Πανεπιστήμιο Πατρών, Βιβλιοθήκη & Κέντρο Πληροφόρησης 30/10/2012

Transcript

1 9.11 Υπηρεσίες Τεκμηρίωσης, Προβολής και Αξιοποίησης της Επιστημονικής Δραστηριότητας και των Ερευνητικών Αποτελεσμάτων των Ελληνικών ΑΕΙ Επισκόπηση υφιστάμενων εφαρμογών CRIS Πανεπιστήμιο Πατρών, Βιβλιοθήκη & Κέντρο Πληροφόρησης 30/10/2012 Έκδοση 1 η Γεωργίου Παναγιώτης Σκουληκάρη Αριάδνη-Ειρήνη

2 Πίνακας Περιεχομένων 1 Εισαγωγη Υπόβραθρο Μοντέλο Δεδομένων CERIF Διερεύνηση υπαρχόντων συστημάτων CRIS FRIS Research Portal Cristin SICRIS Pure Συμπερασματα Επισκόπηση υφιστάμενων εφαρμογών CRIS ΣΕΛΙΔΑ 2

3 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το παρόν κείμενο αναφέρεται στα συστήματα CRIS Current Research Information Systems. Τα συστήματα CRIS είναι Πληροφοριακά Συστήματα Ερευνητικών Δραστηριοτήτων, τα οποία έχουν διαδοθεί, κυρίως τα τελευταία χρόνια, σε πανεπιστήμια και ερευνητικούς φορείς ανά τον κόσμο. Η χρήση των συστημάτων CRIS στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ευρείας κλίμακας, καθώς ήδη αρκετά Πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα της Ευρώπης διαθέτουν τις κατάλληλες υποδομές και έτσι, χρησιμοποιούνται από τις κοινότητές τους. Ένα σύστημα CRIS διαχειρίζεται πεδία ερευνητικής δραστηριότητας, καθ όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής της και μπορεί να χρησιμοποιηθεί είτε σε εθνικό επίπεδο είτε σε επίπεδο οργανισμού. Μπορεί να αξιοποιηθεί είτε ως ένα αυτόνομο σύστημα που παρέχει πλήρη, έγκυρη και έγκαιρη ενημέρωση σε ερευνητικά θέματα, είτε ενσωματωμένο σε κάποιο μεγαλύτερης κλίμακας πληροφοριακό σύστημα. Σε πολλές περιπτώσεις τα συστήματα CRIS συνδυάζονται με τα ηλεκτρονικά αποθετήρια και αξιοποιούνται από τις κεντρικές βιβλιοθήκες μεγάλων πανεπιστημίων. Ο οργανισμός eurocris είναι ο κύριος φορέας που δραστηριοποιείται στον τομέα των CRIS και προδιαγράφει τεχνικά πρότυπα υλοποίησης με σημαντικότερο το μοντέλο δεδομένων CERIF (Common European Research Information Format). Επισκόπηση υφιστάμενων εφαρμογών CRIS ΣΕΛΙΔΑ 3

4 2 ΥΠΟΒΡΑΘΡΟ Στο πλαίσιο της προσπάθειας για ανάπτυξη πλατφόρμας λογισμικού για Πληροφοριακά Συστήματα Ερευνητικών Δραστηριοτήτων (CRIS) από το Πανεπιστήμιο Πατρών, πραγματοποιήθηκε μία έρευνα επισκόπησης των υφιστάμενων εφαρμογών/εγκαταστάσεων CRIS διεθνώς. Βάση και οδηγό στην προσπάθεια αυτή αποτέλεσαν τα παρακάτω: Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ψηφιακή Σύγκλιση», Πρόσκληση 04_2.1, Ιδρυματική πρόταση Πανεπιστημίου Πατρών, Προμελέτη Σκοπιμότητας, Τίτλος Δράσης : Δράση 4: Πληροφοριακό Σύστημα Ερευνητικής Δραστηριότητας, Οργάνωσης και Παρουσίασης των Επιστημονικών Αποτελεσμάτων προς τους Πολίτες. Αναπτύχθηκε από την ομάδα εργασίας Αβούρης Ν., Γεωργίου Π., Δασκάλου Β., Χούσος Ε. Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ψηφιακή Σύγκλιση», Έργο : Προηγμένες, κεντρικές υπηρεσίες ψηφιακών βιβλιοθηκών ανοικτής πρόσβασης ΣΕΑΒ, MIS: , Υποέργο 9: Υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας για βιβλιοθήκες και υπηρεσίες πληροφόρησης, λοιπούς φορείς και τελικούς χρήστες, Δράση 9.11 : Υπηρεσίες Τεκμηρίωσης, Προβολής και Αξιοποίησης της Επιστημονικής Δραστηριότητας και των Ερευνητικών Αποτελεσμάτων των Ελληνικών ΑΕΙ, ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ : Προγραμματισμός ενεργειών για την ανάπτυξη αι λειτουργία ιδρυματικών συστημάτων CRIS. Επισκόπηση υφιστάμενων εφαρμογών CRIS ΣΕΛΙΔΑ 4

5 3 ΜΟΝΤΕΛΟ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ CERIF Στη συνέχεια μελετήθηκε το πρότυπο CERIF που είναι ευρέως γνωστό για τα Πληροφοριακά Συστήματα Ερευνητικής Δραστηριότητας και αντίστοιχο υλικό. Ενδεικτικά αναφέρουμε : «An introduction to CERIF», Rosemary Russell, UKOLN, University of Bath, June 2011 «CERIF- Common European Research Information Format: An introduction», Jan Dvorak Τα συστήματα CRIS βασίζονται στο πρότυπο CERIF, το οποίο είναι ένα ευρωπαϊκό πρότυπο που χρησιμοποιείται για την αναπαράσταση της ερευνητικής δραστηριότητας κυρίως μέσω τριών βασικών οντοτήτων οι οποίες είναι οι εξής : Project (Έργο) Person (Ερευνητής) OrganizationalUnit (Οργανική ομάδα) Εικόνα 1. Οντότητες που απαρτίζουν το μοντέλο δεδομένων CERIF Οι οντότητες αυτές συσχετίζονται άμεσα μεταξύ τους και έχουν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Επίσης, υπάρχουν κι άλλες συσχετιζόμενες οντότητες που χρησιμοποιούνται για να επιτύχουν μια ολοκληρωμένη αναπαράσταση της ερευνητικής δραστηριότητας. Επισκόπηση υφιστάμενων εφαρμογών CRIS ΣΕΛΙΔΑ 5

6 Εικόνα 2. Οντότητες του μοντέλου CERIF και οι διασυνδέσεις μεταξύ τους CERIF Η τρέχουσα έκδοση CERIF 1.5 απαρτίζεται από τα παρακάτω μέρη : CERIF 1.5FDM: Model Introduction and Specification CERIF 1.5 FDM: SQL scripts for most common databases (για τα μέλη μόνο) CERIF 1.5 XML: Data Exchange Format Specification CERIF 1.5 XML examples (για τα μέλη μόνο) CERIF 1.5 XML Schema files CERIF 1.5 Semantics CERIF 1.5 Vocabulary Επισκόπηση υφιστάμενων εφαρμογών CRIS ΣΕΛΙΔΑ 6

7 Τα συστήματα CRIS υλοποιούν το μοντέλο δεδομένων CERIF δημιουργώντας ένα πληροφοριακό σύστημα που παρέχει τα παρακάτω : 1. Καταγραφή της ερευνητικής δραστηριότητας ενός οργανισμού ή ενός συνόλου οργανισμών. 2. Παρουσίαση και αναζήτηση της ερευνητικής δραστηριότητας ενός οργανισμού από τους πολίτες μέσω διεπαφής WWW, δημιουργώντας μία σχετική Δικτυακή Πύλη (Research Portal) 3. Εισαγωγή και διαμόρφωση των στοιχείων της ερευνητικής δραστηριότητας από τους ίδιους τους ερευνητές μέσω προσωποποιημένης διεπαφής WWW 4. Συνεχής ενημέρωση της ερευνητικής δραστηριότητας ενός οργανισμού μέσω της δυναμικής ολοκλήρωσης του CRIS με υπάρχοντα σχετικά πληροφοριακά συστήματα, όπως συστήματα διαχείρισης έργων Επιτροπών Ερευνών, υπηρεσίες καταλόγου, συστήματα διαχείρισης προσωπικού, ακαδημαϊκά αποθετήρια, κλπ. Επομένως, θα πρέπει να υπάρξει η κατάλληλη διασύνδεση του συστήματος CRIS με το σύστημα του ΕΚΛΕ, το Ψηφιακό Αποθετήριο και το LDAP, ώστε να γίνεται η έγκαιρη και έγκυρη εισαγωγή των δεδομένων. 5. Παραγωγή συγκεντρωτικών στατιστικών δεδομένων για την ερευνητική δραστηριότητα του οργανισμού Επισκόπηση υφιστάμενων εφαρμογών CRIS ΣΕΛΙΔΑ 7

8 4 ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΥΠΑΡΧΟΝΤΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ CRIS Η έρευνα που πραγματοποιήθηκε και αφορά τα συστήματα CRIS περιελάμβανε επίσης διερεύνηση συστημάτων CRIS και άλλων παρόμοιων λογισμικών που έχουν αναπτυχθεί από διάφορους πανεπιστημιακούς και ερευνητικούς φορείς ανά τον κόσμο και κυρίως στην Ευρώπη. Έγινε διερεύνηση και αξιολόγηση αυτών ως προς το βαθμό που ικανοποιούν τα κριτήρια τα οποία είχαν τεθεί από το Πανεπιστήμιο Πατρών. Πιο συγκεκριμένα, τα συστήματα CRIS εξετάστηκαν με βάση τα παρακάτω κριτήρια : Ποιοι πανεπιστημιακοί / ερευνητικοί οργανισμοί τα έχουν αναπτύξει και χρησιμοποιούν Τη λειτουργία και δυνατότητες της πλατφόρμας Τους χρήστες που συμμετέχουν και τα δικαιώματά τους Τη γλώσσα προγραμματισμού στην οποία έχουν αναπτυχθεί Αν είναι ελεύθερα λογισμικά και ανοικτού κώδικα Αν υπάρχει η δυνατότητα να διατεθούν στη Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Πατρών και να υπάρξει μία μελλοντική συνεργασία Επίσης, έγινε βιβλιογραφική έρευνα σχετικά με την ανάπτυξη αντίστοιχων πληροφοριακών συστημάτων ερευνητικής δραστηριότητας και τη διαδικασία που ακολουθείται. Στόχος της παρούσας αναφοράς του παραδοτέου έργου, είναι η παρουσίαση κάποιων εκ των συστημάτων που διερευνήθηκαν και τα βασικά χαρακτηριστικά τους. Τα σημαντικότερα από τα συστήματα CRIS και άλλα αντίστοιχα λογισμικά που μελετήθηκαν παρουσιάζονται παρακάτω και είναι τα εξής : FRIS CRIStin SICRIS Atira Pure Επισκόπηση υφιστάμενων εφαρμογών CRIS ΣΕΛΙΔΑ 8

9 4.1 FRIS Research Portal Το FRIS Research Portal (Flemish Research Information Portal) είναι μία πλατφόρμα ερευνητικής δραστηριότητας, ένα σύστημα CRIS το οποίο έχει αναπτυχθεί στην Ολλανδία και το οποίο ενημερώνει το περιεχόμενό του ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Το γραφικό περιβάλλον και η διαδικασία αναζήτησης είναι εύκολα στην εκμάθηση και χρήση από τους χρήστες της πλατφόρμας, καθώς ο χρήστης λαμβάνει το αποτέλεσμα που επιθυμεί γρήγορα, σε λίγα βήματα. Αφού λάβει το αποτέλεσμα της αναζήτησης που επιθυμεί, μπορεί να το συνδυάσει με άλλες πληροφορίες που σχετίζονται με αυτό. Με ένα επιπλέον βήμα μπορεί επίσης να εξάγει το αποτέλεσμα σε RSS, PDF ή XML. Η πλατφόρμα FRIS έχει αναπτυχθεί με βάση το πρότυπο δεδομένων CERIF, ένα ευρωπαϊκό πρότυπο, το οποίο επιτρέπει την ανταλλαγή των δεδομένων σε διεθνές επίπεδο. Περιλαμβάνει τις εξής «καρτέλες», τις οποίες και αλληλοσυσχετίζει : Research Projects Publications Organizations Researchers Επισκόπηση υφιστάμενων εφαρμογών CRIS ΣΕΛΙΔΑ 9

10 Εικόνα 3. Γραφικό περιβάλλον της ερευνητικής πλατφόρμας FRIS Παρακάτω παρουσιάζονται τα βασικά στοιχεία της αναζήτησης και οι επιλογές που έχει ο χρήστης στο αποτέλεσμα δημοσίευση που του επιστρέφει η αναζήτηση. Κατά την αναζήτηση των Projects ο χρήστης έχει τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσει είτε το πεδίο της γενικής αναζήτησης, είτε να περιορίσει την αναζήτηση της πληροφορίας που χρειάζεται, μέσω των πεδίων : «Provider» όπου πληκτρολογεί το πανεπιστήμιο/φορέα που έχει δημοσιεύσει το συγκεκριμένο project «State», όπου επιλέγει αν επιθυμεί η αναζήτηση να επιστρέψει τα πιο πρόσφατα ή όχι ερευνητικά άρθρα. «From Year/To Year», όπου επιλέγει τη χρονική περίοδο στην οποία υλοποιήθηκε το συγκεκριμένο project Επισκόπηση υφιστάμενων εφαρμογών CRIS ΣΕΛΙΔΑ 10

11 Ακόμα, από τα αποτελέσματα (Projects) που λαμβάνει μπορεί εύκολα να μεταβεί στους ερευνητές/συγγραφείς και στον οργανισμό στον οποίο ανήκουν, καθώς τα αντίστοιχα ονόματα αναγράφονται ακριβώς κάτω από το αποτέλεσμα (όπως φαίνεται και στην εικόνα 1). Στην περίπτωση που ένα Project έχει πρόσφατα ολοκληρωθεί και δημοσιευθεί, υπάρχει η ένδειξη «Recently ended» ακριβώς πάνω από τον τίτλο του. Στις περισσότερες δημοσιεύσεις των Projects, εκτός από τον τίτλο, ερευνητές και οργανισμό, αναγράφεται και μία μικρής έκτασης περίληψη του Project. πεδία: Η αναζήτηση των δημοσιεύσεων (Publications) μπορεί να γίνει με βάση τα «Provider» και «From Year/To Year» Από το αποτέλεσμα της δημοσίευσης που εμφανίζεται, μπορεί να πληροφορηθεί για τους ερευνητές και τους οργανισμούς/ερευνητικούς φορείς που εμπλέκονται στη δημοσίευση. Εμφανίζονται οι εξής καρτέλες : «Overview» όπου μπορεί να δει τα βασικά στοιχεία «Collaboration» όπου εμφανίζεται ένα γράφημα στο οποίο φαίνονται οι συνεργασίες για τη συγκεκριμένη δημοσίευση, δηλαδή πιο οργανισμοί και ανεξάρτητοι ερευνητές συμμετέχουν «Map» όπου εμφανίζεται ο χάρτης για την τοποθεσία όπου βρίσκεται ο ερευνητικός φορέας «Researchers» όπου μεταβαίνει στην αντίστοιχη καρτέλα που αναφέραμε στην αρχή, και μπορεί να ενημερωθεί για όλες τις ερευνητικές δραστηριότητες του ερευνητή. «Organizations» όπου μεταβαίνει στην αντίστοιχη καρτέλα που αναφέραμε στην αρχή και μπορεί να ενημερωθεί για όλες τις ερευνητικές δραστηριότητες στις οποίες συμμετέχει ο κάθε οργανισμός από αυτούς που συμμετέχουν στη δημοσίευση. Επισκόπηση υφιστάμενων εφαρμογών CRIS ΣΕΛΙΔΑ 11

12 Εικόνα 4. Διεπαφή όπου εμφανίζονται τα πεδία επιλογές όταν επιλέξουμε μία δημοσίευση Κατά την αναζήτηση με βάση τον οργανισμό (Organisations), ο χρήστης μπορεί να επιλέξει (αντίστοιχα με τις παραπάνω αναζητήσεις με βάση το project και τη δημοσίευση) τα πεδία : «Provider» και «State» Αφού λάβει το αποτέλεσμα της αναζήτησης, εμφανίζονται οι καρτέλες : «Overview» «Collaboration» «Map» «Researchers» «Organizations» Επισκόπηση υφιστάμενων εφαρμογών CRIS ΣΕΛΙΔΑ 12

13 και περιέχουν όσα περιγράφηκαν νωρίτερα με σκοπό να αποκτήσει ο χρήστης μία σφαιρική γνώση για τον οργανισμό/ερευνητικό φορέα του οποίου επιθυμεί να παρακολουθεί την ερευνητική δραστηριότητα. Κατά την αναζήτηση με βάση τον οργανισμό εμφανίζεται η παρακάτω εικόνα : Εικόνα 5. Διεπαφή κατά την αναζήτηση με βάση τον οργανισμό Κατά την αναζήτηση με βάση τους ερευνητές (Researchers) ο χρήστης έχει τη δυνατότητα να περιορίσει την αναζήτηση με βάση τα πεδία : «Provider» και «State» Στη συνέχεια αφού λάβει το αποτέλεσμα της αναζήτησης, εμφανίζονται οι εξής καρτέλες: «Overview» «Collaboration» Επισκόπηση υφιστάμενων εφαρμογών CRIS ΣΕΛΙΔΑ 13

14 «Map» «Organizations» To FRIS Research Portal έχει τη μορφή και προσφέρει τη λειτουργία και δυνατότητες αναζήτησης που θα επιθυμούσαμε να έχει η πλατφόρμα CRIS που θα αναπτυχθεί για το Πανεπιστήμιο Πατρών και κατ επέκταση για τις Βιβλιοθήκες των Ελληνικών Πανεπιστημίων. Το μειονέκτημα είναι πως δε δίνεται η δυνατότητα σύνδεσης στην υπηρεσία μέσω πιστοποιημένων (από τον οργανισμό) προσωπικών στοιχείων (username και password), ώστε να μπορούν οι χρήστες που είναι ερευνητές να συνδεθούν και να αναρτήσουν οι ίδιοι τις νέες δημοσιεύσεις τους, ώστε να υπάρχει ταχύτερη και ευκολότερη ενημέρωση. Αντίστοιχη αναλυτική διερεύνηση έγινε και για τα άλλα συστήματα CRIS και λογισμικά ερευνητικής δραστηριότητας, τα οποία αναφέραμε νωρίτερα. Αφού έγινε αναλυτική παρουσίαση των δυνατοτήτων που προσφέρει ένα σύστημα ερευνητικής δραστηριότητας CRIS, όπως το Flemish Research Information Portal, παρακάτω παρουσιάζονται σύντομα τα άλλα συστήματα που έχουμε αναφέρει και τα βασικά χαρακτηριστικά τους. 4.2 Cristin Αποτελεί το Current Research Information System, Cristin, της Νορβηγίας. Είναι μία πλατφόρμα ερευνητικής δραστηριότητας, ένα χρήσιμο εργαλείο για τους ερευνητές, τους ερευνητικούς φορείς και οργανισμούς στη Νορβηγία. Στόχος του είναι να καταγράφει και να προβάλει την ερευνητική δραστηριότητα, τα δεδομένα που είναι είτε δημοσίευση, είτε projects, είτε όλο το έργο ενός οργανισμού και μίας ομάδας αυτού. Η κυβέρνηση της Νορβηγίας, το Υπουργείο Εκπαίδευσης και Έρευνας υποστηρίζει πως όλο το ερευνητικό έργο είναι σημαντικό να είναι ελεύθερο κα δωρεάν στο κοινό, ώστε να μπορούν όλοι να έχουν πρόσβαση στην έρευνα και στη μόρφωση. Το Cristin είναι ένα σύστημα για νοσοκομεία, ερευνητικούς φορείς, πανεπιστήμια και βιβλιοθήκες. Στην κοινοπραξία του Cristin μπορούν να συμμετέχουν πανεπιστήμια, βιβλιοθήκες πανεπιστημίων, ερευνητικοί φορείς, κεντρικές βιβλιοθήκες, οργανισμοί που ανήκουν Επισκόπηση υφιστάμενων εφαρμογών CRIS ΣΕΛΙΔΑ 14

15 στην κυβέρνηση και οργανισμοί υγείας. Η ομάδα του Cristin, εκ μέρους των συνεργαζόμενων φορέων, συνάπτει συμφωνίες με διάφορους φορείς έρευνας και διάθεσης εκπαιδευτικού υλικού, ώστε να είναι σε θέση να διαθέσει δωρεάν πρόσβαση σε e-journals, ηλεκτρονικές πηγές (βιβλία και περιοδικά), βάσεις δεδομένων, εγκυκλοπαίδειες και λεξικά στους χρήστες. Το σύστημα του Cristin αποτελείται από τα εξής βασικά μέρη : Αποτελέσματα αναζήτησης (Research Results/ NVI) Προφίλ Ερευνητών (Researcher profiles) Κατάλογος εργασιών (Projects) Ομάδες Έρευνας (Research Units) Εικόνα 6. Αρχική σελίδα του λογισμικού CRIStin Επισκόπηση υφιστάμενων εφαρμογών CRIS ΣΕΛΙΔΑ 15

16 Εικόνα 7. Παρουσίαση του συστήματος CRIS, Cristin Εικόνα 8. Αναζήτηση στο πεδίο «Research results»/ NVI Όπως φαίνεται στην εικόνα 6, η αναζήτηση στο πεδίο «Research results», πραγματοποιείται συμπληρώνοντας τα πεδία : «Τίτλος», «Surname» και «First Name» του ερευνητή, «From Year/To Year» για τη χρονική περίοδο. Επίσης υπάρχει η δυνατότητα προηγμένης αναζήτησης που περιλαμβάνει όλα τα πεδία που φαίνονται στην εικόνα 7. NVI The Norwegian Science Index (Περιεχόμενο ερευνητικής δραστηριότητας της Νορβηγίας) Επισκόπηση υφιστάμενων εφαρμογών CRIS ΣΕΛΙΔΑ 16

17 Εικόνα 9. Προηγμένη αναζήτηση με βάση «Research results» Το αποτέλεσμα της αναζήτησης, επιστρέφει τα βασικά στοιχεία όπως κατηγορία, συγγραφέας οργανισμός - τομέας - ομάδα, τίτλος, γλώσσα, έτος δημοσίευσης, σελίδες, κατάσταση (status) και από ποιό οργανισμό έγινε η εγγραφή στα δεδομένα. Επισκόπηση υφιστάμενων εφαρμογών CRIS ΣΕΛΙΔΑ 17

18 Εικόνα 10. Παράδειγμα αποτελεσμάτων αναζήτησης μίας δημοσίευσης Αναζήτηση ερευνητή σύμφωνα με τα πεδία : Ομάδα οργανισμός Όνομα ερευνητή Φύλλο Άνθρωποι που σχετίζονται με το θέμα Εξαγωγή σε XML μορφή Αποτελέσματα της αναζήτησης είναι τα projects και δημοσιεύσεις που έχει κάνει ο ερευνητής και η αντίστοιχη χρονολογία. Στη συνέχεια υπάρχει συσχέτιση με το πρώτο πεδίο «Research results». Επισκόπηση υφιστάμενων εφαρμογών CRIS ΣΕΛΙΔΑ 18

19 Η αναζήτηση project γίνεται πολύ απλά με βάση τον τίτλο του έργου. Η αντίστοιχη προηγμένη αναζήτηση περιλαμβάνει πεδία : ομάδα, χρονική περίοδος υλοποίησης του έργου, θέμα, ερευνητές και επιλογή για εξαγωγή σε μορφή XML. Η αναζήτηση με βάση την επιλογή «Research Units» δίνει τις εξής επιμέρους επιλογές αναζήτησης : Research groups Organizational units Research centres Σε κάθε μία από τις παραπάνω αναζητήσεις πρέπει να συμπληρωθούν τα πεδία: ομάδα, τίτλος, θέμα, ερευνητές και η τυχόν επιθυμία για εξαγωγή αποτελεσμάτων σε μορφή XML. Εικόνα 11. Πεδία αναζήτησης με βάση την ομάδα ανάπτυξης της έρευνας Επιπλέον, στο σύστημα Cristin υπάρχει η δυνατότητα σύνδεσης μέσω στοιχείων πρόσβασης ώστε να έχει κάποιος πρόσβαση στα περιεχόμενα των projects και δημοσιεύσεων. Επισκόπηση υφιστάμενων εφαρμογών CRIS ΣΕΛΙΔΑ 19

20 Τέλος, πραγματοποιήθηκε επικοινωνία μέσω με την ομάδα υποστήριξης του Cristin σχετικά με τη γλώσσα προγραμματισμού στην οποία είναι γραμμένο και τη δυνατότητα διάθεσης του λογισμικού ως opensource (ανοικτού κώδικα και δωρεάν). Η απάντηση από τον υπεύθυνο είναι πως δυστυχώς δεν είναι διαθέσιμο, ως λογισμικό ανοικτού κώδικα, προς το παρόν. Έχει προγραμματιστεί σε WebObjects που είναι μία παλιά τεχνολογία, δεν χρησιμοποιείται πλέον πολύ, και γι αυτό το λόγο το τωρινό διάστημα γίνεται προσπάθεια προγραμματισμού του συστήματος σε JBoss Seam. Η διαδικασία υπολογίζουν ότι θα διαρκέσει 2-3 χρόνια, έως τότε δεν μπορεί να είναι διαθέσιμο το λογισμικό ως opensource. 4.3 SICRIS SICRIS Slovenian Current Research Information System Το SICRIS είναι το εθνικό σύστημα CRIS που διαθέτει η Σλοβενία. Χρησιμοποιείται από όλους τους ερευνητικούς οργανισμούς, από το Υπουργείο της Επιστήμης (Ministry of Science) και από το Slovenian Research Agency. Είναι το σύστημα ερευνητικής δραστηριότητας (CRIS) της Σλοβενίας και προσφέρει τη δυνατότητα αναζήτησης με βάση τα παρακάτω : Ερευνητές (Researchers) Οργανισμοί (Organisations) Ομάδες (Units) Έργα εργασίες (Projects) Προγράμματα (Programmes) Επισκόπηση υφιστάμενων εφαρμογών CRIS ΣΕΛΙΔΑ 20

21 Εικόνα 12. Παρουσίαση του συστήματος SICRIS, CRIS της Σλοβενίας Αναζήτηση project πληκτρολογώντας «Search term». Η αναζήτηση μπορεί να γίνει με βάση τα εξής : Project title, head, keywords, SRA code και επίσης με βάση το αν επιθυμούμε την επιστροφή όλων των αποτελεσμάτων ανεξάρτητα χρονολογίας ή μόνο των πρόσφατα δημοσιευμένων. Επισκόπηση υφιστάμενων εφαρμογών CRIS ΣΕΛΙΔΑ 21

22 Εικόνα 13. Παράδειγμα αναζήτησης project στο σύστημα SI CRIS Στα αποτελέσματα της αναζήτησης με βάση π.χ. τον τίτλο, περιλαμβάνονται όλα τα σχετικά με το θέμα projects, τα οποία εμφανίζονται σε μορφή λίστας. Για το κάθε project εμφανίζεται ο κωδικός του project, ο τίτλος και η χρονική περίοδος στην οποία υλοποιήθηκε. Αφού επιλεγεί το project που ενδιαφέρει το χρήστη από τη λίστα, εμφανίζονται τα βασικά στοιχεία που αφορούν το project τα οποία είναι τα εξής : «Τίτλος» «Υπεύθυνος» «Χρονική περίοδος» «Ομάδα εργασίας» «ACTIVITY» που περιλαμβάνει τα πεδία «SRA classification», «CERIF classification», «Keywords» «Research organizations», όπου περιλαμβάνονται οι οργανισμοί που συμμετέχουν στο project «Proj. groups», όπου περιλαμβάνονται οι ομάδες εργασίας από τον κάθε οργανισμό, και ποιοι ερευνητές συμμετέχουν σε κάθε ομάδα Επισκόπηση υφιστάμενων εφαρμογών CRIS ΣΕΛΙΔΑ 22

23 «Equipment» Εικόνα 14. Παράδειγμα παρουσίασης αποτελεσμάτων για project, μέσω του SI CRIS Για κάθε οργανισμό υπάρχει ο αντίστοιχος σύνδεσμος που περιλαμβάνει όλες τις πληροφορίες για τον οργανισμό, οι οποίες είναι : Βασικές πληροφορίες οργανισμού όπως: διεύθυνση, τηλέφωνο, ηλεκτρονική διεύθυνση, επικοινωνίας, αριθμό εργαζομένων Ερευνητική δραστηριότητα o SRA classification o CERIF classification o NACE classification o CORDIS classification Ερευνητικές ομάδες o Τίτλος ομάδας και μέλη o Επικεφαλής ομάδας Επισκόπηση υφιστάμενων εφαρμογών CRIS ΣΕΛΙΔΑ 23

24 Για κάθε ερευνητή, είτε είναι μέλος της ομάδας, είτε είναι ο υπεύθυνος της ομάδας, υπάρχει ο αντίστοιχος σύνδεσμος όπου εμφανίζονται όλα τα στοιχεία για τον ερευνητή. Πιο συγκεκριμένα εμφανίζονται τα στοιχεία εκπαίδευσης, τηλέφωνο και επικοινωνίας, προγράμματα και projects στα οποία έχει συμμετάσχει (και ο αντίστοιχος σύνδεσμος για κάθε ένα από αυτά) και γνώσεις ξένων γλωσσών. Δηλαδή, υπάρχει και σε αυτό το επίπεδο η διασύνδεση του ερευνητή με τα projects και προγράμματα στα οποία έχει συμμετάσχει. Ο χρήστης μπορεί να μεταβεί εύκολα στο αντίστοιχο πεδίο και να πληροφορηθεί για κάθε ένα από αυτά, όπως και να διαβάσει τη διαθέσιμη περίληψη. Αντίστοιχα, για κάθε ερευνητική ομάδα υπάρχει η διασύνδεση με τα project που έχει υλοποιήσει και με τον κάθε ερευνητή που την απαρτίζει. Όμοια με τα παραπάνω είναι και η αναζήτηση σύμφωνα με τα υπόλοιπα πεδία, όπως φαίνεται συγκεντρωτικά παρακάτω. Αντίστοιχα είναι και τα στοιχεία που εμφανίζονται ως αποτελέσματα και οι διασυνδέσεις μεταξύ τους. Το σύστημα SICRIS χωρίζεται σε 4 ενότητες με βάση τις οποίες γίνεται η αναζήτηση. RESEARCHERS last name, first name keywords SRA code RESEARCH ORGANISATIONS name of organisation city head of organisation SRA code RESEARCH GROUPS name of group head of group keywords Επισκόπηση υφιστάμενων εφαρμογών CRIS ΣΕΛΙΔΑ 24

25 SRA code (org. code-grp. code) PROGRAMMES programme title head of programme keywords Τέλος, πραγματοποιήθηκε επικοινωνία μέσω με την ομάδα υποστήριξης του SICRIS σχετικά με τη γλώσσα προγραμματισμού στην οποία είναι γραμμένο και τη δυνατότητα διάθεσης του λογισμικού ως opensource (ανοικτού κώδικα και δωρεάν). Η απάντηση από τον υπεύθυνο είναι πως δυστυχώς δεν είναι διαθέσιμο, ως λογισμικό ανοικτού κώδικα προς το παρόν, όμως θα μπορούσε να γίνει μία πιλοτική εφαρμογή της web cloud application στην έκδοση που χρησιμοποιεί ως γλώσσα τα Αγγλικά. Από την επικοινωνία που είχαμε, μας ενημέρωσαν ότι έχουν στενή συνεργασία με το εθνικό σύστημα βιβλιοθήκης COBISS (Co-operative Online Bibliographic System and Services), το οποίο διαθέτει μεταξύ άλλων και όλο το υλικό βιβλιογραφία όλων των ερευνητών. Επίσης, παρέχει τη βάση για την αυτόματη σύνδεση μεταξύ των ανεξάρτητων ερευνητών και των ερευνητικών τους αποτελεσμάτων. 4.4 Pure Το λογισμικό Pure είναι ένα ευέλικτο σύστημα CRIS (Current Research Information System) το οποίο είναι βασισμένο στο μοντέλο δεδομένων CERIF. Έχει τη δυνατότητα και την κατάλληλη υποδομή ώστε να μπορεί να καλύπτει μεγάλες εφαρμογές, projects, αποτελέσματα έρευνας, ερευνητές, ομάδες εργασίας οργανισμών και εξωτερικές συνεργασίες. Αποτελεί προϊόν της εταιρείας Atira και οι ιδιοκτήτες του λογισμικού έχουν μεγάλη ευελιξία στη διαχείρισή του μέσω πολλών δεικτών, ταμπλό της πλατφόρμας και εργαλεία συνολικής διαχείρισης και εποπτείας. Γι αυτό το λόγο το σύστημα CRIS, Pure είναι χρήσιμο σε ερευνητικούς φορείς και ερευνητές. Επισκόπηση υφιστάμενων εφαρμογών CRIS ΣΕΛΙΔΑ 25

26 Στην παρακάτω εικόνα φαίνεται το προφίλ ενός ερευνητή μέσω του Pure. Εμφανίζονται τα Projects, δραστηριότητες, αποτελέσματα έρευνας, εφαρμογές και το προφίλ του ερευνητή. Επίσης, φαίνεται ότι είναι ήδη συνδεδεμένος στο σύστημα και μπορεί να προσθέσει μία νέα δημοσίευσή του. Εικόνα 15. Παρουσίαση του Pure όταν είναι συνδεδεμένος κάποιος ερευνητής Το λογισμικό Pure χρησιμοποιείται από πολλά πανεπιστήμια, ερευνητικούς φορείς, βιβλιοθήκες, νοσοκομεία και από βιομηχανία φαρμάκων. Παρακάτω παρουσιάζεται η σχετική λίστα. Συνδυάζει την αναζήτηση ανά Project, δημοσίευση, οργανισμό, ομάδα εργασίας, ερευνητή και άλλα στοιχεία για το κάθε ένα, όπως για παράδειγμα το προφίλ του κάθε ερευνητή με τα βασικά του στοιχεία. Αυτό το σύστημα CRIS επιτρέπει τη σύνδεση των χρηστών στην πλατφόρμα μέσω των στοιχείων πρόσβασής τους και επίσης της απόδοση ρόλων και των αντίστοιχων δικαιωμάτων στους χρήστες. Επισκόπηση υφιστάμενων εφαρμογών CRIS ΣΕΛΙΔΑ 26

27 Εικόνα 16. Πλατφόρμα Pure όταν είναι συνδεδεμένος ο διαχειριστής Η διασύνδεση με τα συστήματα των βιβλιοθηκών γίνεται με τη βοήθεια του πρωτοκόλλου Ζ39.50, το οποίο δίνει τη δυνατότητα στους χρήστες των συστημάτων της βιβλιοθήκης να ψάχνουν απευθείας στο σύστημα Pure (μέσω των συστημάτων της βιβλιοθήκης). Ακολουθεί η λίστα των πανεπιστημίων και των ερευνητικών φορέων που χρησιμοποιούν το λογισμικό Pure, η οποία είναι δημοσιευμένη στην επίσημη ιστοσελίδα της εταιρείας Atira. ( Επισκόπηση υφιστάμενων εφαρμογών CRIS ΣΕΛΙΔΑ 27

28 Επισκόπηση υφιστάμενων εφαρμογών CRIS ΣΕΛΙΔΑ 28

29 Εικόνα 17. Λίστα πανεπιστημίων που χρησιμοποιούν το λογισμικό Pure Επισκόπηση υφιστάμενων εφαρμογών CRIS ΣΕΛΙΔΑ 29

30 Εικόνα 18. Λίστα ερευνητικών φορέων που χρησιμοποιούν το λογισμικό Pure Τέλος, πραγματοποιήθηκε επικοινωνία μέσω με την εταιρεία Atira και πιο συγκεκριμένα με την ομάδα υποστήριξης του Pure σχετικά με τη γλώσσα προγραμματισμού στην οποία είναι γραμμένο και τη δυνατότητα διάθεσης του λογισμικού, σε περίπτωση που χρειαστεί, στο Πανεπιστήμιο Πατρών. Η απάντηση από τον υπεύθυνο είναι πως το λογισμικό είναι πλήρως υλοποιημένο στη γλώσσα προγραμματισμού Java. Δεν είναι λογισμικό ανοικτού κώδικα, καθώς είναι εμπορεύσιμο. Επισκόπηση υφιστάμενων εφαρμογών CRIS ΣΕΛΙΔΑ 30

31 Η τιμή για την απόκτηση του λογισμικού, εξαρτάται από τον αριθμό των χρηστών - ερευνητών στο σύστημα. Η απόκτησή του απαιτεί την πληρωμή της άδειας χρήσης του λογισμικού μόνο μία φορά στην αρχή και όχι κάθε χρόνο. Επιπλέον, η συντήρηση του λογισμικού από την εταιρεία κοστολογείται με 15% κάθε χρόνο. Για την εγκατάσταση του λογισμικού, τη διασύνδεσή του με τα ήδη υπάρχοντα συστήματα και την εισαγωγή των δεδομένων, απαιτούνται επιπλέον χρήματα, όπου το ποσό προκύπτει αναλογικά με την έκταση της δουλειάς που πρέπει να υλοποιηθεί. Επισκόπηση υφιστάμενων εφαρμογών CRIS ΣΕΛΙΔΑ 31

32 5 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Από την έρευνα που πραγματοποιήθηκε σχετικά με τα ήδη υπάρχοντα Συστήματα Ερευνητικής Δραστηριότητας Current Research Information Systems (CRIS) στην Ευρώπη, διαπιστώθηκε πως χρησιμοποιούνται από πανεπιστήμια και ερευνητικούς φορείς σε αρκετές χώρες. Χρησιμοποιούνται κυρίως στην Ολλανδία, Νορβηγία, Σλοβενία, Σουηδία, Αγγλία, Δανία αλλά και σε άλλες χώρες. Επίσης, διαπιστώθηκε πως έχουν ευρεία χρήση και στις περισσότερες περιπτώσεις συνδυάζονται με τα συστήματα της βιβλιοθήκης του κάθε πανεπιστημίου. Ωστόσο, διαπιστώθηκε πως δεν υπάρχουν πληροφοριακά συστήματα CRIS τα οποία να είναι διαθέσιμα δωρεάν και ως λογισμικά ανοικτού κώδικα. Τα πανεπιστήμια τα οποία διατηρούν σύστημα ερευνητικής δραστηριότητας (CRIS) είτε έχουν προμηθεύτεί το αντίστοιχο λογισμικό από κάποια εταιρεία παροχής ολοκληρωμένων λύσεων λογισμικού, η οποία έχει αναλάβει την ανάπτυξη και στη συνέχεια εγκατάσταση του λογισμικού, διασύνδεσή του με τα υπάρχοντα συστήματα του πανεπιστημίου και εισαγωγή των δεδομένων από τα υπάρχοντα συστήματα της βιβλιοθήκης κ.α., όπως η εταιρεία Atira με το λογισμικό Pure που αναφέραμε νωρίτερα, είτε έχουν αναπτύξει το αντίστοιχο λογισμικό εντός πανεπιστημίου και δεν το διαθέτουν ως λογισμικό ανοικτού κώδικα, καθώς έχει σχεδιαστεί για χρήση μόνο εντός του εκάστοτε πανεπιστημίου / ερευνητικού φορέα. Επομένως, δε βρέθηκε κάποιο λογισμικό opensource που να διατίθεται δωρεάν, όμως μελετήθηκαν τα συστήματα CRIS που υπάρχουν σε άλλες χώρες, οι δυνατότητες που προσφέρουν, ο τρόπος αναπαράστασης των δεδομένων και αλληλοσυσχέτισής τους, ώστε να αναπτύξουμε μία πιο ολοκληρωμένη «εικόνα» για τα συστήματα CRIS και τη χρήση τους. Επισκόπηση υφιστάμενων εφαρμογών CRIS ΣΕΛΙΔΑ 32