ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ

Transcript

1 Αρχιτεκτονική ΘΕΜΑΤΑ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ ΝΕΕΣ ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΥΛΙΚΑ Πένυ Κωστίνου, αρχιτέκτων μηχ. Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Η νέα τάση στο σχεδιασμό εσωτερικών χώρων συνάδει απόλυτα με το πνεύμα της εποχής για α- νάδειξη της μοναδικότητας του ατόμου, ευελιξία και ταχύτητα, διατηρώντας παράλληλα περιβαλλοντική ευαισθησία. Ο σχεδιασμός ενός χώρου έχει πλέον τη δυναμική να το μετατρέψει σε ένα μέσο που αποδίδει αισθήσεις, αποτελεί προϊόν, μεταφέρει μηνύματα, κατευθύνει κινήσεις και προκαλεί διάδραση! Με τη βοήθεια της τεχνολογίας η αγορά των κατασκευαστικών υλικών ε- μπλουτίζεται διαρκώς με καινοτόμα προϊόντα υ- ψηλών προδιαγραφών και χαμηλού ενεργειακού αποτυπώματος. Αυτά τα υλικά αποτελούν ένα νέο κατασκευαστικό εργαλείο για την παραγωγή μορφών που μεταβάλλουν τη σχέση του χρήστη και των αντικειμένων με το χώρο. Ένας χώρος μπορεί να οριστεί από τα αντικείμενα που περιλαμβάνει, τις φωτεινές ή σκιασμένες περιοχές του, τα υλικά, τα χρώματα. Ο τοίχος, το δάπεδο και η οροφή αποτελούν όμως πάντα τις κυρίαρχες επιφάνειες. Ο άλλοτε κα- 1 2 Γιώργης Γερόλυμπος Γιώργης Γερόλυμπος 3 1, 2. Τα μεταβαλλόμενα διαχωριστικά πετάσματα ανάμεσα σε κουζίνα και σαλόνι τείνουν να δώσουν μια άλλη μορφή στην έννοια της "σαλοκουζίνας". Κατοικία "boxed house", k-studio. 3. Χρήση υαλοπετασμάτων με πολύ λεπτό σκελετό στήριξης και εσωτερική κουρτίνα για τη δημιουργία ενός διακριτικού όγκου με δυνατότητα πλήρους διαφάνειας. Κατοικία "Kαν-ένας", Workshop - Δ. Σοτοβίκης, Κ. Μαριολοπούλου. 4, 5. Χρησιμοποιώντας ανεπίχριστο, εμφανές σκυρόδεμα στα δομικά στοιχεία μιας κατοικίας αναδεικνύονται οι μορφολογικές ιδιαιτερότητες του σχεδιασμού. 30 ΚΤΙΡΙΟΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ 2013

2 θαρά λειτουργικός τους ρόλος, ως σαφή όρια των χώρων και υπόβαθρα των αντικειμένων που θα υποδεχθούν, μεταβάλλεται συνεχώς, καθιστώντας τα λειτουργικό και ταυτόχρονα αισθητικό εξοπλισμό της δόμησης. Άμμεση συνέπεια αυτής της νέας τάσης είναι η στροφή της βιομηχανίας παραγωγής δομικών υλικών στη κατασκευή καινοτόμων προϊόντων υψηλής τεχνολογίας, ικανών να αποδώσουν καινούριες ιδιότητες στο χώρο. Με τη χρήση της νανοτεχνολογίας, μιας εργαστηριακής μεθόδου που επιτρέπει την επέμβαση στη μοριακή δομή της ύλης, έχουν δημιουργηθεί υλικά με εμπλουτισμένες ιδιότητες, όπως μικρότερο βάρος, ενισχυμένη θερμομονωτική ή ηχομονωτική ικανότητα, αυξημένη αντοχή σε φθορές, υγρασία και ηλιακή ακιτνοβολία, πυροπροστασία, μεγαλύτερη διάρκεια ζωής, κ.ά. Συγχρόνως γίνεται συστηματική προσπάθεια για την παραγωγή υλικών με μικρό ενεργειακό αποτύπωμα και αυξημένη ενεργειακή απόδοση, που είτε προέρχονται από ανακυκλωμένα υλικά είτε από γηγενή πρώτη ύλη, μειώνοντας έτσι την ενεργοβόρα μεταφορά τους. Πέραν όμως των εξαιρετικών λειτουργικών και ενεργειακών δυνατοτήτων που προσφέρουν τα νέα υλικά, μια ακόμη ιδιαίτερα σημαντική παράμετρος, που επηρεάζει δραστικά το σχεδιασμό, είναι η δυνατότητα που δίνουν για νέες μορφολογικές προσεγγίσεις. Σχεδιασμός χώρου από την αρχή ή ανασχεδιασμός Ιδανική συνθήκη στο σχεδιασμό ενός χώρου είναι το να αποτελεί κομμάτι της αρχικής μελέτης. Μια ενιαία σχεδιαστική αντιμετώπιση δίνει τη δυνατότητα για προεκτίμηση των συνθηκών χρήσης και λειτουργίας, το οποίο συνεπάγεται ακριβείς υπολογισμούς και άρα καλύτερη ε- φαρμογή και απόδοση των κατασκευαστικών υλικών και επενδύσεων των χώρων. Στην περίπτωση όμως ανασχεδιασμού ενός εσωτερικού χώρου, συνήθους συνθήκης στην Ελλάδα λόγω της αυξημένης οικοδομικής δραστηριότητας των προηγούμενων ετών, αποτελεί η υφιστάμενη κατάστασή του. Για να αποφευχθούν αστοχίες σε βάθος χρόνου, πρέπει να γίνει μια ενδελεχής ανάλυση και εκτίμηση των υπαρχόντων δομικών στοιχείων του. Σημαντική είναι η παρατήρηση των δομικών υλικών που τα συνθέτουν, ο υπολογισμός των φορτίων που μπορούν αυτά να δεχθούν, ενδεχόμενες ρωγμές που μπορεί να έχουν εμφανίσει, ατέλειες στο σχεδιασμό ή την εφαρμογή του υλικού τους. Επίσης πρέπει να συνεκτιμηθούν πιθανόν σχεδιαστικές ιδιαιτερότητες του χώρου, η σχέση του εσωτερικού με το εξωτερικό, οι πηγές φυσικού φωτισμού και αερισμού, η διέλευση των υπαρχουσών ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων. Οι τοίχοι, τα δάπεδα και η οροφή αποτελούν πρωτεύοντα στοιχεία του χώρου και γι αυτό το λόγο η επένδυσή τους έχει ιδιαίτερη βαρύτητα

3 κατά το στάδιο του σχεδιασμού ή του ανασχεδιασμού. Η διαχείριση των υφών, των ιδιοτήτων, και της τοποθέτησης του εκάστοτε υλικού αποτελεί βασικό σχεδιαστικό εργαλείο. Τα σύχρονα υλικά στις επενδύσεις εσωτερικών χώρων, πέραν τον εξαιρετικών κατασκευαστικών ιδιοτήτων τους, προσφέρουν μια πληθώρα επιλογών που υπερκαλύπτουν κάθε αισθητική ή λειτουργική ανάγκη. Με ιδιαίτερη έμφαση στην παραγωγή τρισδιάστατων επιφανειών, το παιχνίδι με το βάθος, την αντανάκλαση, το φως και την αφή, ο σύγχρονος σχεδιασμός εσωτερικού χώρου α- ποτελεί ένα παιχνίδι με τις αισθήσεις. Επενδύσεις δαπέδων Το δάπεδο αποτελεί τη φέρουσα επιφάνεια του εξοπλισμού ενός χώρου, καλύπτει τις ηλεκτρομηχανολογικές εγκαταστάσεις συστημάτων θέρμανσης, ψύξης και αερισμού, καθώς και τις καλωδιώσεις, ενώ παράλληλα διαχωρίζει το χώρο σε ζώνες χρήσης. Η επιλογή των επενδύσεων δαπέδου βασίζεται σε διάφορες παραμέτρους. Η θέση του χώρου στο κτίριο, η επαφή του με θερμαινόμενους ή μη χώρους, με έδαφος ή με αέρα, καθώς και η συχνότητα χρήσης του θέτουν περιορισμούς σε επίπεδο θερμομόνωσης και ηχοαπορροφητικότητας. Η διάρκεια και το είδος χρήσης αποτελούν παραμέτρους που ορίζουν ανάγκες σε πυροπροστασία, αντοχή σε φθορά ή χημικά, μικρή αποροφητικότητα. Το εμφανές αυτοεπιπεδούμενο σκυρόδεμα χρησιμοποιείται κατά κόρον στους εσωτερικούς χώρους μοντέρνων κατοικιών λόγω των ενιαίων επιφανειών που παράγει και της σημαντικής αντοχής του σε καταπόνηση. Συγχρόνως δίνει τη δυνατότητα ενοποίησης ανισοεπίπεδων χώρων, ό- πως είναι η σύνδεση του δαπέδου ενός ορόφου με το κλιμακοστάσιο. Στην αγορά διατίθενται νέα νανοτεχνολογικά προϊόντα με ενισχυμένες δυνατότητες και ιδιαίτερα αισθητικά αποτελέσματα ΚΤΙΡΙΟΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ 2013

4 Το συνθετικό χυτό αυτοεπιπεδούμενο δαπέδο, έχει επίσης ως αποτέλεσμα τη δημιουργία μεγάλων ενιαίων επιφανειών. Οι αντιχαρακτικές του ιδιότητες, η αντοχή σε χημικά, η ευκολία στη συντήρηση και στον καθαρισμό, καθώς και η καλή θερμική συμπεριφορά του, ό- ταν συνδυάζεται με συστήματα ενδοδαπέδιας θέρμανσης, το καθιστούν κατάλληλο τόσο για επαγγελματικούς χώρους, όσο και για κατοικίες. Μια έξυπνη και παράλληλα οικονομική πρόταση είναι η σημειακή τοποθέτηση ξύλου ή κεραμικών πλακιδίων με έντονα χρώματα και σχέδια, τα οποία μπορούν να οριοθετούν ζώνες χρήσης ή να υποκαθιστούν το ρόλο του χαλιού. Τα βυνιλικά δάπεδα αποτελούν μια επιλογή που συνήθως εφαρμόζεται σε επαγγελματικούς χώρους λόγω της μεγάλης αντοχής σε καταπόνηση και επαφή με χημικά, καθώς και την αντιβακτηριδιακή τους προστασία. Οι βινυλικές μοκέτες αποτελούν μια λύση που ενδείκνυται για μικρούς επαγγελματικούς χώρους ή κατοικίες, καθώς διατίθενται και σε πλακίδια. Η αδιάβροχη επιφάνεια τους, η αντιστατική επεξεργασία, η θερμομονωτική ικανότητα, η ηχοαπορροφητικότητα και η ευκολία τοποθέτησης τους τα καθιστά κατάλληλα για χώρους με υγρασία ό- πως το λουτρό ή η κουζίνα. Μια σύχρονη, λιγότερο διαδεδομένη λύση είναι η τοποθέτηση πλακιδίων φελλού. Ο φελλός αποτελεί υλικό φιλικό προς το περιβάλλον, α- νακυκλώσιμο, με υψηλή αντικραδασμικότητα και ηχοαπορροφητικότητα, που ενδείκνειται και για ενδοδαπέδια θέρμανση. Παράλληλα, με την κατάλληλη επίστρωση μπορεί να γίνει αδιάβροχος, είναι αντιαλλεργικός, αντιστατικός και προσφέρει ευκολία στη συντήρηση. Το ξύλο είναι ένα ζεστό και οικολογικό υλικό που αποτελεί ενδεδειγμένη επιλογή στο σχεδιασμό 6. Τα τσιμεντοπλακίδια επανήλθαν στο προσκήνιο, ενώ συχνά χρησιμοποιούνται ενσωματωμένα σε ενιαίες επιφάνειες δαπέδων από τσιμεντοκονίαμα. 7. Η χρήση πατητού τσιμεντοκονιάματος και γενικότερα χυτών επιστρώσεων αποτελεί την πιο σύγχρονη τάση στη διαμόρφωση λουτρών τόσο για την επένδυση του δαπέδου και της τοιχοποιίας, όσο και του πάγκου και του νιπτήρα. 8, 9. Διαρρύθμιση εσωτερικού κατοικίας από τα προϊόντα HI-MACS. Πρόκειται για συμπαγείς ακρυλικές επιστρώσεις, που μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε πλήθος εφαρμογών ενιαίων ρευστών οριζόντιων και κατακόρυφων επιφανειών. 10, 11. Kέντρο σωματικής άσκησης και ευεξίας Einstein Fitness Park στην Ελβετία, Damir Masek Architects. Επένδυση χώρων γυμναστηρίου και αποδυτηρίων με ελαστικό βιομηχανικό δάπεδο σε μπεζ και κόκκινη αντίστοιχα απόχρωση. 12. Επένδυση δαπέδου με βινυλική μοκέτα σε κτίριο γραφείων στο Lelystad της Ολλανδίας. Rene Van Zuuk. 13. Λεπτομέρεια από βότσαλα, ενσωματωμένα στο πατητό τσιμεντοκονίαμα δαπέδου δωματίου σε ξενοδοχείο στη Μύκονο. KLab Architecture - Κωνσταντίνος Λαμπρινόπουλος

5 εσωτερικών χώρων. Μέσα από ένα πλήθος προϊόντων νανοτεχολογίας που επαλείφονται στην επιφάνεια του, ενισχύονται οι μηχανικές του ιδιότητες και η διαστασιολογική του σταθερότητα (διόγκωση και συρρίκνωση), παρατείνεται η διάρκεια ζωής του και προστατεύεται από την αλλοίωση λόγω ηλιακής ακτινοβολίας. Επενδύσεις τοίχων Η επιλογή των επενδύσεων τοίχου εξαρτάται από τη θέση του στο κτίριο, δηλαδή αν είναι εξωτερικός ή εσωτερικός, και τη θέση του στο χώρο, δηλαδή αν αποτελεί περίγραμμα του χώρου ή ελεύθερο στοιχείο μέσα του. Οι ε- πενδύσεις τοίχων διαθέτουν ίσως τη μεγαλύτερη ποικιλία σε καινοτόμα ευφάνταστα προϊόντα, καθώς αυτοί αποτελούν συνήθως το πιο δυναμικό πεδίο στο χώρο. Κυρίαρχη τάση στο σχεδιασμό των επενδύσεων είναι η δημιουργία πολυεπίπεδων όγκων. Με βασικά εργαλεία το φως και τη σκιά, το βάθος, την υφή και τη διαφάνεια οι προτάσεις των σύγχρονων σχεδιαστών δημιουργούν χώρους διαδραστικούς, που προκαλούν τις αισθήσεις. Η χρήση του σκυροδέματος σε εσωτερικούς χώρους αποτελεί μια από τις κατεξοχήν σύγχρονες τάσεις στο σχεδιασμό, στο βιομηχανικό στιλ. Αυτό το εξαιρετικά ανθεκτικό υλικό α- ποτελεί ένα προκλητικό πεδίο έρευνας νέων προϊόντων για τους σχεδιαστές. Ο Ουγγρος αρχιτέκτονας Αron Losonzi δημιούργησε για παράδειγμα ένα προϊόν διαφανούς σκυροδέματος ως απάντηση στην εκτεταμένη χρήση του σκυροδέματος στην κατασκευή τοίχων. Πρόκειται για "ημιδιαφανή" τούβλα σκυροδέματος με ενσωματωμένες οπτικές ίνες, που συνιστούν φέροντα στοιχεία, δίνοντας παράλληλα την αίσθηση μιας ελαφριάς κατασκευής, αφού επιτρέπουν τη μερική είσοδο του φυσικού φωτός στο χώρο. Μια άλλη σύχρονη πρόταση στο σχεδιασμό, είναι η τοποθέτηση επίτοιχων πλακιδίων σκυροδέματος, τα οποία κατασκευάζονται σε κα , 15. Το διαφανές σκυρόδεμα αποτελεί ένα καινοτόμο δομικό υλικό, που διατηρεί τις ιδιότητες του συμβατικού σκυροδέματος, ενώ παράλληλα επιτρέπει τη μερική είσοδο του φυσικού φωτός στο χώρο, δημιουργώντας εντυπωσιακά αποτελέσματα. 16. Οι κατά παραγγελία γλυπτικές επενδύσεις μπορούν να αποτελέσουν εργαλείο για τη δημιουργία κρυφών φωτιστικών πηγών. 17. Διαχωριστικά συστήματα εσωτερικών χώρων, 3form Europe. 18, 19. Τρισδιάστατα συστήματα δόμησης παραμετρικού σχεδιασμού Seeyond Architectural Solutions. 20. Διακοσμητικά πετάσματα για εσωτερικούς και εξωτερικούς χώρους (Alex Turco Art Designer), που λόγω της ανθεκτικότητας τους στην υγρασία, μπορούν να τοποθετηθούν και σε υγρούς χώρους με ασφάλεια. 21. Καινούρια τάση αποτελεί η χρήση γυάλινων πετασμάτων, κυρίως ως διαχωριστικών, με ψηφιακή εκτύπωση εικόνων. Λουτρό σε μονοκατοικία στο Πανόραμα Θεσσαλονίκης. Χ. Κουλουκούρη, Μ. Γράνη ΚΤΙΡΙΟΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ 2013

6 λούπι και κατά συνέπεια δίνουν τη δυνατότητα για διαφορετικά σχέδια κατά παραγγελία. Επιλέγοντας σχέδια με τρισδιάστατες χαράξεις, δημιουργείται η βάση για τοποθέτηση κρυφού φωτισμού, που αποδίδει εξαιρετικά αισθητικά αποτελέσματα. Ιδιαίτερα δυναμική παρουσία στο χώρο αρχίζουν να αποκτούν τα κατά παραγγελία διαχωριστικά πετάσματα, που είτε αποτελούν μια αυτόνομη οντότητα είτε τμήματα της επένδυσης των τοίχων. Το ξύλο, το ύφασμα, το κεραμικό, η γύψος, και πολλά άλλα υλικά συντίθενται σε νέες μορφές που προεξέχουν της επιφάνειας του τοίχου, μεταβάλλοντας την άλλοτε αυστηρά δισδιάστατη κατασκεύη σε μια σύνθετη μορφή στο χώρο. Αυτές οι κατασκευές χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής στην τοποθέτηση, καθώς τείνουν να έχουν δυσκολία συναρμογής στις γωνίες. Το γυαλί αποτελεί ένα δυναμικό σχεδιαστικό εργαλείο που διαχωρίζει, χωρίς όμως να πνίγει το χώρο, ενώ ταυτόχρονα είναι οικολογικό και ανακυκλώσιμο. Μέσα από έξυπνα συστήματα δίνεται η δυνατότητα στο χρήστη να ρυθμίσει το βαθμό διαφάνειας, δημιουργώντας λιγότερο ή περισσότερο εκτεθειμένους χώρους. Ενδιαφέρουσα πρόταση αποτελεί η τοποθέτηση υαλοστασίων, κατασκευασμένων από συμπιεσμένο γυαλί, που εσωκλείει διαφανείς μεμβράνες σε ποικιλία σχεδίων και χρωμάτων. Ανάλογα με την επιλογή του σχεδίου ρυθμίζεται η διαφάνεια του τοίχου, διατηρώντας όμως τη διείσδυση του φωτός στο χώρο. Μια λιγότερο κοστοβόρα λύση είναι η τοποθέτηση βινυλικής μεμβράνης στη μία εκ των δύο όψεων του στοιχείου. Το ύφασμα επανέρχεται δυναμικά στις επενδύσεις των τοίχων μέσα απο μεγάλη ποικιλία σε χρώματα, σχέδια και υφές. Οι προτάσεις σε ταπετσαρίες ποικίλλουν ανάμεσα σε μεταλλίκες α- ποχρώσεις και έντονα χρώματα ή σχέδια. Οι νέας γενιάς ταπετσαρίες συντίθενται από ανακυκλώσιμα υλικά, αντιβακτηριδιακά, εύκολα στη

7 συντήρηση και στην τοποθέτηση. Σημαντική ι- διότητα της νέας σύνθεσης των ταπετσαριών είναι η καλή διαπνοή τους, καθώς και η δυνατότητα κάποιων μοντέλων να καθαρίζουν τον αέρα. Τέλος, μια ιδιαίτερα καινοτόμος λύση στον τομέα των υφασμάτινων πετασμάτων αποτελεί η ενσωμάτωση φωτοδιόδων (LED), τα οποία προκαλούν την οπτική διέγερση των χρηστών. Επενδύσεις οροφών Λόγω της μεγάλης εκτεθειμένης της επιφάνειας, η οροφή αποτελεί πρωτεύουσα ανακλαστική επιφάνεια στο χώρο, τόσο σε επίπεδο ήχου, όσο και φωτισμού. Οι επενδύσεις των οροφών αποτελούν εργαλείο, το οποίο μεταβάλλει αισθητά την ακουστική του χώρου, δημιουργώντας παράλληλα ενδιαφέρον αισθητικό αποτέλεσμα. Η γυψοσανίδα αποτελεί μια κλασική και οικονομική επιλογή στην επένδυση οροφής, που συχνά ενσωματώνει φωτιστικές πηγές, δημιουργώντας κρυφό φωτισμό. Οι νέες τάσεις προτείνουν την κατασκευή τρισδιάστατων μορφών με ενσωματωμένες φωτοδιόδους. Μια εξίσου ενδιαφέρουσα επιλογή αποτελούν οι αναρτημένες οροφές, μεμβρανοειδούς κατασκευής. Οι μεμβράνες είναι ειδικά κατεργασμένες υφασμάτινες επιφάνειες, που με την προσθήκη υλικών, όπως το βινύλιο ή το PVC, α- ποκτούν αντοχή στην ένταση και στατικές ιδιότητες. Λόγω της αυξημένης ελαστικότητας τους, οι μεμβράνες δημιουργούν δυναμικές μορφές στο χώρο, βελτιώνοντας ταυτόχρονα την ακουστική του. Τέλος, ιδιαίτερες σχεδιαστικές δυνατότητες προσφέρει επίσης η επένδυση της οροφής με ακουστικά πετάσματα, τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν και για την απόκρυψη ηλεκτρομηχανολογικού εξολισμού, επιτρέποντας την εύκολη επισκεψιμότητα προς συντήρηση. Τα ακουστκά πετάσματα είναι ηχοαπορροφητικά, διαχέουν τον ήχο, και ηχομονώνουν. Τα εξειδικευμένα προϊόντα που συναντώνται σήμερα, είναι οικολογικά, πυράντοχα, με αυξημένη αντοχή σε υγρασία και φθορά. Εταιρείες που έχουν σχετικά προϊόντα και συμμετέχουν με διαφήμιση στο τεύχος αυτό: DUROSTICK A.B.E.E., σελ. 16 ISOMAT A.B.E.E., σελ. 27 ΘΕΟΔΩΡΟΥ, σελ. 9 ΜΕΤΑΞΙΩΤΗΣ Α.Ε., σελ. 6 BAUER, σελ. 12 ΤΕΧΝΗΕΝΤΩΣ DESIGN, οπισθόφυλλο ΤΣΟΥΡΛΑΚΗΣ Γ. ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ, σελ , 23. Ηχομονωτικά πετάσματα από ύφασμα με τρισδιάστατη υφή από τη σχεδιάστρια Alexandra Gaca. 24, 25. Η ανάρτηση ακουστικών πετασμάτων χρησιμοποιείται συνήθως σε επαγγελματικούς χώρους. Εξυπηρετεί την καλύτερη διάχυση και απορρόφηση του ήχου, προσφέροντας ταυτόχρονα ένα ενδιαφέρον μορφολογικό αποτέλεσμα. 36 ΚΤΙΡΙΟΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ 2013