Βότανα και τσάι της Ελληνικής φύσης.

Transcript

1 2 ο Γυμνάσιο Ωραιοκάστρου Βότανα και τσάι της Ελληνικής φύσης. Οι υπεύθυνοι καθηγητές του προγράμματος Ταγγίλης Νίκος Ζήκου Μαρία Ελευθεριάδου Δέσποινα Παπαχρήστου Σοφία Σχ. Έτος

2 ΕΝΟΤΗΤΕΣ ΛΟΓΟΙ ΠΟΥ ΜΑΣ ΟΔΗΓΗΣΑΝ ΣΤΗΝ ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ ΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ ΠΟΥ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΑΜΕ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΑΓΟΡΑ ΒΟΤΑΝΩΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΟΥΜΕΝΑ ΕΙΔΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ ΦΥΤΑ ΚΑΙ ΧΡΗΣΕΙΣ ΤΟΥΣ ΒΟΤΑΝΑ ΑΝΑ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ ΜΑΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΙΑ ΑΡΩΜΑΤΙΚΩΝ ΦΥΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΤΩΝ ΑΡΩΜΑΤΙΚΩΝ ΦΥΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

3 H εμμονή μας στη δυτική ιατρική συχνά δε μας επιτρέπει να ακούσουμε και να δοκιμάσουμε αυτά που η φύση έχει να μας προσφέρει. Η αλήθεια είναι όμως ότι τα βότανα, όταν επεξεργαστούν κατάλληλα, έχουν να προσφέρουν πολλά στον οργανισμό μας. Τα παραπάνω και η Παγκόσμια τάση για επιστροφή σε φυσικό και υγιεινό τρόπο ζωής είναι η αφορμή για την επιλογή του θέματος.

4 Σημαντικό είναι στα βοτανολογικά μας "πειράματα" να χρησιμοποιούμε πάντα εύρωστα φυτά βιολογικής καλλιέργειας (χωρίς χημικά λιπάσματα δηλαδή), να ξέρουμε πότε και ποιο μέρος του φυτού χρειαζόμαστε, να μην κρατάμε τα περισσεύματα για μελλοντική χρήση και άλλες τέτοιες πρακτικές συμβουλές για τη σωστή χρήση των βοτάνων (πχ. δοσολογία). Η βοταναλογία είναι η αρχή της φαρμακευτικής και οι επιστήμονες άλλωστε χρησιμοποιούν σαν βάση για τα φάρμακα στοιχεία από κάποιο φυτό ή το συνδυασμό αυτών. Για αυτό και υπάρχουν επιστημονικά ευρήματα που υποστηρίζουν τη θεραπευτική δράση των περισσότερων βοτάνων που χρησιμοποιούνται. Αυτό δε σημαίνει ότι όλα τα φυτά είναι καλά για εμάς, προφανώς υπάρχουν ουσίες που δεν έχουν και τα πιο επιθυμητά αποτελέσματα.

5 ΠΟΙΕΣ ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ-ΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΑΜΕ Επαφή, ευαισθητοποίηση των μαθητών σχετικά με τη χρήση των βοτάνων στην αρχαιότητα. Βότανα και υγεία. Βότανα, ομορφιά και ευεξία. Συνθήκες φορείς υπεύθυνοι για την προστασία των βοτάνων και γενικότερα της χλωρίδας και της πανίδας στην περιοχή. Χάρτης του τσαγιού και των βοτάνων της χώρας μας. Συλλογή, μεταποίηση, διάθεση, βοτάνων. Βοτανικοί κήποι.

6 Η ΧΡΗΣΗ ΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΑΓΕΙΡΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΥΓΕΙΑ & ΕΥΕΞΙΑ Η ΣΧΕΣΗ ΤΟΥΣ ΜΕ ΤΗ ΛΑΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΧΑΡΤΗΣ ΤΣΑΓΙΟΥ ΚΑΙ ΒΟΤΑΝΩΝ Πληροφορίες για βότανα που υπάρχουν από πολύ παλιά. Ιστορικά στοιχεία για τη χρήση βοτάνων κατά χρονολογική περίοδο. Μυρωδικά. Βότανα ως συντηρητικά. Φαγητά / Γλυκά. Συνταγές που περιλαμβάνουν βότανα. Τόποι διάθεσης σκευασμάτων από βότανα. i)φαρμακεία ii)βοτανοπωλεία iii)λαϊκές αγορές iv)πλατείες v)τσαγιέρες vi)άλλα Βοτανολόγοι Θεραπεία Σωστή χρήση Καλλωπισμός Αιθέρια έλαια Ομοιοπαθητική Μύθοι Παραμύθια Μαντινάδες Δημοτικά τραγούδια Παροιμίες Που φυτρώνουν Βότανα κατά περιοχή

7 ΠΟΙΟΥΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ ΒΑΛΑΜΕ; Βγαίνοντας στη φύση οι μαθητές να μπορούν - Να αναγνωρίζουν τα πιο συνηθισμένα βότανα του τόπου μας. - Να γνωρίσουν τις ιδιαίτερες συνθήκες κάτω από τις οποίες ευδοκιμούν. - Να γνωρίσουν τη χρήση των βοτάνων από την αρχαιότητα. - Να γνωρίσουν τις θεραπευτικές ιδιότητες των βοτάνων. - Να έρθουν σε επαφή με ειδικούς φορείς σχετικούς με το θέμα. - Να μάθουν να χρησιμοποιούν φάρμακα από το φαρμακείο της φύσης και όχι χημικά φάρμακα. - Να δημιουργήσουν ένα χώρο με βότανα και τσάι στο δικό τους κήπο ή στον κήπο του σχολείου τους και τα φροντίζουν. - Κάνουν δικό τους χάρτη βοτάνων της χώρας μας. -Να γνωρίσουν τους τρόπους διάθεσης των βοτάνων (βοτανοπωλεία, πάγκους, λαϊκές αγορές, πλατείες παραδοσιακών χωριών). - Να κάνουν έρευνα σχετικά με την ύπαρξη και τη χρήση των βοτάνων της περιοχής. - Να αποκτήσουν θετική στάση να μην καταστρέφουν αλλά να προστατεύουν και να σέβονται τη φύση και τα πλούσια αγαθά της.

8 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ ΜΕ ΑΛΛΟΥΣ ΦΟΡΕΙΣ: Συγκρότηση της ομάδας και κατανομή των μαθητών σε υποομάδες, καθορισμός αρμοδιοτήτων, ευαισθητοποίηση των μαθητών για την μελέτη των επιμέρους όψεων του θέματος. Σκέψεις-απόψεις-ερωτήματα-προβληματισμοί που οδηγούν στην επιθυμία για έρευνα. Μελέτη της περιοχών από βιβλία, περιοδικά, internet, εγκυκλοπαίδειες. Βιωματικές προσεγγίσεις από τις εκπαιδευτικές επισκέψεις.

9 ΚΑΤΑ ΤΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ (20-25 ΔΙΩΡΑ) Η χρονική εξέλιξη του προγράμματος ( διερεύνηση θέματος, επεξεργασία, υλοποίηση δράσεων, επισκέψεων, παρουσίαση κλπ) είχε ως εξής: Ευαισθητοποίηση των μαθητών - βιωματική προσέγγιση - Χάρτης εννοιών - Χωρισμός σε υποομάδες - Οργάνωση ημερολογίου Συλλογή πληροφοριών - Συζήτηση και παρουσίαση της εργασίας των υποομάδων - ανταλλαγή απόψεων. Μελέτη - ταξινόμηση των πληροφοριών - Χαρτόνια εργασίας - Συμπλήρωση του αρχικού χάρτη εννοιών Δημιουργία αφισών, χάρτη ανάλογα με την περιοχή που συναντάμε το βότανο. Αναγνώριση, φωτογράφηση και συλλογή βοτάνων σε διάφορες εποχές, για να μάθουν πότε τα συλλέγουμε, πως τα αποξηραίνουμε, τις θεραπευτικές τους ιδιότητες, καθώς και πως αυτά συμβάλουν στην ίαση ασθενειών.

10 Βιωματικές δράσεις - εξερευνητικοί περίπατοι για ανεύρεση μεταφύτευση βοτάνων (εξερεύνηση πεδίου συλλογή βοτάνων ) δημιουργία ερωτηματολογίου συλλογή πληροφοριών για σχετικούς φορείς - προετοιμασία για την εκπαιδευτικές επισκέψεις ( βουνό του Ωραιόκαστρο, Βοτανοπωλεία της Θεσσαλονίκης). Οι μαθητές συσκευάζουν σε βαζάκια βότανα της περιοχής για να τα εκθέσουν στην τελική εκδήλωση. Τα παιδιά με κάποια προεργασία στο σχολείο θα φυτεύουν και περιποιούνται αρωματικά φυτά και βότανα σε γλαστράκια για να μοιραστούν στην τελική μας εκδήλωση.

11 ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ - ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ

12

13

14

15 Η ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΑΓΟΡΑ ΒΟΤΑΝΩΝ Η αγορά βοτάνων ξεπερνά τα 20 δις ευρώ παγκοσμίως. Η καλλιέργεια βοτάνων και ιδιαίτερα των αρωματικών φυτών έχει εφαρμογές τόσο στην φαρμακοβιομηχανία όσο και στην αρωματοθεραπεία, με αντικείμενο την παρασκευή αιθέριων ελαίων. Σε επίπεδο παραγωγής, ηγέτιδες χώρες είναι αυτές της Ασίας, ενώ σε επίπεδο κατανάλωσης οι ΗΠΑ, η Γερμανία, η Ιαπωνία και η Γαλλία.

16

17 Έκταση και παραγωγή βοτάνων και αρωματικών φυτών στην Ελλάδα

18 Κατάλογος των καλλιεργούμενων ειδών της Ελλάδας Coriandrum sativum (Καλλιεργούμενο) Κόλιανδρο Crocus sativus L (Καλλιεργούμενο) ζαφορά, κρόκος Cuminum cyminum (Καλλιεργούμενο) Κίμινο Foeniculum vulgare (Miller) Thell. (Καλλιεργούμενο) Μάραθο Βασιλικός Humulus lupulus L. (Καλλιεργούμενο) Λυκίσκος Origanum dictamnus L. (Καλλιεργούμενο, Άγριο) Δίκταμος Γλυκάνισο riganum vulgare L. (Καλλιεργούμενο, άγριο) Ρίγανη Laurus nobilis L. Δαφνη (άγριο) Mentha L. spp. (Καλλιεργούμενο, άγριο) Μέντα, δυόσμος Lavandula angustifoliamille(καλλιεργούμενο) Λεβάντα Matricaria recutita L. Χαμομήλι (Καλλιεργούμενο, άγριο) Ocimum basilicum L. (Καλλιεργούμενο) Salvia fruticosa Miller (άγριο), Φασκόμηλο Pimpinella anisum L. (Καλλιεργούμενο)

19 Παραδείγματα βοτάνων που προτείνονται για αξιοποίηση/καλλιέργεια στην Ελλάδα

20 Είδη βοτάνων (αρωματικών φυτών) που αυτοφύονται στον Ελλαδικό χώρο και έχουν δοκιμαστεί πιλοτικά ή καλλιεργούνται

21 Είδη βοτάνων (αρωματικών φυτών) που αυτοφύονται στον Ελλαδικό χώρο και έχουν δοκιμαστεί πιλοτικά ή καλλιεργούνται

22 Προϊόντα που μπορούν να παραχθούν από τα βότανα - αρωματικά φυτά

23

24

25 Ποια είναι τα Αρωματικά φυτά; Τα φυτά με ευχάριστη οσμή και χρήσεις για παρασκευή αρωμάτων.

26 Βότανα (αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά) της Ελληνικής φύσης

27 ΒΟΤΑΝΑ ΑΝΑ ΠΕΡΙΟΧΗ

28 ΚΡΗΤΗ

29 ΒΟΤΑΝΑ ΚΡΗΤΗΣ Δίκταμος Ονομάζεται επίσης από τους κρητικούς και έρωντας. Από τα χαρακτηριστικά φυτά της Κρήτης και από τα αγαπημένα βότανα των Κρητικών, οι οποίοι το χρησιμοποιούν για να καταπολεμήσουν το συνάχι, τη γρίπη, τους πονοκεφάλους, τις πεπτικές διαταραχές, τους ρευματισμούς κλπ. Σε εξωτερική χρήση βοηθά στην επούλωση τραυμάτων και εξάλειψη των μωλώπων. Στη Μινωϊκή εποχή είχε τιμητική θέση αφού θεωρούνταν το πολυτιμότερο βότανο. Ρίγανη Η ρίγανη διευκολύνει την πέψη και καταπολεμά τη δυσκοιλιότητα. Καλό δυναμωτικό και φίλος για τους πνεύμονες βοηθά στις χρόνιες βρογχίτιδες. Εχει διεργετικές ιδιότητες και βοηθά άτομα που υποφέρουν από κόπωση. Εξαιρετικό μυρωδικό χρησιμοποιείται σε πολλές σάλτσες και σαλάτες ιδίως στη χωριάτικη-. Αρωματίζει ευχάριστα κρέατα, ψάρια, τηγανητές πατάτες, φέτα.

30 Ταραξάκο Πικρόχορτο, το οποίο διεγείρει της εκκρίσεις της χολής, τονώνει τη λειτουργία του ήπατος και καταπολεμά τη δυσκοιλιότητα το ζαχαροδιαβήτη και τη χοληστερίνη. Διουρητικό, καταπολεμά την κατακράτηση υγρών, τις πέτρες στα νεφρά και την ουροδόχο κύστη. Θεωρείται εξαιρετικό για την πρόληψη και ήπια αντιμετώπιση των ρευματισμών και της κόπωσης του οργανισμού. Στη γαστρονομία χρησιμοποιείται ως σαλάτα ωμό ή βρασμένο, με λίγο λεμόνι και ελαιόλαδο. Πράσο Ο Ιπποκράτης ήταν ο πρώτος που ανακάλυψε τις πολυάριθμες ευεργετικές ιδιότητες του φυτού αυτού. Σήμερα το πράσο είναι γνωστό διουρητικό, χρησιμοποιείται κατά του πρηξίματος ποδιών και χεριών και της κυτταρίτιδας. Πολύτιμο κατά της κατακράτησης υγρών της κόπωσης και της κομάρας. Το πράσο μπορεί να μαγειρευτεί με διάφορους τρόπους. Επίσης προστίθεται με άλλα χορταρικά στις χορτόπιτες.

31 Σέλινο Στην αρχαιότητα σαν στεφάνι αντάμειβε τους νικητές της Νεμέας. Το σέλινο είναι πολύτιμο στις δίαιτες αδυνατίσματος. Ευεργετικό στο συκώτι, νεφρά και καρδιά. Μπορούμε να το καταναλώνουμε καθημερινά υπό μορφή αφεψήματος. Η φήμη του είναι μεγάλη ως άριστο αφροδισιακό. Χρησιμοποιούμενο στη μαγειρική ανοίγει την όρεξη και προσδίδει ευχάριστη γεύση στα ψάρια, σούπες, φρικασέ. Μαλοτήρα Η μαλοτήρα γνωστή και ως τσάι του βουνού ή καλοκοιμηθιά, είναι ποώδες φυτό ή θάμνος 10-50cm που απαντάται στα υψηλά υψόμετρα της Δυτικής Κρήτης (άνω των 900m). Το είδος είναι ενδημικό της Κρήτης και η ονομασία του syriaca (αντί για cretica) προέρχεται πιθανόν από σύγχυση του βοτανολόγου που την ονόμασε.

32 Φασκόμηλο Το φασκόμηλο είναι εξαίρετο τονωτικό, καταπολεμά την κούραση, βοηθά άτομα που βρίσκονται σε ανάρρωση και διευκολύνει την πέψη. Συνιστάται σε άτομα που υποφέρουν από υψηλή εφίδρωση. Ισορροπεί ήπια τον οργανισμό των γυναικών που πάσχουν από σπάνια έμμηνα ή πρόωρη εμμηνόπαυση. (θα πρέπει να αποφεύγεται σε συχνή χρήση από γυναίκες που εκκρίνουν πολλά οιστρογόνα). Στη γαστρονομία πολλοί το χρησιμοποιούν ως συνοδευτικό λαχανικών και λευκών κρεάτων.

33 Νησιά Αιγαίου Πελάγους

34 ΒΟΤΑΝΑ ΝΗΣΙΩΝ ΤΩΝ ΚΥΚΛΑΔΩΝ ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΒΑΛΣΑΜΟ ή ΣΠΑΘΟΧΟΡΤΟ ΕΦΕΔΡΑ ΚΟΥΚΟΥΝΑΡΙ ΑΓΡΙΑΔΑ ΓΑΪΔΟΥΡΑΓΚΑΘΟ ΘΡΟΥΜΠΙ ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΤΕΜΙΣΙΑ ή ΑΨΙΘΙΑ ΕΥΚΑΛΥΠΤΟΣ ΛΥΓΑΡΙΑ ΚΑΛΕΝΤΟΥΛΑ

35 Δωδεκάνησα

36 ΒΟΤΑΝΑ ΝΗΣΙΩΝ ΤΩΝ ΚΥΚΛΑΔΩΝ ΒΟΤΑΝΑ ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΩΝ ΜΑΝΤΖΟΥΡΑΝΑ ΜΑΡΑΘΟΣ ΜΕΛΙΣΣΟΧΟΡΤΟ ΚΑΠΑΡΗ ΜΟΛΟΧΑΝΘΗ ή ΜΟΛΟΧΑ ΡΕΪΚΙ ή ΡΕΙΚΙ ΣΑΦΡΑΝ ή ΚΡΟΚΟΣ ΤΣΟΥΚΝΙΔΑ Δυόσμος Γλυκάνισο Θυμάρι Μαντζουράνα Ρίγανη

37 Νησιά Ιονίου Πελάγους

38 ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ Δενδρολίβανο Βαλεριάνα Ταραξάκο Λεύντα Δυόσμος Άνηθος Φασκόμηλο

39 Ταραξάκο Το ταραξάκο λόγω της γεύσης του το ονομάζουν αγριοράδικο ή πικραλίδα και θεωρείται ένα από τα πολυτιμότερα φαρμακευτικά φυτά. Tο ταραξάκο τονώνει τις λειτουργίες του ήπατος καταπολεμά τη δυσκοιλιότητα, διεγείρει τις εκκρίσεις της χολής και κρατά τη χοληστερίνη σε χαμηλά επίπεδα. Βοηθά εξαιρετικά το συκώτι σαν τονωτικό και το βοηθά να απομακρύνει τοξίνες κάθε προέλευσης. Φασκόμηλο Οι ιδιότητες του μοναδικές. Βοηθά στο αναπνευστικό καθώς όταν βράζεται σε νερό απελευθερώνει ουσίες που χρησιμοποιούνταν παραδοσιακά για τη θεραπεία του άσθματος. Βοηθά το σώμα να προσαρμοστεί στις ορμονικές αλλαγές και θεωρείται εξαιρετικό αφέψημα που χαλαρώνει σώμα και το πνεύμα.

40 Μελλισόχορτο Το μελισσόχορτο ήταν αφιερωμένο στη θέα Άρτεμις και καθώς θεωρείτο από πολλούς ερωτικό γούρι δεν έλειπε ποτέ από κανέναν. Ευδοκιμεί σε βουνοπλαγιές της χώρας μας. Πλατύφυλλος Βασιλικός (Sweet basil) Ετήσιο φυτό, ύψους 0,40-0,70 εκ. Τα φύλλα του είναι ωοειδή ανοιχτού πράσινου χρώματος. Χρησιμοποιείται σε όλες τις κουζίνες του κόσμου, ενώ το αιθέριο έλαιο του είναι βασικό συστατικό για την αρωματοποιία.

41 Δυόσμος Είναι πολυετής φυτό που φτάνει έως και τα 70εκ. ύψος. Μοιάζει πολύ με την μέντα, από την οποία διαφέρει στο χρώμα του βλαστού, που στον δυόσμο είναι πράσινος σε αντίθεση με αυτό της μέντας που είναι ιώδες. Τα φύλλα του δυόσμου νωπά ή αποξηραμένα χρησιμοποιούνται στην μαγειρική, ενώ το αιθέριο έλαιο του στην ζαχαροπλαστική, αρωματοποιία κ.α. Άνηθος Μονοετές φυτό (πόα), με πασσαλώδη ρίζα και χρώμα φύλλων τεφροπράσινο. Φτάνει το ύψος των 90 εκ. Χρησιμοποιείται ως καρύκευμα στην μαγειρική αλλά και στην φαρμακολογία γιατί το αιθέριο έλαιο του έχει αντιοξειδωτικές και αντιμικροβαιακές ιδιότητες

42 Λεβάντα Είναι θάμνος με πολύ εντυπωσιακά μπλε - σκούρα άνθη. Η Λεβάντα καλλιεργείτε για το αιθέριο έλαιο της, το οποίο χρησιμοποιείται κυρίως στην αρωματοποιία. Ακόμα είναι μελισσοτροφικό φυτό, ενώ το συναντάμε πολύ σε κήπους σαν καλλωπιστικό. Δενδρολίβανο Το Δεντρολίβανο ή ρόζμαρι (Rosmarinus officinalis) είναι αυτοφυές φυτό και το συναντάμε σε πετρώδεις τόπους σχεδόν σε όλη την Ελλάδα, αλλά και στους λαχανόκηπους και ανθόκηπους. Ο θάμνος φτάνει μέχρι ένα μέτρο ύψος. Το δεντρολίβανο το εκτιμούσαν ιδιαίτερα στην αρχαιότητα για τις θεραπευτικές του ιδιότητες

43 Βαλεριάνα Πολυετής πόα, που φτάνει σε ύψος 1-1,30 μ. Τα άνθη του είναι ρόδινα ή άσπρα. Αυτοφύεται σε αραιά δάση ή υγρές περιοχές της Θεσσαλίας και της Βόρειας Ελλάδας. Ευδοκιμεί σε ημιορεινές δροσερές περιοχές και σε χωράφια φτωχάμέτριας γονιμότητας, ξηρικά ή ποτιστικά. Είναι φυτό φαρμακευτικό και μελισσοτροφικό Τσάι του Βουνού Πιο συγκεκριμένα πρόκειται για το τσάι του Ολύμπου που παρασκευάζεται από το συγκεκριμένο είδος. Οι ευεργετικές του ιδιότητες σε κρυολογήματα και ασθένειες του ανώτερου αναπνευστικού το έκαναν ευρύτερα γνωστό σε όλο τον Κόσμο. Αυτό που συλλέγουμε είναι τα άνθη. Το φυτό αυτό αναπτύσσεται και στο Κιλκίς

44 Μέντα η Υδροχαρής Θα την συναντήσουμε σε υγρούς τόπους του Κιλκίς και θα μας οδηγήσει σε αυτήν η έντονη μυρωδιά των φύλλων του φυτού. Στην άνθηση αναπτύσσονται σχεδόν σφαιρικά κεφάλια με χρώμα σε αποχρώσεις του ερυθρού και του ιώδους. Τα φύλλα είναι ωοειδή και αναδύουν έντονη χαρακτηριστική μυρωδιά όταν τα τρίβουμε αλλά και χωρίς να τα ακουμπήσουμε. Θα την δούμε ανθισμένη από τον Ιούλιο μέχρι και τον Σεπτέμβριο. Φαρμακευτικά κυρίως δρα κατά των μυικών συσπάσεων (κράμπες). Αγριορίγανη, Άγριος Βασιλικός Το άρωμα του φυτού μοιάζει με μέντα, λίγο άρωμα βασιλικού ενώ συνεχίζοντας να τρίβουμε τα φύλλα της ρίγανης. Πρόκειται για φυτό αρωματικό, πολυετές με βλαστούς όρθιους και άνθη ανοιχτού μοβ χρώματος. Στην Ιταλία το χρησιμοποιούν πολύ στην μαγειρική. Το φυτό ανθίζει από τον Ιούνιο. Ακόμη και αρχές Οκτώβρη θα το δούμε ανθισμένο σε μικρές ομάδες κάτω από ψηλότερα φυτά τουλάχιστον στην περιοχή του Πάικου.

45 Μέντα η Μακρόφυλλος. Ρίγανη η Άγρια Η άγρια ρίγανη του Κιλκίς. Αποκαλύται και ως "Ποντιακό τσάι". Είναι ένα πολυετές φυτό με όρθιους βλαστούς και άνθη με μικρή ροζ στεφάνη. Πολύ μεγάλοι πληθυσμοί στο Πάικο και στο Μαυροβούνιο. Το χαρακτηριστικό του φυτού είναι πώς όταν αποξηραίνεται χάνει την έντονη μυρωδιά χαρακτηριστικό της ρίγανης. Όταν όμως βυθίσουμε τα ξεραμένα φύλλα σε ζεστό νερό το άρωμα που αναδύεται είναι μοναδικό. Εκτός από τις ιδιότητες του εγχύματος κατά του βήχα και του κοκκύτη η σημαντικότερη ιδιότητα που έχει να προσφέρει το φυτό είναι η η αντιοξειδωτική του δραστηριότητα Μέντα η Μακρόφυλλος Το συγκεκριμένο είδος μπορεί να ξεπεράσει το 1m σε ύψος και έχει χαρακτηριστικά χνουδωτά φύλλα και συμπαγή ταξιανθία. Οι πληθυσμοί του σε πολλές περιοχές του Κιλκίς είναι μεγάλοι. Φαρμακευτικά δρα ευεργετικά σε στομαχικές διαταραχές.

46 Μάραθος Χρησιμοποιείται σε σαλάτες και στην άλμη για τουρσί. Το φυτό μπορεί να φτάσει σε ύψος το 1.5m και στην άκρη του βλαστού αναπτύσσει την ομπρέλα με τα κίτρινα άνθη. Θα το συναντήσουμε σε πολλές περιοχές του Κιλκίς ακόμη και μέσα στην πρωτεύουσα του νομού. Το φυτό είναι οιστρογόνο και χρησιμοποιείται για την παραγωγή γάλακτος από της μητέρες. Δυο κουταλάκια λιωμένων σπόρων σε ένα φλιτζάνι βραστό νερό προάγουν την γαλακτοπαραγωγή. Το φυτό ακόμη έχει τονωτικές και χωνευτικές ιδιότητες. Δενδρολίβανο Είδος κοινό της Ελληνικής χλωρίδας, γνωστό επίσης ως λασμαρί, δυσομαρίνι και λιβανόδεντρο. Συναντάται στην αρχαία ιατρική υπό μορφή παρασκευάσματος εναντίον του τετάνου, οι δε σπόροι του για τη θεραπεία της παράλυσης. Σαν φαρμακευτικό φυτό έχει ιδιότητες τονωτικές και αντιστηπτικές. Αποτελεί ιδανική πρόταση για την καταπολέμηση της αναιμίας, της αϋπνίας και των ζαλάδων. Είναι επίσης εξαιρετικά χρήσιμο για την αύξηση της προσοχής, γιατί βελτιώνει την αιμάτωση του εγκεφάλου

47 ΗΠΕΙΡΟΣ

48 ΑΓΙΟΚΛΗΜΑ Αειθαλής θάμνος, που φτάνει σε ύψος 1,5-2 μέτρα περίπου. Αυτοφύεται σε θαμνότοπους και χέρσα ασβεστώδη μέρη σε όλη την Ελλάδα. Ευδοκιμεί σε ημιορεινές περιοχές και σε χωράφια μέτριας γονιμότητας, ξηρικά ή ποτιστικά. Η περίοδος ανθοφορίας του είναι Ιούνιο-Αύγουστο. Τα άνθη του, που έχουν χρώμα κιτρινόασπρο και μυρίζουν πολύ έντονα, συλλέγονται όταν αρχίσουν να ανοίγουν, ενώ τα φύλλα σε όλη τη διάρκεια της βλάστησης. Είναι φυτό καλλωπιστικό, φαρμακευτικό και μελισσοτροφικό. ΑΓΡΙΜΟΝΙΑ Πολυετές φυτό, ύψους εκ. και άνθη μικρά κίτρινα. Φυτρώνει σε υγρές τοποθεσίες, δάση, ορεινά χωριά, δασικούς δρόμους, σε όλη την ηπειρωτική Ελλάδα. Το μάζεμα του φυτού γίνεται το καλοκαίρι, όταν βγάζει τα άνθη του. Οι σπόροι μαζεύονται στο τέλος του καλοκαιριού. Είναι φυτό φαρμακευτικό.

49 Αχίλλεια Βασιλικός Αγιόκλημα Βαλεριάνα Φιλάδελφος Πεντάνευρο Σαλβια Βίνκα Βοραγο Γεράνι Γιασεμί Δαμασκηνιά Δάφνη Δενδρολίβανο Ματζουράνα Κνίκος Μολόχα Ονωνίδα Ρίγανη

50 ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΑΡΩΜΑΤΙΚΩΝ ΦΥΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ: ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ

51

52

53

54

55

56

57

58

59

60

61

62

63

64

65

66

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

78

79