Οικονομία, Αγορές & Δίκτυα: Η ρυθμιστική λειτουργία του Κράτους

Transcript

1 ΕΘΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ & ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ Οικονομία, Αγορές & Δίκτυα: Η ρυθμιστική λειτουργία του Κράτους ο 3 ο Μάθημα: Ο ρυθμιστικός ρόλος του κράτους στην Ελλάδα Ν. Αλεξόπουλος, Β. Μανεσιώτης, Δ. Τσαλέμης, Ι. Ψυχάρης Απρίλιος 2015

2 Το αντικείμενο Ο ρυθμιστικός ρόλος του κράτους στην Ελλάδα: πεδία ρύθμισης, θεσμικό πλαίσιο, η εισαγωγή των Ανεξάρτητων Ρυθμιστικών Αρχών, δομή, αξιολόγηση ως προς το πρότυπο της αποτελεσματικής Ρυθμιστικής Αρχής. 2

3 Υφιστάμενες ΑΔΑ Ιστορικό (ίδρυση, επανασύσταση..) Συνήγορος του Πολίτη (ΣτΠ) 1997 Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης (ΕΣΡ) Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (ΑΠΔΠΧ Ανώτατο Συμβούλιο Επιλογής Προσωπικού (ΑΣΕΠ) Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς (ΕΠΚΕΦ) 1989 (και στη συνέχεια σειρά προσαρμογών: 1993, 1995, 1998, 2000) Tροποποίηση: 1999 Υφίσταται από το Επανασυστήνεται: 1991,

4 Υφιστάμενες ΑΔΑ Ιστορικό (ίδρυση, επανασύσταση..) Επιτροπή Ανταγωνισμού (ΕΠΑΝ) Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων (ΕΕΤΤ) Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) Προϋπήρχε από το 1977 ως Επιτροπή Προστασίας Ανταγωνισμού. Επανασυστήνεται ως Επιτροπή Ανταγωνισμού: 1995, 2000 Ιδρύεται το Καταργείται και επανασυστήνεται το Τροποποιήσεις: 1998, Ρυθμιστική Αρχή Θαλάσσιων Ενδομεταφορών 4 (ΡΑΘΕ) 2001

5 Υφιστάμενες ΑΔΑ Θνησιγενείς ΑΔΑ Επιτροπή Καζίνων (ΕΚΑΖ) Εθνική Επιτροπή Ηλεκτρονικών Μέσων Επικοινωνίας (ΕΘΕΗΜΕ) Επιτροπή Ελέγχου των Πράξεων Οργάνων της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης (ΕΠΟΝΑ) Ιστορικό (ίδρυση, επανασύσταση..) Στην πράξη δεν λειτούργησαν ποτέ 1993, ΚΑΤΑΡΓΗΘΗΚΕ ΚΑΤΑΡΓΗΘΗΚΕ ΚΑΤΑΡΓΗΘΗΚΕ 5

6 ΑΔΑ που ρυθμίζουν δικαιώματα Συνήγορος του Πολίτη Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης ΑΔΑ που ρυθμίζουν οικονομική δραστηριότητα και αγορές Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς Επιτροπή Ανταγωνισμού Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων Ανώτατο Συμβούλιο Επιλογής Προσωπικού Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας Επιτροπή για τη διασφάλιση του απορρήτου των επικοινωνιών Ρυθμιστική Αρχή Θαλάσσιων Ενδομεταφορών 6

7 7 Το πρότυπο της αποτελεσματικής Ανεξάρτητης Ρυθμιστικής Αρχής

8 Διοικητικές/Ρυθμιστικές Αρχές Ρυθμιστική Αρχή: Ιδιότυπο Διοικητικό Μόρφωμα αποσυνδεδεμένο από τους πλειοψηφικούς θεσμούς το οποίο δυνάμει συγκεντρώνει αρμοδιότητες: Eκτελεστικές Kανονιστικές Δικαστικές Δύο βασικές κατηγορίες Αρχών: - Ρύθμιση δικαιωμάτων - Ρύθμιση οικονομικής δραστηριότητα 8

9 Σε Αναζήτηση ενός Αποτελεσματικού Ιδεότυπου Ρυθμιστικής Αρχής Νομιμοποίηση μίας Ρυθμιστικής Αρχής προκύπτει: από Ομόφωνη ή Συνταγματική παραδοχή ότι η Στοχοθεσία- Αποστολή της αφορά μία δημόσια πολιτική μη αναδιανεμητικού τύπου με οφέλη για όλους τους πολίτες Π.χ. Προάσπιση Ατομικών Δικαιωμάτων, Προσφορά Δημοσίων Αγαθών 9

10 Κύρια Ποιοτικά Χαρακτηριστικά Αποτελεσματικού Ιδεότυπου Ρυθμιστικής Αρχής Ανεξαρτησία Λογοδοσία Διαφάνεια Διαδικασίες & Εξειδίκευση Εντολής Φήμη 10

11 Χαρακτηριστικά Αποτελεσματικού Ιδεότυπου Ρυθμιστικής Αρχής (1) Ανεξαρτησία Επαρκείς ρυθμιστικές αρμοδιότητες Προσωπική Ανεξαρτησία Λειτουργική Ανεξαρτησία Επαγγελματικό Ασυμβίβαστο Οικονομική Αυτοτέλεια Διοικητική Αυτοτέλεια Θητεία Πέραν Θητείας της Βουλής Διορισμός & Παύση με Αυξημένη Πλειοψηφία στην Βουλή 11

12 Χαρακτηριστικά Αποτελεσματικού Ιδεότυπου Ρυθμιστικής Αρχής (2) Λογοδοσία Συλλογική Δράση Μελών Κώδικας Δεοντολογίας Υπαγωγή σε Δικαστικό Έλεγχο Αιτιολογημένες Αποφάσεις Τακτές Κοινοβουλευτικές Ακροάσεις Ειδικές Κοινοβουλευτικές Επιτροπές Εποπτείας Υποβολή Έκθεσης Πεπραγμένων Στην Βουλή Συνεργασία με Ε.Ε./ΑΔΑ Εξωτερικού Διαφάνεια Δημόσιες Διαβουλεύσεις/Ακροάσεις Πρόσβαση σε Πρακτικά & Αρχεία Δημοσίευση Πράξεων Στο Διαδίκτυο Ενημέρωση από το Διαδίκτυο Δημοσίευση Έκθεσης Πεπραγμένων Δημοσίευση Ετήσιου Σχεδίου Δράσης Έλεγχος Πόθεν Έσχες Μελών Ανεξάρτητος Οικονομικός Έλεγχος 12

13 Χαρακτηριστικά Αποτελεσματικού Ιδεότυπου Ρυθμιστικής Αρχής (3) Λειτουργία & Διαδικασίες Οριοθέτηση/Εξειδίκευση Αποστολής Εξειδίκευση Διαδικασιών Δράσης Επαρκής στελέχωση με προσωπικό υψηλού επιπέδου τεχνογνωσίας. Εσωτερικός Κανονισμός Λειτουργίας Μηχανισμός Φήμης Στελέχωση με προσωπικό και μέλη με καριέρα μπροστά τους Στελέχωση με προσωπικό υψηλής επαγγελματικής αποδοχής. Ειδική μισθολογική κλίμακα υψηλών αποδοχών. Διευκόλυνση Καταγγελιών Δικανικού Τύπου Διαδικασίες κατά την Ρυθμιστική Παραγωγή Ανάλυση Κανονιστικών Επιπτώσεων 13

14 Επιτροπή Ανταγωνισμού 14

15 Επιτροπή Ανταγωνισμού (ΕΑ) Η ΕΑ είναι Εθνική Αρχή η οποία ελέγχει, ρυθμίζει και εποπτεύει την Ελληνική Αγορά με κύριο στόχο την προστασία του ανταγωνισμού και τον έλεγχο των Μονοπωλίων και Ολιγοπωλίων. Περιγράφεται ως Ανεξάρτητη Διοικητική Αρχή αλλά δεν έχει Συνταγματική Κατοχύρωση ως τέτοια. 15

16 Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων 16

17 ΕΕΤΤ: Αποστολή και Στοχοθεσία Η ΕΕΤΤ είναι η Εθνική Ρυθμιστική Αρχή η οποία ελέγχει, ρυθμίζει και εποπτεύει την αγορά ηλεκτρονικών επικοινωνιών και ταχυδρομικών υπηρεσιών. Περιγράφεται ως Ανεξάρτητη Διοικητική Αρχή αλλά δεν έχει Συνταγματική Κατοχύρωση ως τέτοια. 17

18 18 Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας

19 ΡΑΕ: Αποστολή και Στοχοθεσία Η ΡΑΕ είναι Εθνική Ρυθμιστική Αρχή η οποία εποπτεύει την Αγορά Ενέργειας στην Ελλάδα και έχει κυρίως γνωμοδοτικές και εισηγητικές αρμοδιότητες. Περιγράφεται ως Ανεξάρτητη Διοικητική Αρχή αλλά δεν έχει Συνταγματική Κατοχύρωση ως τέτοια. 19

20 Σύγκριση με Ιδεότυπο: Ανεξαρτησία Χαρακτηριστικά Ιδεότυπου Ανεξαρτησία Επαρκείς Ρυθμιστικές Αρμοδιότητες Λειτουργική Ανεξαρτησία Οικονομική Αυτοτέλεια Διοικητική Αυτοτέλεια Επαγγελματικό Ασυμβίβαστο Θητεία Πέραν Θητείας της Βουλής Διορισμός & Παύση με Αυξημένη Πλειοψηφία στην Βουλή ΕΑ Ν.703/77 Νομοθεσία N.2867/00 ΕΕΤΤ Ν.3431/06? Ν.2773/99 Προσωπική Ανεξαρτησία??? ΡΑΕ?

21 Σύγκριση με Ιδεότυπο: Λογοδοσία Χαρακτηριστικά Ιδεότυπου Λογοδοσία Ειδικά Αιτιολογημένες Αποφάσεις Υποβολή Έκθεσης Πεπραγμένων Στην Βουλή Συνεργασία με Ε.Ε./ΑΔΑ Εξωτερικού Τακτές Κοινοβουλευτικές Ακροάσεις Ειδικές Κοινοβουλευτικές Επιτροπές Εποπτείας ΕΑ Ν.703/77? Νομοθεσία N.2867/00 ΕΕΤΤ Ν.3431/06 Ν.2773/99 Συλλογική Δράση Μελών Κώδικας Δεοντολογίας Υπαγωγή σε Δικαστικό Έλεγχο 21 ΡΑΕ?

22 Σύγκριση με Ιδεότυπο: Διαφάνεια Χαρακτηριστικά Ιδεότυπου Νομοθεσία Διαφάνεια Δημόσιες Διαβουλεύσεις/Ακροάσεις Πρόσβαση σε Πρακτικά & Αρχεία Δημοσίευση Πράξεων Στο Διαδίκτυο Ενημέρωση από το Διαδίκτυο Δημοσίευση Έκθεσης Πεπραγμένων Έλεγχος Πόθεν Έσχες Μελών Ανεξάρτητος Οικονομικός Έλεγχος Δημοσίευση Ετήσιου Σχεδίου Δράσης ΕΑ Ν.703/77 N.2867/00 ΕΕΤΤ Ν.3431/06 ΡΑΕ Ν.2773/99?? 22

23 Σύγκριση με Ιδεότυπο: Διαδικασίες Χαρακτηριστικά Ιδεότυπου Λειτουργία & Διαδικασίες Οριοθέτηση/Εξειδίκευση Αποστολής Εξειδίκευση Διαδικασιών Δράσης Επαρκής στελέχωση με προσωπικό υψηλού επιπέδου τεχνογνωσίας. Δικανικού Τύπου Διαδικασίες κατά την Ρυθμιστική Παραγωγή Ανάλυση Κανονιστικών Επιπτώσεων ΕΑ Ν.703/77? Νομοθεσία N.2867/00 ΕΕΤΤ Ν.3431/06?? Διευκόλυνση Καταγγελιών Εσωτερικός Κανονισμός Λειτουργίας?? ΡΑΕ Ν.2773/99??????? 23

24 Σύγκριση με Ιδεότυπο: Φήμη Χαρακτηριστικά Ιδεότυπου Μηχανισμός Φήμης Στελέχωση με προσωπικό με καριέρα μπροστά του ΕΑ Ν.703/77? Καταστατικοί Νόμοι ΕΕΤΤ ΡΑΕ N.2867/00 Ν.3431/06 Ν.2773/99?? Στελέχωση με προσωπικό υψηλής επαγγελματικής/κοινωνικής αποδοχής.??? Ειδική μισθολογική κλίμακα υψηλών αποδοχών.??? 24

25 Συμπεράσματα Ι Έχουν μερικές ρυθμιστικές αρμοδιότητες Αμφιθυμία νομοθέτη στην θεσμική περιχαράκωση της ανεξαρτησίας των αρχών. Η θητεία τους δεν υπερβαίνει θητεία της Βουλής. Είναι υπο-στελεχωμένες σε σχέση με την ανάγκη για εξειδικευμένο προσωπικό 25

26 Συμπεράσματα ΙΙ ΟΙ έλεγχοι στηρίζονται κυρίως σε ενεργοποίηση ύστερα από καταγγελίες και λιγότερο σε ιδίες πρωτοβουλίες των ελεγκτών. Η Βουλή δεν ασκεί συστηματικό Έλεγχο πάνω στις Ανεξάρτητες αρχές. Δεν υπάρχουν Επιτροπές Εποπτείας με εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό 26

27 Υποστηρικτικό Υλικό 27

28 Επιτροπή Ανταγωνισμού 28

29

30 ΕΑ: Ποιοτική και Ποσοτική Εξέλιξη Ανθρώπινου Δυναμικού % ΠΕ+ΕΕΠ% ΤΕ% 80% 60% 68% 76% 76% 83% ΔΕ% YE % 40% 20% 0% 5% 23% 5% 5% 16% 3% 5% 16% 3% 4% 10% 3%

31

32 Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων 32

33 ΕΕΤΤ: Αποστολή και Στοχοθεσία Η ΕΕΤΤ είναι η Εθνική Ρυθμιστική Αρχή η οποία ελέγχει, ρυθμίζει και εποπτεύει την αγορά ηλεκτρονικών επικοινωνιών και ταχυδρομικών υπηρεσιών. Περιγράφεται ως Ανεξάρτητη Διοικητική Αρχή αλλά δεν έχει Συνταγματική Κατοχύρωση ως τέτοια. 33

34 ΕΕΤΤ: Ποιοτική και Ποσοτική Εξέλιξη Ανθρώπινου Δυναμικού Σύνολο Εργαζομένων % 80% 60% 40% 20% 0% 75% 17% 8% 80% 12% 8% 77% 16% 7% % 17% 6% 73% 20% 6% % 26% 8% % 31% 11% ΠΕ +Μεταπτ +PhD ΤΕ ΔΕ ΥΕ [Πηγή ΕΕΤΤ: Έκθεση Πεπραγμένων 2006] 34

35 ΕΕΤΤ: Σύνθεση Ανθρώπινου Δυναμικού

36 Παρουσίαση Έργου ΕΕΤΤ Ι Ρυθμιστικό Έργο Ρυθμιστικό Έργο ΕΕΤΤ -Τηλεπικοινωνίες Ρυθμιστικές Αποφάσεις Κανονισμοί Ν.3431/2006 [Πηγή ΕΕΤΤ: Εκθέσεις Πεπραγμένων ]

37 Παρουσίαση Έργου ΕΕΤΤ ΙΙ Ενημέρωση & Δημόσιες Διαβουλεύσεις Δελτία Τύπου Ανακοινώσεις Δημ.Διαβουλεύσεις α 2004β 2005α 2005β 2006α 2006β 2007α Ν.3431/2006

38 Παρουσίαση Έργου ΕΕΤΤ ΙΙ (Ελεγκτικό Έργο) Πρόστιμα Συστάσεις

39 39 Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας

40 ΡΑΕ: Αποστολή και Στοχοθεσία Η ΡΑΕ είναι Εθνική Ρυθμιστική Αρχή η οποία έχει κυρίως γνωμοδοτικές και εισηγητικές αρμοδιότητες. Περιγράφεται ως Ανεξάρτητη Διοικητική Αρχή αλλά δεν έχει Συνταγματική Κατοχύρωση ως τέτοια. 40

41 ΡΑΕ: Ποιοτική και Ποσοτική Εξέλιξη Ανθρώπινου Δυναμικού Σύνολο Εργαζομένων % 80% 64,8% 63,0% 60,0% Ειδ. Επιστημονικό Νομικό Διοικητικό 60% 40% 7,4% 7,4% 7,3% 20% 27,8% 29,6% 32,7% 0%

42 Παρουσίαση Έργου ΡΑΕ Γνωμοδοτήσεις (Αδειοδοτήσεις από ΥΠΑΝ) Θετικές Γνωμοδοτήσεις Άδειες