ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ [ΜΕΛΕΤΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΦΩΤΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ: ΦΡΟΥΡΑΡΧΕΙΟ ΞΑΝΘΗΣ- ΟΙΚΙΑ ΧΑΤΖΗΔΑΚΙ]

Transcript

1 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΔΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ «ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ, ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΚΑΙ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΩΝ ΜΝΗΜΕΙΩΝ» ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ [ΜΕΛΕΤΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΦΩΤΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ: ΦΡΟΥΡΑΡΧΕΙΟ ΞΑΝΘΗΣ- ΟΙΚΙΑ ΧΑΤΖΗΔΑΚΙ] Υπεύθυνος Καθηγητής : Ξένος Θωμάς Χατζοπούλου Γεωργία Ηλεκτρολόγος Μηχανικός και Μηχανικός Υπολογιστών ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2014

2 ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Η συγκεκριμένη διπλωματική εργασία εκπονήθηκε στα πλαίσια του Διατμηματικού Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών «Προστασία, Συντήρηση και Αποκατάσταση Αρχιτεκτονικών Μνημείων», του τμήματος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Α.Π.Θ., υπό την επίβλεψη του Καθηγητή κ. Θωμά Ξένου. Θα ήθελα λοιπόν να ευχαριστήσω θερμά τον κ. Ξένο, Καθηγητή του τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών της Πολυτεχνικής Σχολής του Α.Π.Θ. για την εμπιστοσύνη που μου έχει δείξει ήδη από τις προπτυχιακές μου σπουδές. Θα ήθελα να τον ευχαριστήσω για την ευκαιρία που μου έδωσε να συνεργαστώ για ακόμη μία φορά μαζί του και στις μεταπτυχιακές μου σπουδές. Τον ευχαριστώ για την καθοδήγηση και τις συμβουλές του κατά την διάρκεια μελέτης και εκτέλεσης της διπλωματικής μου εργασίας. Ευχαριστώ θερμά τον κ. Μιχαήλ Νομικό Καθηγητή του τμήματος Αρχιτεκτόνων της Πολυτεχνικής Σχολής του Α.Π.Θ για τις συμβουλές του για τη διπλωματική μου εργασία. Ακόμη ευχαριστώ τα υπόλοιπα μέλη της τριμελούς επιτροπής και συγκεκριμένα την Κα Αλέκα Αλεξοπούλου αναπληρώτρια Καθηγήτρια του τμήματος Αρχιτεκτόνων της Πολυτεχνικής Σχολής του Α.Π.Θ. Θα ήθελα να ευχαριστήσω ιδιαίτερα την οικογένεια μου για τη συνεχή και πολύτιμη συμπαράστασή τους, για την ολόψυχη αγάπη και υποστήριξή τους όλα αυτά τα χρόνια. Ευχαριστώ τους φίλους μου για την ηθική στήριξή τους.

3 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ... 2 ΠΡΟΛΟΓΟΣ... 4 ΠΕΡΙΛΗΨΗ... 6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΚΤΙΡΙΟ Το κτίριο και η παλιά πόλη της Ξάνθης Το κτίριο και το άμεσο περιβάλλον του ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ Ο Ισαάκ Ντανιέλ και το «Grande Maison» Χρονολόγιο Ο Μάνος Χατζιδάκις και η Ξάνθη ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ ΤΥΠΟΛΟΓΙΚΑ ΚΑΙ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Τυπολογική Ανάλυση ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΑΝΑΣΤΗΛΩΣΗ ΦΡΟΥΡΑΡΧΕΙΟΥ ΞΑΝΘΗΣ ΟΙΚΙΑ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙ- ΠΟΛΥΧΩΡΟΣ ΤΕΧΝΗΣ ΚΑΙ ΣΚΕΨΗΣ «ΜΑΝΟΣ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙΣ» ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ - ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΩΝ ΕΠΕΜΒΑΣΕΩΝ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΧΩΡΟΘΕΤΗΣΗ ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΩΝ ΧΩΡΙΚΩΝ ΕΝΟΤΗΤΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΦΩΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΦΩΤΙΣΜΟΣ ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ ΘΕΜΕΛΙΩΔΕΙΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ ΦΩΤΙΣΜΟΥ ΦΩΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ ΤΟΥ ΦΡΟΥΡΑΡΧΕΙΟΥ Φωτισμός υπογείου Φωτισμός ισογείου Φωτισμός Α ορόφου Φωτισμός Β ορόφου ΣΥΣΤΗΜΑ BMS ΦΩΤΙΣΜΟΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

4 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Ο φωτισμός στην Ελλάδα κερδίζει σταδιακά έδαφος με αργό όμως ρυθμό. Πριν από λίγα χρόνια προκειμένου να αναδειχθεί ένα κτίριο χρησιμοποιούνταν απλά κάποιοι προβολής βιομηχανικού τύπου οι οποίοι ουσιαστικά δεν συντελούσαν στην ανάδειξη του μνημείου. Χρησιμοποιούνταν άσκοπα χρώματα ή ακόμη και λάθος αποχρώσεις του λευκού ή και υπερβολικά φωτιστικά στοιχεία. Όλα αυτά οδηγούσαν στη λαθεμένη προβολή του μνημείου και στην αλλοίωση της εικόνας του. Για να μπορέσει όμως να αναδειχθεί και να προβληθεί σωστά ένα κτίριο πρέπει να μελετηθεί. Κάθε κτίριο είναι μοναδικό και έχει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Οι ιδιαιτερότητές του διαφοροποιούν και τον τρόπο φωτισμού του. Ο φωτισμός λοιπόν δεν είναι κάτι συγκεκριμένο και τυποποιημένο, δεν επιδέχεται «καλούπια». Είτε αναφερόμαστε στον εσωτερικό είτε στον εξωτερικό αυτός είναι η ταυτότητα του κτιρίου. Τα φωτιστικά σώματα στο εσωτερικό ενός κτιρίου πρέπει να αναδεικνύουν τοιχογραφίες ή άλλα διακοσμητικά στοιχεία. Από την άλλη πλευρά με τον εξωτερικό φωτισμό επιθυμούμε να προσελκύσουμε το ενδιαφέρον των παρατηρητών. Αυτό μπορούμε να το πετύχουμε με τον κατάλληλο φωτισμό που είναι αποτέλεσμα σωστού σχεδιασμού. Ο νυκτερινός φωτισμός διαδέχεται τον ημερήσιο με χρονική συνέχεια και αλληλουχία. Για την ανάδειξη λοιπόν, ενός κτιρίου σημαντικό ρόλο αποτελεί η συνεργασία ανάμεσα στην αρχιτεκτονική μελέτη και στον τεχνητό φωτισμό του κτιρίου. Βασικό ρόλο για το σωστό σχεδιασμό του φωτισμού είναι η ανάλυση του χώρου, η μελέτη των δομικών υλικών, η ιστορική προσέγγιση καθώς και οι τεχνικές και κατασκευαστικές δυσκολίες. Συμπερασματικά, για τη μελέτη ανάδειξης των στοιχείων στο εσωτερικό του κτιρίου λαμβάνουμε υπόψη μας αρχικά τους στόχους που έχουμε θέσει, για παράδειγμα σε περίπτωση που θέλουμε να αναδείξουμε κάποια τοιχογραφία φροντίζουμε με τον κατάλληλο φωτισμό να αναδεικνύεται η συγκεκριμένη τοιχογραφία σε σύγκριση με το περιβάλλον. Αναφορικά με τον εξωτερικό φωτισμό διερευνούμε τα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά του κτιρίου καθώς και τη λειτουργία και τη σημασία του. Γνώμονας όμως για την επιλογή τεχνητού φωτισμού αποτελεί ο φυσικός φωτισμός. 4

5 Εικόνα 1: Φωτισμός ανάδειξης του Παζάρ Χαμάμ στη Θεσσαλονίκη Εικόνα 2:Φωτισμός του Πολυχώρου Τέχνης και Πολιτισμού Μύλου Ματσόπουλου του Δήμου Τρικκαίων. 5

6 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η συγκεκριμένη πτυχιακή εργασία αναφέρεται στη μελέτη του φωτισμού ανάδειξης του κτιρίου του Φρουραρχείου της Ξάνθης. Ο φωτισμός του εν λόγω κτιρίου συντελεί στην ανάδειξη τόσο της αισθητικής του κτιρίου όσο και της υφής των επιμέρους υλικών του. Μπορούμε να πούμε ότι ο τεχνητός φωτισμός του συγκεκριμένου κτιρίου αποτελεί σημαντικότατο στοιχείο οπτικής και αισθητικής ανάδειξης της αρχιτεκτονικής του. Στην πρώτη ενότητα της συγκεκριμένης εργασίας μνημονεύουμε το κτίριο του Φρουραρχείου. Αρχικά παρουσιάζουμε τη θέση του κτιρίου στην πόλη της Ξάνθης και περιγράφουμε το περιβάλλον του. Κάνουμε μια αναδρομή στο παρελθόν και πιο συγκεκριμένα στην εποχή που κατασκευάστηκε αυτό το κτίριο. Αναφερόμαστε στη σχέση του Μάνου Χατζηδάκη με την Ξάνθη και πιο συγκεκριμένα με το κτίριο. Περιγράφουμε το κτίριο από άποψη μορφολογική και τυπολογική και αναλύουμε τα στάδια από τα οποία πέρασε το εν λόγω κτίσμα. Σε επόμενο κεφάλαιο προσεγγίζουμε την αρχιτεκτονική μελέτη εφαρμογής για αναστήλωση του Φρουραρχείου της Ξάνθης που είχε προταθεί το Περιγράφουμε τη φιλοσοφία των επεμβάσεων και τις προτεινόμενες χρήσεις. Στο τρίτο κεφάλαιο περιγράφουμε βασικές αρχές του φωτισμού. Με επιλογή κατάλληλων φωτιστικών σωμάτων καθώς και με σωστή τοποθέτησή τους στο χώρο επιτυγχάνουμε ομοιομορφία στην κατανομή του φωτός, αποφεύγουμε φαινόμενα θάμβωσης και αναδεικνύουμε τις τοιχογραφίες του κτιρίου. Όλα αυτά τα φωτιστικά σώματα ελέγχονται με ένα σύστημα BMS. Εκτός από τον εσωτερικό φωτισμό τοποθετούμε και εξωτερικό φωτισμό. Με τα εξωτερικά φωτιστικά σώματα και με την κατάλληλη τοποθέτησή τους αναδεικνύουμε το σύνολο του κτιρίου με ομοιόμορφο τρόπο. Συμπεραίνουμε λοιπόν ότι ο φωτισμός, εσωτερικός και εξωτερικός, μπορεί να αναδείξει το κτίριο και να προσελκύσει το ενδιαφέρον. 6

7 7

8 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 1.1. ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΚΤΙΡΙΟ Το κτίριο και η παλιά πόλη της Ξάνθης Το κτίριο του Φρουραρχείου βρίσκεται στο ιστορικό κέντρο της πόλης της Ξάνθης. Η δομή του ιστού της παλιάς πόλης της Ξάνθης έχει ιστορία δύο αιώνων. Οι σεισμοί του 1829 κατέστρεψαν σχεδόν ολοκληρωτικά τα κτίρια της Ξάνθης. Μετά τους σεισμούς αυτούς η πόλη άρχισε να ξανακτίζεται σε συνοικίες, οι οποίες είχαν κοινωνικό και θρησκευτικό χαρακτήρα. Την περίοδο η πόλη γνώρισε την μεγαλύτερη ανοικοδόμηση καθώς και τεράστια οικονομική ανάπτυξη εξαιτίας της ανάπτυξης του εμπορίου των καπνών. Την περίοδο υπήρξαν πολλές μεταβολές στη σύνθεση του πληθυσμού και ιδιαίτερα με τον ερχομό των προσφύγων ως επακόλουθο της ανταλλαγής πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Επιπλέον το 1939 έγινε το νέο πολεοδομικό σχέδιο της πόλης, το οποίο χαρακτήριζε το ιστορικό κέντρο της πόλης ως «περιοχή η οποία έπρεπε να τύχει ιδιαίτερης κρατικής προστασίας». Το σχέδιο αυτό ήταν σε ισχύ έως το δεν εφαρμόστηκε ποτέ στην παλιά πόλη με απόρροια σήμερα να υπάρχει εμφανής διαχωρισμός της πόλης σε δύο διακεκριμένα τμήματα, την παλιά πόλη και το νέο τμήμα. Στο νέο τμήμα βρίσκονται όλες οι λειτουργίες του αστικού ιστού σύμφωνα με τις σύγχρονες ανάγκες, ενώ το παλαιό τμήμα εξ αιτίας των κακών συνθηκών διαβίωσης εγκαταλείφθηκε από τον ντόπιο πληθυσμό. Η παλαιά πόλη της Ξάνθης κηρύχθηκε ως ιστορικός τόπος το 1976 από το Υπουργείο Πολιτισμού. Το 1994 εκπονήθηκε ένα νέο σχέδιο για το διατηρητέο αυτό τμήμα της πόλης, το οποίο είναι ακόμα εν ισχύ. Το πολεοδομικό σχέδιο του 1994 το οποίο συντάχθηκε έπειτα από λεπτομερή έρευνα προτείνει σε γενικές γραμμές τη διατήρηση των υφιστάμενων οικοδομικών νησίδων, τη δημιουργία συστήματος πεζοδρόμων γύρω από την παλαιά πόλη, την προστασία των ιστορικών κελυφών, τη διατήρηση της μορφολογικής ιδιαιτερότητας του οικισμού και τη χρήση της αμιγούς κατοικίας για τα ιστορικά κτίρια. Κατά την περίοδο , μελετώντας τη δομή του αστικού ιστού της παλιάς πόλης μπορούμε να διαχωρίσουμε το αμφιθεατρικά διατεταγμένο στους πρόποδες του βουνού οικιστικό σύνολο σε τρεις διακεκριμένες ενότητες, προσαρμοσμένες στη μορφολογία του εδάφους. Οι ενότητες αυτές είχαν κοινωνικό, εθνολογικό και θρησκευτικό χαρακτήρα. Πρόκειται για το βόρειο, το κεντρικό και το νοτιοδυτικό τμήμα. Βόρειο τμήμα Το βόρειο τμήμα, το υψηλότερο της πόλης, αποτελείται από στενό και δαιδαλώδες οδικό σύστημα. Σ αυτήν τη περιοχή κατοικούσαν Μουσουλμάνοι χαμηλών εισοδημάτων, κυρίως καπνεργάτες. Το μέγεθος των οικοδομικών νησίδων και των ιδιοκτησιών είναι μικρό, ενώ η διάταξή τους είναι εσωστρεφής και περιβάλλονται από υψηλούς μαντρότοιχους. Κεντρικό τμήμα Το κεντρικό τμήμα, λόγω της ομαλότερης κλίσης του εδάφους, διαθέτει φαρδύτερους και μεγαλύτερου μήκους δρόμους. Σ αυτό το τμήμα έμεναν κάτοικοι οι οποίοι ανήκαν στην ανώτερη κοινωνική τάξη, κυρίως χριστιανοί και καπνέμποροι. Η περιοχή χωρίζεται σε συνοικίες διατεταγμένες γύρω από τις εκκλησίες. Τα 8

9 οικοδομήματα είναι συνεχόμενα στην περίμετρό τους και είναι κυρίως εναλλαγή κτισμάτων και μαντρότοιχων. Επιπρόσθετα, υπήρχαν σχολεία, χάνια, κτίρια διοίκησης και εμπορικά καταστήματα στα ισόγεια των κτισμάτων. Πρόκειται για περιοχή με μεγάλα και υψηλά εκλεκτικιστικά κτίρια με μορφολογικές επιρροές από Ευρωπαϊκά πρότυπα. Στην περιοχή αυτή και επί των οδών Βενιζέλου και Κονίτσης βρίσκεται το αρχοντικό Ντανιέλ. Νοτιοδυτικό τμήμα Το νοτιοδυτικό τμήμα βρίσκεται στη χαμηλότερη υψομετρικά περιοχή της παλιάς πόλης. Στην περιοχή αυτή οι δρόμοι είναι φαρδείς και ευθύγραμμοι. Εκεί κατοικούσαν άτομα μεσαίων και χαμηλών κοινωνικών τάξεων, Χριστιανοί και Μουσουλμάνοι, οργανωμένοι σε συνοικίες γύρω από τις εκκλησίες και τα τζαμιά. Τα οικοδομικά τετράγωνα είναι μεγάλα και τα κτίσματα ποικίλουν σε μέγεθος. Στην περιοχή αυτή οι χρήσεις ήταν μικτές (κατοικία και εμπόριο). Στο εσωτερικό του οικιστικού συνόλου της παλαιάς πόλης της Ξάνθης υπάρχουν πολύ λίγοι δημόσιοι χώροι. Ωστόσο, υπάρχει ισορροπία ανάμεσα στο δομημένο και αδόμητο χώρο, εξ αιτίας των μεγάλων ιδιωτικών και ημιδημόσιων υπαίθριων χώρων, όπως οι αυλές των περισσότερων αρχοντικών. 9

10 Το κτίριο και το άμεσο περιβάλλον του Η παλαιά πόλη της Ξάνθης, κηρύχθηκε ως ιστορικός τόπος το 1976 από το Υπουργείο Πολιτισμού, καθώς ήταν από τους ελάχιστους σημαντικούς οικισμούς που δημιουργήθηκαν κατά τον 19ο αι και ο οποίος διατηρείται σχεδόν αλώβητος. Στα επόμενα χρόνια το ΥΠ.ΠΟ κήρυξε και μεμονωμένα αρκετά σημαντικά κτίρια του ιστορικού κέντρου ως διατηρητέα ανάμεσα στα οποία ήταν και το αρχοντικό Ντανιέλ ή αλλιώς Φρουραρχείο. Τα κτίρια τα οποία κηρύχθηκαν διατηρητέα χωρίστηκαν σε τρεις κατηγορίες Α, Β, Γ ανάλογα με την σπουδαιότητά τους και την ανάγκη για την προστασία τους. Οφείλουμε να υπογραμμίσουμε ότι το αρχοντικό Ντανιέλ είναι χαρακτηρισμένο ως Α και επομένως υπόκειται σε απόλυτη προστασία. Θέση του κτιρίου Το κτίριο βρίσκεται σε έναν αρκετά πολυσύχναστο δρόμο της Ξάνθης στην οδό Βενιζέλου και καθορίζει μαζί με άλλα όμορα κτίρια το όριο ανάμεσα στο ιστορικό κέντρο της πόλης και στο νεώτερο τμήμα της. Στην εν λόγω οδό είχαν κτιστεί κατά την περίοδο της ακμής της πόλης πολλά σημαντικά κτίσματα ενώ στο ισόγειο αυτών των κτιρίων βρίσκονταν πολλά και μεγάλα καταστήματα. Επομένως μπορούμε να πούμε ότι αυτή η οδός είχε εμπορικό χαρακτήρα. Έτσι ορισμένα από τα πιο σημαντικά διατηρούμενα σήμερα κτίρια, το αρχοντικό Ντανιέλ στη συμβολή των οδών Ε. Βενιζέλου και Κονίτσης, το αρχοντικό Χασιρτζόγλου καθώς και το αρχοντικό Στάλιου, στη συμβολή των οδών Ε. Βενιζέλου και Αγίου Γεωργίου, είναι οργανωμένα έτσι ώστε στο ισόγειό τους να εξυπηρετούν εμπορικές χρήσεις ενώ στον όροφο χρήσεις κατοικίας. Σε αντίθεση με την περίοδο ακμής στη σύγχρονη εποχή η οδός Βενιζέλου έχει χάσει τον εμπορικό της χαρακτήρα και οι εμπορικές δραστηριότητες έχουν μεταφερθεί νοτιότερα στην περιφέρεια του ιστορικού πυρήνα ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ Ο Ισαάκ Ντανιέλ και το «Grande Maison» Όπως αναφέραμε και παραπάνω το Φρουραρχείο είναι ένα από τα σημαντικότερα κτίρια της πόλης. Οι Εβραίοι στην Οθωμανική Αυτοκρατορία αναπτύχθηκαν σημαντικά. Αρχικά, υπήρχε αδιαφορία για τις ιδιαίτερες θρησκευτικές πεποιθήσεις των υπηκόων του, ενώ το μόνο ενδιαφέρον ήταν η διατήρηση της ειρήνης και η είσπραξη των φόρων. Ωστόσο, η συγκεκριμένη στάση άλλαξε άρδην με την επικράτηση των Νεότουρκων. Μετά τη συνθήκη της Λοζάννης το 1923, ο τουρκικός πληθυσμός χωρίστηκε σε Μουσουλμάνους και απίστους. Στη δεύτερη κατηγορία ανήκαν οι Εβραίοι, οι Έλληνες και οι Αρμένιοι. Επίσης, κατά την περίοδο αυτή έχουμε μια μετακίνηση του εβραϊκού πληθυσμού από την Ανατολική Θράκη προς την Ξάνθη. Ένας από τους σημαντικότερους Εβραίους κατοίκους της Ξάνθης ήταν ο Ισαάκ Ντανιέλ, ο οποίος ήταν γνωστός στην Ξάνθη και ως Σαρκούτσος. Η οικογένεια Ντανιέλ, τα μέλη της οποίας κατάγονταν από τις Σέρρες, ήταν η σημαντικότερη εβραϊκή οικογένεια στο καπνεμπόριο και στις τραπεζικές εργασίες στην Ξάνθη μέχρι το τέλος της Οθωμανικής περιόδου. Ακόμη ασχολούνταν με ασφάλειες ζωής και πυρός, αντιπροσωπεύοντας την εταιρεία Union de Paris ενώ παράλληλα ήταν και έμπορος καπνών σε φύλλα. 10

11 Προς το τέλος του 19 ου αιώνα, με πιθανότερη χρονολογία το 1897 κατά παραγγελία του Εβραίου επιχειρηματία Ισαάκ Ντανιέλ εγέρθηκε το τριώροφο αρχοντικό, στη συμβολή των οδών Ελευθερίου Βενιζέλου (άλλοτε Χρύσης) και Κονίτσης (άλλοτε Ερμού). Στο αρχοντικό, το οποίο ήταν το σημαντικότερο κτίριο της πόλης την εποχή εκείνη, έζησε με τη σύζυγο του Σόλ μέχρι το θάνατο του. Η κατοικία του ήταν στον πρώτο και δεύτερο όροφο ενώ στο ισόγειο ήταν το γραφείο του καθώς και καταστήματα προς ενοικίαση. Ο Ισαάκ Ντανιέλ πέθανε το Η κηδεία ήταν μεγάλο γεγονός για την πόλη και τον νεκρό τον συνόδευσε η Φιλαρμονική του Ορφέως έως τα Εβραϊκά νεκροταφεία. Με βάση προφορικές μαρτυρίες είχε μικρή σωματική διάπλαση και ήταν ο πρώτος που κατείχε ιδιωτικό αυτοκίνητο στην Ξάνθη. Σύμφωνα με το γενεαλογικό δέντρο της οικογένειας Ντανιέλ υπήρχαν τρία αδέλφια ο Ισαάκ, ο Νταβίντ και ο Σαμουέλ. Ο Ισαάκ Ντανιέλ φαίνεται πως ήταν πρωταγωνιστής στις επιχειρήσεις της οικογένειας. Από την έρευνα γνωρίζουμε ότι η Σόλ, η γυναίκα του Ισαάκ, είχε μόνο την επικαρπία των ακινήτων, ενώ υπήρχε γραπτή διαθήκη σύμφωνα με την οποία τα ακίνητα περιέχονταν στους ανιψιούς του Σαλβαντόρ και Ντίνο, δεδομένου ότι ο Ισαάκ και η Σόλ δεν είχαν παιδιά. Έτσι το 1930 οι δύο ανιψιοί του με έγγραφη αίτηση τους ζητούν να πληροφορηθούν τα περιουσιακά στοιχεία του θείου τους. Στο Δημόσιο Ταμείο της Ξάνθης είχαν βεβαιωθεί φόροι κληρονομιάς για το διάστημα από το 1924 έως το 1931 με απόρροια το 1932 να γίνει κατάσχεση και πλειστηριασμός του ακινήτου αυτού. Ο πλειστηριασμός κατακυρώθηκε υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου για δρχ., ποσό το οποίο αντιστοιχούσε στους φόρους κληρονομιάς των Ντανιέλ. Σύμφωνα με την περιγραφή του συμβολαιογράφου, ο οποίος διενήργησε τον πλειστηριασμό, το κτίσμα αποτελούνταν από τους εξής χώρους: Άνω όροφος: πέντε δωμάτια, σαλόνι, μαγειρείο με ταράτσα. Ισόγειο: πέντε καταστήματα στην οδό Χρύσης και τέσσερα στην οδό Ερμού. Συνολική έκτασης κτίσματος τ.μ. Το κτίριο συνόρευε ανατολικά με οικόπεδο Θ. Ταραβάνη, βόρεια με την οδό Ερμού, δυτικά με την οδό Χρύσης και νότια με ακίνητο της Μουσουλμανικής κοινότητας. Μετά την κατάσχεση του κτιρίου από το Ελληνικό Δημόσιο, οι κληρονόμοι του Ισαάκ Ντανιέλ, η γυναίκα και η ανιψιοί του, προχώρησαν σε ενέργειες για την επανάκτηση του μεγάρου. Στην αλληλογραφία τους με τους δικηγόρους της Ξάνθης και Θεσσαλονίκης καθώς και με τον αντιπρόσωπό τους στην Ξάνθη αποκαλούν το μέγαρο «La Grande Maison». Ο Ισαάκ Ντανιέλ είχε συνολικά στην Ξάνθη, εκτός από το αρχοντικό του επί της οδού Βενιζέλου, άλλα τρία καταστήματα και δύο καπναποθήκες. Ο Ντίνο Ντανιέλ μετακόμισε στην Θεσσαλονίκη, όπου ασκούσε το επάγγελμα του καπνεμπόρου μέχρι το Μετά την εισβολή των Γερμανών, χάθηκε μαζί με άλλους Εβραίους της Θεσσαλονίκης. Αναφέρεται ότι πέθανε το 1942 ή το Έτσι εμφανίζεται και μια καινούρια κληρονόμος της περιουσίας του Ισαάκ Ντανιέλ, η ανιψιά του και αδελφή του Ντίνο, Τζένη, σύζυγος του Ζακ Μισραχή. Το μέγαρο μετά το θάνατο του Ισαάκ Ντανιέλ το 1924, κατά περιόδους, νοικιαζόταν. Υπάρχει μια δήλωση των υπόχρεων κληρονόμων Ντίνο Ντανιέλ, Σαλβαδόρ Ντανιέλ και Σόλ Ντανιέλ προς την Οικονομική Εφορεία για τα εισοδήματά τους από τα ενοίκια. Ενοικιαστές φέρονται στον Α όροφο ο κ. Αδαμίδης, προϊστάμενος του ηλεκτροφωτισμού του Δήμου Ξάνθης, για το χρονικό διάστημα και στον Β όροφο ο Γεώργιος Χατζιδάκις, πατέρας του Μάνου, δικηγόρος, ο οποίος μαζί με 11

12 άλλους Κρητικούς είχαν ιδρύσει την Κρητική αδελφότητα Ξάνθης. Το ετήσιο μίσθωμα για κάθε όροφο ήταν δρχ Χρονολόγιο Ισόγειο: Γραφεία του ιδιοκτήτη και καταστήματα προς ενοικίαση. Όροφος: Κατοικία του Ισαάκ Ντανιέλ και της γυναίκας του Σόλ. Υπόγειο: υπόγεια καταστημάτων, κελάρι, και διαμονή υπηρετών Ο Ισαάκ Ντανιέλ πεθαίνει και το κτίριο περιέρχεται στους κληρονόμους του, οι οποίοι το νοικιάζουν Το μέγαρο κατά περιόδους νοικιαζόταν σε σημαίνοντα πρόσωπα της Ξάνθης. Ο Γεώργιος Χατζιδάκις, πατέρας του Μάνου, που γεννήθηκε στην Ξάνθη το 1925, νοίκιαζε τον δεύτερο όροφο κατά την περίοδο Ηλεκτρική εγκατάσταση στο κτίριο, την εποχή που ήλθε και στην Ξάνθη Αίτηση για την αναγκαστική κατάσχεση του ακινήτου από το Δημόσιο λόγω χρωστούμενων φόρων κληρονομιάς. Αναφέρονται: Οικόπεδο 1200 τ.μ., Ισόγειο: πέντε καταστήματα, επί της οδού Χρύσης και τέσσερα καταστήματα στην οδό Ερμού. Άνω όροφος: πέντε δωμάτια, σαλόνι, κουζίνα και αποθήκη με ταράτσα. Μεσαίος όροφος: πέντε δωμάτια, σαλόνι, μαγειρείο με ταράτσα Το κτίριο και τα οικόπεδα κατάσχεται από το Δημόσιο, λόγω χρεών από φόρους κληρονομιάς Εγκαθίσταται στο κτίριο η Οικονομική Εφορεία και το Δημόσιο Ταμείο Ξάνθης και το κτίριο γίνεται γνωστό ως «Μέγαρο Οικονομικών» Εγκαταστάθηκε στο κτίριο το Πατριωτικό Ίδρυμα. (Ισόγειο) Εγκαταστάθηκε στο κτίριο το Αντιφροδισιακό Συνεργείο Ξάνθης σε κατάστημα επί της οδού Ερμού Γίνεται αίτηση για παραλαβή 3 καταστημάτων από την Οικονομική Εφορεία Ξάνθης, για να στεγαστούν γραφεία και αίθουσα διανομής συσσιτίου του ιδρύματος Προστασίας Παίδων. Ζητείται επίσης η ανέγερση ξύλινης κατασκευής στο προαύλιο για την καλύτερη εξυπηρέτηση της διανομής του συσσιτίου Το Πατριωτικό Ίδρυμα χρησιμοποιεί: 1 αίθουσα για την διανομή συσσιοτούντων απόρων, 1 διαμέρισμα στην αυλή, 1 τμήμα της αυλής που είναι τα μαγειρεία του Πατριωτικού Ιδρύματος, 1 γραφείο στη γωνιά Βενιζέλου και Ερμού. Αναφέρεται ότι το μίσθωμα των τμημάτων του Πατριωτικού Ιδρύματος ανερχόταν σε 6000δρχ., το μίσθωμα των δύο μαγαζιών επί της οδού Ερμού, για να εγκατασταθούν οι υπηρεσίες Κτηνιάτρου και Επαρχιακού γεωπόνου, σε 500δρχ Πρώτος όροφος: 4 δωμάτια, μεγάλη σάλα, μικρό δωμάτιο, μεγάλο μαγειρείο, αποθήκη ξυλανθράκων, wc, εξώστης. Δεύτερος όροφος: 2 δωμάτια, μεγάλη σάλα, μεγάλη σάλα, μικρό δωμάτιο, wc, εξώστης. Οι τοίχοι και οι οροφές ήταν ζωγραφισμένοι με ελαιογραφίες. Στο ισόγειο επί της οδού Ερμού υπήρχαν τρία συνεχόμενα γραφεία. Επί της οδού Βενιζέλου υπήρχε πρόσθετη ισόγεια καπναποθήκη και το μαγειρείο του Πατριωτικού Ιδρύματος. Τα κουφώματα, οι πόρτες και οι κρυστάλλινοι 12

13 υαλοπίνακες ήταν Ευρωπαϊκής προέλευσης. Το κτίριο εκτιμάται από την Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος σε δραχμές Από τον Απρίλιο του 1945 το κτίριο κατελήφθη από τον Ελληνικό Στρατό Γίνεται αίτηση από την ΙΧ Μεραρχία να της δοθεί το κτίριο, ωστόσο δεν γίνεται δεκτή Γίνεται αίτηση για παραχώρηση του κτιρίου στο Υπουργείο Εθνικής Αμύνης Εξερράγει πυρκαγιά στο κτίριο, στο οποίο στεγαζόταν τότε η Στρατιωτική Διοίκηση Ξάνθης. Η πυρκαγιά προκλήθηκε μάλλον από την ανάφλεξη καλωδίων λόγω σφοδρότατου ανέμου. Προκλήθηκαν μεγάλες καταστροφές στον πρώτο και δεύτερο όροφο. Καταστράφηκαν ουσιαστικά όλα τα ξύλινα μέρη όπως, ξύλινα πατώματα και δάπεδα, οροφές, κουφώματα, στέγη και ξύλινο τμήμα κλιμακοστασίου. Το κόστος των καταστροφών εκτιμήθηκε στο Το τηλεγράφημα του Οικονομικού Εφόρου αναφέρει ότι καταστράφηκαν καλλιτεχνικές τοιχογραφίες ξένων ζωγράφων Εγκρίνεται η αίτηση παραχώρησης του κτιρίου στο Υπουργείο Εθνικής Αμύνης Αναφέρονται ότι η χρήση των χώρων στο κτίριο ήταν οι εξής: Ισόγειο: 12 δωμάτια τα οποία χρησιμοποιούνται ως γραφεία Επιλαρχείας, Στρατολογικά γραφεία και Στρατολογικό Ταχυδρομείο. Υπήρχαν ακόμη η λέσχη Φρουράς, εστιατόρια Αξιωματικών, γραφείο υποδιοικητή, εστιατόρια οπλιτών, υπόστεγο, λουτήρες, αφοδευτήρια Παροχή πιστώσεως από τον Νομάρχη προς τον οικονομικό Έφορο για την επισκευή του κτιρίου. Δεκαετία 1960 Κατά τη δεκαετία του 1960 καθαιρέθηκε η πτέρυγα με τα καταστήματα επί της οδού Βενιζέλου για να κατασκευαστεί από το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας διώροφο νέο κτίσμα. Στο ισόγειο του παλαιού κτιρίου ήταν εγκατεστημένα: Το Φρουραρχείο Ξάνθης και Στρατιωτικό οδοντιατρείο. Στον πρώτο όροφο το Στρατολογικό γραφείο Ξάνθης και στον δεύτερο όροφο το Τάγμα Εθνοφυλακής Ξάνθης Το κτίριο κηρύσσεται διατηρητέο από το Υπουργείο Μακεδονίας Θράκης.(ΦΕΚ. 1097/95, τ. Δ ) Ισόγειο: 475τ.μ. συμπεριλαμβανομένου του φωταγωγού. Περιλαμβάνει κεντρικό προθάλαμο και κλιμακοστάσιο, 4 συνεχόμενους χώρους και δύο βοηθητικούς στη νοτιανατολική πλευρά. Υπάρχουν δύο είσοδοι από τον αύλειο χώρο. Στην νοτιοδυτική πλευρά υπάρχει χώρος γραφείου με είσοδο από την οδό Βενιζέλου. Στη βορειοδυτική πλευρά υπάρχουν τρεις εν σειρά χώροι. Το συγκρότημα διαθέτει μια είσοδο από την οδό Βενιζέλου και και μια από την οδό Ερμού. Υπάρχει επίσης γραφείο το οποίο χρησιμοποιείται από το πολιτικό προσωπικό του Στρατού με ανεξάρτητη είσοδο από την οδό Ερμού, και γραφείο στο οποίο στεγάζεται ο Σύνδεσμος Εφέδρων Αξιωματικών Ξάνθης, με ανεξάρτητη είσοδο από την οδό Ερμού. Πρώτος όροφος: 340τ.μ. Αποτελείται από 4 γραφεία, προθάλαμο, χώρο κλιμακοστασίου και 2 wc. Επίσης υπάρχουν συνεχόμενοι χώροι οι οποίοι αποτελούνται από τον χώρο του παλαιού μαγειρείου, ένα αποθηκευτικό χώρο, κλιμακοστάσιο που οδηγεί στο δώμα. Δεύτερος όροφος: 216τ.μ. Αποτελείται από 6 γραφείο, 2 χώρους wc, προθάλαμο και χώρο κλιμακοστασίου. Την εποχή αυτή ο όροφος δεν χρησιμοποιείται. 13

14 Παραχωρείται ο πρώτος και ο δεύτερος όροφος καθώς και το οικόπεδο στη Νομαρχία Ξάνθης. Εκτιμηθείσα αξία: (Οικόπεδο) δρχ. + (πρώτος όροφος) δρχ. + (δεύτερος όροφος) δρχ. = (Σύνολο) δρχ η απόφαση παραχώρησης του κτιρίου και της ευρύτερης ιδιοκτησίας. (αρ. πρωτ /10351/Α0010/ΠΕ/5/2/2001, Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών, Γενική Διεύθυνση Δημ. Περ. Εθν. Κληρ./ Διεύθυνση Δημόσιας Περιουσίας ) η οποία συμπληρώθηκε με την αρ. πρ /8081/Α0010/ΠΕ/ , Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών, Γενική Διεύθυνση Δημ. Περ. Εθν. Κληρ./ Διεύθυνση Δημόσιας Περιουσίας Αξία ακινήτου βάσει αντικειμενικού προσδιορισμού: (Οικόπεδο) ,99 + (Υπόγειο) ,98 + (ανωδομή) ,60 = (Σύνολο) , Προσωρινή παράδοση σε εκπρόσωπο της Κτηματικής Υπηρεσίας Ξάνθης του ισόγειου του κτιρίου Συμπλήρωση απόφασης παραχώρησης (αρ. πρ /8081/Α0010/ΠΕ/ , Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών, Γενική Διεύθυνση Δημ. Περ. Εθν. Κληρ./ Διεύθυνση Δημόσιας Περιουσίας) 14

15 Ο Μάνος Χατζιδάκις και η Ξάνθη Στην περιοχή της Ξάνθης, μετά την απελευθέρωσή της από τη Βουλγαρική κατοχή ( ), εγκαταστάθηκαν στην πόλη νέοι κάτοικοι, αρκετοί από τους οποίους είχαν υπηρετήσει εκεί ως στρατιώτες. Έτσι εγκαταστάθηκαν στην πόλη και αρκετοί Κρητικοί, όπως οι Τζινεβράκις, Καριωτάκις, Γραμματικάκις, Σκούφος, Χατζιδάκις και Ξυνιαράκις, δικηγόροι στο επάγγελμα, οι οποίοι δημιούργησαν και την κρητική αδελφότητα της Ξάνθης. Οι περιστάσεις αυτές οδηγούν και το δικηγόρο Γεώργιο Χατζιδάκι (πατέρα του Μάνου) το 1923 στην Ξάνθη. Το 1925 γεννιέται ο γιος του Μάνος. Όπως ήδη έχουμε αναφέρει, στο αρχοντικό Ντανιέλ, επί της οδού Ε. Βενιζέλου και Κονίτσης, το γνωστό στην πόλη της Ξάνθης «Grande Maison», μετά το θάνατο του Ισαάκ Ντανιέλ και πριν την κατάσχεσή του από το Ελληνικό Δημόσιο, εγκαθίστανται στον πρώτο και δεύτερο όροφο σημαντικές οικογένειες της πόλης ως ενοικιαστές. Στον πρώτο όροφο διαμένει ο προϊστάμενος του ηλεκτροφωτισμού του Δήμου της Ξάνθης Κ. Αδαμίδης και στο δεύτερο όροφο ο Γ. Χατζιδάκις (σύμφωνα με δήλωση των κληρονόμων του Ισαάκ Ντανιέλ προς την Οικονομική Εφορεία τεκμηριώνεται ότι ο Γεώργιος Χατζιδάκις διέμεινε στο κτίριο ως ενοικιαστής) Έτσι γνωρίζουμε με βεβαιότητα ότι ο Μάνος Χατζιδάκις έζησε στο δεύτερο όροφο του αρχοντικού τα πρώτα χρόνια της ζωής του. Το 1945 ο Μάνος Χατζιδάκις έρχεται στην Ξάνθη και δίνει ένα ρεσιτάλ πιάνου. Το 1978 η εφημερίδα «Φωνή της Ξάνθης» και Θρακική Θεατρική Σκηνή καλούν το Μάνο Χατζιδάκι για δύο συναυλίες. Αναφέρεται ότι με την αφορμή αυτή, ο Μ. Χατζιδάκις περπάτησε την περιοχή του Αγίου Βλασίου, δήλωσε δε ότι δε θυμάται πολλά και ότι πήγαινε στο νηπιαγωγείο του Αντ. Μελισσείδη. Μετά από την επίσκεψη του στην πόλη το 1979, ανακοινώνεται από το Μ. Χατζιδάκι ότι πρόκειται να ιδρυθεί στην Ξάνθη μια Μουσική Εταιρεία από τον ίδιο. Σκοπός της θα ήταν η οργάνωση μουσικών εκδηλώσεων στην παλιά πόλη. Έτσι στις ενημέρωσε το Δημοτικό Συμβούλιο της πόλης, παρουσία πλήθους κόσμου, ότι υπήρχαν τέσσερις λόγοι που τον ώθησαν στην απόφαση να δημιουργήσει αυτού του είδους τις μουσικές εκδηλώσεις, αργότερα γνωστές ως «Μουσικός Αύγουστος» στην Ξάνθη. 1. Το γεγονός ότι η Αθήνα είχε χρεοκοπήσει σε τέτοια θέματα. 2. Στην πόλη υπάρχει ένας πολύ σημαντικός παραδοσιακός οικισμός, μοναδικός στην Ελλάδα. 3. Η θερμή υποδοχή της πρότασής του από το Νομάρχη και το Δήμαρχο της πόλης. 4. Το γεγονός ότι η περιοχή είναι παραμεθόρια και έχει ιδιάζοντα χαρακτήρα. Δήλωσε ότι ήταν συγκινημένος για την παρουσία του στην ιδιαίτερη πατρίδα του. Δήλωσε επίσης ότι οι εκδηλώσεις αυτές δε θα στηρίζονταν στην κρατική επιχορήγηση, αλλά μόνο στην ενεργό βοήθεια του Γ Προγράμματος και της Συμφωνικής Ορχήστρας. Οι εκδηλώσεις θα διαρκούσαν 20 ημέρες, από 1ης Αυγούστου και είχε ήδη δώσει παραγγελίες σε Έλληνες μουσικούς να γράψουν έργα, τα οποία θα παρουσιάζονταν πρώτα στην Ξάνθη. Ο Μ. Χατζιδάκις προκειμένου να πραγματοποιήσει το στόχο του, τη δημιουργία δηλαδή του μουσικού Αύγουστου στην Ξάνθη, προχωρεί το 1979, στην αγορά σπιτιού στην παλιά πόλη. Το σπίτι αυτό βρίσκεται στην οδό Αντίκα

16 Ωστόσο εξαιτίας διαφόρων γεγονότων ο Μάνος Χατζιδάκις δεν προχώρησε τελικά στην πραγματοποίηση αυτού του στόχου. Τελικά ο «Μουσικός Αύγουστος» θα πραγματοποιηθεί στα Ανώγεια της Κρήτης. Μετά από το γεγονός αυτό, το 1982 πωλεί και το σπίτι που αγόρασε στην Ξάνθη και έκτοτε μέχρι το θάνατό του δεν αναφέρεται οτιδήποτε σχετικά με τις δραστηριότητες του στην πόλη ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ Το αρχοντικό Ντανιέλ βρίσκεται στο ιστορικό κέντρο της Ξάνθης και σε μικρή απόσταση από τον εμπορικό και διοικητικό της πυρήνα. Είναι ένα από τα σημαντικότερα κτίρια της πόλης, το οποίο ακόμη και σήμερα αποτελεί σημαντικό τοπόσημο και σημείο αναφοράς, λόγω της επιβλητικής του παρουσίας στον αστικό ιστό. Πρόκειται για κτίριο εξαιρετικά μεγάλων διαστάσεων, το οποίο αναπτύσσεται σε τέσσερις στάθμες: υπόγειο, υπερυψωμένο ισόγειο και δύο ορόφους. Βρίσκεται σε οικόπεδο επιφάνειας 1.317τ.μ. και είναι ιδιοκτησία της Περιφέρειας Ανατολικής και Μακεδονίας Θράκης. Η συνολική επιφάνεια του κτιρίου είναι 1.492τ.μ. Το κτίριο αρχικά ήταν οργανωμένο για την εξυπηρέτηση δύο διακριτών λειτουργιών, την κατοικία η οποία αναπτύσσεται σε τέσσερις στάθμες και τις πτέρυγες με τα καταστήματα τα οποία εκτείνονταν προς την οδό Κονίτσης και προς την οδό Βενιζέλου. Μέρος των καταστημάτων επί της οδού Βενιζέλου έχουν κατεδαφιστεί, γεγονός το οποίο τεκμηριώνεται από τα υφιστάμενα στο κτίριο ίχνη αλλά και από ιστορικές πηγές. Τα τμήματα των πτερύγων έχουν μεγάλο ύψος και σε ορισμένα από αυτά επί της οδού Κονίτσης υπήρχαν πατάρια, τα οποία εξυπηρετούσαν τα καταστήματα. Στις πτέρυγες στεγάζονταν με δωμάτια τα οποία χρησιμοποιούνταν λειτουργικά από την κατοικία ως εξώστες. Η υπόγεια στάθμη είχε ένα σημαντικό λειτουργικό χαρακτήρα, ο οποίος εξυπηρετούσε τις ανάγκες της κατοικίας αλλά και τις εμπορικές χρήσεις, οι οποίες ήταν χωροθετημένες στο ισόγειο. Υπήρχε άμεση λειτουργική σύνδεση με τους χώρους της ανωδομής και μέριμνα για το φωτισμό και αερισμό του χώρου μέσω περιμετρικών ανοιγμάτων, τα οποία εντάσσονται αντιληπτικά στη ζώνη της βάσης του κτιρίου, καθώς και στο φωταγωγό. Στην υπόγεια στάθμη, στη νότια πτέρυγα του κυρίως κτιρίου ήταν χωροθετημένοι οι χώροι διαμονής του προσωπικού, το οποίο χρησιμοποιούσε για την κατακόρυφη επικοινωνία βοηθητικό ξύλινο κλιμακοστάσιο. Οι χώροι κάτω από τα καταστήματα ήταν μάλλον αποθηκευτικοί, και η πρόσβαση σε αυτούς γινόταν με επιμέρους ξύλινα κλιμακοστάσια. Οι προσβάσεις αυτές από τον χώρο των καταστημάτων έχουν καταργηθεί, ωστόσο είναι πολύ εύκολα αναγνωρίσιμες και σε ορισμένα καταστήματα κάτω από τα δάπεδα υπήρχαν οι ξύλινες σκάλες που οδηγούσαν στα υπόγεια. Οι σκάλες αυτές αποκαλύφθηκαν μετά την αποξήλωση τμημάτων των δαπέδων, κατά τη διάρκεια των ερευνών για την αναγνώριση, ανάλυση και τεκμηρίωση του κτιρίου. Η στάθμη των δαπέδων του ισογείου και του υπογείου είναι η ίδια σε όλο το τμήμα που αντιστοιχεί στους χώρους της κατοικίας της ανωδομής, ενώ στα τμήματα που αντιστοιχούν στα καταστήματα της βόρειας πλευράς (οδός Κονίτσης), το δάπεδο του ισογείου και του υπογείου κλιμακώνεται σταδιακά ακολουθώντας την κλίση του εδάφους. Το ελεύθερο ύψος της υπόγειας στάθμης ήταν 16

17 2,30μ. ενώ τα δάπεδα σε ορισμένους χώρους ήταν επιστρωμένα με μαρμάρινες πλάκες πάχους 3 εκ. γεγονός που αποδεικνύει τη σπουδαιότητα των χώρων αυτών. Η ύπαρξη του ιδιαίτερα επικλινούς εδάφους, (η διαφορά ανάμεσα στο δυτικό και το αναλυτικό όριο της ιδιοκτησίας επί της οδού Βενιζέλου είναι γύρω στα 4,50μ.), οδήγησε αφενός στην κατασκευή της υπόγειας αυτής στάθμης και αφετέρου στη δημιουργία τεχνητού εδάφους για τη διαμόρφωση της αυλής. Διατηρείται σήμερα αναλημματικός τοίχος ύψους 5,50μ. στο ανατολικό όριο της ιδιοκτησίας, ο οποίος συγκρατεί τις επιχώσεις για τη δημιουργία της αυλής. Ο αύλειος χώρος προς τη νότια πλευρά του κτίσματος ήταν πιθανότητα διαμορφωμένος ως κήπος και η πρόσβαση σ αυτόν γινόταν μάλλον μέσω στοάς μεταξύ του πολυώροφου κυρίως κτίσματος και της πτέρυγας των καταστημάτων επί της οδού Βενιζέλου, τα οποία σήμερα έχουν κατεδαφιστεί. Στο τμήμα αυτό της ιδιοκτησίας κατά τη δεκαετία του 60 κατασκευάστηκε διώροφο κτίριο, το οποίο χρησιμοποιείται ως κατοικία οικογενειών στρατιωτικών. Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι η ογκοπλασία, η μορφολογία αλλά και η χωροθέτηση του νέου αυτού κτίσματος, είναι ασύμβατες με τον χαρακτήρα του ιστορικού κτιρίου. Η πιθανή απομάκρυνσή του θα αναδείκνυε τον περίοπτο χαρακτήρα του διατηρητέου κτιρίου και θα έδινε τη δυνατότητα αξιοποίησης του αρκετά αυτού μεγάλου τμήματος της ιδιοκτησίας, για τη δημιουργία χώρων στους οποίους θα μπορούσαν να φιλοξενηθούν χρήσεις συναφείς με το πρόγραμμα επανάχρησης. Η κύρια είσοδος της κατοικίας πραγματοποιείται από την οδό Βενιζέλου, μέσω μεγάλου διαδρόμου σάλας, ο οποίος οδηγεί προς το κεντρικό περίτεχνο κλιμακοστάσιο. Ο χώρος αυτός, ως χώρος αντιπροσώπευσης της κατοικίας, είναι ιδιαίτερα επιμελημένος και αντικατοπτρίζει το κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο του αρχικού ιδιοκτήτη. Η πρόσβαση γίνεται σταδιακά από το πρώτο τμήμα του διαδρόμου, το οποίο έχει τη λειτουργία ανεμοφράκτη, είναι εδρασμένο ένα σκαλί χαμηλότερα και διαχωρίζεται από το υπόλοιπο τμήμα με περίτεχνο ξύλινο υαλοστάσιο. Ο διάδρομος αυτός ο οποίος ήταν το χωλ εισόδου της κατοικίας, έχει εξαιρετικά μεγάλο ύψος, περίπου πέντε μέτρα και είναι επιστρωμένος με πλάκες μαρμάρου 40χ40 εκ. σε διάταξη σκακιέρας και αποχρώσεις του υπόλευκου και του γκρι. Οι τοιχοποιίες είναι διακοσμημένες με περίτεχνες τοιχογραφίες, οι οποίες επιμερίζουν το ύψος του χώρου και παραπέμπουν σε απομίμηση ορθομαρμάρωσης, ενώ στην οροφή υπάρχει πολύ σημαντική οροφογραφία με κυκλική διάταξη. Στη μέση περίπου του μήκους του διαδρόμου υπάρχουν ανάγλυφοι ψευδοκίονες με κορινθιακά επίκρανα επίσης επιζωγραφισμένοι. Τα στοιχεία αυτά είχαν επικαλυφθεί σε μεταγενέστερες φάσεις με επάλληλους χρωματισμούς. Ο διάδρομος αυτός οδηγεί αξονικά προς το κεντρικό κλιμακοστάσιο της κατοικίας. Υπάρχει μόνο ένα άνοιγμα προς τα νότια το οποίο οδηγούσε στους υπόλοιπους χώρους του ισογείου, οι οποίοι είχαν βοηθητική χρήση, καθώς και στο γραφείο του ιδιοκτήτη Ισαάκ Ντανιέλ. Το άνοιγμα αυτό βρέθηκε φραγμένο. Το κεντρικό κλιμακοστάσιο του κτιρίου είναι ένα από τα σημαντικότερα διατηρούμενα στοιχεία του κτιρίου. Αποτελείται από τρεις βραχίονες έναν κεντρικό, ο οποίος οδηγεί σε πλατύσκαλο, και δύο πλαϊνούς οι οποίοι οδηγούν από το πλατύσκαλο στους υπερκείμενους ορόφους αλλά και στο υπόγειο (το τμήμα αυτό είχε καθαιρεθεί σε μεταγενέστερη φάση). Τα σκέλη από το ισόγειο προς τον πρώτο όροφο είναι κατασκευασμένα με ολόσωμες μαρμάρινες βαθμίδες. Τα τρία πρώτα σκαλιά έχουν ιδιαίτερη καμπυλόμορφη διαμόρφωση και παραπέμπουν σε art nouveau στιλιστικές 17

18 επιρροές. Το σκέλος που οδηγεί από τον πρώτο στο δεύτερο όροφο είναι ξύλινο και έχει πανομοιότυπη χάραξη. Το ξύλινο αυτό τμήμα του κλιμακοστασίου είχε ανακατασκευαστεί μετά την καταστροφική πυρκαγιά του Οι τοιχοποιίες του κλιμακοστασίου είναι τοιχογραφημένες με αντίστοιχες τοιχογραφίες όπως και ο διάδρομος εισόδου, οι οποίες παραπέμπουν σε απομίμηση ορθομαρμάρωσης. Τα στοιχεία αυτά βρέθηκαν επικαλυμμένα με επάλληλους χρωματισμούς. Το κλιμακοστάσιο φωτίζεται και αερίζεται μέσω πολύ μεγάλων ανοιγμάτων προς το φωταγωγό. Έτσι δίνεται η δυνατότητα διαμπερούς φωτισμού και αερισμού των κοινόχρηστων χώρων της κατοικίας (κλιμακοστάσιο κεντρική σάλα). Η πρόσβαση προς την υπόγεια στάθμη γινόταν με δύο πλαϊνά πιθανότητα ξύλινα σκέλη με την ίδια χάραξη που οδηγούσαν σε κεντρικό πλατύσκαλο, το οποίο φωτιζόταν μέσω ανοίγματος από το φωταγωγό και από εκεί με κεντρικό σκέλος προς το υπόγειο, όπου υπήρχαν οι αποθήκες του ιδιοκτήτη καθώς και οι χώροι του προσωπικού. Μέσω λοιπόν του κεντρικού περίτεχνου κλιμακοστάσιου γινόταν η πρόσβαση προς τους χώρους της κατοικίας, η οποία αναπτυσσόταν στον πρώτο και δεύτερο όροφο. Στη συνέχεια του κεντρικού κλιμακοστάσιου και στις δύο στάθμες (πρώτος και δεύτερος όροφος) υπάρχει κεντρική σάλα, η οποία είχε τη χρήση σαλονιού και οι χώροι διαμονής, τα διάφορα δωμάτια της κατοικίας, είναι οργανωμένα εκατέρωθεν αυτής. Όπως γνωρίζουμε από ιστορικές πηγές στο κτίριο εκδηλώθηκε πυρκαγιά κατά τη δεκαετία του 1950 ( ), η οποία κατέστρεψε εν μέρει το εσωτερικό του κτιρίου. Στο γεγονός αυτό οφείλεται πιθανότητα και η αντικατάσταση των αρχικών ξύλινων δαπέδων και ορόφων (μπαγδατί με οροφοκονίομα και οροφογραφίες) που καταστράφηκαν, μεταγενέστερα, τα οποία δεν ανταποκρίνονται στη σπουδαιότητα του κτιρίου. Το ύψος των χώρων της κατοικίας είναι πολύ μεγάλο και στις δύο στάθμες (4,80 4,90μ.), γεγονός που αποδεικνύει τη σπουδαιότητα του κτιρίου. Σειρά διερευνητικών τόμων οι οποίοι πραγματοποιήθηκαν από τον ειδικό σύμβολο συντηρητή της ομάδας μελέτης Διονύση Καπιζιώνη, αποκάλυψαν πολύ σημαντικές τοιχογραφίες σε όλους τους χώρους του κτιρίου. Τόσο η προετοιμασία του υποστρώματος, όσο και η τεχνική των τοιχογραφιών δείχνουν ότι οι τοιχογραφίες αυτές πραγματοποιήθηκαν από ικανούς και έμπειρους καλλιτέχνες, πιθανότητα Γάλλους. Η επιλογή του ζωγραφικού διάκοσμου, καθώς και η έμπνευση των «ελεύθερων» ζωγραφικών στοιχείων που κοσμούν τους τοίχους, δείχνουν ότι πρόκειται για σημαντικά συνεργεία καλλιτεχνών τα οποία επιμελήθηκαν τη διακόσμηση της κατοικίας, καθώς και των καταστημάτων που βρίσκονται στο ισόγειο του κυρίως κτιρίου. Υπήρχαν και οροφογραφίες οι οποίες δυστυχώς καταστράφηκαν από την πυρκαγιά του Ένα βασικό συμπέρασμα από τη μελέτη του διάκοσμου είναι ότι τα στοιχεία των αναπαραστάσεων ακολουθούν και τονίζουν τις διατάξεις των χώρων, κλασσικό στοιχείο της γαλλικής τεχνοτροπίας (18 ος 19 ος αιώνας). Με βάση τις διατάξεις του διάκοσμου προσδιορίστηκαν με ακρίβεια οι θέσεις και διαστάσεις των αρχικών ανοιγμάτων, τα οποία είχαν τροποποιηθεί μετά την πυρκαγιά του Νότια της κεντρικής σάλας και στις δύο στάθμες υπάρχουν χώροι υγιεινής, οι οποίοι κατά πάσα πιθανότητα βρίσκονται στην αρχική θέση, γεγονός που επιβεβαιώνεται και από τη διάταξη των μικρών ανοιγμάτων στη νότια όψη. Στον πρώτο όροφο ήταν οργανωμένοι οι χώροι διημέρευσης και εστίασης, και οι βοηθητικοί χώροι με την κουζίνα και το δευτερεύον κλιμακοστάσιο υπηρεσίας. Από τη 18

19 στάθμη αυτή υπήρχε πρόσβαση στην ανατολική μεγάλη βεράντα και κατά πάσα πιθανότητα στην επίσης μεγάλη νότια βεράντα (δώμα καταστημάτων) επί της οδού Βενιζέλου, που έχει κατεδαφιστεί. Η όλη οργάνωση της στάθμης αυτής μας οδηγεί στην βάσιμη υπόθεση ότι επρόκειτο για τον χώρο αντιπροσώπευσης του αρχοντικού, δηλαδή εκεί ελάμβαναν χώρα πάσης φύσεως κοινωνικές εκδηλώσεις όπως χοροί, βεγγέρες, συνεστιάσεις κλπ. Στη δυτική επέκταση της κατοικίας όπου ήταν χωροθετημένες οι κουζίνες υπάρχει άνοιγμα, μέσω του οποίου το υπηρετικό προσωπικό εξυπηρετούσε άμεσα τις εκδηλώσεις που ελάμβαναν χώρα στη μεγάλη βεράντα. Αμέσως μετά την κατασκευή του κτιρίου και ίσως πριν την αποπεράτωση του πραγματοποιήθηκε μετατροπή της αρχικής τυπολογικής διάρθρωσης του πρώτου και δεύτερου ορόφου ενώ ταυτόχρονα πραγματοποιήθηκαν ενισχύσεις, τόσο στο επίπεδο του ισογείου, όσο και του υπογείου, στη βόρεια πλευρά στην περιοχή του σαχνισιού. Οι τροποποιήσεις αυτές που γίνονται άμεσα αντιληπτές τόσο σε επίπεδο αρχιτεκτονικής και τυπολογικής διάταξης όσο και σε επίπεδο κατασκευής, πιθανότητα έγιναν μετά από αστοχίες που παρουσίασε η κατασκευή στην περιοχή αυτή. Στο δεύτερο όροφο ήταν οργανωμένα τα υπνοδωμάτια και οι ιδιωτικοί χώροι της οικογένειας, σε συνδυασμό με τη ανατολική βεράντα, στην οποία κατέληγε και το κλιμακοστάσιο υπηρεσίας, ίχνη του οποίου είναι εμφανή στο δάπεδο. Μέσω αυτού του κλιμακοστασίου γινόταν η εξυπηρέτηση της στάθμης αυτής από το βοηθητικό προσωπικό. Όλα τα αρχικά κουφώματα του κτιρίου του πρώτου και δεύτερου ορόφου, όπως επίσης οι οροφές και τα δάπεδα είχαν αντικατασταθεί με μεταγενέστερες κατασκευές, που αντικατέστησαν τα αρχικά που καταστράφηκαν από την πυρκαγιά του Οι κατασκευές αυτές θεωρήθηκαν μη συμβατές με τον σημαντικό αρχιτεκτονικό χαρακτήρα του κτιρίου και αντικαταστάθηκαν. Μεταγενέστερα ήταν επίσης και όλα τα κουφώματα του ισογείου, εκτός από την πόρτα της κεντρικής εισόδου και τον ανεμοφράκτη, καθώς και δύο παράθυρα και μια εξώθυρα στη νότια όψη του κτιρίου. Στο κτίριο έγιναν επίσης πολλές επεμβάσεις κατά την περίοδο της εγκατάστασης του στρατού. Τέτοιες επεμβάσεις ήταν η προσθήκη στοιχείων από οπλισμένο σκυρόδεμα στη νότια πλευρά του κτιρίου σε όλες τις στάθμες ώστε να υποστηριχθεί δεξαμενή από οπλισμένο σκυρόδεμα η οποία έχει τοποθετηθεί στη στέγη του κτιρίου (πάνω από τα wc). Οι κατασκευές αυτές απομακρύνθηκαν ως ασύμβατες με το ιστορικό κτίριο. 19

20 Εικόνα 3: Ο Μάνος Χατζιδάκις και το Φρουραρχείο της Ξάνθης 1.4. ΤΥΠΟΛΟΓΙΚΑ ΚΑΙ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Τυπολογική Ανάλυση Το ιστορικό κτίριο είναι οργανωμένο κατά ένα εντελώς ιδιαίτερο τρόπο συνδυάζοντας τόσο την κυρίαρχη τυπολογική διάρθρωση της εποχής του όσο και της ιδιαίτερες απαιτήσεις του αρχικού ιδιοκτήτη. Οι χώροι της κατοικίας είναι οργανωμένοι σύμφωνα με τη γνωστή τυπολογία «κεντρική σάλα με εκατέρωθεν δωμάτια», διαδεδομένη κατά τον 19 ο αιώνα σχεδόν σε όλο το χώρο των Βαλκανίων. Στη Ξάνθη ο τύπος αυτός υιοθετήθηκε σε πολλά αρχοντικά και συνδυάστηκε με μια ιδιαίτερη διάταξη κλιμακοστασίου με τρεις βραχίονες, διάταξη την οποία συναντάμε σε σημαντικά κτίρια της Ευρώπης σε πολύ παλαιότερες εποχές. Η τυπολογική αυτή διάταξη οργανώνεται στα αρχοντικά της εποχής με τη δημιουργία ενός χολ εισόδου, ενός μεγάλου και διακοσμημένου υαλοστασίου, μια μεγάλη μακρόστενη σάλα με χώρους διατεταγμένους εκατέρωθεν, η οποία οδηγεί σε κλιμακοστάσιο με τρεις βραχίονες. Ο κεντρικός βραχίονας του κλιμακοστασίου, ο οποίος μετά το πλατύσκαλο διακλαδίζεται σε δύο, εξασφαλίζει την πρόσβαση προς τους ορόφους και οι δύο πλευρικοί οδηγούν στο υπόγειο. Το υπόγειο ως δευτερεύων χώρος έπρεπε να απομονώνεται από τους κύριους χώρους και έτσι δύο πόρτες έφραζαν τη μη επιθυμητή επικοινωνία με το υπόγειο. Η μορφή και ο διάκοσμος του κύριου αυτού βραχίονα ήταν ιδιαίτερα επιμελημένα. Υπήρχαν χολ εισόδου με τονισμό της γεωμετρίας του, υαλοστάσιο διακοσμημένο (από τα ελάχιστα διατηρούμενα αυθεντικά τμήματα του κτιρίου) μακρόστενη σκάλα με ιδιαίτερη διαμόρφωση δαπέδου (μαρμάρινες πλάκες σε διάταξη σκακιέρας) τοιχογραφημένοι πλευρικοί τοίχοι και οροφές, ιδιαίτερη διακόσμηση της συνάντησης τοίχου οροφής, μαρμάρινες ολόσωμες 20

21 βαθμίδες με ιδιαίτερη διακόσμηση των τριών πρώτων, χυτοσίδερα κιγκλιδώματα και καλοδουλεμένη ξύλινη κουπαστή. Αυτά που υπήρχαν αρχικά και καταστράφηκαν σε μεταγενέστερη φάση είναι οι βραχίονες καθόδου προς το υπόγειο καθώς και οι αντίστοιχες πόρτες απομόνωσης του υπογείου. Οι χώροι αυτοί κατά την περίοδο λειτουργίας του κτιρίου ως Φρουραρχείο είχαν μετατραπεί σε βεστιάρια. Επίσης διατηρείτο το παράθυρο το οποίο φώτιζε την κάθοδο της σκάλας προς το υπόγειο. Η τυπολογία των υπερκείμενων ορόφων ακολουθεί την προαναφερθείσα διάταξη «κεντρική σάλα με εκατέρωθεν δωμάτια». Οι ιδιαίτερες απαιτήσεις του ιδιοκτήτη σε συνδυασμό με την επαγγελματική του δραστηριότητα και με τα κοινωνικά δεδομένα της εποχής συνέβαλαν στη δημιουργία ενός ιδιαίτερου συγκροτήματος κατοικίας, με χώρους υπηρετικού προσωπικού, καταστημάτων και γραφείων, το οποίο υπακούει (όσον αφορά στην κατοικία) στα τυπολογικά δεδομένα της εποχής αλλά δημιουργεί και νέα χωρικά δεδομένα. Τα νέα αυτά χωρικά δεδομένα είναι πρωτότυπες λύσεις τις οποίες δεν συναντάμε σε άλλα σημαντικά κτίρια της πόλης. Πρόκειται για τη δημιουργία ισόγειων καταστημάτων και γραφείων τα οποία λειτουργούσαν ανεξάρτητα από την κατοικία, και για βοηθητικούς χώρους προσωπικού οι οποίοι λειτουργούσαν επίσης ανεξάρτητα. Οι βοηθητικοί αυτοί χώροι συνδέονταν με τους διάφορους ορόφους της κατοικίας μέσω ενός τετραώροφου ξύλινου κλιμακοστασίου που εξασφάλιζε την κίνηση του βοηθητικού προσωπικού χωρίς να εμπλέκεται με τις κύριες κινήσεις των χώρων του αρχοντικού. Έτσι στην αρχική φάση του κτιρίου μπορούμε να διακρίνουμε τρεις χωρικές ενότητες οι οποίες αλληλοσυνδέονταν διακριτικά αλλά και διατηρούσαν τη λειτουργική τους ανεξαρτησία. Αναλυτικότερα μπορούμε να διακρίνουμε τις εξής ενότητες χώρων. Α. Τα 5 καταστήματα της βόρειας όψης κατά μήκος της οδού Κονίτσης με τους αντίστοιχους υπόγειους χώρους τους. Β. Τα καταστήματα επί της οδού Βενιζέλου, με τον αντίστοιχο υπόγειο χώρο του, το οποίο αποτελούσε τμήμα ευρύτερης ενότητας αποτελούμενης από 4 καταστήματα σύμφωνα με ιστορικές πηγές. Γ. Τους χώρους της κατοικίας στον πρώτο και δεύτερο όροφο με τους αντίστοιχους υπαίθριους χώρους. Δ. Τους χώρους εξυπηρέτησης (μαγειρείο, κτλ.) και τους χώρους του βοηθητικού προσωπικού με τους αντίστοιχους υπόγειους χώρους. 21

22 Εικόνα 4: Βορειοδυτική όψη του κτιρίου (2007) 22

23 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΑΝΑΣΤΗΛΩΣΗ ΦΡΟΥΡΑΡΧΕΙΟΥ ΞΑΝΘΗΣ ΟΙΚΙΑ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙ- ΠΟΛΥΧΩΡΟΣ ΤΕΧΝΗΣ ΚΑΙ ΣΚΕΨΗΣ «ΜΑΝΟΣ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙΣ» Μετά την έγκριση της Οριστικής μελέτης από την Εφορεία Νεότερων Μνημείων Κεντρικής Μακεδονίας, τη συμπλήρωση της μελέτης με βάση τις παρατηρήσεις των επιβλεπόντων της Νομαρχίας Ξάνθης και την έκδοση της οικοδομικής αδείας από το Πολεοδομικό Γραφείο Ξάνθης, εκπονήθηκε η σύνταξη της μελέτης Εφαρμογής με τίτλο: «Αναστήλωση Φρουραρχείου Ξάνθης (Οικία Χατζιδάκι) - Πολυχώρος τέχνης και σκέψης Μάνος Χατζιδάκις» ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ - ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΩΝ ΕΠΕΜΒΑΣΕΩΝ Οφείλουμε να επισημάνουμε ότι για την αποκατάσταση και επανάχρηση ενός ιστορικού κτιρίου, καθίσταται αναγκαίο να διατηρούνται και να αναδεικνύονται τα τυπολογικά και μορφολογικά χαρακτηριστικά του, λαμβάνοντας υπόψη την δομοστατική του οργάνωση. Επιπρόσθετα, πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η υφιστάμενη ιεράρχηση των χωρικών σχέσεων με απόρροια να εγκαθίστανται σε σημαντικούς χώρους πρωτεύουσες χρήσεις και σε λιγότερο σημαντικούς δευτερεύουσες. Έτσι με την ένταξη της νέας χρήσης αναγνωρίζονται και αναδεικνύονται τα τυπολογικά στοιχεία του κτιρίου και διατηρείται η φυσιογνωμία των αρχικών χωρικών σχέσεων. Επίσης ορισμένες ιδιαίτερες τυπολογικές διατάξεις, οι οποίες χαρακτηρίζουν το κτίριο θα πρέπει να αναγνωρίζονται και να προβάλλονται, έστω και με συμβολικό τρόπο. Αναφορικά με τον ζωγραφικό διάκοσμο του κτιρίου οφείλουμε να αναφέρουμε ότι αυτός αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της ιστορικής και αισθητικής του αξίας και κατά συνέπεια πρέπει να συντηρείται και να αναδεικνύεται η αρχική του θέση. Οι νέες εγκαταστάσεις για τον εκσυγχρονισμό του κτιρίου προκειμένου να ανταποκριθεί στις νέες χρήσεις, πρέπει να εντάσσονται αρμονικά στο ιστορικό κτίριο και να δίνουν την αίσθηση ότι φιλοξενούνται σ αυτό. Ο έλεγχος συμβατότητας ένταξης της νέας χρήσης στο υπό μελέτη ιστορικό κτίριο, είναι ένα από τα σημαντικότερα στάδια της μελέτης επανάχρησης και μέσω αυτού θα πρέπει να αποκλείονται ασύμβατες χρήσεις και διατάξεις οι οποίες καταστρέφουν σημαντικά στοιχεία του κτιρίου. 1 ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ: Μ. ΔΟΥΣΗ, Μ. ΑΝΑΓΝΩΣΤΙΔΗΣ, ΕΙΔΙΚΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ: Μ. ΝΟΜΙΚΟΣ, ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ: Α. ΤΑΣΟΛΑΜΠΡΟΣ, Α. ΑΝΑΓΝΩΣΤΙΔΗΣ, Ι. ΑΝΔΡΟΥΛΙΔΑΚΗΣ, Σ. ΨΥΛΛΑΚΗ ΕΙΔΙΚΟΙ ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΕΛΕΤΗΣ: Δ. ΚΑΠΙΖΙΩΝΗΣ, Α. ΦΩΣΤΗΡΙΔΟΥ, ΣΥΝΤΗΡΗΤΕΣ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΕΡΓΩΝ ΤΕΧΝΗΣ, Ν. ΜΠΑΡΚΑΣ, ΔΡ. ΠΟΛ. ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ, DUAP ΑΚΟΥΣΤΙΚΗΣ LE MANS ΜΕΛΕΤΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ, ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ

24 2.2. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ Το υπό μελέτη ιστορικό κτίριο βρίσκεται στο ιστορικό εμπορικό και διοικητικό αλλά και πολιτιστικό κέντρο της πόλης. Η οδός Βενιζέλου καθώς και η οδός Κονίτσης χαρακτηρίζονται από αντίστοιχες λειτουργίες κυρίως πολιτισμού και αναψυχής. Στο κτίριο αναφέρεται ότι έζησε τα πρώτα χρόνια της ζωής του ένας από τους μεγαλύτερους μουσικοσυνθέτες της χώρας μας, ο Μάνος Χατζιδάκις, πολύπλευρη και εξαιρετική προσωπικότητα, η οποία χαρακτήρισε και σημάδεψε το σύγχρονο πολιτισμό του τόπου. Σύμφωνα με την επιθυμία του εργοδότη, οι νέες χρήσεις που θα ενταχθούν στο κτίριο θα πρέπει να είναι αυτοχρηματοδοτούμενες, ώστε να μην επιβαρύνουν με δυσβάστακτα έξοδα, αλλά απεναντίας να δημιουργήσουν ένα πλαίσιο δυναμικών χρήσεων, οι οποίες θα τροφοδοτούν την κοινωνία της πόλης με σημαντικές πολιτιστικές εκδηλώσεις. Συνεπώς στην εν λόγω αρχιτεκτονική μελέτη προτεινόταν η δημιουργία ενός πόλου κέντρου καλλιτεχνικής δημιουργίας και αναψυχής με έμφαση στη μουσική, γεγονός άμεσα συνδεδεμένο με τη μνήμη του μεγάλου μουσικοσυνθέτη. Συγκεκριμένα προτείνονταν τα εξής: 1. Η δημιουργία μιας χωρικής ενότητας στην οποία θα προβάλλεται, θα συζητιέται και θα συνεχίζεται κατά το δυνατό το πολύπλευρο έργο του μουσικοσυνθέτη. 2. Η δημιουργία μιας χωρικής ενότητας στην οποία θα ασκούνται και θα εκφράζονται οι μουσικοί καλλιτέχνες της πόλης 3. Η δημιουργία ενός ραδιοφωνικού σταθμού, μέσω του οποίου θα προβάλλεται και σε συνεργασία με άλλα μέσα μαζικής ενημέρωσης, θα γνωστοποιείται η μουσική καλλιτεχνική παραγωγή των νέων δημιουργών της πόλης. 4. Η δημιουργία μουσικής βιβλιοθήκης, μέσω της οποίας θα διατίθενται μουσικές παραγωγές, μουσικές εκδόσεις, σπάνιες ηχογραφήσεις κλπ, είτε για δανεισμό είτε για πώληση. 5. Η δημιουργία χώρων ευρύτερης καλλιτεχνικής δημιουργίας καθώς και χρήσης σύγχρονων πολυμέσων. 6. Η οργάνωση χώρων αναψυχής και πολιτισμού, κλειστών και υπαίθριων για όλες τις εποχές του έτους (καφέ θέατρο). Σε αυτούς παράλληλα με την ψυχαγωγία θα ενθαρρύνεται η δημιουργική έκφραση τόσο καταξιωμένων καλλιτεχνών, όσο και νέων ταλέντων, τα οποία θα δοκιμάζονται από το καλλιτεχνικό κοινό της Ξάνθης. 7. Η οργάνωση χώρου για τη διοίκηση, την οικονομική διαχείριση και την προβολή του πόλου κέντρου. 8. Η οργάνωση των απαραίτητων βοηθητικών χώρων για τη θέρμανση και τον κλιματισμό καθώς και των απαραίτητων χώρων υγιεινής και αποθήκευσης. Απαραίτητη προϋπόθεση οργάνωσης των ανωτέρω χρήσεων και δράσεων είναι η εξασφάλιση προσπέλασης των ατόμων με αναπηρία. 24

25 2.3. ΧΩΡΟΘΕΤΗΣΗ ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΩΝ ΧΩΡΙΚΩΝ ΕΝΟΤΗΤΩΝ Βασική επιδίωξη στη χωροθέτηση των επί μέρους χωρικών ενοτήτων ήταν αφ ενός η δυνατότητα ανεξάρτητης διαχείρισης και λειτουργίας, ώστε να παρέχεται η απαραίτητη ευελιξία στη διοίκηση να παραχωρεί ή να ενοικιάζει τις επιμέρους ενότητες χωρίς ιδιαίτερες λειτουργικές δυσκολίες, και αφετέρου να δίδεται η δυνατότητα απρόσκοπτης πρόσβασης στο κτίριο των ατόμων με αναπηρία ή κινητικά προβλήματα. Μέσω της προτεινόμενης λύσης τα άτομα με αναπηρία εισέρχονται απρόσκοπτα στο κτίριο μέσω stair lift το οποίο τοποθετείται στη νότια πλευρά του κτιρίου στη θέση υφιστάμενης σκάλας εισόδου και στη συνέχεια μέσω του διαδρόμου προσεγγίζουν τον ανελκυστήρα, ο οποίος τους παρέχει πρόσβαση σε όλες τις στάθμες του κτιρίου. Στην τελευταία στάθμη (2 ος όροφος) ο ανελκυστήρας καταλήγει στον εξώστη του δεύτερου ορόφου, όπως ακριβώς κατέληγε το παλαιό κλιμακοστάσιο του βοηθητικού προσωπικού, κατάληξη η οποία προστατευόταν από τις καιρικές συνθήκες μέσω ενός ξύλινου οικίσκου. Στη θέση αυτή σήμερα προτείνεται η προσθήκη νέας μεταλλικής κατασκευής η οποία θα προστατεύει την απόληξη του ανελκυστήρα. 25

26 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΦΩΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΝΑΔΕΙΞΗ 3.1. ΦΩΤΙΣΜΟΣ ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ Στοιχεία του παρελθόντος συναντούμε σε κάθε γωνιά του ελληνικού εδάφους. Η ελληνική ιστορία δηλώνει την παρουσία της. Τα μνημεία, οι αρχαιολογικοί χώροι αναδεικνύουν τον ένδοξο ελληνικό πολιτισμό. Τα στοιχεία του παρελθόντος όταν δεν μένουν κρυμμένα στο έδαφος αλλά αποκαθίστανται και αναδεικνύονται ελκύουν το ενδιαφέρον για την ιστορία του τόπου και συνδέουν τη σύγχρονη εποχή με την ελληνικό πολιτισμό και την παράδοση. Έτσι, τα ιστορικά κτίρια δεν γίνονται εχθρός αλλά σύμμαχος και συνοδοιπόρος στην προσπάθεια του τόπου για εξέλιξη. Τα κτίρια μας διδάσκουν τεχνικές της ελληνικής αρχιτεκτονικής του παρελθόντος. Οι γνώσεις και η εμπειρία που αποκτούμε κατά τη μελέτη των αρχαιολογικών χώρων σε συνδυασμό με τις σύγχρονες τάσεις της αρχιτεκτονικής, με την εξέλιξη της οικοδομικής καθώς και της ηλεκτρολογίας συντελούν στην άριστη επικοινωνία παρελθόντος και παρόντος. Τα ιστορικά κτίρια ανακαλύπτονται, μελετώνται, αποκαθίστανται και αναδεικνύονται με την συνεργασία διάφορων ειδικοτήτων, των αρχαιολόγων, των τοπογράφων, των αρχιτεκτόνων, των πολιτικών μηχανικών, των μηχανολόγων και των ηλεκτρολόγων. Μετά την αποκατάστασή τους μπορούν να αναδειχθούν με τον κατάλληλο φωτισμό. Ο τεχνητός φωτισμός μπορεί να προκαλέσει ευχάριστα ή δυσάρεστα συναισθήματα, αισθήματα ασφάλειας, φόβου, προσμονής κ.ά. Σε ένα ιστορικό κτίριο ο φωτισμός που χρησιμοποιούμε στο εσωτερικό του εξυπηρετεί λειτουργικές ανάγκες. Για παράδειγμα αν το κτίριο μετά την αποκατάστασή του πρόκειται να χρησιμοποιηθεί ως χώρος έκθεσης ο φωτισμός εξυπηρετεί την ανάγκη για σωστή έκθεση των αντικειμένων που προβάλλονται. Παράλληλα με τον καθαρά λειτουργικό ρόλο των φωτιστικών σωμάτων επιτελείται και η ανάγκη για ανάδειξη τοιχογραφιών ή κάποιων πινάκων που υπάρχουν στους τοίχους ή στην οροφή του υφιστάμενου κτιρίου, χωρίς να αλλοιώνονται τα χρώματα και η υφή τους. Από την άλλη πλευρά ο εξωτερικός τεχνητός φωτισμός αναδεικνύει την αυθεντικότητα του κτιρίου, δεν επιβαρύνει την όψη του αλλά προβάλει την μοναδικότητά του και ελκύει το ενδιαφέρον και τα «βλέμματα» των περαστικών. Για να επιτευχθούν όμως αυτοί οι στόχοι βασική προϋπόθεση είναι η κατανόηση του ίδιου του κτιρίου και των αξιών που αντιπροσωπεύει καθώς και η τήρηση βασικών αρχών του φωτισμού. Η σωστή ένταση φωτισμού, η αποφυγή της θάμβωσης καθώς και η ομοιομορφία στη διάχυση του φωτός αποτελούν βασικές παραμέτρους για την ικανοποίηση λειτουργικών αναγκών καθώς και για την ανάδειξη του κτιρίου ΘΕΜΕΛΙΩΔΕΙΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ ΦΩΤΙΣΜΟΥ Το ιστορικό κτίριο το οποίο μελετούμε στη συγκεκριμένη εργασία είναι το Φρουραρχείο στην Ξάνθη. Βασικά μεγέθη τα οποία λάβαμε υπόψη μας κατά τον σχεδιασμό και την εγκατάσταση κάθε είδους φωτισμού είναι: 26

27 η φωτεινή ροή η φωτεινή ένταση η ένταση φωτισμού η φωτεινή εκπομπή η λαμπρότητα η ομοιομορφία της λαμπρότητας η θάμβωση Φωτεινή ροή (Φ, Luminous Flux) : Είναι η ποσότητα φωτός που εκπέμπεται από μία πηγή ή λαμβάνεται από μια επιφάνεια στη μονάδα του χρόνου. Φ= Λ/t = V(λ)*W(λ)/t. Η μονάδα μέτρησης της φωτεινής ροής είναι το lumen (lm), το οποίο είναι η ροή που εκπέμπεται από μια στερεά γωνία 1 steradian από μία σημειακή πηγή, η οποία έχει ομοιόμορφη φωτεινή ένταση 1 candela. Φωτεινή ένταση (Ι, Luminous Intesity):Είναι ο λόγος της στοιχειώδους φωτεινής ροής που ακτινοβολείται από την πηγή προς μια διεύθυνση σε ένα στοιχειώδη κώνο στερεάς γωνίας. Είναι η γωνιακή πυκνότητα φωτεινής ροής. I= dφ/dω. Η μονάδα μέτρησης είναι candela (cd), όπου 1 candela ισούται με 1lumen/steradian. ονομάζεται Ένταση φωτισμού (E, Illuminance) είναι ο λόγος της φωτεινής ροής που δέχεται επιφάνεια S δια της επιφανείας αυτής. Είναι δηλ. η επιφανειακή πυκνότητα του φωτός που προσπίπτει. Η επιφάνεια S δεν εκπέμπει. Ε=Φπ/S. Η μονάδα μέτρησης είναι το lux (lx), όπου 1lux=1lumen/m 2 Φωτεινή εκπομπή (F) είναι ο λόγος της φωτεινής ροής που εκπέμπει επιφάνεια S δια της επιφανείας αυτής. Είναι δηλ. η επιφανειακή πυκνότητα του φωτός που εκπέμπεται. Ε=Φε/S. Λαμπρότητα (L, Luminance): Αν έχουμε δύο σημειακές φωτεινές πηγές που εκπέμπουν προς μία κατεύθυνση με την ίδια φωτεινή ένταση εκείνη που έχει μικρότερη επιφάνεια φαίνεται λαμπρότερη. Το φαινόμενο αυτό εκφράζεται με ένα μέγεθος που ονομάζεται λαμπρότητα. Έτσι η λαμπρότητα L ενός τμήματος της επιφάνεια φωτιστικού σώματος προς μία κατεύθυνση ορίζεται από τον λόγο της φωτεινής έντασης του προς εκείνη την κατεύθυνση δια της φαινόμενης επιφάνειας. L = I/S όπου Ι: η ένταση της φωτεινής πηγής και S: η επιφάνειά της. Η λαμπρότητα είναι η φωτεινή ένταση που ανακλάται από μια μοναδιαία επιφάνεια σε μια καθορισμένη κατεύθυνση. Η μονάδα μέτρησης είναι candela ανά τετραγωνικό μέτρο (cd/m 2 ). Ομοιομορφία λαμπρότητας (Uniformity, U): Για να είναι ένα αντικείμενο ορατό πρέπει η κατανομή της λαμπρότητας σε αυτό να είναι ομοιόμορφη. Η ομοιομορφία εκφράζεται είτε για διεύθυνση κάθετη στη διεύθυνση του παρατηρητή (εγκάρσια ομοιομορφία) είτε για διεύθυνση που συμπίπτει με τη διεύθυνση του παρατηρητή (διαμήκης ομοιομορφία). Για να ελέγξουμε την ομοιομορφία στους διάφορους χώρους του κτιρίου του Φρουραρχείου που μελετάμε χρησιμοποιούμε τον γενικό συντελεστή ομοιομορφίας Uo, ο οποίος ορίζεται ως ο λόγος L min /L med, ή L min /L max, όπου L min, L med, L max η ελάχιστη, μέση και η μέγιστη αντίστοιχα λαμπρότητα στο σύνολο της εξεταζόμενης επιφάνειας. Θάμβωση (G, Glare): Το φαινόμενο της θάμβωσης αναφέρεται στις ενοχλήσεις που δέχεται ο ευρισκόμενος σε έναν χώρο, είτε από υψηλές τιμές λαμπρότητας, είτε από μεγάλες διαφορές λαμπρότητας μέσα στο οπτικό του πεδίο. Η θάμβωση διακρίνεται σε 27

28 άμεση και έμμεση. Την άμεση θάμβωση προκαλούν τα φωτιστικά σώματα ή οι επιφάνειες του φωτιζόμενου χώρου. Την έμμεση θάμβωση οι απεικονίσεις των φωτεινών πηγών σε στιλπνές επιφάνειες στις οποίες τυχαία κατευθύνεται το βλέμμα. Από τη θάμβωση έχουμε μείωση της διακριτικής ικανότητας και συχνά προκαλείται κόπωση στον εργαζόμενο. Στην περίπτωση της έμμεσης θάμβωσης εξαναγκάζεται η κόρη του οφθαλμού σε εναλλασσόμενες συστολές - διαστολές στην προσπάθεια εστίασης αφενός μεν στην απόσταση του υπό εξέταση αντικειμένου, αφετέρου δε στην απόσταση του ειδώλου της φωτεινής πηγής. Η έμμεση θάμβωση μπορεί να αποφευχθεί με την κατάλληλη διάταξη των φωτιστικών σωμάτων στο χώρο. Μπορούμε να εκτιμήσουμε τη θάμβωση από το σύστημα φωτισμού που εκτιμάται με τη βοήθεια του βαθμού συνδυασμένης θάμβωσης UGR (Unified Glare Rating). Πρέπει να σημειώσουμε ότι ο δείκτης δεν αποτελεί αξιόπιστη παράμετρο εκτίμησης της θάμβωσης, όταν οι φωτεινές πηγές είναι μεγάλων ή πολύ μικρών διαστάσεων. Εξαρτάται από τη λαμπρότητα των φωτιστικών, το μέγεθος τους, την σχετική θέση τους με την κατεύθυνση παρατήρησης και από την λαμπρότητα υποβάθρου. Με χρήση των φωτομετρικών δεδομένων του φωτιστικού υπολογίζεται ο πίνακας UGR ο οποίος παρουσιάζει τον δείκτη UGR σε τυπικούς χώρους με διάφορες ανακλαστικότητες επιφανειών. Η τυπική εξέταση του δείκτη UGR γίνεται σε δύο κατευθύνσεις παρατήρησης (εγκάρσια και διαμήκη) σε συνδυασμό το ύψος των φωτιστικών από την επιφάνεια εργασίας). Εικόνα 5: Το φαινόμενο της θάμβωσης Ποσότητα φωτός (Λ) που εκπέμπεται από πηγή φωτός σε χρονικό διάστημα t είναι το γινόμενο της ισχύος ακτινοβολίας (W(λ)) επί το συντελεστή ευαισθησίας της οράσεως (V(λ)). Βαθμός απόδοσης (η): απόδοση μία φωτεινής πηγής 28

29 Μονάδες φωτομετρικών μεγεθών Φωτεινή ροή (Φ) Lumen (Lm): Lm (1Lm= W) Φωτεινή ένταση (Ι) Candela (Cd).: Cd=1Lm/sterad Ένταση φωτισμού (Ε) Lux (Lx).: Lx=Lm/m 2 Φωτεινή εκπομπή (F) Lm/cm 2 Ποσότητα φωτός (Λ) Lm * sec Λαμπρότητα (L): Stilb = Cd/cm 2 για αυτόφωτες επιφάνειες nit = Cd/m 2 για ετερόφωτες επιφάνειες Ελάχιστη αντιληπτή τιμή λαμπρότητας από το ανθρώπινο μάτι 10-6 Cd/m2. Βαθμός απόδοσης (η): Lm/W ΦΩΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ ΤΟΥ ΦΡΟΥΡΑΡΧΕΙΟΥ Όπως αναφέραμε και σε προηγούμενη ενότητα ο εσωτερικός φωτισμός που επιλέγουμε για το κτίριο του Φρουραρχείου επιτελεί συγκεκριμένους σκοπούς. Με τα κατάλληλα φωτιστικά επιδιώκουμε να εξυπηρετούνται οι ανάγκες που υπάρχουν στο εκάστοτε χώρο. Για παράδειγμα αν ένας χώρος λειτουργεί σαν εκθεσιακός τότε φωτιστικά που αποδίδουν στον χώρο ένταση φωτισμού 300Lux είναι ικανοποιητικά. Αν ένας χώρος χρησιμοποιηθεί ως μπαρ επιβάλλεται ατμοσφαιρικός φωτισμός. Αν πρόκειται για χώρο γραφείου ή για χώρο όπου απαιτείται ακρίβεια και λεπτομέρεια τότε η ένταση του φωτισμού κυμαίνεται περί τα 500Lux. Για να μπορούν τα άτομα να εργάζονται στο γραφείο τους ή να κινούνται σε κάποιον εκθεσιακό χώρο «άνετα» χωρίς να αντιλαμβάνονται κάποιο θάμπωμα δίνουμε ιδιαίτερη προσοχή στην τοποθέτηση των φωτιστικών σωμάτων, ώστε να υπάρχει ομοιόμορφη κατανομή του φωτός και να αποφεύγεται το φαινόμενο της θάμβωσης. Επιπλέον, στους εσωτερικούς χώρους προκειμένου να αποδώσουμε μία ζεστή ατμόσφαιρα χρησιμοποιούμε κυρίως φωτιστικά της τάξεως των 3000Κ. (Σημείωση: Παρακάτω θα παρουσιάσουμε την μελέτη του φωτισμού για κάθε χώρο σύμφωνα με τα αρχιτεκτονικά σχέδια που μας δόθηκαν) Φωτισμός υπογείου Το υπόγειο του συγκεκριμένου κτιρίου αποτελείται από χώρους γραφείων, ραδιοφωνικό σταθμό, αίθουσα πρόβας χορωδίας. Στο υπόγειο δεν υπάρχουν τοιχογραφίες στους τοίχους ή στις οροφές. Επομένως, με τον φωτισμό δεν επιδιώκουμε να παρουσιάσουμε κάποια τοιχογραφία. Προσπαθούμε με την επιλογή των κατάλληλων φωτιστικών σωμάτων να ικανοποιήσουμε καθαρά το λειτουργικό σκοπό του κάθε δωματίου. Σε κάθε χώρο επιλέγουμε φωτιστικά που ικανοποιούν τις τιμές της έντασης φωτισμού που επιβάλλονται από κανονισμούς. Φυσικά, προσπαθούμε να επιτυγχάνουμε ομοιόμορφη κατανομή του φωτός και να αποφεύγονται φαινόμενα θάμβωσης Για την εξέταση φαινομένων θάμβωσης τοποθετούμε έναν παρατηρητή σε 29

30 καίρια θέση μέσα στο χώρο και εξετάζουμε τη λαμπρότητα στη γύρω περιοχή. Ένας εμπειρικός τύπος ο οποίος μας βοηθά να αποφεύγουμε τέτοιες καταστάσεις είναι ο ακόλουθος: ψ και μας λέει ότι όταν πληρείται η σχέση αυτή αποφεύγονται φαινόμενα τύφλωσης. Παρακάτω παρουσιάζουμε σε πίνακα τους χώρους από τους οποίους αποτελείται το υπόγειο. Υπόγειο: Το υπόγειο του κτιρίου που μελετάμε αποτελείται από τους ακόλουθους χώρους: ΥΠΟΜΝΗΜΑ Υ1 Καθιστικό - Έκθεση Υ2 Αίθουσα πρόβας χορωδιών Υ3 Προθάλαμος Υ4 Γραφείο συλλόγου Υ5 Γραφείο συλλόγου Υ6 Χώρος Η/Μ Υ7 Lift Υ8 Χώρος Η/Μ Υ9 Ραδιοφωνικός σταθμός Studio Υ10 Δεξαμενή Υ11 Studio Υ12 Χώρος ηχογράφησης μουσικής σχημάτων Υ13 Αποθήκη καφέ Υ14 W.C. ΚΑΤΟΨΗ ΥΠΟΓΕΙΟΥ 30

31 ΧΩΡΟΣ Υ1: ΚΑΘΙΣΤΙΚΟ ΕΚΘΕΣΗ Ο χώρος Υ1 θα χρησιμοποιηθεί σαν καθιστικό έκθεση και σύμφωνα με τον κανονισμό αποδεκτές τιμές μέσης έντασης φωτισμού για χώρους εκθέσεων είναι τα 200 lux. Στον Υ1 υφίσταται και εσωτερική σκάλα η οποία οδηγεί στο ισόγειο και προκειμένου να αποφευχθούν ατυχήματα πρέπει να φωτίζεται με ομοιόμορφο τρόπο με ένταση περί τα 300Lux. Το ύψος εργασίας ορίστηκε στα 0,65 m από το ύψος του δαπέδου. Συνολικά χρησιμοποιήθηκαν 11 φωτιστικά της εταιρείας Disano και πιο συγκεκριμένα 10 φωτιστικά τύπου Disano Liset MidPower Fosnova Liset MidPower LED 4 Modules και 1 φωτιστικό τύπου Disano Liset MidPower Fosnova Liset MidPower LED 8 Modules Τα φωτιστικά τοποθετήθηκαν όπως φαίνεται στο παρακάτω σχήμα. Επιπλέον χρησιμοποιήθηκαν και φωτιστικά τοίχου Disano Alicia Fosnova ALICIA-FLC32 CELL-D EL+DIMM met. silver στην περιοχή της σκάλας ώστε να φωτίζεται καλύτερα και ομοιόμορφα (συνολικά 6, στην εικόνα παρουσιάζονται με μείωση έντασης 50%). 31

32 ύψος συναρμολόγησης 2,75 m. ύψος συναρμολόγησης 2,5 m ύψος συναρμολόγησης 3m Ύψος χώρου 3 m Κατά τη μελέτη του συγκεκριμένου χώρου προκειμένου να αντιληφθούμε αν υπάρχει ομοιομορφία ορίσαμε μία επιφάνεια υπολογισμού (αυτό το κάνουμε και σε άλλους χώρους παρακάτω) η οποία περιλαμβάνει την περιοχή χωρίς την σκάλα και απέχει από τους τοίχους περί 0,5m. Παρακάτω παρουσιάζονται οι διαβαθμίσεις της έντασης φωτισμού που δείχνουν μια σχετική ομοιομορφία 32

33 33

34 (Δάπεδο : μάρμαρο) ΧΩΡΟΣ Υ2 (ΑΙΘΟΥΣΑ ΠΡΟΒΑΣ ΧΟΡΩΔΙΩΝ) ΚΑΙ Υ3 (ΠΡΟΘΑΛΑΜΟΣ) Τους χώρους Υ2 και Υ3 τους σχεδιάσαμε και τους μελετήσαμε μαζί στο πρόγραμμα Dialux καθώς επικοινωνούν μεταξύ τους με τρόπο ενιαίο χωρίς να μεσολαβεί κάποια πόρτα. Για το χώρο Υ2 χρειάζονται περίπου 350 lux και για τον προθάλαμο Υ3 περίπου 250 lux. Το ύψος εργασίας ορίστηκε στα 0,65 m από το ύψος του δαπέδου. Συνολικά χρησιμοποιήθηκαν 7 φωτιστικά της εταιρείας Disano και πιο συγκεκριμένα για τον χώρο Υ2 χρησιμοποιήθηκαν 4 φωτιστικά τύπου Disano Liset MidPower Fosnova Liset MidPower LED 8 Modules ενώ για τον χώρο Υ3 χρησιμοποιήσαμε 3 φωτιστικά τύπου Disano Liset MidPower Fosnova Liset MidPower LED 4 Modules. Τα φωτιστικά τοποθετήθηκαν όπως φαίνεται στο παρακάτω σχήμα. Ύψος συναρμολόγησης 3 m 34

35 Έπειτα από προσομοίωση με το πρόγραμμα Dialux προκύπτει η ακόλουθη εικόνα: (Δάπεδο : μάρμαρο) 35

36 Από την παραπάνω εικόνα μπορούμε να διαπιστώσουμε ότι επιτυγχάνουμε ομοιομορφία καθώς τα κλάσματα Emin/Em και Emin/Em είναι κοντά στο 0,5. 36

37 Θέση του παρατηρητή 1 στο χώρο: Θέση: (7.181 m, m, m) Περιοχή οπτικής γωνίας: , Εύρος βήματος: 15.0, Γωνία κλίσης: Εκτύφλωση: Min: <10, Max: <10 Θέση του παρατηρητή 2 στο χώρο: Θέση: (0.500 m, m, m) Περιοχή οπτικής γωνίας: , Εύρος βήματος: 15.0, Γωνία κλίσης: -2.0 Εκτύφλωση: Min: <10, Max: 10 Η ισοδύναμη πυκνότητα φωτεινότητας πέπλου του περιβάλλοντος υπολογίστηκε με ακρίβεια Επιπλέον για τους παρατηρητές όπως τους τοποθετήσαμε παρατηρούμε ότι αποφεύγεται η τύφλωση καθώς σύμφωνα με τις τιμές που προέκυψαν από την Lmin προσομοίωση ικανοποιείται η σχέση Lmax L max 37

38 ΧΩΡΟΣ Υ4: ΓΡΑΦΕΙΟ ΣΥΛΛΟΓΟΥ Για τον χώρο Υ4 οφείλουμε να υπογραμμίσουμε ότι πρόκειται για γραφείο οπότε απαιτούνται περίπου 500 lux. Το ύψος εργασίας ορίστηκε στα 0,65 m από το ύψος του δαπέδου. Συνολικά χρησιμοποιήθηκαν 6 φωτιστικά της εταιρείας Disano και πιο συγκεκριμένα ο εξής τύπος φωτιστικών Disano Liset MidPower Fosnova Liset MidPower LED 4 Modules. Τα φωτιστικά τοποθετήθηκαν όπως φαίνεται στο παρακάτω σχήμα. 38

39 Ύψος συναρμολόγησης 3m Έπειτα από προσομοίωση με το πρόγραμμα Dialux προκύπτει η ακόλουθη εικόνα: 6 (Δάπεδο: μάρμαρο) 39

40 Σημείωση: Για να ελέγξουμε την ομοιομορφία καθώς και την περίπτωση θάμθωσης κινούμαστε πάλι με ανάλογο τρόπο και σύμφωνα με τα αποτελέσματα του προγράμματος οδηγηθήκαμε σε αυτά τα φωτιστικά και στην διάταξή τους στον χώρο όπως τα παρουσιάσαμε παραπάνω. 40

41 41

42 ΧΩΡΟΙ Υ5 (ΓΡΑΦΕΙΟ ΣΥΛΛΟΓΟΥ) ΚΑΙ Υ13 (ΑΠΟΘΗΚΗ ΚΑΦΕ) Ο χώρος Υ5 είναι χώρος γραφείου οπότε απαιτούνται περίπου 500 lux ενώ ο χώρος Υ13 πρόκειται για αποθήκη καφέ οπότε απαιτούνται περίπου lux. Το ύψος εργασίας ορίστηκε στα 0,65 m από το ύψος του δαπέδου. Συνολικά χρησιμοποιήθηκαν τέσσερα φωτιστικά της εταιρείας Disano και πιο συγκεκριμένα για τον χώρο Υ5 χρησιμοποιήθηκαν τρία φωτιστικά Disano Liset MidPower Fosnova Liset MidPower LED 4 Modules ενώ για τον χώρο Υ13 χρησιμοποιήθηκε ένα φωτιστικό Disano Liset MidPower Fosnova Liset MidPower LED4 Modules. Τα φωτιστικά τοποθετήθηκαν όπως φαίνεται στο παρακάτω σχήμα. Ύψος συναρμολόγησης 2,75m Έπειτα από προσομοίωση με το πρόγραμμα Dialux προκύπτει η ακόλουθη εικόνα: (Δάπεδο : μάρμαρο) 42

43 Με την προσομοίωση στο πρόγραμμα Dialux προκύπτουν οι ακόλουθες γραμμές της έντασης φωτισμού. Παρατηρούμε ότι είναι ομοιόμορφες. Επιπλέον, διαπιστώνουμε ότι αποφεύγεται και η θάμβωση ενός παρατηρητή ο οποίος βρίσκεται για παράδειγμα καθιστός στο γραφείο. 43

44 ΧΩΡΟΙ Υ4.1 (ΔΙΑΔΡΟΜΟΣ) ΚΑΙ Υ5.1 (ΔΙΑΔΡΟΜΟΣ) Αναφορικά με τους χώρους Υ4.1 και Υ5.1 πρέπει να υπογραμμίσουμε ότι πρόκειται για διαδρόμους οπότε επιδιώκουμε γύρω στα 200 lux. Το ύψος εργασίας ορίστηκε στα 0,65 m από το ύψος του δαπέδου. Συνολικά χρησιμοποιήθηκαν τέσσερα φωτιστικά της εταιρείας Disano και πιο συγκεκριμένα χρησιμοποιήθηκαν τρία φωτιστικά Disano Liset MidPower Fosnova Liset MidPower LED 4 Modules όπως φαίνεται στο παρακάτω σχήμα: 44

45 (Δάπεδο : μάρμαρο) 45

46 ΧΩΡΟΙ Υ9 (ΠΡΟΘΑΛΑΜΟΣ ΡΑΔΙΟΦΩΝΙΚΟΥ ΣΤΑΘΜΟΥ), Υ9.1 (ΠΡΟΘΑΛΑΜΟΣ ΡΑΔΙΟΦΩΝΙΚΟΥ ΣΤΑΘΜΟΥ), Υ9.2 (STUDIO), Υ9.3 (KONSOLA), Υ9.4 (STUDIO) Σύμφωνα με την τεχνική περιγραφή που μας είχε παραδοθεί γνωρίζουμε ότι στους συγκεκριμένους χώρους πρόκειται να πραγματοποιηθούν επενδύσεις με γυψοσανίδα επί μεταλλικού σκελετού για την ηχοακουστική προστασία των χώρων του ραδιοφωνικού σταθμού και του χώρου ηχογράφησης. Σε αυτούς τους χώρους το ύψος τους είναι στα 4,5 m. ΧΩΡΟΣ Υ9.1: ΠΡΟΘΑΛΑΜΟΣ ΡΑΔΙΟΦΩΝΙΚΟΥ ΣΤΑΘΜΟΥ Ο συγκεκριμένος χώρος είναι προθάλαμος ραδιοφωνικού σταθμού οπότε θα επιδιώξουμε περίπου 200 lux. Χρησιμοποιούμε 2 φωτιστικά της εταιρίας Disano και πιο συγκεκριμένα ένα φωτιστικό Disano Liset MidPower Fosnova Liset MidPower LED 4 Modules όπως φαίνεται στο παρακάτω σχήμα: Ύψος συναρμολόγησης 3,7m 46

47 47

48 Στο συγκεκριμένο χώρο υπάρχει και ομοιομορφία φωτισμού όπως υποδηλώνεται και από τις ακόλουθες καμπύλες έντασης φωτισμού χρώματος γκρι. ΧΩΡΟΣ Υ9.2: STUDIO ΡΑΔΙΟΦΩΝΙΚΟΥ ΣΤΑΘΜΟΥ Ο συγκεκριμένος χώρος είναι studio ραδιοφωνικού σταθμού. Συνεπώς χρειαζόμαστε αρκετά υψηλές τιμές έντασης φωτισμού της τάξεως 500Lux. Για να επιτύχουμε τις εν λόγω τιμές καθώς και ομοιομορφία φωτισμού χρησιμοποιούμε πέντε φωτιστικά τύπου Disano Liset MidPower Fosnova Liset MidPower LED 4 Modules όπως φαίνεται στο παρακάτω σχήμα. Προκειμένου να ελέγξουμε την πιθανότητα θάμβωσης τοποθετούμε έναν παρατηρητή στο τραπέζι που απεικονίζεται στην κάτοψη. 48

49 Ύψος συναρμολόγησης 4,15m 3.19 m m lx 49

50 Στην παραπάνω εικόνα απεικονίζονται οι καμπύλες έντασης φωτισμού στο επίπεδο εργασίας το οποίο έχει οριστεί στα 0,65m από το έδαφος. Παρατηρούμε ότι υπάρχει ομοιομορφία στην κατανομή του φωτός. 50

51 ΧΩΡΟΣ Υ9.3: ΚΟΝΣΟΛΑ ΡΑΔΙΟΦΩΝΙΚΟΥ ΣΤΑΘΜΟΥ Ο χώρος αυτός θα χρησιμοποιηθεί για κονσόλα ραδιοφωνικού σταθμού. Οι ανάγκες για φωτισμό είναι μεγάλες καθώς απαιτείται αρκετή «λεπτοδουλειά» από τους χρήστες. Για να το πετύχουμε αυτό επιλέγουμε φωτιστικά και τα τοποθετούμε με τρόπο ο οποίος αποδίδει στον χώρο ομοιόμορφη κατανομή φωτός με μέση ένταση φωτισμού περί τα 500Lux. Επιλέγουμε λοιπόν φωτιστικά τύπου Disano Liset MidPower Fosnova Liset MidPower LED 4 Modules και τα τοποθετούμε όπως φαίνεται στην κάτοψη. Συνολικά τοποθετούμε τρία φωτιστικά σε ύψος 3,9m. Προκειμένου να ελέγξουμε την ομοιομορφία κατανομής του φωτισμού ορίσαμε μία επιφάνεια υπολογισμού σε ύψος 0,75m από το έδαφος και αποτυπώσαμε τις καμπύλες κατανομής της έντασης φωτισμού. Ύψος συναρμολόγησης 3,9m 51

52 Για να μπορέσει όμως ο χρήστης να κάνει λεπτοδουλειά και γενικά να εργάζεται χωρίς να υπάρχει φαινόμενο εκτύφλωσης κατά την προσομοίωση του προγράμματος τοποθετήσαμε έναν παρατηρητή στη θέση του γραφείου και διαπιστώσαμε ότι πληρούνται οι προδιαγραφές για να αποφευχθεί η θάμβωση (Ικανοποιείται η σχέση Lmin Lmax - 10 ) L max 52

53 ΧΩΡΟΣ Υ9 (ΠΡΟΘΑΛΑΜΟΣ ΡΑΔΙΟΦΩΝΙΚΟΥ ΣΤΑΘΜΟΥ) και Υ11.1 (ΔΙΑΔΡΟΜΟΣ) Ο χώρος Υ9 είναι προθάλαμος ραδιοφωνικού σταθμού και ο χώρος Υ11.1 είναι διάδρομος. Μελετάμε μαζί αυτούς τους χώρους καθώς πρόκειται για χώρους που επικοινωνούν μεταξύ τους. Ο χώρος Υ9 είναι προθάλαμος ραδιοφωνικού σταθμού και ο χώρος Υ11.1 είναι διάδρομος οπότε απαιτούνται περίπου lux. Επειδή υπάρχει μία εσωτερική σκάλα θα επιδιώξουμε περίπου 300 lux στην περιοχή όπου είναι η σκάλα. Στα σκαλοπάτια μας ενδιαφέρει να μην υπάρχουν έντονες διαφοροποιήσεις ώστε να μην υπάρχει κίνδυνος ολίσθησης. Χρησιμοποιούμε τρία φωτιστικά της εταιρίας Disano και πιο συγκεκριμένα Disano Liset MidPower Fosnova Liset MidPower LED 4 Modules όπως φαίνεται στο παρακάτω σχήμα: ( Τα φωτιστικά τοποθετούνται σε ύψη 4,5m, 4m και 3,8m με από αριστερά προς τα δεξιά.) 53

54 54

55 55

56 ΧΩΡΟΣ Υ11: STUDIO ΗΧΟΓΡΑΦΗΣΕΩΝ Ο χώρος αυτός θα χρησιμοποιηθεί σαν studio ηχογραφήσεων. Οι αναγκες φωτισμού είναι μεγάλες της τάξεως των 500lux. Τα φωτιστικά που χρησιμοποιούμε είναι και σε αυτόν τον Disano Liset MidPower Fosnova Liset MidPower LED 8 Modules. Συνολικά τοποθετούμε 6 φωτιστικά με τρόπο ο οποίος δεν προκαλεί φαινόμενα θάμβωσης και παράλληλα ικανοποιείται η ανάγκη για ομοιομορφία της έντασης φωτισμού Ύψος συναρμολόγησης στα 3m (ύψος δωματίου 3m) 56

57 57

58 (Από την παραπάνω εικόνα παρατηρούμε ότι επιτυγχάνουμε ομοιομορφία της κατανομής του φωτός) ΧΩΡΟΣ Υ12: ΧΩΡΟΣ ΗΧΟΓΡΑΦΗΣΗΣ Στο χώρο Υ12 τοποθετούμε 6 φωτιστικά τύπου Disano Liset MidPower Fosnova Liset MidPower LED 8 Modules σε ύψος 3m. (Όπου απαιτείται τοποθετείται τοπικός φωτισμός). Επειδή ο χρήστης κάνει λεπτοδουλειά χρειαζόμαστε ομοιόμορφη κατανομή της έντασης του φωτός στα 500Lux. 58

59 Ύψος συναρμολόγησης 3m (Ύψος χώρου 3m) 59

60 60

61 61

62 Φωτισμός ισογείου Ισόγειο: Το ισόγειο του κτιρίου που μελετάμε αποτελείται από τους ακόλουθους χώρους: ΥΠΟΜΝΗΜΑ Ι1 Χώρος εισόδου Ι1α Χώρος εισόδου - πληροφορίες Ι1β,γ Κλιμακοστάσιο υπογείου Ι2 Μουσική βιβλιοθήκη δισκοθήκη - πωλητήριο Ι3 Πωλητήριο Ι4-5 Χώρος εισόδου - καθιστικό Ι6 W.C. Ι7 Χώρος Η/Μ Ι8 Lift Ι9 Εργαστήριο δημιουργικής απασχόλησης Ι10 Εργαστήριο δημιουργικής απασχόλησης Ι10α Εργαστήριο δημιουργικής απασχόλησης Ι11 Ραδιοφωνικός σταθμός Ι11α Εργαστήριο δημιουργικής απασχόλησης Ι Χώρος έκθεσης και συντήρησης μουσικών οργάνων - πωλητήριο Ι15 Πλατύσκαλο Ι16 Αίθριο 62

63 ΚΑΤΟΨΗ ΙΣΟΓΕΙΟΥ Για τον φωτισμό των χώρων του ισογείου μελετήσαμε κάθε χώρο χωριστά σύμφωνα με τα αρχιτεκτονικά σχέδια. Η προσομοίωση για τον φωτισμό του εκάστοτε χώρου πραγματοποιήθηκε με την βοήθεια του προγράμματος Dialux. Παρακάτω παρουσιάζονται τα φωτιστικά τα οποία έχουν χρησιμοποιηθεί και η χρωματική απεικόνιση των τμημάτων του υπογείου. Σημαντικό ρόλο για το είδος των φωτιστικών που χρησιμοποιήσαμε καθώς και για την διάταξή τους στο χώρο έπαιξαν οι τοιχογραφίες που υφίστανται στο ισόγειο. Βασική μας επιδίωξη είναι η ανάδειξή τους χωρίς να αλλοιώνονται τα χρώματα και χωρίς να προκαλείται πιθανότητα θάμβωσης. 63

64 ΧΩΡΟΣ Ι1: ΧΩΡΟΣ ΕΙΣΟΔΟΥ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ Εικόνα 6: Χώρος Ι1 (2007) Εικόνα 7: Αναπτύγματα τοιχογραφιών χώρου Ι1 Ο συγκεκριμένος χώρος θα χρησιμοποιηθεί ως χώρος πληροφοριών οπότε επιδιώκουμε να πετύχουμε περίπου γύρω στα 200 lux. Ωστόσο επειδή στην εν λόγω 64

65 αίθουσα υπάρχει τοιχογραφία στην οροφή ο κύριος φωτισμός θα είναι ο πολυέλαιος ο οποίος αποτελείται από λάμπες - κεριά μεταβλητής έντασης. Επιπλέον θα χρησιμοποιηθούν και άλλες λάμπες περιμετρικά όπως απεικονίζεται παρακάτω: Εικόνα 8: Σχέδιο θέσεων φωτιστικών 65

66 Περιμετρικά: 18 λάμπες τύπου LG T1930GE3N2A CE LG LED Tube 1200mm 19W 3000K (Lamp only) Internal Converter (Ύψος συναρμολόγησης 4.66m) Και τέσσερα επιτοίχια φωτιστικά της εταιρίας Disano Disano Alicia Fosnova ALICIA - FLC32 CELL -D EL + DIMM met silver (Ύψος συναρμολόγησης 3.4m, 3000K, Συνολική τιμή μείωσης φωτισμού 50%)) 66

67 67

68 68

69 Από την προσομοίωση διαπιστώνουμε ότι η κατανομή του φωτός στην επιφάνεια υπολογισμού που ορίσαμε σε απόσταση 0,85m από το έδαφος είναι ομοιόμορφη σύμφωνα με την κατανομή της έντασης φωτισμού όπως απεικονίζεται και στο παρακάτω σχήμα: Αναφορικά με τις τοιχογραφίες που υπάρχουν στην οροφή, τα φωτιστικά που επιλέξαμε αναδεικνύουν όλες όσες υπάρχουν στην οροφή, ενώ κάνουν ακόμη πιο αισθητή την τοιχογραφία που υπάρχει στο κέντρο της οροφής. (Αυτό φαίνεται και από τις καμπύλες έντασης φωτισμού που απεικονίζονται παρακάτω) 69

70 70

71 ΧΩΡΟΣ Ι2: ΜΟΥΣΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΔΙΣΚΟΘΗΚΗ ΠΩΛΗΤΗΡΙΟ Εικόνα 9: Χρωματικό ανάπτυγμα χώρου Ι2 Ο συγκεκριμένος χώρος πρόκειται να χρησιμοποιηθεί σαν μουσική βιβλιοθήκη δισκοθήκη πωλητήριο οπότε επιδιώκουμε να επιτύχουμε 500 lux. Χρησιμοποιήσαμε συνολικά οκτώ φωτιστικά Disano Liset MidPower Fosnova Liset MidPower LED 8 Modules όπως φαίνεται και στο παρακάτω σχήμα. 71

72 Ύψος συναρμολόγησης 4.59m (Ύψος 5.09m) 72

73 (Ξύλινο δάπεδο) 73

74 Είδος φωτιστικού Disano Liset MidPower Fosnova Liset MidPower LED 8Modules Χαρακτηριστικά Αρ. είδους: Liset MidPower Φωτεινή ροή (Φωτιστικό): 4472lm Φωτεινή ροή (Λάμπες): 4472lm Ισχύς φωτιστικού: 57.0 W 3000Κ Διάγραμμα ακτινοβολίας Εικόνα Αριθμός τεμαχίων 6 ΧΩΡΟΣ Ι3: ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ Εικόνα 10: Χρωματικό ανάπτυγμα χώρου Ι3 Ο συγκεκριμένος χώρος πρόκειται να χρησιμοποιηθεί ως χώρος πληροφοριών οπότε επιδιώκουμε να επιτύχουμε 300 lux με σκοπό πάντα να αναδεικνύονται οι τοιχογραφίες που υπάρχουν εκεί. Χρησιμοποιήσαμε συνολικά πέντε φωτιστικά, από τα οποία τα δύο φωτιστικά είναι Disano Liset MidPower Fosnova Liset MidPower LED 12 Modules (στο αριστερό τμήμα του σχήματος) και τα άλλα τρία Disano Liset MidPower Fosnova Liset MidPower LED 8 Modules όπως φαίνεται και παρακάτω: 74

75 Είδος φωτιστικού Disano Liset MidPower Fosnova Liset MidPower LED 8Modules Disano Liset MidPower Fosnova Liset MidPower LED 12Modules Χαρακτηριστικά Αρ. είδους: Liset MidPower Φωτεινή ροή (Φωτιστικό): 4472lm Φωτεινή ροή (Λάμπες): 4472lm Ισχύς φωτιστικού: 57.0 W 3000Κ Φωτεινή ροή (Φωτιστικό): 6707 lm Φωτεινή ροή (Λάμπες): 6708 lm Ισχύς φωτιστικού: 86.0 W 3000Κ Διάγραμμα ακτινοβολίας Εικόνα Αριθμός τεμαχίων

76 76

77 77

78 ΧΩΡΟΣ Ι4-5: ΧΩΡΟΣ ΕΙΣΟΔΟΥ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ Πρόκειται να χρησιμοποιηθεί για πληροφορίες επομένως θέλουμε να πετύχουμε 200 lux. Χρησιμοποιούμε λοιπόν δύο φωτιστικά Disano Liset MidPower Fosnova Liset MidPower LED 12 Modules όπως φαίνεται και στο παρακάτω σχήμα: Ύψος συναρμολόγησης 4.96m (ύψος χώρου 4.96m) 78

79 79

80 ΧΩΡΟΣ Ι9 & Ι9α (ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ) Πρόκειται να χρησιμοποιηθούν ως εργαστήριο δημιουργικής απασχόλησης και ουσιαστικά είναι δύο εργαστήρια δημιουργικής απασχόλησης όπου το ένα βρίσκεται πάνω από το άλλο και επικοινωνούν με εσωτερική σκάλα. Για το εργαστήριο επιθυμούμε lux και για την σκάλα περίπου lux. Ο αριθμός των φωτιστικών που χρησιμοποιήσαμε συνολικά ανέρχεται στα 12 φωτιστικά. Μας ενδιαφέρει αρκετά να μην υπάρχει μεγάλη αλλαγή στις στάθμες φωτός στην σκάλα, ώστε να μην δημιουργείται κίνδυνος ατυχήματος. (Σημείωση: Το ύψος συναρμολόγησης των φωτιστικών ορίζεται στα 7.46m και στα 3.28m για το πάνω και το κάτω εργαστήριο δημιουργικής απασχόλησης. Ύψος συνολικό και για τους δύο χώρους 7.46m) 80

81 81

82 Είδος φωτιστικο ύ Disano Liset MidPower Fosnova Liset MidPower LED 8Modules Disano Alicia Fosnova ALICIA- FLC42 CELL-D EL+DIMM met. silver Χαρακτηριστικ ά Αρ. είδους: Liset MidPower Φωτεινή ροή (Φωτιστικό): 4472lm Φωτεινή ροή (Λάμπες): 4472lm Ισχύς φωτιστικού: 57.0 W 3000Κ Αρ. είδους: Alicia Φωτεινή ροή (Φωτιστικό): 853 lm Φωτεινή ροή (Λάμπες): 3200 lm Ισχύς φωτιστικού: 47.1 W Διάγραμμα ακτινοβολίας Εικόνα Αριθμός τεμαχίω ν 7 5 ΧΩΡΟΣ Ι10 ΚΑΙ Ι10α: ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ Οι συγκεκριμένοι χώροι πρόκειται να χρησιμοποιηθούν ως εργαστήριο δημιουργικής απασχόλησης και ουσιαστικά είναι δύο εργαστήρια δημιουργικής απασχόλησης όπου το ένα βρίσκεται πάνω από το άλλο και επικοινωνούν με εσωτερική σκάλα. Για το εργαστήριο επιθυμούμε lux και για την σκάλα περίπου lux. Ο αριθμός των φωτιστικών που χρησιμοποιήσαμε συνολικά ανέρχεται στα εφτά και πιο συγκεκριμένα τέσσερα φωτιστικά για τον κάτω χώρο και τρία φωτιστικά για τον επάνω χώρο. (Σημείωση: Το ύψος συναρμολόγησης των φωτιστικών ορίζεται στα 6.66m και στα 3.26m για το πάνω και το κάτω εργαστήριο δημιουργικής απασχόλησης. Ύψος συνολικό και για τους δύο χώρους 6.76m). Χρησιμοποιήσαμε συνολικά 26 φωτιστικά σώματα της εταιρίας Disano. 82

83 Είδος φωτιστικο ύ Disano Liset MidPower Fosnova Liset MidPower LED 4 Modules Disano Alicia Fosnova ALICIA- FLC42 CELL-D EL+DIMM met. silver Χαρακτηριστικ ά Αρ. είδους: Liset MidPower Φωτεινή ροή (Φωτιστικό): 2236 lm Φωτεινή ροή (Λάμπες): 2236 lm Ισχύς φωτιστικού: 29.0 W 3000Κ Αρ. είδους: Alicia Φωτεινή ροή (Φωτιστικό): 853 lm Φωτεινή ροή (Λάμπες): 3200 lm Ισχύς φωτιστικού: 47.1 W Διάγραμμα ακτινοβολίας Εικόνα Αριθμός τεμαχίω ν

84 84

85 ΧΩΡΟΣ Ι11: ΡΑΔΙΟΦΩΝΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ Ο συγκεκριμένος χώρος προορίζεται ως ραδιοφωνικός σταθμός, επομένως επιδιώκουμε περίπου 300 lux. Χρησιμοποιούμε δύο φωτιστικά Disano Liset MidPower Fosnova Liset MidPower LED 8 Modules, όπως φαίνεται στο παρακάτω σχήμα m m (Ύψος συναρμολόγησης 3.1m, ύψος δωματίου 3.1m ) 85

86 86

87 ΧΩΡΟΙ Ι12-Ι13-Ι14: ΧΩΡΟΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΜΟΥΣΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ Πρόκειται για χώρους έκθεσης και συντήρησης μουσικών οργάνων, οπότε επιδιώκουμε 400 lux. Χρησιμοποιούμε λοιπόν εννιά φωτιστικά Disano Liset MidPower Fosnova Liset MidPower LED 8 Modules όπως φαίνεται στο παρακάτω σχήμα. Κατά την τοποθέτηση και την επιλογή των φωτιστικών σωμάτων λαμβάνουμε υπόψη μας την ομοιομορφία που επιδιώκουμε ώστε να εξασφαλίζουμε άνετο περιβάλλον εργασία ενώ παράλληλα να μην αλλοιώνονται οι τοιχογραφίες. (Ύψος συναρμολόγησης 4.79m και ύψος χώρου 5.09m) Σύμφωνα με τα στοιχεία αυτά μπορούμε να πούμε ότι εξασφαλίζεται μία αρκετά καλή ομοιομορφία σε επίπεδο που βρίσκεται σε 0,75m από το έδαφος. 87

88 88

89 89

90 Φωτισμός Α ορόφου Στον Α όροφο οι χώροι που υπάρχουν παρουσιάζουν τοιχογραφίες. Τα χρώματα που κυριαρχούν στις τοιχογραφίες είναι κατά κύριο λόγο η ώχρα και το απαλό ροζ. Οι περισσότεροι από τους χώρους του Α ορόφου θα χρησιμοποιηθούν σαν καφέ. Ο φωτισμός λοιπόν που επιλέγουμε είναι ζεστός και ατμοσφαιρικός φωτισμός θερμοκρασίας 3000Κ. ΚΑΤΟΨΗ Α ΟΡΟΦΟΥ ΧΩΡΟΣ Ο1: ΚΑΦΕ ΘΕΑΤΡΟ ΠΟΛΥΤΡΟΠΟ Ο χώρος αυτός θα χρησιμοποιηθεί ως καφέ. Βασική επιδίωξη είναι η ανάδειξη των τοιχογραφιών που υπάρχουν. Επειδή πρόκειται για καφέ θα επιδιώξουμε γύρω στα 250 lux. Χρησιμοποιούμε οκτώ φωτιστικά Disano Liset MidPower Fosnova Liset MidPower LED 4 Modules όπως φαίνεται στο παρακάτω σχήμα: 90

91 (Ύψος συναρμολόγησης 4.81m και ύψος χώρου 5.06m) 91

92 Από την προσομοίωση προκύπτει οτί υπάρχει αρκετά καλή ομοιομορφία ως προς την κατανομή του φωτός. 92

93 ΧΩΡΟΣ Ο2: ΚΑΦΕ ΘΕΑΤΡΟ ΠΟΛΥΤΡΟΠΟ Εικόνα 11: Χρωματικό ανάπτυγμα χώρου Ο2 Πρόκειται να χρησιμοποιηθεί ως καφέ. Επειδή πρόκειται για καφέ θέλουμε να πετύχουμε μία φιλική και οικεί ατμόσφαιρα με ένταση φωτισμού περίπου στα 250 lux. Χρησιμοποιούμε έξι φωτιστικά Disano Liset MidPower Fosnova Liset MidPower LED 4 Modules όπως φαίνεται στο παρακάτω σχήμα: (Ύψος συναρμολόγησης 4.91m και ύψος χώρου 5.06m) 93

94 94

95 ΧΩΡΟΣ Ο4: ΚΑΦΕ ΘΕΑΤΡΟ ΠΟΛΥΤΡΟΠΟ Ο χώρος αυτός θα χρησιμοποιηθεί και αυτός ως καφέ. Επομένως και πάλι επιθυμούμε ζεστή ατμόσφαιρα και φωτισμό στα 250 Lux. Χρησιμοποιούμε έξι φωτιστικά Disano Liset MidPower Fosnova Liset MidPower LED 4 Modules όπως φαίνεται στο παρακάτω σχήμα: 95

96 (Ύψος συναρμολόγησης 5,06m, ύψος χώρου 5.06m) 96

97 97

98 ΧΩΡΟΣ Ο5-6: ΚΑΦΕ ΘΕΑΤΡΟ ΠΟΛΥΤΡΟΠΟ Στον χώρο αυτό θα τοποθετηθεί bar καθώς πρόκειται να χρησιμοποιηθεί ως καφέ. Σκοπός μας είναι ένα ζεστό και ξεκούραστο περιβάλλον με ένταση φωτισμού στα 250lux. Παρακάτω παρουσιάζουμε τα φωτιστικά που χρησιμοποιήσαμε για να επιτύχουμε αυ τη την ήρεμη και φιλική ατμόσφαιρα. Θέλουμε μέσα από ένα ζεστό κλίμα ο επισκέπτης να αισθάνεται τον χώρο δικό του και να ενδιαφέρεται για αυτόν Κατάλογος φωτιστικών 98

99 99

100 100

101 101

102 ΧΩΡΟΙ Ο8-9-10: ΚΑΦΕ ΘΕΑΤΡΟ ΠΟΛΥΤΡΟΠΟ Εικόνα 12: Χρωματικό ανάπτυγμα χώρου Ο Ο χώρος αυτό είναι «όλος» τοιχογραφημένος. Πρόκειται να χρησιμοποιηθεί ως καφέ και επομένως η ζεστή ατμόσφαιρα και ένταση φωτισμού στα 250 Lux είναι επιθυμητή. Βασική επιδίωξη είναι η ανάδειξη των τοιχογραφιών που υπάρχουν. Χρησιμοποιούμε 10 φωτιστικά Disano Liset MidPower Fosnova Liset MidPower LED 4 Modules, τα οποία προσφέρουν το γενικό φωτισμό στο κτίριο. Για την ανάδειξη όμως των τοιχογραφιών χρησιμοποιούμε τοπικό φωτισμό και πιο συγκεκριμένα στην οροφή τοποθετούμε συνολικά 13 φωτιστικά Disano Corner 160 F Fosnova Corner 160 F CDM-TC 50 CELL EL met. Silver όπως φαίνεται στο παρακάτω σχήμα: 102

103 (Ύψος συναρμολόγησης 5.06m και ύψος χώρου 5.06m) 103

104 104

105 105

106 Φωτισμός Β ορόφου ΚΑΤΟΨΗ Β ΟΡΟΦΟΥ ΧΩΡΟΣ ΔΟ1α-1β-2: ΕΚΘΕΣΙΑΚΟΣ ΧΩΡΟΣ Πρόκειται να χρησιμοποιηθεί ως εκθεσιακός χώρο. Βασική επιδίωξη είναι η ανάδειξη των τοιχογραφιών που υπάρχουν. Επειδή πρόκειται για εκθεσιακό χώρο θα επιδιώξουμε γύρω στα 200 lux για γενικό φωτισμό. Χρησιμοποιούμε τέσσερα φωτιστικά Disano Liset MidPower Fosnova Liset MidPower LED 8 Modules προκειμένου να πετύχουμε τον επιθυμητό γενικό φωτισμό. Για να αναδείξουμε όμως τις τοιχογραφίες χρησιμοποιούμε και τοπικό φωτισμό στην οροφή. Πιο συγκεκριμένα, εφαρμόζουμε και 6 φωτιστικά Disano Corner 160 F Fosnova Corner 160 F CDM-TC 50 CELL EL met. Silver όπως φαίνεται στο παρακάτω σχήμα: 106

107 (Ύψος συναρμολόγησης 4.71m, ύψος χώρου 5.06m) 107

108 108

109 ΧΩΡΟΣ ΔΟ3: ΔΙΟΙΚΗΣΗ Πρόκειται να χρησιμοποιηθεί ως χώρος για την διοίκηση και θα επιδιώξουμε γύρω στα 400 lux. Χρησιμοποιούμε έξ φωτιστικά Disano Liset MidPower Fosnova Liset MidPower LED 8 Modules όπως φαίνεται στο παρακάτω σχήμα (Ύψος συναρμολόγησης 4.71m, ύψος χώρου 5.06m) 109

110 110

111 ΧΩΡΟΣ ΔΟ6: ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΑΝΑΜΟΝΗ Πρόκειται να χρησιμοποιηθεί για αναμονή και για γραμματειακή υποστήριξη. Συνεπώς επιθυμούμε εντάσεις φωτισμού 300lux. Χρησιμοποιούμε 6 φωτιστικά Disano Liset MidPower Fosnova Liset MidPower LED 4 Modules όπως φαίνεται στο παρακάτω σχήμα (Ύψος συναρμολόγησης 5.06m, ύψος χώρου 5.06m) 111

112 112

113 Έπειτα από προσομοιώσεις με το πρόγραμμα Dialux προκύπτει ότι με την επιλογή των εν λόγω φωτιστικών μπορούμε να πετύχουμε ομοιόμορφη κατανομή του φωτός όπως αποδεικνύεται και παρακάτω: ΧΩΡΟΣ ΔΟ8-9: ΑΙΘΟΥΣΑ ΠΟΛΛΑΠΛΩΝ ΧΡΗΣΕΩΝ Πρόκειται να έχει πολλαπλές χρήσεις. Συνεπώς επιθυμούμε εντάσεις φωτισμού lux. Χρησιμοποιούμε τέσσερα φωτιστικά Disano Liset MidPower Fosnova Liset MidPower LED 8 Modules όπως φαίνεται στο παρακάτω σχήμα 113

114 (Ύψος συναρμολόγησης 4.71m, ύψος χώρου 5.06m) 114

115 115

116 ΧΩΡΟΣ ΔΟ10: ΧΩΡΟΣ ΜΝΗΜΗΣ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙ Πρόκειται να χρησιμοποιηθεί ως χώρος ανάμνησης. Ουσιαστικά πρόκειται για εκθεσιακό χώρο, οπότε θα επιδιώξουμε γύρω στα 200 lux. Χρησιμοποιούμε 2 φωτιστικά Disano Liset MidPower Fosnova Liset MidPower LED 4 Modules για τον γενικό φωτισμό. Για να αναδείξουμε όμως και τις τοιχογραφίες που υπάρχουν στον συγκεκριμένο χώρο χρησιμοποιούμε και φωτιστικά Disano Corner 160 F Fosnova Corner 160 F CDM-TC 35 CELL EL met. Silver συνολικά 4 όπως απεικονίζεται στην παρακάτω εικόνα: 116

117 (Ύψος συναρμολόγησης 5.06m, ύψος χώρου 5.06m) 117

118 118

119 3.4. ΣΥΣΤΗΜΑ BMS Μέχρι τώρα περιγράψαμε το είδος των φωτιστικών που επιλεγούμε για τον κάθε χώρο. Επίσης, μεγάλη προσοχή δόθηκε για την επιλογή της θέσης που τοποθετείται το εκάστοτε φωτιστικό ώστε να επιτυγχάνουμε ομοιομορφία στην κατανομή του φωτός και να αποφεύγονται φαινόμενα εκτύφλωσης. Εκτός από την τοποθέτηση των φωτιστικών σωμάτων γεννάται το ερώτημα «πως μπορώ να ελέγξω αυτά τα φωτιστικά». Η απάντηση έρχεται με τη λέξη BMS. Το BMS είναι ένα κεντρικό σύστημα ελέγχου με το οποίο ελέγχονται όλες οι ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις σε ένα κτίριο. Ανάμεσα σε αυτές είναι και ο φωτισμός. Πώς όμως ελέγχω τον κάθε χώρο; Για αυτό το σκοπό θα χρησιμοποιήσω έναν controller. Πιο συγκεκριμένα: Κάθε χώρος θα ελέγχεται από έναν τουλάχιστο αισθητήρα πολλαπλής λειτουργίας (controller 2 ). Το πλήθος των αισθητήρων εξαρτάται από το βεληνεκές που μπορεί να καλύψει. Κάθε αισθητήρας που θα είναι κατάλληλος για τοποθέτηση σε ψευδοροφή θα διαθέτει αισθητήρα φωτός, κίνησης και θα δέχεται εντολή από διακόπτη αλλά και μέσω του BMS. Η δομή και η αρχιτεκτονική του συστήματος προτείνεται να είναι τύπου dali. Το σύστημα που ακολουθεί το πρότυπο dali είναι διευθυνσιοδοτούμενου τύπου. Κάθε αισθητήρας παίρνει μία σειρά από διευθύνσεις (το πλήθος εξαρτάται από τον τύπο του), κάθε τοπικός διακόπτης ελέγχου παίρνει και αυτός τουλάχιστον μία διεύθυνση, και από μία διεύθυνση παίρνει το κάθε ballast των φωτιστικών σωμάτων. Τα παραπάνω διευθυνσιοδοτημένα υλικά καταλήγουν σε τροφοδοτικά dali το πλήθος των οπoίων εξαρτάται από το πόσες διευθύνσεις μπορεί αυτό να καταχωρήσει και να διαμοιράσει. Τέλος μέσω Ethernet hub όλα τα τροφοδοτικά dali συνδέονται με τον κεντρικό υπολογιστή που διαθέτει κατάλληλο λογισμικό ελέγχου και που θα είναι συμβατό με το σύστημα BMS ελέγχου του κτιρίου. Γενικές αρχές του συστήματος είναι ότι κάθε φωτιστικό θα μπορεί να ελέγχεται είτε αυτόματα από τον αισθητήρα με τον οποίο είναι συνδεδεμένο είτε κεντρικά από το BMS είτε τοπικά από τα κομβία χειρισμού στον εκάστοτε χώρο. Η εντολή σβέσης των φωτιστικών που θα δίνεται από το BMS (μέσω κάποιου χρονικού σχεδιασμού) θα ακυρώνεται από τον ανιχνευτή κίνησης ή ακόμη και από τον τοπικό διακόπτη για την ασφάλεια εναπομενόντων ατόμων στο κτίριο. Πιο απλά για τον κάθε χώρο επιλέγουμε έναν ή περισσότερους αισθητήρες και πιο συγκεκριμένα τους OccuPlus OccuSwitch DALI. Αυτός ο αισθητήρας ανιχνεύει την παρουσία ατόμων καθώς και την κίνηση και ρυθμίζει πότε ανάβουν τα φωτιστικά και πότε σβήνουν. Είναι ρυθμιστής της στάθμης φωτισμού. Αυτός ο τύπος αισθητήρα τοποθετείται στο ταβάνι και καλύπτει συνήθως μία επιφάνεια 20m 2. Σε κάθε όροφο όλα τα occuplus συνδέονται σε σειρά και αποτελούν μια ομάδα. Η κάθε ομάδα από κάθε όροφο συνδέεται με τη σειρά της στο κεντρικό σύστημα ελέγχου του κτιρίου. Από το κεντρικό σύστημα (κεντρικό server) μπορεί ο χειριστής του λογισμικού να χειριστεί το φωτιστικό μεμονωμένα ή σε υποομάδες ή σε ομάδες (αυτές οι ομάδες αποτελούνται από τα occuplus τα οποία συνδέονται σε σειρά όπως αναφέραμε και παραπάνω). 2 Controller: Θα επιλέξουμε ως αισθητήρα το OccuPlus OccuSwitch DALI 119

120 Εικόνα 13: OccuPlus OccuSwitch DALI Στις παρακάτω κατόψεις σημειώνονται με κόκκινο χρώμα πιθανές θέσεις τον αισθητήρων που θα τοποθετηθούν. Εικόνα 14: Κάτοψη υπογείου 120

121 Εικόνα 15: Κάτοψη ισογείου Εικόνα 16: Κάτοψη Α Ορόφου 121

122 Εικόνα 17: Κάτοψη Β Ορόφου 122

123 3.4. ΦΩΤΙΣΜΟΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ Το κτίριο του Φρουραρχείου όπως αναφέραμε και στην αρχή βρίσκεται στο ιστορικό κέντρο της Ξάνθης. Γύρω του βρίσκονται άλλα κτίρια, δρόμοι και πεζοδρόμια. Το Φρουραρχείο λοιπόν δεν υπάρχει ανεξάρτητο σε κάποιο χώρο μόνο του. Δεν μπορούμε λοιπόν να φωτίσουμε το κτίριο με προβολείς οι οποίοι θα τοποθετούνταν εκτός κτιρίου. Επομένως το κτίριο θα φωτίζεται με φωτιστικά τα οποία τοποθετούνται πάνω στο κτίριο και το αναδεικνύουν με ομοιόμορφο. Από αρχιτεκτονική άποψη επιθυμούμε να το αναδείξουμε με ομοιόμορφο τρόπο χωρίς να ξεχωρίζει κάποιο σημείο του χώρου. Όπως μπορούμε να διακρίνουμε και από τις όψεις που απεικονίζονται παρακάτω το κτίριο χαρακτηρίζεται από πληθώρα ανοιγμάτων (παράθυρα, πόρτες) ενώ υπάρχουν και διάφορα οικοδομικά υλικά (οπτόπλινοι, ξύλο, κεραμίδια, γρανίτης κ.ά.). Αναφορικά με την μελέτη του εξωτερικού φωτισμού προσομοιώνουμε την κάθε όψη ξεχωριστά και λαμβάνουμε υπόψη μας ότι όπου υπάρχει σκάλα εκεί φροντίζουμε να υπάρχει φωτισμός από επάνω και να έχει αρκετή ένταση. Επιπρόσθετα, με την χρήση dimmable φωτιστικών σωμάτων μπορούμε να ρυθμίζουμε την ένταση του φωτός που επιθυμούμε κάθε φορά. Για παράδειγμα κατά την χειμερινή περίοδο όπου υπάρχει περισσότερη υγρασία και η ατμόσφαιρα είναι πιο θολή κατά τις νυκτερινές ώρες ρυθμίζουμε τα φωτιστικά σώματα να λειτουργούν με μεγαλύτερη ένταση.. Εικόνα 18: Βόρεια όψη (2007) 123

124 Εικόνα 19: Δυτική όψη (2007) ΔΥΤΙΚΗ ΟΨΗ Στην παρακάτω εικόνα παραθέτουμε την δυτική όψη του κτιρίου του φρουραρχείου σύμφωνα με την αρχιτεκτονική μελέτη 3 (Νοέμβριος 2007). Όπως επισημάναμε και στην αρχή του κεφαλαίου σκοπός μας είναι να αναδεικνύουμε το κτίριο με ομοιόμορφο τρόπο. Όπως φαίνεται και στην παρακάτω εικόνα, η δυτική όψη (όπως και οι υπόλοιπες) έχουν αρκετά παράθυρα και πόρτες τα οποία μπαίνουν «πιο μέσα» από τους τοίχους. Εκμεταλλευόμαστε αυτή την εσοχή και τοποθετούμε τα φωτιστικά σώματα στο κάτω μέρος των παραθύρων. Τα φωτιστικά που επιλέγουμε είναι της εταιρείας Disano και είναι Dimmable. Χρησιμοποιούμε δύο τύπους φωτιστικών για αυτή την όψη. 3 ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ: Μ. ΔΟΥΣΗ, Μ. ΑΝΑΓΝΩΣΤΙΔΗΣ, ΕΙΔΙΚΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ: Μ. ΝΟΜΙΚΟΣ, ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ: Α. ΤΑΣΟΛΑΜΠΡΟΣ, Α. ΑΝΑΓΝΩΣΤΙΔΗΣ, Ι. ΑΝΔΡΟΥΛΙΔΑΚΗΣ, Σ. ΨΥΛΛΑΚΗ ΕΙΔΙΚΟΙ ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΕΛΕΤΗΣ: Δ. ΚΑΠΙΖΙΩΝΗΣ, Α. ΦΩΣΤΗΡΙΔΟΥ, ΣΥΝΤΗΡΗΤΕΣ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΕΡΓΩΝ ΤΕΧΝΗΣ, Ν. ΜΠΑΡΚΑΣ, ΔΡ. ΠΟΛ. ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ, DUAP ΑΚΟΥΣΤΙΚΗΣ LE MANS ΜΕΛΕΤΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ, ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ

125 Σε κάθε παράθυρο τοποθετήσαμε στην εσοχή του στο κάτω μέρος τρία φωτιστικά τύπου Disano KF1 - retrofit family Fosnova KF1 LED CLD CELL-D DIMM white. Ενώ για τον φωτισμό της σκάλας χρησιμοποιούμε φωτιστικά τύπου (Στην εικόνα που παρουσιάζεται παρακάτω στην εν λόγω προσομοίωση- για τα συγκεκριμένα φωτιστικά χρησιμοποιήσαμε συνολική τιμή μείωσης φωτισμού 25%) Για τον φωτισμό της σκάλας χρησιμοποιούμε φωτιστικά τύπου Disano 3134 Tex -POWERLED Disano 3134 LED CLD CELL glazed silver+graphite (Στην εικόνα που παρουσιάζεται στην εν λόγω προσομοίωση- παρακάτω για τα συγκεκριμένα φωτιστικά χρησιμοποιήσαμε συνολική τιμή μείωσης φωτισμού 50%) 125

126 Είδος φωτιστικού Disano 3134 Tex - POWERLED Disano 3134 LED CLD CELL glazed silver+graphite Disano KF 1 - retrofit family Fosnova KF 1 LED CLD CELL-D DIMM white Χαρακτηριστικά Αρ. είδους: 3134 Tex - POWERLED Φωτεινή ροή (Φωτιστικό): 4194 lm Φωτεινή ροή (Λάμπες): 4202 lm Ισχύς φωτιστικού: 61.8 W Χρώμα φωτός 4000Κ Αρ. είδους: KF 1 - retrofit family Φωτεινή ροή (Φωτιστικό): 1080 lm Φωτεινή ροή (Λάμπες): 1082 lm Ισχύς φωτιστικού: 13.0 W Χρώμα φωτός 4000Κ Διάγραμμα ακτινοβολίας Εικόνα Αριθμός τεμαχίων

127 127

128 ΒΟΡΕΙΑ ΟΨΗ Όσον αφορά την βόρεια όψη του Φρουραρχείου αυτή είναι αρκετά πολύπλοκη και έχει πλούσια αρχιτεκτονικά στοιχεία. Για να αναδείξουμε την συγκεκριμένη όψη χρησιμοποιούμε δύο τύπους φωτιστικών σωμάτων. Όπως παρατηρούμε και στην όψη που παραθέτουμε παρακάτω, θα μπορούσαμε να πούμε ότι η βόρεια όψη διακρίνεται (στα δεξιά) σε ένα υψηλότερο τμήμα και σε ένα χαμηλότερο (στα αριστερά). Έτσι, χρησιμοποιήσαμε φωτισμό από πάνω στα παράθυρα που βρίσκονται στα αριστερά και φωτισμό από κάτω στα παράθυρα που βρίσκονται στα δεξιά. Για τις σκάλες χρησιμοποιήσαμε φωτισμό από πάνω ο οποίος είναι πιο ισχυρός από άποψη έντασης προκειμένου να διευκολύνεται η διέλευση των ατόμων και να μην δημιουργείται κάποιος κίνδυνος. (Στα πιο μεγάλα παράθυρα χρησιμοποιήθηκαν τέσσερα φωτιστικά ενώ στα πιο μικρά τρία φωτιστικά). Πιο αναλυτικά: Για τα παράθυρα χρησιμοποιήσαμε Disano KF2 - retrofit family Fosnova KF1 LED CLD CELL-D DIMM white (Στην εικόνα που παρουσιάζεται παρακάτω στην εν λόγω προσομοίωση- για τα συγκεκριμένα φωτιστικά χρησιμοποιήσαμε συνολική τιμή μείωσης φωτισμού 75%, συνολικά 59) Για τον φωτισμό της σκάλας χρησιμοποιούμε φωτιστικά τύπου Disano 3134 Tex -POWERLED Disano 3134 LED CLD CELL glazed silver+graphite (Στην εικόνα που παρουσιάζεται στην εν λόγω προσομοίωση- παρακάτω για τα συγκεκριμένα φωτιστικά χρησιμοποιήσαμε συνολική τιμή μείωσης φωτισμού 25%, συνολικά 5) 128

129 129

130 130

131 131

132 Είδος φωτιστικού Disano 3134 Tex - POWERLED Disano 3134 LED CLD CELL glazed silver+graphite Disano KF 2 - retrofit family Fosnova KF 2 LED CLD CELL-D DIMM white Χαρακτηριστικά Αρ. είδους: 3134 Tex - POWERLED Φωτεινή ροή (Φωτιστικό): 4194 lm Φωτεινή ροή (Λάμπες): 4202 lm Ισχύς φωτιστικού: 61.8 W Χρώμα φωτός 4000Κ Αρ. είδους: KF 2 - retrofit family Φωτεινή ροή (Φωτιστικό): 1469 lm Φωτεινή ροή (Λάμπες): 1470 lm Ισχύς φωτιστικού: 23.0 W Χρώμα φωτός 4000Κ Διάγραμμα ακτινοβολίας Εικόνα Αριθμός τεμαχίων 5 59 ΝΟΤΙΑ ΟΨΗ Στο ακόλουθο σχήμα αποτυπώνεται η νότια όψη του κτιρίου. Και αυτή με τη σειρά χαρακτηρίζεται από αρκετά αρχιτεκτονικά στοιχεία, ωστόσο μπορούμε να πούμε ότι είναι πιο απλή συγκριτικά με την δυτική και βόρεια όψη. Προκειμένου να αναδείξουμε ομοιόμορφα και αυτή την όψη χρησιμοποιούμε και πάλι δύο τύπους φωτιστικών σωμάτων. Πιο αναλυτικά: Σε κάθε παράθυρο χρησιμοποιούμε από τρία φωτιστικά τύπου Disano KF1 - retrofit family Fosnova KF1 LED CLD CELL-D DIMM white (Στην εικόνα που παρουσιάζεται παρακάτω στην εν λόγω προσομοίωση- για τα συγκεκριμένα φωτιστικά χρησιμοποιήσαμε συνολική τιμή μείωσης φωτισμού 25%, συνολικά 26) Στην είσοδο όπου υπάρχει σκάλα χρησιμοποιούμε φωτιστικά τύπου Disano 3134 Tex -POWERLED Disano 3134 LED CLD CELL glazed silver+graphite (Στην εικόνα που παρουσιάζεται στην εν λόγω προσομοίωσηπαρακάτω για τα συγκεκριμένα φωτιστικά χρησιμοποιήσαμε συνολική τιμή μείωσης φωτισμού 50%, συνολικά 2) 132

133 133

134 134

135 Είδος φωτιστικού Disano 3134 Tex - POWERLED Disano 3134 LED CLD CELL glazed silver+graphite Disano KF 1 - retrofit family Fosnova KF 1 LED CLD CELL-D DIMM white Χαρακτηριστικά Αρ. είδους: 3134 Tex - POWERLED Φωτεινή ροή (Φωτιστικό): 4194 lm Φωτεινή ροή (Λάμπες): 4202 lm Ισχύς φωτιστικού: 61.8 W Χρώμα φωτός 4000Κ Αρ. είδους: KF 1 - retrofit family Φωτεινή ροή (Φωτιστικό): 1080 lm Φωτεινή ροή (Λάμπες): 1082 lm Ισχύς φωτιστικού: 13.0 W Χρώμα φωτός 4000Κ Διάγραμμα ακτινοβολίας Εικόνα Αριθμός τεμαχίων

136 ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΟΨΗ Μπορούμε να πούμε ότι η ανατολική όψη του κτιρίου είναι η πιο απλή από αρχιτεκτονικής άποψης. Δεν υπάρχει κάποια είσοδος από τα ανατολικά. Προκειμένου να αναδείξουμε με ομοιόμορφο τρόπο και την ανατολική πλευρά του κτιρίου χρησιμοποιούμε φωτιστικά τύπου Disano KF1 - retrofit family Fosnova KF1 LED CLD CELL-D DIMM white (Στην εικόνα που παρουσιάζεται παρακάτω στην εν λόγω προσομοίωση- για τα συγκεκριμένα φωτιστικά χρησιμοποιήσαμε συνολική τιμή μείωσης φωτισμού 50%, σύνολο 32 φωτιστικά). Στα μικρά παράθυρα χρησιμοποιούμε από ένα ενώ στα μεγάλα από