ΥΔΑΤΙΝΑ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ

Transcript

1 Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων ΥΔΑΤΙΝΑ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ Ενότητα 5: ΒΙΟΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ Εαρινό /12/10 Το περιεχόμενο του μαθήματος διατίθεται με άδεια Creative Commons εκτός και αν αναφέρεται διαφορετικά Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.

2 ΟΙ ΟΜΑΔΕΣ ΤΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΤΩΝ ΥΓΡΟΤΟΠΩΝ Στα φυσικά νερά διακρίνουμε δύο χωροεπικράτειες: 1. Την Πελαγική 2. Τη Βενθική

3 ΟΙ ΟΜΑΔΕΣ ΤΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΤΩΝ ΥΓΡΟΤΟΠΩΝ Στα φυσικά νερά διακρίνουμε δύο χωροεπικράτειες: Η πελαγική επικράτεια περιλαμβάνει δύο μεγάλες ενότητες οργανισμών: Το πλαγκτό Το νηκτό

4 ΟΙ ΟΜΑΔΕΣ ΤΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΤΩΝ ΥΓΡΟΤΟΠΩΝ Στα φυσικά νερά διακρίνουμε δύο χωροεπικράτειες: Η βενθική επικράτεια περιλαμβάνει το βένθος, δηλαδή όλους τους οργανισμούς που ζουν στο βυθό τόσο στην επιφάνεια του υποστρώματος όσο και μέσα στο υπόστρωμα.

5 ΠΛΑΓΚΤΟ Το πλαγκτό αποτελείται από μικρούς οργανισμούς Τους φυτικούς (φυτοπλαγκτό) Τους ζωϊκούς (ζωοπλαγκτό)

6 ΠΛΑΓΚΤΟ Οι οργανισμοί του πλαγκτό έχουν πολύ μικρή δυνατότητα μετακίνησης. Έτσι, είναι λίγο πολύ εκτεθειμένοι στις μετακινήσεις από τη δράση των κυμάτων.

7 ΠΛΑΓΚΤΟ Η λέξη πλαγκτό είναι ελληνική και σημαίνει περιπλανώμενος.

8 ΠΛΑΓΚΤΟ Το Φυτοπλακτό (Phytoplankton) αποτελεί τους πρωτογενείς παραγωγούς στο υδάτινο οικοσύστημα και το σύνολο της υδρόβιας ζωής στηρίζει την ποιότητα και την ποσότητα του φυτοπλαγκτού. Ως εκ τούτου, είναι επιτακτικό να προσδιοριστούν τα διάφορα phytoplanktons.

9 ΦΥΤΟΠΛΑΓΚΤΟ ΚΥΑΝΟΦΥΚΗ (CYNOPHYCEAE) 1.MICROCYSTIS 12.GLOEO-TRICHIA 2.SYNECHOCOCCUS 13.CALOTHRIX 3.GLOEOCAPSA 14.SCYTONEMA 4.OSCILLATORIA 15.CHLOROPHYCEAE 5.PHORMIDIUM 16.CHLAMYDOMONAS 6.LYNGBYA 17.VOLVOX 7.SPIRULINA 18.PEDIASTRUM 8.NOSTOC 19.HYDRODICTYON 9.ANABAENA 20.CHLORELLA 10.CYLINDROSPERMUM 21.SCENEDESMUS 11.RIVULARIA 22.CLOSTERIUM3 23.STAURASTRUM 24.COSMARIUM 25.DESMIDIUM 26.SPIROGYRA 27.STIGEOCLONIUM 28.OEDOGONIUM 29.CHARA 30.NITELLA

10 ΦΥΤΟΠΛΑΓΚΤΟ ΚΥΑΝΟΦΥΚΗ (CYNOPHYCEAE) Microcystis viridis SYNECHOCOCCUS

11 ΦΥΤΟΠΛΑΓΚΤΟ BACILLARIOPHYCEAE Bacillaria paxillifer 1.COSCINODISCUS 2.SKELETONEMA 3.CHAETOCEROS 4.BIDDUALFIA 5.BACILLARIA 6.PLEUROSIGMA 7.ASTERIONELLA 8.SYNEDRA 9.COCCONEIS 10.CETRONELLA 11.NAVICULA 12.GOMPHONEMA 13.AMPHORA

12 ΦΥΤΟΠΛΑΓΚΤΟ BACILLARIOPHYCEAE Asterionella formosa 1.COSCINODISCUS 2.SKELETONEMA 3.CHAETOCEROS 4.BIDDUALFIA 5.BACILLARIA 6.PLEUROSIGMA 7.ASTERIONELLA 8.SYNEDRA 9.COCCONEIS 10.CETRONELLA 11.NAVICULA 12.GOMPHONEMA 13.AMPHORA

13 ΠΛΑΓΚΤΟ Ο ρόλος του Ζωοπλαγκτό (Zooplankton) Το Ζωοπλαγκτό αποτελεί έναν σημαντικό κρίκο στην τροφική αλυσίδα ως δευτερεύοντες παραγωγοί. Παίζει ένα σημαντικό ρόλο στην μετατροπή της ενέργειας από το πρώτο στο δεύτερο επίπεδο ενέργειας.

14 ΠΛΑΓΚΤΟ Οικολογική ταξινόμηση του Ζωοπλαγκτό Ταξινόμηση με βάση τον βιότοπο A. Θαλάσσιο πλαγκτό B. Πλαγκτό γλυκού νερού (Λιμνοπλαγκτό) (Limnoplankton)

15 ΠΛΑΓΚΤΟ Οικολογική ταξινόμηση του Ζωοπλαγκτό Ταξινόμηση με βάση την κατανομή του βάθους νερού i) Πλευστόν (Pleuston): Οι οργανισμοί που ζουν στην επιφάνεια του νερού αλλά ένα τμήμα του σώματος τους είναι στον αέρα. ii) Νευστό (Neuston): Ζώντας στο ανώτερο στρώμα της επιφάνειας του νερού (έως 10 mm) iii) Επιπελαγικά (Epipelagic): Ζώντας ανάμεσα στα 200 μ και 1000 μ κατά τη διάρκεια της ημέρας iv) Βαθυπελαγικά (Bathypelagic): Ζώντας κάτω από τα 1000 μ.

16 ΠΛΕΥΣΤΟ Οργανισμοί των οποίων ένα τμήμα του σώματος τους ξεπερνά την επιφάνεια του νερού Κινήσεις αυστηρά παθητικές, από ρεύματα και ανέμους.

17 ΠΛΕΥΣΤΟ Οργανισμοί των οποίων ένα τμήμα του σώματος τους ξεπερνά την επιφάνεια του νερού

18 ΠΛΕΥΣΤΟ Οργανισμοί των οποίων ένα τμήμα του σώματος τους ξεπερνά την επιφάνεια του νερού

19 ΝΕΥΣΤΟ Οι οργανισμοί που ζουν στην μεσοεπιφάνεια νερού ατμόσφαιρας Επιπνευστό Υποπνευστό

20 ΕΠΙΝΕΥΣΤΟ Οργανισμοί που ζουν πάνω στην επιφάνεια του νερού - Halobates spp.

21 ΕΠΙΝΕΥΣΤΟ Οργανισμοί που ζουν πάνω στην επιφάνεια του νερού - Halobates spp.

22 ΕΠΙΝΕΥΣΤΟ Οργανισμοί που ζουν πάνω στην επιφάνεια του νερού -

23 ΥΠΟΝΕΥΣΤΟ Οργανισμοί που ζουν στα πρώτα εκατοστά του νερού Πολυάριθμα κωπήποδα

24 ΥΠΟΝΕΥΣΤΟ Οργανισμοί που ζουν στα πρώτα εκατοστά του νερού Προνυμφιακά στάδια ασπονδύλων

25 ΥΠΟΝΕΥΣΤΟ Οργανισμοί που ζουν στα πρώτα εκατοστά του νερού Αβγά και προνύμφες ορισμένων ψαριών

26 ΠΛΑΓΚΤΟ Οικολογική ταξινόμηση του Ζωοπλαγκτό Ταξινόμηση με βάση την περίοδο της πλαγκτονικής ζωής i) Ολοπλαγκτό (Holoplankton): Ζουν ως πλαγκτό όλη τη διάρκεια της ζωής τους ii) Μεροπλαγκτό (Mero plankton) : Ζουν ως πλαγκτό κατά τη διάρκεια ενός μέρος της ζωής τους.

27 ΠΛΑΓΚΤΟ Οικολογική ταξινόμηση του Ζωοπλαγκτό Ολοπλαγκτό (Holoplankton):

28 ΠΛΑΓΚΤΟ Οικολογική ταξινόμηση του Ζωοπλαγκτό ii) Μεροπλαγκτό (Mero plankton)

29 ΠΛΑΓΚΤΟ Οικολογική ταξινόμηση του Ζωοπλαγκτό ii) Μεροπλαγκτό (Mero plankton)

30 ΠΛΑΓΚΤΟ Οικολογική ταξινόμηση του Ζωοπλαγκτό ii) Μεροπλαγκτό (Mero plankton)

31 ΠΛΑΓΚΤΟ Οικολογική ταξινόμηση του Ζωοπλαγκτό ii) Μεροπλαγκτό (Mero plankton)

32 ΠΛΑΓΚΤΟ Οικολογική ταξινόμηση του Ζωοπλαγκτό ii) Μεροπλαγκτό (Mero plankton)

33 ΖΩΟΠΛΑΚΤΟ 1.Liliferotrocha 2.Brachionus 3.Euchlanis 4.Dipleuchlanis 5.Keratella 6.Pseudoeuchlanis 7.Diplois 8.Mytilina 9.Trichotria 10.Macrochaetus 11.Lepadella 12.Squatinella 13.Lecane 14.Esophora 15.Monommata 16.Ascomorpha 17.Gastropus 18.Itura 19.Squatinella 20.Scaridium 21.Asplanchnopus 22.Daphnia 23.Pleuroxus

34 ΠΛΑΓΚΤΟ Κυριότερες ομάδες του Λημνιαίου Ζωοπλαγκτό Πρωτόζωα Τροχόζωα Καρκινοειδή - Κλαδοκερωτά - Κωπήποδα Προνύμφες εντόμων

35 ΠΛΑΓΚΤΟ Κυριότερες ομάδες του Λημνιαίου Ζωοπλαγκτό Πρωτόζωα

36 ΠΛΑΓΚΤΟ Κυριότερες ομάδες του Λημνιαίου Ζωοπλαγκτό Καρκινοειδή (Crustacea) - Κλαδοκερωτά - Κωπήποδα Προνύμφες εντόμων

37 ΖΩΟΠΛΑΓΚΤΟ Τάξη: CLADOCERA (Κλαδοκερωτά) ( Τάξη: COPEPODA (Κωπήποδα )

38

39

40 ΖΩΟΠΛΑΓΚΤΟ

41 NHKTO Το νηκτό περιλαμβάνει κυρίως τις ανώτερες βαθμίδες της τροφικής πυραμίδας της πελαγικής επικράτειας Ψάρια Καρκινοειδή Αμφίβια

42

43 NHKTO Αληθινό νηκτό Νηκτοβένθος Νηκτοβενθικά την ημέρα και νηκτικά τη νύχτα

44 ΒΕΝΘΟΣ Ο όρος βένθος προέρχεται από την ελληνική λέξη βυθός. Οι οργανισμοί που σχετίζονται με το βυθό της λίμνης, ποταμού ονομάζονται βενθικοί και συνολικά αναφέρονται ως βένθος.

45 ΒΕΝΘΟΣ Οι οργανισμοί που κινούνται στον πυθμένα (καραβίδες, προνύμφες) ονομάζονται επιβενθικοί και αυτοί κάτω από τη λάσπη (υδρόβια σκουλήκια, μαλάκια προνύμφες) ως ενδοπανίδα.

46 ΒΕΝΘΟΣ Μακροβένθος (> 1mm) Μειοβένθος (0,4-1 mm) Mικροβένθος (< 0,4 mm)

47 ΒΕΝΘΟΣ Φυτοβένθος Αναδυόμενα μακρόφυτα Μακρόφυτα με φύλλωμα που επιπλέει Βυθισμένα μακρόφυτα Ελεύθερα επιπλεόμενα μακρόφυτα

48 ΒΕΝΘΟΣ Ζωοβένθος Μαλάκια Σκώληκες Καρκινοειδή Προνύμφες εντόμων

49 ΒΕΝΘΟΣ Φύλο PORIFERA (Σπόγγοι) Greek and the phylum Porifera

50 ΒΕΝΘΟΣ Φύλο NEMATODA (Νηματώδεις) Μικροσκοπικοί έως 2-3 mm, ημιδιαφανείς

51 ΒΕΝΘΟΣ Φύλο ANNELIDA (Δακτυλιοσκώληκες)

52 ΒΕΝΘΟΣ Φύλο MOLLUSCA (Μαλάκια)

53 ΒΕΝΘΟΣ Φύλο ARTHROPODA (Αρθρόποδα) Odonata Diptera

54 ΒΕΝΘΟΣ Το βένθος ως αξιόπιστος δείκτης για το οικοσύστημα Η βενθική βιοκοινωνία αποτελείται από οργανισμούς που έχουν τα εξής χαρακτηριστικά: Έχουν περιορισμένη ικανότητα μετακίνησης και κατά συνέπεια μεγάλη δυνατότητα αποτύπωσης μη αναστρέψιμων αλλαγών του υδάτινου περιβάλλοντος, Ζουν μέσα στα ιζήματα και είναι εκτεθειμένοι σε περιβαλλοντικά δυσμενή ερεθίσματα (stressors), όπως χημικά κατάλοιπα και υποξικές συνθήκες (χαμηλά επίπεδα οξυγόνου), Ο χρόνος ζωής τους είναι αρκετά μεγάλος, έτσι ώστε να αποτυπωθούν πάνω τους οι επιπτώσεις των περιβαλλοντικά δυσμενών ερεθίσματων, και Οι συναθροίσεις που σχηματίζουν εμφανίζουν μεγάλη βιοποικιλότητα και κατά συνέπεια δυνατότητα απόκρισης σε διαφορετικούς τύπους καταπόνησης (stress).

55 ΠΛΑΓΚΤΟ: Περιηγηθείται στις ιστοσελίδες

56 ΠΛΑΓΚΤΟ

57 ΠΛΑΓΚΤΟ Άλλα χρήσιμα Links

58 ΠΛΑΓΚΤΟ Άλλα χρήσιμα Links

59 Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό. Οι όροι χρήσης των έργων τρίτων επεξηγούνται στη διαφάνεια «Επεξήγηση όρων χρήσης έργων τρίτων». Τα έργα για τα οποία έχει ζητηθεί άδεια αναφέρονται στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος (π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί.

60 Επεξήγηση όρων χρήσης έργων τρίτων διαθέσιμο με άδεια CC-BY διαθέσιμο με άδεια CC-BY-SA διαθέσιμο με άδεια CC-BY-ND διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC-SA διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC-ND διαθέσιμο με άδεια CC0 Public Domain διαθέσιμο ως κοινό κτήμα χωρίς σήμανση Δεν επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, παρά μόνο εάν ζητηθεί εκ νέου άδεια από το δημιουργό. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου και η δημιουργία παραγώγων αυτού με απλή αναφορά του δημιουργού. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού, και διάθεση του έργου ή του παράγωγου αυτού με την ίδια άδεια. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η δημιουργία παραγώγων του έργου. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού και διάθεση του έργου ή του παράγωγου αυτού με την ίδια άδεια. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου και η δημιουργία παραγώγων του. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, η δημιουργία παραγώγων αυτού και η εμπορική του χρήση, χωρίς αναφορά του δημιουργού. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, η δημιουργία παραγώγων αυτού και η εμπορική του χρήση, χωρίς αναφορά του δημιουργού. Συνήθως δεν επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου.

61 Διατήρηση Σημειωμάτων Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή διασκευή του υλικού θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει: το Σημείωμα Αναφοράς το Σημείωμα Αδειοδότησης τη δήλωση Διατήρησης Σημειωμάτων το Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (εφόσον υπάρχει) μαζί με τους συνοδευόμενους υπερσυνδέσμους.

62 Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων» έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.