Η Αναγέννηση (15 ος και 16 ος αι)

Transcript

1 Μάθημα 7ο Η Αναγέννηση (15 ος και 16 ος αι) Γ. Ο 16ος αιώνας

2 Μορφές - Τεχνικές 16ος αιώνας - 1 Frottola Villanella (κλπ.) Λαϊκότροπες μελωδίες Ομοφωνική δομή Υπερέχουν οι ακραίες φωνές Stringari, Poi ch'io son in libertade Lasso, Matona mia cara

3 Μορφές - Τεχνικές 16ος αιώνας - 2 Το Chanson Πρόκειται για μια μερική μεταφορά των αρχών και τεχνικών του μαδριγαλιού στη γαλλική μουσική Γαλλική γλώσσα Το Παρισινό Chanson Σατιρική ή και σαρκαστική διάθεση Συχνά αθυρόστομο λεξιλόγιο Jannequin, Sermisy Desprez, Mille regrets Jannequin, Martin menoit son pourceau

4 Μορφές - Τεχνικές 16ος αιώνας - 3 Μαδριγάλι musica reservata Κείμενα μεγάλων ποιητών Περίπλοκη αλλά πολύ εκφραστική πολυφωνία Συνήθως 5 φωνές Κατ εξοχήν κοσμικό είδος, το σημαντικότερο της Αναγέννησης Lasso, Rore, de Monte, Palestrina, A. Gabrieli, Gastoldi, Donati, Marenzio, Gesualdo, Monteverdi Gesualdo, Se la mia morte brami

5 Μορφές - Τεχνικές 16ος αιώνας - 4 Μαδριγαλοκωμωδία Σειρά μαδριγαλιών Διηγούνται μια ιστορία Συνήθως κωμική Χωρίς σκηνική δράση Πρόδρομος της Όπερας Vecchi, L Amfiparnasso

6 Μορφές - Τεχνικές 16ος αιώνας - 5 Λειτουργία Τεχνική της Παρωδίας Ολόκληρο πολυφωνικό τμήμα μιας (θρησκευτικής ή κοσμικής) σύνθεσης αποτελεί τη βάση της παρωδιακής λειτουργίας Συχνά προστίθενται και άλλες φωνές Αλλάζει μόνο το κείμενο και αντικαθίσταται από το κείμενο του Ordinarium Τελειοποίηση της μίμησης Cl. Janequin, La Bataille/ Missa Parodia

7 Μορφές - Τεχνικές 16ος αιώνας - 6 Το Μοτέτο του 16 ου αιώνα Το cantus firmus εγκαταλείπεται Κάθε στίχος του κειμένου έχει μια δική του μελωδία, η οποία περνάει από όλες τις φωνές πριν δώσει τη θέση της στην επόμενη, που αντιστοιχεί στον επόμενο στίχο Τεχνική της διαρκούς μίμησης Gombert, Lugebat David absalon (μιμητικές είσοδοι)

8 Αναγέννηση Οργανική μουσική Στάδια εξέλιξης της οργανικής μουσικής (12ος-16ος αι): Τα όργανα διπλασιάζουν συνοδεύοντας τις φωνές σε φωνητικές συνθέσεις (πρβλ. Organum, πρώιμο μοτέτο) Τα όργανα αντικαθιστούν ορισμένες φωνές σε φωνητικές συνθέσεις (πρβλ. καντιλένα) Τα όργανα αντικαθιστούν όλες τις φωνές σε μια φωνητική σύνθεση (μεταγραφές - πρβλ. ταμπουλατούρα) Γράφονται έργα για όργανα σε δομή φωνητικών συνθέσεων, σαν μεταγραφές έργων που δεν υπήρξαν ποτέ (π.χ. Ricercare) Συντίθεται ανεξάρτητη οργανική μουσική χωρίς δομή φωνητικών συνθέσεων (π.χ. Toccata για πληκτροφόρο) Δίνει σημασία στις τεχνικές δυνατότητες και ευκολίες κάθε οργάνου

9 Μορφές - Τεχνικές 16ος αιώνας - 4 Susato, 3 Dances Gabrieli, Ricercare Arioso IV Da Milano, Ricercare

10 Ταμπουλατούρα Λαούτου

11 Οι Περίοδοι της Αναγέννησης - 2

12 Τέταρτη Περίοδος Περ Διαρκής μίμηση Δέσιμο μουσικής και γλώσσας Μουσικά μοτίβα που προέρχονται από τη γλωσσική προφορά Μουσική a capella (όλες οι φωνές φωνητικές ή οργανικές έχουν το ίδιο βάρος και τραγουδούν το ίδιο κείμενο) Τελευταία περίοδος της κυριαρχίας των Γαλλοφλαμανδών Μετατόπιση του επικέντρου στην Ιταλία Adrian Willaert Nicolas Gombert Jacobus Clemens non papa Φραγκίσκος Λεονταρίτης Gombert Missa Sur tous regretz -Kyrie

13 Πέμπτη Περίοδος Η Σχολή της Ρώμης Περ Κυριαρχία των Ιταλών Επίδραση της Αντιμεταρρυθμιστικής Συνόδου του Trento (περ. 1560) Η τελευταία και μεγαλύτερη κορύφωση της Πολυφωνικής Τέχνης Κλασική τελειότητα, ισορροπία και καθαρότητα Όλα τα προηγούμενα επιτεύγματα της Αναγέννησης οδηγούνται τώρα στην τελειότητα Orlando di Lasso Giovanni Pierluigi da Palestrina

14 Lasso, Fremuit spiritu Jesu Palestrina, Sicut cervus Palestrina, Missa Papae Marcelli, Kyrie (6 φωνές)

15 Αυτόγραφο Orlando di Lasso

16 Αυτόγραφο Palestrina

17 Βενετσιάνικη Σχολή Περ Νέες τεχνικές Πολυχορικότητα Ηχητική Αρχιτεκτονική Cori spezzati Αρχή του κοντσέρτου Μετάβαση προς το Μπαρόκ Τα πρώτα σημάδια της νέας εποχής Έμφαση στην οργανική (και ορχηστρική) μουσική (Adrian Willaert) Andrea Gabrieli Giovanni Gabrieli Willaert, Credidi, propter quod locutus sum Gabrieli, Omnes gentes a 16

18 Αγγλία περί το 1600 Ελισαβετιανή εποχή William Shakespeare Μεγάλη ακμή των τεχνών και των γραμμάτων Αγγλικό μαδριγάλι Αγγλική οργανική μουσική Fidgwilliam Virginal Book Dowland, Can she excuse my wrongs? Gibbons,This is the record of John