ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΥΝΟΨΗ ΤΗΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ. που συνοδεύει το έγγραφο

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, SEC(2011) 598 τελικό ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΥΝΟΨΗ ΤΗΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ που συνοδεύει το έγγραφο Πρόταση ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ σχετικά µε την τελωνειακή επιβολή των δικαιωµάτων διανοητικής ιδιοκτησίας {COM(2011) 285 τελικό} {SEC(2011) 597 τελικό} EL EL

2 1. ΙΣΤΟΡΙΚΟ Θεµελιώδης συνιστώσα του συστήµατος της ΕΕ για την επιβολή των δικαιωµάτων διανοητικής ιδιοκτησίας ( Ι) είναι ο κανονισµός (ΕΚ) αριθ. 1383/2003 του Συµβουλίου, της 22ας Ιουλίου 2003, για την παρέµβαση των τελωνειακών αρχών έναντι εµπορευµάτων που είναι ύποπτα ότι παραβιάζουν ορισµένα δικαιώµατα πνευµατικής ιδιοκτησίας και για τα µέτρα που πρέπει να λαµβάνονται έναντι των εµπορευµάτων που διαπιστώνεται ότι παραβιάζουν παρόµοια δικαιώµατα 1 (εφεξής, «ο κανονισµός»). Με τον κανονισµό εφαρµόζονται τα µέτρα επιβολής στα σύνορα τα οποία περιέχει η Συµφωνία για τα ικαιώµατα Πνευµατικής Ιδιοκτησίας στον Τοµέα του Εµπορίου (TRIPS). Η Συµφωνία TRIPS εγκρίθηκε από το Συµβούλιο της ΕΕ, το 1994, ως µέρος των πολυµερών διαπραγµατεύσεων του Γύρου της Ουρουγουάης, και συνήφθη στο πλαίσιο του Παγκόσµιου Οργανισµού Εµπορίου. Στην πραγµατικότητα, ο κανονισµός επεκτείνεται πέραν των βασικών απαιτήσεων της TRIPS, όσον αφορά την επιβολή στα σύνορα, αντικατοπτρίζοντας έτσι τη δέσµευση της ΕΕ για υψηλό επίπεδο προστασίας των Ι. Βάσει του κανονισµού, οι τελωνειακές αρχές στην ΕΕ δύνανται να παρεµβαίνουν έναντι εµπορευµάτων που είναι ύποπτα ότι παραβιάζουν ορισµένα δικαιώµατα διανοητικής ιδιοκτησίας τα οποία τελούν υπό τελωνειακή επιτήρηση. Σύµφωνα µε τον προβλεπόµενο µηχανισµό, µόλις τα ύποπτα εµπορεύµατα έχουν δεσµευθεί από το τελωνείο, οι τελωνειακές αρχές κοινοποιούν στον κάτοχο του δικαιώµατος την παρέµβασή τους και του παρέχουν µια σύντοµη προθεσµία προκειµένου να κινήσει δικαστική διαδικασία (συνήθης διαδικασία) ή, εάν έχει εφαρµοστεί η απλουστευµένη διαδικασία από το κράτος µέλος όπου έχουν δεσµευτεί τα εµπορεύµατα, προκειµένου να καταλήξει σε συµφωνία µε τα άλλα ενδιαφερόµενα µέρη να εγκαταλειφθούν τα εµπορεύµατα για να καταστραφούν υπό τελωνειακή επιτήρηση. Η ΕΕ και άλλες ανεπτυγµένες χώρες αποτελούν ελκυστικές αγορές για εµπορεύµατα που παραβιάζουν Ι και τα τελωνεία έχουν παρατηρήσει σταθερή αύξηση στις ποσότητες των εν λόγω εµπορευµάτων κατά την τελευταία δεκαετία. Τον Σεπτέµβριο του 2008, το Συµβούλιο κάλεσε την Επιτροπή και τα κράτη µέλη να επανεξετάσουν τον κανονισµό και να καταρτίσουν νέο σχέδιο δράσης των τελωνείων για την καταπολέµηση των παραβιάσεων Ι για τα έτη Το εν λόγω σχέδιο δράσης 2, που προετοιµάστηκε από την Επιτροπή και υιοθετήθηκε από το Συµβούλιο, καταρτίστηκε για να αντιµετωπιστούν τέσσερις βασικές προκλήσεις: επικίνδυνα προϊόντα αποµίµησης/παραποίησης, οργανωµένο έγκληµα, παγκοσµιοποίηση της παραποίησης/αποµίµησης και πώληση προϊόντων παραποίησης/αποµίµησης µέσω του ιαδικτύου. Η επανεξέταση του κανονισµού ενσωµατώθηκε στο σχέδιο και διενεργήθηκε από την Επιτροπή, σε στενή συνεργασία µε τα κράτη µέλη, µέσω µιας οµάδας εµπειρογνωµόνων, στο πλαίσιο του προγράµµατος «Τελωνεία 2013». 1 2 ΕΕ L 196 της , σ Ψήφισµα του Συµβουλίου, της 16ης Μαρτίου 2009, σχετικά µε το σχέδιο δράσης των τελωνείων της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την καταπολέµηση των παραβιάσεων Ι για τα έτη 2009 έως 2012 (2009/C 71/01). EL 1 EL

3 Η Επιτροπή διενέργησε επίσης δηµόσια διαβούλευση, προκειµένου να δοθεί σε όλους τους συµφεροντούχους η δυνατότητα να συµβάλουν στην επανεξέταση. Η διάρκεια της διαβούλευσης ήταν από τις 25 Μαρτίου 2010 έως τις 7 Ιουνίου 2010 και η Επιτροπή έλαβε 89 απαντήσεις, εκ των οποίων 43 προέρχονταν από οργανισµούς και επιχειρήσεις που έχουν εγγραφεί στο Μητρώο Εκπροσώπων Συµφερόντων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, 42 από µη εγγεγραµµένους οργανισµούς, εταιρείες και πολίτες, και 4 από εθνικές δηµόσιες αρχές. Ορισµένα περιστατικά δέσµευσης, από τις τελωνειακές αρχές, φορτίων φαρµάκων υπό διαµετακόµιση µέσω της ΕΕ, τα οποία συνέβησαν κατά το τέλος του 2008, προκάλεσαν ανησυχίες σε ορισµένα µέλη του ΠΟΕ, σε µέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, σε ΜΚΟ και στην κοινωνία εν γένει. Υποστηρίχθηκε ότι µέτρα αυτού του είδους θα µπορούσαν να παρεµποδίσουν το νόµιµο εµπόριο γενόσηµων φαρµάκων, ερχόµενα έτσι σε αντίφαση µε τη δέσµευση της ΕΕ να διευκολύνει την πρόσβαση των αναπτυσσοµένων χωρών σε φάρµακα. Στις 11 και 12 Μαΐου 2010, η Ινδία και η Βραζιλία, αντιστοίχως, ζήτησαν διαβουλεύσεις µε την ΕΕ επί του θέµατος, στο πλαίσιο του ΠΟΕ. Οι ανησυχίες που εκφράστηκαν από την Ινδία και τη Βραζιλία κατά τις διαβουλεύσεις στον ΠΟΕ, καθώς και τα περιστατικά δέσµευσης, έδειξαν ότι θα µπορούσε να αποσαφηνιστεί περαιτέρω η σχετική νοµοθεσία της ΕΕ περί επιβολής των δικαιωµάτων διανοητικής ιδιοκτησίας από τις τελωνειακές αρχές, ώστε να αυξηθεί η ασφάλεια δικαίου. 2. ΠΡΟΣ ΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ Στο προαναφερθέν σχέδιο δράσης αναπτύσσονταν λεπτοµερώς διάφορα στοιχεία του κανονισµού, που θα έπρεπε να εξεταστούν. Μεταξύ των στοιχείων αυτών συγκαταλέγονται διατάξεις σχετικά µε τις απλουστευµένες διαδικασίες, τις µικρές αποστολές, την καταστροφή, τα έξοδα και την αποθήκευση, καθώς και την ενδεχόµενη διεύρυνση του πεδίου εφαρµογής του κανονισµού, στοιχεία τα οποία εξετάστηκαν όλα κατά τη διαδικασία επανεξέτασης. Κατά την επανεξέταση, επισηµάνθηκαν τρία κύρια ζητήµατα σχετικά µε την αντιµετώπιση των εµπορευµάτων που παραβιάζουν Ι. - Πρόβληµα I Ορισµένα Ι δεν επιβάλλονται από τα τελωνεία στα σύνορα της ΕΕ. Ο παρών κανονισµός προβλέπει την επιβολή ενός ευρέος φάσµατος Ι που έχουν καθιερωθεί δυνάµει της ενωσιακής ή της εθνικής νοµοθεσίας, όπου συµπεριλαµβάνονται σήµατα, δικαιώµατα πνευµατικής ιδιοκτησίας, διπλώµατα ευρεσιτεχνίας, δικαιώµατα επί φυτικών ποικιλιών και γεωγραφικές ενδείξεις, αλλά ο κατάλογος δεν καλύπτει όλους τους τύπους Ι. Παραδείγµατος χάριν, δεν καλύπτονται οι τοπογραφίες προϊόντων ηµιαγωγών. Εξ άλλου, και άλλοι τύποι παραβιάσεων παραµένουν σήµερα εκτός του πεδίου εφαρµογής του κανονισµού, συγκεκριµένα όσον αφορά το παράλληλο εµπόριο και τις υπερβάσεις. - Πρόβληµα II Οι διοικητικές διαδικασίες για την επιβολή των Ι θεωρείται ότι επιβαρύνουν τα τελωνεία και τους κατόχους δικαιωµάτων, ιδίως όσον αφορά τις µικρές αποστολές που προκύπτουν από ιαδικτυακές πωλήσεις. - Πρόβληµα IIΙ Ορισµένες πτυχές των διοικητικών διαδικασιών θα µπορούσαν να ερµηνευθούν κατά τρόπο που οδηγεί σε µη ισορροπηµένη προσέγγιση έναντι των EL 2 EL

4 διαφόρων νοµίµων συµφεροντούχων. Ορισµένες γενικές νοµικές αρχές, όπως έχουν αναπτυχθεί και ερµηνευθεί στη νοµολογία του ικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, επί του παρόντος δεν έχουν κωδικοποιηθεί επαρκώς στον κανονισµό (π.χ. το δικαίωµα ακρόασης ή η ευθύνη των τελωνειακών αρχών). Οι αρχές αυτές προκύπτουν από τις διεθνείς υποχρεώσεις της ΕΕ στο πλαίσιο του ΠΟΕ, καθώς και από τη συνθήκη της Λισαβόνας, και ιδίως από τον Χάρτη των Θεµελιωδών ικαιωµάτων. 3. ΤΟ ΙΚΑΙΩΜΑ ΤΗΣ ΕΕ ΝΑ ΠΡΟΒΕΙ ΣΕ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ Η Ευρωπαϊκή Ένωση διαθέτει αποκλειστική αρµοδιότητα στον τοµέα της κοινής εµπορικής πολιτικής, όπως προβλέπεται στη συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ). Στην ΣΛΕΕ προσδιορίζεται η κοινή εµπορική πολιτική, οι δε εµπορικές πτυχές της διανοητικής ιδιοκτησίας περιλαµβάνονται ρητά στον προσδιορισµό αυτόν. 4. ΣΤΟΧΟΙ Ο γενικός στόχος είναι να διασφαλιστεί η αποτελεσµατικότητα και η συνέπεια των τελωνειακών µέτρων και διαδικασιών που αφορούν την επιβολή των Ι στα σύνορα µε όλες τις σχετικές υποχρεώσεις εκ του νόµου. Με την πολιτική αυτή επιδιώκονται συγκεκριµένα οι ακόλουθοι ειδικοί στόχοι: i) βελτίωση της επιβολής των Ι στα σύνορα. ii) περιορισµός των διοικητικών και οικονοµικών επιβαρύνσεων για τα τελωνεία και τους κατόχους δικαιωµάτων, ιδίως τις µικρές και µεσαίες επιχειρήσεις. iii) αποσαφήνιση και επανεξέταση κάθε διάταξης η οποία ενδέχεται να εκληφθεί ως έλλειψη ισορροπίας στις διοικητικές διαδικασίες. 5. ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ιαφαίνονται τρεις κύριες επιλογές ως οι πλέον ρεαλιστικές και εφικτές: i) Επιλογή πολιτικής Α Βασικό σενάριο, όπου δεν γίνεται καµία ενέργεια. ii) Επιλογή πολιτικής Β Χρήση µη νοµοθετικών µέσων, όπως η επιµόρφωση, οι κατευθυντήριες γραµµές, οι επεξηγηµατικές σηµειώσεις, η ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών, οι τακτικές επαφές µε τους συµφεροντούχους. iii) Επιλογή πολιτικής Γ τροποποίηση του κανονισµού, όπου θα γινόταν τροποποίηση του υφισταµένου νοµικού πλαισίου. Θα µπορούσαν να προβλεφθούν διαφορετικές επιλογές για καθένα από τα διάφορα προβλήµατα που εντοπίστηκαν. Θα µπορούσαν να προβλεφθούν τροποποιήσεις όλων ή ορισµένων από τις ακόλουθες διατάξεις: - όσον αφορά το πρόβληµα I, σχετικά µε τη διεύρυνση του πεδίου εφαρµογής της τελωνειακής επιβολής, θα µπορούσαν να ληφθούν υπόψη δύο υποπεριπτώσεις: i) EL 3 EL

5 στην πρώτη υποπερίπτωση θα επεκτεινόταν το πεδίο εφαρµογής των παραβιάσεων Ι, ώστε να καλύπτονται όλες οι παραβιάσεις των τύπων Ι που ήδη περιλαµβάνονται στον κανονισµό, και ii) στη δεύτερη υποπερίπτωση θα συµπεριλαµβάνονταν, επιπλέον της επέκτασης που προτείνεται στην πρώτη υποπερίπτωση, εµπορεύµατα που παραβιάζουν Ι που δεν καλύπτονται ήδη από τον κανονισµό - όσον αφορά το πρόβληµα IΙ, θα µπορούσε να καθιερωθεί υποχρεωτικό σύστηµα για απλουστευµένη καταστροφή εµπορευµάτων που παραβιάζουν Ι, υπό την προϋπόθεση ότι υπάρχουν αποσαφηνισµένοι όροι και επαρκείς διασφαλίσεις, και να καθιερωθεί ειδική απλουστευµένη διαδικασία για τις µικρές αποστολές - όσον αφορά το πρόβληµα III, θα µπορούσε να αποσαφηνιστεί καλύτερα η περίπτωση των εµπορευµάτων που βρίσκονται απλώς υπό διαµετακόµιση στην ΕΕ και δεν προορίζονται για την εσωτερική αγορά της ΕΕ, ούτε υπάρχει κίνδυνος εκτροπής τους στην εσωτερική αγορά, και να αποσαφηνιστούν καλύτερα οι διαδικασίες, ώστε να αυξηθεί η ασφάλεια δικαίου για όλους τους νόµιµους συµφεροντούχους. Οι τροποποιήσεις αυτές δεν θα πρέπει να εµποδίζουν τη λήψη επιπρόσθετων µέτρων στήριξης. Ωστόσο, δεν είναι στις προθέσεις της εκτίµησης να συγκρίνει τα πιθανά πλεονεκτήµατα αυτών των τριών επιλογών, προκειµένου να αποφασιστεί απλώς είτε να διατηρηθεί το βασικό σενάριο, είτε να προβλεφθούν µη νοµοθετικά µέσα, είτε να υποβληθεί νοµοθετική πρόταση. Ο σκοπός είναι να σταθµιστεί κάθε συγκεκριµένο πρόβληµα µε γνώµονα ανάλογα κριτήρια, προκειµένου να βρεθεί ο κατάλληλος συνδυασµός πιθανών λύσεων. 6. ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΤΩΝ ΕΠΙΛΟΓΩΝ 6.1. Εισαγωγή Όλοι γενικώς συµφωνούν ότι υπάρχει έλλειψη αξιόπιστων δεδοµένων στον εν λόγω τοµέα. Η κυριότερη πηγή πληροφοριών είναι η ετήσια έκθεση 3 σχετικά µε την επιβολή των Ι από τα τελωνεία της ΕΕ. Όµως, λίγες είναι οι αξιόπιστες πληροφορίες σχετικά µε τις παράνοµες δραστηριότητες, και η έλλειψη δεδοµένων ως προς τον όγκο του εξωτερικού εµπορίου της ΕΕ όσον αφορά εµπορεύµατα που παραβιάζουν Ι ή σχετικά µε την κατάσταση στην εσωτερική αγορά δυσχεραίνει την εκτίµηση των πιθανών επιπτώσεων της κάθε επιλογής. Συν τοις άλλοις, δεν είναι δυνατόν να προσδιοριστεί σε ποιον βαθµό µπορούν οι τελωνειακές αρχές να εντοπίσουν αυτά τα παράνοµα εµπορεύµατα και να παρέµβουν, καθώς η επιτυχία των µέτρων δεν εξαρτάται αποκλειστικά από την απόφαση για τροποποίηση της νοµοθεσίας. Υπό αυτές τις προϋποθέσεις, είναι δυνατή µόνον ποιοτική εκτίµηση. 3 Οι εκθέσεις για τις στατιστικές είναι διαθέσιµες στη διεύθυνση: atistics/index_en.htm. EL 4 EL

6 Στην εκτίµηση εξετάζονται οι επιπτώσεις των µέτρων για την αντιµετώπιση των τριών γενικών προβληµάτων που εντοπίστηκαν κατά την επανεξέταση, για την οποία µπορεί να απαιτηθούν τροποποιήσεις του κανονισµού. Αυτά τα τεχνικά προβλήµατα δεν είναι κατ ανάγκη αλληλένδετα, εποµένως, έγινε επεξεργασία και εκτίµηση των επιλογών πολιτικής µε ειδικά κριτήρια για κάθε χωριστό πρόβληµα Πρόβληµα I: Ορισµένα Ι δεν επιβάλλονται από τα τελωνεία στα σύνορα της ΕΕ Το επίπεδο επιβολής των Ι στο έδαφος της ΕΕ θα µπορούσε να βελτιωθεί κάπως µε την επέκταση του σηµερινού πεδίου εφαρµογής του κανονισµού ως προς τις καλυπτόµενες παραβιάσεις Ι. Ο τελωνειακός έλεγχος έχει επικεντρωθεί κυρίως στα προϊόντα παραποίησης/αποµίµησης το 2009, το 90% των αντικειµένων που δεσµεύθηκαν από τα τελωνεία, λόγω εικαζόµενης παραβίασης Ι, ήταν προϊόντα παραποίησης/αποµίµησης. Το γεγονός αυτό φαίνεται να αποτελεί ένδειξη ότι οι τελωνειακές αρχές εντοπίζουν κυρίως τις εν λόγω παραβιάσεις Ι, οι οποίες είναι εµφανέστερες και ευκολότερες να εντοπιστούν. Κατ αρχήν, δεν µπορεί να αναµένεται ότι απλώς και µόνον µε την τροποποίηση του κανονισµού, προκειµένου να συµπεριληφθούν στο πεδίο εφαρµογής του εµπορεύµατα που συνεπάγονται πιο πολύπλοκες παραβιάσεις Ι, θα υπάρξει ριζική αλλαγή στον τύπο κατασχέσεων από τα τελωνεία. Παρά ταύτα, δεν θα πρέπει να αποκλειστούν οι σχετικά σηµαντικές επιπτώσεις από τη θέσπιση διατάξεων που δίνουν τη δυνατότητα στα τελωνεία να παρεµβαίνουν στην περίπτωση τόσο παρόµοιων σηµάτων ώστε να συγχέονται µε άλλα και στην περίπτωση παράνοµου παράλληλου εµπορίου, ιδίως όσον αφορά τα σήµατα, αν και δεν είναι δυνατόν να µετρηθεί εκ των προτέρων η έκταση των επιπτώσεων. Θα υπάρξουν επιπτώσεις ως προς το κόστος για τις τελωνειακές αρχές, τους παρόχους υπηρεσιών διεθνούς εµπορίου και τους κατόχους δικαιωµάτων. Καθώς είναι άγνωστη η έκταση του εµπορίου αυτών των παράνοµων εµπορευµάτων, δεν είναι δυνατόν να εκτιµηθεί το κόστος, µολονότι το κόστος επιβολής των Ι στα σύνορα, σε ισοδύναµο επίπεδο µε εκείνο στην εσωτερική αγορά, θα είναι χαµηλότερο, καθώς ο κάτοχος του δικαιώµατος θα χρειάζεται να κινεί λιγότερες δικαστικές διαδικασίες, αφού τα φορτία παράνοµων εµπορευµάτων δεν θα έχουν διαχωριστεί, ούτε παραδοθεί στους εµπόρους λιανικής πώλησης. Θα αυξηθεί ο κίνδυνος να παρεµποδίζεται το νόµιµο εµπόριο, λόγω της επιβολής των Ι στα σύνορα. Οι τελωνειακές αρχές µπορεί να δυσκολευτούν να εκτιµήσουν ορισµένες από τις παραβιάσεις Ι που µπορεί να προστεθούν, µε αποτέλεσµα να υπάρχει επιπρόσθετος κίνδυνος να λάβουν αστήρικτες αποφάσεις δέσµευσης των εµπορευµάτων. Η επιβολή νέων Ι στα σύνορα δεν αναµένεται να έχει σηµαντικές κοινωνικές ούτε περιβαλλοντικές επιπτώσεις. EL 5 EL

7 6.3. Πρόβληµα II: Οι διοικητικές διαδικασίες για την επιβολή των Ι επιβαρύνουν τα τελωνεία και τους κατόχους δικαιωµάτων Έλλειψη εφαρµογής της απλουστευµένης διαδικασίας σε ορισµένα κράτη µέλη Επί του παρόντος, η απλουστευµένη διαδικασία, βάσει της οποίας τα εµπορεύµατα µπορούν να εγκαταλειφθούν για να καταστραφούν, προβλέπεται στον κανονισµό επί προαιρετικής βάσεως και, κατά συνέπεια, δεν έχει εφαρµοστεί σε όλα τα κράτη µέλη. Με την καθιέρωση υποχρεωτικών κανόνων στον κανονισµό, που θα προβλέπουν απλουστευµένη διαδικασία, θα εναρµονιστεί η τελωνειακή επιβολή των Ι στην ΕΕ και θα µειωθεί η διοικητική επιβάρυνση από τις δεσµεύσεις λόγω της επιβολής των Ι, για όλα τα ενδιαφερόµενα µέρη, στα κράτη µέλη όπου δεν έχει εφαρµοστεί η απλουστευµένη διαδικασία Πώληση εµπορευµάτων που παραβιάζουν Ι στο ιαδίκτυο Σηµαντικές ποσότητες µικρών αποστολών που περιέχουν εµπορεύµατα που θεωρούνται ύποπτα ότι παραβιάζουν Ι αποστέλλονται ταχυδροµικώς ή µε ταχυµεταφορές και αφορούν εµπορεύµατα που παραγγέλλονται ή πωλούνται µέσω του ιαδικτύου. Η εφαρµογή της συνήθους, καθώς και της απλουστευµένης διαδικασίας, είναι δυσανάλογη σε σχέση µε το ποσό και την αξία των παράνοµων εµπορευµάτων, όσον αφορά τις µικρές αποστολές (βασικό σενάριο). Με την τροποποίηση του κανονισµού, ούτως ώστε να παρέχεται η δυνατότητα στα µέρη να εγκαταλείπουν τα εµπορεύµατα σε ορισµένες περιπτώσεις όπου φαίνεται να είναι σαφής η παραβίαση, χωρίς ανάµειξη των κατόχων δικαιωµάτων, θα µειωθεί σηµαντικά η επιβάρυνση για τους κατόχους δικαιωµάτων και τα τελωνεία. Με τον τρόπο αυτόν, τα τελωνεία θα συγκρατούν αποτελεσµατικότερα τα εµπορεύµατα που πωλούνται µέσω του ιαδικτύου. Στην προσπάθεια να αντιµετωπιστεί η αυξανόµενη ροή µικρών δεµάτων, θα µπορούσαν να ληφθούν ορισµένα µη νοµοθετικά µέτρα, αλλά δεν θα µπορούσαν να καθιερωθούν νέες διοικητικές διαδικασίες χωρίς νοµοθετικές αλλαγές στις διαδικασίες, όπως περιγράφονται στον κανονισµό Κοινωνικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις Όλα τα µέτρα για τις διοικητικές διαδικασίες προτείνονται µε σκοπό την ελάφρυνση της διοικητικής επιβάρυνσης των δηµοσίων αρχών και των επιχειρήσεων. Η καθιέρωση ειδικής διοικητικής διαδικασίας για τις µικρές αποστολές (επιλογή νοµοθετικών µέτρων), για να αντιµετωπιστεί ο αυξανόµενος αριθµός εµπορευµάτων που παραγγέλλονται και αποστέλλονται κατόπιν πώλησης µέσω του ιαδικτύου, θα έχει επιπτώσεις στους καταναλωτές, εφόσον δεν θα παραλάβουν αυτά τα παράνοµα εµπορεύµατα. Στην πλέον πρόσφατη έκθεση της Επιτροπής σχετικά µε την επιβολή των δικαιωµάτων διανοητικής ιδιοκτησίας από τα τελωνεία της ΕΕ, που αφορούσε το έτος 2009, σηµειωνόταν ότι όλο και περισσότερα ενδεχοµένως επικίνδυνα αντικείµενα, που χρησιµοποιούνται από τους ευρωπαίους καταναλωτές στην καθηµερινή τους ζωή, δεσµεύονται τώρα από τα τελωνεία (βασικό σενάριο και µη νοµοθετικά µέσα). EL 6 EL

8 Όσον αφορά αυτό το πρόβληµα, δεν επισηµάνθηκαν περιβαλλοντικές επιπτώσεις Πρόβληµα III: Ορισµένες πτυχές των διοικητικών διαδικασιών θα µπορούσαν να ερµηνευθούν κατά τρόπο που οδηγεί σε µη ισορροπηµένη προσέγγιση έναντι των διαφόρων νοµίµων συµφεροντούχων Κατά την εφαρµογή, από τις τελωνειακές αρχές της ΕΕ, των διατάξεων για περιοριστικά ή απαγορευτικά µέτρα στο διεθνές εµπόριο, όπως αυτά που αφορούν την επιβολή των Ι, πρέπει να τηρούνται οι διεθνείς υποχρεώσεις και δεσµεύσεις, καθώς και οι αρχές του ενωσιακού δικαίου. Τα εν λόγω µέτρα, εφόσον εντάσσονται στον τοµέα της κοινής εµπορικής πολιτικής, πρέπει να εφαρµόζονται µε οµοιόµορφο τρόπο. Επιπλέον, τα µέτρα αυτά πρέπει να εφαρµόζονται µε εξισορροπηµένο τρόπο, και πρέπει να λαµβάνονται υπόψη, αφενός, η ανάγκη αποτελεσµατικής επιβολής τους και, αφετέρου, η διευκόλυνση και ο σεβασµός των νόµιµων επιχειρηµατικών δραστηριοτήτων. Για τον σκοπό αυτόν και για να αποφεύγονται αστήρικτες ενέργειες, οι διατάξεις πρέπει να παρέχουν ασφάλεια δικαίου. Η επιλογή νοµοθετικών µέτρων θα προσφέρει ασφάλεια δικαίου όσον αφορά την εφαρµογή του κανονισµού, οµοιόµορφη εφαρµογή σε ολόκληρη την ΕΕ και αποφυγή του κινδύνου αστήρικτων αποφάσεων όσον αφορά τα προβλήµατα που εντοπίστηκαν. Με την επιλογή µη νοµοθετικών µέτρων θα αντιµετωπίζονταν ορισµένα από τα προβλήµατα που εντοπίστηκαν, χάρη στην αποσαφήνιση της ερµηνείας του κανονισµού υπό το πρίσµα των διεθνών υποχρεώσεων της ΕΕ στον ΠΟΕ και υπό το πρίσµα των σχετικών βασικών αρχών του ενωσιακού δικαίου, όπως έχουν παγιωθεί και ερµηνευθεί από το ικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Παρ όλα ταύτα, θα εξακολουθούσε να υπάρχει κίνδυνος εσφαλµένης ερµηνείας του κανονισµού Κοινωνικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις Η αποσαφήνιση, µέσω µη νοµοθετικών µέτρων ή νοµοθετικών µέτρων, ορισµένων πτυχών των διοικητικών διαδικασιών θα µπορούσε να έχει θετικές επιπτώσεις για τους καταναλωτές, σε περιπτώσεις όπου εµπλέκονται στη διαδικασία, παραδείγµατος χάριν, ως αποδέκτες αποστολών τις οποίες έχουν παραγγείλει µέσω του ιαδικτύου. Το δικαίωµα ακρόασης και το ζήτηµα της ευθύνης των τελωνείων παρέχουν στους καταναλωτές τη δυνατότητα να εγείρουν αντιρρήσεις ή να αξιώνουν αποζηµίωση για κάθε απόφαση των τελωνειακών αρχών που ενδέχεται να είναι εις βάρος τους Η αποσαφήνιση του κανονισµού όσον αφορά το ζήτηµα της διαµετακόµισης φορτίων µέσω του εδάφους της ΕΕ προς τρίτες χώρες, ιδίως στην περίπτωση των φαρµάκων, θα µπορούσε να έχει θετικές επιπτώσεις για τους καταναλωτές αυτών των τρίτων χωρών. Θα µειωνόταν έτσι η πιθανότητα καθυστερήσεων στην παράδοση των εν λόγω φαρµάκων. Όσον αφορά αυτές τις διοικητικές διαδικασίες, δεν επισηµάνθηκαν περιβαλλοντικές επιπτώσεις. EL 7 EL

9 6.5. ιοικητική επιβάρυνση ιοικητική επιβάρυνση για τις επιχειρήσεις Η τελωνειακή επιβολή των Ι στην ΕΕ βασίζεται σε αίτηση παρέµβασης, η οποία υποβάλλεται από τον κάτοχο Ι. Εναπόκειται στα θιγόµενα πρόσωπα να κινήσουν δικαστική διαδικασία για την επιβολή των Ι τους. Αφού η υποβολή αίτησης δεν είναι υποχρεωτική, το σύστηµα και οι προτεινόµενες νέες επιλογές δεν επιβάλλουν πρόσθετα έξοδα και υποχρεώσεις στους κατόχους δικαιωµάτων, σε σύγκριση µε τα σηµερινά χαρακτηριστικά του κανονισµού, όπου ήδη ενθαρρύνονται οι κάτοχοι δικαιωµάτων να υποβάλλουν αιτήσεις ηλεκτρονικά, όταν υπάρχει ηλεκτρονικό σύστηµα ανταλλαγής δεδοµένων. Κατ αρχήν, οποιαδήποτε και να είναι η επιλογή πολιτικής όσον αφορά τα προβλήµατα που εξετάζονται στην παρούσα εκτίµηση, θα εξακολουθήσουν να υπάρχουν, µέχρις ενός σηµείου, τα χαρακτηριστικά που συνεπάγονται σήµερα διοικητική επιβάρυνση για τους κατόχους δικαιωµάτων. Με την καθιέρωση ειδικής απλουστευµένης διαδικασίας για τις µικρές αποστολές που περιέχουν εµπορεύµατα παραποίησης / αποµίµησης και πειρατικά εµπορεύµατα, βάσει της οποίας τα εµπορεύµατα θα µπορούν να καταστρέφονται χωρίς την ανάµειξη του κατόχου του δικαιώµατος, θα µειωθεί σηµαντικά αυτή η επιβάρυνση ιοικητική επιβάρυνση για τις τελωνειακές διοικήσεις εν είναι δυνατόν να αναλυθούν οι επιπτώσεις των διαφόρων επιλογών, σε σχέση µε τα διάφορα προβλήµατα, στα διοικητικά έξοδα. Οι τελωνειακές αρχές εκτελούν τα καθήκοντά τους στα σύνορα στην Ένωσης και οι τελωνειακοί ελέγχουν µια µεγάλη ποικιλία νόµων, που καλύπτουν διαφορετικούς τοµείς πολιτικής. Κάθε νόµος περιέχει ειδικούς κανόνες σχετικά µε την προστασία των δικαιωµάτων διανοητικής ιδιοκτησίας, τους ελέγχους µετρητών, την ασφάλεια, την υγεία και τις διατάξεις ασφαλείας, τον έλεγχο φορολογικών και δασµολογικών θεµάτων. εν είναι δυνατόν να µετρηθεί ποιο τµήµα κάθε ελέγχου είναι αφιερωµένο σε µια συγκεκριµένη πολιτική, εποµένως, δεν υπάρχουν διαθέσιµα δεδοµένα που να αφορούν διοικητικά έξοδα αποκλειστικά για την επιβολή Ι. Οι διαδικασίες για τη δέσµευση εµπορευµάτων που συνεπάγονται ορισµένες παραβιάσεις Ι έχουν καθιερωθεί στην ΕΕ από την 1η Ιανουαρίου Εποµένως, µε την επέκταση του πεδίου εφαρµογής του κανονισµού δεν θα υπάρξει ανάγκη αναδιοργάνωσης των τελωνειακών διοικήσεων. Η απλούστευση των διαδικασιών για τις µικρές αποστολές αναµένεται να µειώσει τα διαδικαστικά στάδια και, άρα, τον χρόνο που αφιερώνεται στη διεκπεραίωση κάθε φακέλου δέσµευσης, πράγµα το οποίο αναµένεται να αντισταθµίσει την πιθανή αύξηση των εξόδων των τελωνείων για την καταστροφή των εµπορευµάτων, χάρη σε αποτελεσµατικότερες διαδικασίες. 7. Η ΠΡΟΚΡΙΝΟΜΕΝΗ ΕΠΙΛΟΓΗ Η επιλογή νοµοθετικών µέτρων προσφέρει την καταλληλότερη λύση για την αντιµετώπιση των προβληµάτων που προέκυψαν από την εφαρµογή του παρόντος EL 8 EL

10 κανονισµού, όπως µη εναρµονισµένες ή επαχθείς διαδικασίες, ή των προβληµάτων που οφείλονται σε ελλείψεις, όπως δικαιώµατα Ι που δεν καλύπτονται από τον κανονισµό. Με την προσθήκη διαδικαστικών διευκρινίσεων στον κανονισµό θα παρέχεται επίσης η µέγιστη ασφάλεια δικαίου για την αντιµετώπιση των γενόσηµων φαρµάκων, όταν πρόκειται για νοµοθεσία περί διπλωµάτων ευρεσιτεχνίας. Η πρόταση της Επιτροπής για την τροποποίηση του παρόντος κανονισµού είναι προτιµότερο να αντιµετωπίζει όλα τα προβλήµατα που εξετάστηκαν στην παρούσα εκτίµηση επιπτώσεων, ώστε να διασφαλιστεί εξισορροπηµένο αποτέλεσµα όσον αφορά τα οφέλη και τους περιορισµούς για όλες τις κατηγορίες ενδιαφεροµένων. Με µη νοµοθετικά µέτρα θα αντιµετωπίζονταν µόνον εν µέρει τα προβλήµατα που εντοπίστηκαν. Οι επεξηγηµατικές σηµειώσεις ή οι κατευθυντήριες γραµµές θα µπορούσαν να βοηθήσουν στην αποσαφήνιση της ακολουθητέας διαδικασίας, όσον αφορά την κατάσταση διαµετακόµισης µέσω της ΕΕ, ή του τρόπου εφαρµογής των γενικών αρχών του δικαίου, όπως του δικαιώµατος ακρόασης, στο πλαίσιο του παρόντος κανονισµού. Ωστόσο, µε µη νοµοθετικά µέτρα δεν µπορεί να επιτευχθεί ο στόχος της διεύρυνσης του πεδίου εφαρµογής των Ι που πρέπει να επιβάλλονται από τα τελωνεία. Σε ορισµένες περιπτώσεις, θα πρέπει να προβλέπεται συνδυασµός νοµοθετικών και µη νοµοθετικών µέτρων για τη στήριξη της εφαρµογής του νέου κανονισµού. Πάντως, θα πρέπει να αποκλειστεί η διατήρηση της παρούσας κατάστασης, αν η Επιτροπή πρόκειται να ανταποκριθεί κατάλληλα στο αίτηµα του Συµβουλίου να επανεξεταστεί η νοµοθεσία, καθώς και στους προβληµατισµούς που εκφράστηκαν από τους συµφεροντούχους κατά τη διαδικασία αυτή. 8. Ι ΑΓΜΑΤΑ ΠΟΥ ΑΝΤΛΗΘΗΚΑΝ: Η ΑΝΑΓΚΗ ΝΑ ΒΕΛΤΙΩΘΟΥΝ ΟΙ ΓΝΩΣΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΚΛΙΜΑΚΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΠΟΥ ΠΑΡΑΒΙΑΖΟΥΝ Ι Ένας από τους κυριότερους περιορισµούς για την εκτίµηση των επιπτώσεων οποιασδήποτε επιλογής πολιτικής στον τοµέα της επιβολής Ι είναι η έλλειψη αξιόπιστων δεδοµένων. Τα υφιστάµενα δεδοµένα για το εµπόριο εµπορευµάτων που παραβιάζουν Ι είναι κατατετµηµένα και µη συγκρίσιµα, καθιστώντας έτσι δυσχερή την εκτίµηση της συνολικής κλίµακας και έκτασης του προβλήµατος, των επιπτώσεων για την ΕΕ και τις επιπτώσεις των όποιων µέτρων πολιτικής λαµβάνονται για την αντιµετώπιση του προβλήµατος αυτού. Για να καλυφθεί αυτή η έλλειψη δεδοµένων, το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο Παραποίησης και Πειρατείας ανέλαβε, µεταξύ των στόχων προτεραιότητας που έθεσε, να βελτιώσει τη συγκέντρωση και τη χρήση πληροφοριών και δεδοµένων. Το Παρατηρητήριο δηµιουργήθηκε το 2009 και απαρτίζεται από περισσότερους από 40 εκπροσώπους συµφεροντούχων από τον ιδιωτικό τοµέα, τα 27 κράτη µέλη και την Επιτροπή. Η Επιτροπή επεσήµανε συγκεκριµένα ζητήµατα για τα οποία απαιτείται επείγουσα δράση. Παραδείγµατος χάριν, παρά το γεγονός ότι πολλές µελέτες έχουν καταλήξει στο συµπέρασµα ότι το διεθνές εµπόριο προϊόντων παραποίησης / αποµίµησης και πειρατείας έχει σηµειώσει σταθερή αύξηση κατά την τελευταία δεκαετία, συχνά EL 9 EL

11 αµφισβητούνται µε την αιτιολογία ότι δεν είναι συνολικές ή ότι χρησιµοποιούν µη συγκρίσιµα αριθµητικά στοιχεία, που προκύπτουν από διαφορετικές µεθοδολογίες. Υπάρχει επείγουσα ανάγκη να βελτιωθεί αυτή η κατάσταση, µε την ανάπτυξη κοινής µεθοδολογίας, προς χρήση από φορείς του ιδιωτικού και του δηµόσιου τοµέα, ούτως ώστε να µπορούν να καταρτιστούν εµπεριστατωµένες εκθέσεις, στις οποίες να αποτυπώνεται η πραγµατική έκταση και κλίµακα του προβλήµατος. Οι εν λόγω εκθέσεις θα αποτελέσουν τη βάση για περισσότερο τεκµηριωµένες αποφάσεις πολιτικής και στρατηγικές επιβολής µε καλύτερη εστίαση. Συνεπώς, προκηρύχθηκε πρόσκληση υποβολής προσφορών µε αντικείµενο την εκτίµηση από εµπειρογνώµονες του εύρους, της κλίµακας και των επιπτώσεων της παραποίησης / αποµίµησης και της πειρατείας στην εσωτερική αγορά, µε βάση καθορισµένη µεθοδολογία για τη συλλογή, την ανάλυση και τη σύγκριση δεδοµένων. Η µεθοδολογία που θα προταθεί από τον ανάδοχο αναµένεται να καταλήξει σε βασικούς δείκτες που θα εφαρµόζονται σε όλα τα κράτη µέλη και όλους τους τοµείς, και θα µπορεί να χρησιµοποιηθεί σε µελλοντικές µελέτες και αναλύσεις. Ο ανάδοχος άρχισε τις εργασίες του τον εκέµβριο του 2010 και, πρώτον, θα συγκεντρώσει τις υπάρχουσες µελέτες και µεθοδολογίες σε µια συλλογή. εύτερον, βάσει της έρευνας, ο ανάδοχος θα προτείνει την προτιµώµενη µεθοδολογία, η οποία θα χρησιµοποιηθεί για την ποσοτικοποίηση του εύρους και της κλίµακας της παραποίησης / αποµίµησης και της πειρατείας στην εσωτερική αγορά, µε εστίαση, ιδίως, στις συνέπειές της σε διάφορους τοµείς, όπως η καινοτοµία, η ανάπτυξη και η ανταγωνιστικότητα, η δηµιουργικότητα και ο πολιτισµός, η δηµόσια υγεία και ασφάλεια, η απασχόληση, το περιβάλλον, τα φορολογικά έσοδα, η εγκληµατικότητα. EL 10 EL