ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. Ηλεκτρονικά Συστήματα Ασφαλείας

Transcript

1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Ηλεκτρονικά Συστήματα Ασφαλείας 1

2 Ηλεκτρονικά Συστήματα Ασφαλείας Πρόλογος Η συνεχής (ληστείες, αύξηση διαρρήξεις της κ.λ.π.), εγκληματικότητας δημιούργησε την ανάγκη της προστασίας των περιουσιών αλλά της προστασίας των ατόμων που αισθάνονται ότι απειλούνται. Η ανάγκη αυτή έχει προκύψει από πολύ παλιά, από τότε που ο άνθρωπος εφηύρε την κλειδαριά ώστε προστατεύσει τα περιουσιακά του στοιχεία τον εαυτό του από ανεπιθύμητους εισβολείς. Από τότε έως τώρα η τεχνολογία έχει εξελιχθεί τόσο ώστε είμαστε σε θέση παρακολουθούμε μέσω Ηλεκτρονικών Υπολογιστών ή ακόμα των κινητών μας τηλεφώνων, χώρους μέσα έξω από το σπίτι μας ή την επιχείρησή μας, λαμβάνουμε μηνύματα όταν παραβιάζεται κάποια παγιδευμένη είσοδος του χώρου μας ή ακόμα καταγράφουμε όλες τις κινήσεις που γίνονται κατά την απουσία μας, κ.λ.π. Αν επιχειρούσαμε έν γενικευμένο ορισμό του τι είι σύστημα ασφαλείας, θα μπορούσαμε πούμε, ότι κάθε σύστημα που προσφέρει στον ιδιοκτήτη κάποιο βαθμό προστασίας απέντι σε έν ή περισσότερους κινδύνους, όπως σωματική βλάβη, διάρρηξη ανθρώπινη παρουσία ληστεία, ανεπιθύμητη κ.λ.π., μπορεί χαρακτηριστεί ως έ τέτοιο σύστημα ασφαλείας. Μιλώντας για το σήμερα, αυτά τα συστήματα επικεντρώνονται στα Ηλεκτρονικά Συστήματα Ασφαλείας τα οποία βασίζουν τη λειτουργία τους 2

3 σε ηλεκτρονικά εξαρτήματα. Τα σύγχρο ηλεκτρονικά συστήματα ασφαλείας είι εύκολα στην τοποθέτησή τους αλλά, ταυτόχρο, αρκετά πολύπλοκα στο παραβιαστούν. Το κόστος τους ποικίλλει ανάλογα με το είδος προστασίας που παρέχουν (Περιμετρική ή Εσωτερική), καθώς με τον τρόπο διασύνδεσης των επιμέρους συσκευών του συστήματος (ενσύρματη διασύνδεση). Τέλος, παραλείψουμε, την δεν αφορά ή ασύρματη θα πρέπει στο κόστος της 24ωρης τεχνικής υποστήριξης παρακολούθησης από τα ειδικά κέντρα, που καθιστά το σύστημα αξιόπιστο ολοκληρωμένο. Σημαντικότατος παράγοντας που επηρεάζει δραματικά το κόστος, είι τόσο οι προδιαγραφές οι εγκρίσεις που έχει λάβει το προϊόν όσο σε τι Βαθμίδα (Grade) κατατάσσεται. Αφερόμενοι στις βαθμίδες ασφαλείας, κατάταξης κρίνεται μιας απαραίτητη εγκατάστασης η επισήμανση των Ευρωπαϊκών standards που ισχύουν από το Τα Ευρωπαϊκά standards (BSEN 50131) ήρθαν αντικαταστήσουν τα Βρετανικά (4737, 7042 BS 6799 Wireless Systems) την 1η Οκτωβρίου του Έως τότε, αυτά ήταν το βαρόμετρο της αγοράς, σε ό,τι αφορά την κατηγοριοποίηση των υλικών αλλά γενικότερα της εγκατάστασης καθορισμός των συστημάτων βαθμίδων συγερμού. κατατάσσει Ο την εγκατάσταση, ανάλογα με τον βαθμό δυσκολίας που θα αντιμετωπίσει ο επίδοξος διαρρήκτης, στην προσπάθειά του παραβιάσει τον προστατευόμενο χώρο. Σύμφω με τα Ευρωπαϊκά standards, οι βαθμίδες (Grades) κατάταξης είι 4. Όσο 3

4 ανεβαίνει η Βαθμίδα, τόσο καλύτερα θεωρείται προστατευμένος ο χώρος. Βαθμίδες κατάταξης εγκαταστάσεων ασφαλείας Grade 1: Η εγκατάσταση αυτής της βαθμίδας δεν θεωρείται επαρκώς προστατευμένη. Ο διαρρήκτης δεν χρειάζεται έχει μεγάλη εμπειρία γνώσεις αλλά ούτε ιδιαίτερα εργαλεία. Αρκεί το σπάσιμο ενός τζαμιού ή πόρτας για εισέλθει στον χώρο. Περιγράφεται ως διάρρηξη χαμηλής επικινδυνότητας (low risk). Grade 2: Ο διαρρήκτης χρειάζεται ελάχιστες γνώσεις εμπειρία κάποια απλά εργαλεία. Περιγράφεται ως διάρρηξη χαμηλής ή μεσαίας επικινδυνότητας (low to medium risk). Grade 3: Ο διαρρήκτης θα πρέπει διαθέτει αρκετή εμπειρία ολοκληρωμένο εξοπλισμό εργαλείων. Περιγράφεται ως διάρρηξη μεσαίας ή υψηλής επικινδυνότητας (medium to high risk). Grade 4: Ο διαρρήκτης εξειδικευμένες γνώσεις θα πρέπει πολύ έχει εξελιγμέ εργαλεία για παραβιάσει το χώρο. Περιγράφεται ως διάρρηξη υψηλής επικινδυνότητας (high risk). Η επιλογή υλικών για την υλοποίηση μιας εγκατάστασης η κατάταξή της σε αντίστοιχη βαθμίδα, είι πολύ σημαντικό σημείο. Οι κανονισμοί δεν απαγορεύουν τη μείξη υλικών που προέρχονται από διαφορετικές βαθμίδες. Για παράδειγμα, μπορεί σε μια εγκατάσταση βαθμίδας 2 χρησιμοποιηθεί ές ανιχνευτής βαθμίδας 3. Σημειώνεται βέβαια ότι όταν σε μια εγκατάσταση 4

5 υψηλής βαθμίδας χαμηλότερης χρησιμοποιηθούν βαθμίδας, η υλικά εγκατάσταση υποβιβάζεται άμεσα. Πέραν των εγκαταστάσεων, βαθμίδων με βάση κατάταξης την ασφάλεια των που προσφέρουν στον χρήστη, τα υλικά-συσκευές που χρησιμοποιούνται, κατατάσσονται σε 4 κλάσεις, οι οποίες καθορίζονται από τις περιβαλλοντολογικές συνθήκες του χώρου που εγκαθίστανται. Περιβαλλοντολογική κατηγοριοποίηση αντοχής υλικών-συσκευών Environmental Class 1: Εσωτερικού χώρου με θερμοκρασίες από +5 οc έως +40 οc Environmental Class 2: Εσωτερικού χώρου με θερμοκρασίες από -10 οc έως +40 οc Environmental Class 3: Εξωτερικού χώρου με θερμοκρασίες από -25 οc έως +50 οc Environmental Class 4: Εσωτερικού χώρου με θερμοκρασίες από -25 οc έως +60 οc Στα κεφάλαια αλύσουμε τα που είδη ακολουθούν των θα Ηλεκτρονικών Συστημάτων Ασφαλείας (αυτόνομα, διασυνδεδεμέ σε εσωτερικού χώρου,περιμετρικής δίκτυο, παρακολούθησης κ.λ.π.), καθώς τα μέρη από τα οποία αποτελούνται. Θα γίνει περιγραφή των αισθητήρων που χρησιμοποιούνται στα παραπάνω συστήματα θα παρατεθούν σχετικά παραδείγματα. Επίσης, θα γίνει αφορά στα Access Control Systems τα οποία αποτελούν μια από τις τελευταίες τεχνολογίες στα Ηλεκτρονικά Συστήματα Ασφαλείας. 5

6 ΓΕΝΙΚΑ Τα ηλεκτρονικά συστήματα παρακολούθησης συγερμού οικονομική αποτελούν λύση, μια προκειμένου αξιόπιστη παρέχεται προστασία από παράνομες εισβολές σε κτίρια άλλους χώρους αλλά στα πρόσωπα που κινούνται σε αυτούς. Οι παράμετροι για τη βέλτιστη αποτελεσματικότητα του συστήματος είι πολλές, δίνοντας προτεραιότητα στον σωστό ολοκληρωμένο σχεδιασμό της εγκατάστασης, από έμπειρο πιστοποιημένο τεχνικό (παρατίθεται η ισχύουσα νομοθεσία σχετικά με την πιστοποίηση των τεχνικών), ώστε καλύψει τις απαιτήσεις του πελάτη. Ο τεχνικός υποχρεούται προτείνει συστήματα που ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις του πελάτη (λειτουργικές οικονομικές), διασφαλίζοντας ταυτόχρο τη σωστή λειτουργία του συστήματος που θα επιλεγεί. Επίσης, είι βασικό, ο τεχνικός που θα αλάβει την κατασκευή της εγκατάστασης, φροντίσει τηρήσει τις προδιαγραφές των συσκευών που αποτελούν το σύστημα καθώς δώσει ιδιαίτερη σημασία στη σωστή διασύνδεση τους ώστε αποφευχθούν αστοχίες στη λειτουργία του συστήματος. Τέλος, για θεωρηθεί το προτεινόμενο σύστημα ασφαλές Εικό 1: Παραβίαση ιδιωτικού χώρου αξιόπιστο θα πρέπει υποστηρίζεται από εταιρεία παρακολούθησης, ώστε η παρέμβαση σε πιθανή παραβίαση είι άμεση. Ο χώρος στον οποίο πρόκειται τοποθετηθεί το σύστημα ασφαλείας είι αυτός που επιβάλει ουσιαστικά το σύστημα που θα επιλεγεί. Για παράδειγμα, άλλο σύστημα θα επιλέξουμε για 6

7 προστατεύσουμε έ κτίριο που βρίσκεται σε μία αστική περιοχή άλλο σε έ κτίριο στην επαρχία ή σε μια απομακρυσμένη περιοχή. Σε πολλές περιπτώσεις προτείνουμε συνδυαστικά συστήματα ασφαλείας ώστε έχουμε τα βέλτιστα αποτελέσματα. Το επιλέξουμε εν τέλει υλοποιήσουμε μια εγκατάσταση τέτοιου είδους, δεν είι απλή υπόθεση. Ο βαθμός αποτελεσματικότητας αυξάνεται όταν υπάρχει μια καλά σχεδιασμένη μελέτη, που θα πρέπει συνυπολογίζει όσο το δυτό μεγαλύτερο αριθμό ενδεχομένων μέτρων ασφάλειας, διαθέτει ούτως έ ώστε συνδυασμό υπάρχουν δικλείδες προστασίας, στην περίπτωση που υπάρξει αστοχία ενός εκ των συστημάτων. Σκεπτόμενοι με την κοινή λογική, αντιλαμβανόμαστε ότι έ εγκατεστημένο σύστημα συγερμού δρα αποτρεπτικά για τους επικείμενους διαρρήκτες, μια δεν είι εύκολος στόχος. Αυτό δεν σημαίνει πως τα συστήματα που κυκλοφορούν στην αγορά είι αδιάρρηκτα, αλλά ές χώρος δίχως καθόλου προστασία περιορίζει τις πιθανότητες αστοχίας του διαρρήκτη σε σχέση με κάποιον που διαθέτει προστασία. Σήμερα διατίθεται στην αγορά πληθώρα διαφορετικών προτάσεων, που καλύπτουν όλες τις απαιτήσεις μπορούν δώσουν μια αξιόπιστη λύση στο θέμα της οικιακής ασφάλειας. Έ αξιόπιστο σύστημα ασφαλείας, το οποίο υποστηρίζεται σε 24ωρη βάση, σε συνδυασμό με την ενίσχυση του φωτισμού του περιβάλλοντος χώρου του κτιρίου που θέλουμε προστατεύσουμε, αποτελεί μια καλή λύση. Εγκαθιστώντας έ σύγχρονο σύστημα ασφαλείας, 7

8 ουσιαστικά "αγοράζουμε" χρόνο καθυστέρησης του επίδοξου διαρρήκτη, ώστε επέμβουν οι δυνάμεις καταστολής. Πολλές αγοράς φορές συγερμού, το αυξημένο εγκατάστασης δρα πραγματοποίησής ενός ασταλτικά του. Αν κόστος της συστήματος στην απόφαση αλογιστούμε την προσφορά των συστημάτων αυτών στη διασφάλιση της προστασίας της ασφάλειας μας, τα οποία είι αδιαμφισβήτητα ανεκτίμητα αγαθά, όλες οι αστολές διαλύονται. ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ Τα βασικά κριτήρια που πρέπει θέσουμε κατά την επιλογή ενός συστήματος ασφαλείας είι: η αξιοπιστία των συσκευών από τις οποίες απαρτίζεται η συνεχής τεχνική υποστήριξη, δηλαδή η συντήρηση ο έλεγχος της καλής λειτουργίας των συσκευών τέλος, η δυτότητα παροχής 24ωρης παρακολούθησης από κάποιο κέντρο λήψης των σημάτων του συγερμού. Αν καταφέρουμε εξασφαλίσουμε με την επιλογή μας τα παραπάνω κριτήρια, θα έχουμε φτάσει στο επιθυμητό αποτέλεσμα. 8

9 ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΑΡΟΧΕΣ ΕΝΟΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΣΥΝΑΓΕΡΜΟΥ Η προσωπική μας ασφάλεια η προστασία της κινητής ακίνητης περιουσίας μας, αποτελεί πρωταρχικό στόχο. Το αίσθημα της ελευθερίας κινήσεως η διασφάλιση του ιδιωτικού μας χώρου παίζουν σπουδαίο ρόλο στην ψυχολογία μας, κατ' επέκταση, στην αποδοτικότητα μας. Λόγω της εξέλιξης παρέχονται της τεχνολογίας, συστήματα διασφαλίζουν τα αποτελεσματικά συγερμού, παραπάνω στην τα προσιτά αγορά που μας οποία είι τιμή. Τα στην συστήματα αυτά κρατούν τους διαρρήκτες άλλους εγκληματίες σε απόσταση, προστατεύοντας εμάς, τα υπάρχοντά μας αλλά τις οικογένειές μας. Έ σύστημα συγερμού είι έ σύνολο συνεργαζόμενων συσκευών (αισθητήρες), συνδεδεμένες μεταξύ τους με κατάλληλο τρόπο, οι οποίες τροφοδοτούνται επικοινωνούν συστήματος, με η την με χαμηλή κεντρική οποία είι τάση μονάδα υπεύθυνη για του την αξιολόγηση του λαμβανόμενου σήματος την ανάλογη σήμανση. Όταν τα σήματα του συστήματος διακοπούν για κάποιο λόγο, δυτοί ήχοι συγερμών προκαλούν την προσοχή μας φοβίζουν τους διαρρήκτες. Οι πιο κοινοί αισθητήρες είι οι μαγνητικές επαφές (οι λεγόμενες παγίδες), οι οποίες τοποθετούνται σε πόρτες παράθυρα οι οποίες ενεργοποιούνται όταν μια πόρτα ή έ παράθυρο σπάσει ή ανοίξει. 9

10 Τα σύγχρο συστήματα των συγερμών μπορούν καλύψουν άλλους σκοπούς πέραν της διάρρηξης, όπως για παράδειγμα τον εντοπισμό φωτιάς σε έν χώρο ή την ύπαρξη διαρροής ή ακόμα τη διαρροή βλαβερών επικίνδυνων για των άνθρωπο αερίων, με σκοπό τη διασφάλιση της ανθρώπινης ζωής. Η σήμανση συγερμού γίνεται σε κάθε περίπτωση με διαφορετικό ήχο ώστε είι εύκολη η αγνώριση του συμβάντος. Επίσης, τα συστήματα αυτά μπορούν κάνουν αυτόματες κλήσεις στα πυροσβεστικά πυρκαγιά ή αστυνομικά τμήματα μια τμήματα όταν διάρρηξη ή στα εκδηλωθεί εξασφαλίζοντας μια τη γρήγορη ανταπόκριση των υπηρεσιών αυτών στα αντίστοιχα προβλήματα. Άλλες δυτότητες που έχουν τα σύγχρο συστήματα συγερμών περιλαμβάνουν αυτόματες κλήσεις στο τηλέφωνο του ιδιοκτήτη ή σε κάποιο ελλακτικό τηλέφωνο εάν το τηλέφωνο του ιδιοκτήτη είι απασχολημένο ώστε τον ενημερώσουν για κάποια παραβίαση ή κάποια κατάσταση μερικά συστήματα συνδεθούν με έκτακτης ανάγκης. συγερμών διάφορα Τέλος, μπορούν συστήματα παρακολούθησης βίντεο, μέσω κάμερας, δίνοντάς μας τη δυτότητα για την παρακολούθηση σε πραγματικό χρόνο ενός γεγονότος. Είι σημαντικός ο τακτικός έλεγχος που θα πρέπει γίνεται από τους κατόχους συστημάτων ασφαλείας, μια όλα τα ηλεκτρονικά συστήματα μπορεί χρειαστούν επαπρογραμματισμό, ώστε βρίσκονται σε ετοιμότητα. 10

11 ΕΝΣΥΡΜΑΤΑ ΑΣΥΡΜΑΤΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΣΥΝΑΓΕΡΜΟΥ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΚΑΤΑΛΛΗΛΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Τα συστήματα συγερμού διακρίνονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες: τα ενσύρματα συστήματα τα ασύρματα συστήματα, που το κόστος της υπερβαίνει αρκετές φορές το κόστος των ασύρματων συσκευών Και τα δύο συστήματα σήμερα είι δοκιμασμέ αξιόπιστα. Η επιλογή Εικό 2: Ολοκληρωμένο σύστημα συγερμού του ενός ή του άλλου συστήματος, είι καθαρά απόφαση του ιδιοκτήτη, η οποία παίρνεται με βάση τα χαρακτηριστικά του χώρου που θα εγκατασταθεί το σύστημα. Στις νούριες οικοδομές υπάρχει πρόβλεψη για μελλοντική εγκατάσταση συγερμού, ώστε γίνεται η συρμάτωση κατά την κατασκευή έτσι η επιλογή του χρησιμοποιηθεί είδους είι συστήματος δεδομένη. που Σε θα αντίθετη περίπτωση, δηλαδή σε χώρους στους οποίους δεν υπάρχει πρόβλεψη, συνιστάται η τοποθέτηση ασύρματου συστήματος ώστε αποφεύγονται τα καλώδια διασύνδεσης των επιμέρους συσκευών, για λόγους αισθητικής. περίπτωση των κατασκευαστικές καταφεύγουμε Φυσικά, χώρων που ιδιομορφίες, στην υπάρχει για τοποθέτηση η παρουσιάζουν τους οποίους ασύρματων συστημάτων, μια δεν μας επιτρέπονται οι παρεμβάσεις για τη συρμάτωση. 11

12 Στην ασύρματη διασύνδεση τα στοιχεία του συστήματος επικοινωνούν μεταξύ τους με τη χρήση ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων, σε συχνότητες που μεταβάλλονται πολύ συχνά, ώστε είι πολύ δύσκολο για κάποιον τρίτο υποκλέψει τη συχνότητα του συστήματος στη συνέχεια το παραβιάσει. Τα πλεονεκτήματα του ασύρματου συγερμού είι: Γρήγορος χρόνος εγκατάστασης (Δεν απαιτεί καλώδια) Ευκολία σε μελλοντική επέκταση Δυτότητα απεγκατάστασης / μεταφοράς του συγερμού σε άλλον χώρο. Τα μειονεκτήματα του ασύρματου συγερμού είι: Υψηλό κόστος εξαρτημάτων (σε σχέση με τον ενσύρματο) Τακτική αλλαγή στις μπαταρίες των αισθητήρων (διάρκεια ζωής 1 με 2 χρόνια) Υπάρχει περιορισμός στο πόσο μακριά μπορεί αμεταδοθεί το σήμα παρότι υπάρχουν συσκευές που αμεταδίδουν το σήμα όσο μακριά χρειαστεί σε μεγάλα σπίτια. Τα πλεονεκτήματα του ενσύρματου συγερμού είι: Χαμηλό κόστος ανιχνευτών (σε σύγκριση με τους ασύρματους) Μικρό μέγεθος ανιχνευτών (οι μαγνητικές επαφές είι πολύ πιο διακριτικές) Χαμηλό κόστος εγκατάστασης σε περίπτωση που υπάρχει πρόβλεψη καλωδίωσης. 12

13 Τα μειονεκτήματα του ενσύρματου συγερμού είι: Μεγαλύτερος χρόνος εγκατάστασης Απαιτείται καλωδίωση. Συμπερασματικά, μπορούμε πούμε ότι τα δύο συστήματα είι αξιόπιστα αποδοτικά. Κάνοντας καταλήγουμε έν στο οικονομικό ότι το κόστος απολογισμό, αγοράς εγκατάστασης των δύο συστημάτων παρουσιάζει μικρές αποκλίσεις. Το μεν ασύρματο σύστημα έχει ακριβότερα εξαρτήματα αλλά το γεγονός αυτό αντισταθμίζεται με την εξοικονόμηση χρημάτων από την απουσία καλωδίωσης τη μικρή απαίτηση χρόνου για την εγκατάστασή του(ενδεικτικά 2-3 ώρες). Το δε ενσύρματο σύστημα έχει περιορισμένο κόστος αγοράς εξαρτημάτων αλλά απαιτεί μεγάλο χρόνο εγκατάστασης (ενδεικτικά 5-8 ώρες), καθώς κόστος αγοράς τοποθέτησης καλωδίωσης. 13

14 ΔΟΜΗ ΤΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΣΥΝΑΓΕΡΜΟΥ Ανεξάρτητα συγερμού από είι το αν ενσύρματο το ή σύστημα ασύρματο, αποτελείται από κάποιες βασικές συσκευές. Οι συσκευές αυτές, όταν διασυνδεθούν κατάλληλα, απαρτίζουν έ ολοκληρωμένο σύστημα ασφαλείας. Οι συσκευές αυτές είι: Κεντρική μονάδα ελέγχου : σε αυτή τη μονάδα συνδέονται όλα τα αισθητήρια εξαρτήματα που αποτελούν έν συγερμό. Μιλάμε δηλαδή για το βασικότερο στοιχείο του συγερμού, την καρδιά του συστήματος. Πληκτρολόγιο : ενεργοποίηση του μέσω αυτού γίνεται η συστήματος ασφαλείας (ολική ή μερική όπλιση) ή η απενεργοποίηση Εικό 3: Συσκευές που αποτελούν έ σύστημα συγερμού του, με την εισαγωγή προσωπικού κωδικού. Είσοδοι του συστήματος : τα αισθητήρια σύστημα, που οι ανιχνευτές περιλαμβάνει αποτελούν εισόδους το του συστήματος. Έξοδοι του συστήματος : γίνεται η ειδοποίηση μέσω αυτών παραβίασης του φυλασσόμενου χώρου. Η ειδοποίηση αυτή μπορεί είι έ ηχητικό σήμα μέσω μιας σειρής, κάποια φωτεινή ένδειξη μέσω ενδεικτικών λυχνιών ή συνδυασμός των παραπάνω. 14

15 Κεντρική μονάδα ελέγχου Όπως αφέρθηκε παραπάνω, η κεντρική μονάδα ελέγχου αποτελεί βασικό στοιχείο ενός συστήματος συνδέονται συγερμού, (ενσύρματα περιφερειακές ή συσκευές, μια ασύρματα), ενός σε αυτή όλες οι ολοκληρωμένου συστήματος. Σκοπός της είι λαμβάνει τα σήματα από τους αισθητήρες, που έχουν τοποθετηθεί σε όλες τις ζώνες της εγκατάστασης, τα επεξεργάζεται, τα καταγράφει στη συνέχεια ενεργοποιεί την ανάλογη έξοδο (ηχητική ειδοποίηση προώθηση τηλεφωνικού σήματος). Πρέπει βέβαια σημειωθεί ότι κάθε τύπος συστήματος, έχει τις δικές του προδιαγραφές προσφέρει ποικίλες δυτότητες, ανάλογα με τον προγραμματισμό που θα δεχθεί, από τον τεχνικό που θα το εγκαταστήσει. Παρόλη τη ραγδαία ανάπτυξη της τεχνολογίας την παροχή ολοέ πιο σύγχρονων πολύπλοκων συστημάτων, η αρχή λειτουργίας των κεντρικών μονάδων είι σχεδόν ίδια σε όλα τα μοντέλα. Όπως μπορείτε διακρίνετε από τις εικόνες, μια κεντρική μονάδα αποτελείται από έ πλαστικό περίβλημα, μέσα στο οποίο τοποθετούνται Εικό 4: Διάφοροι τύποι κεντρικών μονάδων συγερμού ές μετασχηματιστής υποβιβασμού 220/12 ή 6 V, μια μπαταρία, ώστε έχουμε παροχή τάσης ακόμα όταν η τροφοδοσία διακοπεί. Η διακοπή αυτή μπορεί είι τυχαία (από μια διακοπή της Δ.Ε.Η) ή εσκεμμένη (στην προσπάθεια των διαρρηκτών απενεργοποιήσουν τον συγερμό). Όπως όλες οι ηλεκτρονικές συσκευές που περιλαμβάνουν 15

16 ολοκληρωμέ κυκλώματα, έτσι οι κεντρικές μονάδες συγερμών, τροφοδοτούνται από χαμηλή τάση 12 ή 6 V. για το λόγο αυτό χρησιμοποιείται ο μετασχηματιστής υποβιβασμού. Τέλος, έ πληκτρολόγιο είι απαραίτητο ώστε δίνουμε κάθε φορά τις εντολές προγραμματισμού στην κεντρική μονάδα που μπορεί βρίσκεται κρυμμένη σε διαφορετικό χώρο από το πληκτρολόγιο για την αποφυγή της καταστροφής της. Το πληκτρολόγιο μπορεί αντικατασταθεί από Εικό 5: Κεντρική μονάδα με ενδεικτικές λυχνίες (LED) διακόπτη ή κλειδαριά (Keyswitch) ή κάποιο τηλεχειριστήριο ή λειτουργεί παράλληλα με αυτά. Η ενεργοποίηση, η απενεργοποίηση αλλά οι ενεργοποιημένες ζώνες του συγερμού, μπορούν εμφανίζονται στην κεντρική μονάδα με την ενεργοποίηση αντίστοιχων ενδεικτικών λυχνιών ή μέσω οθόνης υγρών κρυστάλλων. Λόγω του καθημερινού κατακλυσμού της αγοράς με νέα μοντέλα συστημάτων συγερμών, που υπόσχονται - πολλές φορές προσφέρουν Εικό 6: Κεντρική μονάδα με οθόνη υγρών κρυστάλλων πολλαπλές δυτότητες, είμαστε υποχρεωμένοι θέσουμε κάποια κριτήρια για την επιλογή αγορά μιας κεντρικής μονάδας, η οποία πρέπει διαθέτει κάποια ελάχιστα βασικά χαρακτηριστικά. Με τη μέθοδο αυτή γνωρίζοντας τις ανάγκες του ιδιοκτήτη, θα μπορέσουμε απορρίψουμε κάποιες επιλέξουμε μια κεντρική μονάδα που μπορεί ανταποκριθεί στις τυπικές προδιαγραφές ενός αξιόπιστου συστήματος συγερμού. 16

17 Τα κριτήρια είι: το τροφοδοτικό της υποβιβασμού μονάδας (σύστημα τάσης, ανόρθωση ελλασσόμενης τάσης εξομάλυνσής της) θα πρέπει είι κατασκευασμένο έτσι ώστε αντέχει ρεύμα τουλάχιστον 2 Α, προκειμένου η διαχείριση των περιφερειακών συσκευών-φορτίων μην παρουσιάζει πρόβλημα. Απαραίτητη είι η ανεξάρτητη τροφοδοσία της κεντρικής μονάδας του συστήματος. Η παροχή γίνεται μέσω του δικτύου της Δ.Ε.Η, με τάση τιμής 230/400V. Η ανεξαρτητοποίηση του συστήματος συγερμού από άλλα φορτία της ηλεκτρικής εγκατάστασης μας δίνει το πλεονέκτημα της ελαχιστοποίησης της πιθανότητας τεθεί το σύστημά μας εκτός λειτουργίας λόγω βλάβης κάποιου άλλου φορτίου. Η ρύθμιση ενεργοποίησης χρονοκαθυστέρησης απενεργοποίησης ενός συστήματος συγερμού κρίνεται απαραίτητη. Ο χρήστης θα πρέπει έχει το χρονικό περιθώριο μετά την ενεργοποίηση του συγερμού (κατά την έξοδό του από τον φυλασσόμενο χώρο), εξέλθει από τον χώρο, πριν ενεργοποιηθούν τον εντοπίσουν οι αισθητήρες. Το ίδιο θα πρέπει συμβαίνει κατά την είσοδο του χρήστη. Στην περίπτωση χρονοκαθυστέρησης, εισέρχεται ή μη κάθε εξέρχεται ο φορά ύπαρξης που ιδιοκτήτης θα του φυλασσόμενου χώρου, ο συγερμός θα τον 17

18 αντιλαμβάνεται ως απειλή θα ηχεί. Η ευκρινής ένδειξη της κατάστασης φόρτισης των εφεδρικών μπαταριών του συστήματος, είι βασική. Πολλά μοντέλα της αγοράς διαθέτουν πέραν της φωτεινής ένδειξης προειδοποίηση στην οθόνη της μονάδας ή ακόμα ηχητικό σήμα ότι οι μπαταρίες χρήζουν αντικατάσταση. Μια σύγχρονη κεντρική μονάδα θα πρέπει υποστηρίζει Εικό 7: Κεντρική μονάδαπληκτρολόγιο touch screen τουλάχιστον τέσσερις ζώνες ελέγχου, ώστε καλύπτει επαρκώς τον φυλασσόμενο χώρο. Τα παραπάνω κριτήρια επιλογής κεντρικής μονάδας, είι μηχανημάτων ενδεικτικά. στην αγορά Υπάρχει που πληθώρα μπορούν καλύψουν τις απαιτήσεις κάθε ενδιαφερόμενου. Δεν θα πρέπει παραβλέπουμε πως κάθε εγκατάσταση συστήματος ασφαλείας έχει ιδιαιτερότητες οι οποίες θα πρέπει εντοπίζονται από τον εγκαταστάτη συζητιούνται με τον ιδιοκτήτη επιλέγεται το καταλληλότερο σύστημα για κάθε περίπτωση. Πληκτρολόγια Στους πληκτρολόγιο κεντρική σύγχρονους βρίσκεται μονάδα του συγερμούς, ενσωματωμένο συστήματος, εκεί το στην όπου υπάρχει η οθόνη. Με τον τρόπο αυτό, κατά τη χρήση του πληκτρολογίου, έχουμε ταυτόχρονη 18

19 οπτικοποίηση των κινήσεών μας. Η διάδοση των πληκτρολογίων, ως μέσο προγραμματισμού περιόρισε των τη συστημάτων χρήση των ασφαλείας, συμβατικών ηλεκτρομαγνητικών διακοπτών ή ακόμα των κλειδιών. Πλέον τα πληκτρολόγια παίζουν τον ρόλο των διακοπτών. Η ενεργοποίηση η απενεργοποίηση του συγερμού, γίνεται μέσω του πληκτρολογίου, με το πάτημα ενός συνδυασμού Εικό 8: Κεντρική μονάδαπληκτρολόγιο με φωτεινή σήμανση LED πλήκτρων. Ο συνδυασμός αυτός είι προσωπικός χρησιμοποιείται αποκλειστικά από τα άτομα στα οποία επιτρέπεται η είσοδος στον φυλασσόμενο χώρο. Τα πιο κοινά πληκτρολόγια αποτελούνται από 16 πλήκτρα (10 αριθμητικά,4 αλφαβητικά, το * το # ). Με τους άπειρους συνδυασμούς αυτών των πλήκτρων, διασφαλίζουμε το απόρρητο του συνδυασμού μας, συνεπώς, αυξάνουμε την ασφάλειά μας. Θα ήταν χρήσιμο Εικό 9: Κεντρική μονάδαπληκτρολόγιο με οθόνη υγρών κρυστάλλων αλλάζει, σε τακτά ο κωδικός αυτός διαστήματα, ώστε ελαχιστοποιούμε τις πιθανότητες κατάρριψής του. Κατά την είσοδό μας ή την έξοδό μας από τον φυλασσόμενο πληκτρολόγιο, χώρο, χρησιμοποιούμε προκειμένου εισάγουμε το τον προσωπικό μας κωδικό (ΡΙΝ) έτσι η κεντρική μονάδα δώσει την εντολή ενεργοποίησης ή απενεργοποίησης του συστήματος. Ουσιαστικά ο χρήστης του συγερμού, πιστοποιεί την ταυτότητα του, χρησιμοποιώντας το πληκτρολόγιο του συστήματος εκείνο με τη σειρά του, του επιτρέπει ή όχι την είσοδο στον χώρο. 19

20 Είσοδοι του συστήματος Οποιοσδήποτε ανιχνευτής συνδεθεί στην κεντρική μονάδα του συστήματος συγερμού, αποτελεί είσοδο ανιχνευτής, αισθητήρες. του συστήματος. συμπεριλαμβάνει Οι αισθητήρες Ο όρος παντός αυτοί είδους μπορεί ανιχνεύουν από μια απλή κίνηση στον χώρο, έως τη μεταβολή της θερμοκρασίας, την ύπαρξη διαρροής νερού ή βλαβερών αερίων για τον άνθρωπο. Όπως είι Εικό 10: Ασύρματος ανιχνευτής καπνού αντιληπτό, αισθητήρων στην υπάρχει αγορά μεγάλη η ποικιλία επιλογή ενσωμάτωσή τους στο σύστημα, γίνεται βάση των αγκών που θέλουμε εξυπηρετήσουμε. Θα μπορούσε γίνει ές διαχωρισμός των ανιχνευτών, με βάση το αν εγκαθίστανται σε εσωτερικό ή εξωτερικό χώρο. Οι ανιχνευτές εσωτερικού χώρου είι οι πιο διαδεδομένοι. Κάποιοι από αυτούς είι οι μηχανικοί Εικό 11: Αισθητήρας κίνησης ασύρματος ή μαγνητικοί ανιχνευτές επαφής, ανιχνευτές πίεσης (pressure mats) θραύσης, οι PIR (Passive Infrared - Παθητικοί ανιχνευτές υπερύθρων), οι ανιχνευτές μικροκυμάτων, οι ενεργοί ανιχνευτές υπερύθρων, που τους συντάμε με τον όρο Interior Active Infrared οι ανιχνευτές διπλής τεχνολογίας. Λιγότερο διαδεδομένοι είι οι ανιχνευτές με χρήση υπερήχων, καθώς οι Εικό 12: Μαγνητική επαφή ακουστικοί ανιχνευτές. Οι παραπάνω συνήθως συντώνται σε εσωτερικούς χώρους. Έ ολοκληρωμένο σύστημα ασφαλείας θα πρέπει διαθέτει αισθητήρες εξωτερικού χώρου ώστε μπορεί γίνεται αντιληπτή η απειλή όσο 20

21 γρηγορότερα γίνεται. Μιλάμε βέβαια για συστήματα που τοποθετούνται σε κατοικίες με μεγάλο περιβάλλοντα χώρο, απομονωμένες κατοικίες επαγγελματικούς χώρους. Σε αυτήν την κατηγορία συνήθως συντάμε τους ανιχνευτές: Εικό 13: Ασύρματος ανιχνευτής αερίων ηλεκτρικού πεδίου, ανιχνευτές χωρητικότητας, ανιχνευτές δόνησης φωτο-ηλεκτρικούς ανιχνευτές. Με τη χρήση των ανιχνευτών αυτών, πετυχαίνουμε μια πολύπλευρη ολοκληρωμένη προστασία, καθώς μας δίνει το πλεονέκτημα της ενεργοποίησης, πριν ο εισβολέας εισέλθει στον κυρίως χώρο. ενεργοποίηση Τις του περισσότερες συγερμού φορές, από η τους περιμετρικούς αισθητήρες είι αρκετή για την απομάκρυνση κάθε επίδοξου εισβολέα. Ουσιαστικά, τέτοια συστήματα δρουν παράλληλα με το εσωτερικό σύστημα για την παροχή πληρέστερης προστασίας. Εικό 14: Ανιχνευτής υγρασίας Μια ακόμη πρόσθετη λειτουργία που μπορεί ενσωματωθεί στο κυρίως σύστημα, είι το μπουτόν πανικού. Αποτελεί αυτό στοιχείο εισόδου του συστήματος λειτουργεί επικουρικά με το κυρίως σύστημα. Είι έ μικρό μπουτόν, που τοποθετείται σταθερά σε κάποιο σημείο του χώρου ή είι φορητό. Όταν παρατηρηθεί κάποια ύποπτη κίνηση, η οποία 21

22 δηλώνει πιθανή εισβολή, ο ιδιοκτήτης πατά το μπουτόν η κεντρική μονάδα ενεργοποιείται, δίνοντας την εντολή στη σειρή ηχήσει. Το μπουτόν πανικού, έχει διαδοθεί αρκετά στις μέρες μας, σε οικιακές εγκαταστάσεις. Η συνηθέστερη χρήση του είι σε επαγγελματικούς χώρους, στους οποίους η είσοδος προσώπων είι σχετικά ανεξέλεγκτη. Έ αντίστοιχο μπουτόν πανικού χρησιμοποιείται στις τράπεζες στις δημόσιες επιχειρήσεις που έχουν οικονομικές συλλαγές με το κοινό. Η διαφορά σε αυτά τα μπουτόν εντοπίζεται στο ότι στις περιπτώσεις αυτές, δεν δίνεται σήμα στη σειρή ηχήσει, αλλά στέλνει έ σήμα ότι γίνεται ληστεία μη αντιληπτό από τα άτομα που βρίσκονται στο χώρο. Με τον τρόπο αυτό αποφεύγεται ο πανικός ο τραυματισμός αθώων πολιτών. Εικό 15: Διάφορα είδη μπουτόν πανικού ενεργοποίησηςαπενεργοποίησης 22

23 Έξοδοι του συστήματος Όλα τα παραπάνω στοιχεία εισόδου που περιγράψαμε, δεν θα είχαν καμία χρήση, αν δεν ενεργοποιούσαν κάποια έξοδο. Σε έ σύστημα συγερμού, έξοδος θεωρείται κάθε συσκευή συνδεδεμένη στην κεντρική μονάδα, Εικό 16: Σειρή η οποία ενεργοποιείται από το σήμα που στέλνουν οι ανιχνευτές με τη σειρά τους παράγουν ηχητικό ή φωτεινό σήμα. Συνεπώς, ως έξοδοι του συστήματος, θεωρούνται προειδοποίησης οι οι προειδοποίησης. Σε κάποιες φάροι σειρήνες φωτεινής περιπτώσεις, σειρή φάρος, είι ενσωματωμέ στην ίδια συσκευή. Τις Εικό 17: Σειρή σε συνεργασία με προβολέα περισσότερες φορές, τοποθετούνται δύο σειρήνες, μία εσωτερική μία εξωτερική. Το σημείο τοποθέτησης της εξωτερικής σειρής, δεν είι απλή υπόθεση, αφού θα πρέπει επιλεγεί κάποιο σημείο που είι ορατό, μια το σύστημα τις περισσότερες φορές διαθέτει φάρο, αλλά προσβάσιμο, ταυτόχρο έτσι ώστε μην είι άμεσα αποτρέπεται η απενεργοποίησή του, από τους διαρρήκτες. Οι σειρήνες, παράγουν πολύ δυτό ήχο, ώστε γίνονται αντιληπτές από τους περίοικους. Η ένταση της ηχητικής σήμανσης, μπορεί είι από 110 έως 130 dβ. Ουσιαστικά ο ρόλος της σειρής είι παράγει αυτόν τον εκκωφαντικό ήχο, ώστε Εικό 18: Σειρή με φάρο, ενσωματωμέ στην ίδια συσκευή αποτρέπει τους διαρρήκτες προχωρούν στην παραβίαση του χώρου, μια επιβεβαιώνει την παρουσία τους. Οι φωτεινοί φάροι από την άλλη, δίνουν οπτικό σήμα, στους περίοικους, για το πιο διαμέρισμα έχει παραβιαστεί. 23

24 Με την ενεργοποίηση των στοιχείων εξόδου του συστήματος, ακολουθεί μια σειρά διεργασιών μέσω της κεντρικής μονάδας. Οι κεντρικές μονάδες είι προγραμματισμένες, ώστε όταν οι ανιχνευτές εντοπίσουν κάτι ασυνήθιστο, δίνουν εντολή ενεργοποίησης των εξόδων (σειρή-φάρος) αυτόματα εκπέμπουν τηλεφωνικό σήμα σε μια σειρά από προκαθορισμένους τηλεφωνικούς αριθμούς, τους οποίους ο ιδιοκτήτης έχει ορίσει. Αυτοί οι αριθμοί τηλεφώνου, συνήθως είι: της εταιρίας 24ωρης παρακολούθησης, που επιβλέπει το σύστημα, το τηλέφωνο του ιδιοκτήτη, καθώς κάποιο άλλο τηλέφωνο που έχει ορίσει ο ιδιοκτήτης στην ανταποκριθεί ο περίπτωση ίδιος. που Εξυπακούεται, δεν πως αυτός ο ελλακτικός αριθμός, θα πρέπει ανήκει σε κάποιο έμπιστο άτομο ή συγγενή, ο οποίος διαμένει σε σχετικά κοντινή ακτί σε σχέση με το φυλασσόμενο ακίνητο. Παλαιότερα επιτρεπόταν οριστεί στην κεντρική μονάδα, ως αριθμός ανάγκης, το τηλέφωνο του οικείου αστυνομικού τμήματος, ώστε ειδοποιείται άμεσα η αστυνομία για την παραβίαση. Τα τελευταία χρόνια, ειδοποίησης όμως, της αποκλειστική ευθύνη η διαδικασία αστυνομίας της είι εταιρίας παρακολούθησης. 24

25 Μικροελεγκτές Έν ορισμό που θα μπορούσαμε δώσουμε για τους μικροελεγκτές είι ο εξής: Μικροελεγκτής είι έ προγραμματιζόμενο ολοκληρωμένο κύκλωμα το οποίο διαθέτει επεξεργαστή, μνήμη, διάφορα περιφερειακά κυκλώματα καθώς επίσης θύρες εισόδου/εξόδου για επικοινωνία με εξωτερικές συσκευές. Ουσιαστικά, θα μπορούσαμε πούμε πως είι έ αυτόνομο υπολογιστικό σύστημα, περιορισμένο σε μέγεθος, που διαθέτει έ ολοκληρωμένο κύκλωμα (computer on a chip). Θα μπορούσε μικροϋπολογιστή. παρομοιαστεί Όπως μικροϋπολογιστής έχει με έν ακριβώς ές επεξεργαστή, μνήμη, περιφερειακές συσκευές εκτελεί προγράμματα, έτσι κι ές μικροελεγκτής διαθέτει τα παραπάνω χαρακτηριστικά μάλιστα ολοκληρωμέ σε έ μόνο chip, παρέχοντάς μας την ευελιξία τοποθέτησής του σε συσκευές μικρού μεγέθους. Ο μικροελεγκτής είι ές τύπος επεξεργαστή, ουσιαστικά μια παραλλαγή μικροεπεξεργαστή, ο οποίος μπορεί εξωτερικά Εικό 19: Διάφοροι τύποι μικροελεγκτών λειτουργήσει εξαρτήματα, λόγω με ελάχιστα των πολλών ενσωματωμένων υποσυστημάτων που διαθέτει. Οι πρώτοι μικροεπεξεργαστές εμφανίστηκαν στις αρχές της δεκαετίας του '70 χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη φορά σε ηλεκτρονικές αριθμομηχανές. Η ενσωμάτωση των μικροεπεξεργαστών σε άλλες συσκευές, ακολούθησε σχετικά γρήγορα, λόγω της ραγδαίας ανάπτυξης της τεχνολογίας των μικροεπεξεργαστών που ακολούθησε. 25

26 Υπάρχουν δεκάδες εταιρείες παγκοσμίως που κατασκευάζουν μικροελεγκτές. Οι κατασκευάστριες εταιρίες συγωνίζονται μεταξύ τους, έχοντας σαν στόχο την κατασκευή μικροεπεξεργαστών με τη μεγαλύτερη απόδοση, στο μικρότερο δυτό μέγεθος. Σήμερα, δεν νοείται ηλεκτρονική συσκευή που μην στηρίζει τη λειτουργία της στους μικροελεγκτές μικροεπεξεργαστές. Χρησιμοποιείται ευρύτατα σε όλα τα ενσωματωμέ συστήματα (Embedded Systems) ελέγχου, χαμηλού μεσαίου κόστους, όπως αυτά που χρησιμοποιούνται σε αυτοματισμούς, ηλεκτρονικά συστήματα ηλεκτρικές συσκευές, κάθε είδους. Όταν λέμε ενσωματωμέ συστήματα (Embedded Systems) εννοούμε συστήματα τα οποία είι βασισμέ σε μικρoεπεξεργαστή. Μερικά από τα πεδία που μπορούμε τους συντήσουμε: Σε συστήματα αυτοματισμών Σε κυκλώματα τηλεπικοινωνιών Στις ηλεκτρονικές συσκευές Στις ηλεκτρικές συσκευές Σε συστήματα τηλεματικής Σε συστήματα συλλογής δεδομένων (Data Acquisition) Σε εφαρμογές ηλεκτρονικών ισχύος Σε συστήματα διασύνδεσης Σε εφαρμογές δικτύων Γενικότερα, οι μικροελεγκτές χρησιμοποιούνται οπουδήποτε απαιτείται έλεγχος συστημάτων. Οι περισσότερες εταιρείες παράγουν μεγάλη γκάμα μικροελεγκτών. Από πολύ μικρούς 26

27 φθηνούς για απλές εφαρμογές έως ιδιαίτερα προηγμένους για πολύ απαιτητικές εφαρμογές. Όπως αφέραμε παραπάνω οι μικροελεγκτές αποτελούν έν τύπο επεξεργαστή. Οι διαφορές του μικροελεγκτή από έν μικροεπεξεργαστή, εντοπίζονται στα εξής: Μια κύρια διαφορά μεταξύ ενός μικροελεγκτή ενός μικροεπεξεργαστή είι πως στον μικροελεγκτή υπάρχει ενσωματωμένη μνήμη μονάδες ελέγχου περιφερειακών συσκευών. οι μικροεπεξεργαστές δίνουν σημασία στην υπολογιστική δίνουν ισχύ, έμφαση ενώ στον οι μικροελεγκτές μικρό αριθμό ολοκληρωμένων κυκλωμάτων που απαιτείται για τη λειτουργία μιας συσκευής, το χαμηλό κόστος την εξειδίκευση. Οι μικροεπεξεργαστές, παρουσιάζουν μεγάλη ευελιξία ανάπτυξης διαφορετικών εφαρμογών, καθώς η λειτουργικότητα του τελικού συστήματος καθορίζεται από τα εξωτερικά περιφερειακά τα οποία διασυνδέονται με την κεντρική μονάδα (μικροεπεξεργαστή), η οποία δεν είι εξειδικευμένη, σε αντίθεση με τους μικροεπεξεργαστές για ενσωματωμέ συστήματα, οι μικροελεγκτές, οι οποίοι έχουν μικρότερες ή μηδαμινές δυτότητες συνεργασίας με εξωτερικά περιφερειακά, αυτού του είδους, ώστε παρουσιάζουν έν σχετικό περιορισμό ευελιξίας περιορισμό στην υπολογιστική ισχύ. 27

28 Αισθητήρες - Ανιχνευτές Οι ανιχνευτές, όπως αφέρθηκε παραπάνω, αποτελούν τις εισόδους ενός συστήματος συγερμού. Όταν αυτοί ενεργοποιηθούν δίνεται εντολή στην κεντρική μονάδα του συστήματος, ενεργοποιηθούν οι έξοδοί του. Οι ανιχνευτές τα αισθητήρια, σε έ σύστημα συγερμού, είι οι συσκευές εκείνες οι οποίες αγνωρίζουν ανεπιθύμητες εισβολές σε κάποιον φυλασσόμενο χώρο. Η τοποθέτησή τους θα πρέπει γίνει με τέτοιο τρόπο ώστε έχουν τη μέγιστη απόδοση εντοπισμού. Ως προς αυτό, αλαμβάνει καθοριστικό ρόλο ο εγκαταστάτης, που με τις τεχνικές γνώσεις του αλλά την εμπειρία του θα προτείνει τους κατάλληλους ανιχνευτές, κατά περίπτωση. Για ευκολότερη διαχείριση των ανιχνευτών, καθώς την πληρέστερη σημάτων τους, ο χώρος παρακολούθηση των χωρίζεται σε ζώνες (περιοχές) στις οποίες μπορούν ενεργοποιούνται ή απενεργοποιούνται ξεχωριστά οι αισθητήρες. Αυτή η τοποθέτηση σε ζώνες μας προσφέρει μεγάλη ευελιξία στη χρήση του συγερμού, επιτρέποντάς μας ενεργοποιούμε τους αντίστοιχους ανιχνευτές, ανάλογα με τις ανάγκες μας. 28

29 Διάκριση αρχή αισθητήρων λειτουργίας ανάλογα τους με τον την χώρο τοποθέτησης τους. Ανιχνευτές Επαφής (μηχανικοί διακόπτεςμαγνητικές επαφές) Οι μηχανικοί ανιχνευτές χρησιμοποιούνται για ανιχνεύσουν το άνοιγμα μιας προστατευόμενης πόρτας ή παραθύρου. Για την ενεργοποίησή τους, απαιτούν άμεση φυσική επαφή. Για τον ίδιο σκοπό χρησιμοποιούνται οι ανιχνευτές μαγνητικής επαφής, που όπως οι μηχανικοί, προϋποθέτουν ότι υπάρχει άμεση επαφή. Όταν η πόρτα ή το παράθυρο ανοίγει, ο μαγνήτης ελευθερώνει έν διακόπτη δίνει το σήμα του συγερμού. Για την αξιόπιστη λειτουργία τους, θα πρέπει δοθεί ιδιαίτερη προσοχή κατά την κατασκευή των πορτών των παραθύρων στην εφαρμογή τους με την κάσα. Ακόμα υψηλότερο επίπεδο ασφάλειας παρέχουν οι ισοσταθμισμένοι μαγνητικοί ανιχνευτές, που αποτελούνται από δύο μαγνήτες. Ανάμεσα στους δύο μαγνήτες, - εκ των οποίων ο ές είι τοποθετημένος στο σταθερό πλαίσιο ο άλλος στο κινητό μέρος της πόρτας ή του παραθύρου-, δημιουργείται έ ισοσταθμισμένο σταθερό μαγνητικό πεδίο. Τυχόν προσπάθεια διάρρηξης διαταράσσει τη σταθερότητα του πεδίου, με αποτέλεσμα ενεργοποιείται ο συγερμός. Η διάδοση αυτών των επαφών στην κατασκευή Εικό 20: Μαγνητικές επαφές συστημάτων συγερμού έγινε κυρίως από τη δεκαετία του 70, όταν εξαλείφθηκαν τα αρχικά προβλήματα των πρωτοεμφανιζόμενων μαγνητικών 29

30 επαφών αυξήθηκε η αντίστασή τους στις εξωτερικές μαγνητικές επιδράσεις που επέτρεπαν στους διαρρήκτες παραβιάζουν τα συστήματα. Από τότε, οι μαγνητικές επαφές εδραιώθηκαν ως το κύριο μέσο προστασίας ανοιγμάτων, κάτι το οποίο συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Ανιχνευτές PIR (passive infrared sensor) Οι παθητικοί ανιχνευτές υπέρυθρων, που έχει επικρατήσει αποκαλούνται PIR (passive infrared sensor)έχουν ευρύτατη χρήση σε συστήματα ασφαλείας. Όπως υποδηλώνει το όνομά τους, οι συγκεκριμένοι αισθητήρες είι παθητικοί, δηλαδή δεν εκπέμπουν κανενός είδους σήμα, αλλά δέχονται σήματα. Αλυτικότερα, η κεφαλή του αισθητήρα είι διαχωρισμένη σε τομείς, ο κάθε τομέας καθορίζεται από συγκεκριμέ όρια. Η ανίχνευση πραγματοποιείται όταν μια πηγή θερμότητας διασχίζει δύο γειτονικούς τομείς ή έ συγκεκριμένο τομέα δύο φορές μέσα σε έ ορισμένο χρονικό διάστημα. Οι αισθητήρες τύπου PIR ανιχνεύουν την εκπεμπόμενη ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία που παράγεται από πηγές που παράγουν θερμοκρασίες χαμηλότερες του ορατού φωτός. Ουσιαστικά, δεν μετρούν την ποσότητα της υπέρυθρης εκπεμπόμενης ακτινοβολίας, αλλά τις μεταβολές της. Δηλαδή, εντοπίζουν μια υπέρυθρη εικό, ανιχνεύοντας την αντίθεση που υπάρχει μεταξύ της εικός του ψυχρότερου της υπέρυθρης περιβάλλοντος. Μονάδα μέτρησης ακτινοβολίας είι τα microns. Η εκπεμπόμενη 30

31 ενέργεια από το ανθρώπινο σώμα κυμαίνεται μεταξύ των 7 έως 14 microns. Οι περισσότεροι εκ των ανιχνευτών PIR λειτουργούν ανάμεσα σε αυτά τα όρια. Για αποφεύγονται τυχούσες θερμικές παρεμβολές από μη σχετικές πηγές που πιθανόν βρίσκονται στο περιβάλλον, χρησιμοποιείται είτε έ κύκλωμα μέτρησης του ρυθμού μεταβολής είτε έ κύκλωμα μέτρησης παλμού δύο διευθύνσεων. Όταν η ανίχνευση του σήματος γίνεται βάσει του ρυθμού μεταβολής, ο αισθητήρας αξιολογεί την ταχύτητα με την οποία μεταβάλλεται η ποσότητα της ενέργειας στον υπό έλεγχο χώρο. Παραδείγματος χάρη, η κίνηση από έ εισβολέα στον ελεγχόμενο χώρο προκαλεί μια πολύ γρήγορη μεταβολή της ενέργειας, ενώ οι βαθμιαίες θερμοκρασιακές μεταβολές, αντιθέτως,προκαλούν αργές σταδιακές αλλαγές στην εκπεμπόμενη ποσότητα της ενέργειας. Στην άλλη κατηγορία του παλμού μέτρησης δύο διευθύνσεων, σήματα από διαφορετικούς θερμικούς αισθητήρες συντελούν στην εμφάνιση αντίθετης πολικότητας. Ές άνθρωπος που θα διεισδύσει στον ελεγχόμενο χώρο με μια φυσιολογική ταχύτητα, θα προκαλέσει φυσιολογικά, διάφορα σήματα που θα συμβάλλουν στην ανίχνευση του. Όταν η εκπεμπόμενη ακτινοβολία υπερβεί κάποια προκαθορισμένη τιμή, τότε ο θερμικός αισθητήρας παράγει έ ηλεκτρικό σήμα, που αποστέλλεται σε έ ενσωματωμένο επεξεργαστή για αξιολόγηση πιθανή ενεργοποίηση του συγερμού. 31

32 Οι ανιχνευτές τύπου PIR τοποθετούνται κυρίως σε τοίχους ή οροφές, με τη διάταξη ανίχνευσης καλύπτει τις πιθανές ζώνες διείσδυσης. Κάθε ζώνη ανίχνευσης/ επίβλεψης μπορεί παρομοιαστεί περιγραφικά σαν μια ακτί προβολέα, που σταδιακά διευρύνεται, όσο η ζώνη εκτείνεται μακρύτερα από τον αισθητήρα, ενώ άλλα τμήματα είι φωτεινότερα άλλα σκοτεινότερα. Το συγκεκριμένο αυτό χαρακτηριστικό επιτρέπει στο χρήστη εστιάζει την "ακτί" σε περιοχές που απαιτούν μεγαλύτερο βαθμό προστασίας, από άλλες μικρότερης σημασίας. Θεωρητικά, οι ανιχνευτές αυτής της κατηγορίας, όταν τοποθετούνται σε οροφές ή πύργους καλύπτουν μια ζώνη ανίχνευσης 360 μοιρών. Η κατάλληλη χρησιμοποίηση ελλαγή διάφορων φακών ακλαστήρων επιτρέπει τη συνεχή αλλαγή τμηματοποίηση σε μικρότερες ζώνες των χώρων που βρίσκονται υπό επιτήρηση. Ο σχεδιασμός των ανιχνευτών PIR τους δίνει τη δυτότητα παρέχουν έ ολοκληρωτικό φραγμό προστασίας, εξουδετερώνοντας τα νεκρά σημεία που πιθανώς υπάρχουν. Οι ανιχνευτές PIR με αυτό το συγκεκριμένο χαρακτηριστικό είι κατάλληλοι για εισόδους προθαλάμους. Όπως κάθε σύστημα επιτήρησης προστασίας, έτσι οι ανιχνευτές ΡΙΚ διαθέτουν τα τρωτά τους σημεία. Το κυριότερο πηγάζει από την ίδια αρχή λειτουργίας τους, που βασίζεται, όπως προαφέρθηκε, στη διαφορά θερμοκρασίας μεταξύ του περιβάλλοντος του στόχου. Θεωρητικά λοιπόν, εάν η ενέργεια που εκπέμπει κάποιος έχει την ίδια θερμοκρασία με το 32

33 περιβάλλον, τότε οι ανιχνευτές δεν θα μπορούν τον εντοπίσουν. αποτελεσματικά ανιχνευτών Για η συγκεκριμένη τύπου χρησιμοποιούνται σε PIR, αντιμετωπιστεί αδυμία των πρέπει θα συνδυασμό με ανιχνευτές άλλου είδους, ανάλογα με τον χώρο προστασίας. Έ ακόμα πρόβλημα που παρουσιάζεται συχνά είι οι λανθασμένοι συγερμοί που συνήθως οφείλονται στην κίνηση ενός κατοικίδιου ή εντόμου, καθώς στη μεταβολή θερμότητας που προκαλεί έ χρονοπρογραμματιζόμενο σύστημα θέρμανσης ή σωλήνες ζεστού νερού. Επιπροσθέτως, έ άλλο μειονέκτημα είι ότι οι ανιχνευτές PIR δεν είι σε θέση φιλτράρουν το ορατό φως, οπότε μπορεί η λειτουργία τους Εικό 21: Ανιχνευτής PIR επηρεαστεί από τους προβολείς των αυτοκινήτων ή άλλες πηγές εστιασμένου φωτός. Αν η υπέρυθρη ακτινοβολία από το ηλιακό φως φιλτράρεται από τα παράθυρα, σε έ δωμάτιο υπάρχουν άλλα αντικείμε που μπορούν εκπέμπουν ή αντακλούν υπέρυθρη ακτινοβολία σε συνδυασμό με τυχαίες παροδικές κινήσεις που προκαλούν σημαντικές αυξομειώσεις της εκπεμπόμενης ενέργειας. Όλα τα παραπάνω είι πιθανές αιτίες πρόκλησης λανθασμένων συγερμών,για αυτό το λόγο πλέον οι σύγχρονοι PIR ανιχνευτές διαθέτουν έ «έξυπνο» ενσωματωμένο σύστημα το οποίο μπορεί ξεχωρίζει τα σήματα (πχ δεν δίνεται έξοδος για αντικείμε μικρότερα κάποιου ύψους) μειώνοντας, έτσι, δραστικά τις πιθανότητες λαθών. 33

34 Ανιχνευτές μικροκυμάτων Μια άλλη κατηγορία ανιχνευτών που χρησιμοποιούνται σε εφαρμογές εσωτερικών αλλά εξωτερικών χώρων, είι εκείνοι που βασίζουν τη λειτουργία τους στη μετάδοση μικροκυμάτων. Είι ανιχνευτές κίνησης, οι οποίοι σαρώνουν μια προκαθορισμένη περιοχή με έ ηλεκτρικό πεδίο. Μια κίνηση στο συγκεκριμένο χώρο,διεγείρει το πεδίο ενεργοποιεί το συγερμό. Έ σημαντικό μειονέκτημα των ανιχνευτών αυτών οφείλεται στο ότι, ενώ δεν επηρεάζονται από τον αέρα ή τις μεταβολές στη θερμοκρασία στην Εικό 22: Παράσταση ηλεκτρικού πεδίου ανιχνευτή κίνησης υγρασία λόγω των υψηλών συχνοτήτων στις οποίες μεταδίδονται, μπορούν διαπερνούν διάφορα φυσικά εμπόδια, όπως τους τοίχους,με αποτέλεσμα ανιχνεύουν κινήσεις που έγιν εκτός της προστατευόμενης περιοχής δώσουν λανθασμένο συγερμό. Ενεργοί ανιχνευτές υπερύθρων Για την προστασία εσωτερικών εξωτερικών χώρων, αξιοποιούνται σε πολύ μεγάλη κλίμακα ανιχνευτές, που εκπέμπουν δέσμες υπέρυθρου φωτός σε έν απομακρυσμένο δέκτη, δημιουργώντας Παραστατικά, έν η ηλεκτρονικό λειτουργία τους φράκτη. μπορεί παρομοιασθεί με εκείνη ενός τεντωμένου σπάγκου. Όταν η δέσμη διακοπεί, τότε ενεργοποιείται ο συγερμός. Οι ανιχνευτές φωτο-ηλεκτρικών δεσμών συνίστανται από δύο επιμέρους μέρη: Έν πομπό έ δέκτη. 34

35 Ο πομπός χρησιμοποιεί ανιχνευτή υπερύθρων μία δίοδο εκπομπής υπέρυθρου φωτός μεταδίδει μια συνεχόμενη υπέρυθρη ακτί φωτός στο δέκτη. Ο δέκτης διαθέτει μια φωτοηλεκτρική κυψέλη(συνήθως φωτοτρανζίστορ ή φωτοδίοδο) που ελέγχει την παρουσία της δέσμης φωτός. Συνήθως, στην περίπτωση που διαπιστώσει ότι δεν δέχεται τουλάχιστον το 90% του εκπεμπόμενου σήματος για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των 75 milliseconds ( ο χρόνος που απαιτείται για διασχίσει κάποιος τη δέσμη),τότε δίνει σήμα συγερμού. Στα σύγχρο συστήματα έχουν προβλεφθεί διάφορες ευαισθησία ρυθμίσεις, τους. Τι που καθορίζουν περισσότερες την φορές, οι συγκεκριμένοι ανιχνευτές χρησιμοποιούνται για την προστασία εισόδων, προθαλάμων, περιμέτρων ή ακόμα για την κάλυψη ενός τοίχου με ιδιαίτερα αυξημένο μήκος. Η απόσταση μεταξύ δέκτη πομπού, ώστε το σύστημα ανίχνευσης παρέχει ικανοποιητική κάλυψη, μπορεί είι μέχρι κάποιες εκατοντάδες μέτρα. Οι ανιχνευτές αυτοί, δεν επηρεάζονται από τυχόν εκπομπές θερμότητας, από λαμπτήρες φθορισμού ή από ηλεκτρονικές παρεμβολές. Ασταλτικοί παράγοντες ορθής λειτουργίας των ανιχνευτών υπερύθρων Παρόλο που αυτοί οι ανιχνευτές παρουσιάζουν πολύ καλά ποσοστά ανίχνευσης, με ταυτόχρο-μικρό δείκτη εμφάνισης λανθασμένων 35

36 συγερμών, υπάρχουν κάποιοι παράγοντες που επηρεάζουν τη λειτουργία τους. Η ύπαρξη καθρεπτών στο χώρο εγκατάστασής τους, μεταβάλει την πορεία των λόγω ακλάσεων, δυσκολότερη την προστατευόμενο ληφθεί καθρεφτών κάνοντας ακόμα προσέγγιση χώρο. σοβαρά δεσμών, Όμως, υπόψη, εξασθενίζει πρέπει ότι την στον η ύπαρξη ένταση της δέσμης μειώνει την εμβέλεια δράσης της. Την ανιχνευτική ικανότητα του συστήματος μπορεί την επηρεάσουν παράγοντες που διαταράσσουν τη μετάδοση της φωτεινής δέσμης, όπως ομίχλη, καπνός ή σκόνη. Επίσης, κάθε αντικείμενο ή ζώο που παρεμβαίνει στην πορεία της δέσμης μπορεί ενεργοποιήσει τον συγερμό παραπλανήσει τους υπεύθυνους ασφαλείας του χώρου. Ανιχνευτές υπερήχων Μια άλλη μεγάλη κατηγορία ανιχνευτών εσωτερικού χώρου, απαρτίζεται από εκείνους τους ανιχνευτές που λειτουργούν με υπερήχους. Διαχωρίζονται σε δύο κατηγορίες: στους ενεργούς στους παθητικούς. Οι παθητικοί ουσιαστικά ανιχνευτές συσκευές «αντιλαμβάνονται» υπερήχων ανίχνευσης υπερήχους κίνησης, μέσα σε είι που έ καθορισμένο χώρο -την επιτηρούμενη ζώνη- αντιδρούν σε μεταβολές υψηλών συχνοτήτων, που 36

37 σχετίζονται με ενέργειες εισβολέων. Οι ενεργοί χρησιμοποιούν τις ανιχνευτές αλλαγές υπερήχων στην εκπεμπόμενη συχνότητα των υπερήχων για αντιληφθούν τυχόν ενέργειες διείσδυσης. Οι ανιχνευτές υπερήχων συνήθως αρτώνται σε οροφές σε τοίχους, ενώ στις χρησιμοποιούνται περισσότερες με περιπτώσεις άλλους τύπους ανιχνευτών,όπως τους PIR, ώστε αυξάνεται η πιθανότητα εντόπισης ύποπτων κινήσεων. Πλεονέκτημα των συγκεκριμένων ανιχνευτών είι ότι δεν επηρεάζονται από θερμοκρασιακές μεταβολές, εκτός εάν είι ιδιαίτερα έντονες. Επίσης, οι υπέρηχοι δεν μπορούν διαπεράσουν σταθερά εμπόδια, όπως, παραδείγματος χάρη, έν τοίχο συνεπώς αποτελεσματικά μια μπορούν κλειστή ζώνη, ελέγξουν χωρίς επηρεάζονται από ενέργειες που λαμβάνουν χώρα σε γειτονικούς χώρους. Αυτό το πλεονέκτημα μας δίνει τη δυτότητα ενεργοποιήσουμε μία ζώνη στην οποία υπερήχων, έχουμε ενώ εμείς εγκαταστήσει ανιχνευτές δραστηριοποιούμαστε σε κάποιο όμορο χώρο. Ακουστικοί αισθητήρες Είι οι λιγότερο διαδεδομένοι χρησιμοποιούνται μόνο σε περιπτώσεις όπου οι φυσικοί ήχοι του περιβάλλοντος έχουν χαμηλή ένταση, ώστε μην καλύπτονται οι θόρυβοι που παράγονται από ενέργειες διείσδυσης. 37

38 Ανιχνευτές ηλεκτρικού πεδίου Μια σημαντική ομάδα ανιχνευτών εξωτερικού χώρου είι οι ανιχνευτές ηλεκτρικού πεδίου. Οι συγκεκριμένες διατάξεις παράγουν έ ηλεκτροστατικό πεδίο ανάμεσα ή γύρω από μια συστοιχία ενσύρματων αγωγών μιας ηλεκτρικής γείωσης. Κάθε διαταραχή στο πεδίο, που προκαλείται από πιθανή διείσδυση, ενεργοποιεί τους ανιχνευτές δίνει σήμα συγερμού. Οι ανιχνευτές χρησιμοποιούνται ηλεκτρικού πεδίου αποδεικνύονται πολύ αποτελεσματικοί σε περιφράξεις χώρων. Ανιχνευτές χωρητικότητας Μια άλλη κατηγορία ανιχνευτών που βασίζεται στις ιδιότητες των ηλεκτροστατικών πεδίων, είι οι ανιχνευτές που λειτουργούν ελέγχοντας τις μεταβολές στη χωρητικότητα των πεδίων. Οι ανιχνευτές αποτελούνται από αυτής τρία της κατηγορίας ηλεκτροφόρα σύρματα (χαμηλής τάσης) που τοποθετούνται πάνω από το φράκτη. Γύρω από τα σύρματα παράγεται έ ηλεκτρικό πεδίο, με το φράκτη αποτελεί την ηλεκτρική γείωση. Συνήθως απαιτείται επαφή με τα σύρματα για την ενεργοποίηση του συγερμού, αλλά, αυξάνοντας την ευαισθησία του πεδίου, μπορεί ανιχνευθεί παρουσία, χωρίς είι απαραίτητη η άμεση φυσική επαφή. 38

39 Ανιχνευτές κραδασμών Στην κατηγορία αισθητήρων που τοποθετούνται σε περιφράξεις, ανήκουν οι ανιχνευτές κραδασμών. Ενέργειες, όπως η αρρίχηση σε έ φράκτη ή το κόψιμο των συρμάτων προκαλούν μηχανικές δονήσεις. Οι ανιχνευτές αυτής της κατηγορίας αντιλαμβάνονται τις δονήσεις αυτές, χρησιμοποιώντας ηλεκτρο- μηχανικούς ή πιεζοηλεκτρικούς μετατροπείς. Τα σήματα από τους μετατροπείς, στέλνονται σε έν επεξεργαστή αλύονται. Ανάλογα με τη συχνότητα του σήματος, αγνοείται το ερέθισμα ή στην αντίθετη περίπτωση, όπου κρίνεται σκόπιμο, ενεργοποιείται ο συγερμός. Ανιχνευτές θραύσης Αγνωρίζουν τη συχνότητα των τζαμιών όταν σπάνε ή όταν κόβονται με διαμάντι τοποθετούνται απέντι ή στο πλάι της τζαμαρίας που προστατεύουν. 39

40 Ανιχνευτές πίεσης Λειτουργούν σαν ανοιχτοί διακόπτες οι οποίοι κλείνουν κύκλωμα δίνουν έξοδο όταν δεχτούν πίεση σε οποιοδήποτε σημείο τους.συνήθως, τοποθετούνται σε εισόδους κάτω από πλαίσια ή χαλιά. Πρέπει αφερθεί, ότι όσο εξελίσσεται η τεχνολογία, κυκλοφορούν στην αγορά, αισθητήρεςανιχνευτές, που διαθέτουν συνδυασμό λειτουργιών, Εικό 23: Παράσταση δυτοτήτων πλήρους συστήματος συγερμού για τη μέγιστη αποτελεσματικότητα. Στο κεφάλαιο Πυρανίχνευση, θα αφερθούμε αλυτικά στους αισθητήρες που χρησιμοποιούνται σε αυτά τα συστήματα. 40

41 Καλωδίωση συστήματος συγερμού Εικό 24: Διάφοροι τύποι καλωδίων Τα καλώδια με τα οποία θα διασυνδέσουν όλα τα παραπάνω συστήματα που αλύσαμε,είι τμήμα του συστήματος η επιλογή τους θα πρέπει γίνει σύμφω με τις οδηγίες του κατασκευαστή της μονάδας κεντρικού ελέγχου (ΜΚΕ). Με τον τρόπο αυτό διασφαλίζουμε τη σωστή λειτουργία του συστήματος, άρα την αποτελεσματικότητά του. Είι επιτακτικό, ο σχεδιαστής - εγκαταστάτης του συστήματος λάβει υπόψη του τα χαρακτηριστικά των καλωδίων που θα επιλέξει, σε σχέση με το μήκος του καλωδίου που θα απαιτηθεί, για την υλοποίηση της εγκατάστασης. Αυτά τα χαρακτηριστικά δεν είι άλλα από την αντίσταση, την χωρητικότητα αλλά την αυτεπαγωγή που παρουσιάζει το συγκεκριμένο καλώδιο, με βάση τις συνθήκες που επικρατούν στον χώρο της εγκατάστασης του συστήματος (για παράδειγμα, αν υπάρχει αυξημένος θόρυβος -μαγνητικά πεδία κ.τ.λ), αλλά βάση του μήκους του καλωδίου που θα απαιτηθεί. Στην αγορά υπάρχει μεγάλη ποικιλία καλωδίων ασθενών ρευμάτων, μεταφοράς δεδομένων, απλά θωρακισμέ. Ο εγκαταστάτης αξιολογώντας τις παραπάνω συνθήκες θα πρέπει επιλέξει το κατάλληλο, αξιολογώντας την καλή σχέση, προσφερόμενων δυτοτήτων τιμής. Στα συστήματα συγερμών είι απαραίτητη η χρήση θωρακισμένων καλωδίων με οπλισμό προστασίας (προστατευτικό συρμάτινο πλέγμα ή φύλλο αλουμινίου), ώστε εμποδίζεται η επίδραση των RF συχνοτήτων του περιβάλλοντος. Η θωράκιση είι απαραίτητη επίσης, στα καλώδια διασύνδεσης των εισόδων εξόδων του συστήματος με την κεντρική μονάδα, όπου γίνεται η μεταφορά σήματος σε ενδεχόμενη παραβίαση. Όσον αφορά τα καλώδια τροφοδότησης της ΚΜΕ, η επιλογή τους γίνεται με βάση την απαιτούμενη ένταση ενεργοποίησής της. Υπολογίζουμε ότι αν πρόκειται για τροφοδοσία ενεργού αισθητηρίου ή σειρής, θα περνά ρεύμα 0.5-1Α από τις γραμμές τροφοδοσίας/φόρτισης. Μεγαλύτερες αποστάσεις απαιτούν καλώδιο μεγαλύτερης διατομής. 41

42 Το αποτέλεσμα αυτής της επιλογής είι ότι δεν παράγονται ψεύτικες παραβιάσεις που μπορούν εμφανιστούν από την επίδραση των συχνοτήτων RF. Ωστόσο πολλοί κατασκευαστές προτείνουν τηλεφωνικό καλώδιο (συνεστραμμένο ζεύγος) ή καλώδιο δικτύου Η/Υ (UΤΡ) ενώ η κλασσική μέθοδος είι θωρακισμένο καλώδιο με 4-12 πολύκλωνους αγωγούς, ανάλογα με την έκταση την περιπλοκότητα της εγκατάστασης. Οι παραπάνω επιλογές καλωδίων, είι αξιόπιστες προσφέρονται σε προσιτές τιμές. Η χρήση του κατάλληλου καλωδίου για την τροφοδότηση κάθε αισθητηρίου, μας διασφαλίζει τη σωστή λειτουργία τους αλλά συνολική οικονομία. Αν, για παράδειγμα, επαρκεί η χρήση καλωδίου 4 αγωγών, δεν χρησιμοποιούμε καλώδιο περισσοτέρων αγωγών, γιατί αυτό βαραίνει το συνολικό κόστος της εγκατάστασης. Βέβαια, κάποιες φορές όταν το σύστημα είι επεκτάσιμο, καλό είι γα γίνεται επιλογή χρήση καλωδίου με προοπτική επέκτασης. Υπάρχει περίπτωση έχει γίνει η πρόβλεψη τοποθέτησης συστήματος συγερμού κατά την κατασκευή της οικοδομής, οπότε οι καλωδιώσεις του συστήματος είι χωνευτές, προσφέροντάς μας καλαισθησία αλλά μεγαλύτερη ασφάλεια, αφού δεν είι άμεσα προσβάσιμες στον οποιονδήποτε. Οι σωληνώσεις που φιλοξενούν τα καλώδια του συστήματος είι υποχρεωτικά ξεχωριστές από αυτές που μέσα τους τοποθετούνται αγωγοί ισχυρών ρευμάτων. Η κεντρική μονάδα ελέγχου τροφοδοτείται από ανεξάρτητη γραμμή παροχής. Στην περίπτωση τοποθέτησης του συστήματος, μετά την αποπεράτωση των οικοδομικών εργασιών ή μετά από χρόνια, αγκαστικά εφαρμόζεται η μέθοδος της ορατής εγκατάστασης. Μειονέκτημα αυτής της μεθόδου είι ότι όλα τα καλώδια διασύνδεσης των στοιχείων του συστήματος, τοποθετούνται περιμετρικά του χώρου (στο σοβατεπί), προκειμένου μην αλλοιώσουμε την καλαισθησία του χώρου. Σπουδαιότερο είι ότι τα καλώδια αυτά είι άμεσα προσβάσιμα στον οποιοσδήποτε. Για τον λόγο αυτό, θα πρέπει γίνεται η τοποθέτησή τους με μεγάλη προσοχή, όσο το δυτό λιγότερο ορατά "σε κρυφά σημεία του χώρου. 42

43 Αυτόματος τηλεφωνητής Εικό 25: πλακέτα αυτόματου τηλεφωνητή Είι οι συσκευές αυτές που ολοκληρώνουν τη λειτουργία ενός συστήματος συγερμού, ειδοποιώντας την εταιρία φύλαξης του χώρου αλλά τους ιδιοκτήτες μέσω μίας σειράς κλίσεων που πραγματοποιούν. Τις συντάμε με δύο μορφές: ενσωματωμένες στην κεντρική μονάδα ελέγχου του συστήματος ή ως ξεχωριστή συσκευή. Όταν το σύστημα λειτουργεί ομαλά, ο αυτόματος τηλεφωνητής, βρίσκεται σε αμονή. Όταν για κάποιο λόγο κάποιο από τα αισθητήρια ανιχνευτές του συστήματος ενεργοποιηθεί, δίνεται εντολή μέσω της κεντρικής μονάδας, στον τηλεφωνητή, ο οποίος διαθέτει έν μικροϋπολογιστή, πραγματοποιήσει μία σειρά από κλίσεις, σε αριθμούς που έχουν ήδη καταχωρηθεί στην μνήμη του, κατά τον προγραμματισμό του συστήματος. Αυτοί οι αριθμοί έχουν ως σκοπό ειδοποιήσουν τους άμεσα ενδιαφερόμενους για πιθανή παραβίαση του φυλασσόμενου χώρου. Για τον λόγο αυτό, κατά τη φάση του προγραμματισμού του συστήματος, επιλέγονται τα άτομα που θα ειδοποιηθούν, σε περίπτωση σήμανσης του συγερμού. Η εταιρεία φύλαξης, που όπως αφέραμε παραπάνω, είι σκόπιμο υπάρχει, είι μία από τις επιλογές που καταχωρείται, ώστε ελέγξει αν ο συγερμός που έχει σημάνει είι ψευδής ή αληθής. Κάποιες φορές το σύστημα λόγω πολλών παραμέτρων, μπορεί σημάνει ψευδή συγερμό. Αυτό εντοπίζεται από τις εταιρείες φύλαξης, οι οποίες επιτηρούν το σύστημα επί 24ώρου βάσης. Παλαιότερα, υπήρχε στην επιλογή καταχώρησης στον τηλεφωνητή, ο αριθμός του πλησιέστερου αστυνομικού τμήματος. Τα τελευταία χρόνια η εταιρία φύλαξης είι υπεύθυνη ειδοποιήσει την αστυνομία, ώστε κάνει αυτοψία στο χώρο. Με τον τρόπο αυτό, δεν απασχολείται το δυμικό της αστυνομίας, όταν ο συγερμός είι ψευδής. Οι ιδιοκτήτες του φυλασσόμενου χώρου, ειδοποιούνται επίσης, ώστε όταν είι εκτός σπιτιού επιστρέψουν. Υπάρχει περίπτωση οι ιδιοκτήτες μην απαντούν ή βρίσκονται εκτός περιοχής (σε κάποιο ταξίδι). Στην περίπτωση αυτή ο τηλεφωνητής πραγματοποιεί μια τρίτη κλίση σε κάποιο άτομο που ο ιδιοκτήτης έχει ορίσει ξέρει ότι μπορεί παραστεί. 43

44 Το άτομο αυτό που έχουμε επιλέξει, θα πρέπει είι της απόλυτης εμπιστοσύνης μας, καθώς κατοικεί σε κάποια λογική απόσταση από τον χώρο μας. Εξυπακούεται ότι μπορούμε έχουμε πρόσβαση στο σύστημα ανά πάσα στιγμή το επαπρογραμματίσουμε, θέτοντας νέους αριθμούς επικοινωνίας. Όλοι οι αποδέκτες των κλίσεων που έχουν προγραμματιστεί γίνουν σε πιθανή παραβίαση του φυλασσόμενου χώρου, λαμβάνουν το ίδιο ηχογραφημένο μήνυμα, που τους ενημερώνει ότι έχει ενεργοποιηθεί το σύστημα συγερμού. Κάποια από τα χαρακτηριστικά που θα πρέπει διαθέτει ές αξιόπιστος αυτόματος τηλεφωνητής, είι: χωρητικότητα τηλεφώνων περίπου πέντε δωδεκαψήφιων τηλεφωνικών γραμμών, δύο ξέχωρα κανάλια (κλοπής ή πυρκαγιάς), ολοκληρωμένο για τη μαγνητοφώνηση των μηνυμάτων, αντικεραυνική προστασία ηχητική ενημέρωση για απώλεια των τηλεφώνων από τη μνήμη του. 44

45 Κωδικοποιητές Εικό 26: Κωδικοποιητής Οι κωδικοποιητές είι συσκευές συνδεδεμένες με κάποιο σταθμό λήψης συστημάτων συγερμού, στον οποίο μεταδίδουν, μέσω τηλεφωνικής γραμμής, εκτός από το σήμα συγερμού άλλες πληροφορίες όπως, όπλιση, αφόπλιση, διακοπή τροφοδοσίας, βλάβη στην εγκατάσταση, πτώση της τάσης της μπαταρίας. Ο πλέον ασφαλής τρόπος μετάδοσης αυτών των πληροφοριών είι η απευθείας σύνδεση του προστατευόμενου χώρου με την εταιρία φύλαξης του χώρου ( παλαιότερα με τις αστυνομικές αρχές), μέσω εξωθούμενης γραμμής, η οποία δίνει συγερμό ακόμη όταν αυτή παραβιασθεί, σε αντίθεση με τις άλλες περιπτώσεις, που όταν κοπεί η τηλεφωνική γραμμή, αυτοί αχρηστεύονται. Οι συσκευές που χρησιμοποιούνται στην περίπτωση αυτή, λέγονται κωδικοποιητές ευθείας γραμμής. Οι κωδικοποιητές ευθείας γραμμής έχουν καταργηθεί τα τελευταία χρόνια λόγω της υψηλής χρέωσης της γραμμής από τον ΟΤΕ χρησιμοποιούνται πλέον τηλεειδοποιητές μέσω ΙΡ με GSM BACKUP που προσφέρουν την ίδια ασφάλεια με μικρότερο κόστος. 45

46 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Συστήματα Access Control 46

47 Συστήματα Access Control Εικό 27: Ολοκληρωμένο σύστημα Access Control Εικό 28: Διάγραμμα ροής συστήματος ταυτοποίησης κωδικού πρόσβασης Γενικά Στον σύγχρονο κόσμο η ασφάλεια είι πλέον έννοια κεφαλαιώδους σημασίας. Σε επιχειρήσεις οικονομικούς οργανισμούς όπου κυκλοφορούν συνεχώς εργαζόμενοι επισκέπτες χωρίς είι εφικτός ο έλεγχος των κινήσεών τους με παραδοσιακές μεθόδους, είι πλέον απαιτητή η εγκατάσταση συστημάτων που θα ελέγχουν την πρόσβαση των ατόμων στους ευαίσθητους χώρους. Οι χώροι παραγωγής, τα διευθυντικά γραφεία, τα computer Rooms, οι αποθήκες, τα εργαστήρια κλπ. είι χώροι που δεν είι δυτό υπάρχει ελεύθερη πρόσβαση από τον οποιονδήποτε. Τα συστήματα Access Control έχουν πολλαπλές εφαρμογές λύνοντας σύνθετα προβλήματα ελέγχου πρόσβασης σε εισόδους, σε άτομα οχήματα. Με την τοποθέτηση μηχανισμών στις πόρτες εφοδιάζοντας κάρτες τους χρήστες: επιτρέπεται η είσοδος στον εισόδους όπου έχει οριστεί, χρήστη σε γίνεται καταγραφή δεδομένων, το σύστημα λειτουργεί ως κάρτα ελέγχου του ωραρίου των εργαζομένων. Συγκεκριμέ, η εταιρεία στην οποία έχει εγκατασταθεί το σύστημα, μπορεί ανά πάσα στιγμή, μέσω ενός λογισμικού ελέγξει ποιοι εργαζόμενοι βρίσκονται στο χώρο της, τι ώρα προσήλθαν, άλλες πληροφορίες ανάλογα με το τι υποστηρίζει το επιλεγόμενο σύστημα. Αυτού του είδους οι πληροφορίες μπορεί χρησιμοποιηθούν για εύκολο υπολογισμό της μισθοδοσίας των εργαζομένων κ.α. Επίσης, με την τοποθέτηση του συστήματος, δίνεται η δυτότητα σε συγκεκριμέ άτομα, μπορούν εισέλθουν σε συγκεκριμένους χώρους, ώστε αυξάνεται η ασφάλεια σε χώρους υψίστης σημασίας για την εταιρεία. Το σύστημα αυτό, είι έ σύνολο συνεργαζόμενων ηλεκτρονικών συσκευών, συνδεδεμένες σε μία κεντρική μονάδα ελέγχου, η οποία με τη χρήση Η/Υ λειτουργικού software, παρέχει τον έλεγχο όλες τις άλλες παροχές, που 47

48 διατίθενται από το σύστημα. Στην τυπική του μορφή έ σύστημα Access Control αποτελείται από: Κεντρική μονάδα ελέγχου με δυτότητα σύνδεσης σε H/Y Τοπικό ελεγκτή (Controller) Συσκευές ανάγνωσης καρτών ( Proximity, Βιομετρικοί, Smart κλπ) Λογισμικό (software) διαχείρισης κινήσεων διαβάθμισης της προσβασιμότητας. Κάρτες απλές ή προτυπωμένες (μαγνητικές, proximity κλπ) ACCESS CONTROL Είι εύκολα κατανοητό, ότι τα συστήματα αυτού του τύπου είι συνεχώς επεκτάσιμα αβαθμίζονται πολύ εύκολα μέσω του λογισμικού, ρυθμίζοντας νέες παραμέτρους σύμφω με τις απαιτήσεις μας, αλλά της προσθήκης τοπικών ελεγκτών σε νέα σημεία της επιχείρησης. Τέτοιου είδους συστήματα χρησιμοποιούνται: σε γραφεία για τον έλεγχο πρόσβασης σε φυλασσόμενους χώρους όπως αποθήκες, computer rooms, αίθουσες συνεδριάσεων, αλλά για τη διευκόλυνση μετακίνησης του προσωπικού μεταξύ ορόφων ή τμημάτων της επιχείρησης. σε νοσοκομεία για τον έλεγχο πρόσβασης σε κλινικές, ΜΕΘ, ΜΑΦ, φαρμακεία, λογιστήρια, αποθήκες εξοπλισμού γα την αποτροπή ανεξέλεγκτης εισόδου επισκεπτών. σε κατοικίες διαμερίσματα στην κεντρική είσοδο ή στις βοηθητικές εισόδους αποθηκών γκαράζ για την ταχύτερη είσοδο των ενοίκων, χωρίς χρήση κλειδιού. σε βιομηχανικούς αποθηκευτικούς χώρους για την αποτροπή πρόσβασης μη εξουσιοδοτημένων ατόμων σε αυτοματοποιημένες γραμμές παραγωγής, υγειονομικούς αποθηκευτικούς χώρους. σε καταστήματα εξυπηρέτησης κοινού (Εστιατόρια Καφετέριες Καταστήματα λιανικής) για την προστασία υγειονομικών χώρων (τουαλέτες κουζίνες παρασκευαστήρια), για τον έλεγχο αποθηκών ή ταμείου, αλλά για την προστασία εργαζομένων κατά τη διάρκεια νυκτερινής εργασίας. Εικό 27: Σύστημα διασύνδεσης Access Control 48

49 Κεντρική μονάδα ελέγχου Εικό 28: Κεντρική μονάδα Access Control Είι η καρδιά του συστήματος. Όπως αφέραμε κατά την περιγραφή των συστημάτων συγερμών, η κεντρική μονάδα ελέγχου, δέχεται όλα τα ερεθίσματα των περιφερειακών συσκευών που είι συνδεδεμέ σε αυτή. Αφού γίνει η αξιολόγηση των σημάτων, η ΚΜΕ, ενεργοποιεί τις αντίστοιχες εξόδους, ώστε επιτρέψει ή όχι την είσοδο κάποιου προσώπου στον συγκεκριμένο χώρο. Στην περίπτωση αυτή, οι κλειδαριές στις αντίστοιχες πόρτες αποτελούν εισόδους του συστήματος το ηλεκτρικό κυπρί, την έξοδο. Όλος ο παραπάνω έλεγχος γίνεται μέσω ηλεκτρονικών ολοκληρωμένων, μικροελεγκτών φυσικά λόγω των πολλαπλών δυτοτήτων που προσφέρουν, ενός Η/Υ με το ανάλογο λογισμικό. Η κεντρική μονάδα ελέγχου λειτουργεί σε συνεργασία με τον Η/Υ, σε εκτεταμένες εγκαταστάσεις (μεγάλα κτίρια), τα οποία απαιτούν συνδυαστικές λειτουργίες (π.χ έλεγχο προσέλευσης υπαλλήλων). Δεν αποκλείεται όμως η λειτουργία τους μεμονωμέ, για μια μικρής έκτασης εγκατάσταση, όταν απαιτείται ο έλεγχος εισόδου κάποιων ατόμων σε συγκεκριμένους χώρους. 49

50 Τοπικοί ελεγκτές (Controllers) Εικό 29: Τοπικοί ελεγκτές τύπου ράγας Οι τοπικοί ελεγκτές, τοποθετούνται στους χώρους που παρουσιάζουν αυξημένες απαιτήσεις ασφάλειας. Όταν για κάποιο λόγο η επιχείρηση θέλει περιορίσει την ελεύθερη πρόσβαση ατόμων σε έν χώρο, εγκαθιστά έν τοπικό ελεγκτή έξω από αυτόν. Είι η συσκευή που διαθέτει την κατάλληλη ηλεκτρονική πλακέτα, με την οποία εντοπίζεται η προσέγγιση στην είσοδο του φυλασσόμενου χώρου δίνει την εντολή στο ηλεκτρικό κυπρί επιτρέψει την είσοδο ή όχι στο ενδιαφερόμενο άτομο. Στην αγορά εντοπίζονται σε δύο μορφές: ως υλικό ράγας, ο οποίος τοποθετείται σε κάποιο κεντρικό πίκα, ως μία συσκευή που τοποθετείται δίπλα στην προς έλεγχο είσοδο, η οποία διαθέτει ενσωματωμένο τον αγνώστη της κάρτας (card reader). Ο ελεγκτής αυτός μπορεί αποτελεί αυτόνομη συσκευή, στο πλάι της εισόδου στον χώρο ή είι ενσωματωμένος στην κλειδαριά της πόρτας. Σκοπός της συσκευής αυτής είι ο έλεγχος της ταυτότητας του προσώπου που προτίθεται εισέλθει στον φυλασσόμενο χώρο. Αυτός ο έλεγχος γίνεται μέσω μίας κάρτας, που φέρει ο κάθε εργαζόμενος, ο οποίος είι εξουσιοδοτημένος από την επιχείρηση, έχει πρόσβαση στον συγκεκριμένο χώρο. Ο εργαζόμενος επιδεικνύει την προσωπική του κάρτα, ο ελεγκτής τη σκανάρει επιτρέπει ή όχι την πρόσβαση του ατόμου στο χώρο. Ο ελεγκτής στέλνει σήμα στην κεντρική μονάδα ελέγχου αυτή αφού επεξεργαστεί το σήμα διασταυρώσει τις πληροφορίες της κάρτας με τα αποθηκευμέ δεδομέ, δίνει εντολή στο ηλεκτρικό κυπρί επιτρέψει την είσοδο στον χώρο. Οι τοπικοί ελεγκτές, προγραμματίζονται, ώστε αγνωρίζουν έ πλήθος κωδικών οι οποίοι αντιστοιχούν σε συγκεκριμέ άτομα. Με τον τρόπο αυτό έχουμε καταγραφή κινήσεων, των ατόμων που εισήλθαν στο φυλασσόμενο χώρο. Η καταγραφή αυτή μπορεί γίνει τοπικά, στην μνήμη της συσκευής (ελεγκτής αγνώστης κάρτας μνήμη αποθήκευσης κινήσεων), στην περίπτωση που χρησιμοποιούμε ενσωματωμένο σύστημα. Όπως αντιλαμβανόμαστε, η χωρητικότητα της μνήμης αυτών των συσκευών δεν είι απεριόριστη. 50

51 Συσκευές ανάγνωσης καρτών Εικό 30: Αγνώστης κάρτας Όσο μεγαλύτερης σημασίας είι ο χώρος που φυλάσσεται τόσο πιο σύγχρο απροσπέλαστα συστήματα χρησιμοποιούνται για την προστασία του. Η μέθοδος ενεργοποίησης του Access Control μέσω κάρτας αποδείχτηκε ανεπαρκής για χώρους υψίστης ασφαλείας. Για τον λόγο αυτό, οι μαγνητικές κάρτες αντικαταστάθηκαν με άλλα μέσα, πιο προσωπικά. Φυσικά εξακολουθούν χρησιμοποιούνται σε διάφορες εφαρμογές, όπου ο έλεγχος είι πιο ελαστικός. Στη συνέχεια αλύονται οι συνηθέστερες συσκευές ανάγνωσης μαγνητικών καρτών, βιομετρικών συστημάτων κ.ά. α. Συσκευές ανάγνωσης μαγνητικών καρτών Εικό 31: Μαγνητική κάρτα εισόδου Τέτοιου είδους συσκευές βρίσκονται έξω από την είσοδο των φυλασσόμενων χώρων. Μπορεί είι συσκευές αυτόνομες ή ενσωματωμένες σε κοινή συσκευή με τον τοπικό ελεγκτή, όπως αφέρθηκε παραπάνω. Το άτομο το οποίο προτίθεται εισέλθει στον χώρο, τοποθετεί την προσωπική του κάρτα στην συσκευή, αυτή, αφού την αγνωρίσει, επιτρέπει την είσοδό του, ενεργοποιώντας την ηλεκτρική κλειδαριά. Εξυπακούεται ότι η κάρτα που φέρει το άτομο, θα πρέπει έχει οριστεί, εκ των προτέρων, στο σύστημα. Όπως είι αντιληπτό, γίνεται αυτόματος συσχετισμός των στοιχείων που έχουν καταχωρηθεί στο σύστημα με τα στοιχεία της κάρτας. Η συσκευή μπορεί είι απλή διαθέτει θέση τοποθέτησης της κάρτας ή είι ενσωματωμένη πάνω στην κλειδαριά της πόρτας. Η μέθοδος αυτή είι εύκολη στη χρήση, σε σχέση με άλλες, οικονομική. Χρησιμοποιείται κατά κόρον για τον έλεγχο πρόσβασης σε χώρους μέτριου βαθμού προστασίας. Έχει το βασικό μειονέκτημα της απαραίτητης συνεχούς κατοχής της κάρτας, με αποτέλεσμα, όταν κάποιος εργαζόμενος δεν την έχει μαζί του για κάποιο λόγο, γίνεται δύσκολη η κίνησή του στους χώρους. 51

52 β. Αριθμητικά πληκτρολόγια ελέγχου εισόδου Εικό 32: Αριθμητικό πληκτρολόγιο εισόδου Πρόκειται για συσκευές που μπορούν χρησιμοποιηθούν σε εσωτερικό ή εξωτερικό χώρο. Διατίθενται στο εμπόριο ως επίτοιχες ή εντοιχιζόμενες (χωνευτές), ανάλογα με τις απαιτήσεις της εγκατάστασης. Έχουν την απλή μορφή πληκτρολογίου που με την βοήθειά του χωρίς την απαίτηση μαγνητικής κάρτας, το άτομο που επιθυμεί εισέλθει στον φυλασσόμενο χώρο, σχηματίζει τον προσωπικό του κωδικό (PIN) του επιτρέπεται η είσοδος. Ο κωδικός αυτός μπορεί είι κοινός για κάποιους εργαζομένους της ίδιας εταιρείας, όταν δεν απαιτείται η καταγραφή των κινήσεων των προσώπων. Αυτό το σύστημα χρησιμοποιείται συχνά στις εισόδους των parking εταιρειών ή οργανισμών, επίσης, το συντάμε στις Μ.Ε.Θ, όπου ιατρικό νοσηλευτικό προσωπικό εισέρχεται εξέρχεται συχνά στον χώρο, ενώ απαγορεύεται η ελεύθερη πρόσβαση στους επισκέπτες. Αποτελεί οικονομική λύση, μια το σύστημα αυτό είι απλό στην κατασκευή, τη λειτουργία τη χρήση. Δεν απαιτεί παρελκόμε μέρη, όπως προσωπικές μαγνητικές κάρτες. Βέβαια, χρησιμοποιείται σε χώρους που μας ενδιαφέρει ο απλός έλεγχος πρόσβασης όχι η λεπτομερής καταγραφή άλλων πληροφοριών. γ. Καρταγνώστες Μεγάλης Απόστασης Εικό 33: Καρταγνώστης μεγάλης απόστασης O καρταγνώστης εγγύτητας (proximity) μεγάλης απόστασης μπορεί επιτύχει απόσταση ανάγνωσης μέχρι 60 cm έως 120 cm, όταν χρησιμοποιούνται κατάλληλες κάρτες. Ο καρταγνώστης αυτός είι κατάλληλος για εξωτερική χρήση. Χρησιμοποιείται κυρίως σε χώρους στάθμευσης αυτοκινήτων, όπου οι θέσεις είι περιορισμένες δεν διατίθενται για τους επισκέπτες αλλά μόνο για τους εργαζόμενους της εταιρείας-οργανισμού. 52

53 δ. Βιομετρικοί Αγνώστες Δακτυλικών Αποτυπωμάτων Χώροι οι οποίοι επιβάλλεται προστατεύονται από κλοπές, δολιοφθορές ή βανδαλισμούς, καθώς χώροι στους οποίους θα πρέπει γνωρίζουν, τα στελέχη μιας εταιρείας ή οργανισμού, ανά πάσα στιγμή, την επισκεψιμότητά τους, πρέπει διασφαλίζουν τα παραπάνω με την χρήση προηγμένων συστημάτων. Στις περιπτώσεις αυτές, έρχεται η τεχνολογία δώσει λύση, με τους αγνώστες δακτυλικών αποτυπωμάτων. Είι γνωστό ότι τα δακτυλικά μας αποτυπώματα είι μοδικά μας χαρακτηρίζουν. Βασιζόμενοι σε αυτό το φυσικό χαρακτηριστικό μας, κατασκευάστηκαν αγνώστες, στους οποίους, όταν έ άτομο που επιθυμεί εισέλθει σε έν φυλασσόμενο χώρο, ακουμπήσει το δάκτυλό του - με την προϋπόθεση ότι είι καταχωρημένο το αποτύπωμα στο σύστημα -, του επιτρέπεται η είσοδος. Ο βιομετρικός αγνώστης δακτυλικών αποτυπωμάτων αγνωρίζει έν χρήστη χωρίς αυτός χρειάζεται κάρτα ή κωδικό, με βάση κάποια πρότυπα που έχει αποθηκευμέ. Αποτελεί επιλογή με υψηλό δείκτη ασφάλειας μια είι δύσκολη έως αδύτη η αντιγραφή των δακτυλικών αποτυπωμάτων. Ο αγνώστης αυτός μπορεί χρησιμοποιηθεί ως βοηθητικός αγνώστης, συνδεδεμένος με έν ελεγκτή πρόσβασης ή ως αυτόνομο σημείο ελέγχου πρόσβασης με ενσωματωμένη έξοδο ρελέ. Επίσης, οι περισσότεροι διαθέτουν θύρα διασύνδεσης με άλλον αγνώστη, ώστε ελέγχεται η έξοδος από τον ίδιο χώρο. Η διαχείριση του αγνώστη αυτού, μπορεί διεξάγεται άμεσα από το λογισμικό που λειτουργεί υποστηρικτικά του συστήματος ή από το σχετικό πρόγραμμα διαμόρφωσης, μέσω Ethernet. Εικό 34: Βιομετρικοί Αγνώστες Δακτυλικών Αποτυπωμάτων 53

54 ε. Μπρελόκ εγγύτητας (proximity) Εικό 35: Μπρελόκ εγγύτητας (proximity) Αυτού του τύπου τα συστήματα επιτρέπουν την εφαρμογή ενός απλού μηχανισμού ελέγχου πρόσβασης, αγνωρίζοντας τους χρήστες με κάρτες εγγύτητας (proximity). Χρησιμοποιούνται όταν θέλει κάποιος επιτρέψει την είσοδο σε έν περιορισμένο αριθμό ατόμων ταυτοχρόνως μην τους επιβαρύνει με παραδοσιακού τύπου κλειδιά. Χαρακτηριστικό τους είι ότι μειώνουν την απόσταση ανάγνωσης έως 50%, έντι των απλών καρτών. Είι απλά στην τοποθέτηση δεν απαιτούν ειδικές τεχνικές γνώσεις. Επιπλέον, έχουν εργοστασιακό προγραμματισμό στις περισσότερες των περιπτώσεων δεν απαιτείται ειδικός προγραμματισμός, χωρίς αυτός αποκλείεται. στ. Σύστημα ανάγνωσης ίριδας Εικό 36: Σύστημα αγνωσης ίριδας Η ίριδα είι η κυκλική επιφάνεια που περικλείει την κόρη του ματιού. Η ίριδα του ματιού περιέχει έ πλούσιο πολύπλοκο μωσαϊκό γραφών σχημάτων (υπάρχουν περίπου 200 τέτοια σημεία), τα οποία είι μοδικά για κάθε υποκείμενο. Οι μέθοδοι αγνώρισης που βασίζονται στην ίριδα θεωρούνται από τις πλέον ακριβείς (accurate) μεθόδους. H έρευ έχει δείξει ότι ο έλεγχος πρόσβασης με τη χρήση του αποτυπώματος της ίριδας εμφανίζει ποσοστά ακρίβειας μεγαλύτερα από τις μεθόδους αγνώρισης DNA. Προκειμένου εφαρμοστεί η συγκεκριμένη μέθοδος για την κάλυψη ενός χώρου, θα πρέπει πραγματοποιήσουμε μία σειρά από ενέργειες ώστε διασφαλίσουμε την αποτελεσματικότητά του. Λήψη δείγματος: Πραγματοποιείται λήψη φωτογραφίας (με τη χρήση υπέρυθρης ακτινοβολίας) από κοντινή απόσταση. Η φωτογραφία θα πρέπει έχει υψηλή ανάλυση, ώστε μην αλλοιωθούν τα χαρακτηριστικά της ίριδας. Ανίχνευση ζωής: Ορισμέ τερματικά ανιχνεύουν τις περιοδικές διακυμάνσεις του μεγέθους της κόρης του ματιού, ώστε αποφευχθούν επιθέσεις επανάληψης (replay attacks) π.χ. τοποθέτηση φωτογραφίας της ίριδας μπροστά στην κάμερα. 54

55 Αυτό το σύστημα παρουσιάζει μεγάλο πλεονέκτημα έντι των υπολοίπων, μια το αποτύπωμα της ίριδας παραμένει αλλοίωτο στη διάρκεια ζωής του ανθρώπου συνεπώς δεν απαιτούνται συνεχείς προγραμματισμοί. Τα χαρακτηριστικά που εξάγονται είι αρκετά πλούσια, το μέγεθος του αποτυπώματος είι μικρό, ενώ η διαδικασία είι ιδιαίτερα γρήγορη, τόσο κατά τον έλεγχο πρόσβασης όσο κατά την ταυτοποίηση. Από την άλλη, ως μειονέκτημα μπορεί χαρακτηριστεί η διαδικασία φωτογράφησης της ίριδας. Η μέθοδος απαιτεί τη λήψη φωτογραφίας από πολύ κοντινή απόσταση σε υψηλή ανάλυση. Αυτό μπορεί θεωρηθεί ενοχλητικό για πολλούς χρήστες του συστήματος. Επίσης, η μέθοδος δεν ενδείκνυται για ταυτοποίηση σε πολυσύχστους χώρους, σε αντίθεση με άλλες μεθόδους (π.χ. αγνώριση προσώπου). Συμπερασματικά, μπορούμε πούμε ότι τα συστήματα που βασίζονται σε βιομετρικά στοιχεία, είι ακόμα σε στάδιο εξέλιξης, χωρίς αυτό σημαίνει ότι δεν μας προσφέρουν εξαιρετικά αποτελέσματα σήμερα. Στα συστήματα αυτά η πιστοποίηση γίνεται με βάση ατομικά χαρακτηριστικά του χρήστη με πιο δημοφιλή τα δακτυλικά αποτυπώματα, χαρακτηριστικά ίριδας ματιού, γεωμετρία προσώπου ή παλάμης, χροιά φωνής, γραφικός χαρακτήρας κλπ. Είι κατάλληλα για περιβάλλοντα στα οποία απαιτείται πολύ υψηλός βαθμός ασφάλειας, τα μειονεκτήματά τους είι το υψηλό κόστος, η τεχνική πολυπλοκότητα το γεγονός ότι η τεχνολογία αυτή δεν είι ακόμη σε φάση ωρίµανσης αλλά ανάπτυξης, χαρακτηριστικό παράδειγμα είι η πιθανότητα αποτυχίας σε περίπτωση μεταβολής ατομικών χαρακτηριστικών (π.χ. χροιά φωνής). Το σίγουρο είι ότι η τεχνολογία αυτή αποτελεί το μέλλον στον έλεγχο πρόσβασης. 55

56 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΜΕΓΑΛΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ B.M.S (Building Management System) 56

57 B.M.S (Building Management System) Το BMS (Building Management Systems) είι έ σύστημα ελέγχου που εγκαθίσταται σε κτίρια, για εποπτεύει ελέγχει όλα τα ηλεκτρομηχανολογικά συστήματα ενός κτιρίου: Τέτοια συστήματα είι: Ψύξη Θέρμανση Εξαερισμός Φωτισμός Συστήματα Ενέργειας Οι επιδιωκόμενοι στόχοι με την τοποθέτηση ενός τέτοιου συστήματος, είι ξεκάθαροι προκαθορισμένοι: η βέλτιστη λειτουργία των εγκαταστάσεων η μείωση της σπατάλης ενέργειας η δημιουργία ιδανικών συνθηκών διαβίωσης οι ευεργετικές συνέπειες στο περιβάλλον η μείωση του κόστους λειτουργίας του κτιρίου Από τι αποτελείται όμως έ τέτοιο σύστημα; Σε γενικές γραμμές δεν διαφέρει από τα συστήματα που αλύσαμε έως τώρα. Διαθέτει μια κεντρική μονάδα ελέγχου που σε αυτή είι διασυνδεδεμέ όλα τα αισθητήρια που είι τοποθετημέ στο κτίριο. Μέσω αυτών των αισθητηρίων, μας παρέχονται πληροφορίες βάση του προγράμματος των παραμέτρων που έχουμε προκαθορίσει, δίνονται οι ανάλογες εντολές έχουμε το αποτέλεσμα που επιθυμούμε. Κωδικοποιώντας την παραπάνω περιγραφή, μπορούμε πούμε ότι τα συστήματα διαχείρισης κτιρίων, περιλαμβάνουν συστήματα ελέγχου βασισμέ στην τεχνολογία των μικροεπεξεργαστών για έλεγχο κτιριακών εγκαταστάσεων. Μέσω των επεξεργαστών αυτών γίνεται έλεγχος διαχείριση της λειτουργίας των εγκαταστάσεων. Τέλος, όλα τα δεδομέ τα αποτελέσματα της διαχείρισης εμφανίζονται σε μία κεντρική απεικόνιση σε Η/Υ, που διαθέτει εξειδικευμέ προγράμματα οπτικοποίησης, συμβατά με το εγκατεστημένο σύστημα. Το BMS αποτελείται από Software Hardware χρησιμοποιεί ανοιχτά πρωτόκολλα όπως BACnet, Lon, Modbus. 57

58 Το BMS συνήθως χρησιμοποιείται σε μεγάλα κτίρια. Άλλωστε, η εγκατάσταση ενός τέτοιου συστήματος σε μία μονοκατοικία θα ήταν περιττή, μια η κατανάλωση ηλεκτρικού, καυσίμου κ.λ.π., είι σχετικά μικρή ελεγχόμενη. Για τον λόγο αυτό συστήματα διαχείρισης κτιρίων συντάμε σε χώρους, όπως: Ξενοδοχεία Κτίρια Γραφείων Νοσοκομεία Εκθεσιακοί Χώροι Δημόσια Κτίρια Εκπαιδευτικά Ιδρύματα Συγκροτήματα κατοικιών Η βασική λειτουργία τους είι ελέγχουν ηλεκτρομηχανολογικά στοιχεία, όπως: Συστήματα Θέρμανσης/Ψύξης/Αερισμού, όπως: Λέβητες Ψύκτες Αντλίες θερμότητας Κυκλοφορητές Κλιματιστικές Μονάδες Ανεμιστήρες Αντλιοστάσια Ηλεκτρικές εγκαταστάσεις Εσωτερικό/Εξωτερικό Φωτισμό Επιπροσθέτως, το σύστημα είι υπεύθυνο διαχειρίζεται τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος στο εσωτερικό του κτιρίου, το επίπεδο διοξειδίου του άνθρακα (CO2 ) την υγρασία ενός κτιρίου. Τα περισσότερα BMS συστήματα ελέγχουν την παραγωγή θέρμανσης ψύξης, διαχειρίζονται τα συστήματα που διανέμουν τον αέρα παντού μέσα στο κτίριο τοπικά ελέγχουν τη μείξη θερμού ψυχρού αέρα για επιτύχουν την κατάλληλη θερμοκρασία κάθε χώρου. Επίσης, ελέγχουν τη στάθμη ανθρώπινης παραγωγής CO 2, αμειγνύοντας εξωτερικό καθαρό αέρα με τον εσωτερικό του κτιρίου ανεβάζοντας τη στάθμη του CO2 χωρίς υπάρχουν σοβαρές απώλειες θέρμανσης/ψύξης. Όλοι οι έλεγχοι οι χειρισμοί που αφέραμε, δεν θα μπορούσαν πραγματοποιηθούν χωρίς τη συμβολή των αισθητήρων που είι τοποθετημένοι σε όλο το κτίριο. 58

59 Οι Η/Μ εγκαταστάσεις ενός συγκροτήματος που ελέγχονται κεντρικά από εξελιγμένο σύστημα ελέγχου (BMS), εξυπηρετούν μεταξύ άλλων τις εξής ανάγκες σκοπούς: Εξοικονόμηση ενέργειας με μεθόδους όπως η χρήση χρονοπρογραμμάτων η κατά συνθήκη λειτουργία ή η περιοδική απενεργοποίηση των ενεργοβόρων τμημάτων της εγκατάστασης. Κεντρική διαχείριση (management) πλήρης εποπτεία (monitoring) της συνολικής εγκατάστασης από την οθόνη ενός μόνο υπολογιστή. Έγρη διάγνωση ή πρόγνωση βλαβών φθορών του εξοπλισμού της εγκατάστασης. Αυξημένη ευελιξία σε μια ενδεχόμενη επέκταση ή διαφοροποίηση της εγκατάστασης, αφορικά με τον χρόνο αλλά το κόστος διεκπεραίωσης. Αυτοματοποίηση των διαφόρων λειτουργιών διεργασιών. Έτσι, μειώνεται η ανάγκη εσχόλησης ή επέμβασης στο σύστημα από την πλευρά των χρηστών του κτιρίου. Τα μέρη τα οποία αποτελείται έ σύστημα BMS είι: αισθητήρες BMS όργα αυτοματισμού Ελεγκτές Κεντρικός Σταθμός Παρακολούθησης Αισθητήρες BMS Οι αισθητήρες τα όργα αυτοματισμού, αποτελούν τα μάτια τ' αυτιά του συστήματος. Είι τοποθετημέ, μετά από μελέτη, σε σημεία του κτιρίου, ώστε μας δίνουν πληροφορίες σχετικές με τον έλεγχο που σκοπεύουμε ασκήσουμε. Σε αυτά υπάγονται: παντός είδους θερμοστάτες, μετρητές υγρασίας, μετρητές διοξειδίου του άνθρακα (CO2 ), μετρητές φωτεινότητας γενικά όλα αυτά τα εξαρτήματα που μας δίνουν μια πλήρη εικό για την ενεργειακή κατάσταση του κτιρίου. Είι προφανές ότι οι αισθητήρες αυτοί, ελέγχουν την κατάσταση των συνθηκών που επικρατούν στο κτίριο δίνουν εντολή στον 59

60 ελεγκτή του συστήματος προβεί στις αντίστοιχες ενέργειες βελτιστοποίησης των συνθηκών. Παραδείγματα Ές αισθητήρας θερμοκρασίας χώρου, είι υπεύθυνος ελέγχει τη θερμοκρασία του χώρου στον οποίο είι εγκατεστημένος δίνει εντολή, μέσω ηλεκτρικού σήματος, στον ελεγκτή ξεκινήσει ή σταματήσει το σύστημα θέρμανσης του κτιρίου. Επίσης, σημαντική εφαρμογή βρίσκει το σύστημα, στην περίπτωση διαχείρισης του φωτισμού σε έ μεγάλο κτίριο. Οι ηλιόλουστες μέρες απαιτούν μικρότερη στάθμη φωτισμού, σε σχέση με αυτές που έχουν συννεφιά. Όπως στον έλεγχο της σταδιακής αύξησης της στάθμης φωτισμού, κατά τη διάρκεια της ημέρας. Επιπροσθέτως, μετά το πέρας του ωραρίου εργασίας ές μεγάλος αριθμός γραφείων δεν φιλοξενεί εργαζόμενους ο φωτισμός τους είι περιττός. Ο φωτισμός του περιβάλλοντα χώρου του κτιρίου καθώς των φωτεινών επιγραφών του είι έ πεδίο που διαχειρίζεται το σύστημα BMS. Με τη βοήθεια αισθητήρων φωτός (φωτοαντιστάσεις κ.λ.π.), μπορούμε έχουμε αυτόματο φωτισμό σε καθημερινή βάση, τη στιγμή της δύσης του ηλίου, χωρίς μας προβληματίζουν οι διακυμάνσεις της διάρκειας της ημέρας, λόγω της αλλαγής της εποχής. Η τοποθέτηση αισθητήρων στάθμης υγρών, σε κάποιους υπόγειους χώρους που πιθανόν παρουσιάζουν συγκέντρωση υδάτων. Μέσω του συστήματος BMS, έχουμε τη δυτότητα αντιληφθούμε άμεσα την ύπαρξη νερού μέσω του ελεγκτή δοθεί σήμα στις αντλίες ξεκινήσουν την απάντληση. Ο έλεγχος της στάθμης του διοξειδίου του άνθρακα (CO2 ), που παράγεται από την απνοή των εργαζομένων επισκεπτών καθώς η τακτική ανέωση του χώρου με φρέσκο αέρα, αποτελεί βασική λειτουργία του συστήματος. Λόγω του ότι τέτοιου είδους κτίρια δεν διαθέτουν ανοιγόμε παράθυρα, το εγκατεστημένο σύστημα είι υπεύθυνο κρατά το απαιτούμενο οξυγόνο σε κατάλληλη στάθμη το διοξείδιο του άνθρακα σε χαμηλά επίπεδα, ώστε δημιουργούνται οι κατάλληλες συνθήκες εργασίας. Τα παραδείγματα θα μπορούσαν είι εκατοντάδες μια συνεχώς δημιουργούνται νέες 60

61 απαιτήσεις από την πλευρά των πελατών ακαλύπτονται νέες τεχνολογίες για την εξυπηρέτησή τους. Όργα αυτοματισμού Όσο σημαντικό ρόλο παίζουν οι αισθητήρες σε έ σύστημα BMS, τόσο αντίστοιχα σημαντική είι η ύπαρξη των οργάνων-συσκευών αυτοματισμού. Στην ουσία, οι αισθητήρες παρακολουθούν τις συνθήκες που επικρατούν σε έ κτίριο, ο ελεγκτής τις αξιολογεί τα όργα αυτοματισμού εκτελούν την εντολή ώστε υπάρχει διαχείριση βελτιστοποίηση των συνθηκών. Με λίγα λόγια, αφερόμαστε σε εκτελεστικά όργα εκτέλεσης εργασιών. Αντλίες υδάτων, ηλεκτρικά ρελέ, PLC, αντλίες καυσίμων, ηλεκτροκινητήρες, καυστήρες ές μεγάλος αριθμός από τέτοιου είδους συσκευές, υπάγονται στον όρο που εμείς αφέρουμε ως όργα αυτοματισμού. Παραδείγματα Ο αισθητήρας μέτρησης ανέμου, δίνει πληροφορίες στον ελεγκτή του συστήματος εκείνος δίνει εντολή στον ηλεκτροκινητήρα μαζέψει τις τέντες ενός κτιρίου, για αποφευχθεί η καταστροφή τους. Ές άλλος αισθητήρας τοποθετημένος σε αντίστοιχη θέση εκτός του κτιρίου, ενημερώνει τον ελεγκτή για την ύπαρξη ηλιοφάνειας την αγότητα σκίασης. Ο ελεγκτής δίνει εντολή στον ηλεκτροκινητήρα κατεβάσει τις τέντες, ώστε σκιαστεί το κτίριο. Είι αυτονόητο, ότι για τις παραπάνω δύο λειτουργίες υπάρχει πρόβλεψη μη ταυτόχρονης λειτουργίας, αλλιώς μια ηλιόλουστη μέρα με πολύ δυτό αέρα, οι τέντες του κτιρίου θα έπρεπε ανεβοκατεβαίνουν συνεχώς. Όταν η θερμοκρασία στο εσωτερικό του κτιρίου πέσει κάτω από τα επιθυμητά επίπεδα, ο ελεγκτής δίνει εντολή στον καυστήρα του κτιρίου ξεκινήσει για επαφέρει τη θερμοκρασία στην επιθυμητή. Βέβαια, αξίζει σημειωθεί ότι τα μεγάλα σύγχρο κτίρια, σήμερα, θερμαίνονται ψύχονται από κεντρικές μονάδες κλιματισμού. Με τη λογική αυτή, το κεντρικό σύστημα κλιματισμού, παίρνει εντολή θερμάνει ή ψύξει έν χώρο. Πολύ σημαντική είι η συμβολή ενός συστήματος BMS, στον έλεγχο των επιπέδων 61

62 διοξειδίου του άνθρακα(co2 ) σε έν κλειστό χώρο. Το διοξείδιο του άνθρακα(co2 ), αποβάλλεται από τον ανθρώπινο οργανισμό κατά την εκπνοή. Όταν ές χώρος είι πολυσύχστος δεν αερίζεται φυσικά, παρουσιάζει μεγάλη αύξηση των επιπέδων αυτών, με επιπτώσεις στην υγεία των παρευρισκομένων. Σε αυτό το σημείο, υπεισέρχεται το σύστημα BMS μέσω των αισθητήρων που είι τοποθετημένοι στους χώρους του κτιρίου,δίνεται εντολή από τους ελεγκτές ανοίξουν οι αεραγωγοί χρησιμοποιώντας τα ανάλογα όργα αυτοματισμού (βάνες αέρα) ανεώσουν τον αέρα του χώρου με οξυγόνο. Οι αντλίες νερού, ως όργα αυτοματισμού του συστήματος, είι αυτές που παίρνουν την εντολή από τους ελεγκτές ξεκινήσουν αντλούν το νερό που ο αισθητήρας στάθμης νερού έχει ανιχνεύσει ότι υπάρχει. Με τον τρόπο αυτό, λιμνάζοντα ύδατα σε σημεία του κτιρίου, απομακρύνονται, αποφεύγοντας περαιτέρω ζημιές στο κτίριο. Τα ρελέ τα PLC επίσης είι βασικά στοιχεία αυτοματισμού για τον προγραμματισμό πολλών λειτουργιών σε έ μεγάλο κτίριο που διαθέτει σύστημα BMS. Μια βασική λειτουργία είι η ρύθμιση της στάθμης φωτός εντός εκτός κτιρίου, ώστε δημιουργούνται οι κατάλληλες συνθήκες εργασίας αποφεύγονται οι σπατάλες. Μέσω των ρελέ των PLC, επιτυγχάνονται άριστες συνθήκες εργασίας στους χώρους που υπάρχουν εργαζόμενοι επισκέπτες, ενώ στους χώρους που δεν χρησιμοποιούνται, διακόπτεται ο φωτισμός, εξασφαλίζοντας την αποφυγή της σπατάλης ενέργειας. Επιπροσθέτως, ο συνεχής έλεγχος της στάθμης φωτός στο εσωτερικό του κτιρίου σε σχέση με την ηλιοφάνεια κάθε μέρας, είι αυτό ές τρόπος εξοικονόμησης ενέργειας, χωρίς επιβαρύνεται με ακατάλληλες συνθήκες εργασίας ο κάθε εργαζόμενος. 62

63 Ελεγκτές Αποτελούν το μυαλό του συστήματος. Είι το σημείο όπου γίνονται αντικείμενο επεξεργασίας οι μετρήσεις των αισθητηρίων εντέλλονται τα όργα αυτοματισμού. Όπως αφέρθηκε παραπάνω, οι ελεγκτές είι κάτι ανάλογο των κεντρικών μονάδων ελέγχου των συστημάτων ασφαλείας. Σε αυτούς καταλήγουν τα σήματα των αισθητήρων μέσω αυτών γίνεται η εντολοδότηση των οργάνων αυτοματισμού του συστήματος. Τοποθετούνται σε τοπικά κέντρα συλλογής σημάτων διασκορπισμέ εντός του κτιρίου. Μπορεί βρίσκονται μέσα σε πίκες έχουν τη μορφή εξαρτημάτων ράγας ή είι τοποθετημέ σε κάποιο σημείο μη άμεσα προσβάσιμο στον οποιοδήποτε. Κεντρικός Σταθμός Παρακολούθησης Εικό 37: Ελεγκτές συστήματος BMS Είι το μέσο επικοινωνίας του χειριστή με το σύστημα αυτοματισμού. Ο χειριστής επαπρογραμματίζει τα συστήματα αυτοματισμού, όταν οι απαιτούμενες συνθήκες αλλάζουν. Υπάρχει δυτότητα πλήρους οπτικοποίησης των ελεγχομένων εγκαταστάσεων. Ές εξουσιοδοτημένος χειριστής, ο οποίος έχει εκπαιδευτεί χειρίζεται το εγκατεστημένο λογισμικό, είι σε θέση παίρνει πληροφορίες για την κατάσταση των συστημάτων αυτοματισμού του κτιρίου, ανά πάσα στιγμή. Σε συνεργασία με τους τεχνικούς που έχουν εγκαταστήσει το σύστημα BMS είι υπεύθυνοι για την επίβλεψη συντήρηση του, μπορεί γίνει απροσαρμογή των συνθηκών που επιθυμούμε επιτύχουμε. Το λογισμικό παρακολούθησης αυτό μπορεί εγκατασταθεί προγραμματίζεται, από οποιονδήποτε τοπικό ή απομακρυσμένο Η/Υ. 63

64 Λογισμικό οπτικοποίησης συστήματος Με τη βοήθεια του λογισμικού γίνεται πλήρης οπτικοποίηση όλων των συστημάτων του κτιρίου (ηλεκτρικών, υδραυλικών, μηχανολογικών, ηλεκτρομηχανολογικών κ.ά.) 64

65 Παράδειγμα διασύνδεσης συστήματος BMS Web Access via Browser Work Stations Ethernet TCP/IP Other Open Systems BACnet/OPC/DDE/Modbus Honeywell Server i.lon 1000 Network Interface PCLTA Internet/Intranet C-Bus Network Connection via BNA Operator Interface Modem Modem Wireless Receiver Modem Wireless Wall Module LonWorks BUS RAS Remote Connection Router Modem FCU XL10 CVAHU XL10 XPC 500-PCI Card Excel 50 Honeywell C-Bus Devices Excel 500 Smart Excel 500 VAV XL10 RIO XL10 Distributed I/O Smart I/O 3rd Party Lon Devices Smart VAV XL10 Plant Controllers Zone Controllers UV XL10 Thermostat Hydronic XL10 Στην παραπάνω σχηματική απεικόνιση, παρουσιάζεται μία τυπική διασύνδεση των διαφόρων συστημάτων που υπάρχουν σε έ μεγάλο κτίριο, με τους τοπικούς ελεγκτές τον κεντρικό σταθμό παρακολούθησης, όπου γίνεται η οπτικοποίηση των συστημάτων ο απαιτούμενος προγραμματισμός. Με τον τρόπο αυτό, καταφέρνουμε πραγματοποιούνται μία φορά οι ηλεκτρομηχανολογικές εγκαταστάσεις του κτιρίου στη διάρκεια λειτουργίας του κτιρίου προγραμματίζονται οι αντίστοιχες λειτουργίες των συστημάτων, ανάλογα με τις εκάστοτε απαιτήσεις. Η λογική χρήσης των συστημάτων διαχείρισης μεγάλων κτιρίων, γεννήθηκε με αφορμή την ανάγκη διαχείρισης της ενέργειας την εξοικονόμησή της. Οι ποσότητες της καταλισκόμενης ενέργειας σε τέτοιου είδους κτίρια, δεν συγκρίνονται με απλά οικοδομήματα, όπως οι οικίες ή τα κτίρια περιορισμένων τετραγωνικών επισκεψιμότητας. Τα πλεονεκτήματα των συστημάτων αυτών είι πολλαπλά αλύονται στη συνέχεια. 65

66 Πλεονεκτήματα συστημάτων BMS Με την εγκατάσταση ενός συστήματος διαχείρισης σε έ μεγάλο κτίριο, όπως Νοσοκομείο, Υπουργείο, Σχολείο, Κοινωνική Υπηρεσία κ.λ.π., έχουμε γραφική απεικόνιση του συνόλου των εγκαταστάσεών του σε μια οθόνη Η/Υ ανεξαρτήτως μεγέθους του κτιρίου. Αυτό, αυτόματα μας παρέχει άμεση πληροφόρηση, δίνοντάς μας την ευρία έχουμε την εποπτεία του κτιρίου παρέμβουμε σε περίπτωση βλάβης ή ανάγκης αλλαγής των παραμέτρων λειτουργίας. Το σύστημα προσφέρει άμεσο ψηφιακό έλεγχο όλων των εγκαταστάσεων, που είι διασυνδεδεμέ σε αυτό. Έτσι, ελέγχουμε επιτυγχάνουμε βελτίωση των συνθηκών λειτουργίας, όπως για παράδειγμα τη θέρμανση, την ψύξη γενικότερα τον κλιματισμό. Άμεσο αποτέλεσμα αυτού είι η εξοικονόμηση ενέργειας που είι το βασικό ζητούμενο σε τέτοια κτίρια. Εξοικονόμηση ενέργειας επιτυγχάνεται με τον αυστηρό χρονοπρογραμματισμό των ελεγχομένων εγκαταστάσεων. Προγραμματίζονται λειτουργούν συστήματα κατά τη λειτουργία του κτιρίου, ενώ τις ώρες που δεν υπάρχουν εργαζόμενοι επισκέπτες στον χώρο, δίνεται εντολή απενεργοποίησής τους. Τέτοια είι ο φωτισμός, η ψύξη, η θέρμανση, οι ανελκυστήρες κ.ά. Η ευελιξία που διαθέτει το σύστημα γίνονται τροποποιήσεις των παραμέτρων λειτουργίας των εγκαταστάσεων μέσω του λογισμικού, προσφέρει την ελαχιστοποίηση ή τον μηδενισμό παρεμβάσεων σε ηλεκτρολογικούς πίκες επιπλέον καλωδιώσεων. Η παρακολούθηση των εγκαταστάσεων γίνεται σε πραγματικό χρόνο έτσι ο εντοπισμός των προβλημάτων η διόρθωσή τους γίνονται, εν τη γενέσει τους πριν αυτά γίνουν αντιληπτά στους χρήστες του κτιρίου ή προκαλέσουν σοβαρές βλάβες. Το σύστημα, επίσης διαθέτει αυτόματη καταμέτρηση των παραμέτρων λειτουργίας, όλων των διασυνδεδεμένων σε αυτό, συσκευών. Τέτοιες παράμετροι μπορεί είι οι ώρες λειτουργίας, οικαταλώσεις κ.ά. Αυτή η δυτότητα βοηθά στη δημιουργία προγράμματος προληπτικής συντήρησης συσκευών, χωρίς επιπλέον έξοδα, μια η συντήρηση προηγείται της εμφάνισης βλάβης. 66

67 Υπάρχει η δυτότητα καταγραφής εμφάνισης στατιστικών στοιχείων, οποιασδήποτε παραμέτρου λειτουργίας έτσι επιτυγχάνεται έλεγχος της ενεργειακής συμπεριφοράς του κτιρίου η δυτότητα βελτιστοποίησης λειτουργίας των εγκαταστάσεων. Τέλος, λόγω της υποστήριξης του συστήματος από τοπικούς απομακρυσμένους Η/Υ, η παρακολούθηση του κτιρίου μπορεί γίνει από περισσότερους του ενός απομακρυσμένους σταθμούς εργασίας. Παράδειγμα εφαρμογής συστήματος BMS σε δωμάτιο ξενοδοχειακής μονάδας. Στο παραπάνω διάγραμμα απεικονίζεται το δωμάτιο ενός ξενοδοχείου, στο οποίο έχει γίνει εγκατάσταση συστήματος διαχείρισης (BMS). Μέσω του ελεγκτή, γίνεται διαχείριση στις εξής λειτουργίες: Μονάδα Κλιματισμού Εξαερισμός WC Επαφή Παραθύρου Χειριστήριο Θερμοκρασίας Φωτισμός Ρολλά/Στόρια Με το σύστημα αυτό, το κλιματιστικό σταματά λειτουργεί όταν το παράθυρο είι ανοικτό, ο 67

68 εξαερισμός WC ξεκινά αυτόματα με την ενεργοποίηση του φωτισμού, ο φωτισμός αυξομειώνεται ανάλογα με τις συνθήκες που επικρατούν εξωτερικά του κτιρίου, οι ηλεκτρικές καταλώσεις παύουν λειτουργούν καταλώνουν ενέργεια κατά την απουσία ατόμων στο δωμάτιο, πλην εξαιρέσεων (π.χ παροχή ηλεκτρικής ενέργειας στο ψυγείο). Χρονοπρογραμματισμός Εγκαταστάσεων Μέσω του λογισμικού διαχείρισης επιτυγχάνουμε χρονοπρογραμματισμό των συστημάτων του κτιρίου με σκοπό την μείωση κατανάλωσης άσκοπης ενέργειας συνεπώς την εξοικονόμηση δαπανών, την προστασία του περιβάλλοντος τη μείωση φυσικών πόρων. Ο χρονοπρογραμματισμός περιλαμβάνει την ενεργοποίηση απενεργοποίηση του φωτισμού (εσωτερικού εξωτερικού), την ενεργοποίηση απενεργοποίηση της κεντρικής μονάδας κλιματισμού (αφορά την ψύξη τη θέρμανση του κτιρίου), την ενεργοποίηση των αεραγωγών ανέωσης του αέρα, όταν τα επίπεδα του διοξειδίου του άνθρακα είι υψηλά γενικότερα την ενεργοποίηση όποιας συσκευής επιδέχεται προγραμματισμού. 68

69 Διαχείριση Συγερμών Η διαχείριση των συστημάτων συγερμού είι άλλη μία λειτουργία που παρέχει το σύστημα διαχείρισης κτιρίων. Με τη λειτουργία αυτή, έχουμε τη δυτότητα της άμεσης παρακολούθησης των χώρων που έχουν παραβιαστεί, συνεπώς, την άμεση παρέμβαση. Μέσω του λογισμικού, παίρνουμε στοιχεία όπως το αν κάποιος χώρος καλύπτεται από σύστημα συγερμού, αν είι ενεργοποιημένος ο συγερμός την δεδομένη στιγμή, αν έχει σημάνει συγερμός σε ποια ακριβώς θέση του κτιρίου, καθώς κάποια στατιστικά στοιχεία τα οποία προσφέρονται για μελέτη βελτίωση του συστήματος. 69

70 Στατιστικά Στοιχεία Τα στατιστικά στοιχεία που προκύπτουν από τη συνεχή παρακολούθηση των στοιχείων που είι διασυνδεδεμέ με το σύστημα BMS, παρέχονται μέσω του λογισμικού που υποστηρίζει το σύστημα. Τα στοιχεία αυτά αποτελούν σημαντικά δεδομέ, μια που, βάση αυτών, αλύονται οικονομικά στοιχεία που αφορούν στο κόστος λειτουργίας του κτιρίου. Όπως αφέρθηκε ήδη, ο σημαντικότερος λόγος εγκατάστασης ενός συστήματος BMS είι η μείωση του κόστους λειτουργίας των μεγάλων κτιρίων. Αλύοντας τα στατιστικά στοιχεία, οι ειδικοί, μπορούν παρέμβουν στον προγραμματισμό λειτουργίας των στοιχείων του συστήματος επιφέρουν τις αλλαγές εκείνες που θα καταστήσουν τη λειτουργία του κτιρίου οικονομικότερη. Πέραν της οικονομικής ανάλυσης, το λογισμικό υποστηρίζει στατιστικά δεδομέ για όλες τους τομείς που διαχειρίζεται. Για παράδειγμα, στοιχεία ενεργοποίησης συγερμών, στοιχεία συχνότητας εμφάνισης βλαβών κ.ά. Έχοντας το πλεονέκτημα της επεκτασιμότητας του λογισμικού, η κάθε εταιρεία-οργανισμός, δηλώνει τις απαιτήσεις του οι ειδικοί που υποστηρίζουν το σύστημα εμπλουτίζουν το λογισμικό με τις απαραίτητες λειτουργίες. 70

71 Γραφικές Απεικονίσεις Γραφική απεικόνιση συστημάτων συγερμού, κτιρίου με σύστημα BMS Γραφική απεικόνιση συστήματος εισαγωγής αέρα, κτιρίου με σύστημα BMS 71

72 Γραφικές Απεικονίσεις Γραφική απεικόνιση συστημάτων κλιματισμού (ψύξης), κτιρίου με σύστημα BMS Γραφική απεικόνιση συστήματος κεντρικής θέρμανσης (λεβητοστάσιο) κτιρίου με σύστημα BMS 72

73 Γραφικές Απεικονίσεις Γραφική απεικόνιση κεντρικού υποσταθμού παροχής ενέργειας, κτιρίου με σύστημα BMS Συνοψίζοντας, δεν μπορούμε μην επισημάνουμε το πλήθος των λειτουργιών που προσφέρει έ σύστημα διαχείρισης ενέργειας στα μεγάλα κτίρια. Με τις προδιαγραφές λειτουργίας εγκατάστασης, το κλασσικό BMS προσφέρει μέσω του ηλεκτρονικού εξοπλισμού του του προγράμματος διαχείρισης έ πλήθος δυτοτήτων, από τις οποίες ενδεικτικά αφέρουμε: Καταγραφή αλογικών ή ψηφιακών μεγεθών συρτήσει του χρόνου (trending) Χρονομέτρηση λειτουργίας μηχανών προσδιορισμός χρόνων συντήρησης Ανάλυση της εξέλιξης βλαβών χρονικά, αλύοντας την αλληλουχία των συμβάντων που οδήγησαν στη βλάβη Εξακρίβωση της αγνώρισης (acknowledgement) των βλαβών σε συνάρτηση με κρίσιμες βλάβες τον καταμερισμό ευθυνών. Αξίζει σημειωθεί, ότι κτίρια με Building Management System συνήθως παρουσιάζουν 40% εξοικονόμηση ενέργειας εφόσον συμπεριληφθεί ο φωτισμός, η εξοικονόμηση μπορεί αγγίξει το 70%. 73