Αναπτυξιακή Προσέγγιση της Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας

Transcript

1 Αναπτυξιακή Προσέγγιση της Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας ΘΕΩΡΙΕΣ ΜΑΘΗΣΗΣ Δρ Αννα Κ. Τουλουμάκου Εκ. Συνεργάτης, Πανεπιστήμιο του Λίβερπουλ, Επ. Συνεργάτης, Κέντρο SKOPE, Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης Με ευχαριστίες στη Δρ Αδαμοπούλου

2 Ακαδημαϊκά & Διοικητικά Θέματα! E- class: Αναπτυξιακή προσέγγιση της Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας (600317)! Αντιπαράθεση 29 Μαρτίου! ***Πλεονεκτήματα και προβλήματα από την έρευνα με διάφορα είδη ζώων για την κατανόηση της ανθρώπινης συμπεριφοράς***! Επικοινωνία μέσω του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου!

3 Διαλέξεις (1-5) Ομάδα 1: Εκπαιδευτική Ψυχολογία και Ανάπτυξη & Θεωρίες Μάθησης! Μάθημα 1. Εισαγωγή, Εκπαιδευτική Ψυχολογία και Ανάπτυξη (Piaget, Vygotsky)! Μάθημα 2.. Εισαγωγή, Εκπαιδευτική Ψυχολογία και Ανάπτυξη (Erikson, Kohlberg, Bronfenbrenner)! Μάθημα 3. Θεωρίες μάθησης- Συμπεριφορικές θεωρίες! Μάθημα 4. Θεωρίες μάθησης- Γνωστικές θεωρίες! Μάθημα 5. Θεωρίες μάθησης- Κοινωνικές και κοινωνικοπολιτισμικές θεωρίες

4

5 Θεωρίες Μάθησης Συμπεριφοριστικές θεωρίες Κλασική Εξαρτημένη Μάθηση (Pavlov) Θεωρία Διασύνδεσης (Thorndike) Συντελεστική Μάθηση (Skinner) Πολλαπλές επιλογές (Crowder), Διδακτικός Σχεδιασμός (Gagne) Γνωστικές θεωρίες (οικοδομισμός) Δομικός εποικοδομισμός (Piaget) Εποικοδομισμός του Papert (θεωρία Logo) Επεξεργασία της πληροφορίας (Gagne, Newell, Simon) Ανακαλυπτική μάθηση (Bruner)*** Κοινωνικοπολιτισμικές θεωρίες Κοινωνική θεωρία (Bandura)*** Κοινωνικοπολιτισμική θεωρία του Vygotsky Εγκαθιδρυμένη γνώση (situated cognicon- Lave & Wenger) Κατανεμημένη γνώση (distributed cognicon- Hutchins- Nardi) Θεωρία της δραστηριότητας (επίγονοι της θεωρίας του Vygotsky- Engerstrom)

6

7 ! Οι πληροφορίες που επεξεργαζόμαστε από την παρατήρηση ανθρώπων, πραγμάτων και γεγονότων επηρεάζουν τον τρόπο που ενεργούμε! Ο παρατηρητής μπορεί να υιοθετήσει νέες αντιδράσεις! Η παρατήρηση μοντέλων μπορεί:! να ενδυναμώσει ή να εξασθενίσει υπάρχουσες αντιδράσεις! να προκαλέσει την επανεμφάνιση αντιδράσεων που είχαν προφανώς ξεχαστεί! Τα παιδιά μιμούνται περισσότερο τα μοντέλα που διαθέτουν κύρος, ισχύ, και ικανότητες! Ενδιαφέρον για την κοινωνική συμπεριφορά και το κοινωνικό πλαίσιο αυτής

8 ! Τόσο η συμπεριφορά, όσο προσωπικοί και κοινωνικοί παράγοντες αλληλενεργούν! Το πράττειν επηρεάζεται μεν από το περιβάλλον, αλλά και οι ίδιοι οι άνθρωποι διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στο κοινωνικό τους περιβάλλον και τις εμπειρίες τους! Η μάθηση λαμβάνει χώρα μέσω! Αμεσης διδασκαλίας (tuition),! Βιώματος των αντιδράσεων των άλλων σε μια συπεριφορά μας (enactive experience) και! Μίμησης προτύπου - παρατηρώντας άλλους ανθρώπους (modeling)

9 ! Μίμηση προτύπου: Μάθηση μέσω παρατήρησης της συμπεριφοράς κάποιου άλλου, του μοντέλου/ προτύπου! Εμμεση μάθηση:οταν το άτομο βλέπει τη συμπεριφορά του μοντέλου να επιβραβεύεται, τότε είναι πιθανό να μιμηθεί τη συμπεριφορά αυτή! Οχι μόνο εξωτερικά ερεθίσματα και αντιδράσεις, αλλά παρουσία νοητικής δραστηριότητας με τη μορφή σκέψεων και προσδοκιών

10 Πώς οι άλλοι άνθρωποι επηρεάζουν της συμπεριφορά μας;

11 ! Τα παιδιά παρακολούθησαν ζωντανά ενήλικα μοντέλα, κινηματογραφημένα ενήλικα μοντέλα και κινηματογραφημένα κινούμενα σχέδια να διοχετεύουν την επιθετικότητά τους σε μια φουσκωτή κούκλα. Ολα τα παιδιά παρουσίασαν μεγαλύτερη επιθετικότητα προς τη φουσκωτή κούκλα από ό,τι τα παιδιά της ομάδας ελέγχου (Bandura, Ross, & Ross, 1963).

12

13 1. Προσοχή: Ο μαθητής παρατηρεί, προσέχει και κατανοεί τα σημαντικότερα στοιχεία της συμπεριφοράς του μοντέλου/προτύπου. Ο μαθητής έλκεται από τα χαρακτηριστικά των επιθυμητών μοντέλων, τα οποία και μιμείται. 2. Συγκράτηση: H αναπαραγωγή της επιθυμητής συμπεριφοράς προϋποθέτει ότι ο μαθητής συμβολικά συγκρατεί την συμπεριφορά που επιδεικνύεται και μπορεί να ανακαλέσει με επιτυχία στη μνήμη του τη συμπεριφορά του μοντέλου.

14 3. Αναπαραγωγή (ή διαδικασίες κινητικής αναπαραγωγής): Αναπαραγωγή της συμπεριφοράς του μοντέλου με ακρίβεια (Ερέθισμα γιγνώσκειν αντίδραση ενίσχυση). 4. Διαδικασίες κινήτρων: Ο μαθητής- παρατηρητής πρέπει να έχει το σχετικό κίνητρο για να μάθει και να εντάξει αυτήν την συμπεριφορά στο δικό του ρεπερτόριο. Θα την εκτελέσει μόνον όταν οι συνθήκες είναι ευνοϊκές, δηλ. αν πιστεύει ότι θα υπάρξει ενίσχυση, ενίσχυση μέσω τρίτων (παρατήρηση του μοντέλου που ενισχύεται) και αυτο- ενίσχυση.

15 ! Αυτο- αποτελεσματικότητα: Οι πεποιθήσεις του ατόμου για την ικανότητά του να ασκεί έλεγχο στη ζωή του! Οι πεποιθήσεις αυτές καθοδηγούν τη συμπεριφορά των ατόμων, τις επιδιώξεις, το βαθμό της προσπάθειας που καταβάλουν! Επηρεάζει τις δραστηριότητες που επιλέγουμε, τις προσπάθειες που καταβάλλουμε, το βαθμό στον οποίο επιμένουμε παρά τις δυσκολίες, το βαθμό της δυσκολίας που έχουν οι στόχοι που θέτουμε

16 ! Εμπρακτες εμπειρίες επάρκειας: Αποκτούμε προσωπικές και αποτελεσματικές πληροφορίες από αυτό που κάνουμε! Μαθαίνουμε, από πρώτο χέρι, πόσο αποτελεσματικοί είμαστε στην κυριαρχία επί του περιβάλλοντός μας! Εμπειρίες μέσω τρίτων Διάμεση μάθηση: Παρατηρώντας «παρόμοιους άλλους» να δρουν, πείθουμε τον εαυτό μας ότι ίσως μπορούμε να κάνουμε κι εμείς τις ίδιες πράξεις! Ισχύει και το αντίστροφο! Λεκτική πειθώ: Μπορεί να μας κάνει να πιστέψουμε ότι μπορούμε να ξεπεράσουμε τις δυσκολίες και να βελτιώσουμε την συμπεριφορά, επίδοση κλπ

17 ! Σωματικές και συναισθηματικές καταστάσεις: Οι στρεσογόνες καταστάσεις αποτελούν πηγή προσωπικών πληροφοριών! Αν προβάλλουμε μια εικόνα του εαυτού μας ως ατόμου που δεν μπορεί να αντεπεξέλθει και που φοβάται καταστάσεις, τότε προάγουμε την πιθανότητα ακριβώς αυτής της συμπεριφοράς! Αλλά, αν θαυμάζουμε μοντέλα που είναι «βράχοι ψυχραιμίας», αυτή η συμπεριφορά μειώνει την τάση μας προς μια συναισθηματική συμπεριφορά που μας ακινητοποιεί

18 Εμπρακτες εμπειρίες επάρκειας (προηγούμενες εμπειρίες) (προπόνηση & ανατροφοδότηση) Λεκτική πειθώ Αυτο- αποτελεσματικότητα Εμπειρίες μέσω τρίτων (παρατηρώντας άλλους- πρότυπα) (φυσιολογική ανατροφο- δότηση) Σωματικές & συναισθημα- τικές καταστάσεις

19 ! Το μοντέλο αυτοαποτελεσματικότητας βασίζεται στην έννοια της προσδοκίας. Υπάρχουν δύο είδη προσδοκίας: 1. Προσδοκία ικανότητας: η πεποίθηση του ατόμου ότι έχει τις ικανότητες ή δυνατότητες να εκδηλώσει μια συμπεριφορά 2. Προσδοκία αποτελέσματος: η πεποίθηση του ατόμου για το αποτέλεσμα, τις συνέπειες, τις πιθανότητες επιτυχίας/ αποτυχίας της συμπεριφοράς του

20 ! Πεποιθήσεις μαθητή για το πόσο μπορεί να ελέγξει τη μάθηση, να κατακτήσει τα μαθήματα και να εκπληρώσει τις προσδοκίες του! Υψηλή: οργανώνεται ψάχνει πληροφορίες και ζητά βοήθεια από εκπαιδευτικούς και μαθητές! Χαμηλή: νιώθει ανεπαρκής, δεν μπορεί να τα καταφέρει, παραιτείται! Η επιτυχία αυξάνει την αίσθηση αυτο- αποτελεσματικότητας, η αποτυχία τη μειώνει! Η εκπαίδευση των μαθητών σε στρατηγικές, δηλ. πώς να αντιμετωπίζουν μια δοκιμασία, βελτιώνει την επίδοσή τους και άρα την αυτο- αποτελεσματικότητά τους

21 Και λοιπόν;! Οι Bandura και Schunk (1981) έδειξαν ότι η αύξηση του επιπέδου της αυτεπάρκειας των παιδιών μπορεί! να βελτιώσει την ανάπτυξη των γνωστικών δεξιοτήτων τους και! να προαγάγει το εσωτερικό ενδιαφέρον τους για ακαδημαϊκά έργα

22 Αν έχω την πεποίθηση ότι μπορώ να το κάνω, σίγουρα θα αποκτήσω την ικανότητα να το κάνω, ακόμη και αν μπορεί να μην την έχω στην αρχή. Μαχάτμα Γκάντι

23 ! Τι ακριβώς θέλετε να παρουσιάσετε στους μαθητές; (Ποιες συμπεριφορές ακριβώς θέλετε να μιμηθούν;)! Αξίζει τον κόπο; (Ποια είδη ενισχυτών έχετε στη διάθεσή σας για τη σωστή αντίδραση;)! Πώς θα τους πείτε, πώς θα τους δείξετε και πώς θα τους παροτρύνετε να εντάξουν στο ρεπερτόριό τους την επιθυμητή συμπεριφορά;! Πόσο συνεπείς είστε εσείς στην επίδειξη αυτών των συμπεριφορών στην καθημερινότητά σας με τους μαθητές;! Εχει το μάθημα τις ιδιότητες που θα βελτιώσουν την αυτο- αποτελεσματικότητα των μαθητών;

24 Αυτορρύθμιση και αυτορρυθμιζόμενη μάθηση (Meichenbaum, 1977)! Αυτορρύθμιση: επιβράβευση ή τιμωρία συμπεριφοράς από το ίδιο το άτομο! Π.χ. Συνθήκες που καταφέρνουμε κάτι καλά και κάνουμε μια έκφραση ή χειρονομία επιβράβευσης (ανεξάρτητα από την άποψη των άλλων)! 90% σε διαγώνισμα για κάποιον μπορεί να είναι επιτυχία και για κάποιον τεράστια αποτυχία! Meichenbaum (1977)- στρατηγικές αυτορρύθμισης συμπεριφοράς! Διαμόρφωση γνωστικού προτύπου- ενήλικας/μοντέλο ενεργεί και συγχρόνως μιλάει στον εαυτό του μεγαλοφώνως! Εκδηλη εξωτερική καθοδόγηση- το παιδί επιτελεί το έργο υπό τις οδηγίες του προτύπου! Εκδηλη αυτοκαθοδήγηση- το παιδί επιτελεί το έργο δίνοντας οδηγίες μεγαλοφώνως στον εαυτό του! Φθίνουσα έκδηλη αυτοκαθοδήγηση- διεκπεραίωση έργου με χαμηλόφωνες οδηγίες από το ίδιο το παιδί! Αδηλη αυτοκαθοδήγηση- το παιδί επιτελεί το έργο καθοδηγώντας εαυτόν μέσω ιδιωτικού λόγου

25 Lev Vygotsky ( )

26 Τι λένε οι κοινωνικοπολιτισμικές θεωρίες για τη μάθηση των παιδιών;

27

28

29 ! Η γνωστική ανάπτυξη μελετάται σε σχέση με το κοινωνικό περιβάλλον στο οποίο αναπτύσσεται το άτομο! Κύρια μέσα της μάθησης: ο λόγος και η κοινωνική αλληλεπίδραση! Διαψυχολογική κατηγορία: Νέα γνώση! κοινωνικές συναλλαγές! Ενδοψυχολογική κατηγορία: Εσωτερίκευση της νέας γνώσης! χρησιμοποιώντας τον εσωτερικό λόγο για την καθοδήγηση της συμπεριφοράς! Τι συμβαίνει για να μεταβληθεί η εξωτερική δραστηριότητα (διαπροσωπική διαδικασία) σε εσωτερική δραστηριότητα (ενδοπροσωπική διαδικασία);! Διαδικασία Εσωτερίκευσης

30 ! ΖΕΑ(ζώνη επικείμενης/εγγύτερης ανάπτυξης) (Vygotsky, 1978/1987, σελ ) = Η διαφορά ανάμεσα σε αυτά που τα παιδιά μπορούν να κάνουν μόνα τους και αυτά που μπορούν να κάνουν να κάνουν με βοήθεια! Η απόσταση ανάμεσα στο πραγματικό αναπτυξιακό επίπεδο του παιδιού (ανεξάρτητη επίλυση προβλήματος) και το υψηλότερο επίπεδο της εν δυνάμει ανάπτυξης (επίλυση προβλήματος με την καθοδήγηση ενηλίκων ή συνεργασία με πιο ικανούς)

31 ! Η μάθηση είναι μια κοινωνικο- επικοινωνιακή διαδικασία! π.χ., ομαδική εργασία, ίση συμμετοχή! Η γνώση μπορεί να οικοδομηθεί από κοινού! π.χ., αναδιατύπωση, επεξεργασία & ανακεφαλίωση, ερωτήσεις που ερευνούν την κατανόηση & διαπραγματεύση νοήματος! Η εκπαίδευση περιλαμβάνει να μάθεις πως να λύνεις προβλήματα! π.χ., Γιατί ερωτήσεις, στρατηγικές επίλυσης προβλημάτων! Εμφαση στην διαδικασία της μάθησης! π.χ., ανακεφαλαίωση ή επάνάληψη της μάθησης με τους μαθητές, έμφαση στο νόημα και σκοπό των εργασιών! Η μάθηση μπορεί να καλλιεργηθεί από τον εκπαιδευτικό! π.χ., ο εκπαιδευτικός ενθαρρύνει την ενεργή συμμετοχή των μαθητών, ανατροφοδότηση & σταδιακά αποσύρει την υποστήριξη(φθίνουσα υποστήριξη μάθησης- σκαλωσιά)

32 " Μερικοί από τους τρόπους διεξαγωγής του διαλόγου (και κοινωνικής σκαλωσιάς) είναι: " Η καθοδηγούμενη συμμετοχή " η συλλογική επιχειρηματολογία και " η κοινότητα της έρευνας " Η έννοια της μάθησης αλλάζει από την αναπαραγωγή της γνώσης στο:! να μαθαίνω να ακούω,! να χρησιμοποιώ αποδείξεις εποικοδομητικά, και! να κριτικάρω τις θέσεις του άλλου

33 ! Κοινωνικό επίπεδο - > εσωτερικό επίπεδο! Εμφαση στη διαδικασία κατά την οποία τα πολιτισμικά εργαλεία, όπως η γλώσσα, μεταμορφώνονται σε εσωτερικά εργαλεία σκέψης! Διαδιασία:! Ατομικές αναπαραστάσεις του θέματος! Συγκρίσεις των αναπαραστάσεων με αυτών των άλλων συμμαθητών! Εξηγήσεις και αιτιολογήσεις μιας θέσης! Οικοδόμηση από κοινού μιας οπτικής από την ομάδα! Παρουσίαση της από κοινού οικοδόμησης σε όλη την τάξη, που με τη σειρά του οδηγεί! Επικύρωση ή δοκιμή για την αποδοχή από όλη την τάξη

34 ! Παρατηρεί, δοκιµάζει και ακούει κριτικά την ποιότητα των επιχειρηµάτων σε κάθε στάδιο της διαδικασίας.! Στο τελευταίο στάδιο της επικύρωσης είναι σηµαντικό γιατί αναδιατυπώνει τις απόψεις όλων των οµάδων! Κάνει συνδέσεις µε προηγούµενα επιχειρήµατα για να διατηρήσει την έννοια της συνέχειας

35 ! Οι Schwartz και Linchevski (2007) ερεύνησαν τον ρόλο της συλλογικής επιχειρηματολογίας στην ανάπτυξη της μαθηματικής κατανόησης των μαθητών! 60 μαθητές γυμνασίου! Εννοια της αναλογικής σκέψης! Δύο συνθήκες: οι μαθητές εργάστηκαν μόνοι τους και σε ζευγάρια! Αποτελέσματα μεγαλύτερα γνωστικά κέρδη όταν οι μαθητές έλεγχαν υποθέσεις σε ζευγάρια με την καθοδήγηση του ερευνητή! Συμπεράσματα! Ο διάλογος βοηθάει όταν υπάρχουν αντιφάσεις που δοκιμάζουν την προηγούμενη γνώση! Η επιχειρηματολογία είναι μια μορφή κοινωνικής συναλλαγής που οδηγεί στην αναθάθμιση της γνώσης του συμμετέχοντα

36 ! Οδηγός για τη δόμηση μαθημάτων με τη μορφή κοινής και όχι ατομικής δραστηριότητας! Δίνεται η ευκαιρία στους μαθητές να αναλάβουν την ευθύνη της μαθησής τους καθώς και των άλλων! Επαναπροσδιορισμός ρόλων και αλληλεπίδρασης

37 ! Elbers και Streefland (2000) ερεύνησαν τη μάθηση χρονών παιδιών στην Ολλανδία! Εφαρμογή καινούριου αναλυτικού προγράμματος στα μαθηματικά! Ο εκπαιδευτικός ξεκινά με το να ανακοινώνει στην τάξη ότι και αυτός και οι μαθητές θα εργαστούν κάτω από νέους κανόνες στο νέο αναλυτικό πρόγραμμα! Νέος ρόλος στα παιδιά ερευνητής! Εκπαιδευτικοί ανώτερος ερευνητής! Δημιουργία ζώνης αβεβαιότητας επαναπροσδιορισμός ρόλων και αλληλεπίδρασης! Εργασία σε ομάδες ή σαν τάξη (όχι ατομικά)! Αποτελέσματα! Θετική αντίδραση από τους μαθητές εργάστηκαν παραγωγικά! Οταν οι μαθητές έκαναν λάθος συλλογισμούς οι εκπαιδευτικοί αναδιατύπωσαν και υπενθύμισαν προηγούμενους συλλογισμούς

38 # Διδασκαλία με ζευγάρια συνομηλίκων- ομοτίμων # Συνεργατική ομαδική εργασία # Mάθηση με τη βοήθεια του υπολογιστή # Αμοιβαία διδασκαλία

39 # Εναλλακτική μορφή αξιολόγησης που επιχειρεί να μετρήσει την δυνατότητα μάθησης του παιδιού (και όχι ένα στατικό επίπεδο απόδοσης) και χρησιμοποιείται πιο συχνά σε συνδυασμό με άλλες μορφές αξιολόγησης # Αυτό επιτυγχάνεται με προτροπές, νύξεις ή μεσολάβηση στην αξιολόγηση, εκτιμώντας τη βελτιωμένη απόδοση # Η νοημοσύνη και η ικανότητα δεν αντανακλάται μόνο στο πως το παιδί λειτουργεί μόνο του αλλά και στην επίδοσή του όταν υποβοηθείται από τους ενήλικες # Με μαθητές που έχουν μαθησιακές δυσκολίες

40 ! Εγκαθιδρυμένη- πλαισιοθετημένη μάθηση! Κατανεμημένη γνώση! Θεωρία δραστηριότητας

41 Πλαισιοθετημένη/εγκαθιδρυμένη μάθηση! Η μάθηση είναι ενσωματωμένη στο πλαίσιο- μέσα από κοινωνικοποίηση και μίμηση! Κοινότητες πρακτικής (Lave & Wenger, 1991)! Μάθηση σαν συμμετοχή! Το άτομο σαν ενεργητικός συμμετέχων στην πρακτική στην κοινότητα! Ανάπτυξη κοινής ταυτότητας μέσω της συμμετοχής αυτής! Το κίνητρο να έχει κανείς κεντρικό ρόλο ανάμεσα στους συμμετέχοντες στην κοινότητα αποτελεί ταυτόχρονα και κίνητρο μάθησης

42 Πλαισιοθετημένη/εγκαθιδρυμένη μάθηση! Κοινότητες πρακτικής (Lave & Wenger, 1991)! Τρεις προυποθέσεις για τις κοινότητες πρακτικής! Χρειάζεται να υπάρχει ένας τομέας πρακτικής (π.χ. Ψυχολόγοι)! Χρειάζεται να υπάρχει μια κοινότητα: μέλη της κοινότητας συνεργάζονται σε κοινές δράσεις ή αλληλεπιδρούν με τρόπο που οπωσδήποτε τους επιτρέπει να μαθαίνουν ο ένας από τον άλλον! Χρειάζεται να υπάρχει μια «πρακτική»: τα μέλη στην κοινότητα δεν μπορεί να έχουν απλά ενδιαφέρον στον τομέα στον οποίο εστιάζει η κοινότητα αλλά πρακτική εμπειρία

43 Κατανεμημένη γνώση! Η γνώση είναι κατανεμημένη στο περιβάλλον (Mind in the world) με τη μορφή κοινωνικών και τεχνολογικών μέσων (Hutchins, 1995)! Το άτομο ως μονάδα ανάλυσης είναι ανεπαρκές το κοινωνικο- τεχνικό σύστημα είναι επαρκέστερη μονάδα ανάλυσης! Τα συστήματα που είναι ευρύτερα ενός ατόμου δεν μπορούν να μειώνονται στις γνωστικές ιδιότητες ενός ατόμου! Σύστημα= οργανισμοί! Στόχος είναι να καταδείξει με ποιον τρόπο οι κατανεμημένες μονάδες συντονίζονται μέσα από τις αλληλεπιδράσεις ατόμων, εργαλείων και περιβαλλόντων όπου η δραστηριότητα λαμβάνει χώρα

44 Θεωρία της δραστηριότητας! Εμπνευσμένη από Vygotksy, Leont ev, Luria! Περιγραφική πλαίσιο (ή μετά- θεωρία) όπου το άτομο ως μονάδα ανάλυσης θεωρείται ανεπαρκής! Λαμβάνει υπόψιν της το ρόλο του περιβάλλοντος, της ιστορίας του ατόμου της κουλτούρας, των εργαλείων, των κινήτρων και της συνθετότητας της δραστηριότητας στην πραγματική ζωή! Συγκεκριμένα το σύστημα που παρουσιάζεται από τον Engeström περιλαμβάνει:! Το αντικείμενο (της δραστηριότητας) ή στόχος! Το υποκείμενο! Τα διαμεσολαβητικά μέσα- εργαλεία! Τους κανόνες! Την κοινότητα! Τον καταμερισμό της εργασίας

45 Βιβλιογραφία! Slavin R. E. (2006). Εκπαιδευτική ψυχολογία. Θεωρία και πράξη. (Μφρσ: Ε. Εκκεκάκη, Επιμ.: Κ. Κόκκινος), Αθήνα: Μεταίχμιο! Κεφάλαιο 5 (σελ )- Συμπεριφορικές Θεωρίες Μάθησης, Συμβολή Θεωρίας Κοινωνικής Μάθησης! Κεφάλαιο 2 (σελ )- Θεωρίες ανάπτυξης, Εφαρμογές της Θεωρίας του Vygotsky στη διδασκαλία! Ellio, S. N., Kratochwill, T. R., Li lefield- Cook, J., & Travers, J. F. (2008). Εκπαιδευτική ψυχολογία: Αποτελεσματική Διδασκαλία - Αποτελεσματική μάθηση. Αθήνα: Gutenberg.! Κεφάλαιο 6 (σελ )- Συμπεριφορικές Θεωρίες, Κοινωνικο- γνωστικές θεωρίες! Engestrom, Y., (2000). Activity theory as a framework for analyzing and redesigning work. Ergonomics 43(7), ! Hutchins, E. (1995). How a cockpit remembers its speeds. Cognitive Science, 19, ! Lave, J. & Wenger, E., (1991). Situated learning: Legitimate peripheral participation. Cambridge: Cambridge University Press.! Παρουσίαση (διαφάνειες)- Ιδίως για τον Vygotsky που δεν καλύπτεται πλήρως από τα κεφάλαια

46 Ευχαριστώ!