ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ 2. ΑΥΞΗΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ. Εργαστήριο Δομής Ξύλου. Στέργιος Αδαμόπουλος

Transcript

1 ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ 2. ΑΥΞΗΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ

2 Δασικά δέντρα α β Κωνοφόρα (α): αειθαλή δέντρα που τα φύλλα τους είναι βελονόμορφα και οι καρποί τους έχουν σχήμα κώνου, π.χ. πεύκη, ελάτη Πλατύφυλλα (β): συνήθως φυλλοβόλα δέντρα που φέρουν πλατιά φύλλα, π.χ. δρυς, οξιά, καστανιά

3 Ταξινόμηση

4 Τα διάφορα στρώματα ενός κορμού δένδρου εξωτερικός φλοιός εσωτερικός φλοιός κάμβιο σομφό εγκάρδιο

5 Βασικές επιφάνειες του ξύλου, χαρακτηριστικά σομφό εντεριώνη εγκάρδιο αυξητικός δακτύλιος φλοιός εγκάρσια επιφάνεια εφαπτομενική επιφάνεια ακτινική επιφάνεια ακτίνα εσωτερικός φλοιός εξωτερικός φλοιός κάμβιο

6 Αύξηση δασικών δένδρων Διαγραμματική αναπαράσταση της αύξησης ενός δέντρου ηλικίας 6 ετών: απόθεση επάλληλων ετήσιων αυξητικών μανδυών Σε εγκάρσια τομή οι μανδύες έχουν τη μορφή δακτυλίων

7 Αυξητικοί δακτύλιοι πρώιμο όψιμο δρυς πεύκη Διάκρισή αυξητικών δακτυλίων: διαφορές δομής ξύλου που παράγεται την ίδια αυξητική περίοδο

8 Αυξητικοί δακτύλιοι σε κωνοφόρα και πλατύφυλλα Π Ο Αυξητικός δακτύλιος (ΑΔ) κωνοφόρου: Το πρώιμο ξύλο (Π) είναι ανοιχτόχρωμο, τα κύτταρα έχουν λεπτά τοιχώματα και μεγάλη διάμετρο. Το όψιμο ξύλο (Ο) είναι σκουρόχρωμο, τα κύτταρα έχουν παχιά τοιχώματα και μικρή διάμετρο ΑΔ

9 Αυξητικοί δακτύλιοι σε κωνοφόρα και πλατύφυλλα Π Ο Α ΑΚ ΑΔ Αυξητικός δακτύλιος (ΑΔ) δακτυλιόπορου πλατύφυλλου: Το πρώιμο ξύλο (Π) έχει κύτταρα (αγγεία, Α) με μεγάλη διάμετρο Το όψιμο ξύλο (Ο) έχει κύτταρα (αγγεία) με μικρή διάμετρο ΑΚ = ακτίνα

10 Μεταβλητότητα του πλάτους των δακτυλίων Μεταβλητότητα του πλάτους αυξητικού δακτυλίου: μια ανοιχτόχρωμη και μια σκουρόχρωμη ζώνη Μεταβλητότητα του πλάτους του όψιμου ξύλου: οι σκουρόχρωμες ζώνες Μεταβλητότητα της πυκνότητας του όψιμου ξύλου: η σκοτεινότητα των σκουρόχρωμων ζωνών

11 Μεταβλητότητα του πλάτους των δακτυλίων (α) ηλικία εντεριώνη ευνοϊκές συνθήκες ξηρή περίοδος ουλή από δασική πυρκαγιά (β) περιβαλλοντικές συνθήκες κατά το σχηματισμό τους και συνθήκες αύξησης των δασικών δέντρων (γ) κληρονομικότητα

12 Μεταβλητότητα του πλάτους των δακτυλίων Ερυθρελάτη που μεγαλώνει σε ανοιχτό χώρο 2. Πεύκη σε συστάδα που παρουσιάζει μείωση αύξησης σε ηλικία 13 ετών λόγω ανταγωνισμού (χώρος, φως) 3. Ευαισθησία αυξητικών δακτυλίων σε ψευδοτσούγκα 4. Απουσία ευαισθησίας αυξητικών δακτυλίων σε πεύκη

13 Ασυνεχείς δακτύλιοι Στο πάνω μέρος της εικόνας εμφανίζονται 3 δακτύλιοι Στο κάτω μέρος της εικόνας εμφανίζονται 4 δακτύλιοι Ο 4ος δακτύλιος απουσιάζει από ένα τμήμα του δένδρου Το δείγμα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για συγχρονισμό χρονολογιών αλλά όχι βάση απλής καταμέτρησης του αριθμού των δακτυλίων

14 Ψευδείς δακτύλιοι δακτύλιος ψευδής ζώνη Το δείγμα έχει 2 πλήρεις αυξητικούς δακτυλίους; ο δακτύλιος δεξιά περιέχει ένα ψευδή δακτύλιο Η ψευδής ζώνη όψιμου ξύλου διέρχεται από ένα ρητινοφόρο αγωγό Οι ψευδείς δακτύλιοι διαφέρουν από άποψη δομής από τους κανονικούς Το δείγμα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για συγχρονισμό χρονολογιών αλλά όχι βάση απλής καταμέτρησης του αριθμού των δακτυλίων

15 Μέτρηση του πλάτους των αυξητικών δακτυλίων Σύστημα LINTAB 5 Τρυπανίδια, δίσκοι δέντρων και δείγματα ξύλου μέχρι 50 kg Γραμμική τράπεζα μέτρησης μήκους τουλάχιστον 550 mm Στερεοσκόπιο μεγέθυνσης 30Χ Λογισμικό TSAP-Win, ανάλυση μέτρησης 10μm

16 Εφαρμογές μελέτης δακτυλίων: Δενδροχρονολογία Επιστήμη που χρησιμοποιεί τους αυξητικούς δακτυλίους των δένδρων για τη χρονολόγηση και μελέτη γεγονότων του παρελθόντος, καθώς και την επίλυση προβλημάτων του κλίματος και του περιβάλλοντος Συγχρονισμός χρονολογιών (cross-dating): αντιστοίχιση ενός ημερολογιακού έτους σε ένα αυξητικό δακτύλιο Διάφορες τεχνικές συγχρονισμού (π.χ. Skeleton-plot) και ποσοτικά (στατιστικά) με διάφορα software Σταθεροποίηση του πλάτους των αυξητικών δακτυλίων και μετατροπή τους σε δείκτες (standardization) Συσχέτιση δεικτών με κλιματικές μεταβλητές (ατμοσφαιρικά κατακρημνίσματα, θερμοκρασίες, κλπ.) για εύρεση στατιστικών-μαθηματικών μοντέλων (βαθμονόμησηcalibration)

17 Εφαρμογές μελέτης δακτυλίων: Ιδιότητες Ξύλου Στενή σχέση ανάμεσα στο πλάτος των αυξητικών δακτυλίων (και το ποσοστό του όψιμου ξύλου) και στις ιδιότητες του ξύλου, ιδιαίτερα την πυκνότητα του ξύλου

18 Εφαρμογές μελέτης δακτυλίων: Ιδιότητες Ξύλου Πλάτος αυξητικών δακτυλίων Α. Ελληνικά κωνοφόρα Β. Ξενικά κωνοφόρα Γ. Δακτυλιόπορα πλατύφυλλα

19 Εφαρμογές μελέτης δακτυλίων: Ιδιότητες Ξύλου Ποσοστό όψιμου ξύλου Α. Κωνοφόρα Β. Δακτυλιόπορα πλατύφυλλα

20 Ασκήσεις 1.Μελέτη και σχεδίαση αυξητικών δακτυλίων σε δείγματα ξύλου του εργαστηρίου (χαρακτηριστικά αυξητικών δακτυλίων, ορισμοί) 2.Μέτρηση του πλάτους των αυξητικών δακτυλίων σε δείγματα του εργαστηρίου με το σύστημα LINTAB 5 και σχολιασμός γραφικών παραστάσεων μεταβλητότητας του πλάτους και του ποσοστού όψιμου ξύλου με την ηλικία