Θεοτοκάτου, Αντιπρόεδρο, τους Συμβούλους Ευαγγελία - Ελισάβετ. Παπαϊσιδώρου και Ελένη Σκορδά, που μετέχουν με συμβουλευτική ψήφο.

Transcript

1 Πράξεως 0101 Αριθμ Συν/ση / ΚΛΙΜΑΚΙΟ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΔΑΠΑΝΩΝ ΤΜΗΜΑ VII Αποτελούμενο από την Πρόεδρο του Τμήματος Ανδρονίκη Θεοτοκάτου, Αντιπρόεδρο, τους Συμβούλους Ευαγγελία - Ελισάβετ Κουλουμπίνη (εισηγήτρια) και Σταμάτιο Πουλή και τους Παρέδρους Γεώργιο Παπαϊσιδώρου και Ελένη Σκορδά, που μετέχουν με συμβουλευτική ψήφο. Συνήλθε στην αίθουσα διασκέψεων του Καταστήματός του, που βρίσκεται στην Αθήνα, την 3η Απριλίου Για να αποφανθεί, ύστερα από σχετική διαφωνία που ανέκυψε μεταξύ της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Νομό... και του Δήμου..., αν πρέπει να θεωρηθούν τα 53 και 54, οικονομικού έτους 2012, χρηματικά εντάλματα πληρωμής του Δήμου αυτού. Αφού μελέτησε τα στοιχεία του φακέλου και έλαβε υπόψη

2 -2- Την 55/ έγγραφη γνώμη του Αντεπιτρόπου της Επικρατείας στο Ελεγκτικό Συνέδριο Αντωνίου Νικητάκη, σύμφωνα με την οποία τα υπό κρίση χρηματικά εντάλματα πληρωμής δεν πρέπει να θεωρηθούν. Σκέφθηκε κατά το νόμο Ι. Η Επίτροπος του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Νομό... αρνήθηκε, με την 65/ πράξη της, να θεωρήσει τα 1420 και 1461, οικονομικού έτους 2011, χρηματικά εντάλματα πληρωμής του Δήμου..., συνολικού ποσού ,00 ευρώ, που αφορούν στην καταβολή στο φερόμενο ως δικαιούχο μελετητή... της αμοιβής του για την εκπόνηση: α) μελέτης αρχιτεκτονικής αποτύπωσης αποκατάστασης όψεων κτιρίου παλαιού δημαρχείου... και β) μελέτης διαμόρφωσης χώρων ισογείου παλαιού δημαρχείου σε δημοτικό ιατρείο. Ως αιτιολογία για την άρνηση της θεώρησης η Επίτροπος προέβαλε ότι οι εντελλόμενες δαπάνες δεν είναι νόμιμες, λόγω ανεπίτρεπτης κατάτμησης αυτών, καθόσον αφορούν μελέτες με κοινό στόχο και γνωστικό αντικείμενο, οι οποίες ανατέθηκαν κατά τον ίδιο χρόνο στον ίδιο μελετητή, εκτελέστηκαν βάσει ομοίων συμβάσεων με την ίδια διάρκεια, με συμβατικό οικονομικό αντικείμενο που δε διαφοροποιείται σημαντικά ενώ αφορούν το ίδιο δημοτικό διαμέρισμα, η δε συνολική δαπάνη υπερβαίνει το τιθέμενο από τις διατάξεις της παρ. 3 του άρθρου 209 του ν. 3463/2006 ανώτατο όριο μέχρι το οποίο επιτρέπεται η απευθείας ανάθεση και στη συγκεκριμένη περίπτωση ανέρχεται στο ποσό των 7.342,50 ευρώ, χωρίς τον αναλογούντα Φ.Π.Α., ήτοι στο 30% του ποσού των ,00 ευρώ που αντιστοιχεί στην αμοιβή του πτυχίου Α Τάξης της κατηγορίας μελετών 6, σύμφωνα με την

3 -3- Δ15/οικ/6655/ απόφαση του Υφυπουργού ΥΠΟ.ΜΕ.ΔΙ. Ο Δήμος..., αφού ακύρωσε τα ανωτέρω χρηματικά εντάλματα, εξέδωσε σε αντικατάσταση αυτών τα 53 και 54, οικονομικού έτους 2012, ισόποσα, τα οποία υπέβαλε για θεώρηση με το 13459/ έγγραφο του προϊσταμένου του λογιστηρίου του Δήμου, στο οποίο επισυνάπτεται το με αριθμ. πρωτ. 5382/ υπηρεσιακό σημείωμα του Δημάρχου, ισχυριζόμενος ότι οι υπό κρίση δαπάνες είναι νόμιμες, διότι πρόκειται για μελέτες με διακριτό αντικείμενο, οι οποίες σε κάθε περίπτωση έπρεπε να ανατεθούν χωριστά, καθόσον η πρώτη συντάχθηκε για την υποβολή πρότασης στο ΕΣΠΑ (κατηγορία πράξης «Δημιουργία - αναβάθμιση υποδομών πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας») για την ένταξη σ αυτό του έργου «Δημιουργία δημοτικού ιατρείου», ενώ η δεύτερη αφορά στο έργο «Ανακαίνιση Παλαιού Δημαρχείου... και μετατροπή του σε Πνευματικό Κέντρο» το οποίο ήταν ήδη ενταγμένο στο ΕΣΠΑ, με προϋπολογισμό ,00 ευρώ. Η Επίτροπος, όμως, ενέμεινε στην άρνησή της, με συνέπεια να ανακύψει διαφωνία, για την άρση της οποίας νομίμως απευθύνεται, με την από έκθεσή της, στο Τμήμα τούτο, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 21 παρ. 1 του π.δ/τος 774/1980 (ΦΕΚ Α, 189) και 139 παρ. 1 του π.δ/τος 1225/1981 (ΦΕΚ Α, 304), σε συνδυασμό με την ΦΓ8./22431/ (ΦΕΚ Β, 1620) κανονιστική απόφαση της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, όπως τροποποιήθηκε με την ΦΓ8./52557/ (ΦΕΚ Β, 62/ ) όμοια απόφαση.

4 -4- ΙΙ. Ο Δημοτικός και Κοινοτικός Κώδικας, που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του ν.3463/2006 (ΦΕΚ Α 114), ορίζει, στο άρθρο 209, ότι: «1. ( ) 2. Η παροχή των κάθε είδους υπηρεσιών ( ), πλην αυτών που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του ν. 3316/2005 (ΦΕΚ 42 Α ), ρυθμίζεται με προεδρικό διάταγμα, που εκδίδεται ύστερα από πρόταση των Υπουργών Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης και Οικονομίας και Οικονομικών (βλ. και άρθρο 273 του παρόντος Κώδικα). 3. Με απόφαση της δημαρχιακής επιτροπής ( ) επιτρέπεται, κατά παρέκκλιση των διατάξεων της εκάστοτε ισχύουσας νομοθεσίας περί εκπόνησης μελετών, η απευθείας ανάθεση της εκπόνησης μελέτης του Δήμου ( ) σε πτυχιούχο μελετητή ή μελετητικό γραφείο Α ή Β τάξης πτυχίου, εφόσον η προεκτιμώμενη αμοιβή όλων των σταδίων της μελέτης δεν υπερβαίνει σε ποσοστό το τριάντα τοις εκατό (30%) του ανώτατου ορίου αμοιβής πτυχίου Α τάξης που κάθε φορά ισχύει για την αντίστοιχη κατηγορία μελέτης. Σε περίπτωση που, για οποιονδήποτε λόγο, προκύψει μεγαλύτερη αμοιβή από αυτήν που προεκτιμήθηκε και που έγινε αποδεκτή από τον ανάδοχο με την υπογραφή της σχετικής σύμβασης, η επιπλέον διαφορά θεωρείται ποινική ρήτρα, σε βάρος του, για εσφαλμένη προεκτίμηση. ( )». Ο ν. 3852/2010 «Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης - Πρόγραμμα Καλλικράτης» (ΦΕΚ Α 87) ορίζει, στο άρθρο 72, ότι: «1. Η Οικονομική Επιτροπή είναι όργανο παρακολούθησης και ελέγχου της οικονομικής λειτουργίας του δήμου. Ειδικότερα έχει τις ακόλουθες αρμοδιότητες: ( ) δ) αποφασίζει για την έγκριση των δαπανών και τη

5 -5- διάθεση των πιστώσεων του προυπολογισμού, ( ) καθώς επίσης αποφασίζει αιτιολογημένα και για τις περιπτώσεις απευθείας ανάθεσης προμηθειών, παροχής υπηρεσιών, εκπόνησης μελετών και εκτέλεσης έργων σε εξαιρετικά επείγουσες περιπτώσεις ( )». Περαιτέρω, ο ν. 3316/2005 «Ανάθεση και εκτέλεση δημοσίων συμβάσεων εκπόνησης μελετών και παροχής συναφών υπηρεσιών και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ Α 42/ , διόρθ. σφαλμ. ΦΕΚ Α 85/ ) ορίζει, στην παρ. 2 περ. α του άρθρου 1 αυτού, ότι: «Mελέτη είναι το αποτέλεσμα συστηματικής και αναλυτικής επιστημονικής και τεχνικής εργασίας και έρευνας σε συγκεκριμένο απλό ή σύνθετο γνωστικό αντικείμενο, που αποβλέπει ιδίως στην παραγωγή τεχνικού έργου ή στην επέμβαση σε τεχνικό έργο ή αφορά στο σχεδιασμό και την απεικόνιση τεχνικού έργου ή παραγωγικής διαδικασίας ή σε μεθόδους ανάπτυξης και σχεδιασμού του ευρύτερου χώρου ( )», στο άρθρο 2, ότι: «1. Ο νόμος αυτός ρυθμίζει τη σύναψη και εκτέλεση όλων των δημοσίων συμβάσεων, ανεξαρτήτως αξίας, για την εκπόνηση μελετών ( ), όταν οι μελέτες δεν εκπονούνται ( ) από το προσωπικό της αναθέτουσας Αρχής ( ). 2. Οι μελέτες ( ), ανάλογα με το αντικείμενό τους, διακρίνονται στις ακόλουθες κατηγορίες: (1) ( ) (6) Αρχιτεκτονικές μελέτες κτιριακών έργων ( )» και στο άρθρο 7, ότι: «1. Για την ανάθεση της οριστικής μελέτης ( ), ο εργοδότης συντάσσει προκήρυξη, η οποία δημοσιεύεται κατά το άρθρο 12. Η διαδικασία ανάθεσης που ακολουθείται είναι είτε η ανοικτή είτε η κλειστή, αναλόγως της πολυπλοκότητας, του μεγέθους και της εξειδικευμένης εμπειρίας που απαιτείται για την εκπόνηση της μελέτης ( )». Κατ

6 -6- εξουσιοδότηση των διατάξεων του άρθρου 45 παρ. 3 και 4 του ν. 3316/2005 εκδόθηκαν: α) Η απόφαση Δ15/ΟΙΚ/6655/ (ΦΕΚ Β 743/ ) του Υφυπουργού ΥΠΟ.ΜΕ.ΔΙ., η οποία ισχύει από και ορίζει στο άρθρο μόνο αυτής ότι: «1. ( ) 2. ( ) τα όρια αμοιβής κάθε τάξης πτυχίου καθορίζονται σε EURO όπως παρακάτω: Α) ( ) Β) Για τις κατηγορίες μελετών του άρθρου 3 του π.δ. 798/1978: ΠΤΥΧΙΟ Α ΤΑΞΗΣ Από 0,0029 EURO έως EURO ( )». Τέλος, το πρώτο εδάφιο της παρ. 4 του άρθρου 17 του ν. 2539/1997 «Συγκρότηση της πρωτοβάθμιας Τοπικής Αυτοδιοίκησης» (ΦΕΚ Α 244), όπως αντικαταστάθηκε με την παρ. 1 του άρθρου 22 του ν. 3274/2004 (ΦΕΚ Α 195) και αναδιατυπώθηκε με το άρθρο 24 παρ. 8 του ν. 3613/2007 (ΦΕΚ Α 263/ ), ορίζει ότι: «Επιτρέπεται η κατάτμηση των δημοτικών ( ) έργων και η σύνταξη των αντίστοιχων μελετών, με αναγραφή στον προϋπολογισμό του Δήμου ( ) κατατμημένων πιστώσεων για την εκτέλεση αυτών, ανά δημοτικό διαμέρισμα». Από τις ανωτέρω διατάξεις, σε συνδυασμό ερμηνευόμενες, συνάγονται τα ακόλουθα: Ως κύρια διαδικασία ανάθεσης μελετών από τους Ο.Τ.Α. καθιερώνεται η διενέργεια διαγωνισμού, ώστε να καθίσταται δυνατή, με την προσέλευση ικανού αριθμού συμμετεχόντων, η αποφυγή του κινδύνου μεθοδεύσεων, η ανάπτυξη επαρκούς ανταγωνισμού και η επιλογή της πλέον συμφέρουσας από τεχνικής και οικονομικής απόψεως προσφοράς. Η με απευθείας ανάθεση εκπόνηση μελέτης αποτελεί εξαιρετική διαδικασία, που επιτρέπεται μόνο στις ρητά καθοριζόμενες από το νόμο περιπτώσεις. Τέτοια περίπτωση συντρέχει όταν η

7 -7- προεκτιμώμενη αμοιβή όλων των σταδίων της μελέτης δεν υπερβαίνει σε ποσοστό το 30% του ανώτατου ορίου αμοιβής πτυχίου Α τάξης της κατηγορίας μελετών στην οποία ανήκει η υπό ανάθεση μελέτη. Προκειμένου δε για αρχιτεκτονικές μελέτες (της κατηγορίας 6) το ανώτατο αυτό όριο καθορίστηκε από στο ποσό των ,00 ευρώ, ήτοι για την απευθείας ανάθεση τέτοιας κατηγορίας μελέτης το όριο είναι (24.475,00 Χ 30% =) 7.342,50 ευρώ. Εξάλλου, ελλείψει σχετικής ρύθμισης, στο ποσό της προεκτιμώμενης αμοιβής μιας μελέτης -και προκειμένου να διαπιστωθεί εάν το ποσό αυτό υπερβαίνει το όριο που τίθεται από την προαναφερόμενη διάταξη του άρθρου 209 παρ.3 του ν.3463/2006- δεν περιλαμβάνεται ο αναλογών φόρος προστιθέμενης αξίας (Φ.Π.Α.), δεδομένου ότι ο φόρος αυτός δεν αποτελεί τμήμα της αμοιβής, αλλά αποδίδεται όπως ειδικότερα ορίζουν οι οικείες διατάξεις περί Φ.Π.Α.. Περαιτέρω, προκειμένου να υπολογίσει η αναθέτουσα αρχή την προϋπολογιζόμενη αξία της υπό εκπόνηση μελέτης και συνακόλουθα τη δυνατότητα απευθείας ανάθεσής της, οφείλει να λάβει υπόψη της τη συνολική δαπάνη που απαιτείται για να καλυφθούν οι ανάγκες του οικείου Ο.Τ.Α. σε μελέτες, οι οποίες κατατάσσονται, ως εκ του αντικειμένου τους, στην ίδια κατηγορία μελετών και μολονότι δεν συναρτώνται άμεσα με την εκτέλεση συγκεκριμένων συμβάσεων έργου προορίζονται να εξυπηρετήσουν, αφεαυτές, τον ίδιο σκοπό κατά το ίδιο οικονομικό έτος. Συνεπώς, δεν είναι νόμιμος ο επιμερισμός των κατά τα ανωτέρω μελετών της αυτής κατηγορίας σε πλείονες μικρότερες ομάδες και στη συνέχεια η με απευθείας ανάθεση εκπόνησή τους με βάση το

8 -8- ύψος της εκτιμώμενης δαπάνης που προκύπτει από την κατάτμηση της συνολικής τους αξίας, διότι με τον τρόπο αυτό επιχειρείται, κατά περιγραφή των οικείων διατάξεων, η μη τήρηση της απαιτούμενης απ αυτές διαδικασίας του ανοικτού διαγωνισμού (βλ. Ελ.Συν. VII Τμ. 238/2011, 291, 328, 430, 437/2010). ΙΙΙ. Στην προκειμένη περίπτωση, από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτουν τα ακόλουθα: Η Οικονομική Επιτροπή του Δήμου..., αφού έλαβε υπόψη της τις αριθμ. πρωτ / και 33980/ εισηγήσεις της Προϊσταμένης της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου, με τις 102/ και 103/ αποφάσεις της, ενέκρινε, κατ επίκληση των διατάξεων της παρ. 3 του άρθρου 209 του ν.3463/2006, την απευθείας ανάθεση στο μελετητή αρχιτέκτονα μηχανικό..., κάτοχο πτυχίου Β τάξης στην κατηγορία μελετών 6 (αρχιτεκτονικές μελέτες), των μελετών αρχιτεκτονικής αποτύπωσης-αποκατάστασης όψεων κτιρίου παλαιού Δημαρχείου... και διαμόρφωσης χώρων ισογείου παλαιού Δημαρχείου σε δημοτικό ιατρείο, έναντι ποσών 7.000,00 και 7.300,00 ευρώ, πλέον Φ.Π.Α., αντίστοιχα. Σε εκτέλεση των ανωτέρω αποφάσεων καταρτίστηκαν μεταξύ του Δήμου... και του προαναφερόμενου αναδόχου οι από και σχετικές συμβάσεις. Οι ανωτέρω μελέτες περαιώθηκαν εμπρόθεσμα, εγκρίθηκαν και παραλήφθηκαν προσωρινά με τις 53007/ και 57171/ αποφάσεις της Προϊσταμένης της Διευθύνουσας Τεχνικής Υπηρεσίας του ως άνω Δήμου. Ακολούθως, υποβλήθηκαν οι πρώτοι και τελικοί λογαριασμοί, για την πληρωμή των

9 -9- οποίων εκδόθηκαν αντίστοιχα τα 1420 και 1461, οικονομικού έτους 2011, χρηματικά εντάλματα πληρωμής, ποσών 8.610,00 και 8.979,00 ευρώ, αντίστοιχα, με Φ.Π.Α. και σε αντικατάσταση αυτών τα 53 και 54, οικονομικού έτους 2012, ισόποσα, χρηματικά εντάλματα πληρωμής. Περαιτέρω, με την 23/ απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου... ψηφίστηκαν αντίστοιχες ισόποσες πιστώσεις σε βάρος των Κ.Α και του προϋπολογισμού του ανωτέρω Δήμου, οικονομικού έτους Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Τμήμα κρίνει ότι η εκπόνηση των ως άνω αρχιτεκτονικών μελετών μη νομίμως ανατέθηκε απευθείας, με επιμερισμό του αντικειμένου τους, στον ως άνω φερόμενο ως δικαιούχο μελετητή, δοθέντος ότι οι αποφάσεις ανάθεσής τους στον ίδιο μελετητή, ελήφθησαν ταυτόχρονα, από την ίδια αρχή, οι δε εκπονηθείσες αρχιτεκτονικές μελέτες αφορούν όχι μόνο στο ίδιο δημοτικό διαμέρισμα, άλλα στο ίδιο κτίριο, ενώ υφίσταται και ταυτότητα του σκοπού για τον οποίο ανατέθηκαν, ήτοι η τροποποίηση της όψης του κτιρίου και η αισθητική του βελτίωση, καθώς και η αλλαγή της χρήσης στο χώρο του ισογείου με τη διαμόρφωση αυτού σε δημοτικό ιατρείο. Περαιτέρω, η ενδεχόμενη χρησιμοποίηση των μελετών για την ένταξη των έργων «Ανακαίνιση παλαιού Δημαρχείου... και μετατροπή του σε πνευματικό κέντρο» και «Δημιουργία δημοτικού ιατρείου» σε διαφορετικές κατηγορίες πράξεων στο ΕΣΠΑ (θεματική προτεραιότητα 59 κατηγορία πράξης Ανάπτυξη πολιτιστικών υποδομών και θεματική προτεραιότητα 76 κατηγορία πράξης 76.02

10 -10- Δημιουργία αναβάθμιση - ανάπτυξη υποδομών πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας) δεν συνηγορεί υπέρ της αυτοτέλειας αυτών και της επιμερισμένης ανάθεσής τους. Η προϋπολογιζόμενη, εξάλλου, δαπάνη των ανωτέρω μελετών, ανερχόμενη (χωρίς συνυπολογισμό του αναλογούντος Φ.Π.Α.) στο ποσό των ,00 ευρώ, υπερβαίνει το τιθέμενο από τις διατάξεις της παρ. 3 του άρθρου 209 του ν. 3463/2006 όριο μέχρι το οποίο επιτρέπεται η απευθείας ανάθεση, που στη συγκεκριμένη περίπτωση ανέρχεται στο ποσό των 7.342,50 ευρώ χωρίς τον αναλογούντα Φ.Π.Α., ήτοι στο 30% του ποσού των ,00 ευρώ που αντιστοιχεί στην αμοιβή του πτυχίου Α της κατηγορίας 6 σύμφωνα με την Δ15/οικ/6655/2011 απόφαση του Υφυπουργού ΥΠΟ.ΜΕ.ΔΙ., η οποία ίσχυε κατά τον κρίσιμο χρόνο ανάληψης των επίμαχων δαπανών. Ο δε προβαλλόμενος από το Δήμο ισχυρισμός ότι πρόκειται για διαφορετικές μελέτες, αφού η πρώτη αφορά τη διαμόρφωση του εσωτερικού χώρου του ισογείου του παλαιού Δημαρχείου, ενώ η δεύτερη την αποκατάσταση των όψεων του ίδιου κτιρίου, είναι απορριπτέος ως αβάσιμος, καθόσον και στις δύο περιπτώσεις πρόκειται για κατηγορία αρχιτεκτονικών μελετών κτιριακών έργων (κατηγορία 6) με ταυτόσημο αντικείμενο που αφορά στην αποτύπωση τόσο των εσωτερικών όσο και των εξωτερικών όψεων του ίδιου κτίσματος (πρβλ. Ελ.Συν. VII Τμ. 82/2011), σε κάθε δε περίπτωση δεν προέκυψε η αναγκαιότητα εκπόνησης αυτών, ως δύο διακριτών μελετών. Κατ ακολουθίαν των ανωτέρω, οι εντελλόμενες με τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα πληρωμής δαπάνες είναι μη νόμιμες και αυτά δεν πρέπει να θεωρηθούν.

11 -11- Για τους λόγους αυτούς Αποφαίνεται ότι τα 53 και 54, οικονομικού έτους 2012, χρηματικά εντάλματα πληρωμής του Δήμου..., συνολικού ποσού ,00 ευρώ, δεν πρέπει να θεωρηθούν, κατά τα ειδικότερα αναφερόμενα στο σκεπτικό.