ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΠΡΟΣΘΕΤΩΝ ΚΑΙ ΓΛΥΚΑΝΤΙΚΩΝ ΥΛΩΝ. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ Εισαγωγή Υδατάνθρακες -Γλυκαντικές ύλες. 1 ο 2-3οΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ.
|
|
- Αντώνιος Καραμανλής
- 8 χρόνια πριν
- Προβολές:
Transcript
1 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΠΡΟΣΘΕΤΩΝ ΚΑΙ ΓΛΥΚΑΝΤΙΚΩΝ ΥΛΩΝ 1 ο 2-3οΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ Εισαγωγή Υδατάνθρακες -Γλυκαντικές ύλες Εισηγητής: Πρόδρομος Σκενδερίδης MSc.
2 Υδατάνθρακες Οι υδατάνθρακες αποτελούν μια μεγάλη ομάδα ενώσεων (σάκχαρα, άμυλο,μ κυτταρίνη, πεντοζάνες, πηκτινικές ουσίες) οι οποίες απαντούν κατά κύριο λόγο στα φυτά, στα οποία σχηματίζονται με την φωτοσύνθεση από το CO2 και το H2O κατά την αντίδραση : 6CO2+6H2O + Eηλιακή C6H12O6 + 6O2 E=677 Kcal ένζυμα 2
3 Υδατάνθρακες Τα φυτά μπορούν να συνθέσουν ποικιλία υδατανθράκων, π.χ. γλυκόζη, σακχαρόζη και πολυσακχαρίτες, π.χ. άμυλο, κυτταρίνη κ.ά. Από υδατάνθρακες αποτελείται πάνω από το 90% της ξηρής σύστασης των φυτών. Συνεπώς υπάρχουν σε αφθονία, είναι φτηνοί και ευρέως διαθέσιμοι. Στα τρόφιμα ευρίσκονται είτε ως φυσικά συστατικά τους, είτεωςπρόσθετασυστατικάτους. 3
4 Η παραγωγή
5 Σακχάρα Η ονομασία σάκχαρα χρησιμοποιείται για τα απλά μέλη της σειράς των ενώσεων αυτών τα οποία είναι συνήθως ευδιάλυτα στο νερό. Τα σάκχαρα παρουσιάζουν διαφορετικές ιδιότητες από τα ανώτερα μέλη της σειράς, έτσι οι πολύπλοκοι υδατάνθρακες είναι σχετικά αδιάλυτοι στο νερό. Οι υδατάνθρακες διασπώνται προς σάκχαρα με υδρόλυσή τους με οξέα ή ένζυμα.
6 Λειτουργίες Υδατανθράκων 6
7 Δομή των σακχάρων Τα απλούστερα σάκχαρα είναι οι τριόζες και είναι η γλυκεριναλδεΰδη από τις αλδόζες και η διϋδροξυακετόνη από τις κετόζες. Τα σάκχαρα που απαντούν στη φύση είναι οπτικώς ενεργά σώματα Η ύπαρξη στα μόρια των υδατανθράκων ασύμμετρων ατόμων άνθρακα έχει ως συνέπεια την εμφάνιση στερεοϊσομερών μορφών και την στροφική ικανότητα του επιπέδου του πολωμένου φωτός. Μία ένωση η οποία είναι δεξιόστροφη αναφέρεται με το σύμβολο(+) ή (d), ενώ μία ένωση η οποία είναι αριστερόστροφη αναφέρεται με το σύμβολο (-) ή (l).
8 Αλδόζες κατά Fisher Δομή των σακχάρων
9 Kετόζες κατά Fisher Δομή των σακχάρων Οι D-κετόζες με τρία, τέσσερα, πέντε και εξι άτομα άνθρακα. Οι κετονικές ομάδες παρουσιάζονται με μπλε ενώ το ασύμετρο άτομο άνθρακα με κόκκινο.
10 1. Μέγεθος της βασικής ανθρακικής αλυσίδας Κατάταξη υδατανθράκων 2. Θέση του C=O τριόζη τετρόζη πεντόζη εξόζη Αλδόζη Κετόζη 3. Αριθμός μονάδων σακχάρου Απλοί και σύνθετοι Μονοσακχαρίτες: μια μονάδα σακχάρου Δισακχαρίτες: δυο μονάδες σακχάρου Ολιγοσακχαρίτες: 2-10 μονάδες σακχάρου Πολυσακχαρίτες: >10 μονάδες σακχάρου 4. Στερεοχημεία Εναντιομέρεια:D- και L- Κυκλοποίηση: κυκλικοί και άκυκλοι Ανωμέρεια: α- και β- 5. Δραστικότητα Αναγωγικά:Οξειδώνονται από τα αντιδραστήρια Felling, Benedict & Tollen s Μη Αναγωγικά:Δεν οξειδώνονται από τα αντιδραστήρια Felling, Benedict & Tollen s
11 Ερωτήσεις 1. Ποια είναι η δομική διαφορά μεταξύ μιας αλδόζης και μιας κετόζης; 2. Εξηγήστε τη διαφορά μεταξύ: α. Μιας κετοεξόζης και μιας αλδοεξόζης β. Μιας τριόζης και μιας πεντόζης 3. Ποια από τα παρακάτω μόρια είναι αλδόζες και ποια κετόζες; 11
12 Εμφανίζετε λόγω των ασύμμετρων ατόμων άνθρακα (ή χειρομορφικά άτομα C) σε ενώσεις με: ίδιο μοριακό τύπο ίδιους δεσμούς αλλά με Στεραιοισομέρεια διαφορετική διάταξη ατόμων στο χώρο Τύποι στεραιοισομερών: D- και L- ισομέρεια (εναντιομέρεια) Επιμέρεια Ανωμέρεια Οπτική ισομέρεια
13 Εναντιομέρειαή D- και L- ισομέρεια Στερεοϊσομερή έχουν σχέση ειδώλου-αντικειμένου και δεν μπορούν να επικαθήσουν το ένα πάνω στο άλλο. Εναντιομερή ή χειρομορφικά μόρια.
14 Εναντιομέρειαή D- και L- ισομέρεια H γλυκεριναλδεΰδη η οποία λαμβάνεται ως ουσία αναφοράς έχει ένα ασύμμετρο άτομο άνθρακα, το C2, και κατά συνέπεια έχει δύο ισομερή που αναγράφονται με τα σύμβολα D και L. Τα ισομερή αυτά ονομάζονται εναντιοΐσομερή έναντιομερή ή οπτικοί αντίποδες και το φαινόμενο εναντιοΐσομέρεια ή εναντιομέρεια. L-γλυκεριναλδεύδη D-γλυκεριναλδεύδη
15 Προβολή κατά Fisher δεξιόστροφο αριστερόστροφο
16 Προβολή κατά Fisher
17 Γλυκόζη (αλδοεξόζη, C 6 H 12 O 6 )
18 Ερωτήσεις
19 Eπιμέρεια
20 Eπιμέρεια
21 Κυκλικές μορφές μονοσακχαριτών
22 Κυκλικές μορφές μονοσακχαριτών.γλυκόζη
23 Κυκλικές μορφές μονοσακχαριτών.φρουκτόζη
24 Ανωμέρεια
25 Eνολοποίηση/Ταυτομέρεια
26 Μονοζαχαρίτες MONOZAXAΡΙΤΕΣ AΛΔΟΖΕΣ KEΤΟΖΕΣ Τριόζες(C 3 H 6 O 3 ) Γλυκερόζη (Γλυκεριναλδεύδη) Δι-υδροξυ-ακετόνη Τετρόζες (C 4 H 8 O 4 ) Ερυθρόζη,Θρεόζη Ερυθρουλόζη Πεντόζες(C 5 H 10 O 5 ) Εξόζες(C 6 H 12 O 6 ) Ριβόζη, Αραβινόζη, Ξυλόζη Γλυκόζη, Γαλακτόζη. Μαννόζη Ριβουλόζη, Ξυλουλόζη Φρουκτόζη Επτόζες (C 7 H 14 O 7 ) Σεντο-επτουλόζη.
27 Διζαχαρίτες 27
28 Ανάγοντες Διζαχαρίτες Μαλτόζη Ισομαλτόζη Μη Ανάγοντες Διζαχαρίτες Σύνθεση 2 μόρια γλυκόζης με α(1 4) γλυκοζιτικό δεσµό 2 μόρια γλυκόζης με α(1 6) γλυκοζιτικό δεσµό Πηγή Ενζυμική υδρόλυση αμύλου (αμυλάση) Βλαστικά μέρη σιτηρών και βύνης Ενζυμική υδρόλυση αμύλου (στο σημείο διακλαδοσης της αμυλοπηκτίνης) Λακτόζη Γαλακτόζη + Γλυκόζη Είναι το μοναδικό σάκχαρο του με β(1 4) γαλακτοζιτικός δεσµός γάλακτος των θηλαστικών. Βιομηχανικά παρασκευάζεται από τον ορό της τυροκομίας δηλ. το τυρογάλα, που παραμένει μετά την πήξη του γάλακτος. Κελλοβιόζη Σουκρόζη ή Ζαχαρόζη 2 μόρια γλυκόζης με β(1 4) γλυκοζιτικός δεσµός Γλυκόζη + Φρουκτόζη με α(1 2) γλυκοζιτικός δεσµός ή β(2 1) φρουκτοζιτικός δεσµός Παρασκευάζεται με κατεργασία της κυτταρίνης. Υδρολύεται ενζυματικά με το ένζυμο εμουλσίνη. Σακχαροκάλαµο, τεύτλα, φρούτα, λαχανικά, µέλι
29 Πολυζαχαρίτες 1.Άμυλο 2.Γλυκογόνο 3.Κυτταρίνη 29
30 Μορφή των κυριοτέρων πολυζαχαριτών 30
31 Αμυλο
32 Αμυλόζη vs Aμυλοπηκτίνη
33 Γλυκογόνο
34 Κυτταρίνη
35 Τεστ ανίχνευσης Σακχάρων Σχηματισμός Φουρφουράλης
36 Τεστ Molish ανίχνευσης Υδατανθράκων Aντιδραστηριο Molish είναι διάλυμα 15% α-ναφθόλης με αλκοόλη ή 5% θυμόλης με αλκοόλη Molischs Test - Qualitative Test in Carbohydrates.mp4
37 Τεστ ανίχνευσης αναγόντων Σακχάρων
38 Τεστ Φελιγγειου υγρού ή Benedict ή Τοllens για την ανίχνευση αναγόντων ζαχάρων Aντιδραστήριο Fehling αντί του αντιδραστηρίου Fehling μπορεί να χρησιμοποιηθεί το αντιδραστήριο Benedict,που είναι παρόμοιο αλλά περιέχει κιτρικά αντί για τρυγικά ιόντα.
39 Τεστ Φελιγγειου υγρού ή Benedict για την ανίχνευση αναγόντων ζαχάρων Fehlings test.mp4
40 Τεστ Τοllens για την ανίχνευση αναγόντων ζαχάρων Using Tollens Reagent to Test for Aldehydes (Silver Mirror Test).mp4
41 Τεστ Barfoed για τη διάκριση αναγόντων ζαχάρων σε μονοζαχαρίτες και διζαχαρίτες Χρησιμοποιείτε συνήθως για να διαπιστωθεί η παρουσία ή μη της λακτόζης και κατ επέκταση γαλακτοκομικώνπροιόντωνσεέναδείγμα. To αντιδραστήριο Barfoed παρασκευάζεται διαλύοντας 13,3g ουδέτερου κρυσταλικού οξικού χαλκού σε 200ml νερό και με την προσθηκη 1ml οξικού οξέος.αφήνουμε σε ηρεμία και χρησιμοποιούμε τη διαυγασμένηστοιβάδα. Barfoeds Test - Qualitative Test in Carbohydrates.mp4
42 Τεστ Ρεσορκίνης/ Seliwanof για τη διάκριση κετοζών από αλδόζες Το τεστ βασίζεται στην ιδιότητα που έχουν οι κετόζες να παράγουν ένα κόκκινο χρώμα με την παρουσία ρεζορκινόληςκαιυδροχλωρικούοξέος. Συνήθως χρησιμοποιείτε για την ανίχνευση της φρουκτόζης από άλλους μονοζαχαρίτες. Το αντιδραστήριο Seliwanoff παρασκευάζεται διαλύοντας 1 γρ σε 330mL πυκνό HCl και συμπληρώνοντας με νερό έως το 1Lt (approx. 4MHCl final). To διάλυμα αυτό μπορεί να μείνει σταθερό πάνω απόέναχρόνο Seliwanoffs Test - Qualitative Test for Carbohydrates.mp4
43 43
44 44
45 Γευστικοί θηλές και κάλυκες ΓΕΥΣΤΙΚΕΣ ΘΗΛΕΣ = όλες πλην των τριχοειδών έχουν γευστικούς κάλυκες ΓΕΥΣΤΙΚΟΙ ΚΑΛΥΚΕΣ= έχουν στην κορυφή τον γευστικό πόρο ΠΕΡΙΧΑΡΑΚΩΜΕΝΕΣ, ΦΥΛΟΕΙΔΕΙΣ ΚΑΙ ΜΥΚΗΤΟΕΙΔΕΙΣ ΘΗΛΕΣ 45
46 Γευστικοί κάλυκες και γευστικά κύτταρα 46
47 Πολλές γεύσεις στον ίδιο κάλυκα 47
48 Η μετάδοση της γεύσης του «γλυκού» 48
49 Η έννοια της «σχετικής γλυκύτητας» Προκειμένου μια ουσία να έχει γλυκιά γεύση, πρέπει να είναι υδατοδιαλυτή και η συγκέντρωσή της να υπερβαίνει ένα ελάχιστο όριο αντίληψης της γεύσης. Για να καθοριστεί η ένταση της γλυκύτητας που προκαλεί κάθε γλυκαντικό, λοιπόν, υπολογίζουμε τη "σχετική γλυκύτητά" του. Η σχετική γλυκύτητα είναι ένα μέτρο του πόσο γλυκιά είναι μια συγκεκριμένη ουσία σε σχέση με την ζάχαρη. Για τον προσδιορισμό της τιμής της συγκρίνονται διαφορετικές συγκεντρώσεις ενός γλυκαντικού με ένα διάλυμα αναφοράς που αποτελείται από ζάχαρη (συνήθως 5-10%). 49
50 Η έννοια της «σχετικής γλυκύτητας» Τri-substituted guanidine sweetener = (TGS) 50
51 H ένταση με την οποία γίνεται αντιληπτή η γλυκύτητα επηρεάζεται από: Ηλικία. Η ελάχιστη συγκέντρωση της σακχαρόζης που μπορούν να ανιχνευθεί είναι, κατά μέσο όρο 0,68% για τα παιδιά, 0,41% για τους νέους ενήλικες και 1,23% για τα ηλικιωμένα άτομα. Θερμοκρασία. Η ένταση της γλυκύτητας αυξάνει όταν η θερμοκρασία αυξάνεται. Χρώμα. Τα έντονα χρωματισμένα διαλύματα ενός γλυκαντικού βαθμολογούνται ως γλυκύτερα στις δοκιμές από λιγότερο έντονα χρωματισμένα ή άχρωμα διαλύματα της ίδιας συγκέντρωσης. Ιξώδες. Η αύξηση του ιξώδους μειώνει την αντίληψη της γλυκύτητας των διαλυμάτων της σακχαρόζης, εάν η συγκέντρωση της σακχαρόζης είναι χαμηλή. 51
52 Η σχέση χρόνου/έντασης των γλυκαντικών 52
53 H ένταση με την οποία γίνεται αντιληπτή η γλυκύτητα επηρεάζεται από: Μεταβολικό καθεστώς. Άτομα των οποίων το επίπεδο του σακχάρου στο αίμα-είναι ασυνήθιστα χαμηλό αντιλαμβάνονται την ένταση της γλυκύτητας διαλυμάτων της σακχαρόζης λιγότερο από ό, τι φυσιολογικά άτομα. Ατομικά χαρακτηριστικά. Όπως και με τις διατροφικές προτιμήσεις, η ένταση της γλυκύτητας που προκαλείται από συγκεκριμένες συγκεντρώσεις ενός γλυκαντικού δεν είναι ίδια για όλα τα άτομα. 53
54 H ένταση με την οποία γίνεται αντιληπτή η γλυκύτητα επηρεάζεται από: Εκτός από την άμβλυνση της αντίληψης της γλυκύτητας μεταξύ των κλινικά υπογλυκαιμικών ατόμων, άλλες μεταβολικές διαταραχές δεν φαίνεται να την επηρεάζουν. Η οξύτητα της αντίληψης της γλυκύτητας της σακχαρόζης είναι δυνατόν να επηρεαστεί από τον χρόνιο αλκοολισμό, το βαρύ κάπνισμα, από λοίμωξη των ούλων (ουλίτιδα), την έντονη φθορά των δοντιών, την εκτενή τερηδόνα, τα «κρυολογήματα», τον πυρετό και τις αλλεργίες. 54
55 Ζάχαρη Λευκή και καστανή (μαύρη) ζάχαρη. Είναι οι ίδιες μόνο που η δεύτερη φέρει εξωτερικά μελάσα και έχει ελαφρά μικρότερη διαλυτότητα. Υπάρχουν πολύ καλύτερα υποκατάστατα γλυκαντικού. 55
56 Ζαχαροκάλαμο & Ζαχαρότευτλα 56
57 Ακατέργαστη ζάχαρη Διεθνώς: Turbinado (Raw) Sugar. Διαφέρει από την επεξεργασμένη λευκή/μαύρη ζάχαρη γιατί προκύπτει απλώς από την αρχική συμπίεση του ζαχαροκάλαμου. Η περιεκτικότητά της σε ζάχαρη είναι περίπου 90%. Είναι λιγότερο επεξεργασμένη. Δεν έχει ουσιαστική διαφορά στις θερμίδες. 57
58 Σιρόπι αραβοσίτου πλούσιο σε φρουκτόζη Το σιρόπιαραβοσίτου με την υψηλή περιεκτικότητα σε φρουκτόζη είναι σημαντικό συστατικό στη διατροφή των Αμερικανών που καταναλώνουν 27 κιλά ανά άτομο το χρόνο. Το διάστημα μεταξύ η κατανάλωσή του αυξήθηκε 1.000%. Περιέχεται «στα πάντα», από αναψυκτικά μέχρι κέτσαπ και σάλτσες. 58
59 Σιρόπι αγαύης (όχι αγαύη η Αμερικανική ή «Αθάνατος» αλλά αγαύη της τεκίλλας) Περιέχει γλυκόζη (10-20%) και φρουκτόζη (55-92%) Τα βασικό πλεονέκτημα του είναι ότι διαθέτει χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη, όμως η υψηλή συγκέντρωση φρουκτόζης πρέπει να μας κάνει προσεκτικούς Η χρήση της φρουκτόζης ως υποκατάστατου ζάχαρης από τους διαβητικούς, γενικά δεν συνιστάται. Agave tequilana Blue Agave 59
60 Το πρόβλημα «φρουκτόζη» Η ΦΡΟΥΚΤΟΖΗ ΔΕΝ ΔΙΕΓΕΙΡΕΙ ΤΗΝ ΕΚΚΡΙΣΗ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗΣ ΚΑΙ ΛΕΠΤΙΝΗΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΚΑΜΠΤΕΙ ΤΗΝ 6-ΦΩΣΦΟ-ΦΡΟΥΚΤΟ- ΗΠΑΡ ΚΙΝΑΣΗ. ΤΡΙΓΛΥΚΕΡΙΔΙΑ ΣΤΟ ΑΙΜΑ Nutr Metab (Lond). 2005; 2: 5, doi: / Fructose, insulin resistance, and metabolic dyslipidemia Heather Basciano, Lisa Federico, and Khosrow Adeli 60
61 ΦΡΟΥΚΤΟΖΗ ΚΑΙ ΟΥΡΙΚΟ ΟΞΥ Ηigh fructose corn syrup (HFCS) Fructokinases or ketohexokinases (KHK) 61
62 Το μέλι Η τελική σύσταση του ώριμου μελιού διαφέρει τόσο από το λουλούδι που μάζεψε η μέλισσα το νέκταρ (π.χ. θυμαριού, πεύκου, έλατου), όσο & από τον τρόπο που αποχωρίζεται από την κερήθρα (με φυγοκέντρηση, με πίεση κ.α.). Μια τυπική ανάλυση μελιού είναι: γλυκόζη 30-35%, φρουκτόζη 38-42%, σουκρόζη 1,5-2,5%, νερό 16,5-18,5%. Είναι γενικά γλυκύτερο από τη σουκρόζη, με γλυκύτητα % συγκρινόμενη με σουκρόζη. 62
63 63
64 Το μέλι Η αυξημένη συγκέντρωση του μελιού σε γλυκόζη το καθιστά ελεγχόμενο (όχι ελεύθερο) τρόφιμο για τους ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη. Μερική υποκατάσταση της ζάχαρης μέσω γλυκισμάτων (παστέλι κλπ.) ή στον καφέ. 64
65 Γλυκαντικά και διαβήτης Αλκοόλες των σακχάρων ή πολυόλες: σορβιτόλη, μαννιτόλη, ξυλιτόλη κ.λπ. Χρησιμοποιούνται σαν τεχνητά γλυκαντικά. Είναι γενικά ασφαλή στη χρήση. Δεν απορροφούνται πλήρως από το έντερο. Μπορεί να προκαλέσουν διάρροια, κυρίως στα παιδιά. Αποδίδουν λιγότερες θερμίδες από τη ζάχαρη. Δεν συμμετέχουν στην πρόκληση τερηδόνας. 65
66 66
67 67
68 Άλλα Τεχνητά γλυκαντικά Μη υδατανθρακικά (Non-carbohydrate) Φυσικώς απαντώντα (Natural) Μονελλίνη (Monellin) Θαυματίνη (Thaumatin) Γλυκορυζίνη (Glycyrrizin) Μη απαντώντα στη φύση ή σύνθετικά (Synthetic) Ζαχαρίνη (Saccharin) Κυκλαμικά (Cyclamate) Ασπαρτάμη (Aspartame) Νεοατάμη (Neotame) Ακετοσουλφάμη (Acesulfame) 68
69 Μη απαντούντα στη φύση ή συνθετικά γλυκαντικά 69
70 70
71 Ζαχαρίνη (Saccharin) Το παλαιότερο τεχνητό γλυκαντικό, ανακαλύφθηκε το 1879, ανήκει στην ομάδα των ζαχαρινών. Είναι φορές γλυκύτερο από τη ζάχαρη. Μελέτες έχουν δείξει συσχέτιση ανάμεσα σε ορισμένες ζαχαρίνες και τον καρκίνο. 71
72 Ζαχαρίνη (Saccharin) Στα πλαίσια του προγράμματος National Toxicology Program του Υπουργείου Υγείας των ΗΠΑ, μελετήθηκε η επίδραση της σακχαρίνης σε ποντίκια με τις έρευνες να δείχνουν ελαφριά καρκινογόνο δράση στην ουροδόχο κύστη της δεύτερης γενιάς ποντικών. Το 1998 στα πλαίσια του ίδιου προγράμματος πραγματοποιήθηκε μεγαλύτερη μελέτη, που δεν επιβεβαίωσε καρκινογόνο δράση. Έτσι το 2000 ο FDA ενέκρινε την προσθήκη της στα τρόφιμα, χωρίς αναφορά σε καρκινογόνο δράση. Η αποδεκτή ημερήσια κατανάλωση σακχαρίνης είναι 5mg ανά κιλό βάρους. 72
73 Σουκραλόζη (Sucralose) Made from sugar, so it tastes like sugar Ανακαλύφθηκε το Κυκλοφορεί με την εμπορική ονομασία «Splenda». Είναι σταθερή σε υψηλές θερμοκρασίες φορές γλυκύτερη από τη ζάχαρη. Αναφορά δερματικών ερυθημάτων από ορισμένους καταναλωτές. 73
74 Τριχλωρο-γαλακτο-σουκρόζη 74
75 Σουκραλόζη Ο FDA ενέκρινε την χρήση της το 1998 σε δεκαπέντε κατηγορίες τροφίμων και ποτών, ενώ από το 1999 θεωρείται «γλυκαντικό γενικής χρήσης». Ήταν η πρώτη φορά που ο αμερικάνικος οργανισμός έδωσε έγκριση σε γλυκαντική ουσία για μεγάλο αριθμό προϊόντων. Στην Ευρώπη, η Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων την εγκρίνει ως ασφαλή, γεγονός που επαληθεύεται από μελέτες. Η Αποδεκτή Ημερήσια Πρόσληψη για ανέρχεται έως και σε 5mg / κιλό σωματικού βάρους, ποσότητα που δύσκολα μπορεί κάποιος που κάνει μέτρια χρήση σουκραλόζης να υπερβεί. 75
76 Ακεσουλφαμικό κάλιο (Acesulfame Potassium) Around 90 studies have been conducted on this sweetener, with no documented health risks. Ανακαλύφθηκε το Εγκεκριμένο στις ΗΠΑ από το Είναι γλυκύτερο από τη ζάχαρη. 76
77 Ακεσουλφαμικό κάλιο (Acesulfame Potassium) Χρησιμοποιείται κατά κύριο λόγο συμπληρωματικά με την ασπαρτάμη, ενισχύοντας την γεύση της, ώστε να μοιάζει περισσότερο με την ζάχαρη. Δεν υπάρχει κάποια έρευνα που να του αποδίδει ανεπιθύμητες ενέργειες. Η ουσία αυτή εγκρίθηκε για πρώτη φορά από τον FDA το 1988 και έχει λάβει τον χαρακτηρισμό του «γλυκαντικού γενικής χρήσης». Είναι επίσης, εγκεκριμένη από την Επιστημονική Επιτροπή για τα Τρόφιμα της ΕΕ. Η Αποδεκτή Ημερήσια είναι 15 mg ανά Kg/ΣΒ. 77
78 Ασπαρτάμη (Aspartame) Ανακαλύφθηκε το 1965 από τον J.M. Schlatter. Συστατικό περίπου τροφίμων και αναψυκτικών στις ΗΠΑ. Είναι φορές γλυκύτερη από τη ζάχαρη. Η αποδεκτή ημερήσια κατανάλωση ασπαρτάμης είναι 50 mg ανά κιλό βάρους. 78
79 Μειονεκτήματα της ασπαρτάμης Δεν είναι σταθερή σε ψηλές θερμοκρασίες. Δεν έχει αποδειχθεί ασφαλής σε παιδιά. Στη διάσπασή της δίνει λίγη μεθανόλη. Υπάρχουν απόψεις περί πιθανών κινδύνων από τη χρήση της. 79
80 Ασπαρτάμη (Aspartame) Χρησιμοποιείται από το 1984 ευρέως. Το 2006 και μετά από μελέτες του Ιδρύματος Ramazzini που αμφισβήτησαν την ασφάλειά της, η Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων και ο FDA (Αμερικάνικος Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων) ανακοίνωσαν ότι δεν υπάρχει επιστημονική τεκμηρίωση για την επικινδυνότητά της. Παρά όλα αυτά, τα άτομα με φαινυλκετονουρία θα πρέπει να αποφεύγουν την κατανάλωσή της. 80
81 Χημεία της ασπαρτάμης Αποτελείται από 2 αμινοξέα Διασπάται σε Μεθανόλη, Methanol Ασπαρτικό οξύ, Φαινυλαλανίνη. Aspartic Acid Phenylalanine 81
82 Ασπαρτικό οξύ (Aspartic Acid) Το 40%w/w της ασπαρτάμης διασπάται σε ασπαρτικό οξύ. Αποδίδει μεταβολίτες της ομάδας των εξιτοτοξινών (τύπου γλουταμικού οξέος, ή μονογλουταμικού νατρίου) που σε μεγάλες συγκεντρώσεις βλάπτουν το εγκέφαλο) (1954 Τ. Hayashi: excitotoxins). 82
83 ΤΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΤΟΥ ΚΙΝΕΖΙΚΟΥ ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΟΥ 83
84 Δράση εξιτοτοξινών Pharmacology & Therapeutics Volume 108, Issue 2, November 2005, Pages
85 Φαινυλαλανίνη (Phenylalanine) Το 50%w/w της ασπαρτάμης διασπάται προς φαινυλαλανίνη. Η φαινυλκετονουρία (Phenylketonuria) είναι αδυναμία μεταβολισμού του αμινοξέος (μαύρα ούρα, επιληπτικές κρίσεις, τοξίνωση). Προσοχή στην εγκυμοσύνη. 85
86 Μεθανόλη (Methanol) Το 10% w/w της ασπαρτάμης διασπάται προς μεθανόλη. Η μεθανόλη μετατρέπεται σε φορμαλδεΰδη. Δεν είναι βέβαιο αν αυτό αποτελεί πρόβλημα. Μεθανόλη υπάρχει και στα εκχυλίσματα φρούτων, αλλά δεν φαίνεται να απορροφάτε από το έντερο. 86
87 Νεοατάμη (Neotame) Προκύπτει από την ασπαρτάμη με προσθήκη μίας 3,3-διμεθυλβουτυλ- ομάδας στην αμινομάδα του ασπαρτικού. Είναι έως φορές γλυκύτερη από τη ζάχαρη. Εγκρίθηκε στις ΗΠΑ τον Ιούλιο του Η αποδεκτή ημερήσια κατανάλωση νεοατάμης είναι 18 mg ανά κιλό βάρους. 87
88 Κυκλαμικά Ανακαλύφθηκαν το Άρχισαν να χρησιμοποιούνται τη δεκαετία του Υποψίες ασφάλειας FDA απαγόρευση Πολλές σύγχρονες μελέτες δείχνουν ότι δεν είναι καρκινογόνα. 88
89 Κυκλαμικά Είναι φορές πιο γλυκά από τη ζάχαρη. Το κυκλαμικό οξύ είχε κατηγορηθεί ως δυνητικά καρκινογόνο, ύστερα από μία μελέτη, κατά την οποία χορηγήθηκε εξαιρετικά υψηλή δόση κυκλαμικού οξέος σε ποντίκια. Οι μελέτες που προέκυψαν μετά την πρώτη έρευνα σε ποντίκια δεν επιβεβαίωσαν καρκινογόνο δράση. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχει εγκριθεί για κατανάλωση (EC Directorate B, SCF/CS/EDUL/192 final, 13 March 2000), έως 7mg/Kg-ΣΒ. 89
90 L-σάκχαρα Δεν υπόκεινται στον συνήθη μεταβολισμό των σακχάρων L-φρουκτόζη, γλυκύτητα (L-fructose) = 1,8x 90
91 D-Ταγκατόζη Πρόκειται για το νεότερο υποκατάστατο ζάχαρης που έχει τεθεί στη διάθεση της βιομηχανίας τροφίμων. Είναι έως φορές πιο γλυκιά από τη ζάχαρη. Το 2002 πήρε έγκριση για να χρησιμοποιηθεί σε αναψυκτικά, τσίχλες, χυμούς φρούτων, κομπόστες και προ-μαγειρεμένα τρόφιμα. Η σύντομη παρουσία της σε προϊόντα και η μη ολοκλήρωση των μελετών για τις συνέπειες από τη χρήση της στον ανθρώπινο οργανισμό δεν επιτρέπει πλήρη αποτίμηση της επίδραση της στην υγεία. 91
92 Ταγκατόζη (Tagatose) Η αποδεκτή ημερήσια κατανάλωση ταγκατόζης είναι 7,5 mg ανά κιλό σωματικού βάρους. 92
93 Γλυκαντικό Ημερήσια πρόσληψη γλυκαντικών Αποδεκτή ημερήσια πρόσληψη1 kg mg sweetener body weight * day Υπολογιζόμενη ημερήσια πρόσληψη2 Ακετοσουλ- φαμικό κάλιο 15 5,2 Ζαχαρίνη 5 0,83 Ασπαρτάμη 50 8,7 Σουκραλόζη 5 1,6 Νεοτάμη 18 0,1 mg sweetener kg body weight * day 1. The Acceptable Daily Intake (FDA). 2. The Estimated Daily Intake: στηρίζεται στην ποσότητα που καταναλώνουν άτομα που η κατανάλωσή τους ξεπερνάει εκείνη του 90% του πληθυσμού. 93
94 Συμπτώματα «αντίδρασης» στα γλυκαντικά Κοιλιακός πόνος Έντονη δίψα Αρθρίτιδα Διάρροια Ίλιγγος Πονοκέφαλος Διέγερση Ευερεθιστότητα Πόνοι αρθρώσεων Ναυτία Ταχυπαλμία Προβλήματα μνήμης Δυσκολία στην αναπνοή Προβλήματα άρθρωσης λόγου Φαγούρα 94
95 ΣΟΥΚΡΑΛΟΖΗ, ΑΚΕΤΟΣΟΥΛΦΑΜΗ, ΚΥΚΛΑΜΙΚΑ ΓΙΑ ΨΗΣΙΜΟ ΦΟΥΡΝΟΥ 95
96 Φυσικά φυτικά συστατικά - γλυκαντικά 96
97 ΤΟ ΓΛΥΚΑΝΤΙΚΟ ΜΟΝΕΛΛΙΝΗ Dioscoreophyllum cumensii 97
98 Μονελλίνη Dioscoreophyllum cumensii (theserendipity berry). Γλυκύτητα = 3000x. Μη νομοθετημένη χρήση. Άγνωστο αν έχει παρενέργειες. 98
99 ΤΟ ΓΛΥΚΑΝΤΙΚΟ ΘΑΥΜΑΤΙΝΗ Thaumatococcus danielli 99
100 Θαυματίνη Thaumatococcus danielli. Γλυκύτητα = x. Κυκλοφορεί στην Ευρώπη ως «Talin». Νομοθεσία (US) καμία. Ασφάλεια (?). Χρησιμοποιείται στην Αφρική για να γλυκάνουν το ψωμί και το κρασί του φοίνικα. 100
101 101
102 ΤΟ ΓΛΥΚΑΝΤΙΚΟ ΠΕΡΙΛΛΑΡΤΙΝΗ Perilla frutenscens 102
103 Περιλλαρτίνη Η Περιλλαρτίνη, επίσης γνωστή ως ζάχαρη Πέριλλα, είναι μια γλυκαντική ουσία που είναι περίπου 2000 φορές πιο γλυκιά από τη ζάχαρη. Χρησιμοποιείται κυρίως στην Ιαπωνία και απομονώνεται από το φυτό Perilla frutescens. Alternative Sweeteners Lyn O'Brien Nabors, Robert C. Gelardi. ISBN , ISBN CRC, 3rd edition
104 Στέβια Η Στέβια (Stevia Rebaudiana) περιέχει στεβιόζη ή στεβιόλη, μία γλυκαντική ουσία. Το 2008 ο FDA και οι FAO/WHO την αναγνώρισαν ως ασφαλή. Το 2010, η EFSA (European Food Safety Authority) θεώρησε τους γλυκοζίτες στεβιόλης ασφαλείς. Το 2011, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε τη χρήση τους ως γλυκαντικά (μαζί με δεξτρίνες και αλκοόλες σακχάρων συνήθως) σε τρόφιμα. 104
105 ΤΟ ΓΛΥΚΑΝΤΙΚΟ ΓΛΥΚΙΡΡΙΖΙΝΗ 105
106 Γλυκιρριζίνη Ρίζες της Glycyrrhiza glabra. Γλυκύτητα = x. Εμπορικό όνομα Magnasweet. Ασφάλεια μη πλήρως μελετημένη. 106
107 ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ! 2οΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ Γλυκαντικές ύλες
γλυκόζη Υδατάνθρακες φρουκτόζη
γλυκόζη Υδατάνθρακες φρουκτόζη Υδατάνθρακες Οργανικές ενώσεις με το γενικό τύπο C n (H 2 O) n υδρίτες του άνθρακα πολυυδροξυαλδεΰδες ή πολυυδροξυκετόνες Ονομάζονται και σακχαρίτες μονοσακχαρίτες δισακχαρίτες
Μεγαλομόρια. Τα περισσότερα από τα μόρια των ενώσεων που έχουν ως τώρα αναφερθεί είναι απλά, αφού αποτελούνται από λίγα σχετικά, μόρια.
Μεγαλομόρια Τα περισσότερα από τα μόρια των ενώσεων που έχουν ως τώρα αναφερθεί είναι απλά, αφού αποτελούνται από λίγα σχετικά, μόρια. Υπάρχει όμως ένας μεγάλος αριθμός φυσικών, συνθετικών και τεχνητών
Οργανικές ενώσεις με το γενικό τύπο C n (H 2 O) n υδρίτες του άνθρακα πολυυδροξυαλδεϋδες ή πολυυδροξυκετόνες. σάκχαρα
Οργανικές ενώσεις με το γενικό τύπο C n (H 2 O) n υδρίτες του άνθρακα πολυυδροξυαλδεϋδες ή πολυυδροξυκετόνες Ονομάζονται και σακχαρίτες μονοσακχαρίτες δισακχαρίτες ολιγοσακχαρίτες πολυσακχαρίτες σάκχαρα
Γλυκαντικές ουσίες, από τον Διαιτολόγο-Διατροφολόγο Αθανάσιο Τσιούδα και το diatrofikiagogi.gr!
Γλυκαντικές ουσίες, από τον Διαιτολόγο-Διατροφολόγο Αθανάσιο Τσιούδα και το diatrofikiagogi.gr! Η γλυκιά γεύση ήταν πάντα πολύ σημαντική για τους ανθρώπους, αν και συνδέεται με την αύξηση του σωματικού
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΟΡΓΑΝΙΚΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ. Άσκηση 4 η : Ταυτοποίηση Σακχάρων. ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Εργαστήριο Χημείας
Άσκηση 4 η : Ταυτοποίηση Σακχάρων ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Εκχύλιση - Διήθηση Διαχωρισμός-Απομόνωση 2. Φασματοφωτομετρία Ποσοτικός Προσδιορισμός 3. Χρωματογραφία Διαχωρισμός-Απομόνωση 4. Ταυτοποίηση Σακχάρων Χαρακτηριστικές
Τεχνητές γλυκαντικές ουσίες & Σακχαρώδης Διαβήτης. Δασκαλάκη Δ. Δέσποινα Διαιτολόγος - Διατροφολόγος
Τεχνητές γλυκαντικές ουσίες & Σακχαρώδης Διαβήτης Δασκαλάκη Δ. Δέσποινα Διαιτολόγος - Διατροφολόγος Σύγκρουση συμφερόντων Υπεύθυνη διατροφικής εκπαίδευσης των χρηστών αντλίας ινσουλίνης Medtronic στην
ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Γενικό Τμήμα Εργαστήριο Χημείας, Καθηγητής Μόσχος Πολυσίου ΣΑΚΧΑΡΑ
ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Γενικό Τμήμα Εργαστήριο Χημείας, Καθηγητής Μόσχος Πολυσίου ΣΑΚΧΑΡΑ ΣΑΚΧΑΡΑ Σάκχαρα ή υδατάνθρακες Τι είναι; Πολυυδροξυαλδεΰδες ή πολυυδροξυκετόνες ή ουσίες που όταν υδρολύονται
9 ΒΑΣΙΚΕΣ ΧΗΜΙΚΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΩΝ
9 ΒΑΣΙΚΕΣ ΧΗΜΙΚΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΩΝ Στόχος της άσκησης: Κατανόηση της χημικής σύστασης των υδατανθράκων (μονοσακχαριτών και πολυσακχαριτών). Τρόποι δόμησης των πολυσακχαριτών από μονοσακχαρίτες,
ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΟΛΙΓΟΘΕΡΜΙΔΙΚΩΝ ΓΛΥΚΑΝΤΙΚΩΝ ΟΥΣΙΩΝ. ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΩΑΝΝΑ ΚΡΑΝΟΥ MSc ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΟΣ
ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΟΛΙΓΟΘΕΡΜΙΔΙΚΩΝ ΓΛΥΚΑΝΤΙΚΩΝ ΟΥΣΙΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΩΑΝΝΑ ΚΡΑΝΟΥ MSc ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΟΣ ΣΥΓΚΡΟΥΟΜΕΝΑ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΑ 90% των ερευνών χρηματοδοτήθηκαν από τις ίδιες τις επιχειρήσεις
Aπό το βιβλίο µε τίτλο: Food Chemistry (H.-D. Belitz, W. Grosch & P. Schieberle), 4 th Edition, 2009, Springer, New York ΟΜΗ ΓΛΥΚΟΖΗΣ
Aπό το βιβλίο µε τίτλο: Food Chemistry (H.-D. Belitz, W. Grosch & P. Schieberle), 4 th Edition, 2009, Springer, New York ΟΜΗ ΓΛΥΚΟΖΗΣ οµή της D-γλυκόζης (προβολή κατά Fischer) και των δυο ανωµερών της
Bιομόρια : Υδατάνθρακες (1)
Bιομόρια : Υδατάνθρακες () C δομή, ταξινόμηση C απεικονίσεις, διαμορφώσεις C αντιδράσεις Bιομόρια : Υδατάνθρακες (2) C ταξινόμηση - δομή C η γλυκόζη ήταν ο πρώτος απλός υδατάνθρακας που απομονώθηκε σε
ΤΡΟΦΟΓΝΩΣΙΑ. Υπεύθυνος Καθηγητής: Παπαμιχάλης Αναστάσιος
ΤΡΟΦΟΓΝΩΣΙΑ Υπεύθυνος Καθηγητής: Παπαμιχάλης Αναστάσιος Οι άνθρωποι έχουν έμφυτη επιθυμία προς τη γλυκιά γεύση. Η ταξινόμηση των γλυκαντικών ουσιών είναι πολύ δύσκολή. Μια κατάταξη θα μπορούσε να είναι
Χρήση Τεχνικών Γλυκαντικών Ουσιών: Υπέρ και Κατά
Χρήση Τεχνικών Γλυκαντικών Ουσιών: Υπέρ και Κατά Παπασπανός Νικόλαος Κλινικός Διαιτολόγος Καθηγητής Φυσικής Αγωγής ESPEN T-LLL Ειδικός Γραμματέας ΠΣΔΔ Τι είναι οι γλυκαντικές ύλες Οι γλυκαντικές ύλες αποτελούν
8.1. Γενικά για τα σάκχαρα
Σ ά κ χ α ρ α 8.1. Γενικά για τα σάκχαρα Τα σάκχαρα είναι μία από τις βασικές ομάδες βιομορίων. Αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος των οργανικών ουσιών στη Γη, ενώ είναι η πλέον σημαντική πηγή ενέργειας για
Από βιολογικής άποψης, μας ενδιαφέρουν τα σάκχαρα που χωρίζονται στους:
Από βιολογικής άποψης, μας ενδιαφέρουν τα σάκχαρα που χωρίζονται στους: Μονοσακχαρίτες γλυκόζη, φρουκτόζη Δισακχαρίτες σακχαρόζη, μαλτόζη, λακτόζη Ολιγοσακχαρίτες καλαμοσάκχαρο Πολυσακχαρίτες άμυλο, κυτταρίνη,
Οργανική Χηµεία. Κεφάλαιο 26: Βιοµόρια: υδατάνθρακες
Οργανική Χηµεία Κεφάλαιο 26: Βιοµόρια: υδατάνθρακες 1. Γενικά Ενώσεις που απαντούν σε κάθε ζωντανό οργανισµό Άµυλο και ζάχαρη στις τροφές και κυτταρίνη στο ξύλο, χαρτί και βαµβάκι είναι καθαροί υδατάνθρακες
ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ
ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ Χαρακτηριστικά των σακχάρων που αξιοποιούνται στην εξέταση των τροφίμων Οπτική ενεργότητα Απορρόφηση ακτινοβολίας εγγύς και μέσου υπερύθρου Τάση των προϊόντων της όξινης
ΑΜΥΛΟ Ζελατινοποίηση αμύλου. Άσκηση 4 η Εργαστήριο Χημείας και Τεχνολογίας Τροφίμων
ΑΜΥΛΟ Ζελατινοποίηση αμύλου Άσκηση 4 η Εργαστήριο Χημείας και Τεχνολογίας Τροφίμων Θεωρητικό μέρος Υδατάνθρακες Άμυλο Ζελατινοποίηση αμύλου Υδατάνθρακες Αποτελούνται από: Άνθρακα (C) Οξυγόνο (O) Υδρογόνο
1 Γλυκαντικές ουσίες
Γλυκαντικές ουσίες 1 2 Αίσθηση της γέυσης από το ανθρώπινο αισθητήριο όργανο Γλώσσα Αισθητήρια γεύσης: γευστικοί κάλυκες, αποτελούνται από 20-30 αισθητικά κύτταρα τα οποία ανανεώνονται κάθε 5 ημέρες Αίσθηση
Υδατάνθρακες και διατροφή. Καράτζη Καλλιόπη, PhD Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο
Υδατάνθρακες και διατροφή Καράτζη Καλλιόπη, PhD Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Υδατάνθρακες Βιολογικός ρόλος Πηγή ενέργειας (η ευκολότερη, οικονομικότερη και πιο εύκολα διαθέσιμη) Ταξινόμηση Μονοσακχαρίτες Δισακχαρίτες
Οργανική Χημεία. Κεφάλαιο 26: Βιομόρια: υδατάνθρακες
Οργανική Χημεία Κεφάλαιο 26: Βιομόρια: υδατάνθρακες 1. Γενικά Ενώσεις που απαντούν σε κάθε ζωντανό οργανισμό Άμυλο και ζάχαρη στις τροφές και κυτταρίνη στο ξύλο, χαρτί και βαμβάκι είναι καθαροί υδατάνθρακες
Μελέτη προσδιορισµού δοµής
Δισακχαρίτες Μελέτη προσδιορισµού δοµής 1. Είναι ανάγων ή όχι; 2. Ταυτοποίηση µονοσακχαριτών που προκύπτουν µε όξινη υδρόλυση ή ενζυµική διάσπαση 3. Εύρεση είδους γλυκοζιτικού δεσµού µε ένζυµα Μαλτάση
Διαλέξεις Χημείας Αγγελική Μαγκλάρα, PhD Εργαστήριο Κλινικής Χημείας Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
Διαλέξεις Χημείας -2014 Αγγελική Μαγκλάρα, PhD Εργαστήριο Κλινικής Χημείας Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Πηγές διατροφικών υδατανθράκων Σύνθετες καρβονυλικές ενώσεις: πολυ-υδροξυαλδεΰδες και
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11 Υδατάνθρακες
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11 Υδατάνθρακες Οι υδατάνθρακες είναι σημαντικά καύσιμα μόρια, αλλά παίζουν και πολλούς άλλους βιοχημικούς ρόλους, συμπεριλαμβανομένης της προστασίας ενάντια σε δυνάμεις με υψηλή κρούση. Ο χόνδρος
ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ_ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ 5 Α. ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ 1. Όταν πεινάτε το πρωί και θέλετε να φάτε κάτι που να σας χορτάσει τι θα προτιμήσετε από τα παρακάτω:(το κριτήριο ΔΕΝ θα είναι γευστικό) φρούτα, γάλα, ψωμί, αλαντικά,
BIOXHMEIA, TOMOΣ I ΠANEΠIΣTHMIAKEΣ EKΔOΣEIΣ KPHTHΣ
BIOXHMEIA, TOMOΣ I ΠANEΠIΣTHMIAKEΣ EKΔOΣEIΣ KPHTHΣ Υδατάνθρακες βιολογικά μόρια με την μεγαλύτερη αναλογία στην φύση Ποιοι είναι οι βασικοί ρόλοι των υδατανθράκων; 1. Αποθήκες ενέργειας (άμυλο, γλυκογόνο),
Αρτόζα,, 28 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2015 Εφαρμογές υποκατάστατων ζάχαρης και λίπους στην αρτοποιία και ζαχαροπλαστική
Αρτόζα,, 28 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2015 Εφαρμογές υποκατάστατων ζάχαρης και λίπους στην αρτοποιία και ζαχαροπλαστική ΘΕΟΦΑΝΗΣ ΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΣ Καθηγητής Εφαρμογών Τμήμα Τεχνολογίας Τροφίμων Καρδίτσα ΤΕΙ Θεσσαλίας Εφαρμογές
MANAGING AUTHORITY OF THE OPERATIONAL PROGRAMME EDUCATION AND INITIAL VOCATIONAL TRAINING ΔΙΑΒΗΤΗΣ. ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΖΙΑΜΟΥΡΤΑΣ, Ph.D., C.S.C.
MANAGING AUTHORITY OF THE OPERATIONAL PROGRAMME EDUCATION AND INITIAL VOCATIONAL TRAINING ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΖΙΑΜΟΥΡΤΑΣ, Ph.D., C.S.C.S Στόχοι για την αντιμετώπιση του Γνώση Δεξιότητες Πηγές Υποστήριξη
Το νερό και οι ιδιότητές του Οι µοναδικές φυσικοχηµικές ιδιότητες του νερού οφείλονται στο ότι:
Το νερό και οι ιδιότητές του Οι µοναδικές φυσικοχηµικές ιδιότητες του νερού οφείλονται στο ότι: το µόριο του είναι πολύ µικρό, είναι πολικό και µεταξύ των µορίων του σχηµατίζονται δεσµοί υδρογόνου. Οι
ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ. Τι είναι οι υδατάνθρακες;
ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ Τι είναι οι υδατάνθρακες; Οι υδατάνθρακες είναι τα νομίσματα ενέργειας του σώματός μας. Τα περισσότερα τρόφιμα που τρώμε καθημερινά αποτελούνται από υδατάνθρακες. Ο οργανισμός μας, σπα τους
ΤΕΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ. Τεχνολογία και ποιοτικός έλεγχος πρόσθετων και
ΤΕΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ Τεχνολογία και ποιοτικός έλεγχος πρόσθετων και γλυκαντικών υλών Κόρδης Κλέαρχος Ντέτσκας Νίκος Σταμπολίδης Θησέας Τσακαλάκης Βασίλειος Τασάκχαρα είναι μία από
Βιομόρια: υδατάνθρακες
Οργανική Χημεία Πέτρος Ταραντίλης Αναπληρωτής Καθηγητής Εργαστήριο Χημείας, Ιερά Οδός 75, 118 55 Αθήνα, e-mail: ptara@aua.gr, Τηλ.: 210 529 4262, Fax: 210 529 4265 1 Βιομόρια: υδατάνθρακες 2 Εισαγωγή -
MANAGING AUTHORITY OF THE OPERATIONAL PROGRAMME EDUCATION AND INITIAL VOCATIONAL TRAINING ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ. ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΖΙΑΜΟΥΡΤΑΣ, Ph.D., C.S.C.
MANAGING AUTHORITY OF THE OPERATIONAL PROGRAMME EDUCATION AND INITIAL VOCATIONAL TRAINING ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΖΙΑΜΟΥΡΤΑΣ, Ph.D., C.S.C.S Οι υδατάνθρακες που περιέχονται στις τροφές δεν είναι αυστηρά
Κεφάλαιο 20 Υδατάνθρακες
Κεφάλαιο 20 Υδατάνθρακες Σύνοψη Οι υδατάνθρακες ή σάκχαρα ταξινομούνται σε μονοσακχαρίτες, ολιγοσακχαρίτες και πολυσακχαρίτες. Οι μονοσακχαρίτες είναι πολυαλκοόλες που περιέχουν αλδεϋδομάδα (CH=O) ή κετονομάδα
Τα χημικά στοιχεία που είναι επικρατέστερα στους οργανισμούς είναι: i..
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΟ 1 ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ «XHMIKH ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΚΥΤΤΑΡΟΥ» ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΚΑΙ Η ΧΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ Α. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ 1. Όταν αναφερόμαστε στον όρο «Χημική Σύσταση του Κυττάρου», τί νομίζετε ότι
«Ολη η αλήθεια για την στέβια και τα έκδοχα που χρησιμοποιούνται!», από την στέβια Sweet Fitness!
«Ολη η αλήθεια για την στέβια και τα έκδοχα που χρησιμοποιούνται!», από την στέβια Sweet Fitness! Ενα πολύ χρήσιμο και ενδιαφέρον άρθρο που ξεκαθαρίζει την παραπληροφόρηση σχετικά με την στέβια! Η στέβια
Εργαστήριο Ασφάλειας Τροφίμων. Άσκηση 6 η Έλεγχος Νοθείας στο Μέλι
Εργαστήριο Ασφάλειας Τροφίμων Άσκηση 6 η Έλεγχος Νοθείας στο Μέλι Μέλι ορισμός - κατηγορίες Μέλι είναι το σακχαρούχο προϊόν, που παράγουν οι μέλισσες από το νέκταρ των λουλουδιών (ανθόμελο) ή από μελιτώματα
ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ ΔΙΑΛΕΞΗ 6
ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ ΔΙΑΛΕΞΗ 6 ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟΣ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΚΑΤΆ ΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ Α. Μεταβολισμός υδατανθράκων Κατηγορίες Οργανικών Ενώσεων Οργανικές Ενώσεις: οι ενώσεις του άνθρακα. Μακρομόρια ή Πολυμερή:
ΤΕΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ ΤΕΧΝΗΤΕΣ ΓΛΥΚΑΝΤΙΚΕΣ ΥΛΕΣ
ΤΕΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ ΤΕΧΝΗΤΕΣ ΓΛΥΚΑΝΤΙΚΕΣ ΥΛΕΣ ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΩΝ: ΒΡΕΣΚΑ ΘΩΜΑ ΧΩΡΙΑΝΟΠΟΛΟΥΛΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΠΡΕΜΕΤΗ ΕΥΘΥΜΙΟΥ ΠΑΛΗΧΩΡΙΤΗ ΗΛΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ
ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΧΗΜΕΙΑ-ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤ./Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 27/01/2013 ΘΕΜΑ Α
ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΧΗΜΕΙΑ-ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤ./Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 27/01/2013 ΘΕΜΑ Α Για τις ερωτήσεις Α.1 έως Α.3 να γράψετε το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση δίπλα στον αριθμό
Θρεπτικές Γλυκαντικές Ύλες. Είναι όλες ασφαλείς; Τι πρέπει να προσέχουμε;
Θρεπτικές Γλυκαντικές Ύλες. Είναι όλες ασφαλείς; Τι πρέπει να προσέχουμε; 2009-12-08 12:00:01 H συχνότητα του Σακχαρώδη Διαβήτη αυξάνεται με γρήγορους ρυθμούς παγκοσμίως. Επιδημιολογικές μελέτες έδειξαν
MAΘΗΜΑ 3 ο Υ ΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ
MAΘΗΜΑ ο Υ ΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ Γλυκόζη ρα. Κουκουλίτσα Αικατερίνη Χηµικός Εργαστηριακός Συνεργάτης Τ.Ε.Ι Αθήνας ckoukoul@teiath.gr Απλοί υδατάνθρακες ή Μονοσακχαρίτες Σύνθετοι υδατάνθρακες γλυκόζη σακχαρόζη φρουκτόζη
1 ο ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ Εισαγωγή
ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΠΡΟΣΘΕΤΩΝ ΚΑΙ ΓΛΥΚΑΝΤΙΚΩΝ ΥΛΩΝ 1 ο ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ Εισαγωγή Εισηγητής: Πρόδρομος Σκενδερίδης MSc. Πρόσθετα είναι φυσικές ή συνθετικές ουσίες που προστίθενται σκόπιμα στα τρόφιμα
(dietary fiber, nonnutritive fiber)
KΥΤΤΑΡΙΝΗ - ΦΥΤΙΚΕΣ ΙΝΕΣ Στα τρόφιμα, παράλληλα με τους υδατάνθρακες που πέπτονται στον ανθρώπινο οργανισμό (δηλαδή που υδρολύονται, απορροφώνται και μεταβολίζονται κατά τα γνωστά), υπάρχουν και υδατάνθρακες
ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΥ
ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΥ ΑΣΚΗΣΗ ΠΡΑΞΗΣ 4 Η ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ 1 Υδατάνθρακες Τα σάκχαρα είναι μία από τις βασικές ομάδες βιομορίων. Αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος των οργανικών ουσιών στη Γη, ενώ είναι η πλέον
Διατροφή της μέλισσας
Διατροφή της μέλισσας Υδατάνθρακες Είναι η κυριότερη πηγή ενέργειας και μετατρέπονται σε γλυκογόνο ή λίπος Από το νέκταρ, τα μελιτώματα, το μέλι Πρωτεϊνες Απαραίτητες για να κατασκευαστούν οι ιστοί και
Φροντιστήριο Εργαστηρίου Βιοχημείας II. Βερούτη Σοφία, Υποψήφια διδάκτωρ Κ.Α.Δημόπουλος, Καθηγητής
Φροντιστήριο Εργαστηρίου Βιοχημείας II Βερούτη Σοφία, Υποψήφια διδάκτωρ Κ.Α.Δημόπουλος, Καθηγητής 1 Ορισμός Βιολογικός ρόλος Κατάταξη Απομόνωση Ποιοτικός και ποσοτικός προσδιορισμός Εργαστηριακή άσκηση
ΣΥΜΠΥΚΝΩΣΗ: αφαίρεση ενός μορίου νερού - σύνθεση ενός διμερούς ΥΔΡΟΛΥΣΗ : προσθήκη ενός μορίου νερού - διάσπαση του διμερούς στα συστατικά του
ΣΥΜΠΥΚΝΩΣΗ: αφαίρεση ενός μορίου νερού - σύνθεση ενός διμερούς ΥΔΡΟΛΥΣΗ : προσθήκη ενός μορίου νερού - διάσπαση του διμερούς στα συστατικά του ΤΑ ΜΟΝΟΜΕΡΗ ΣΥΝΔΕΟΝΤΑΙ ΜΕ ΟΜΟΙΟΠΟΛΙΚΟ ΔΕΣΜΟ. 1. ΠΡΩΤΕΪΝΕΣ
Άρθρο 68 (1) Γλυκαντικά Τροφίμων
Άρθρο 68 (1) Γλυκαντικά Τροφίμων 1. «Γλυκαντικά» χαρακτηρίζονται πρόσθετα τροφίμων, τα οποία χρησιμοποιούνται: για να προσδώσουν γλυκεία γεύση στα τρόφιμα, ή ως επιτραπέζια γλυκαντικά. 2. α) «Μόνον τα
Τρόφιμα που προορίζονται για ειδική διατροφή όπως ορίζονται στην οδηγία 2009/39/ΕΚ 13.1 Τροφές για βρέφη και μικρά παιδιά
13 Τρόφιμα που προορίζονται για ειδική διατροφή όπως ορίζονται στην οδηγία 2009/39/ΕΚ 13.1 Τροφές για βρέφη και μικρά παιδιά ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΜΕΡΟΣ, ΙΣΧΥΕΙ ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΥΠΟΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ Τα υποδεικνυόμενα ανώτατα
Υδατάνθρακες. Απλοί. Σύνθετοι. Φυτικές ίνες
Υδατάνθρακες Απλοί Σύνθετοι Φυτικές ίνες Ποιοί παράγοντες καθορίζουν την Σωματική Απόδοση; Γενετικοί Δεν ελέγχονται ή αλλάζουν (?) Προπόνηση Είναι η μόνη αλήθεια και την αποδέχονται σχεδόν όλοι οι αθλητές
ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΡΧΕΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ. Πηκτίνες
ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΡΧΕΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ Πηκτίνες Γενικά Πολυσακχαρίτης ο οποίος βρίσκεται σε διάφορες συγκεντρώσεις στα κυτταρικά τοιχώματα των ανώτερων φυτικών ιστών μαζί με την κυτταρίνη. Η πηκτίνη
COOH R 2. H α-αμινοξύ 2
7 Χαρακτηριστικές χημικές αντιδράσεις των πρωτεϊνών Στόχος της άσκησης: Κατανόηση της χημικής σύστασης των πρωτεϊνών. Η εξοικείωση με σημαντικές ιδιότητες των πρωτεϊνών και αμινοξέων: παρουσία των ιοντικών
ΑΚΡΥΛΑΜΙΔΙΟ ΣΕ ΘΕΡΜΙΚΑ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΜΕΝΑ ΤΡΟΦΙΜΑ
ΕΘΝΙΚΟ & ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ ΑΚΡΥΛΑΜΙΔΙΟ ΣΕ ΘΕΡΜΙΚΑ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΜΕΝΑ ΤΡΟΦΙΜΑ ΦΑΣΟΥΛΑ ΕΥΔΟΞΙΑ ΘερμικάΕπεξεργασμένατρόφιμα: Τρόφιμα τα οποία για να καταναλωθούν
Εργαστήριο Ασφάλειας Τροφίμων. Άσκηση 6 η Έλεγχος Ποιότητας - Νοθείας στο Μέλι
Εργαστήριο Ασφάλειας Τροφίμων Άσκηση 6 η Έλεγχος Ποιότητας - Νοθείας στο Μέλι Μέλι ορισμός - είδη Μέλι είναι το σακχαρούχο προϊόν, που παράγουν οι μέλισσες είτε από το νέκταρ των λουλουδιών (ανθόμελο)
ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ - ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ. Εμμ. Μ. Καραβιτάκης Παιδίατρος
ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ - ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ Εμμ. Μ. Καραβιτάκης Παιδίατρος ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ οι χημικές αντιδράσεις που συμβαίνουν στον οργανισμό για την παραγωγή ενέργειας και τη διατήρηση της ζωής αναβολισμός
Πρωτεΐνες (proteins) Υδατάνθρακες (carbohydrates) 13/7/2015. Ομάδες Τροφίμων (food groups) Θρεπτικά συστατικά (nutrients)
Ομάδες Τροφίμων (food groups) Προληπτική Ιατρική και Δημόσια Υγεία 8 η Υποχρεωτική Άσκηση Επιλογής Διατροφή στη Δημόσια Υγεία Ανδρονίκη Νάσκα, Αναπλ. Καθηγήτρια Υγιεινής και Επιδημιολογίας Δημητριακά και
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Ν. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ( Ε.Κ.Φ.Ε ) ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Ν. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ( Ε.Κ.Φ.Ε ) ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Θέμα: ΑΝΙΧΝΕΥΣΗ ΛΙΠΩΝ, ΠΡΩΤΕΪΝΩΝ, ΣΑΚΧΑΡΩΝ ΚΑΙ ΑΜΥΛΟΥ ΣΕ ΤΡΟΦΙΜΑ (άσκηση 10 του εργαστηριακού οδηγού) Μέσος χρόνος πειράματος:
HO-CH 2 -(CHOH) n-1 -CO-CH 2 OH
ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ 3/4 του βιολογικού κόσμου 80% ενέργειας ανθρώπινης δίαιτας Μονοσακχαρίτες: αλειφατικές πολυυδροξυ C x (H 2 O) y Αλδεΰδες (αλδόζες) Κετόνες (κετόζες) HO-(CHOH) n -CHO HO-CH 2 -(CHOH) n-1 -CO-CH
E 220 228 Διοξείδιο του θείου - θειώδη άλατα 20 (3) μόνο σιρόπι γλυκόζης, αφυδατωμένο ή μη
Αριθμός κατηγορίας Αριθμός E Όνομα Ανώτατα επίπεδα (mg/l ή mg/kg ανάλογα με την περίπτωση) Υποσημειώσεις περιορισμοί/εξαιρέσεις 11 Σάκχαρα, σιρόπια, μέλι και επιτραπέζια γλυκαντικά 11.1 Σάκχαρα και σιρόπια
3.1 Ενέργεια και οργανισμοί..σελίδα 2 3.2 Ένζυμα βιολογικοί καταλύτες...σελίδα 4 3.3 Φωτοσύνθεση..σελίδα 5 3.4 Κυτταρική αναπνοή.
5ο ΓΕΛ ΧΑΛΑΝΔΡΙΟΥ Μ. ΚΡΥΣΤΑΛΛΙΑ 2/4/2014 Β 2 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 3.1 Ενέργεια και οργανισμοί..σελίδα 2 3.2 Ένζυμα βιολογικοί καταλύτες...σελίδα 4 3.3 Φωτοσύνθεση..σελίδα 5 3.4 Κυτταρική
Άρθρο 68 (1) Γλυκαντικά Τροφίμων
Άρθρο 68 (1) Γλυκαντικά Τροφίμων 1. «Γλυκαντικά» χαρακτηρίζονται πρόσθετα τροφίμων, τα οποία χρησιμοποιούνται: για να προσδώσουν γλυκεία γεύση στα τρόφιμα, ή ως επιτραπέζια γλυκαντικά. 2. α) «Μόνον τα
Εισαγωγή στη Διατροφή
Εισαγωγή στη Διατροφή Ενότητα 6 η ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ Όνομα καθηγητή: Μ. ΚΑΨΟΚΕΦΑΛΟΥ Όνομα καθηγητή: Α. ΖΑΜΠΕΛΑΣ Τμήμα: Επιστήμης τροφίμων και διατροφής του ανθρώπου ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Η δομή των υδατανθράκων
ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΜΑΚΡΟΘΡΕΠΤΙΚΑ (C, H, N, O) 96% ΜΙΚΡΟΘΡΕΠΤΙΚΑ (πχ. Na, K, P, Ca, Mg) 4% ΙΧΝΟΣΤΟΙΧΕΙΑ (Fe, I) 0,01%
ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΜΑΚΡΟΘΡΕΠΤΙΚΑ (C, H, N, O) 96% ΜΙΚΡΟΘΡΕΠΤΙΚΑ (πχ. Na, K, P, Ca, Mg) 4% ΙΧΝΟΣΤΟΙΧΕΙΑ (Fe, I) 0,01% Ο άνθρακας, το υδρογόνο, το οξυγόνο και το άζωτο συμμετέχουν, σε σημαντικό βαθμό, στη
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Ν. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ( Ε.Κ.Φ.Ε ) ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Ν. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ( Ε.Κ.Φ.Ε ) ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Θέμα: ΑΝΙΧΝΕΥΣΗ ΑΜΥΛΟΥ - ΠΡΩΤΕΪΝΩΝ (άσκηση 8 του εργαστηριακού οδηγού) Μέσος χρόνος πειράματος: 45 λεπτά Α. ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ
ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΑΝΑΠΝΟΗ. Καρβουντζή Ηλιάνα Βιολόγος
ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΑΝΑΠΝΟΗ Η τροφή αποτελείται και από ουσίες μεγάλου μοριακού βάρους (πρωτεΐνες, υδατάνθρακες, λιπίδια, νουκλεϊνικά οξέα). Οι ουσίες αυτές διασπώνται (πέψη) σε απλούστερες (αμινοξέα, απλά σάκχαρα,
ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ & ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΜΟΝΟΣΑΚΧΑΡΙΤΩΝ
ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ & ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΜΟΝΟΣΑΚΧΑΡΙΤΩΝ Οι μονοσακχαρίτες αποτελούν τους απλούστερους υδατάνθρακες. Ως δε υδατάνθρακες ορίζουμε τα οργανικά βιομόρια, των οποίων ο χημικός τύπος αποτελείται από άτομα
β) Υδατικό διάλυµα ασθενούς οξέος ΗΑ έχει συγκέντρωση 0,1 Μ και θερµοκρασία 25`C. Στο διάλυµα αυτό ισχύει ότι [ΟΗ - ]=10-13 Μ Να αιτιολογήσετε όλες τι
ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ - ΒΙΟΧΗΜΕΙΑΣ Θέµα Α Στις ερωτήσεις Α1 και Α2 να γράψετε στο τετράδιο σας τον αριθµό της ερώτησης και δίπλα το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση Α1. Σε ποιο από τα παρακάτω υδατικά
ΕΡΓΑΣΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ
ΕΡΓΑΣΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ Οι οργανισμοί εξασφαλίζουν ενέργεια, για τις διάφορες λειτουργίες τους, διασπώντας θρεπτικές ουσίες που περιέχονται στην τροφή τους. Όμως οι φωτοσυνθετικοί
Είναι σημαντικές επειδή: Αποτελούν βασικά δοµικά συστατικά του σώµατος Εξυπηρετούν ενεργειακές ανάγκες Ασκούν έλεγχο σε όλες τις βιοχηµικές διεργασίες
ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 2: Η ΧΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ 2.1 ΒΑΣΙΚΕΣ ΧΗΜΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ, 5 9 (απλή αναφορά) 2.2 ΤΟ ΝΕΡΟ ΚΑΙ Η ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΤΟΥ ΣΗΜΑΣΙΑ, 9 14 (απλή αναφορά), 2.4 ΟΡΓΑΝΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ, σελ. 20 36 Οργανικές Ουσίες
Ομάδα II Χρωστικές quantum satis quantum satis (69) Περίοδος εφαρμογής: από την 1η Αυγούστου 2014
17 17.1 Συμπληρώματα διατροφής, όπως ορίζονται στην οδηγία 2002/46/ΕΚ, εξαιρουμένων των συμπληρωμάτων διατροφής για βρέφη και μικρά παιδιά Συμπληρώματα διατροφής που παρέχονται σε στερεά μορφή, και συμπεριλαμβάνονται
Άσκηση 4η. Ανίχνευση χημικών της καθημερινής ζωής
Άσκηση 4η Ανίχνευση χημικών της καθημερινής ζωής 2 Θεωρητικό μέρος Αναλυτική Χημεία ονομάζεται ο κλάδος της Χημείας που αναπτύσσει και εφαρμόζει μεθόδους, όργανα και στρατηγικές για να δώσει πληροφορίες
ΠΑΠΑΒΑΓΓΕΛΗΣ Χ.
ΦΡΟΥΚΤΟΖΗ Μονοσακχαρίτης 20% πιο γλυκός από την ζάχαρη (σουκρόζη) Μόριο φρουκτόζης και μόριο γλυκόζης συνιστά τη γνωστή σε όλους μας ζάχαρη. Υπάρχει σε φρούτα κυρίως, κάποια λαχανικά, στο μέλι, σε σταφίδες
Σελίδα 1 από 16. Ανώτατα επίπεδα (mg/l ή mg/kg ανάλογα με την περίπτωση) 13. Αριθμός κατηγορίας Αριθμός E Όνομα
13 Τρόφιμα που προορίζονται για ειδική διατροφή όπως ορίζονται στην οδηγία 2009/39/ΕΚ 13.1 Τροφές για βρέφη και μικρά παιδιά ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΜΕΡΟΣ, ΙΣΧΥΕΙ ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΥΠΟΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ 13.1.1 Παρασκευάσματα για
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ STEM: ΒΙΟΛΟΓΙΑ, ΧΗΜΕΙΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΥ
1 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ STEM: ΒΙΟΛΟΓΙΑ, ΧΗΜΕΙΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΥ Ελένη Κάτανα & Κατερίνα Σάλτα STEM Φυσικές Επιστήμες Τεχνολογία Εκπαίδευση STEM Science (Φυσικές Επιστήμες) Technology
Παπαβαγγέλης Χρήστος Πρόεδρος ΠαΣυΝοΔ Νοσοκομειακός Διαιτολόγος ΓΝΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ MSc Clinical Nutrition PHD Cand Medical School of Athens
Παπαβαγγέλης Χρήστος Πρόεδρος ΠαΣυΝοΔ Νοσοκομειακός Διαιτολόγος ΓΝΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ MSc Clinical Nutrition PHD Cand Medical School of Athens Μονοσακχαρίτης 20% πιο γλυκός από την ζάχαρη (σουκρόζη) Μόριο φρουκτόζης
ΖΑΧΑΡΗ- ΣΑΚΧΑΡΟΖΗ. Halloumi ΙΩΑΝΝΑ ΔΙΑΛΥΝΑ
ΖΑΧΑΡΗ- ΣΑΚΧΑΡΟΖΗ Halloumi ΙΩΑΝΝΑ ΔΙΑΛΥΝΑ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΦΟΡΑ H λέξη ζάχαρη προέρχεται ετυμολογικά από την σανσκριτική λέξη sarkara, που αρχικά σήμαινε άμμος, ή χαλίκι H ζάχαρη εμφανίζεται στην Κεντρική Ευρώπη
ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΡΧΕΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ. Πηκτίνες
ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΡΧΕΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ Πηκτίνες Γενικά Πολυσακχαρίτης ο οποίος βρίσκεται σε διάφορες συγκεντρώσεις στα κυτταρικά τοιχώματα των ανώτερων φυτικών ιστών μαζί με την κυτταρίνη. Η πηκτίνη
ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ
Θέμα Α ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΜΟΝΟ ΠΑΛΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΤΑΡΤΗ 1 ΙΟΥΝΙΟΥ 2016 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ-ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ (ΚΥΚΛΟΣ
1367 Κ.Δ.Π. 290/2003
E.E. Παρ. ΙΠ(Ι) Αρ. 3704,11.4.2003 1367 Κ.Δ.Π. 290/2003 Αριθμός 290 ΟΙ ΠΕΡΙ ΤΡΟΦΙΜΩΝ (ΕΛΕΓΧΟΣ ΚΑΙ ΠΩΛΗΣΗ) ΝΟΜΟΙ ΤΟΥ 1996 ΕΩΣ (ΑΡ. 2) ΤΟΥ 2002 Διάταγμα δυνάμει του άρθρου 28 περί Τροποποίησης Παραρτήματος
Έρευνες έχουν δείξει ότι λήψη ψηλής ποσότητας σύνθετων υδατανθράκων πριν την
Ο χρόνος λήψης του γεύματος αποτελεί κεφαλαιώδους σημασίας παράγοντα για την αθλητική απόδοση. Το γεύμα πρέπει να λαμβάνεται 2-3 ώρες πριν την προπόνηση. Το γεμάτο στομάχι θεωρείται αναστολέας της αθλητικής
ΠΕΨΗ & ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΩΝ (ΣΑΚΧΑΡΩΝ) ΓΛΥΚΟΛΥΣΗ Ι
ΠΕΨΗ & ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΩΝ (ΣΑΚΧΑΡΩΝ) ΓΛΥΚΟΛΥΣΗ Ι Σύνοψη: Πέψη, αποικοδόμηση & μεταβολισμός υδατανθράκων Δομή & βιολογική σημασία της γλυκόζης Δομή υδατανθρακών τροφής Πέψη υδατανθρακών τροφής Αμυλάση
«ΣΤΕΒΙΑ» Μάθημα: Τεχνολογία και Ποιοτικός Έλεγχος Πρόσθετων & Γλυκαντικών Υλών. Επιβλέπων καθηγητής: Πρόδρομος Σκενδερίδης
ΤΕΙ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ «ΣΤΕΒΙΑ» Μάθημα: Τεχνολογία και Ποιοτικός Έλεγχος Πρόσθετων & Γλυκαντικών Υλών Επιβλέπων καθηγητής: Πρόδρομος Σκενδερίδης Καραμπέτσα Ελένη Μακρυγιάννη Μαρία-Ραφαηλία
Άρθρο 69 (1) Eιδικά κριτήρια καθαρότητας για τα γλυκαντικά που χρησιμοποιούνται στα τρόφιμα
Άρθρο 69 (1) Eιδικά κριτήρια καθαρότητας για τα γλυκαντικά που χρησιμοποιούνται στα τρόφιμα Tα κριτήρια καθαρότητας που εφαρμόζονται στα γλυκαντικά που αναφέρονται στο άρθρο 68 του Kώδικα Tροφίμων, περιγράφονται
καρβοξυλικά οξέα μεθυλοπροπανικό οξύ
112 4.1. Κορεσμένα μονο - Αιθανικό οξύ Γενικά Τα κορεσμένα μονο προκύπτουν θεωρητικά από τα αλκάνια, αν αντικαταστήσουμε ένα άτομο υδρογόνου με τη ρίζα καρβοξύλιο -COOH. Έχουν το γενικό τύπο: C ν H 2ν+1
Θέµατα Υγείας & Υδατανθράκων. Λαπαρίδης Κώστας Αν. Καθηγητής
Θέµατα Υγείας & Υδατανθράκων Λαπαρίδης Κώστας Αν. Καθηγητής Τι είναι η υγεία; Σκέψου γρήγορα Σκεφτείτε τον πιο υγιή άνθρωπο που γνωρίζετε. Πως θα τον περιγράφατε; Σωµατικά µη υγιής Κοινωνικά µη υγιής Ποιος
1994L0035 EL 15.08.2006 004.001 1
1994L0035 EL 15.08.2006 004.001 1 Το έγγραφο αυτό συνιστά βοήθηµα τεκµηρίωσης και δεν δεσµεύει τα κοινοτικά όργανα B ΟΔΗΓΙΑ 94/35/ΕΚ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της 30ής Ιουνίου 1994
8.1. Γενικά για τα σάκχαρα
Σ ά κ χ α ρ α 8.1. Γενικά για τα σάκχαρα Τα σάκχαρα είναι μία από τις βασικές ομάδες βιομορίων. Αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος των οργανικών ουσιών στη Γη, ενώ είναι η πλέον σημαντική πηγή ενέργειας για
Η ιστορία της ζάχαρης
ΖΑΧΑΡΗ Η ιστορία της ζάχαρης H λέξη ζάχαρη προέρχεται ετυμολογικά από την σανσκριτική λέξη śarkara, που αρχικά σήμαινε άμμος ή χαλίκι. Το αρχαίο ινδικό όνομά της γκάουρα προφανώς προήλθε από την ονομασία
Μεσογειακή Διατροφή Τι γνωρίζουμε για αυτή;
Μεσογειακή Διατροφή Τι γνωρίζουμε για αυτή; Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 ξεκίνησε μία μεγάλη έρευνα, γνωστή ως η μελέτη των 7 χωρών, όπου μελετήθηκαν οι διατροφικές συνήθειες ανθρώπων από τις εξής
Ποια η χρησιμότητα των πρωτεϊνών;
ΠΡΩΤΕΪΝΕΣ Τι είναι οι πρωτεϊνες; Η ονομασία πρωτεϊνες προέρχεται από το ρήμα πρωτεύω και σημαίνει την εξαιρετική σημασία που έχουν οι πρωτεϊνες για την υγεία του ανθρώπινου σώματος. Από την εποχή των Ολυμπιακών
Ολιγοθερµιδικές Γλυκαντικές Ύλες Ένας Ασφαλής Σύµµαχος στη ιατροφή των Ατόµων µε ιαβήτη
Ολιγοθερµιδικές Γλυκαντικές Ύλες Ένας Ασφαλής Σύµµαχος στη ιατροφή των Ατόµων µε ιαβήτη Επιστημονική Επιμέλεια - Συγγραφή Κειμένων: Χάρης Δημοσθενόπουλος MMedSci.SRD Κλινικός Διαιτολόγος-Βιολόγος Προϊστάμενος
ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΥ. ΑΣΚΗΣΗ ΠΡΑΞΗΣ 5η ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΩΝ
ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΥ ΑΣΚΗΣΗ ΠΡΑΞΗΣ 5η ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΩΝ 1 Γλυκόλυση Με τον όρο γλυκόλυση εννοούμε την αλληλουχία των αντιδράσεων η οποία μετατρέπει τη γλυκόζη σε πυροσταφυλικό με ταυτόχρονη
ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ
Θέμα Α ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΜΟΝΟ ΠΑΛΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΤΑΡΤΗ 1 ΙΟΥΝΙΟΥ 2016 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ-ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ (ΚΥΚΛΟΣ
ÔÏÕËÁ ÓÁÑÑÇ ÊÏÌÏÔÇÍÇ
ΤΑΞΗ: ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ: ΜΑΘΗΜΑ: ΘΕΜΑ Α Γ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ (1ος Κύκλος) ΧΗΜΕΙΑ - ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ Ηµεροµηνία: Τετάρτη 16 Απριλίου 2014 ιάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ Στις ερωτήσεις Α1 και Α2 να γράψετε
HO-CH 2 -(CHOH) n-1 -CO-CH 2 OH
ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ 3/4 του βιολογικού κόσμου 80% ενέργειας ανθρώπινης δίαιτας Μονοσακχαρίτες: αλειφατικές πολυυδροξυ C x (H 2 O) y Αλδεΰδες (αλδόζες) Κετόνες (κετόζες) HO-(CHOH) n -CHO HO-CH 2 -(CHOH) n-1 -CO-CH
ΤΑ ΜΟΡΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ. Τι γνωρίζετε για τους υδατάνθρακες;
1 ΤΑ ΜΟΡΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ Το κύτταρο αποτελείται από χηµικές ενώσεις, στις οποίες περιλαµβάνονται τα µικρά βιολογικά µόρια και τα βιολογικά µακροµόρια. Στα µικρά βιολογικά µόρια ανήκουν, τα ανόργανα στοιχεία
ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΓΛΥΚΑΝΤΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ ΤΣΟΜΠΑΝΟΓΛΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΣΟΥΛΤΟΥΚΗ ΕΛΕΝΗ ΠΙΠΛΙΟΥ ΕΥΓΕΝΙΑ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΧΡΙΣΤΙΝΑ-ΜΑΡΙΑ
ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΓΛΥΚΑΝΤΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ Τ.Ε.Ι ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΤΣΟΜΠΑΝΟΓΛΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΣΟΥΛΤΟΥΚΗ ΕΛΕΝΗ ΠΙΠΛΙΟΥ ΕΥΓΕΝΙΑ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΧΡΙΣΤΙΝΑ-ΜΑΡΙΑ Γλυκαντικές Ουσίες Οι γλυκαντικές ουσίες έχουν μπει δραστικά στη
ΤΟΠΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΕΚΦΕ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΗ ΧΗΜΕΙΑ
17η Ευρωπαϊκή Ολυμπιάδα Επιστημών EUSO 2019 ΤΟΠΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΕΚΦΕ ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΩΝ ΗΛΙΟΥΠΟΛΗΣ ΝΕΑΣ ΦΙΛΑΔΕΛΦΕΙΑΣ - ΟΜΟΝΟΙΑΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΗ ΧΗΜΕΙΑ ΣΧΟΛΕΙΟ: ΟΝΟΜΑΤΑ ΔΙΑΓΩΝΙΖΟΜΕΝΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ: 1) 2) 3) ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ
ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑ Α Β ) ΤΕΤΑΡΤΗ 1 ΙΟΥΝΙΟΥ 2016 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ (ΠΑΛΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ) Θέμα Α Για τις προτάσεις