Η ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΕΔΑΦΟΛΟΓΙΚΩΝ ΑΝΑΛΥΣΕΩΝ

Transcript

1 Η ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΕΔΑΦΟΛΟΓΙΚΩΝ ΑΝΑΛΥΣΕΩΝ Α. Κώτσιρας Γεωπόνος-Αναπληρωτής Καθηγητής ΤΕΙ Πελοποννήσου

2 ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ Υφιστάμενη κατάσταση Ο ρόλος των εδαφολογικών αναλύσεων Κανόνες ορθής δειγματοληψίας Εργαστηριακές μεθοδολογίες-έκφραση των αποτελεσμάτων από διάφορα Εργαστήρια Ερμηνεία των αποτελεσμάτων Συσχέτιση με αναλύσεις φυτικών ιστών, αρδευτικού νερού

3 Υφιστάμενη κατάσταση-μύθοι και Παρερμηνείες Ποσοστό των αγροτών που κάνει αναλύσεις εδάφους: <10% Μεγάλο ποσοστό από αυτούς νομίζει ότι η ανάλυση είναι η λύση για τα όλα τα προβλήματα. Τεράστια άγνοια για τους κανόνες ορθής δειγματοληψίας: προσκόμιση δειγμάτων σε σάκους λιπασμάτων ή σε ακάθαρτες συσκευασίες. δειγματοληψία από ένα ή από λίγα σημεία. δειγματοληψία χρονικά πολύ κοντά ή αμέσως μετά την λίπανση. δειγματοληψία από λάθος σημεία (βάθος, περιοχές που νεροκρατούν, κλπ). ανάμειξη ανομοιόμορφων δειγμάτων

4 Μύθοι και Παρερμηνείες βάσει της αναλύσεως : εφαρμογή της ίδιας λιπαντικής αγωγής εφ όρου ζωής. σύγχυση σε ότι αφορά αναλύσεις από διαφορετικά εργαστήρια. μικρή συχνότητα αναλύσεων: συνήθως ανά 5-10 έτη. αμφισβήτηση των οδηγιών λίπανσης βάσει της αναλύσεως. εκτίμηση διαφόρων παραμέτρων του εδάφους με βάση τυχαίες παρατηρήσεις.

5 Αναγκαιότητα της αναλύσεως εδάφους-πλεονεκτήματα Μέθοδος προβλέψεως των αναγκών των καλλιεργειών σε θρεπτικά στοιχεία Γνώση των χαρακτηριστικών που καθορίζουν την γονιμότητά του: δηλαδή της ικανότητάς του ως υπόστρωμα να διαθέτει στα φυτά τα απαραίτητα θρεπτικά στοιχεία σε επαρκείς ποσότητες και στις ορθές αναλογίες. Βάσει των αποτελεσμάτων: καθορίζονται οι επεμβάσεις βελτιώσεως της γονιμότητάς του καθώς και η καταλληλότερη (και οικονομικότερη) λιπαντική αγωγή

6 Είναι η ανάλυση του εδάφους πανάκεια; Η ανάλυση εδάφους υστερεί στα εξής: Γίνεται σε μικρό αριθμό δειγμάτων που ενδέχεται να μην αντιπροσωπεύουν την πραγματικότητα (συνήθης η μεγάλη ανομοιογένεια) Είναι στατική δίνει πληροφορίες κατά την στιγμή της δειγματοληψίας Δεν λαμβάνει υπ όψιν τους περιβαλλοντικούς παράγοντες

7 Η πορεία της εδαφολογικής αναλύσεως

8 1. Δειγματοληψία 2. Εργαστηριακή ανάλυση 3. Συλλογή αποτελεσμάτων 4. Ερμηνεία-Σύσταση λιπαντικής αγωγής

9 ΚΑΝΟΝΕΣ ΟΡΘΗΣ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑΣ Όλα ξεκινούν από μια σωστή δειγματοληψία!

10 Τρόποι δειγματοληψίας Τυχαία δείγματα Διαγώνιος Γραμμική Τετράγωνα

11 Τρόποι δειγματοληψίας Αγροτικό Ινστιτούτο Καλαμάτας

12 Κανόνες Ορθής Δειγματοληψίας Το μεγαλύτερο σφάλμα κατά την όλη διαδικασία της αναλύσεως του εδάφους αφορά την δειγματοληψία. Το σφάλμα της δειγματοληψίας είναι 8 φορές μεγαλύτερο από το σφάλμα της αναλύσεως. Αντιπροσωπευτικό δείγμα: σε ένα χωράφι εκτάσεως 10 στρ. και σε βάθος 20 cm, το έδαφος ζυγίζει περίπου tn. στο εργαστήριο καταλήγει ένα δείγμα με μέσο βάρος 1,5-2,0 kg Προσδιορισμοί οργανική ουσία, Ρ: 1g ανταλλάξιμα κατιόντα, ιχνοστοιχεία 5g ph, SP, EC, 100 g λοιποί προσδιορισμοί 50 g Συνολικά για όλους τους προσδιορισμούς περίπου g

13 Αντιπροσωπευτικά δείγματα Λήψη ξεχωριστών δειγμάτων από περιοχές που διαφέρουν (μακροσκοπική παρατήρηση): διαφορετικό χρώμα διαφορετική δομή Σήμανση των διαφορετικών περιοχών

14 Ανομοιομορφία του ph του εδάφους Αγρόκτημα στους Γαργαλιάνους Μεσσηνίας Έκταση: 80 στρέμματα Διακύμανση του ph: 5,2-8,4

15 Λήψη δειγμάτων Σε ανθοκηπευτικές καλλιέργειες στη γραμμή φυτεύσεως ανάμεσα στα φυτά στο σημείο που γίνεται η λίπανση και δουλεύει το ριζικό σύστημα των φυτών.

16 Αποφυγή μη χαρακτηριστικών περιοχών κοντά σε δρόμους, τα σύνορα του χωραφιού, περιοχές που νεροκρατούν, σαμάρια, σημεία με πρόσφατη λίπανση δειγματοληψία σε απόσταση τουλάχιστον 2 μέτρων από τις παραπάνω θέσεις.

17 Βάθος δειγματοληψίας Για λαχανοκομικές καλλιέργειες, θερμοκηπιακές ή υπαίθριες δείγματα από βάθος 0-30 εκ. Για προσδιορισμό αναγκών σε ασβέστιο βάθος 0-15 εκ. Για καλλιέργειες σε σαμάρια δείγματα από τα σαμάρια (το ύψος των σαμαριών συνυπολογίζεται στο βάθος).

18 Εργαλεία δειγματοληψίας

19 Διαδικασία Φέτα χώματος (τουλάχιστον 2 υποδείγματα ανά στρέμμα) Καλή ανάμειξη των υποδειγμάτων σπάσιμο σβώλων ομογενοποίηση Τελικό δείγμα 1,5-2,0 kg άπλωμα σε καθαρό πλαστικό φύλλο για στέγνωμα Αποστολή στο Εργαστήριο αναγραφή των συνοδευτικών στοιχείων του δείγματος

20 Σημαντικά σημεία Επανάληψη της δειγματοληψίας: κάθε χρόνο (κηπευτικές καλλιέργειες) οποιαδήποτε στιγμή όταν εμφανισθεί πιθανό πρόβλημα θρέψης Εποχή: νωρίς το φθινόπωρο (πρωτοβρόχια) εύκολος χειρισμός του χώματος τέλος του βλαστικού κύκλου της προηγούμενης καλλιέργειας όποτε χρειασθεί, για την διάγνωση προβλημάτων

21 Πορεία εδαφολογικής αναλύσεως Χειρισμοί των δειγμάτων στο εργαστήριο

22 Πορεία Εργαστηριακής Αναλύσεως Υποδοχή δείγματος Καταγραφή στοιχείων και ιστορικού του αγρού Περιοχή και τρόπος δειγματοληψίας Φυτικό είδος που θα καλλιεργηθεί Προηγούμενη καλλιέργεια Απόδοση προηγούμενης καλλιέργειας Ιστορικό λιπάνσεων Παλιές αναλύσεις

23 Καλαμάτα ημέρα μήνας έτος ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΥΝΑΛΛΑΣΣΟΜΕΝΟΥ Ονοματεπώνυμο ή Επωνυμία Επιχειρήσεως Διεύθυνση - Τηλέφωνο Τηλεομοιότυπο Ηλεκτρ. Διεύθυνση Α.Φ.Μ. Δ.Ο.Υ. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ Κωδικός Δήμος Περιοχή Θερμοκήπιο, Υπαίθρια, Δενδροκομείο Έκταση (στρ.) Είδος Καλλιέργειας Στάδιο Αναπτύξεως Ξηρικ ή Τρόπος Αρδεύσεως, Προέλευση Ύδατος Παρατηρήσεις (προηγούμενη καλλιέργεια, λιπαντικές επεμβάσεις, τρόπος λιπάνσεως, προβλήματα) ΕΙΔΟΣ ΑΝΑΛΥΣΕΩΣ Γενική Ανάλυση Αγωγιμότητα (EC)- Υδατοκορεσμός (SP) ph εδαφικής πάστας Υδατοδιαλυτά άλατα (Mg, Κ) Ανταλλάξιμα (Ca, Mg, K, Na) Αφομοιώσιμος Φώσφορος (P) Για το Ινστιτούτο Λοιποί Προσδιορισμοί Βόριο (B) Οργανική Ουσία Ιχνοστοιχεία (Fe, Mn, Zn, Cu) Ολικό & Ενεργό CaCO3 Μηχανική σύσταση Ολικό Άζωτο (N) Ο συναλλασσόμενος AIK/Ε.Ε.Ο. /1 η έκδ./ Υπεύθυνος Σύνταξης: Ο Υπεύθυνος Διασφάλισης Ποιότητας AIK/Ε.Ε.Ο. /0 η αναθ. _ Υπεύθυνος Έγκρισης: Ο Διευθ. Εργαστηρίου

24 Εργαστηριακή Ανάλυση Συλλογή αποτελεσμάτων Ερμηνεία Σύσταση λιπαντικής αγωγής

25 Προετοιμασία Δείγματος Αεροξήρανση δειγμάτων (28-33 o C) Κοσκίνισμα-Δημιουργία λεπτής γης (κόσκινο οπών 2 mm) Έτοιμο δείγμα για περαιτέρω αναλύσεις Δημιουργία αντι-δείγματος (αρχείο του εργαστηρίου)

26 ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΥ

27 Αναλύσεις Χαρακτηρισμού Μηχανική σύσταση του εδάφους-χαρακτηρισμός Υδατοκορεσμός (SP%) Προσδιορισμός ph (εδαφική πάστα ή αιώρημα) Προσδιορισμός EC (εκχύλισμα κορεσμού ή αιώρημα) Προσδιορισμός CaCO 3 (ολικού και ενεργού)(bernard) Προσδιορισμός οργανικής ουσίας (καύση ή Walkley- Black).

28 Μηχανική ανάλυση Προσδιορισμός της κοκκομετρικής σύστασης (ποσοστιαία κατανομή άμμου, ιλύος και αργίλου). Επιρροή των φυσικοχημικών ιδιοτήτων του εδάφους και κατ επέκταση τις παρεμβάσεις κατεργασίας, λίπανσης, άρδευσης, κλπ. Η γονιμότητα ενός εδάφους εξαρτάται από την περιεκτικότητά του σε άργιλο. Η παραγωγικότητα ενός εδάφους εξαρτάται από την ισορροπημένη κατανομή των τριών κλασμάτων.

29 Μηχανική ανάλυση του εδάφους Μέθοδος Βουγιούκου Νερό Άργιλος-Οργανική Ουσία Ιλύς Άμμος Χαλίκι

30 Υδατοκορεσμός (SP) Η ποσότητα του νερού που χρειάζεται για τον κορεσμό του εδάφους. Βοηθά στην κατ εκτίμηση προσέγγιση της μηχανικής σύστασης. Ελαφρά εδάφη: SP 18-28% Mέσα εδάφη: SP 28-40% Mέτρια βαριά εδάφη: SP 40-45% Βαριά εδάφη: SP 45-50% Πολύ βαριά εδάφη: SP >50%

31 ph Σημαντικό διαγνωστικό στοιχείο συμπεράσματα για την διαμόρφωση της τιμής του συνέπειες στο έδαφος και στο φυτό ρυθμιστής απορρόφησης θρεπτικών στοιχείων επίδραση στη μικροβιολογική δραστηριότητα Υψηλότερη τιμή τον χειμώνα σε σχέση με το καλοκαίρι Καλύτερη μέθοδος μέτρησης στην πάστα στα αιωρήματα (ε:ν) 1:1, 1:2, 1:5 για το ίδιο έδαφος το τελευταίο δίνει υψηλότερο ph (0,5-1,0).

32 ph Τα φυτικά είδη παρουσιάζουν προσαρμοστικότητα σε αρκετά μεγάλο εύρος όξινης-ουδέτερης και αλκαλικής περιοχής Εξαιρούνται οι ακραίες όξινες και αλκαλικές τιμές ph ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ >9,0 Πολύ ισχυρά αλκαλικό 8,9-8,5 Ισχυρά αλκαλικό 8,4-7,9 Μέτρια αλκαλικό 7,8-7,4 Ασθενώς αλκαλικό 7,3-6,6 Ουδέτερο 6,5-6,1 Ασθενώς όξινο 6,0-5,6 Μέτρια όξινο 5,5-5,1 Ισχυρώς όξινο 5,0-4,5 Πολύ ισχυρώς όξινο <4,5 Υπερβολικά όξινο

33 Αξιολόγηση των τιμών του ph Καλύτερη περιοχή: 6,0-6,5 Χαμηλές τιμές (<5,5): έλλειψη Ρ τοξικότητες Mn, Al διόρθωση με προσθήκη ασβεστούχων υλικών Υψηλές τιμές (>7,5) μείωση διαθεσιμότητας ιχνοστοιχείων (B, Fe, Mn, Zn) δέσμευση του Ρ (δυσδιάλυτες ενώσεις με το Ca) συνήθης ο ανταγωνισμός των κατιόντων (τροφοπενίες Κ, Mg) διόρθωση με προσθήκη υλικών οξίνισης

34 Ηλεκτρική αγωγιμότητα εδαφικού διαλύματος Εκφράζει το σύνολο της συγκεντρώσεως του εδαφικού διαλύματος σε υδατοδιαλυτά ιόντα. Προσδιορίζεται κυρίως στο εκχύλισμα κορεσμού. Μονάδες: ms/ cm, μs/ cm, ds/ m. Αναγωγή της τιμής στους 25 ο C (μεταβολή κατά 2% ανά 1 ο C). Ακραία υψηλές τιμές σε θερμοκηπιακές μονάδες στην Ελλάδα (>70%). Οριακή τιμή για τις λαχανοκομικές καλλιέργειες: 1,5-2 ms/ cm. Προβληματικά εδάφη με EC> 4 ms/ cm.

35 Ηλεκτρική αγωγιμότητα εδαφικού διαλύματος Συνιστάται συνεχής παρακολούθηση ιδιαίτερα στις κηπευτικές καλλιέργειες. Μέτρηση στο εκχύλισμα κορεσμού η πιο ασφαλής και κοντά στην πραγματικότητα Μέτρηση σε αιωρήματα 1:2 και 1:5 ταχεία απόκτηση εκχυλίσματος, διαφορετικά αποτελέσματα, απομάκρυνση από τις πραγματικές συνθήκες. Δεν υπάρχει αντιστοιχία μεταξύ των τριών μεθόδων για κάθε έδαφος πρέπει να συνταχθεί ξεχωριστή καμπύλη από 3 μετρήσεις (μια για την κάθε μέθοδο)

36 Ηλεκτρική αγωγιμότητα εδαφικού διαλύματος Επηρεάζεται: Από την ποιότητα του νερού και τον τρόπο αρδεύσεως Την μηχανική σύσταση του εδάφους Το είδος και την ποσότητα λιπασμάτων Τις συνθήκες αποστραγγίσεως του εδάφους

37 Διαφορετικοί τρόποι έκφρασης της Αγωγιμότητας του εδάφους Είδος εκχυλίσματος Ηλεκτρική αγωγιμότητα Χαρακτηρισμός ms/cm/25 C εκχύλισμα κορεσμού < 1,0 κανονική >> 1,0-1,5 μέτρια >> 1,5-2,5 υψηλή EC >> > 3,0 πολύ υψηλή αιώρημα 1:2 < 0,50 χαμηλή >> 0,50-1,50 ικανοποιητική >> 1,50-2,25 υψηλή EC >> > 2,25 πολύ υψηλή EC αιώρημα 1:5 < 0,30 χαμηλή EC >> 0,30-0,65 ικανοποιητική EC >> 0,65-1,00 υψηλή EC >> > 1,00 πολύ υψηλή EC

38 Ποσοστό μέγιστης παραγωγής Σχέση μεταξύ ύψους παραγωγής και αγωγιμότητας στον χώρο των ριζών Y = s(x - t) Relative yield (%) a 2 t Ηλεκτρική EC of nutrient αγωγιμότητα solution (ds m -1-1 )

39 Μείωση της απόδοσης σε σχέση με την EC Μείωση της απόδοσης ορισμένων καλλιεργειών με βάση την αγωγιμότητα του εδάφους στο εκχύλισμα κορεσμού Μείωση της παραγωγής (%) Καλλιέργεια Αγωγιμότητα στο εκχύλισμα κορεσμού (ms/cm) Τομάτα 2,5 3,5 5,0 7,6 Αγγούρι 2,5 3,3 4,4 6,3 Πατάτα 1,7 2,5 3,8 5,9 Πιπεριά 1,5 2,2 3,3 5,1 Φασόλι 1,0 1,5 2,3 3,6 Φράουλα 1,0 1,3 1,8 2,5 Κρεμμύδι 1,2 1,8 2,8 4,3 Πεπόνι 2,2 3,6 5,7 9,1

40 ΑΝΘΡΑΚΙΚΟ ΑΣΒΕΣΤΙΟ CaCO 3 Ολικό Ενεργό

41 Ολικό (ελεύθερο) CaCO 3 Εκφράζει την περιεκτικότητα του εδάφους σε ανθρακικά άλατα (κυρίως του Ca και δευτερευόντως του Mg). Σημαντική παράμετρος για την καταλληλότητα χρήσεως των εδαφών. Υψηλή περιεκτικότητα συνεπάγεται δέσμευση των φωσφορικών ιόντων και αδρανοποίηση κυρίως του Fe. Η παρουσία του συνδέεται με το ph του εδάφους: υψηλές ποσότητες παραπέμπουν σε εδάφη με ph>7 (7-8,4) κατά κανόνα, σε εδάφη με ph<7 η περιεκτικότητα είναι από ίχνη έως μηδενική. Η παρουσία του CaCO 3 συνεπάγεται: μειωμένο έως κανένα κίνδυνο οξινίσεως από την χρήση όξινων λιπασμάτων μειωμένο κίνδυνο νατρίωσης από τη χρήση κακής ποιότητας αρδευτικού νερού.

42 CaCO 3 Ευνοεί την δημιουργία καλής δομής συμβάλλει στον σχηματισμό σταθερών συσσωματωμάτων. Ενεργό CaCO 3 : Αποτελεί την λεπτά διαμερισμένη μορφή του CaCO 3 και έχει μεγαλύτερη δραστικότητα (μεγάλη ειδική επιφάνεια τεμαχιδίων). προσδιορίζεται ξεχωριστά από το ολικό αποτελεί κριτήριο για την εγκατάσταση ευαίσθητων ποικιλιών στο CaCO 3 δημιουργία χλωρώσεων. επιλογή καταλλήλου υποκειμένου για αναμπελώσεις

43 ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΕΔΑΦΩΝ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΗΝ ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥΣ ΣΕ ΟΛΙΚΟ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΟ CaCO3 Τιμές Ολικού CaCO 3 (%) CaCO 3 < 2,5 CaCO 3 2,5-9,0 CaCO 3 9,0-18,0 Χαρακτηρισμός εδαφών έδαφος μη ασβεστούχο έδαφος ελαφρώς ασβεστούχο έδαφος μέσο ασβεστούχο CaCO 3 18,0-25,0 έδαφος πολύ ασβεστούχο CaCO 3 25,0-50,0 έδαφος υψηλό ασβεστούχο CaCO 3 > 50,0 έδαφος ασβεστούχο Τιμές Ενεργού CaCO 3 (%) CaCO 3 < 7,0 CaCO 3 8,0-12,0 CaCO 3 >12,0 Χαρακτηρισμός εδαφών Έδαφος κατάλληλο για τις περισσότερες καλλιέργειες Έδαφος με κίνδυνο δημιουργίας χλώρωσης σε μη ανθεκτικά φυτά Έδαφος επικίνδυνο ακόμη και για τα ανθεκτικά στο Ca φυτά

44 ΟΡΓΑΝΙΚΗ ΟΥΣΙΑ

45 Οργανική ουσία Ζωικά και φυτικά υπολείμματα ενσωματωμένα στο έδαφος Σημαντικός συντελεστής αύξησης της παραγωγής Διάφορα στάδια αποσύνθεσης Στα περισσότερα Ελληνικά εδάφη κυμαίνεται από 1-3%. Προσδίδει σκούρο χρώμα στο έδαφος (αύξηση απορροφήσεως της ηλιακής ακτινοβολίας)

46 Οργανική ουσία Θετική επίδραση στις χημικές ιδιότητες του εδάφους: ρυθμιστικός ρόλος στο ph θετική επίδραση στην συσσωμάτωση των εδαφικών τεμαχιδίων αύξηση της διαθεσιμότητας των θρεπτικών στοιχείων αύξηση της ικανότητας ανταλλαγής κατιόντων βαθμιαία απελευθέρωση των θρεπτικών στοιχείων ανησυχητική η πτώση της κάτω από το 0,5% ταχεία εξάντληση των αποθεμάτων

47 Οργανική ουσία-αξιολόγηση του λόγου C/N Δείκτης χαρακτηρισμού της οργανικής ουσίας Ο ρυθμός ανοργανοποιήσεως εξαρτάται: από το ph, την θερμοκρασία, την υγρασία και τον αερισμό του εδάφους. Λόγος C/N: δείκτης της ταχύτητας αποδομήσεως: >25: μικρή δραστηριότητα αποδομήσεως (το Ν δεσμεύεται από τους μικροοργανισμούς) <20: έντονος ρυθμός αποδομήσεως (επαρκές Ν για τους μικροοργανισμούς)

48 Εργαστηριακός προσδιορισμός του λόγου C/N Προσδιορισμός της οργανικής ουσίας: με υγρή καύση (μέθοδος Walkley-Black: οξείδωση του οργανικού C από K 2 Cr 2 O 7 παρουσία H 2 SO 4 ). με ξηρή καύση (τοποθέτηση του δείγματος στους ο C για 16 ώρες ζύγιση της τέφρας και υπολογισμός της οργανικής ουσίας από την διαφορά βάρους (αναγωγή σε % επί του ξηρού υλικού) Προσδιορισμός του οργανικού C: Οργανικός C % = Οργανική ουσία % * 0,58

49 Οργανική ουσία Όρια Οργανικής Ουσίας (%) ΕΠΙΠΕΔΟ Εδάφη Θερμοκηπίων Πολύ χαμηλό 1-2 Μέτριο 2-4 Μέσο 4-6 Υψηλό >6 Όρια οργανικής ουσίας (%) σε σχέση με την άργιλο ΟΡΓΑΝΙΚΗ ΟΥΣΙΑ % Άργιλος Πολύ Φτωχό Μέτριο Επαρκές Πλούσιο (%) φτωχό ,8 0,8-1,3 1,4-2 2, ,9 0,9-1,6 1,7-2,4 2,5-3,5 3, ,1 1,1-2,2 2,3-2,8 2,9-4,2 4,2 >45 1,2 1,2-2,5 2,6-3,1 3,2-4,4 4,4

50 ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ ΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑΣ

51 Αναλύσεις Γονιμότητας Υδατοδιαλυτά ιόντα Ανταλλάξιμα κατιόντα Αφομοιώσιμος φώσφορος Ιχνοστοιχεία Ολικό Άζωτο

52 Υδατοδιαλυτά ιόντα

53 Υδατοδιαλυτά ιόντα Εκφράζουν τις άμεσα αφομοιώσιμες μορφές των θρεπτικών στοιχείων δεδομένου ότι: η πρόσληψη των ανόργανων θρεπτικών στοιχείων από τις ρίζες γίνεται αποκλειστικά μόνο από το εδαφικό διάλυμα Κυριότερα ιόντα του εδαφικού διαλύματος: όξινα ανθρακικά, νιτρικά, θειικά, χλώριο, κάλιο, νάτριο, ασβέστιο και μαγνήσιο Προσδιορίζονται: στο εκχύλισμα κορεσμού ή στα αιωρήματα 1:2 και 1:5. πιο καλή αποτύπωση των φυσικών συνθηκών: το εκχύλισμα κορεσμού

54 Υδατοδιαλυτά ιόντα Χρήσιμη η γνώση τους ιδιαίτερα στις ανθοκηπευτικές καλλιέργειες όπου πραγματοποιούνται εντατικές λιπάνσεις (κυρίως υδρολιπάνσεις). Τα σημαντικότερα είναι: Κ, Mg (ατομική απορρόφηση), Τα NO 3 (φωτόμετρο) παρουσιάζουν: συχνά την μεγαλύτερη συγκέντρωση υπόκεινται σε μεγάλες εποχικές διακυμάνσεις (έκπλυση ή κατακόρυφη διήθηση) Τα H 2 PO 4 - παρουσιάζουν συγκριτικά μικρή συγκέντρωση. Προσδιορισμός του Cl σε ευπαθείς καλλιέργειες

55 Προσδιορισμός των υδατοδιαλυτών ιόντων Ατομική απορρόφηση Φωτόμετρο

56 Όρια θρεπτικών στοιχείων στο εκχύλισμα κορεσμού ΥΔΑΤΟΔΙΑΛΥΤΑ ΣΤΟ ΕΚΧΥΛΙΣΜΑ ΚΟΡΕΣΜΟΥ Στοιχείο Μονάδες ΠΤΩΧΟ ΜΕΣΟ ΥΨΗΛΟ μέτρησης Ca meq/l <5,0 5,0-20,0 >20 Mg meq/l <2,5 2,5-10,0 >10 Na meq/l <7,0 7,0-15,0 >15 Κ meq/l <0,9 0,9-5,0 >5,0 ΝΟ 3 meq/l <2,0 2-8 >8 Cl meq/l 0,2-5,0 5,0-15, SO 4 meq/l >30 HCO 3 meq/l 0,1-2,5 5,0-5,5 >5,0 P mg/l <2,5 5,0-5,5 7,5-10,0 B mg/l 0,1-0,5 0,5-1,0 >1,0

57 Ικανότητα ανταλλαγής κατιόντων Ανταλλάξιμα Κατιόντα Εδαφικό διάλυμα Αρνητικά φορτισμένα εδαφικά τεμαχίδια Προσροφημένα κατιόντα Ανιόντα

58 Ικανότητα ανταλλαγής κατιόντων (CEC) Η συνολική ποσότητα των κατιόντων (σε meq / 100 g ή mmol c / kg εδάφους) που μπορούν να προσροφηθούν στα αρνητικά φορτισμένα κολλοειδή. Ανταλλάσσονται μεταξύ στερεάς και υγρής φάσης στο έδαφος (αντιστρεπτό φαινόμενο) Αντικαθίστανται από άλλα ισοδύναμα ιόντα ιοντική ανταλλαγή. Κυριότερα κατιόντα: Ca 2+, Mg 2+, Κ +, Νa +, ΝΗ 4+, Η +, Αl 3+. Τα δισθενή ιόντα (Ca 2+, Mg 2+ ) συγκρατούνται ισχυρότερα από τα μονοσθενή.

59 Ικανότητα ανταλλαγής κατιόντων (CEC) Είναι η σημαντικότερη φυσικοχημική ιδιότητα των εδαφών γιατί: παρεμποδίζει τις απώλειες θρεπτικών στοιχείων μέσω του νερού. αν επικρατούν τα δισθενή Ca 2+, Mg 2+, η άργιλος είναι σε κατάσταση θρομβώσεως σταθερά συσσωματώματα άριστη δομή Καλός αερισμός και καλή στράγγιση αν επικρατεί από τα μονοσθενή το Na +, τότε επέρχεται η διασπορά της αργίλου με αρνητικές συνέπειες σε στράγγιση και αερισμό.

60 Βαθμός κορεσμού με βάσεις Αντιπροσωπεύει το ποσοστό της CEC που απαρτίζεται από τα τέσσερα βασικά κατιόντα: Ca 2+, Mg 2+, Κ +, Νa + Με την αύξηση του κορεσμού με βάσεις, αυξάνεται και το ph του εδάφους. Σε γενικές γραμμές, καθώς αυξάνεται το ph πάνω από το 5,6 ο βαθμός κορεσμού με βάσεις παραμένει κοντά στο 100%

61 Επίπεδα επάρκειας των βασικών κατιόντων με βάση την CEC CEC Ca 65% Ca 75% Mg 10% Mg 15% K 3% K 5% Na <5% Στοιχεία από το Αγροτικό Ινστιτούτο Καλαμάτας

62 Σημαντικά σημεία Άριστα ποσοστά (επί της CEC) μεταξύ των τριών βασικών κατιόντων για την διατήρηση ισορροπίας: Ca: 60-80% Mg: 10-20% Κ: 2-5% Άριστες αναλογίες μεταξύ των τριών βασικών κατιόντων (ppm): K/Mg: 3/1 Ca/Mg: 7/1

63 Σημαντικά σημεία Σε εδάφη με χαμηλή CEC: μπορεί τα ποσοστά των βασικών κατιόντων να είναι άριστα, όμως οι συγκεντρώσεις τους να είναι πολύ χαμηλές. Αντιθέτως, σε εδάφη με υψηλή CEC: μπορεί οι συγκεντρώσεις των βασικών κατιόντων να είναι άριστες, όμως τα ποσοστά τους να δηλώνουν έλλειψη.

64 Συμπεράσματα για τα επίπεδα των ανταλλαξίμων Η συγκέντρωση των ανταλλαξίμων κατιόντων δεν χρησιμοποιείται ως o μοναδικός δείκτης της γονιμότητας. Συνήθως σχετίζεται με: την CEC την περιεκτικότητα σε άργιλο το ποσοστό τους επί της CEC. Επομένως, κατά την δημιουργία της λιπαντικής πρότασης θα πρέπει να λαμβάνονται υπ όψιν οι επιμέρους συγκεντρώσεις, το ποσοστό τους επί της CEC αλλά και οι μεταξύ τους αναλογίες. Θα πρέπει να αποφεύγεται η αναγραφή αρίστων ορίων για αποφυγή συγχύσεων από τους αγρότες.

65 ΟΛΙΚΟ ΑΖΩΤΟ

66 Απαντάται υπό μορφή: Αφομοιώσιμο Ν οργανικών ενώσεων (98% του ολικού Ν) μη αφομοιώσιμο ανόργανων ενώσεων (2% του ολικού Ν) αφομοιώσιμο Η συγκέντρωσή του επηρεάζεται από: κλίμα, βλάστηση, τεχνική καλλιέργειας, μηχανική σύσταση, κλπ. Η επιτυχής προσέγγιση στην ορθολογική χρήση αζωτούχων λιπασμάτων θα πρέπει να λαμβάνει υπ όψιν: την ανοργανοποίηση της οργανικής ουσίας τις απώλειες του ΝΗ 4 -Ν και του ΝΟ 3 -Ν το διαθέσιμο εδαφικό Ν τις συνολικές ανάγκες του φυτού

67 Αφομοιώσιμο Ν Η διαχείριση του Ν στο έδαφος είναι σημαντικά πιο πολύπλοκη συγκριτικά με αυτήν των Κ, Ρ. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το Ν στο έδαφος υφίσταται μετασχηματισμούς: ζωντανό στοιχείο. Εργαστηριακά, προσδιορίζεται συνήθως με την μέθοδο Kjeldahl.

68 Χαρακτηρισμός των επιπέδων του ολικού Ν Επίπεδα Ολικού Ν στο έδαφος πτωχό επίπεδο <0,10% ικανοποιητικό: 0,10-0,15% μέσο: 0,20-0,30% υψηλό: >0,30% Στα γεωργικά εδάφη της Πελοποννήσου το ολικό Ν κυμαίνεται συνήθως από 0,10-0,20%

69 Υπολογισμός του άμεσα διαθέσιμου Ν Ερμηνεία των ποσοστών του ολικού Ν στο έδαφος: φαινόμενο ειδικό βάρος εδάφους: 1,6 kg/l βάθος ενεργού ριζικού συστήματος: 20 cm έκταση m 2 ποσοστό αφομοιώσιμου Ν στο έδαφος: 0,1% Σύμφωνα με τα ανωτέρω δεδομένα, η συνολική ποσότητα του ολικού Ν στο έδαφος είναι 320 kg/στρέμμα. Όμως, οι διαλυτές μορφές του Ν είναι 1-2% του ολικού. Επομένως, το άμεσα διαθέσιμο Ν είναι 3,2-6,4 kg/στρέμμα

70 Αφομοιώσιμος Ρ

71 Αφομοιώσιμος Ρ Απαντάται στο έδαφος ως: Οργανικός Ρ (50% της στερεάς φάσεως). Δυσδιάλυτες ανόργανες φωσφορικές ενώσεις Προσροφημένος Ρ Η περιεκτικότητα του εδάφους σε Ρ είναι μεταξύ 0,02-0,15%. Είναι συγκρίσιμη με το Ν, αλλά πολύ μικρότερη από τα βασικά κατιόντα. Ο ολικός Ρ κατά το μέγιστο ποσοστό του είναι αδρανής (μη αφομοιώσιμος). Περίπου το 1% του ολικού Ρ είναι εύκολα αφομοιώσιμο από τα φυτά

72 Αφομοιώσιμος Ρ Η περιεκτικότητα του εδαφικού διαλύματος σε Ρ είναι συνήθως πολύ μικρή (<2,5 mg/l). Για να ικανοποιηθούν οι απαιτήσεις μιας καλλιέργειας πρέπει η περιεκτικότητα αυτή να ανανεωθεί πολλές φορές με διαλυτοποίηση του Ρ από τα αποθέματα της στερεάς φάσεως. Σημαντικός ρυθμιστής απορρόφησης του Ρ το επίπεδο του ph. Ο διαθέσιμος Ρ της στερεάς φάσεως δεν υπερβαίνει το 5-15% του ολικού Ρ.

73 Όρια επάρκειας Ρ στο έδαφος Τιμές P (Olsen) (ppm) Επίπεδο Ρ Φυτά μεγάλης καλλιέργειας Θερμοκηπιακές καλλιέργειες Πολύ χαμηλό Ανεπαρκές Επαρκές Υπερεπαρκές

74 Προσδιορισμός του αφομοιώσιμου Ρ Οι μεθοδολογίες διαφέρουν αναλόγως του ph του εδάφους. Στα εδάφη με ελαφρώς όξινα ph ή >7 ενδείκνυται η μέθοδος Olsen. Στα εδάφη με ph<7 ενδείκνυται η μέθοδος Bray Ρ1. Στην Ελλάδα έχει επικρατήσει η μέθοδος Olsen (φασματοφωτομετρικός προσδιορισμός). Άλλες μέθοδοι: Mehlich 1, Mehlich 3, AB-DTPA, κλπ.

75 Εκτίμηση του Ρ με βάση την μεθοδολογία Διαφοροποίηση των ορίων επάρκειας Ρ (ppm P) με βάση την μεθοδολογία Χαμηλό Άριστο Υψηλό Πολύ υψηλό Olsen >45 Bray P >31 Mehlich >50 AB-DTPA >15

76 Ιχνοστοιχεία Fe, Mn, Zn, Cu, B

77 Ιχνοστοιχεία Πολλές φορές αποτελούν παράγοντα κλειδί για την επιτυχία μιας καλλιέργειας. Μεγαλύτερη σημασία έχει ο προσδιορισμός τους στους φυτικούς ιστούς Προσδιορίζονται τα: Fe, Mn, Zn, Cu (εκχύλιση σύμφωνα με την μέθοδο Lindsay και Norvell και μέτρηση στην ατομική απορρόφηση). Β (τροποποιημένη μέθοδος Berger και Truog και φασματοφωτομετρική μέτρηση)

78 Όρια επάρκειας Β Ενδεικτικές τιμές του Β (ppm) στο έδαφος σε σχέση με το ph Μεταβολή του ph Επίπεδο Β πολύ Επίπεδο Β ελαφρώς Επίπεδο Β ικανοποιητικό Επίπεδο Β Επίπεδο Β τοξικό χαμηλό χαμηλό υψηλό 4,50 < 0,286 0,286 0,572 2,436 > 2,436 5,00 < 0,320 0,320 0,640 2,536 > 2,536 5,50 < 0,358 0,358 0,710 2,639 > 2,639 6,00 < 0,400 0,400 0,800 2,747 > 2,747 6,50 < 0,447 0,447 0,895 2,859 > 2,859 7,00 < 0,500 0,500 1,000 2,976 > 2,976 7,50 < 0,559 0,559 1,120 3,097 > 3,097 8,00 < 0,625 0,625 1,250 3,224 > 3,244

79 Όρια επάρκειας Zn Ενδεικτικές τιμές Zn (ppm) στο έδαφος σε σχέση με το ph Μεταβολή του ph Επίπεδο Zn πολύ χαμηλό Επίπεδο Zn ελαφρώς χαμηλό Επίπεδο Zn ικανοποιητικό Επίπεδο Zn υψηλό ΕπίπεδοZn τοξικό 3,50 < 0,28 0,28 0,40 5,94 > 5,94 4,00 < 0,31 0,31 0,46 6,48 > 6,48 4,50 < 0,34 0,34 0,52 7,07 > 7,07 5,00 < 0,37 0,37 0,59 7,71 > 7,71 5,50 < 0,41 0,41 0,68 8,40 > 8,40 6,00 < 0,45 0,45 0,77 9,16 > 9,16 6,50 < 0,50 0,50 0,88 9,99 > 9,99 7,00 < 0,55 0,55 1,00 10,89 > 10,89 7,50 < 0,61 0,61 1,14 11,87 > 11,87 8,00 < 0,67 0,67 1,30 12,95 > 12,95

80 Όρια επάρκειας Ιχνοστοιχείων στο έδαφος (ppm) Χαμηλό Μέτριο Μέσο Υψηλό Αφομ. Fe (DTPA) >100 Αφομ. Mn (DTPA) >50 Αφομ. Zn (DTPA) <0,5 0, ,5 >1,5 Αφομ.Cu (DTPA) <0,50 0,5-1,5 1-1,5 >1,5 Διαλυτό Β (εκχ. με ζεστό νερό) <0,25-0,35 0,4-0,6 0,6-0,7 0,7-1,0

81 ESP (Ποσοστό ανταλλαξίμου Νa σε σχέση με την CEC) Αναφέρεται στο ποσοστό της CEC που καταλαμβάνεται από Νa +. Σε φυσιολογικά εδάφη: ESP<15%. Σε νατριωμένα εδάφη: ESP>15% (ακατάλληλα για γεωργική χρήση)

82 Παθογενή εδάφη Ταξινομούνται με βάση την αγωγιμότητα του εκχυλίσματος κορεσμού (EC), τον βαθμό νατρίωσης (ESP) και το ph: Αλατούχα: EC>4 ms/cm, ESP<15%, ph<8,5. Αλατούχα-Αλκαλιωμένα: EC>4 ms/cm, ESP>15%, ph>8,5. Αλκαλιωμένα: EC<4 ms/cm, ESP>15%, ph>8,5.

83 Ερμηνεία των αποτελεσμάτων της εδαφολογικής αναλύσεως

84 Πηγές σύγχυσης Τα προβλήματα πηγάζουν κυρίως: όταν τα εργαστήρια εφαρμόζουν διαφορετικές μεθοδολογίες όταν τα αποτελέσματα εκφράζονται με διαφορετικό τρόπο: κυρίως διαφορετικές μονάδες όταν οι προσεγγίσεις της λιπαντικής αγωγής είναι διαφορετικές διαφορετικά όρια από κάθε εργαστήριο

85 Προσοχή στις μονάδες μέτρησης Τρόποι εκφράσεως της συγκεντρώσεως των θρεπτικών στοιχείων σε αναλύσεις εδάφους Φυσικές μονάδες: mg/l (ή ppm), αναφέρεται στις συγκεντρώσεις των υδατοδιαλυτών ιόντων κατ όγκο. mg/kg εδάφους (ή ppm), αναφέρεται στις συγκεντρώσεις των ανταλλάξιμων ιόντων, του Ρ και του Β κατά βάρος. Χημικές μονάδες: mol/l (μοριακότητα) αναφέρεται στις συγκεντρώσεις των υδατοδιαλυτών ιόντων κατ όγκο. meq/l (κανονικότητα) αναφέρεται στις συγκεντρώσεις των υδατοδιαλυτών ιόντων κατ όγκο.

86 Προσοχή στις μονάδες μετρήσεως!! Διεθνής βιβλιογραφία 1 acre= στρέμματα 1 ha= 10 στρέμματα Lb/ acre=1.12 kg/ha=0.112 kg/στρέμμα 1 lb= kg 1 ounce= g 1 pound= g 1 gallon= 4.54 l 2lb/acre= 1 ppm 1 foot= cm

87 Αξιολόγηση εδαφολογικής αναλύσεως Διαμόρφωση λιπαντικής προτάσεως

88 Καλαμάτα 12/9/2013 ΕΚΘΕΣΗ ΑΝΑΛΥΣΕΩΣ ΕΔΑΦΟΥΣ Καλλιεργητής: Καλλιέργεια : Τομάτα Διεύθυνση : Περιοχή δειγματοληψίας : Βάλτος Τηλ : Ηλικία φυτών : Υδατοκορεσμός (SP) (%) 39,00 Υδατοδιαλυτά κατιόντα meq/l ppm Αγωγιμότητα (EC) (ms/cm) 1,66 Μαγνήσιο (Mg 2+ 2,49 29,9 στο εκχ. κορεσμού Κάλιο (K + ) 0,68 26,5 ph (εδαφικής πάστας) 8,13 Αφομ. Φώσφορος (P) (ppm) 5,0 Ανταλλάξιμα κατιόντα meq/100 gr ppm % Βόριο (B) (ppm) 0,15 Ασβέστιο (Ca 2+ ) 23, ,34 Οργανική ουσία (%) 2,77 Μαγνήσιο (Mg 2+ ) 2, ,55 Σοβαρή έλλειψη Κ Κάλιο (K + ) 0, ,66 Ιχνοστοιχεία ppm Νάτριο (Na + ) 0, ,45 Σίδηρος (Fe) 5,40 Σύνολο 26,02 Μαγγάνιο (Mn) 3,20 Ψευδάργυρος (Zn) 1,30 Σχέσεις Ανταλλαξίμω ν Χαλκός (Cu) 10,80 Mg/K 13,0 Ca/Mg 17,4 Μηχανική ανάλυση Ca/Mg+K 9,7 Άμμος (%) 25,6 Ποσοστό ανταλ. νατρίου (ESP) : 1,45 Άργιλος (%) 25,1 Ιλύς (%) 49,3 Ανθρακικό ασβέστιο (CaCO 3 ) Χαρακτηρισμός : L Ολικό (%) 16,70 Ενεργό (%) 15,62 Ολικό Ν (%) 0,12 Σοβαρή έλλειψη Ρ, B

89 Αξιολόγηση της εδαφολογικής ανάλυσης Έδαφος μέσης συστάσεως πηλώδες Μετρίως αλκαλική αντίδραση Φυσιολογική αγωγιμότητα Υψηλό ποσοστό οργανικής ουσίας Σχετικά υψηλό ολικό CaCO 3 και υψηλό ενεργό Επαρκές υδατοδιαλυτό Mg, χαμηλό Κ. Ανταλλάξιμα: Ca: υψηλό ποσοστό, υψηλή συγκέντρωση, Mg: φυσιολογικό ποσοστό, επαρκής συγκέντρωση, Κ: πολύ χαμηλό ποσοστό, πολύ χαμηλή συγκέντρωση, Νa: πολύ χαμηλά: ποσοστό και συγκέντρωση

90 Αξιολόγηση της εδαφολογικής ανάλυσης Σχέσεις ανταλλαξίμων Μg/K πολύ υψηλή Ca/Mg αρκετά υψηλή Ολικό Ν: ικανοποιητικό Αφομοιώσιμος Ρ: πολύ χαμηλός Ιχνοστοιχεία Β: πολύ χαμηλό Fe: χαμηλό Mn: χαμηλό Zn: μέσο Cu: πολύ υψηλό

91 Συσχέτιση αναλύσεων εδάφους και φυτικών ιστών Ονοματεπώνυμο παραγωγού: Καλλιέργεια: Τομάτα Περιοχή δειγματοληψίας: ΕΚΘΕΣΗ ΑΝΑΛΥΣΕΩΣ ΦΥΛΛΩΝ Τιμές Φυσιολογικές τιμές Στοιχεία (% ξηράς ουσίας) (% ξηράς ουσίας) Ολικό άζωτο (N) 3,86 3,5-6,0 Φωσφόρος (P) 0,23 0,4-0,6 Κάλιο (K) 2,81 4,0-5,5 Ασβέστιο (Ca) 2,03 1,2-4,0 Μαγνήσιο (Mg) 0,43 0,35-0,50 Νάτριο (Na) 0,17 <0,1 Ιχνοστοιχεία ppm ξηράς ουσίας ppm ξηράς ουσίας Χαλκός (Cu) 37, Σίδηρος (Fe) 70, Μαγγάνιο (Mn) 205, Ψευδάργυρος (Zn) 59, Βόριο (B) 32,

92 Yellow shoulder-blotchy ripening Έλλειψη Κ σε τομάτα

93 Καλαμάτα 25/11/2011 ΕΚΘΕΣΗ ΑΝΑΛΥΣΕΩΣ ΕΔΑΦΟΥΣ Καλλιεργητής: Καλλιέργεια : Καρπούζι Διεύθυνση : Περιοχή δειγματοληψίας : Μώραινα-Δυτικά Τηλ : Ηλικία φυτών : Κωδικός : Ε Υδατοκορεσμός (SP) (%) 36,00 Υδατοδιαλυτά κατιόντα meq/l ppm Αγωγιμότητα (EC) (ms/cm) 0,80 Μαγνήσιο (Mg 2+ 1,35 16,2 στο εκχ. κορεσμού Κάλιο (K + ) 0,30 11,7 ph (εδαφικής πάστας) 4,33 Αφομ. Φώσφορος (P) (ppm) 26,8 Ανταλλάξιμα κατιόντα meq/100 gr ppm % Βόριο (B) (ppm) 0,57 Ασβέστιο (Ca 2+ ) 2, ,53 Οργανική ουσία (%) 2,61 Μαγνήσιο (Mg 2+ ) 0, ,08 Κάλιο (K + ) 0, ,45 Ιχνοστοιχεία ppm Νάτριο (Na + ) 0, ,94 Σίδηρος (Fe) 98,40 Σύνολο 4,15 Μαγγάνιο (Mn) 37,80 Ψευδάργυρος (Zn) 0,70 Σχέσεις Ανταλλαξίμων Χαλκός (Cu) 3,72 Mg/K 2,1 Ca/Mg 6,5 Μηχανική ανάλυση Ca/Mg+K 2,7 Άμμος (%) 52,7 Ποσοστό ανταλ. νατρίου (ESP) : 2,94 Άργιλος (%) 23,3 Ιλύς (%) 24,0 Ανθρακικό ασβέστιο (CaCO 3 ) Χαρακτηρισμός : SCL Ολικό (%) Ενεργό (%) Ολικό Ν (%)

94 Αξιολόγηση της εδαφολογικής ανάλυσης Έδαφος μέσης συστάσεως αμμοαργιλοπηλώδες Υπερβολικά όξινη αντίδραση Χαμηλή αγωγιμότητα Υψηλό ποσοστό οργανικής ουσίας Χαμηλά υδατοδιαλυτά Mg, Κ. Ανταλλάξιμα κατιόντα: φυσιολογικά ποσοστά, χαμηλές συγκεντρώσεις (αναμενόμενο για το Ca και δευτερευόντως για το Mg). Ρ: επαρκές επίπεδο Νa: χαμηλά ποσοστό και συγκέντρωση Ιχνοστοιχεία: υψηλές συγκεντρώσεις

95 Καλαμάτα 31/5/2013 ΕΚΘΕΣΗ ΑΝΑΛΥΣΕΩΣ ΕΔΑΦΟΥΣ Καλλιεργητής: Καλλιέργεια : Χλοοτάπητας Διεύθυνση : Καλαμάτα Περιοχή δειγματοληψίας : (Γ) Προβληματικό Τηλ : Ηλικία φυτών : Κωδικός : Ε Υδατοκορεσμός (SP) (%) 24,50 Υδατοδιαλυτά κατιόντα meq/l ppm Αγωγιμότητα (EC) (ms/cm) 0,36 Μαγνήσιο (Mg 2+ 0,41 4,9 στο εκχ. κορεσμού Κάλιο (K + ) 0,14 5,6 ph (εδαφικής πάστας) 4,58 Αφομ. Φώσφορος (P) (ppm) 6,2 Ανταλλάξιμα κατιόντα meq/100 gr ppm % Μηχανική ανάλυση Σχέσεις Ανταλλαξίμων Ασβέστιο (Ca 2+ ) 1, ,80 Άμμος (%) 78,1 Μαγνήσιο (Mg 2+ ) 0, ,92 Άργιλος (%) 17,3 Κάλιο (K + ) 0, ,14 Ιλύς (%) 4,6 Νάτριο (Na + ) 0, ,14 Χαρακτηρισμός : SL Σύνολο 1,63 Mg/K 6,0 Ca/Mg 6,0 Ανθρακικό ασβέστιο (CaCO 3 ) Ca/Mg+K 3,1 Ολικό (%) 0,00 Ποσοστό ανταλ. νατρίου (ESP) : 10,14 Ενεργό (%) 0,00

96 Αξιολόγηση της εδαφολογικής ανάλυσης Έδαφος ελαφρύ αμμοπηλώδες Πολύ ισχυρώς όξινη αντίδραση Χαμηλή αγωγιμότητα (χαμηλά υδατοδιαλυτά Mg, Κ). Ανταλλάξιμα κατιόντα: φυσιολογικά ποσοστά (Ca, Mg) αλλά υπερβολικά χαμηλές συγκεντρώσεις. Ρ: πολύ χαμηλό επίπεδο Κ: πολύ χαμηλό επίπεδο Νa: χαμηλά ποσοστό και συγκέντρωση

97 Σχόλια με βάση την ανάλυση και το ιστορικό Ιστορικό: κακή επιλογή χώματος διάστρωσης γηπέδου (πολύ χαμηλή τιμή ph ανύπαρκτο Ca, Mg, άγονο μάλλον από εκχωμάτωση βαθυτέρων στρωμάτων) υψηλές εφαρμογές λιπασμάτων χαμηλή συγκέντρωση των θρεπτικών στοιχείων κακή διαχείριση της αρδεύσεως (ακανόνιστα ποτίσματα, υπερβολική ποσότητα νερού) απουσία αποστραγγιστικού δικτύου προβληματική ανάπτυξη των φυτών.

98 Έλλειψη Ca, Mg, χαμηλό ph σε χλοοτάπητα

99 Διαμόρφωση της λιπαντικής πρότασης-συστάσεις Μικρότερες εφαρμογές νερού (μείωση έκπλυσης). 200 κιλά ανά στρέμμα δολομιτικού ασβεστολίθου. δοκιμαστική εφαρμογή του δολομίτη σε επιφάνεια 10 m 2 (εφαρμογή 2 κιλών) για πιθανή τοξικότητα κιλά ανά στρέμμα νιτρικό ασβέστιο (15,5-0-0). Εφαρμογή σε δυο δόσεις των 4-5 κιλών ανά στρέμμα ανά 10 ήμερο κιλά ανά στρέμμα λίπασμα του τύπου (Floranid permanent).

100 Καλαμάτα 24/9/2013 ΕΚΘΕΣΗ ΑΝΑΛΥΣΕΩΣ ΕΔΑΦΟΥΣ Καλλιεργητής: Διεύθυνση : Τήνος Τηλ : Καλλιέργεια : Τομάτα Περιοχή δειγματοληψίας : Τήνος Γραμμή φύτευσης Κωδικός : Ε Υδατοκορεσμός (SP) (%) 38,10 Υδατοδιαλυτά κατιόντα meq/l ppm Αγωγιμότητα (EC) (ms/cm) 6,09 Μαγνήσιο (Mg 2+ 8,57 102,8 στο εκχ. κορεσμού Κάλιο (K + ) 4,13 161,2 ph (εδαφικής πάστας) 7,65 Αφομ. Φώσφορος (P) (ppm) 17,8 Ανταλλάξιμα κατιόντα meq/100 gr ppm % Βόριο (B) (ppm) 0,15 Ασβέστιο (Ca 2+ ) 13, ,22 Οργανική ουσία (%) 1,64 Μαγνήσιο (Mg 2+ ) 1, ,51 Κάλιο (K + ) 0, ,90 Νάτριο (Na + ) 1, ,36 Σύνολο 16,65 Σχέσεις Ανταλλαξίμων Mg/K 2,4 Ca/Mg 8,3 Ca/Mg+K 5,9 Ποσοστό ανταλ. νατρίου (ESP) : 7,36 Αρνητικές συνέπειες στο έδαφος από την άρδευση με κακής ποιότητας νερό

101 Φυλλοδιαγνωστική

102 Φυλλοδιαγνωστική Ορισμός Εκτίμηση της χημικής καταστάσεως κατάλληλα επιλεγμένων φύλλων ή άλλων φυτικών ιστών σε μια καθορισμένη χρονική στιγμή Αγροτικό Ινστιτούτο Καλαμάτας

103 Φυλλοδιαγνωστική Γιατί; Προληπτική διερεύνηση της θρεπτικής καταστάσεως των φυτών Διάγνωση ή επιβεβαίωση ορατών συμπτωμάτων Άριστη χρήση των λιπασμάτων μέσω του ελέγχου της απορροφήσεως των θρεπτικών στοιχείων από το φυτό Εξακρίβωση των ανταγωνισμών μεταξύ των στοιχείων

104 Δειγματοληψία Τα φυτά που θα επιλεχθούν για την δειγματοληψία θα πρέπει να είναι αντιπροσωπευτικά του συνόλου. Κατά την δειγματοληψία συλλέγεται: συγκεκριμένο φυτικό τμήμα (συνήθως το έλασμα του φύλλου με ή χωρίς τον μίσχο) από συγκεκριμένη θέση του φυτού. Λαμβάνεται υπ όψιν το στάδιο αναπτύξεως του φυτού.

105 Φυτικός ιστός που συλλέγεται Εξαρτάται από το φυτικό είδος και το στάδιο αναπτύξεως Είναι συνήθως το πλέον πρόσφατα ώριμο φύλλο Η θέση του φύλλου συσχετίζεται με την ηλικία του Τα φύλλα της κορυφής παρουσιάζουν: αυξημένες συγκεντρώσεις N, P, K, S, B, Cu και Zn. χαμηλότερες συγκεντρώσεις Ca, Mg, Na, Fe και Mn σε σχέση με τα φύλλα της βάσεως.

106 Πρακτικές οδηγίες για την συλλογή δειγμάτων φυτικών ιστών Το κάθε δείγμα θα πρέπει να περιλαμβάνει περίπου φύλλα που λαμβάνονται από διάφορα φυτά Τα δείγματα συλλέγονται από φυτά που αναπτύσσονται σε ομοιόμορφες συνθήκες: καλλιεργητική τεχνική ιστορικό Ο χρόνος που μεσολαβεί από την συλλογή μέχρι την αποστολή στο Εργαστήριο πρέπει να είναι σύντομος

107 Πρακτικές οδηγίες για την συλλογή δειγμάτων φυτικών ιστών Μετά την συλλογή τους, τα φύλλα συνεχίζουν να αναπνέουν και είναι επιρρεπή σε αλλοιώσεις Αν δεν αποσταλούν αμέσως στο εργαστήριο, συνιστάται αποθήκευσή τους στους 5 0 C Προσοχή δεν πρέπει να παγώσουν Τα δείγματα τοποθετούνται σε καθαρές χάρτινες σακούλες

108 Σημαντικά σημεία της δειγματοληψίας Θα πρέπει να αποφεύγεται η ανάμιξη φυτικών ιστών από διαφορετικές ποικιλίες Δεν θα πρέπει να αναμιγνύονται δείγματα από φυτά διαφορετικού σταδίου αναπτύξεως Θα πρέπει να αποφεύγεται η λήψη δειγμάτων όταν έχει προηγηθεί ψεκασμός με διαφυλλικά λιπάσματα Λαμβάνεται ξεχωριστό δείγμα όταν υπάρχουν φυτά στα οποία παρουσιάζονται μακροσκοπικά συμπτώματα πιθανής θρεπτικής διαταραχής

109 Παράδειγμα συλλογής φύλλων Τομάτα Συλλογή φύλλου τομάτας για ανάλυση 5 ο φύλλο από την κορυφή 4 5 Φυτό τομάτας

110 ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΦΥΛΛΩΝ Φράουλα Πρόσφατα ώριμα φύλλα με τους μίσχους στο στάδιο της ανθίσεως

111 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΑΝΑΛΥΣΕΩΝ ΦΥΤΙΚΩΝ ΙΣΤΩΝ Προσδιορίζονται συνήθως οι συγκεντρώσεις 10 θρεπτικών στοιχείων: Ν, Ρ, K, Ca, Mg, Fe, Mn, Zn, Cu, B Επιπρόσθετα, όπου υπάρχει ανάγκη μετρώνται και οι συγκεντρώσεις των: S, Na, Cl, Mo Στην έκθεση αναλύσεως παρουσιάζονται οι μετρηθείσες τιμές των στοιχείων, καθώς και οι φυσιολογικές τιμές (βιβλιογραφικές)

112 ΕΚΘΕΣΗ ΑΝΑΛΥΣΕΩΣ ΦΥΛΛΩΝ Φυτικό είδος: μαρούλι Τιμές Φυσιολογικές τιμές Στοιχεία (% ξηράς ουσίας) (% ξηράς ουσίας) Ολικό άζωτο (N) 4,70 4,5-6,5 Φωσφόρος (P) 0,44 0,3-0,8 Κάλιο (K) 11,54 6,0-10,0 Ασβέστιο (Ca) 1,61 1,0-2,0 Μαγνήσιο (Mg) 0,64 0,35-0,75 Νάτριο (Na) 0,17 <0,1 Ιχνοστοιχεία ppm ξηράς ουσίας ppm ξηράς ουσίας Χαλκός (Cu) 30, Σίδηρος (Fe) 118, Μαγγάνιο (Mn) 16, Ψευδάργυρος (Zn) 61, Βόριο (B) 28,

113 ΕΚΘΕΣΗ ΑΝΑΛΥΣΕΩΣ ΦΥΛΛΩΝ Φυτικό είδος: αγγούρι Στοιχεία Τιμές Φυσιολογικές τιμές (% ξηράς ουσίας) (% ξηράς ουσίας) Ολικό άζωτο (N) 4,54 2,50-5,50 Φωσφόρος (P) 0,24 0,25-1,00 Κάλιο (K) 2,49 3,50-4,50 Ασβέστιο (Ca) 4,30 1,50-4,00 Μαγνήσιο (Mg) 0,31 0,30-0,60 Νάτριο 0,06 <0,10 Ιχνοστοιχεία ppm ξηράς ουσίας ppm ξηράς ουσίας Χαλκός (Cu) 18, Σίδηρος (Fe) 185, Μαγγάνιο (Mn) 75, Ψευδάργυρος (Zn) 41, Βόριο (B) 39,

114 Μειονεκτήματα φυλλοδιαγνωστικής Δεν αποτελεί για το Ca αξιόπιστο δείκτη εφοδιασμού των καρπών. παράδειγμα η ξηρή κορυφή σε καρπούς τομάτας Από μόνη της δεν μπορεί να καθοδηγήσει την λιπαντική αγωγή. Απαιτείται οπωσδήποτε και ταυτοχρόνως ανάλυση εδάφους

115 Έλλειψη ασβεστίου σε καρπό (BER, τάπα) Εξωτερικά Εσωτερικά Ca στα φύλλα : 2,04% (Όρια 1,2-4,0%)

116 Συμπεράσματα Δεν υπάρχουν πάντοτε απόλυτοι άριστοι αριθμοί που να ακολουθούνται πιστά για το καλύτερο αποτέλεσμα. Υπάρχουν πολλοί ασταθείς παράγοντες που μας συμβιβάζουν με διαφορετικές τάξεις μεγέθους που μπορεί να διαφέρουν λίγο από τις τιμές στόχους, αλλά στην πράξη έχουν καλά αποτελέσματα. Η αξιολόγηση της εδαφικής αναλύσεως και η διαμόρφωση της λιπαντικής προτάσεως απαιτούν ελαστικότητα. Κατά την αξιολόγηση, θα πρέπει να λαμβάνονται υπ όψιν και όλοι οι υπόλοιποι παράγοντες (περιβαλλοντικοί κλπ,) που υπεισέρχονται στην ανάπτυξη των φυτών Η εδαφική ανάλυση είναι μια πολύ καλή προσέγγιση και δεν παραπέμπει σε καμμία μαγική συνταγή

117 Συμπεράσματα Η δημιουργία της λιπαντικής αγωγής από τους γεωπόνους θα πρέπει να γίνεται: με βάση όλες τις παραμέτρους που προκύπτουν από το ιστορικό της καλλιέργειας και του χωραφιού. με βάση τις αναλύσεις εδάφους, νερού, φυτικών ιστών Θα πρέπει να γίνει συνείδηση σε όλους μας σε καμμία περίπτωση δεν θα πρέπει να δίνονται οδηγίες λιπανσεως χωρίς να ληφθεί υπ όψιν έστω και μια παλαιότερη ανάλυση. Η επανάληψη της αναλύσεως κατά την ανάπτυξη των φυτών αποτελεί σημαντική πηγή πληροφοριών για τον μελλοντικό σχεδιασμό της λιπάνσεως.

118 Σας ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας