ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Transcript

1 ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ Σελίδα 5 από 9 ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Α. Από το κείμενο που σας δίνεται να μεταφράσετε το απόσπασμα: «Ἐγὼ γὰρ πρῶτον μέν.. λογοποιοῦντας καὶ ψευδομένους». Εγώ δηλαδή πρώτα-πρώτα, αν και μου είχε απομείνει λίγη περιουσία εξαιτίας των συμφορών και εκείνων του πατέρα μου και εκείνων της πόλης, πάντρεψα τις δύο αδελφές μου, αφού έδωσα προίκα στην καθεμιά τριάντα μνες, και με τον αδελφό μου έτσι μοιράστηκα ώστε εκείνος να ομολογεί πως έχει από την πατρική περιουσία μεγαλύτερο μέρος από μένα, και απέναντι σε όλους τους άλλους τέτοια συμπεριφορά έχω δείξει, ώστε ποτέ μέχρι τώρα να μην έχω δώσει καμιά αφορμή για παράπονο σε κανένα. Και με αυτό τον τρόπο έχω διευθύνει την ιδιωτική μου ζωή σε ό,τι αφορά όμως το δημόσιο βίο μου, νομίζω πως έχω ως την πιο μεγάλη απόδειξη της τιμιότητας μου, ότι όσοι από τους νεότερους συμβαίνει να χάνουν τον καιρό τους με τυχερά παιχνίδια ή με οινοποσίες ή με τέτοιου είδους ακολασίες, θα δείτε όλους αυτούς να είναι εχθροί μου, και να διαδίδουν πολλές ψευδείς φήμες και να λένε ψέματα για μένα. Β1. Να αναφέρετε ποια ήταν η συμπεριφορά του Μαντιθέου στην ιδιωτική του ζωή και πώς αποδεικνύεται ο άμεμπτος χαρακτήρας του, όπως περιγράφεται στο παραπάνω απόσπασμα. Ο Μαντίθεος ως υποψήφιος βουλευτής στη βουλή των πεντακοσίων, είναι υποχρεωμένος να περάσει από τη διαδικασία της δοκιμασίας, προκειμένου να διαπιστώσουν οι βουλευτές αν πληρούνται οι νόμιμες προϋποθέσεις να αναλάβει τα καθήκοντά του και αν είναι άξιος να αναλάβει το λειτούργημα για το οποίο έχει κληθεί. Στη διαδικασία της δοκιμασίας ήταν υποχρεωμένος αυτός που δοκιμαζόταν να λογοδοτήσει και να απολογηθεί για όλη του τη ζωή σε αντίθεση με τις άλλες δίκες, όπου η απολογία εστιαζόταν στα σημεία που αφορούσαν την εκδικαζόμενη απόφαση. Ο Μαντίθεος αρχίζοντας την αναφορά του στην ιδιωτική του ζωή αναφέρεται στις σχέσεις του με τις αδελφές του, τον αδελφό του και τους συμπολίτες του, που αποδεικνύουν την ποιότητα του χαρακτήρα του και το ανεπίληπτο ήθος του. Αρχικά, εμφανίζει την εικόνα του καλού αδελφού γιατί, παρόλο που η περιουσία που κληρονόμησε δεν ήταν μεγάλη και παρότι ο νόμος δεν τον υποχρέωνε να εξασφαλίσει προίκα στις αδελφές του, εντούτοις ο Μαντίθεος προίκισε τις δύο αδελφές του δίνοντας τριάντα μνες στην καθεμιά (δύο μὲν ἀδελφὰς ἐξέδωκα ἐπιδοὺς τριάκοντα μνᾶς ἑκατέρᾳ). Επίσης, απέναντι στον αδελφό του, όσον αφορά τη διανομή της πατρικής περιουσίας υπήρξε δίκαιος ώστε ο ίδιος του ο αδελφός να παραδέχεται και να ομολογεί ότι πήρε μεγαλύτερο μερίδιο, αν και συνηθιζόταν να μοιράζονται οι

2 άρρενες διάδοχοι ίσα μερίδια κληρονομιάς (πρὸς τὸν ἀδελφὸν δ οὕτως ἐνειμάμην ὥστ ἐκεῖνον πλέον ὁμολογεῖν ἔχειν ἐμοῦ τῶν πατρῴων). Μ αυτό τον τρόπο αναδεικνύεται ο φιλάδελφος και αφιλοκερδής χαρακτήρας του Μαντίθεου. Ήταν καλός οικογενειάρχης, υπεύθυνος μεγάλος αδελφός και προστάτης της οικογένειάς του και στη συνείδηση των βουλευτών θα εξαίρεται ο άμεμπτος ιδιωτικός του βίος. Στο τέλος της παραγράφου 10 τονίζεται ότι ο Μαντίθεος δεν ήρθε σε προστριβές με τους συγγενείς του. Η επανάληψη και η ισχυρή άρνηση «μηδεπώποτέ μοι μηδὲ πρὸς ἕνα μηδὲν ἔγκλημα γενέσθαι» δίνει έμφαση στην κοινωνική αποδοχή του Μαντίθεου, καθώς δεν έδωσε ποτέ αφορμές για κατηγορίες ή παράπονα εναντίον του ούτε ο ίδιος στράφηκε εναντίον κανενός. Β2. Να εντοπίσετε τα επιχειρήματα των παραγράφων που αφορούν τη συμπεριφορά του Μαντιθέου στη δημόσια ζωή του και να τα αξιολογήσετε ως προς την εγκυρότητα και την πειστικότητά τους. Οι παράγραφοι 11 και 12 αναφέρονται στη δημόσια ζωή του Μαντίθεου. Ενώ στην προσωπική του ζωή αφιερώνει μόνο μία παράγραφο, τη 10, στις σχέσεις του με τους συμπολίτες και το κράτος αφιερώνει περίπου 8 παραγράφους ( 11-18) καθώς το ενδιαφέρον του εστιάζεται στο καλό και την ωφέλεια της πόλης. Στην παράγραφο 11 ο Μαντίθεος αναφέρεται στο δημόσιο βίο του (περὶ δὲ τῶν κοινῶν). Το σχήμα αντίθεσης τὰ μὲν ἲδια - περὶ δὲ τῶν κοινῶν, εμφατικά τονίζει τη μετάβαση στο δημόσιο επίπεδο. Οι παρέες του ήταν κόσμιες σε αντίθεση με πολλούς νέους της εποχής του που έχαναν τον χρόνο τους σε ακόλαστες συνήθειες. Ο ίδιος αποδίδει στον εαυτό του την αρετή της επιείκειας, δηλαδή της πραότητας και της κοσμιότητας του χαρακτήρα, θυμίζοντάς μας τη φράση που είχε αναφέρει στο προοίμιο, στην παράγραφο 3 «καὶ περί τὰ ἂλλα μετρίως βεβιωκώς». Η συμπεριφορά του Μαντίθεου στη δημόσια ζωή γίνεται πιο κατανοητή αν την συγκρίνουμε με τον τρόπο ζωής των αντιπάλων του. Αυτοί διασκεδάζουν σε κακόφημα μέρη, παίζοντας ζάρια (κύβους), πίνοντας ποτά (πότους) ή κάνοντας παρέα με κοινές γυναίκες (ἀκολασίαι). Οι άνθρωποι που σύχναζαν σε αυτά τα κακόφημα μέρη συνήθιζαν να διασπείρουν ψευδείς και συκοφαντικές πληροφορίες εις βάρος έντιμων πολιτών. Όπως και στη σημερινή εποχή η λασπολογία και το κουτσομπολιό ήταν αρκετά διαδεδομένες συνήθειες των διεφθαρμένων ανθρώπων. Η παράγραφος 11 αποτελεί ένα ψυχολογικό επιχείρημα που εντοπίζεται στον υποθετικό λόγο του μη πραγματικού «εἰ τῶν αὐτῶν ἐπεθυμοῦμεν, οὐκ ἂν τοιαύτην γνώμην εἶχον περὶ ἐμοῦ». Στο σημείο αυτό φαίνεται η ανωτερότητα του Μαντίθεου απέναντι στους κατηγόρους του. Αυτό το πολύ εύστοχο επιχείρημα στηρίζεται στην παλιά παροιμία «ὃμοιος ὁμοίῳ ἀεὶ πελάζει», δηλαδή ο όμοιος τον όμοιο πάντα γυρεύει. Από τη στιγμή λοιπόν που αυτοί ψεύδονται και τον κακολογούν, δεν είναι όμοιος τους, γιατί αν ήταν ίδιος με τους νέους της εποχής του δεν θα τον κακολογούσαν. Στην παράγραφο 12 με ένα ηθικό επιχείρημα ο Μαντίθεος παρουσιάζεται διαφορετικός από τους περισσότερους Σελίδα 6 από 9

3 Αθηναίους που ήταν δικομανείς. Μάλιστα το φαινόμενο αυτό είχε καταντήσει μάστιγα για την εποχή καθώς ακόμη και για ασήμαντους λόγους οι Αθηναίοι «έσερναν» στα δικαστήρια τους συμπολίτες τους. Το επιχείρημα λοιπόν του Μαντίθεου αποκτά ιδιαίτερη σημασία, καθώς οι Αθηναίοι εκτιμούσαν ιδιαίτερα εκείνους τους συμπολίτες τους που δεν εμφανίζονταν στα δικαστήρια για ασήμαντη αφορμή, είτε ως κατήγοροι είτε ως κατηγορούμενοι. Το γεγονός αυτό αποδεικνύει ότι πρόκειται για μια καλοστημένη πλεκτάνη μοχθηρών ανθρώπων εναντίον του. Ο Μαντίθεος αναφερόμενος στο τρίπτυχο οικογενειακή ζωή δημόσιος βίος στρατιωτικές υποχρεώσεις καταφέρνει να κερδίσει τις εντυπώσεις και να αποσπάσει την εύνοια των βουλευτών. Μέσα από την απολογία του διαγράφεται μια συγκροτημένη προσωπικότητα που διαθέτει πολλές αρετές και χαρίσματα. Στον αντίποδα, βρίσκονται οι αντίπαλοί του, άνθρωποι κακοήθεις και συκοφάντες που διαβάλλουν ένα αθώο πολίτη και προσπαθούν να υπονομεύσουν τις δημοκρατικές διαδικασίες και την κοινωνική συνοχή της πόλης. Β3. Να χαρακτηρίσετε τις ακόλουθες προτάσεις ως σωστές ή λανθασμένες: Α. Ο Πλάτωνας επιδοκίμασε την ρητορική λόγω της σύνδεσής της με την σοφιστική. Λ Β. Στις συνελεύσεις της εκκλησίας του δήμου συμμετείχαν όλοι οι γνήσιοι Αθηναίοι πολίτες από το τριακοστό έτος της ηλικίας τους. Λ Γ. Ο Ισοκράτης είναι ο σημαντικότερος ρήτορας συμβουλευτικών λόγων. Λ Δ. Οι μαρτυρικές καταθέσεις είναι αντικειμενικά πειστήρια, που δεν οφείλονται στην τεχνική δεξιότητα του ρήτορα. Σ Ε. Το σημαντικότερο χαρακτηριστικό της τέχνης του Λυσία είναι η ηθοποιία. Σ Β4. Να γράψετε μία λέξη του αρχαίου κειμένου με την οποία σχετίζεται ετυμολογικά καθεμιά από τις ακόλουθες λέξεις που σας δίνονται: απόδοση, κλήση, κολαστήριο, όψη, συνοχή, ένδειξη, συγγενής, έκδηλος, συνέντευξη, απρόθυμος. απόδοση: ἐπιδοὺς κλήση: ἔγκλημα κολαστήριο: ἀκολασίας όψη: ὄψεσθε συνοχή: εἶχον ένδειξη: ἀποδεῖξαι συγγενής: γεγενημένην έκδηλος: δῆλον συνέντευξη: τυγχάνουσι απρόθυμος: ἐπεθυμοῦμεν Σελίδα 7 από 9

4 ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Γ1. Να μεταφράσετε το κείμενο που σας δίνεται. Κατέβηκα χθες στον Πειραιά μαζί με τον Γλαύκωνα, τον γιο του Αρίστωνα και για να προσευχηθώ στη θεά και ταυτόχρονα επειδή επιθυμούσα να δω με ποιο τρόπο θα κάνουν τη γιορτή επειδή πράγματι τώρα τη διοργάνωναν για πρώτη φορά. Μου φάνηκε λοιπόν ότι ήταν ωραία και η γιορτή των ντόπιων, δε φαινόταν όμως να υστερεί λιγότερο από (αυτή) που διοργάνωναν οι Θράκες. Και αφού προσευχηθήκαμε και παρακολουθήσαμε (τη γιορτή) ξεκινήσαμε για την πόλη. Όταν λοιπόν ο Πολέμαρχος ο γιος του Κέφαλου μας είδε από μακριά να βαδίζουμε για το σπίτι διέταξε το παιδί (τον δούλο) να τρέξει και να (μας) παρακαλέσει να τον περιμένουμε. Και το παιδί αφού έπιασε το ρούχο μου από πίσω είπε, ο Πολέμαρχος σας παρακαλεί να (τον) περιμένετε. Και εγώ γύρισα πίσω και ρώτησα πού βρισκόταν αυτός. Αυτός, είπε, πλησιάζει από πίσω αλλά περιμένετε. Θα περιμένουμε λοιπόν, είπε αυτός, ο Γλαύκων. Και ύστερα από λίγο έφτασε και ο Πολέμαρχος και ο Αδείμαντος ο αδελφός του Γλαύκωνα και ο Νικήρατος ο γιος του Νικία. Γ2. Για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου να γράψετε τον τύπο που σας ζητείται: Πειραιᾶ: την κλητική ενικού αριθμού: (ὦ) Πειραιεῦ ἄστυ: τη δοτική ενικού αριθμού: τῷ ἄστει παῖδα: τη γενική πληθυντικού αριθμού: τῶν παίδων ἱματίου: την αιτιατική ενικού αριθμού: τὸ ἱμάτιον τινές: την ίδια πτώση στον άλλο αριθμό: τὶς ποιήσουσιν: το β ενικό προστακτικής ενεστώτα: ποίει ἄγοντες: τον ίδιο τύπο στον αόριστο β : ἀγαγόντες ἐφαίνετο: το α πληθυντικό οριστικής παρακειμένου: πεφάσμεθα περιμεῖναι: τον ίδιο τύπο στον ενεστώτα: περιμένειν μετεστράφην: το γ ενικό ευκτικής στο χρόνο που βρίσκεται: μεταστραφείη Γ3. α) Να χαρακτηριστούν συντακτικά οι παρακάτω λέξεις και να αναφέρετε ποιον όρο προσδιορίζουν: τοῦ Ἀρίστωνος, τὴν ἑορτὴν, ἡμᾶς, ὡρμημένους, τοῦ ἱματίου. τοῦ Ἀρίστωνος: ομοιόπτωτος ονοματικός προσδιορισμός, παράθεση στο Γλαύκωνος Σελίδα 8 από 9

5 τὴν ἑορτὴν: αντικείμενο του απαρεμφάτου θεάσασθαι ἡμᾶς: αντικείμενο της μετοχής κατιδὼν ὡρμημένους: κατηγορηματική μετοχή από το κατιδὼν, που αναφέρεται στο ἡμᾶς τοῦ ἱματίου: αντικείμενο της μετοχής λαβόμενος Γ3. β) «Καλὴ μὲν οὖν μοι καὶ ἡ τῶν ἐπιχωρίων πομπὴ ἔδοξεν εἶναι»: να χαρακτηριστεί η παραπάνω πρόταση ως προς το είδος της και στη συνέχεια να συνταχθούν πλήρως οι όροι της. «Καλὴ μὲν οὖν μοι καὶ ἡ τῶν ἐπιχωρίων πομπὴ ἔδοξεν εἶναι»: κύρια πρόταση κρίσεως, καταφατική. ἔδοξεν: ρήμα ἡ πομπὴ: υποκείμενο του ρήματος ἔδοξεν τῶν ἐπιχωρίων: γενική υποκειμενική στο πομπὴ εἶναι: ειδικό απαρέμφατο ως αντικείμενο του ρήματος ἔδοξεν (ταυτοπροσωπία) καλή: κατηγορούμενο στο πομπή μοι: δοτική προσωπική του κρίνοντος προσώπου από το ρήμα ἔδοξεν Δ. Λαμβάνοντας υπόψη το πρωτότυπο κείμενο να αναφέρετε για ποιους λόγους βρέθηκε ο Σωκράτης στον Πειραιά και τι συνέβη επιστρέφοντας στην πόλη. Ο Σωκράτης κατέβηκε στον Πειραιά μαζί με τον Γλαύκωνα, τον γιο του Αρίστωνα για να παρακολουθήσει τη γιορτή μιας θρακικής θεότητας. Ήθελε να δει με ποιο τρόπο γίνεται η γιορτή και επειδή ήταν η πρώτη φορά που διοργανωνόταν στην Αθήνα. Αφού προσευχήθηκαν και παρακολούθησαν με ευχαρίστηση τη γιορτή, πήραν το δρόμο της επιστροφής για την πόλη. Στο δρόμο τους είδε ο Πολέμαρχος, ο γιος του Κέφαλου και έστειλε έναν δούλο για να τους παρακαλέσει να τον περιμένουν. Ο δούλος έσπευσε να τους ενημερώσει και αφού συναντήθηκαν όλοι μαζί ξεκίνησαν για το σπίτι του Κέφαλου. Σελίδα 9 από 9