ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Ο. Συνδεσμολογία - Αρθρολογία ΣΤ. ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ -

Transcript

1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Ο Συνδεσμολογία - Αρθρολογία ΣΤ. ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ - ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ Ι Β ΕΠΑ.Λ. ΜΑΡΙΑ ΣΗΦΑΚΗ

2 Άρθρωση Ονομάζεται η σύνδεση δύο ή περισσοτέρων οστών μεταξύ τους με την παρεμβολή ενός μαλακότερου ιστού Μπορεί να έχει μικρή, μεγάλη ή καθόλου κινητικότητα.

3 Διαίρεση αρθρώσεων Χωρίζονται σε: Συναθρθώσεις Ο μαλακότερος ιστός βρίσκεται ανάμεσα στα οστά Έχει πολύ μικρή ή καθόλου κινητικότητα Διαρθρώσεις Ο μαλακότερος ιστός προσφύεται κυκλικά και αγκαλιάζει τα άκρα των οστών γύρω- γύρω Ανάμεσα τους παραμένει λεπτός κενός χώρος η αρθρική κοιλότητα Στις περισσότερες περιπτώσεις τα άκρα των οστών έρχονται σε επαφή και γλιστρούν το ένα πάνω στο άλλο. Έχουν μεγάλη κινητικότητα

4 Συναρθρώσεις Ανάλογα με την σύσταση του μαλακότερου ιστού που βρίσκεται ανάμεσα στα οστά έχουμε τα παρακάτω είδη : Συνδέσμωση Συνχόνδρωση Συνοστέωση

5 Συνδεσμώσεις Ο ιστός που παρεμβάλλεται είναι ινώδης συνδετικός ιστός Έχει πολύ μικρή κινητικότητα Παράδειγμα συνδέσμωσης μεταξύ των τόξων γειτονικών σπονδύλων Παραλλαγές συνδέσμωσης είναι η ραφή των οστών του κρανίου Η γόμφωση του δοντιού στα φατνία

6 Συνχονδρώσεις Ο ιστός που παρεμβάλλεται μεταξύ των οστών είναι χόνδρινος ιστός. Η κινητικότητα απουσιάζει ή είναι ελάχιστου βαθμού Π.χ. ηβική σύμφυση Συνοστεώσεις Τα οστά έχουν ενωθεί τελείως με την παρεμβολή οστίτη ιστού Δεν παρατηρείται καθόλου κινητικότητα. Π.χ. τα τρία οστά της λεκάνης

7 Διάρθρωση Είναι μια ευκίνητη άρθρωση που αποτελείται από κύρια και συμπληρωματικά μέρη. Κύρια μέρη Αρθρικές επιφάνειες Αρθρικός θύλακος Αρθρική κοιλότητα Συμπληρωματικά μόρια Επιχείλιοι χόνδροι Διάρθριοι χόνδροι ή μηνίσκοι Σύνδεσμοι

8 Κύρια μέρη Αρθρικές επιφάνειες Είναι τα μέρη των οστών που έρχονται σε επαφή με την άρθρωση Καλύπτονται από τον αρθρικό χόνδρο Είναι λείος, ελαστικό και ολισθηρός και συντελεί στην αρμονική λειτουργία της άρθρωσης Αρθρικός θύλακος Συνδέει τα γειτονικά οστά περιβάλλοντας τα γύρω- γύρω κοντά στις αρθρικές επιφάνειες Αποτελείτε από δύο στιβάδες την εξωτερική και την εσωτερική Ινώδης θύλακος Είναι η εξωτερική στιβάδα του θυλάκου Αποτελείται από ινώδη συνδετικό ιστό Προσφύεται στα συνδεόμενα οστά Αρθρικός υμένας Είναι η εσωτερική στιβάδα του θυλάκου Παράγει το αρθρικό υγρό Είναι λείος και στιλπνός Αρθρική κοιλότητα Κλειστή κοιλότητα ανάμεσα στις αρθρικές επιφάνειες και στον αρθρικό θύλακο Περιέχει το αρθρικό υγρό Είναι ολισθηρό πυκνόρρευστο υγρό που καθιστά της αρθρικές επιφάνειες ολισθηρές

9 Συμπληρωματικά μόρια Επιχείλιοι χόνδροι Δακτύλιοι από χόνδρινο ιστό που προσφύονται στην περιφέρεια της αρθρικής επιφάνειας, για να την μεγαλώσουν, ώστε να ταιριάζει με την αρθρική επιφάνεια του γειτονικού οστού Π.χ. άρθρωση του ώμου Διάρθριοι χόνδροι ή μηνίσκοι Είναι πλάκες χόνδρινου ιστού που περιέχονται μέσα στην αρθρική κοιλότητά μεταξύ των δύο οστών εξαφανίζουν τη δυσαρμονία ανάμεσα στις αρθρικές επιφάνειες Απορροφούν τραντάγματα ανάμεσα στα οστά Π.χ. μηνίσκοι στην άρθρωση γόνατος Σύνδεσμοι Ινώδης ταινίες που επεκτείνονται μεταξύ των συνδεδεμένων οστών Είναι ανεξάρτητες από τον αρθρικό θύλακο Χρησιμεύουν Στην ενίσχυση της λειτουργίας του αρθρικού θυλάκου Στη συγκράτηση των οστών Στην εξασφάλιση της τροχιάς κίνησης των αρθρώσεων Στην παρεμπόδιση της πέρα από το κανονικό κινητικότητας της άρθρωσης

10 Κινήσεις των αρθρώσεων Στις αρθρώσεις μπορεί να έχουμε κινήσεις σε διάφορα επίπεδα, όπως Ολίσθηση Κάμψη- έκταση Προσαγωγή απαγωγή Στροφή - περιστροφή

11 Είδη αρθρώσεων Ανάλογα με το σχήμα των αρθρικών επιφανειών και τις κινήσεις που πραγματοποιούνται έχομε διάφορα είδη αρθρώσεων: Σφαιροειδή άρθρωση Η μια αρθρική επιφάνεια έχει σφαιρικό σχήμα και η άλλη κοίλο Π.χ. ώμος, ισχίο Έχουν μεγάλη ελευθερία κινήσεων Γωνιώδη άρθρωση Η μια αρθρική επιφάνεια μοιάζει τροχαλία και η άλλη είναι κοίλη Π.χ. βραχιόνιο οστό και ωλένη στον αγκώνα Γίνονται κινήσεις κάμψης έκτασης Τροχοειδή άρθρωση Ελλειψοειδή Εφιππιοειδή

12 Αρθρώσεις κρανίου Τα οστά του κρανίου ενώνονται μεταξύ τους με τις ραφές και συγχονδρώσεις Εξαίρεση αποτελεί μόνο η κροταφογναθική διάρθρωση

13 Κροταφογναθική διάρθρωση Αρθρικές επιφάνειες Η γλήνη του κροταφικού οστού Ο κόνδυλος της κάτω γνάθου Υπάρχει διάρθριος χόνδρος μέσα στην άρθρωση

14 Κροταφογναθική διάρθρωση Σύνδεσμοι Οι πλάγιοι κροταφογναθικοί Σφηνογναθικός Βελονογναθικός κ.λ.π Κινήσεις Η κάτω γνάθος κινείται προς τα εμπρός και πίσω προς τα άνω και κάτω και προς τα πλάγια

15 Αρθρώσεις σπονδυλικής στήλης Στη σπονδυλική στήλη συναντάμε όλα τα είδη των αρθρώσεων Τα σώματα των σπονδύλων συνδέονται με συνχονδρώσεις και συνδεσμώσεις Τα τόξα και οι μυϊκές αποφύσεις με συνδεσμώσεις Οι αρθρικές αποφύσεις με διαρθρώσεις Διάρθρωση έχουμε επίσης μεταξύ ινιακού οστού και δύο πρώτων αυχενικών σπονδύλων Συνοστέωση έχουμε στο ιερό οστό και στον κόκκυγα

16 Αρθρώσεις σπονδυλικής στήλης Τα σώματα των σπονδύλων συνδέονται στην σειρά το ένα με το άλλο με την παρεμβολή ενός ινοχόνδρινου δίσκου μεσοσπονδύλιος δίσκος Έχει μεγάλη ελαστικότητα Απορροφά τους κραδασμούς της σπονδυλικής στήλης Οι μεσοσπονδύλιες συνχονδρώσεις ενισχύονται προς τα εμπρός και πίσω σε όλο το μήκος της σπονδυλικής στήλης από τον οπίσθιο και πρόσθιο επιμήκη σύνδεσμο

17

18 Αρθρώσεις σπονδυλικής στήλης Στις διαρθρώσεις της σπονδυλικής στήλης ανήκουν και αυτές που γίνονται μεταξύ ινιακού οστού και των δύο πρώτων αυχενικών σπονδύλων Αυτές είναι η άνω και κάτω κεφαλική διάρθρωση Με αυτές γίνονται κινήσεις της κεφαλής ως προς την σπονδυλική στήλη

19 Κινήσεις της σπονδυλικής στήλης Η σπονδυλική στήλη παρουσιάζει μικρή κινητικότητα σε σχέση με την κίνηση μεταξύ γειτονικών σπονδύλων Στο σύνολο της όμως παρουσιάζει αρκετή κινητικότητα. Γίνονται κινήσεις: Κάμψης Έκτασης Στροφής Πλάγιων κινήσεων

20 Αρθρώσεις σπονδυλοπλευρικές Σχηματίζονται μεταξύ της κεφαλής της κάθε πλευράς και των πλευρικών ημιγληνίων δύο γειτονικών σπονδύλων Η ίδια πλευρά συνδέεται, με το φύμα της με την εγκάρσια γλήνη της εγκάρσιας απόφυσης του αντίστοιχου σπονδύλου

21 Στερνοπλευρικές αρθρώσεις Το έσω άκρο των 7 πρώτων πλευρών με την παρεμβολή χόνδρινου τμήματος συνδέεται με το πλάγιο χείλος του στέρνου Τα χόνδρινα τμήματα των τριών επομένων πλευρών προσφύονται στο χόνδρο της πάνω πλευρά δημιουργώντας το χόνδρινο πλευρικό τόξο Οι δύο τελευταίες δεν φτάνουν ως το στέρνο και καλούνται ασύντακτες

22 Αρθρώσεις ωμικής ζώνης Τα οστά της ωμικής ζώνης κλειδα και ωμοπλάτη συνδέονται μεταξύ τους με : Την ακρωμιοκλειδική διάρθρωση Την κορακοκλειδική συνδέσμωση

23 Αρθρώσεις ωμικής ζώνης Τα οστά της ωμικής ζώνης συνδέονται με τον θώρακα με την στερνοκλειδική διάρθρωση Γίνεται μεταξύ του στερνικού άκρου της κλείδας και της κλειδικής εντομής του στέρνου Μέσα στην άρθρωση υπάρχει διάρθριος χόνδρος

24 Αρθρώσεις ωμικής ζώνης Τα οστά της ωμικής ζώνης συνδέονται με το βραχιόνιο οστό με την άρθρωση του ώμου Οι αρθρικές επιφάνειες είναι η ωμογλήνη της ωμοπλάτης Η περιφέρεια της ενισχύεται στην περιφέρεια της από επιχείλιο χόνδρο Η κεφαλή του βραχιονίου οστού Σύνδεσμοι είναι ο κορακοβραχιόνιος Οι τρεις γληνοβραχιόνιοι Παρουσιάζει ελευθερία κινήσεων Προσαγωγή και απαγωγή του βραχίονα Κάμψη και έκταση (αιώρηση του άνω άκρου) Στροφικές και Περιστροφικές κινήσεις

25 Η άρθρωση του αγκώνα Είναι σύνθετη άρθρωση γιατί τα αρθρούμενα οστά είναι 3 Η τροχιλία του βραχιονίου οστού αρθρώνεται με το άνω άκρο της ωλένης Ο κόνδυλος του βραχιονίου με το άνω άκρο της κερκίδας Μέσα στον ίδιο αρθρικό θύλακο περιλαμβάνεται και η άνω κερκιδωλενική διάρθρωση Αρθρώνονται μεταξύ τους τα άνω άκρα κερκίδας και ωλένης

26 Η άρθρωση του αγκώνα Οι σύνδεσμοι που ενισχύουν την άρθρωση είναι: Ο έσω πλάγιος Ο έξω πλάγιος Και ο δακτυλιοειδής

27 Άνω και κάτω κερκιδωλενική διάρθρωση και μεσόστεος συνδέσμωση

28 Αρθρώσεις άκρας χειρός

29 Αρθρώσεις άκρου χεριού Στο άκρο χέρι έχουμε αρθρώσεις: Μεταξύ πήχυ και καρπού (πηχεοκαρπική) Μεταξύ των οστών του καρπού Μεσοκάρπια Ίδιες των οστών του καρπού Μεταξύ των οστών του καρπού και των μετακαρπίων (καρπομετακάρπιες) Μεταξύ των μετακαρπίων και των φαλάγγων των δακτύλων (μετακαρπιοφαλαγγικές) Μεταξύ των φαλάγγων των δακτύλων (μεσοφαλαγγικές) Στο άκρο χέρι έχουμε μεγάλή ποικιλία και ευχέρεια κινήσεων, ιδιαίτερα στα δάκτυλα και μάλιστα στον αντίχειρα

30 Αρθρώσεις πυελικής ζώνης Τα οστά της πυελικής ζώνης συνδέονται: μπροστά μεταξύ τους με την ηβική σύμφυση είναι συγχόνδρωση Σχηματίζεται από την συνένωση των δύο ηβικών οστών με την παρεμβολή ινοχόνδρινου δίσκου Κατά τον τοκετό με την δράση ορμονών η ηβική σύμφυση χαλαρώνει και ανοίγει λίγο το κάτω στόμιο της πυέλου Πίσω με το ιερό οστό με την ιερολαγόνια διάρθρωση Οι αρθρικές επιφάνειες είναι οι ωτοειδείς αρθρικές επιφάνειες του ιερού οστού και οι ωτοειδείς αρθρικές επιφάνειες των πλαγίων των λαγονίων οστών σ αυτή την άρθρωση συγκρατείται το βάρος του κορμού Δεν γίνονται κινήσεις Η πύελος συνδέεται με το κάθε μηριαίο οστό με την άρθρωση του ισχίου

31 Άρθρωση του ισχίου Είναι σφαιρική άρθρωση και έχει αρθρικές επιφάνειες: Την κοτύλη του ανώνυμου οστού, που ενισχύεται με επιχείλιο χόνδρο Την κεφαλή του μηριαίου οστού

32 Άρθρωση του ισχίου Οι σύνδεσμοι της άρθρωσης είναι ισχυροί και είναι: Ο λαγονομηρικός Ο ηβομηρικός Ο ισχιομηρικός Ο στρογγυλός σύνδεσμος Βρίσκεται μέσα στην άρθρωση Οι κινήσεις είναι ποικίλες όπως και στον ώμο, όμως πιο περιορισμένες.

33 Αρθρώσεις της κνήμης Τα οστά της κνήμης κνήμη και περόνη συνδέονται : προς τα επάνω με το μηριαίο οστό με την άρθρωση του γόνατος Μεταξύ τους με την άνω και κάτω κνημοπερονιαία άρθρωση

34 Άρθρωση του γόνατος Είναι σύνθετη άρθρωση Αποτελείται από τη σύνδεση του κάτω άκρου του μηριαίου οστού και με το άνω άκρο της κνήμης και με την πίσω επιφάνεια της επιγονατίδας μέσα σ ένα αρθρικό θύλακο Αρθρικές επιφάνειες είναι η τροχιλία του μηριαίου οστού Συνδέεται με την πίσω επιφάνεια της επιγονατίδας Η κάτω επιφάνεια των μηριαίων κονδύλων Συνδέεται με την άνω επιφάνεια των κνημιαίων γληνών. Μεταξύ κνήμης και των μηριαίων κονδύλων υπάρχουν μέσα στην άρθρωση ο έσω και ο έξω διάρθριος μηνίσκος

35 Σύνδεσμοι αρθρώσεως του γόνατος Οι κυριότεροι σύνδεσμοι είναι: Οι πλάγιοι Ο επιγονατιδικός Ο λοξός ιγνυακός Οι δύο χιαστοί Γίνονται κινήσεις: Κάμψης και έκτασης Με λυγισμένα τα γόνατα είναι δυνατές ελαφρές στροφικές κινήσεις της κνήμης προς τα μέσα και προς τα έξω

36 Αρθρώσεις άκρου πόδα Έχουμε αρθρώσεις Μεταξύ της κνήμης και της περόνης και του αστραγάλου (ποδοκνημική ή αστραγαλοκνημική) Μεταξύ των οστών του ταρσού (μεσοτάρσιες) Μεταξύ του ταρσού και των μεταταρσίων (ταρσομεταταρσιες) Μεταξύ των μεταταρσίων και των φαλάγγων των δακτύλων (μεταταρσιοφαλαγγικές) Μεταξύ των φαλάγγων των δακτύλων (μεσοφαλαγγικές) Έχομε κινήσεις κυρίως πελματιαίας και ραχιαίας κάμψεως, μάλλον περιορισμένες

37 Αρθρώσεις του άκρου πόδα