ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΑΣ ΤΙΣ ΦΥΣΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΜΕ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ ΣΤΑ ΧΑΝΙΑ

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΑΣ ΤΙΣ ΦΥΣΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΜΕ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ ΣΤΑ ΧΑΝΙΑ"

Κυριακή Ελευθερίου
6 χρόνια πριν
Προβολές:

1 ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΑΣ ΤΙΣ ΦΥΣΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΜΕ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ ΣΤΑ ΧΑΝΙΑ Σκουνάκης Νικόλαος & Καλαθάκη Μαρία ΠΕΡΙΛΗΨΗ Τα Εκπαιδευτικά Επιμορφωτικά Προγράμματα που υλοποιούνται τη διετία στα Χανιά βασίζοναι στους άξονες και στις αρχές της ΕΑΑ όπως καθιερώθηκαν από την UNESCO και προωθούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τις Εθνικές Αντιπροσωπείες με στόχο την καλλιέργεια αξιών, ικανοτήτων και δεξιοτήτων του καθηγητή των Φυσικών Επιστημών που θα συμβάλλει στη δημιουργία του αυριανού Ενεργού Κρητικού- Έλληνα-Παγκόσμιου πολίτη, του περιβαλλοντικά, επιστημονικά, ψηφιακά εγγράμματου που θα μπορέσει να αντιμετωπίσει επιτυχώς τα προσωπικά, τοπικά, εθνικά, παγκόσμια θέματα της ζωής που ξετυλίγεται μπροστά του. Στοχεύουν στην καλλιέργεια της δημιουργικότητας και καινοτομίας των μαθητών και των καθηγητών που εμπλέκονται. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η σχολική διδασκαλία είναι ένα οργανωμένο σύνολο σκόπιμων και μεθοδικών, άμεσων και έμμεσων, πνευματικών, συναισθηματικών, ψυχοκινητικών και συμμετοχικών ενεργειών για την προώθηση της μάθησης των μαθητών (Χαραλαμπόπουλος, 1987). Είναι μια σύνθετη ενέργεια που συγκεντρώνει τα χαρακτηριστικά της επιστήμης, της τέχνης και της τεχνικής. Ως τεχνική, η διδασκαλία χρησιμοποιεί μεθοδολογικά σχήματα και στρατηγικές που έχουν καλά σχεδιαστεί και οργανωθεί, χαρακτηρίζονται από ευκαμψία και προσαρμοστικότητα και λαμβάνουν πάντοτε υπόψη τους μαθητές, την ύλη και το περιβάλλον της τάξης. Ως τέχνη, η διδασκαλία εμπεριέχει τα στοιχεία της προσωπικής σύλληψης και δημιουργίας (Παπανούτσος, 1976). Τα Εκπαιδευτικά Επιμορφωτικά Προγράμματα που υλοποιούνται τη διετία στα Χανιά βασίζοναι στους άξονες και στις αρχές της ΕΑΑ όπως καθιερώθηκαν από την UNESCO και προωθούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τις Εθνικές Αντιπροσωπείες με στόχο την καλλιέργεια αξιών, ικανοτήτων και δεξιοτήτων του καθηγητή των Φυσικών Επιστημών που θα συμβάλλει στη δημιουργία του αυριανού Ενεργού Κρητικού- Έλληνα-Παγκόσμιου πολίτη, του περιβαλλοντικά, επιστημονικά, ψηφιακά εγγράμματου που θα μπορέσει να

2 αντιμετωπίσει επιτυχώς τα προσωπικά, τοπικά, εθνικά, παγκόσμια θέματα της ζωής που ξετυλίγεται μπροστά του. Στοχεύουν στην καλλιέργεια της δημιουργικότητας και καινοτομίας των μαθητών και των καθηγητών που εμπλέκονται. ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Το πρόγραμμα αποσκοπεί στην εκπαίδευση των μελών της σχολικής κοινότητας, εκπαιδευτικών, μαθητών και των γονέων τους αφού ένα τμήμα του γίνεται εξ αποστάσεως και ασύγχρονα, με πραγματική και εικονική περιήγηση. Στοχεύει στην αξιοποίηση πολυτροπικών διδακτικών μεθοδολογιών στα σχετικά γνωστικά αντικείμενα, σύμφωνα με το Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών, στην ανάπτυξη των οριζόντιων ικανοτήτων των μαθητών και εκπαιδευτικών, όπως δημιουργικότητα, κριτική σκέψη, επικοινωνία, συνεργατικότητα, προγραμματισμός ενεργειών, ανάληψη πρωτοβουλιών, ικανότητα του «μαθαίνω πως να μαθαίνω». Οι ποικίλες δραστηριότητες που σχεδιάζονται από τους εκπαιδευτικούς στο πλαίσιο των διαφορετικών τεχνικών συμβάλλουν στη βελτίωση της επικοινωνίας και των σχέσεων στη σχολική κοινότητα, στη διδακτική και παιδαγωγική αξιοποίηση των ΤΠΕ, στη σύνδεση των σχολείων με τις διαδικασίες της Δια Βίου Μάθησης. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Για να διδάξουμε τις Φυσικές Επιστήμες σε όλα τα μέλη της σχολικής κοινότητας με σαφείς στόχους, με καινοτομία και δημιουργικότητα, με ΤΠΕ, στο πλαίσιο της Εκπαίδευσης για την Αειφόρο Ανάπτυξη χρειάζεται να εφαρμόσουμε εκπαιδευτικές τεχνικές, εκτός από τις παραδοσιακές, οι οποίες θα εμπλέκουν ενεργά μαθητές και καθηγητές. Με το σκεφτικό αυτό, προτάθηκαν για εφαρμογή οι παρακάτω εκπαιδευτικές τεχνικές κατά τη διάρκεια πολύμηνου επιμορφωτικούεπτάμηνου- προγράμματος τη σχολική χρονιά Το πρόγραμμα αυτό είναι ταυτόχρονα και εκπαιδευτικό αφού εμπλέκονται και μαθητές,. Κάθε καθηγητής συμμετέχει ως επιμορφούμενος σε ομάδα συναδέλφων του-επιμορφούμενων, υπό τη Σχολική Σύμβουλο, και ως εκπαιδευτής με ομάδα μαθητών που αυτός σχηματίζει στο σχολείο του με την οποία εφαρμόζει αυτά που μαθαίνει στην ομάδα επιμόρφωσής του. Στο τέλος, όλοι μαζί, μαθητές και καθηγητές παρουσιάζουν τα προϊόντα της εκπαίδευσης και επιμόρφωσής τους σε μια Ημερίδα αλληλογνωριμίας, αλληλοδιδαχής και αναστοχασμού. Ο τίτλος του προγράμματος είναι «Καινοτόμες

3 Εκπαιδευτικές Τεχνικές στις Φυσικές Επιστήμες στο πλαίσιο της Εκπαίδευσης για την Αειφόρο Ανάπτυξη». Οι Τεχνικές αυτές είναι Α. Εκπαιδευτικό Μονοπάτι στο Πεδίο (Οκτώβριος 2013) Β. Λέσχη Ανάγνωσης (Νοέμβριος 2013) Γ. Μετρήσεις Πεδίου (Δεκέμβριος 2013) Δ. Μαθητική Συνδιάσκεψη (Ιανουάριος 2014) Ε. Θεατρικό Αναλόγιο (Φεβρουάριος 2014) ΣΤ. Debate (Μάρτιος 2014) Ζ. Εκπαιδευτικό Μονοπάτι στον Κυβερνοχώρο (Απρίλιος 2014) ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Το πρόγραμμα έχει διάρκεια πενήντα 50 ωρών, 40 δια ζώσης και 10 εξ αποστάσεως, με έναρξη τον Οκτώβριο 2013 και λήξη τον Απρίλιος Πραγματοποιείται στο πλαίσιο της Συνδυαστικής Μάθησης (Blended Learning), δηλαδή περιλαμβάνει σεμινάρια δια ζώσης διδασκαλίας (face-to-face) διάρκειας 35 ωρών και 15 ωρών εξ αποστάσεως με επικοινωνία μέσω s και τηλεδιασκέψεων. Η συμμετοχή είναι προαιρετική. Κάθε εκπαιδευτικός μπορεί να συμμετάσχει με ομάδα μαθητών με την οποία θα αναπτύξει τις καινοτόμες εκπαιδευτικές τεχνικές. Ο συνολικός αριθμός επιμορφούμενων εκπαιδευτικών στην προκήρυξή του αναφερόταν το πολύ μέχρι 28 (7 τετράδες) αλλά δεν έτυχε μεγάλου ενδιαφέροντος συμμετοχής ούτε στο Ρέθυμνο ούτε στα Χανιά όπου εφαρμόζεται χωριστά με 4 επιμορφούμενους στο Ρέθυμνο και 6 στα Χανιά. Σε περίπτωση υψηλού ενδιαφέροντος, προηγούνται όσοι έχουν τα λιγότερα χρόνια υπηρεσίας. Το πρόγραμμα απευθύνεται σε όλες τις ειδικότητες καθηγητών ΠΕ04 Γυμνασίου και Λυκείου. Κάθε μήνα οι συμμετέχοντες ασχολούνται με μια τεχνική που σε μια επιμορφωτική συνάντηση στην αρχή του μήνα δίνονται σχετικές οδηγίες και στη συνέχεια οι Καθηγητές σχεδιάζουν και εφαρμόζουν στο σχολείο τους. Οι λεπτομέρειες δόθηκαν αρχικά στην πρώτη συνάντηση. Στο τέλος της χρονιάς θα γίνει αξιολόγηση-αποτίμηση του επιμορφωτικού και εκπαιδευτικού έργου με παρουσίασή του και συζήτηση αναστοχασμού. Οι συναντήσεις κανονίζονται κατόπιν συνεννοήσεως. Η πρώτη συνάντηση έγινε στο Βοτανικό Πάρκο στη Φουρνέ Χανίων και η δεύτερη, που αφορά τη δημιουργία της

4 Λέσχης Ανάγνωσης, στο Αναψυκτήριο του Ιστιοπλοϊκού Ομίλου στο Νεώριο του Μόρο στο παλιό λιμάνι (τι καινοτόμοι είμαστε άλλωστε;!). Σε ιστοχώρο WIKISPACES που ετοιμάστηκε θα αναρτηθούν όλα τα προϊόντα των εργασιών των μαθητικών ομάδων για να μπορούν να αξιοποιηθούν τις επόμενες χρονιές. Στον ίδιο ιστοχώρο αναρτάται ενημέρωση και υλικό. Για δηλώσεις συμμετοχής δόθηκε διεύθυνση στα docs.google ΣΥΖΗΤΗΣΗ Ο σχεδιασμός των διδακτικών ενεργειών καθιστά το δάσκαλο και τον επιμορφωτή πιο αποτελεσματικό στην επίτευξη των μαθησιακών στόχων και πιο επιδέξιο στην εκτέλεση του έργου του αφού έχει την ευκαιρία να χρησιμοποιήσει ποικίλες στρατηγικές, μεθόδους και τεχνικές (Τριλιανός, 1991). Βασικό καινοτόμο χαρακτηριστικό του προγράμματος είναι η συνοικοδόμησή του από τους εκπαιδευτικούς-επιμορφωτές οι οποίοι συντονίζονται από την Υπεύθυνη Σχολική Σύμβουλο του Προγράμματος για τον σχεδιασμό, την εφαρμογή και την αξιολόγησή του. Άλλα στοιχεία καινοτομίας αυτού του Προγράμματος Επιμόρφωσης είναι η εκπαίδευση και επιμόρφωση με τη χρήση σύγχρονων μεθόδων εκπαίδευσης ενηλίκων και εξ αποστάσεως εκπαίδευσης σε θέματα όπως: διεργασία ομάδων, εφαρμογή σύγχρονων εκπαιδευτικών μεθόδων (συνεργατική οικοδόμηση της γνώσης, βιωματικές ασκήσεις, μελέτες περίπτωσης, σχέδια εργασίας, προσομοιώσεις, τεχνικές δια-λόγου κ.λπ.), για την ανάπτυξη της δημιουργικότητας, της κριτικής σκέψης των μαθητών και καθηγητών που συμμετέχουν, την ανάληψη πρωτοβουλιών, την επικοινωνία, συνεργατικότητα, διαπολιτισμική δεξιότητα, την ανάπτυξη του αισθήματος της κοινωνικής ευθύνης. Οι καθηγητές εξασκούνται επιπλέον, στον προγραμματισμό ενεργειών, στην ικανότητα του «μαθαίνω πώς να μαθαίνω») και να εφαρμόζουν τη νέα γνώση σε αυθεντικά περιβάλλοντα μάθησης μαζί με τους μαθητές τους. Σε ότι αφορά τη μεθοδολογία σχεδιασμού των καινοτόμων αυτών επιμορφωτικών Προγραμμάτων, στηρίζεται στα ευρήματα της μελέτης διερεύνησης επιμορφωτικών αναγκών που πραγματοποιήθηκε τον Ιούνιο 2010 και συμμετείχαν μέλη της εκπαιδευτικής κοινότητας της χώρας μας καθώς και στη μεθοδολογία του Μείζονος Προγράμματος Επιμόρφωσης που υλοποίησε πιλοτικά το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο την περίοδο (ΜΠΕ, 2011). Υλοποιείται σε

5 συνεργασία με το ΕΚΦΕ Ρεθύμνου και Χανίων, χωρίς δαπάνες για το Δημόσιο με προαιρετική συμμετοχή των καθηγητών ΠΕ04 των νομών Ρεθύμνου και Χανίων. Το πρόγραμμα στηρίζεται στις αρχές της εκπαίδευσης ενηλίκων και τη μεθοδολογία της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. Στο πλαίσιο αυτό προβλέπεται η αξιοποίηση καινοτόμων εφαρμογών από τον ελλαδικό και διεθνή χώρο και προσαρμογή των δράσεων στο χώρο, τον χρόνο και τους ιδιαίτερους ρυθμούς μάθησης των επιμορφούμενων. Το προτεινόμενο Πλαίσιο Επιμόρφωσης, σύμφωνα με τον σχεδιασμό του Μείζονος Προγράμματος Επιμόρφωσης (ΜΠΕ, 2011) διέπεται από τις ακόλουθες αρχές εκπαίδευσης και επιμόρφωσης: Προτεραιότητα της επιμορφωτικής διαδικασίας, Ενεργητική συμμετοχή του εκπαιδευομένου, Ευρετική πορεία προς τη γνώση, Άμεση εφαρμογή των επιμορφωτικών εμπειριών στη σχολική τάξη, Ευελιξία, Κοινωνική Αλληλεπίδραση. Δίνεται έμφαση στη δημιουργία περιβάλλοντος δυναμικής κοινωνικής αλληλεπίδρασης, μέσα από ομαδοσυνεργατικές δραστηριότητες και συμμετοχικές εκπαιδευτικές τεχνικές με τη χρήση του Web 2.0 στην επιμόρφωση των καθηγητών και στην εκπαίδευση των μαθητών τους που συμμετέχουν στις ομάδες εργασίας. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Παπανούτσος Ε. (1976). Η παιδεία, το μεγάλο μας πρόβλημα, εκδόσεις Δωδώνη, Αθήνα ΜΠΕ (2011) Μείζον Πρόγραμμα Επιμόρφωσης, διαθέσιμο Τριλιανός Θ. Μεθοδολογία της διδασκαλίας Ι, εκδόσεις Αφοί Τολίδη, Αθήνα 1992 Χαραλαμπόπουλος (1987). Οργάνωση της διδασκαλίας και της μάθησης γενικά, εκδ. Gutenberg, Αθήνα

Σχετικά έγγραφα

Επιμόρφωση Εκπαιδευτικών για το Νέο Σχολείο: Η γνώση είναι ο δρόμος για το μέλλον!

Επιμόρφωση Εκπαιδευτικών για το Νέο Σχολείο: Η γνώση είναι ο δρόμος για το μέλλον! 1 ΣΥΝΟΨΗ 150.000 εκπαιδευτικοί όλων των ειδικοτήτων πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης θα συμμετάσχουν μέχρι