιλαμβανόμαστε ότι το φαινόμενο του ρατσισμού, έχει αρκετές συνέπειες και για εκείνον που το υποστηρίζει και

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη Φιλοσοφία (Φ101)

Εισαγωγή στη Φιλοσοφία (Φ101) ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ (Φ101) 3η ενότητα: Θεμελιώδη ερωτήματα & κλάδοι της φιλοσοφίας Γιώργος Ζωγραφίδης Τμήμα Φιλοσοφίας & Παιδαγωγικής Άδειες Χρήσης Το παρόν

Διαβάστε περισσότερα

Ορισμοί Εννοιών Ελευθερία-Βία-Ολοκληρωτισμός Φαυλοκρατία Δημοκρατία-Ευθύνη

Ορισμοί Εννοιών Ελευθερία-Βία-Ολοκληρωτισμός Φαυλοκρατία Δημοκρατία-Ευθύνη Ελευθερία και Ευθύνη Ορισμοί Εννοιών Ελευθερία-Βία-Ολοκληρωτισμός Φαυλοκρατία Δημοκρατία-Ευθύνη 1η Ομάδα - Φιλόσοφοι Ελευθερία, ορισμός, μορφές Ελευθερία είναι το συναίσθημα που απορρέει από τον άνθρωπο,

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΙΜΕΝΟ ΟΙ ΑΡΕΤΕΣ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ

ΚΕΙΜΕΝΟ ΟΙ ΑΡΕΤΕΣ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ (ΟΜΑΔΑ A') ΚΑΙ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΤΡΙΤΗ 22 ΜΑΪΟΥ 2012 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΕΙΜΕΝΟ

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 11. Λεξιλογικός πίνακας : ἡ πόλις. Αγγελική Κατσούγκρη Γυμνάσιο Ατσιποπούλου

Ενότητα 11. Λεξιλογικός πίνακας : ἡ πόλις. Αγγελική Κατσούγκρη Γυμνάσιο Ατσιποπούλου Ενότητα 11. Λεξιλογικός πίνακας : ἡ πόλις Αγγελική Κατσούγκρη Γυμνάσιο Ατσιποπούλου Τον 8ο αιώνα π. Χ. δημιουργείται στον ελληνικό κόσμο η πόλη- κράτος. Οι διάφοροι συνοικισμοί ενώνονται και σχηματίζουν

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΕΡΓΟΥ. «Δίκτυο συνεργασίας μεταξύ κρατών μελών για θέματα διαθρησκευτικού διαλόγου και άσκησης θρησκευτικών πρακτικών»

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΕΡΓΟΥ. «Δίκτυο συνεργασίας μεταξύ κρατών μελών για θέματα διαθρησκευτικού διαλόγου και άσκησης θρησκευτικών πρακτικών» Δημοσιοποίηση της Δράσης Έργο ΕΤΕ 4.1/13 «Δίκτυο συνεργασίας μεταξύ κρατών μελών για θέματα διαθρησκευτικού διαλόγου και άσκησης θρησκευτικών πρακτικών» ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΕΡΓΟΥ «Δίκτυο συνεργασίας μεταξύ κρατών

Διαβάστε περισσότερα

Κοινή Γνώμη. Κολέγιο CDA ΔΗΣ 110 Κομμωτική Καρολίνα Κυπριανού 11/02/2015

Κοινή Γνώμη. Κολέγιο CDA ΔΗΣ 110 Κομμωτική Καρολίνα Κυπριανού 11/02/2015 Κοινή Γνώμη Κολέγιο CDA ΔΗΣ 110 Κομμωτική Καρολίνα Κυπριανού 11/02/2015 Έννοια, ορισμός και ανάλυση Κοινής Γνώμης Κοινή γνώμη είναι η γνώμη της πλειοψηφίας των πολιτών, πάνω σε ένα ζήτημα που αφορά την

Διαβάστε περισσότερα

1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Ο 1.2 Η Επιχείρηση

1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Ο 1.2 Η Επιχείρηση http://www.economics.edu.gr 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Ο ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ 1.2 Η Επιχείρηση : σχολικό βιβλίο 1.2.1 Εισαγωγικές έννοιες Η επιχείρηση αποτελεί ένα στοιχείο της κοινωνίας µας, το ίδιο σηµαντικό

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Νάκου Αλεξάνδρα Εισαγωγή στις Επιστήμες της Αγωγής Ο όρος ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ δημιουργεί μία αίσθηση ασάφειας αφού επιδέχεται πολλές εξηγήσεις. Υπάρχει συνεχής διάλογος και προβληματισμός ακόμα

Διαβάστε περισσότερα

Το μυστήριο της ανάγνωσης

Το μυστήριο της ανάγνωσης Βενετία Αποστολίδου Το μυστήριο της ανάγνωσης Γιατί κάποιοι διαβάζουν και κάποιοι όχι; Είναι σημαντική η ανάγνωση; Γιατί μας αρέσει η ανάγνωση; Τι είναι η φιλαναγνωσία; Τα σημερινά παιδιά διαβάζουν; Η

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (μάθημα επιλογής) Α τάξη Γενικού Λυκείου Α) Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών (ΑΠΣ) Στο πλαίσιο της διδασκαλίας του μαθήματος επιλογής «Ελληνικός και Ευρωπαϊκός πολιτισμός»,

Διαβάστε περισσότερα

ΚΛΑΣΙΚΗ ΕΠΟΧΗ Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑΤΟΣ ΟΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ

ΚΛΑΣΙΚΗ ΕΠΟΧΗ Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑΤΟΣ ΟΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΚΛΑΣΙΚΗ ΕΠΟΧΗ Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑΤΟΣ ΟΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑΤΟΣ ΟΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ Α. Η ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΡΙΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΤΟ 462 Π.Χ. Μέχρι το 462 π.χ., έτος της πτώσης της πολιτικής

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙ ΜΑΘΗΤΙΚΕΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ

ΟΙ ΜΑΘΗΤΙΚΕΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ ΑΡΘΡΟ 1 ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΣΤΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΖΩΗ Το σχολείο ετοιμάζει τα παιδιά να ζήσουν ως ελεύθεροι και δημοκρατικοί πολίτες. Το σχολείο για να το πετύχει αυτό φροντίζει ώστε οι δάσκαλοι και οι μαθητές

Διαβάστε περισσότερα

2.5. ΗΘΙΚΗ-ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΑΞΙΕΣ

2.5. ΗΘΙΚΗ-ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΑΞΙΕΣ 2.5. ΗΘΙΚΗ-ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΑΞΙΕΣ [94] ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ ΟΙ ΑΞΙΕΣ ΜΕΤΑΒΙΒΑΖΟΝΤΑΙ υλικές-οικονομικές πολιτικές πνευματικές ηθικές κοινωνικές αισθητικές θρησκευτικές ΜΕΣΩ ΤΩΝ ΦΟΡΕΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΠΟΙΗΣΗΣ Οικογένεια

Διαβάστε περισσότερα

1. Αναθεώρηση του Συντάγματος

1. Αναθεώρηση του Συντάγματος 1. Αναθεώρηση του Συντάγματος 1.1 Προοίμιο Αντικατάσταση της φράσης: Εις το όνομα της Αγίας και Ομοουσίου και Αδιαιρέτου Τριάδας από μία άλλη, αρμόζουσα σε ένα σύγχρονο κοσμικό κράτος. Προτείνουμε την

Διαβάστε περισσότερα

Το Δίκαιο, η Νομική Επιστήμη και η σημασία τους για τις Διεθνείς και Ευρωπαϊκές Σπουδές. Αναλυτικό διάγραμμα του μαθήματος της Δευτέρας 5/10/2015

Το Δίκαιο, η Νομική Επιστήμη και η σημασία τους για τις Διεθνείς και Ευρωπαϊκές Σπουδές. Αναλυτικό διάγραμμα του μαθήματος της Δευτέρας 5/10/2015 ΤΜΗΜΑ ΔΙΕΘΝΩΝ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ Εισαγωγή στο Διεθνές και Ευρωπαϊκό Δίκαιο Α εξάμηνο 2015/2016 Ν. Αθ. Κανελλοπούλου-Μαλούχου Αναπλ. Καθηγ. Συνταγματικού Δικαίου Το Δίκαιο, η Νομική Επιστήμη και η σημασία

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΕΣ. Α ομάδα. Αφού επιλέξεις τρία από τα παραπάνω αποσπάσματα που σε άγγιξαν περισσότερο, να καταγράψεις τις δικές σου σκέψεις.

ΕΡΓΑΣΙΕΣ. Α ομάδα. Αφού επιλέξεις τρία από τα παραπάνω αποσπάσματα που σε άγγιξαν περισσότερο, να καταγράψεις τις δικές σου σκέψεις. Α ομάδα ΕΡΓΑΣΙΕΣ 1. Η συγγραφέας του βιβλίου μοιράζεται μαζί μας πτυχές της ζωής κάποιων παιδιών, άλλοτε ευχάριστες και άλλοτε δυσάρεστες. α) Ποια πιστεύεις ότι είναι τα μηνύματα που θέλει να περάσει μέσα

Διαβάστε περισσότερα

Όνομα: Χρήστος Φιλίππου Τάξη: A2

Όνομα: Χρήστος Φιλίππου Τάξη: A2 Όνομα: Χρήστος Φιλίππου Τάξη: A2 1) Συγκριτική δραστηριότητα (Σπάρτη - Αθήνα): Κατάρτιση πίνακα στον οποίο να καταγράφονται ομοιότητες και διαφορές του αθηναϊκού και του σπαρτιατικού πολιτεύματος. Συγκριτικός

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΒΙΩΣΗ ΑΞΙΩΝ ΣΤΟ ΝΕΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΜΕ

ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΒΙΩΣΗ ΑΞΙΩΝ ΣΤΟ ΝΕΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΜΕ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΒΙΩΣΗ ΑΞΙΩΝ ΣΤΟ ΝΕΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΜΕ ΤΟ ΣΥΓΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Ταχύτητα Πολλαπλασιασμός και αχρήστευση γνώσεων Τεχνολογική επανάσταση Παγκοσμιοποίηση δικτύων Πολυπολιτισμικότητα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΤΑΙΡΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΚΑΙ ΗΘΙΚΗ. Δρ. Γεώργιος Θερίου

ΕΤΑΙΡΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΚΑΙ ΗΘΙΚΗ. Δρ. Γεώργιος Θερίου ΕΤΑΙΡΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΚΑΙ ΗΘΙΚΗ Δρ. Γεώργιος Θερίου ΕΙΣΑΓΩΓΗ Σκοπός του μαθήματος: Η μελέτη διαστάσεων επιχειρηματικής κοινωνικής ευθύνης και ηθικής. Ανάπτυξη της φιλοσοφίας και ηθικής όπως αυτά τα θέματα αναπτύχθηκαν

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΩΣ ΜΕΣΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΜΗ ΒΙΑΣ ΤΩΝ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ ΚΑΙ ΓΗΓΕΝΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΣΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΩΣ ΜΕΣΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΜΗ ΒΙΑΣ ΤΩΝ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ ΚΑΙ ΓΗΓΕΝΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΣΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΩΣ ΜΕΣΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΜΗ ΒΙΑΣ ΤΩΝ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ ΚΑΙ ΓΗΓΕΝΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΣΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Νικόλαος Χ. Μπέκας Greek classroom of Masterστην "Κοινωνική Παιδαγωγική και μάχη ενάντια στη νεανική

Διαβάστε περισσότερα

Εμείς τα παιδιά θέλουμε να γνωρίζουμε την τέχνη και τον πολιτισμό του τόπου μας και όλου του κόσμου.

Εμείς τα παιδιά θέλουμε να γνωρίζουμε την τέχνη και τον πολιτισμό του τόπου μας και όλου του κόσμου. Εισαγωγή Το Παγκύπριο Κίνημα ΕΔΟΝόπουλων δημιουργήθηκε το 1960. Πρωταρχικός του στόχος είναι η προσφορά και η στήριξη του παιδιού στην Κυπριακή κοινωνία. Το Κίνημα ΕΔΟΝόπουλων, μέσα από τις εβδομαδιαίες

Διαβάστε περισσότερα

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ Γ' ΤΑΞΗ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ Γ' ΤΑΞΗ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ Γ' ΤΑΞΗ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗ ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΥΛΗ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΣΥΝΟΛΟ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ ΣΥΜΕΩΝΙΔΗΣ ΗΛΙΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ 1 ου ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

Άρθρο 1. Άρθρο 2. Άρθρο 3. Άρθρο 4. Επίσημα κείμενα και διδακτικό υλικό. Ορισμός του παιδιού. Παιδί θεωρείται ένα άτομο κάτω των 18 ετών.

Άρθρο 1. Άρθρο 2. Άρθρο 3. Άρθρο 4. Επίσημα κείμενα και διδακτικό υλικό. Ορισμός του παιδιού. Παιδί θεωρείται ένα άτομο κάτω των 18 ετών. Ορισμός του παιδιού Παιδί θεωρείται ένα άτομο κάτω των 18 ετών. Άρθρο 1 Απαγόρευση διακρίσεων Κάθε παιδί πρέπει να αντιμετωπίζεται χωρίς διακρίσεις λόγω χρώματος, φύλου, γλώσσας, θρησκείας, άποψης, χώρας

Διαβάστε περισσότερα

Γεωργία Καζάκου, ΠΕ09. Οικονομολόγος. Πολιτική Παιδεία. Β Τάξη Γενικού Λυκείου

Γεωργία Καζάκου, ΠΕ09. Οικονομολόγος. Πολιτική Παιδεία. Β Τάξη Γενικού Λυκείου Πολιτική Παιδεία Β Τάξη Γενικού Λυκείου 1 Α. Η ένταξη του ατόμου στην Κοινωνία ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 : Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ 2 ΟΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ENOTHTA 1.4 3 1.4 Οι κοινωνικοί κανόνες 1/16 Οι κοινωνικοί κανόνες

Διαβάστε περισσότερα

1 Ος ΥΠΟ ΕΜΦΑΣΗ ΣΤΟΧΟΣ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΣΙΑΚΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ

1 Ος ΥΠΟ ΕΜΦΑΣΗ ΣΤΟΧΟΣ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΣΙΑΚΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ 1 Ος ΥΠΟ ΕΜΦΑΣΗ ΣΤΟΧΟΣ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΣΙΑΚΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ Τι εννοούμε με τον όρο «μαθησιακά αποτελέσματα»; ΓΝΩΣΕΙΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΣΤΑΣΕΙΣ Ποια είναι τα αναμενόμενα οφέλη από την

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ Είμαστε τυχεροί που είμαστε δάσκαλοι Α ΛΥΚΕΙΟΥ 20\ 11\2016 ΚΕΙΜΕΝΟ: Υπάρχει ιδανικός ομιλητής της γλώσσας; Δεν υπάρχει στη γλώσσα «ιδανικός ομιλητής». Θα διατυπώσω εδώ μερικές σκέψεις

Διαβάστε περισσότερα

Διοικητικό Δίκαιο Ι. Μαθητική σχέση έννομη σχέση δημόσιου διοικητικού δικαίου. Αντικείμενο Διοικητικού Δικαίου Διοίκηση

Διοικητικό Δίκαιο Ι. Μαθητική σχέση έννομη σχέση δημόσιου διοικητικού δικαίου. Αντικείμενο Διοικητικού Δικαίου Διοίκηση Διοικητικό Δίκαιο Ι Διοικητικό Δίκαιο: Κομμάτι δικαίου που μας συνοδεύει από τη γέννηση μέχρι το θάνατο μας. Είναι αδύνατον να μην βρεθούμε μέσα σε έννομες σχέσεις διοικητικού δικαίου. Μαθητική σχέση έννομη

Διαβάστε περισσότερα

Φύλλο εργασίας E ομάδας

Φύλλο εργασίας E ομάδας Φύλλο εργασίας E ομάδας «δημοκρατικὸν μὲν εἶναι τὸ κληρωτὰς εἶναι τὰς ἀρχάς, τὸ δ αἰρετὰς ὀλιγαρχικόν» (Η ανάδειξη στα αξιώματα με κλήρωση θεωρείται δημοκρατική, ενώ με εκλογή ολιγαρχική ) Αριστοτέλους,

Διαβάστε περισσότερα

ΜΠΑΤΣΙΟΥ ΕΛΙΣΑΒΕΤ. Σελίδα 1

ΜΠΑΤΣΙΟΥ ΕΛΙΣΑΒΕΤ. Σελίδα 1 ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ 2014-2015 ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΒΑΝΘ ΚΩΔΙΚΟΣ ΘΕΜΑΤΟΣ: ΘΕΜΑ 162ον (17691) ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 11/12/14 ΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ: ΜΠΑΤΣΙΟΥ ΕΛΙΣΑΒΕΤ 1. Φ.Β. Σελ. 86 Ήδη όμως, κύριοι βουλευτές...για τα συμφέροντα

Διαβάστε περισσότερα

Εξεταστέα ύλη στο μάθημα «Βιολογία» Α τάξης : Εξεταστέα ύλη στο μάθημα «ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ» Α τάξης

Εξεταστέα ύλη στο μάθημα «Βιολογία» Α τάξης : Εξεταστέα ύλη στο μάθημα «ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ» Α τάξης 3 ο ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ ΣΧ. ΕΤΟΣ 2015-16 ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ Α ΤΑΞΗΣ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΕΤΟΥΣ 2015-2016 Εξεταστέα ύλη στο μάθημα «Βιολογία» Α τάξης : Κεφάλαιο 1 Κεφάλαιο 3 Κεφάλαιο 9 (εκτός Δυναμικό ηρεμίας,

Διαβάστε περισσότερα

II29 Θεωρία της Ιστορίας

II29 Θεωρία της Ιστορίας II29 Θεωρία της Ιστορίας Ενότητα 2: Αντώνης Λιάκος Φιλοσοφική Σχολή Τμήμα Ιστορίας - Αρχαιολογίας Ερωτήσεις Μαθήματος 1 Ιστορία μου, αμαρτία μου, λάθος μου μεγάλο Είσαι αρρώστια μου, στενοχώρια μου, και

Διαβάστε περισσότερα

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ 1. Εισαγωγή 220 Γενικός σκοπός του μαθήματος της Κοινωνικής και Πολιτικής Αγωγής είναι να προσφέρει τη δυνατότητα στους μαθητές και στις μαθήτριες να εμπλακούν σε μια δημιουργική

Διαβάστε περισσότερα

Γράφουμε στον πίνακα τη λέξη κλειδί «φονταμενταλισμός», διαβάζουμε τις εργασίες και καταλήγουμε στον ορισμό της. (Με τον όρο φονταμενταλισμός

Γράφουμε στον πίνακα τη λέξη κλειδί «φονταμενταλισμός», διαβάζουμε τις εργασίες και καταλήγουμε στον ορισμό της. (Με τον όρο φονταμενταλισμός ΦΑΣΗ Β: 2 ο δίωρο Γράφουμε στον πίνακα τη λέξη κλειδί «φονταμενταλισμός», διαβάζουμε τις εργασίες και καταλήγουμε στον ορισμό της. (Με τον όρο φονταμενταλισμός (θεμελιωτισμός) εκφράζονται οι τάσεις εμμονής

Διαβάστε περισσότερα

Μανίκας Γιώργος. Μανιάτη Ευαγγελία

Μανίκας Γιώργος. Μανιάτη Ευαγγελία Γ3 «Ειδικότερα εμείς ως μαθητές, οι οποίοι δεν έχουμε ακόμα τη δυνατότητα να ελέγχουμε άμεσα με το δικαίωμα της ψήφου μας τη δημοκρατία της χώρας μας, μπορούμε να συμβάλλουμε στο να υπάρχει δημοκρατικός

Διαβάστε περισσότερα

ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ Α ΛΥΚΕΙΟΥ

ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ Α ΛΥΚΕΙΟΥ 3 ο ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ Α ΛΥΚΕΙΟΥ 2016 2017 ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ Α ΤΑΞΗΣ 1. πίστη και αγάπη, έννοια και περιεχόμενο της χριστιανικής. 2.Συνολική θεώρηση της διδασκαλίας του Αγίου Κοσμά για την

Διαβάστε περισσότερα

Ο κανονισμός λειτουργίας των μαθητικών κοινοτήτων σε «Κείμενο για όλους»

Ο κανονισμός λειτουργίας των μαθητικών κοινοτήτων σε «Κείμενο για όλους» Ο κανονισμός λειτουργίας των μαθητικών κοινοτήτων σε «Κείμενο για όλους» Δείτε εδώ τον κανονισμό λειτουργίας των μαθητικών κοινοτήτων, μεταγραμμένο σε «Κείμενο για όλους»*. Στη μορφή αυτή, ο κανονισμός:

Διαβάστε περισσότερα

ΠΛΑΤΩΝΟΣ ΠΡΩΤΑΓΟΡΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΕ. Θέμα: Απόδειξη του ότι η αρετή μπορεί να διδαχτεί είναι η ίδια η αγωγή των νέων στην Αθήνα.

ΠΛΑΤΩΝΟΣ ΠΡΩΤΑΓΟΡΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΕ. Θέμα: Απόδειξη του ότι η αρετή μπορεί να διδαχτεί είναι η ίδια η αγωγή των νέων στην Αθήνα. ΠΛΑΤΩΝΟΣ ΠΡΩΤΑΓΟΡΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΕ Θέμα: Απόδειξη του ότι η αρετή μπορεί να διδαχτεί είναι η ίδια η αγωγή των νέων στην Αθήνα. Οι φορείς της αγωγής στην Αθήνα Βαθμίδες αγωγής Παιδευτικά μέσα A).. α).......

Διαβάστε περισσότερα

ΑΛΓΕΒΡΑ ΓΕΩΜΕΤΡΙΑ ΦΥΣΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ

ΑΛΓΕΒΡΑ ΓΕΩΜΕΤΡΙΑ ΦΥΣΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ ΤΑΞΗ Α α/α ΜΑΘΗΜΑ ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ Κεφ. 2 2.2 Σελ.57-58, 2.3 Απόλυτη Τιμή (εκτός σελ. 64-66)2.4 (Χωρίς αποδείξεις ιδιοτήτων σελ.71). Κεφ. 3 3.1, 3.2, 3.3 (χωρίς αποδείξεις σελ.88-89). 1 Κεφ. 4 4.1, 4.2 (χωρίς

Διαβάστε περισσότερα

Κεφ(1) σελ.14(από ατομικός-μαζικός αριθμός-ισότοπα),15,20(από διαλύματαπεριεκτικότητες

Κεφ(1) σελ.14(από ατομικός-μαζικός αριθμός-ισότοπα),15,20(από διαλύματαπεριεκτικότητες ΦΥΣΙΚΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΕΛΙΔΕΣ 1.1 41-45, 48, 50-57 1.2 77, 79, 82-85, 87 (χωρίς την «έννοια της μάζας») 1.3 111-113, 120-122 2.1 163-167, 169, 170 (μέχρι και τον τύπο: Εχ=U=mgh), 172, 173, 174 (εκτός από την

Διαβάστε περισσότερα

1ος Πανελλαδικός Μαθητικός Διαγωνισμός Φιλοσοφικού Δοκιμίου. Η φιλοσοφία ως τρόπος ζωής Αρχαία ελληνική φιλοσοφία

1ος Πανελλαδικός Μαθητικός Διαγωνισμός Φιλοσοφικού Δοκιμίου. Η φιλοσοφία ως τρόπος ζωής Αρχαία ελληνική φιλοσοφία 1ος Πανελλαδικός Μαθητικός Διαγωνισμός Φιλοσοφικού Δοκιμίου Η φιλοσοφία ως τρόπος ζωής Αρχαία ελληνική φιλοσοφία προκριματική φάση 18 Φεβρουαρίου 2012 υπό την Αιγίδα του ΥΠΔΒΜΘ Διοργάνωση Τμήμα Φιλοσοφίας

Διαβάστε περισσότερα

ΕΥ ΑΓΩΝΙΖΕΣΘΑΙ «ΔΕΔΟΜΕΝΟ ή ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ»;

ΕΥ ΑΓΩΝΙΖΕΣΘΑΙ «ΔΕΔΟΜΕΝΟ ή ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ»; ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣ ΕΥ ΑΓΩΝΙΖΕΣΘΑΙ «ΔΕΔΟΜΕΝΟ ή ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ»; Μάιος 2014 τάξη Γ Γυμνασίου Η εργασία με τίτλο «ευ αγωνίζεσθαι: δεδομένο ή ζητούμενο»; αποτελεί μία απόπειρα προσέγγισης των αρχών του Ολυμπισμού

Διαβάστε περισσότερα

Η Θεωρία του Piaget για την εξέλιξη της νοημοσύνης

Η Θεωρία του Piaget για την εξέλιξη της νοημοσύνης Η Θεωρία του Piaget για την εξέλιξη της νοημοσύνης Σύμφωνα με τον Piaget, η νοημοσύνη είναι ένας δυναμικός παράγοντας ο οποίος οικοδομείται προοδευτικά, έχοντας σαν βάση την κληρονομικότητα, αλλά συγχρόνως

Διαβάστε περισσότερα