της επαγγελματικής κατάρτισης των γυναικών

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙO 2009 ISSN Ειδική έκθεση αριθ. 17 Ενέργειες συγχρηματο δοτουμενες από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο στον τομέα της επαγγελματικής κατάρτισης των γυναικών EL

2

3 Ειδική έκθεση αριθ Ενέργειες συγχρηματοδοτούμενες από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο στον τομέα της επαγγελματικής κατάρτισης των γυναικών (υποβαλλόμενη δυνάμει του άρθρου 248, παράγραφος 4, δεύτερο εδάφιο, της Συνθήκης EΚ) ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙO

4 ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙO 12, rue Alcide De Gasperi 1615 Luxembourg LUXEMBOURG Τηλ Φαξ Internet: Ειδική έκθεση αριθ Περισσότερες πληροφορίες για την Ευρωπαϊκή Ένωση παρέχονται από το Διαδίκτυο μέσω του εξυπηρετητή Europa ( Βιβλιογραφικό δελτίο υπάρχει στο τέλος του τεύχους. Λουξεμβούργο: Υπηρεσία Εκδόσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, 2009 ISBN doi: /79989 Ευρωπαϊκές Κοινότητες, 2009 Επιτρέπεται η αναπαραγωγή με αναφορά της πηγής. Printed in Luxembourg

5 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 3 Σημεία ΓΛΩΣΣΆΡΙΟ I VIII ΣΎΝΟΨΗ 1 14 ΕΙΣΑΓΩΓΉ 1 5 ΙΣΤΟΡΙΚΌ 6 14 ΑΡΜΟΔΙΌΤΗΤΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΛΟΠΟΊΗΣΗ ΤΩΝ ΣΥΓΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΟΎΜΕΝΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΏΝ ΕΜΒΈΛΕΙΑ ΚΑΙ ΤΡΌΠΟΣ ΠΡΟΣΈΓΓΙΣΗΣ ΤΟΥ ΕΛΈΓΧΟΥ ΠΑΡΑΤΗΡΉΣΕΙΣ ΕΠΕΛΈΓΗΣΑΝ ΜΕ ΤΟΝ ΚΑΤΆΛΛΗΛΟ ΤΡΌΠΟ ΟΙ ΕΝΈΡΓΕΙΕΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΉΣ ΚΑΤΆΡΤΙΣΗΣ ΓΙΑ ΓΥΝΑΊΚΕΣ; ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΟΙ ΣΤΌΧΟΙ ΔΕΝ ΒΑΣΊΣΤΗΚΑΝ ΣΤΙΣ ΑΝΑΛΎΣΕΙΣ ΟΙ ΑΝΑΛΎΣΕΙΣ ΤΩΝ ΑΓΟΡΏΝ ΕΡΓΑΣΊΑΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΣΤΌΧΩΝ ΤΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΆΤΩΝ ΔΕΝ ΕΛΉΦΘΗΣΑΝ ΕΠΑΡΚΏΣ ΥΠΌΨΗ ΚΑΤΆ ΤΗΝ ΕΠΙΛΟΓΉ ΤΩΝ ΈΡΓΩΝ ΟΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΊΕΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΎΘΗΣΗΣ ΚΑΤΈΣΤΗΣΑΝ ΔΥΝΑΤΌ ΝΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΘΕΊ ΕΆΝ ΕΠΕΤΕΎΧΘΗΣΑΝ ΟΙ ΣΤΌΧΟΙ ΤΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΏΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΉΣ ΚΑΤΆΡΤΙΣΗΣ ΓΙΑ ΓΥΝΑΊΚΕΣ; ΙΣΤΟΡΙΚΌ 36 Η ΣΤΟΧΟΘΈΤΗΣΗ ΤΩΝ ΔΕΙΚΤΏΝ ΉΤΑΝ ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΆ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΈΝΗ ΔΕΝ ΚΑΘΟΡΊΣΤΗΚΑΝ ΕΠΙΜΈΡΟΥΣ ΣΤΌΧΟΙ ΓΙΑ ΌΛΑ ΤΑ ΜΈΤΡΑ ΤΑ ΔΕΔΟΜΈΝΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΎΘΗΣΗΣ ΉΤΑΝ ΑΝΑΞΙΌΠΙΣΤΑ ΚΑΙ ΣΕ ΟΡΙΣΜΈΝΕΣ ΠΕΡΙΠΤΏΣΕΙΣ ΕΛΛΙΠΉ Η ΑΞΙΟΛΌΓΗΣΗ ΠΑΡΕΜΠΟΔΊΣΤΗΚΕ ΛΌΓΩ ΤΗΣ ΈΛΛΕΙΨΗΣ ΕΠΙΜΈΡΟΥΣ ΣΤΌΧΩΝ, ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΏΝ ΑΞΙΟΛΟΓΉΣΕΩΝ ΚΑΙ ΑΞΙΌΠΙΣΤΩΝ ΔΕΔΟΜΈΝΩΝ ΣΧΕΤΙΚΆ ΜΕ ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΈΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΑΝΤΊΚΤΥΠΟ ΣΥΜΠΕΡΆΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΣΥΣΤΆΣΕΙΣ ΕΠΙΛΟΓΉ ΤΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΏΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΉΣ ΚΑΤΆΡΤΙΣΗΣ ΕΠΊΤΕΥΞΗ ΤΩΝ ΣΤΌΧΩΝ ΑΠΑΝΤΉΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΉΣ

6 ΓΛΩΣΣΑΡΙΟ 4 Ανάδοχος του έργου Άτομο ή οργανισμός (π.χ. τοπικές αρχές, ενώσεις, επιχειρήσεις κ.λπ.) που μπορεί να προτείνει έργα και να υποβάλει αίτηση ενίσχυσης από τα διαρθρωτικά ταμεία. Αξιολογήσεις Εκ των προτέρων αξιολόγηση Βασικό στοιχείο κατά την κατάρτιση των προγραμμάτων. Αποτελεί ευθύνη των αρχών που ορίζονται από τα κράτη μέλη. Συνίσταται κυρίως σε αξιολόγηση των δυνατών και αδύνατων σημείων, καθώς και του δυναμικού, του κράτους μέλους, της περιφέρειας ή του τομέα, κατά περίπτωση, καθώς και σε εκτίμηση, αφενός, της συνάφειας της επιλεγείσας στρατηγικής και των επιλεγέντων επιμέρους στόχων με τα ειδικά χαρακτηριστικά των σχετικών περιφερειών ή περιοχών, συμπεριλαμβανομένων των δημογραφικών τάσεων και, αφετέρου, του αναμενόμενου αντικτύπου των σχεδιαζόμενων ενεργειών προτεραιότητας. Ενδιάμεση αξιολόγηση Αξιολόγηση που πραγματοποιείται στο μέσο της περιόδου προγραμματισμού και εξετάζει τα αρχικά αποτελέσματα της παρέμβασης, τη συνάφειά τους και το βαθμό επίτευξης των στόχων. Διενεργείται υπό την ευθύνη της διαχειριστικής αρχής του οικείου προγράμματος, σε συνεργασία με την Επιτροπή. Εκ των υστέρων αξιολόγηση Αξιολόγηση που πραγματοποιείται από ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες, όχι αργότερα από τρία έτη μετά το πέρας της περιόδου προγραμματισμού, υπό την ευθύνη της Επιτροπής, σε συνεργασία με τα κράτη μέλη και τις διαχειριστικές αρχές. Καλύπτει τη χρησιμοποίηση των πόρων, την αποτελεσματικότητα και την αποδοτικότητα της παρέμβασης, καθώς και τον αντίκτυπό της. Βάσει αυτής διατυπώνονται συμπεράσματα σχετικά με την πολιτική οικονομικής και κοινωνικής συνοχής, δεδομένου ότι καλύπτει τους παράγοντες που συντελούν στην επιτυχία ή την αποτυχία της υλοποίησης και την επίτευξη των αποτελεσμάτων. Αποτελεσματικότητα Μέτρηση της σχέσης μεταξύ των αποτελεσμάτων που επετεύχθησαν και των στόχων που είχαν τεθεί αρχικά. Δείκτες Δείκτης υλοποιήσεων Εργαλείο μέτρησης των φυσικών υλοποιήσεων (π.χ. αριθμός συμμετεχόντων στην κατάρτιση) το οποίο αποδεικνύει την πρόοδο που πραγματοποιήθηκε όσον αφορά την υλοποίηση των ενεργειών που χρηματοδοτήθηκαν. Δείκτης αποτελεσμάτων Εργαλείο μέτρησης των άμεσων αποτελεσμάτων επί των άμεσων δικαιούχων των ενεργειών που χρηματοδοτήθηκαν (π.χ. αριθμός συμμετεχόντων που απέκτησαν τα απαιτούμενα προσόντα). Δείκτης αντικτύπου Εργαλείο μέτρησης των πλέον μακροπρόθεσμων κοινωνικών και οικονομικών συνεπειών των ενεργειών που χρηματοδοτήθηκαν, πέραν των άμεσων αποτελεσμάτων επί των άμεσων δικαιούχων (π.χ. αριθμός ατόμων που απασχολούνταν 12 μήνες έπειτα από την κατάρτιση). Διαρθρωτικά ταμεία Το κύριο μέσο πολιτικής της Ένωσης προς υποστήριξη των στόχων της Συνθήκης όσον αφορά την οικονομική και κοινωνική συνοχή.

7 5 Διαχειριστική αρχή Αρχή που έχει οριστεί από το κράτος μέλος για τη διαχείριση μιας παρέμβασης (επιχειρησιακό πρόγραμμα/ενιαίο έγγραφο προγραμματισμού). Διαχωρισμός (κάθετος και οριζόντιος) στην αγορά εργασίας Διαφορές μεταξύ της συμμετοχής ανδρών και γυναικών σε διάφορους τομείς (οριζόντιος) και στη διαδικασία λήψης αποφάσεων (κάθετος). Επαγγελματική κατάρτιση Οποιαδήποτε μορφή εκπαίδευσης που οδηγεί στην απόκτηση προσόντων ή παρέχει τις αναγκαίες δεξιότητες για συγκεκριμένο επάγγελμα, επιτήδευμα στον τομέα του εμπορίου ή θέση εργασίας. Επιχειρησιακό πρόγραμμα (ΕΠ) και ενιαίο έγγραφο προγραμματισμού (ΕΕΠ), αποκαλούμενα «προγράμματα» στην παρούσα έκθεση Ένα κοινοτικό πλαίσιο στήριξης το οποίο περιλαμβάνει τη στρατηγική και τις ενέργειες προτεραιότητας των διαρθρωτικών ταμείων και του κράτους μέλους, τους συγκεκριμένους στόχους τους, τη συνεισφορά των ταμείων και τους λοιπούς χρηματοοικονομικούς πόρους εφαρμόζεται μέσω διαφόρων επιχειρησιακών προγραμμάτων. Το ΕΠ είναι έγγραφο που καταρτίζεται σε κεντρικό ή περιφερειακό επίπεδο σε ένα κράτος μέλος, εγκρίνεται από την Επιτροπή και λαμβάνει τη μορφή συνεκτικού συνόλου προτεραιοτήτων που περιλαμβάνουν πολυετή μέτρα. Τα έργα που πρόκειται να συγχρηματοδοτηθούν από τα διαρθρωτικά ταμεία πρέπει να εμπίπτουν σε ένα μέτρο. Υπό ορισμένες συνθήκες, ένα κοινοτικό πλαίσιο στήριξης και ένα επιχειρησιακό πρόγραμμα μπορούν να συγχωνευθούν προκειμένου να λάβουν τη μορφή αυτού που είναι γνωστό ως «ενιαίο έγγραφο προγραμματισμού». Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ) Ένα από τα διαρθρωτικά ταμεία, το οποίο υποστηρίζει μέτρα που προλαμβάνουν και καταπολεμούν την ανεργία και αναπτύσσουν το ανθρώπινο δυναμικό και την κοινωνική ενσωμάτωση στην αγορά εργασίας, προκειμένου να προωθήσει υψηλό επίπεδο απασχόλησης, την ισότητα ανδρών και γυναικών, τη βιώσιμη ανάπτυξη, καθώς και την οικονομική και κοινωνική συνοχή. Ισότητα των φύλων Έννοια που σημαίνει ότι όλοι οι άνθρωποι είναι ελεύθεροι να αναπτύσσουν τις προσωπικές τους ικανότητες και να προβαίνουν σε επιλογές χωρίς να τους επιβάλλονται περιορισμοί από αυστηρά καθορισμένους ρόλους για το κάθε φύλο, καθώς και ότι οι διαφορετικές ανάγκες των γυναικών και των ανδρών λαμβάνονται υπόψη, εκτιμώνται και προωθούνται εξίσου. Περίοδος προγραμματισμού Πολυετές πλαίσιο εντός του οποίου προγραμματίζονται και πραγματοποιούνται οι δαπάνες των διαρθρωτικών ταμείων. Συγκριτική αξιολόγηση Ποσοτική και ποιοτική σύγκριση των επιδόσεων μιας παρέμβασης με αυτό που θεωρείται άριστο στον ίδιο ή σε σχετικό τομέα παρέμβασης.

8 6 ΣΥΝΟΨΗ I. Ένας από τους στόχους των διαρθρωτικών ταμείων είναι η προώθηση των ίσων ευκαιριών για τους άνδρες και τις γυναίκες στην αγορά απασχόλησης. Το κύριο κοινοτικό μέσο για την προώθηση των ίσων ευκαιριών είναι το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ). Η παρούσα έκθεση πραγματεύεται τις ενέργειες που συγχρηματοδότησε το ΕΚΤ στον τομέα της επαγγελματικής κατάρτισης των γυναικών κατά την περίοδο προγραμματισμού Εκτιμάται ότι για τις ενέργειες επαγγελματικής κατάρτισης κατά τη διάρκεια της εν λόγω περιόδου προοριζόταν ποσό 3 δισεκατομμυρίων ευρώ. II. Ο έλεγχος του Συνεδρίου επικεντρώθηκε στα εξής δύο ερωτήματα: α) οι ενέργειες επαγγελματικής κατάρτισης για γυναίκες επελέγησαν σύμφωνα με σαφή ανάλυση των προτεραιοτήτων της αγοράς εργασίας; β) οι πληροφορίες παρακολούθησης ήταν επαρκείς ώστε να αξιολογηθεί εάν επετεύχθησαν οι στόχοι των εν λόγω ενεργειών; III. Ο έλεγχος διενεργήθηκε στην Επιτροπή και σε 5 κράτη μέλη (Γερμανία, Ισπανία, Γαλλία, Ηνωμένο Βασίλειο και Ιταλία), στα οποία αντιστοιχούσε συνολικά το 76 % των δαπανών στον εν λόγω τομέα. Τα συμπεράσματα ελέγχου που παρουσιάζονται στην παρούσα έκθεση βασίζονται στην εξέταση της κατάρτισης των προγραμμάτων, καθώς και σε δείγμα ολοκληρωθέντων έργων.

9 7 ΣΥΝΟΨΗ IV. Συνολικά, όσον αφορά τον εντοπισμό και την επιλογή ενεργειών επαγγελματικής κατάρτισης για γυναίκες, διαπιστώθηκε ότι οι ενέργειες κατάρτισης που περιλαμβάνονταν στα ελεγχθέντα προγράμματα δεν δημιουργήθηκαν ως άμεση ανταπόκριση στις αναλύσεις των απαιτήσεων της αγοράς εργασίας και ότι τα ληφθέντα μέτρα έτειναν να αφήνουν μεγάλο περιθώριο κινήσεων για την υλοποίηση των ενεργειών, χωρίς να εστιάζουν επαρκώς σε συγκεκριμένες ομάδες-στόχους. V. Επιπλέον, τα κριτήρια επιλογής έργων στα κράτη μέλη όπου διενεργήθηκε έλεγχος δεν έλαβαν επαρκώς υπόψη τις εν λόγω αναλύσεις των αγορών εργασίας ούτε διασφάλισαν ότι οι στόχοι των επιλεγέντων έργων ήταν σύμφωνοι με τους συνολικούς στόχους του προγράμματος. VI. Το Συνέδριο συνέστησε να καταρτίζονται τα μελλοντικά επιχειρησιακά προγράμματα υπό το πρίσμα ανάλυσης της αγοράς εργασίας και να λαμβάνονται αποφάσεις σχετικά με το είδος της κατάρτισης και τους στόχους κατά τρόπο ώστε να ανταποκρίνονται άμεσα στην εν λόγω ανάλυση. Επιπλέον, συνέστησε την καθιέρωση αποτελεσματικής διαδικασίας επιλογής έργων, προκειμένου να εγκρίνονται τα έργα που είναι καταλληλότερα για την επίλυση των προβλημάτων που επισημαίνονται στην ανάλυση. VII. Όσον αφορά την αξιολόγηση της επίτευξης των στόχων, το Συνέδριο διαπίστωσε ότι οι πληροφορίες παρακολούθησης δεν καθιστούσαν δυνατή την εν λόγω αξιολόγηση, διότι η στοχοθέτηση των δεικτών που καθορίστηκαν ήταν υπερβολικά περιορισμένη, συχνά δεν καθορίζονταν επιμέρους στόχοι και τα ίδια τα πληροφοριακά στοιχεία ήταν αναξιόπιστα ή ελλιπή. Κατά συνέπεια, το Συνέδριο είναι της γνώμης ότι ούτε οι αρχές υλοποίησης στα κράτη μέλη ούτε η Επιτροπή ήταν σε θέση να αξιολογήσουν κατά πόσον επετεύχθησαν οι επιδιωκόμενοι στόχοι. VIII. Το Συνέδριο σημείωσε ότι είναι αναγκαίο, αφενός, η Επιτροπή να εξακολουθήσει να παρακολουθεί τον καθορισμό κατάλληλων και ρεαλιστικών δεικτών από τα κράτη μέλη και, αφετέρου, να συλλέγονται αξιόπιστα δεδομένα, κατά τρόπο ώστε να παρέχεται η δυνατότητα διατύπωσης έγκυρων συμπερασμάτων σχετικά με την αποδοτικότητα και την αποτελεσματικότητα των συγχρηματοδοτούμενων ενεργειών.

10 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 8 ΙΣΤΟΡΙΚΌ 1. το άρθρο 2 της συνθήκης για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας ορίζει την προαγωγή της ισότητας μεταξύ ανδρών και γυναικών ως μία από τις θεμελιώδεις αρχές της. Ο κανονισμός (ΕΟΚ) αριθ. 2081/93 του Συμβουλίου 1 δήλωνε ότι η αρχή των ίσων ευκαιριών ανδρών και γυναικών στην αγορά απασχόλησης αποτελεί στόχο της Κοινότητας, και ότι τα διαρθρωτικά μέτρα πρέπει να συμβάλλουν στην επίτευξή του. Η ισότητα των φύλων σημαίνει τη δυνατότητα ίσης συμμετοχής και εκπροσώπησης τόσο των ανδρών όσο και των γυναικών στην οικονομία, στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων, στην κοινωνική και πολιτιστική ζωή, καθώς και στον αστικό βίο 2. Η Επιτροπή καταρτίζει ετησίως έκθεση σχετικά με την κατάσταση της ισότητας γυναικών και ανδρών, στην οποία παρουσιάζονται οι τάσεις που παρατηρούνται στους τομείς όπου υπάρχουν τα κύρια χάσματα μεταξύ των δύο φύλων, π.χ. ποσοστά απασχόλησης και αποδοχές, διαχωρισμός κατά τομέα και επάγγελμα, ποσοστά εκπροσώπησης των γυναικών σε διοικητικές θέσεις 3. Το γράφημα 1 παρουσιάζει τη μεταβολή, με την πάροδο του χρόνου, των διαφορών στα ποσοστά απασχόλησης ανδρών και γυναικών. Μολονότι υπάρχει χάσμα σε όλα τα κράτη μέλη, μεταξύ 2001 και 2007 το χάσμα αυτό μειώθηκε στην πλειονότητα των 27 χωρών της ΕΕ. 1 Κανονισμός (ΕΟΚ) αριθ. 2081/93 για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΟΚ) αριθ. 2052/88 (ΕΕ L 193 της , σ. 5). 2 Ανακοίνωση της Επιτροπής στο Συμβούλιο, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στην Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και στην Επιτροπή των Περιφερειών - Προς μια κοινοτική στρατηγική-πλαίσιο για την ισότητα των φύλων ( ), COM(2000) 335 τελικό. 3 Η τελευταία έκθεση [COM(2008) 10 τελικό] της Επιτροπής προς το Συμβούλιο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών έχει ημερομηνία Γράφημα 1 ΑΠΌΛΥΤΕΣ ΔΙΑΦΟΡΈΣ ΣΤΑ ΠΟΣΟΣΤΆ ΑΠΑΣΧΌΛΗΣΗΣ ΤΩΝ ΔΎΟ ΦΎΛΩΝ (ΓΥΝΑΊΚΕΣ ΚΑΙ ΆΝΔΡΕΣ ΗΛΙΚΊΑΣ ΕΤΏΝ) ΣΤΑ ΚΡΆΤΗ ΜΈΛΗ ΤΗΣ ΕΕ ΤΟ 2001 ΚΑΙ ΤΟ 2007 (ΔΙΑΦΟΡΆ ΜΕΤΑΞΎ ΤΟΥ ΠΟΣΟΣΤΟΎ ΑΠΑΣΧΌΛΗΣΗΣ ΑΝΔΡΏΝ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΏΝ) Εκατοστιαίες μονάδες FI SE LT EE DK LV BG FR SL DE PT UK RO NL PL HU BE AT EE-27 SK LU IE CZ CY ES IT EL MT Πηγή: Eurostat, έρευνα για το εργατικό δυναμικό, ετήσιοι μέσοι όροι, ΕΕ των 27. Σημ.: Σε όλες τις χώρες, το ποσοστό απασχόλησης των ανδρών ήταν υψηλότερο από των γυναικών

11 9 2. η παρούσα έκθεση πραγματεύεται τις ενέργειες που συγχρηματοδότησε το ΕΚΤ στον τομέα της επαγγελματικής κατάρτισης των γυναικών κατά την περίοδο προγραμματισμού Οι ενέργειες αυτές αποτελούν το κύριο μέσο που χρηματοδοτείται συγκεκριμένα από το ΕΚΤ για την προώθηση των ίσων ευκαιριών για τους άνδρες και τις γυναίκες στην αγορά εργασίας 4. Επιπλέον των συγχρηματοδοτούμενων μέτρων, τα κράτη μέλη μπορούν επίσης να εφαρμόζουν εθνικά ή περιφερειακά προγράμματα ή ενέργειες χωρίς συγχρηματοδότηση από την ΕΕ. 3. για την περίοδο προγραμματισμού , υιοθετήθηκε διττός τρόπος προσέγγισης όσον αφορά τη χρησιμοποίηση των κονδυλίων του ΕΚΤ για την επίτευξη των στόχων στον τομέα της ισότητας. Συνδυάστηκαν ειδικές ενέργειες με αυτό που είναι γνωστό ως «ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου». Πρόκειται για τη διεργασία αξιολόγησης των συνεπειών για τους άνδρες ή τις γυναίκες κάθε προγραμματισμένης ενέργειας, συμπεριλαμβανομένων της νομοθεσίας, των πολιτικών ή των προγραμμάτων, σε όλους τους τομείς και όλα τα επίπεδα οι ειδικές ενέργειες για τη βελτίωση της πρόσβασης και της συμμετοχής των γυναικών στην αγορά εργασίας περιλαμβάνουν ενέργειες επαγγελματικής κατάρτισης που αφορούν τις προοπτικές σταδιοδρομίας των γυναικών, την πρόσβασή τους σε νέες δυνατότητες απασχόλησης, τη δημιουργία επιχειρήσεων και τη μείωση των κάθετων και οριζόντιων διαχωρισμών λόγω φύλου στην αγορά εργασίας. Για την περίοδο προγραμματισμού , 4 δισεκατομμύρια ευρώ από τα κονδύλια του ΕΚΤ προορίζονταν για «θετικές ενέργειες στην αγορά εργασίας υπέρ των γυναικών» 6. Η σημαντικότερη από τις εν λόγω ειδικές ενέργειες αφορούσε την επαγγελματική κατάρτιση και σε αυτήν αντιστοιχούσε εκτιμώμενο ποσό 3 δισεκατομμυρίων ευρώ για την ΕΕ των Για την περίοδο προγραμματισμού , ο προϋπολογισμός για τις ειδικές ενέργειες μειώθηκε σημαντικά σε σύγκριση με την προηγούμενη περίοδο, δεδομένου ότι δόθηκε μεγαλύτερη έμφαση στην ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου. 5. ςτο πλαίσιο των θετικών ενεργειών στην αγορά εργασίας υπέρ των γυναικών, πρέπει να πραγματοποιηθούν επιλογές ως προς τον βέλτιστο τρόπο προώθησης της ισότητας των φύλων στην αγορά εργασίας. Αφενός, προκειμένου να θεωρηθεί επιτυχής η κατάρτιση πρέπει κανονικά να οδηγεί σε ρεαλιστική πιθανότητα εξεύρεσης θέσης εργασίας και, ως εκ τούτου, η κατάρτιση πρέπει να λαμβάνει υπόψη τις συνθήκες που επικρατούν στην αγορά εργασίας, όπως ευδιάκριτες ελλείψεις σε συγκεκριμένες δεξιότητες. Αφετέρου, θα υπάρξουν επίσης ορισμένες συγκεκριμένες απαιτήσεις εκ μέρους των γυναικών ως δυνητικών υπαλλήλων, όπως η ύπαρξη κατάλληλης φροντίδας για τα παιδιά και ευέλικτων ρυθμίσεων εργασίας. Τέτοιου είδους ζητήματα είναι σημαντικά εάν με τις θετικές ενέργειες πρόκειται να επιτευχθούν οι στόχοι της βελτίωσης και της αύξησης της συμμετοχής των γυναικών στο εργατικό δυναμικό. 4 Κανονισμός (ΕΟΚ) αριθ. 2084/93 του Συμβουλίου για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΟΚ) αριθ. 4255/88 (ΕΕ L 193 της , σ. 39) για την περίοδο προγραμματισμού , και ιδίως άρθρο 1, παράγραφος 1, στοιχείο δ), και κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1784/99 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (ΕΕ L 213 της , σ. 5) για την περίοδο προγραμματισμού , και ιδίως άρθρο 2, παράγραφος 1, στοιχεία β) και ε). 5 Συμφωνηθέντα συμπεράσματα 1997/2 του Οικονομικού και Κοινωνικού Συμβουλίου (ECOSOC) σχετικά με την ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου σε όλες τις πολιτικές και όλα τα προγράμματα του συστήματος των Ηνωμένων Εθνών. 6 Αντιστοιχούν στον κωδικό 25 της κατάταξης των παρεμβάσεων που θεσπίζει ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 438/2001 της Επιτροπής όσον αφορά τα συστήματα διαχείρισης και ελέγχου των παρεμβάσεων των διαρθρωτικών ταμείων (ΕΕ L 63 της , σ. 21). 7 Δεν υπάρχει χωριστός κωδικός για τις δαπάνες σχετικά με ενέργειες επαγγελματικής κατάρτισης για γυναίκες. Συνεπώς, το συνολικό ποσό που προορίζεται για αυτές μπορεί μόνον να υπολογιστεί κατ εκτίμηση, βάσει των πληροφοριών που διαβίβασαν τα κράτη μέλη που υποβλήθηκαν σε έλεγχο.

12 10 ΑΡΜΟΔΙΌΤΗΤΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΛΟΠΟΊΗΣΗ ΤΩΝ ΣΥΓΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΟΎΜΕΝΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΏΝ 6. Το γράφημα 2 παρουσιάζει με απλουστευμένο τρόπο τον προγραμματισμό και ορισμένες άλλες πτυχές της διαδικασίας υλοποίησης των ενεργειών που συγχρηματοδοτούνται από το ΕΚΤ στον τομέα της επαγγελματικής κατάρτισης των γυναικών 8. 8 Η βασική διαδικασία που περιγράφεται ισχύει για οποιοδήποτε μέτρο συγχρηματοδοτείται από το ΕΚΤ. 7. τα έργα που συγχρηματοδοτούνται από το ΕΚΤ υλοποιούνται μέσω πολυετών προγραμμάτων (τα οποία μπορούν να λάβουν τη μ ορφή ε πιχε ιρησιακών πρ ογρ α μ μ ά τ ω ν, Ε Π, ή ε ν ι α ί ω ν ε γ γρ ά φ ω ν προγραμματισμού, ΕΕΠ). Τα εν λόγω προγράμματα περιλαμβάνουν καθορισμένες προτεραιότητες, για καθεμία από τις οποίες ορίζον ται μέτρα. Τα μέτρα αυτά ε νδέχεται να περιλαμβάνουν ε νέργειες επαγγελματικής κατάρτισης για γυναίκες. 8. τα προγράμματα καταρτίζονται από τα κράτη μέλη, κατόπιν διαδικασίας διαβούλευσης με την Επιτροπή (ΓΔ Απασχόλησης) και τις περιφερειακές, τοπικές και λοιπές αρμόδιες δημόσιες αρχές, καθώς και με τους οικονομικούς και κοινωνικούς εταίρους. Η Επιτροπή αξιολογεί και εγκρίνει τα προγράμματα. 9. Βασικό στοιχείο κατά την κατάρτιση των προγραμμάτων, και ιδιαίτερα όσον αφορά τον καθορισμό των σ τόχων και τη χορήγηση των χρηματοοικονομικών πόρων στις προτεραιότητες και τα μέτρα, αποτελεί η εκ των προτέρων αξιολόγηση των δυνατών και αδύνατων σημείων, καθώς και του δυναμικού, του κράτους μέλους, της περιφέρειας ή του τομέα, κατά περίπτωση. Αποτελεί ευθύνη των αρχών που ορίζονται από τα κράτη μέλη και ένας από τους σ τόχους της είναι η εκτίμηση της καταλληλότητας της επιλεγείσας στρατηγικής και των επιλεγέντων επιμέρους στόχων, δεδομένης της συγκεκριμένης κατάστασης των σχετικών περιφερειών ή περιοχών. 10. τα κράτη μέλη είναι υπεύθυνα για την εφαρμογή των προγραμμάτων και, σε συνεργασία με την Ε πιτροπή, πρέπει να διασφαλί ζουν ότι τα κοινοτικά κονδύλια χρησιμοποιούνται σύμφωνα με τις αρχές της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης. Η Επιτροπή διατηρεί τη συνολική ευθύνη για την εκτέλεση του προϋπολογισμού.

13 11 Γράφημα 2 ΠΟΙΟΣ ΚΆΝΕΙ ΤΙ Τι Ποιος Πολυετή προγράμματα (επιχειρησιακό πρόγραμμα, ΕΠ, ή ενιαίο έγγραφο προγραμματισμού, ΕΕΠ) που περιλαμβάνουν σειρά προτεραιότητων και μέτρων. Ένα ή περισσότερα μέτρα των προγραμμάτων ενδέχεται να περιλαμβάνουν θετικές ενέργειες στην αγορά εργασίας υπέρ των γυναικών, π.χ. ενέργειες επαγγελματικής κατάρτισης για γυναίκες. Καταρτίζονται από τους αρμόδιους φορείς στα κράτη μέλη βάσει εκ των προτέρων αξιολόγησης. Εγκρίνονται από την Επιτροπή. Ετήσιες εκθέσεις υλοποίησης που παρέχουν συγκεντρωτικές πληροφορίες σχετικά με τις υλοποιήσεις, τα αποτελέσματα και τον αντίκτυπο Επιλογή έργων επαγγελματικής κατάρτισης που αποσκοπούν στη βελτίωση της πρόσβασης και της συμμετοχής των γυναικών στην αγορά εργασίας. Επιλογή των συμμετεχόντων στην κατάρτιση. Εθνικές, περιφερειακές ή τοπικές αρχές. Ανάδοχοι των έργων. Πληροφορίες σχετικά με τις υλοποιήσεις, τα αποτελέσματα και τον αντίκτυπο των επιμέρους έργων (εκθέσεις παρακολούθησης)

14 τα επιμέρους έργα προτείνονται από τους αναδόχους - που θεωρούνται ως δικαιούχοι στο πλαίσιο της παροχής στήριξης από το ΕΚΤ για τη διοργάνωση ενεργειών επαγγελματικής κατάρτισης - και εγκρίνονται από τις αρμόδιες εθνικές, περιφερειακές ή τοπικές αρχές. Καθήκον των αναδόχων είναι η παροχή πληροφοριών παρακολούθησης σχετικά με την πρόοδο των έργων και την επίτευξη τ ω ν σ τόχ ω ν σ τ ι ς αρμόδιες δ ι α χε ιρισ τ ι κ έ ς αρχέ ς. Στ ην Ε πιτρ ο π ή διαβιβάζονται συγκεντρωτικά δεδομένα παρακολούθησης σε ετήσια βάση. 9 Για περισσότερες πληροφορίες, βλέπε την ειδική έκθεση αριθ. 1/2007 σχετικά µε την υλοποίηση των ενδιάµεσων διαδικασιών στο πλαίσιο των διαρθρωτικών ταµείων για την περίοδο (ΕΕ C 124 της ). 12. για την περίοδο προγραμματισμού , έπρεπε να πραγματοποιηθεί ενδιάμεση αξιολόγηση κάθε προγράμματος από ανεξάρτητο α ξιολογητή, υπό την ευθύνη των διαχειρισ τικών αρχών και σε συνεργασία με την Επιτροπή. Ορισμένα σημαντικά στοιχεία που περιλαμβάνονταν στην αξιολόγηση ήταν τα εξής: α) εξέταση του εάν η ανάλυση των δυνατών και αδύνατων σημείων, καθώς και του δυναμικού, η οποία περιλαμβάνεται σ την εκ των προτέρων αξιολόγηση, εξακολουθεί να είναι έγκυρη. β) αξιολόγηση του εάν η στρατηγική εξακολουθεί να είναι η ενδεδειγμένη. γ) αξιολόγηση του ποσοτικού προσδιορισμού των στόχων. δ) α ξ ι ολόγηση τ η ς α ποδοτικότητα ς, τ η ς α ποτελεσματικότητα ς και του ενδεχόμενου αντικτύπου. και ε) αξιολόγηση της ποιότητας των μηχανισμών υλοποίησης και παρακολούθησης. 13. με την ενδιάμεση αξιολόγηση διαπιστώθηκε ότι η ανάλυση της αποδοτικότητας, της αποτελεσματικότητας και του ενδεχόμενου αντικτύπου είχε παρεμποδιστεί λόγω της καθυστερημένης ή βραδείας έ ναρ ξης πολλών προγραμμάτων, δεδομένου ότι ε λάχισ τες υλοποιήσεις ή ελάχιστα αποτελέσματα ήταν διαθέσιμα έως τα μέσα του Επίσης, επισημάνθηκαν προβλήματα με τα συστήματα παρακολούθησης, τα οποία δεν παρέσχαν πλήρη ή αξιόπιστα δεδομένα Επιπλέον, οι διαρθρωτικές παρεμβάσεις της Κοινότητας υπόκεινται σε εκ των υστέρων αξιολόγηση της χρησιμοποίησης των πόρων, καθώς και της α ποτελεσματικότητας και της α ποδοτικότητας της χορηγούμενης συνδρομής. Η αξιολόγηση αυτή, που πραγματοποιείται από ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες, υπό την ευθύνη της Επιτροπής, σε συνεργασία με τα κράτη μέλη και τις διαχειριστικές αρχέ ς, ε ξ ε τά ζ ε ι, μ ε τα ξ ύ ά λ λ ω ν, τ ην ε πιτυχία ή τ ην α ποτυχία τ η ς υλοποίησης και την επίτευξη των αποτελεσμάτων.

15 ΕΜΒΕΛΕΙΑ ΚΑΙ ΤΡΟΠΟΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ για την περίοδο προγραμματισμού , το 75 % των «θετικών ενεργειών στην αγορά εργασίας υπέρ των γυναικών» που υλοποιήθηκαν ήταν ειδικές ενέργειες στον τομέα της επαγγελματικής κατάρτισης. Στόχος του ελέγχου του Συνεδρίου ήταν να καθορίσει κατά πόσον οι συγχρηματοδοτούμενες από το ΕΚΤ ενέργειες επαγγελματικής κατάρτισης για γυναίκες ήταν ορθά στοχοθετημένες και τύγχαναν κατά λληλης παρακολούθησης. Ο έ λ ε γχος έθι ξ ε τα εξής ερωτήματα: α) οι ενέργειες επαγγελματικής κατάρτισης για γυναίκες επελέγ η σ α ν σ ύ μ φ ω ν α μ ε σ α φ ή α ν ά λυ σ η τ ω ν πρ ο τ ε ρ α ι ο τ ή τ ω ν τ η ς αγοράς εργασίας; β) οι πληροφορίες παρακολούθησης ήταν επαρκείς ώστε να αξιολογηθεί εάν επετεύχθησαν οι στόχοι των εν λόγω ενεργειών; 16. ο έλεγχος διενεργήθηκε στην Επιτροπή και σε 5 κράτη μέλη (Γερμανία, Ισπανία, Γαλλία, Ηνωμένο Βασίλειο και Ιταλία) που συγκαταλέγονταν στους σημαντικότερους αποδέκτες πόρων του ΕΚΤ οι οποίοι εκταμιεύτηκαν σ το πλαίσιο του τίτλου «θετικές ε νέργειες στην αγορά εργασίας υπέρ των γυναικών» και αντιστοιχούσαν συνολικά στο 76 % των δαπανών για την ΕΕ των 25. Σε κάθε κράτος μέλος επελέγη ένα πρόγραμμα ανάλογα με τη σχετική σημασία των δραστηριοτήτων επαγγελματικής κατάρτισης στο μέτρο, ήτοι τουλάχιστον 75 % σε τέσσερις περιπτώσεις. Υποβλήθηκαν σε έλεγχο 5 προγράμματα: Σαξονία-Άνχαλτ (Γερμανία), Ανδαλουσία (Ισπανία), Σκοτία (Ηνωμένο Βασίλειο) και Λομβαρδία (Ιταλία), ενώ για τη Γαλλία επελέγη η περιφέρεια Ιλ-ντε-Φρανς Εκτιμάται ότι τα 5 προγράμματα περιλάμβαναν κονδύλια χρηματοδότησης ειδικού προορισμού ύψους 490 εκατομμυρίων ευρώ, ήτοι 12 % των συνολικών δαπανών για τις «θετικές ενέργειες σ την αγορά εργασίας υπέρ των γυναικών». Από το ποσό αυτό, 380 εκατομμύρια ευρώ περίπου διατέθηκαν για ενέργειες επαγγελματικής κατάρτισης. 10 1) Γερμανία: ΕΠ Σαξονία-Άνχαλτ, στόχος DE161PO003 Επιλεγείσα προτεραιότητα 4, μέτρο 4.51 (ειδικά μέτρα απόκτησης προσόντων και ενσωμάτωσης για τις γυναίκες). 2) Ισπανία: ΕΠ Ανδαλουσία, στόχος ES161PO003 Επιλεγείσα προτεραιότητα 45, μέτρα (βελτίωση της απασχολησιμότητας των γυναικών) και (προώθηση της επιχειρηματικής δραστηριότητας των γυναικών). 3) Γαλλία: ΕΕΠ Γαλλία, στόχος FR053DO001 Επιλεγείσα προτεραιότητα 5, μέτρο 8/9 (ανάπτυξη της πρόσβασης και της συμμετοχής των γυναικών στην αγορά εργασίας, προώθηση της διάρθρωσης της χρήσης του χρόνου και του επαγγελματισμού των συμμετεχόντων). 4) Ηνωμένο Βασίλειο: ΕΠ Σκοτία, στόχος GB053PO002 Επιλεγείσα προτεραιότητα 5, μέτρο 5.1 (αντιμετώπιση της ανισότητας των φύλων: προώθηση θετικών ενεργειών). 5) Ιταλία: ΕΠ Λομβαρδία, στόχος IT053PO010 Επιλεγείσα προτεραιότητα E, μέτρο E1 (προώθηση της πρόσβασης και της συμμετοχής των γυναικών στην αγορά εργασίας). 18. Επελέγησαν 8 έργα ανά χώρα για επιτόπιο έλεγχο, βάσει ενός συνδυασμού χρηματοοικονομικής σημασίας και κάλυψης των διαφόρων ειδών έργου που χρηματοδοτούνται από το μέτρο. Τα ελεγχθέντα έργα μπορούν να θεωρηθούν χαρακτηριστικά τόσο για το πρόγραμμα στο οποίο ανήκουν όσο και για άλλα προγράμματα που π εριλαμβάνον τα ι σ τον τ ί τλο τ ω ν ε νεργειών ε παγ γε λ μ α τ ι κ ή ς κατάρτισης για γυναίκες. 19. η εξέταση της διαδικασίας επιλογής και η ανάλυση των πληροφοριών παρακολούθησης πραγματοποιήθηκαν στις αρμόδιες για την εφαρμογή των προγραμμάτων αρχές, μέσω επιτοπίων ελέγχων των έργων.

16 ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ 14 ΕΠΕΛΈΓΗΣΑΝ ΜΕ ΤΟΝ ΚΑΤΆΛΛΗΛΟ ΤΡΌΠΟ ΟΙ ΕΝΈΡΓΕΙΕΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΉΣ ΚΑΤΆΡΤΙΣΗΣ ΓΙΑ ΓΥΝΑΊΚΕΣ? ΙΣΤΟΡΙΚΌ1 20. προκειμένου να καθοριστούν προτεραιότητες για την περίοδο προγραμματισμού , τα κράτη μέλη έπρεπε να πραγματοποιήσουν εκ των προτέρων αξιολογήσεις, με σκοπό να αποδειχθεί η καταλληλότητα της στρατηγικής που είχαν επιλέξει και να αιτιολογηθεί η προτεινόμενη κατανομή των χρηματοοικονομικών πόρ ων. Αυτό σ ημαίνει ότι o καθορισμός τόσο της κατάρτισης ω ς προτεραιότητας όσο και των προς επίτευξη στόχων μέσω της κατάρτισης πρέπει να βασίζεται στις ανάγκες για δεξιότητες και κατάρτιση, καθώς και στις λοιπές απαιτήσεις της αγοράς εργασίας. 21. ο κανονισμός (ΕΚ ) αριθ. 1260/1999 ορί ζ ει ότι η εκ των προτέρ ων α ξιολόγηση των καταρτισ θέν των σχεδίων περιλαμβάνει εκτίμηση της κατάστασης από άποψη ισότητας μεταξύ ανδρών και γυναικών, καθώς και αξιολόγηση των μηχανισμών υλοποίησης και του αναμενόμενου αντικτύπου της στρατηγικής και των παρεμβάσεων 11. Η στρατηγική που επιλέγεται τελικά και οι προτεραιότητες που προκύπτουν για τα προγράμματα πρέπει να είναι συνε πείς με την ανάλυση που περιλαμβάνεται στην εκ των προτέρων αξιολόγηση. Η Επιτροπή παρέσχε λεπτομερή καθοδήγηση σχετικά με την ανάλυση των τάσεων στην απασχόληση και την αγορά εργασίας, η οποία πρέπει να ενσωματώνεται στην εκ των προτέρων αξιολόγηση Ή τα ν α ν α γ κα ί α η κα θ ι έ ρ ω σ η κα τά λ λ η λ ω ν δ ι α δ ι κα σ ι ώ ν ε πι λ ογής έργων και η συνεπής εφαρμογή τους, προκειμένου να διασφαλίζ ε τα ι ότι τα ε πι λ ε γέ ν τα έργα π εριλάμβαναν σ τόχο υ ς κα τάρτισης συνεκτικούς με τους συνολικούς στόχους του προγράμματος Λαμβανομένων υπόψη των ανωτέρω, το Συνέδριο εξέτασε: α) εάν κατά την κατάρτιση των προγραμμάτων είχε πραγματοποιηθεί ανάλυση των διαφόρων αγορών εργασίας από τις οικείες περιφερειακές ή εθνικές αρχές, καθώς και εάν οι στόχοι των ειδικών ενεργειών επαγγελματικής κατάρτισης που ελέγχθηκαν είχαν καθοριστεί υπό το πρίσμα της εν λόγω εξέτασης και β) εάν η επιλογή τόσο των έργων όσο και των συμμετεχόντων βασίστηκε σε κριτήρια σύμφωνα με τις προτεραιότητες που εντοπίστηκαν στη σχετική αγορά εργασίας και με τους στόχους που τέθηκαν για τα προγράμματα. 11 Το άρθρο 41, παράγραφος 2, στοιχείο γ), του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1260/1999 του Συμβουλίου της 21ης Ιουνίου 1999 περί γενικών διατάξεων για τα διαρθρωτικά ταμεία (ΕΕ L 161 της , σ. 1) απαιτεί ρητά αξιολόγηση της κατάστασης από άποψη ισότητας ευκαιριών μεταξύ ανδρών και γυναικών στην αγορά εργασίας και ίσης μεταχείρισης κατά την εργασία, συμπεριλαμβανομένων των ειδικών περιορισμών κάθε ομάδας εκτίμηση των αναμενόμενων επιπτώσεων της στρατηγικής και των παρεμβάσεων, ιδίως για την ένταξη ανδρών και γυναικών στην αγορά εργασίας, την εκπαίδευση και την επαγγελματική κατάρτιση, την προώθηση γυναικών επιχειρηματιών και τη συνύπαρξη οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής. 12 Εκ των προτέρων αξιολόγηση των παρεμβάσεων των διαρθρωτικών ταμείων. Έγγραφο απευθυνόμενο στις εθνικές, περιφερειακές ή τοπικές αρχές που ήταν επιφορτισμένες με τον προγραμματισμό των διαρθρωτικών παρεμβάσεων της Κοινότητας για την περίοδο Το άρθρο 41, παράγραφος 3, του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1260/1999 διευκρινίζει ότι με την εκ των προτέρων αξιολόγηση επαληθεύεται η ορθότητα των κριτηρίων επιλογής, αφού καταδειχθεί η συνέπεια των μέτρων του προγράμματος προς τους στόχους των αντίστοιχων προτεραιοτήτων.

17 15 ΟΙ ΣΤΌΧΟΙ ΔΕΝ ΒΑΣΊΣΤΗΚΑΝ ΣΤΙΣ ΑΝΑΛΎΣΕΙΣ 24. ο ι αναλύ σεις παρουσία ζαν τα κύρια εμπόδια για την έ ν τα ξη των γυναικών στην αγορά εργασίας και ανέφεραν την ύπαρξη «χάσματος μεταξύ των δύο φύλων» σε αρκετούς σημαντικούς τομείς, όπως ο αριθμός των εργα ζομένων, τα ποσοσ τά αυτοαπασχολούμενων, η κατοχή θέσεων λήψης αποφάσεων και ο διαχωρισμός στην αγορά εργασίας. 25. ωστόσο, οι κύριες αδυναμίες που διαπιστώθηκαν κατά τον έλεγχο ήταν η α πουσία σαφούς σύνδεσης μετα ξύ των α ποτελεσμάτων των αναλύσεων και των προτεινόμενων στόχων της κατάρτισης. Δεν είχε αναπτυχθεί σαφής συλλογιστική σχετικά με το είδος της επαγγελματικής κατάρτισης που αποφασίστηκε, ούτε σχετικά με τις δεξιότητες ή τους τομείς δραστηριοτήτων που στοχοθετήθηκαν (βλέπε παραδείγματα στο πλαίσιο 1). 26. τα μέτρα που θεσπίστηκαν κατόπιν διεργασίας ανάλυσης περιλάμβαναν κυρίως ενέργειες ευρέος φάσματος με γενικό προσανατολισμό προς τη συμμετοχή των γυναικών, παρά στοχοθετημένες ενέργειες που να λαμβάνουν υπόψη τον καλύτερο τρόπο προώθησης της ισότητας των φύλων στις διάφορες αγορές εργασίας. Σε τρία από τα πέντε ελεγχθέντα προγράμματα, υπήρχε ελάχιστη διαφοροποίηση μεταξύ των ενεργειών κατάρτισης που προορίζονταν αποκλειστικά για γυναίκες και αυτών που ήταν ανοιχτές τόσο στις γυναίκες όσο και στους άνδρες. Απλώς τέθηκαν στη διάθεση των γυναικών περισσότεροι πόροι, υπό μορφή θέσεων κατάρτισης. Σε αντίθεση με τα ανωτέρω, η κατάσταση που παρουσιάζεται στο πλαίσιο 2 αποτελεί παράδειγμα ορθής στοχοθέτησης. Πλαίσιο 1 Στη Λομβαρδία δεν υπήρχε συγκεκριμένη ανάλυση των τομέων όπου οι γυναίκες υποεκπροσωπούνταν, μολονότι ένας από τους στόχους του μέτρου ήταν η μείωση του οριζόντιου και κάθετου διαχωρισμού. Το γαλλικό πρόγραμμα ανέφερε τομείς που παρείχαν ευκαιρίες απασχόλησης, χωρίς να αναλύει το δυναμικό τους ως προς τη δημιουργία ευκαιριών απασχόλησης για τις γυναίκες. Ένας από τους στόχους του μέτρου ήταν η παραχώρηση προτεραιότητας σε μέτρα κατάρτισης με δυναμικό ανάπτυξης της απασχόλησης, τα οποία όμως έτειναν να μην περιλαμβάνουν τις γυναίκες έως εκείνη τη χρονική στιγμή. Εντούτοις, δεν συζητήθηκε το είδος των μέτρων που θεωρείτο ότι ενέπιπταν στην κατηγορία αυτή.

18 η ελάχιστη σύνδεση μεταξύ της ανάλυσης των αγορών εργασίας και των στόχων των προγραμμάτων που προκύπτουν θα μπορούσε να είχε εν μέρει αντισταθμιστεί σε επίπεδο έργου, δεδομένου ότι οι ανάδοχοι όφειλαν να αποδεικνύουν με ποιο τρόπο τα επιμέρους έργα τους λάμβαναν υπόψη τα χαρακτηριστικά των τοπικών αγορών εργασίας. Εντούτοις, το κατά πόσον ήταν πιθανή η εν λόγω αντιστάθμιση εξαρτιόταν από το επίπεδο των πληροφοριών που διέθεταν οι ανάδοχοι (βλέπε πλαίσιο 3), καθώς και από την ποιότητα της διαδικασίας επιλογής των έργων (βλέπε σημείο 29). 14 Ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με την υλοποίηση της ενσωμάτωσης της διάστασης του φύλου στα έγγραφα προγραμματισμού των διαρθρωτικών ταμείων για το , COM(2002) 748 τελικό της αδυναμίες όμοιες με αυτές που παρατηρήθηκαν στα ελεγχθέντα προγράμματα και περιγράφονται στα σημεία 25 και 26 ήταν ήδη γνωστές. Μια ανακοίνωση της Επιτροπής του ανέφερε, στο πλαίσιο της στρατηγικής για την επίτευξη της ισότητας των φύλων, ότι «στα περισσότερα προγράμματα υπάρχει σαφές κενό ανάμ ε σ α σ τ ην α ν ά λ υ σ η κα ι τ η σ τρ α τ ηγ ι κ ή πρ ο γρ α μ μ α τ ι σ μ ο ύ». Στ η συνέχεια, ανέφερε ότι σ πανίως πραγματοποιούν ταν ανάλυ ση των χασμάτων που οφείλονται στις διαφορετικές κοινωνικές και οικον ο μ ι κ έ ς σ υ ν θ ή κ ε ς τ ω ν γ υ ν α ι κ ώ ν κα ι τ ω ν α ν δρ ώ ν, κα ι ότι, α κό μ η κα ι ό τα ν υ π ή ρχε τ έ το ι ο υ ε ί δ ο υ ς α ν ά λυ σ η, η σ τρ α τ ηγ ι κ ή γ ι α τ ην α ν τ ι μ ε τ ώ πιση τ ω ν χα σ μ ά τ ω ν α υ τ ώ ν δ ε ν ήτα ν πάν τοτε σ υ νεκτική με την ανάλυση. Παρά τη συνειδητοποίηση αυτή σε πρώιμο στάδιο της περιόδου προγραμματισμού, η Επιτροπή δεν έλαβε μέτρα για ζητήματα όπως η επιλογή των έργων, με στόχο την αντιμετώπιση των γνωστών ανεπαρκειών. Πλαίσιο 2 Το πρόγραμμα «Σαξονία-Άνχαλτ» στοχοθέτησε ειδικές ομάδες γυναικών προς ένταξη στα προγράμματα εντατικής πρακτικής άσκησης: μακροχρόνια άνεργες, γυναίκες άνω των 45 ετών ή ανύπαντρες μητέρες που είχαν συμμετάσχει σε κατάρτιση στο παρελθόν αλλά εξακολουθούσαν να είναι άνεργες 3 έως 12 μήνες μετά την κατάρτιση. Πλαίσιο 3 Στην περίπτωση του προγράμματος «Λομβαρδία», οι ανάδοχοι των έργων όφειλαν να αποδείξουν τη συνεκτικότητα μεταξύ των στοχοθετημένων προσόντων και, μεταξύ άλλων, των προτεραιοτήτων που είχαν καθοριστεί για την περιφέρεια. Εντούτοις, ούτε το πρόγραμμα ούτε η πρόσκληση υποβολής υποψηφιοτήτων περιλάμβαναν πληροφορίες σχετικά με τις περιφερειακές προτεραιότητες.

19 17 ΟΙ ΑΝΑΛΎΣΕΙΣ ΤΩΝ ΑΓΟΡΏΝ ΕΡΓΑΣΊΑΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΣΤΌΧΩΝ ΤΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΆΤΩΝ ΔΕΝ ΕΛΉΦΘΗΣΑΝ ΕΠΑΡΚΏΣ ΥΠΌΨΗ ΚΑΤΆ ΤΗΝ ΕΠΙΛΟΓΉ ΤΩΝ ΈΡΓΩΝ 29. για 3 από τα 5 προγράμματα που υποβλήθηκαν σε έλεγχο, τα κριτήρια επιλογής δεν διασφάλιζαν την κατάλληλη αντιμετώπιση των ζητημάτων που προέκυψαν από την ανάλυση της αγοράς εργασίας, ούτε παρείχαν στέρεη βάση για την επίτευξη των στόχων του προγράμματος (βλέπε πλαίσιο 4). Σε μία περίπτωση, οι προσκλήσεις υποβολής προτάσεων για έργα δεν συνδέονταν με συγκεκριμένο μέτρο. αντ' αυτού, τα έργα εντάσσονταν ως «θετικές ενέργειες στην αγορά εργασίας υπέρ των γυναικών» απλώς βάσει του ποσοστού γυναικών που αναμενόταν να συμμετάσχουν στα προγράμματα εντατικής πρακτικής άσκησης. Σε μία άλλη περίπτωση, μολονότι τα κριτήρια επιλογής προέκυψαν από τους κύριους στόχους του μέτρου, το κριτήριο σχετικά με την αξιολόγηση της σύνδεσης με τις προτεραιότητες της αγοράς εργασίας δεν αποτελούσε καθοριστικό παράγοντα στο στάδιο της απόφασης έγκρισης ή απόρριψης των έργων. Πλαίσιο 4 Ένας από τους στόχους της σημαντικότερης ενέργειας που υλοποιήθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος «ενέργειες επαγγελματικής κατάρτισης για γυναίκες» στην Ανδαλουσία ήταν να ληφθούν υπόψη για τα μαθήματα κατάρτισης οι συνθήκες της τοπικής αγοράς εργασίας. Καθιερώθηκαν πέντε κριτήρια προτεραιότητας για την επιλογή, με υπουργική απόφαση 15, τρία εκ των οποίων επικεντρώνονταν στις τοπικές συνθήκες. Όσον αφορά δύο από αυτά, «δέσμευση για πρόσληψη του ατόμου που παρακολούθησε την κατάρτιση» και «ένταξη εντατικής πρακτικής άσκησης σε επιχειρήσεις», η πλειονότητα των αιτήσεων για έργα δεν περιλάμβανε τέτοιου είδους δεσμεύσεις. Συχνά επίσης δεν περιλαμβάνονταν δεδομένα σχετικά με το τρίτο κριτήριο, «ποσοστό απασχόλησης των συμμετασχόντων σε προηγούμενα μαθήματα». Η ενδιάμεση αξιολόγηση του προγράμματος «Λομβαρδία» ανέφερε ότι η διαδικασία επιλογής έργων δεν λάμβανε ικανοποιητικά υπόψη τις ενέργειες κατάρτισης που ήταν αναγκαίες στους τομείς όπου επικρατούσε αισθητή ανισότητα μεταξύ των δύο φύλων, καθώς και ότι δεν είχε αφιερωθεί αρκετή προσοχή στις διάφορες μορφές διακρίσεων και ανισοτήτων όσον αφορά την πρόσβαση στην αγορά εργασίας. Μολονότι το ελεγχθέν μέτρο του προγράμματος «Λομβαρδία» απευθυνόταν αποκλειστικά σε γυναίκες, τα δεδομένα εμφαίνουν ότι το 27 % των συμμετεχόντων στην κατάρτιση ήταν άνδρες. 15 Υπουργική απόφαση (BOJA αριθ. 146, 19 Δεκεμβρίου 2000, σελίδα ).

20 Ένας από τους κύριους στόχους των μέτρων ήταν η προώθηση των γυναικών σε τομείς όπου ιστορικά υποεκπροσωπούνται. Παρά το γεγονός αυτό, σε 3 από τα ελεγχθέντα προγράμματα εξακολουθούσε να δίνεται έμφαση σε τομείς παραδοσιακής γυναικείας απασχόλησης, όπως ο πολιτισμός, η υγεία και η καθαριότητα. 31. η απουσία συγκεκριμένων ομάδων-στόχων σήμαινε ότι οι υποψήφιες που επελέγησαν δεν ήταν πάντοτε εκείνες που έχρηζαν περισσότερης σ τήριξης προκειμένου να εν ταχθούν ή να επανεν ταχθούν στην αγορά εργασίας, όπως καταδεικνύουν τα παραδείγματα στο πλαίσιο 5 κατωτέρω. Πλαίσιο 5 Με την ενδιάμεση αξιολόγηση για το πρόγραμμα «Λομβαρδία» διαπιστώθηκε ότι η κατάρτιση παρεχόταν κυρίως σε άτομα που κατείχαν ήδη «ισχυρή» θέση στην αγορά εργασίας (π.χ. νέα και/ή ανώτατης εκπαίδευσης άτομα, που είχαν ήδη μεγάλες πιθανότητες εξεύρεσης θέσης εργασίας χωρίς περαιτέρω κατάρτιση). Για τη σημαντικότερη ενέργεια του προγράμματος «Ανδαλουσία», μια ενδιάμεση αξιολόγηση, της οποίας τα συμπεράσματα κατέστησαν διαθέσιμα το 2005, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το μέτρο κατάρτισης δεν ανταποκρινόταν στις ανάγκες των γυναικών που αντιμετώπιζαν τις μεγαλύτερες δυσχέρειες διότι, αφενός, το απαιτούμενο επίπεδο εκπαίδευσης απέκλειε τις γυναίκες που είχαν παρακολουθήσει μόνον την πρωτοβάθμια εκπαίδευση και, αφετέρου, τα ωράρια των μαθημάτων κατάρτισης ήταν ακατάλληλα για τις γυναίκες που έπρεπε να φροντίσουν τις οικογένειές τους.

21 19 ΟΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΊΕΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΎΘΗΣΗΣ ΚΑΤΈΣΤΗΣΑΝ ΔΥΝΑΤΌ ΝΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΘΕΊ ΕΆΝ ΕΠΕΤΕΎΧΘΗΣΑΝ ΟΙ ΣΤΌΧΟΙ ΤΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΏΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΉΣ ΚΑΤΆΡΤΙΣΗΣ ΓΙΑ ΓΥΝΑΊΚΕΣ; ΙΣΤΟΡΙΚΌ2 32. η μέτρηση των υλοποιήσεων όσον αφορά τις ενέργειες κατάρτισης παρουσιάζει δυσχέρειες διότι: α) ορισμένοι ε ξ ω τ ερικο ί παράγον τ ε ς σ ε σ χέ σ η μ ε τ ι ς ε νέργειες κατάρτισης μπορούν να διαδραματίσουν μεί ζονα ρόλο όσον α φ ορά τ ην α πασχολησιμότητα τ ω ν α τό μ ω ν ( π. χ. ε ξ έ λι ξ η τ η ς προσφοράς και της ζήτησης εργασίας σε συνάρτηση με τη συνολική οικονομική κατάσταση) β) ο ι σ υ γ χρηματο δ ο το ύ μ ε νες α π ό το Ε Κ Τ ε νέργειες α π ο τ ε λ ο ύ ν μόνον μέρος ενός ευρύτερου πεδίου δράσης εντός των κρατών μελών με επιρροή στην απασχόληση και γ) μολονότι η μέτρηση ορισμένων αποτελεσμάτων είναι δυσχερής στο πλαίσιο της επίτευξης των στόχων του προγράμματος, αυτά είναι ευεργετικά υπό την ευρεία κοινωνική έννοια (π.χ. επανεκμάθηση του τρόπου προσαρμογής σε επαναλαμβανόμενες διαδικασίες, συμπεριλαμβανομένης της τήρησης των χρονικών περιορισμών, ανάκτηση της αυτοπεποίθησης κ.λπ.). 33. παρά τις εν λόγω δυσχέρειες, μπορούν να μετρηθούν ορισμένα βραχυπρόθεσμα έως μεσοπρόθεσμα ε πιτεύγματα. Θα μπορούσαν να καθορισ τούν, αφενός, δείκτες όσον αφορά τους προς ε πίτευξη στόχους και, αφετέρου, αντίστοιχοι επιμέρους στόχοι με χρησιμοποίηση συγκριτικής α ξιολόγησης ή άλλων ισοδύναμων σημείων α ν α φ οράς σ χε τ ι κά μ ε τα α π ο τ ε λ έ σ μ α τα, τ ι ς υ λοποιήσεις κα ι το ν αν τίκτυπο. Αυτό θα α ποτελούσε τη βάση για κάθε μεταγε νέσ τερη παρακολούθηση και αξιολόγηση των μέτρων και των ενεργειών και, ως εκ τούτου, τη βάση αξιολόγησης της αποτελεσματικότητάς τους.

22 οι ακόλουθοι δείκτες αποτελούν το ελάχισ το απαιτούμενο για την αξιολόγηση των ενεργειών επαγγελματικής κατάρτισης 16 : α) δείκτες υλοποιήσεων: αριθμός συμμετεχόντων (γυναίκες), αριθμός παρεχόμενων μαθημάτων β) δείκτες αποτελεσμάτων: αριθμός συμμετεχόντων που ολοκλήρωσαν τα μαθήματα, αριθμός συμμετεχόν των που α πέκτησαν τα απαιτούμενα προσόντα και γ) δείκτες αν τικτύπου: αριθμός συμμετεχόν των που προχώρησαν σε περαιτέρω κατάρτιση, αριθμός συμμετεχόντων που βρήκαν θέση εργασίας και εξακολουθούσαν να εργάζονται για ορισμένο χρονικό διάστημα (π.χ. έξι ή 12 μήνες) μετά το πέρας των μαθημάτων. 16 Οι δείκτες καθορίστηκαν βάσει εξέτασης που πραγματοποίησε το Συνέδριο σχετικά με τα ελεγχθέντα προγράμματα, τις κατευθυντήριες οδηγίες που εξέδωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή το 1999 («Συλλογή MEANS», με στόχο τη βελτίωση των μεθόδων αξιολόγησης των διαρθρωτικών πολιτικών) και τις ειδικές «Κατευθυντήριες γραμμές για τα συστήματα παρακολούθησης και αξιολόγησης των παρεμβάσεων του ΕΚΤ κατά την περίοδο », που εξέδωσε η Επιτροπή το Το Συνέδριο εξέτασε: α) εάν είχαν εντοπιστεί κατάλληλοι δείκτες και τεθεί κατάλληλοι επιμέρους στόχοι για τη μέτρηση των υλοποιήσεων, των αποτελεσμάτων και του αντικτύπου, όπως αναφέρεται στο σημείο 34 β) εάν τα δεδομένα παρακολούθησης για τους εν λόγω δείκτες που συγκέντρωσαν οι φορείς υλοποίησης των ενεργειών ήταν αξιόπιστα και γ) εάν οι εν λόγω επιμέρους στόχοι επετεύχθησαν, σύμφωνα με τα διαθέσιμα δεδομένα παρακολούθησης. Η ΣΤΟΧΟΘΈΤΗΣΗ ΤΩΝ ΔΕΙΚΤΏΝ ΉΤΑΝ ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΆ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΈΝΗ 36. μολονότι είχαν καθοριστεί δείκτες υλοποιήσεων για όλα τα ελεγχθέντα προγράμματα, η κατάσταση όσον αφορά τους δείκτες αποτελεσμάτων και τους δείκτες αντικτύπου διέφερε. Σε μία περίπτωση υπήρχαν και τα δύο είδη δεικτών, ενώ σε μία άλλη δεν είχε καθοριστεί κανένα από τα δύο είδη. Στα λοιπά τρία προγράμματα υπήρχε είτε ο δείκτης αποτελεσμάτων είτε ο δείκτης αντικτύπου, αλλά όχι και οι δύο ταυτόχρονα. Σημειώθηκαν τα εξής: α) η κατάσταση απασχόλησης από έξι έως 12 μήνες μετά την κατάρτιση δεν χρησιμοποιήθηκε ως δείκτης σε επίπεδο μέτρου για 4 προγράμματα, μολονότι σε ορισμένες περιπτώσεις οι πληροφορίες ή τα ν δ ι α θ έ σ ι μ ε ς σ ε ε π ί π ε δ ο ε π ι μ έ ρ ο υ ς έ ρ γ ο υ (βλέπε πλαίσιο 6). Επιπλέον, δεν ελήφθησαν υπόψη άλλα ζητήματα, όπως η διάρκεια της εργασίας (ήτοι βραχυπρόθεσμη ή μακροπρόθεσμη) και το επίπεδο της εργασίας (ποιότητα και αποδοχές)

23 21 b) ένα από τα προγράμματα δεν διέθετε επαρκές φάσμα δεικτών που να καθιστούν δυνατή την πραγματοποίηση έγκυρης ανάλυσης και σε μία άλλη περίπτωση οι δείκτες που καθορίστηκαν δ ε ν ή τα ν κα τά λ λ η λ ο ι γ ι α τ η μ έ τρ η σ η τ ω ν υ λ ο π ο ι ή σ ε ω ν τ ω ν ενεργειών κατάρτισης που εφαρμόστηκαν (βλέπε πλαίσιο 7). Πλαίσιο 6 Στη Λομβαρδία οι αρχές εξέτασαν δείγμα έργων προκειμένου να διαπιστώσουν την κατάσταση απασχόλησης των συμμετασχόντων στην κατάρτιση 12 μήνες μετά την ολοκλήρωση των ενεργειών κατάρτισης αυτό θεωρήθηκε από το Συνέδριο παράδειγμα «ορθής πρακτικής». Στην Ανδαλουσία είχε καθιερωθεί δείκτης σχετικός με την επιτυχία ή την αποτυχία των συμμετεχόντων στην κατάρτιση όσον αφορά την αναζήτηση θέσης απασχόλησης στη συνέχεια. Εντούτοις, παρατηρήθηκαν ορισμένες αδυναμίες όσον αφορά τη συλλογή δεδομένων, π.χ. για μία από τις ενέργειες που έτυχε του 35 % των συνολικών δαπανών του μέτρου, οι σχετικές πληροφορίες ήταν διαθέσιμες μόλις για το 42 % των μαθημάτων κατάρτισης που περιλαμβάνονταν στο δείγμα. Πλαίσιο 7 Στην Ανδαλουσία, ο δείκτης «αριθμός θέσεων εργασίας που αποκτήθηκαν εντός εξαμήνου μετά από τις ενέργειες» δεν αντιστοιχούσε στις ιδιαιτερότητες των μέτρων που συγχρηματοδοτήθηκαν. Δεδομένου ότι το 40 % των δαπανών αφιερώθηκε σε ενέργειες προσανατολισμού και προπαρασκευαστικής κατάρτισης, πλέον ενδεδειγμένοι δείκτες ενδέχεται να είχαν καλύψει τον αριθμό αυτών που συνεχίζουν με περαιτέρω κατάρτιση ή καταγράφονται ως αναζητούντες εργασία. Επιπλέον, το 20 % των συμμετεχόντων απασχολούνταν ήδη και, συνεπώς, οι απαντήσεις τους στρέβλωσαν τα εμφανή αποτελέσματα του εν λόγω δείκτη. Ορισμένοι δείκτες για το πρόγραμμα «Σκοτία» είχαν υπερβολικά περιορισμένη στοχοθέτηση ώστε να είναι χρήσιμοι για τη μέτρηση του αποτελέσματος των ενεργειών κατάρτισης, π.χ. «αριθμός γυναικών/ατόμων που αποκτούν μέρος/το σύνολο των προσόντων». Όσον αφορά τον δείκτη, η επιτυχής ολοκλήρωση μιας μαθησιακής μονάδας ισοδυναμούσε με την απόκτηση του συνόλου των προσόντων, μολονότι το μαθησιακό αποτέλεσμα δεν θα μπορούσε κατά κανέναν τρόπο να θεωρηθεί συγκρίσιμο.

24 22 ΕΝ ΚΑΘΟΡΊΣΤΗΚΑΝ ΕΠΙΜΈΡΟΥΣ ΣΤΌΧΟΙ ΓΙΑ ΌΛΑ ΤΑ ΜΈΤΡΑ 37. δεν είχαν καθοριστεί επιμέρους στόχοι προς επίτευξη για όλα τα ελεγχθέντα μέτρα 17 : σε δύο περιπτώσεις δεν υπήρχε καθόλου ποσοτικός προσδιορισμός και σε μία άλλη περίπτωση, μολονότι είχαν εντοπιστεί ορισμένοι δείκτες υλοποιήσεων και αποτελεσμάτων, ο μόνος ποσοτικά προσδιορισμένος επιμέρους στόχος αφορούσε τον «αριθμό των συμμετεχόντων». 38. για τα δύο μέτρα στο πλαίσιο των οποίων είχαν καθοριστεί επιμέρους στόχοι δεν δόθηκαν εξηγήσεις ως προς τον τρόπο καθορισμού τους, ενώ σε μία περίπτωση οι επιμέρους στόχοι χρειάστηκε να υποστούν σημαντική αναθεώρηση κατόπιν της ενδιάμεσης αξιολόγησης (βλέπε πλαίσιο 8). 17 Παρόμοιο συμπέρασμα είχε ήδη διατυπωθεί στην ειδική έκθεση του Συνεδρίου αριθ. 7/2003 (ΕΕ C 174 της ) σχετικά με την εφαρμογή του προγραμματισμού των παρεμβάσεων της περιόδου στο πλαίσιο των διαρθρωτικών ταμείων. Το σημείο 89 της εν λόγω έκθεσης αναφέρει ότι «οι δείκτες εξακολουθούν να είναι ανεπαρκείς ως προς τον ποσοτικό τους προσδιορισμό και τη συνάφειά τους». ΤΑ ΔΕΔΟΜΈΝΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΎΘΗΣΗΣ ΉΤΑΝ ΑΝΑΞΙΌΠΙΣΤΑ ΚΑΙ ΣΕ ΟΡΙΣΜΈΝΕΣ ΠΕΡΙΠΤΏΣΕΙΣ ΕΛΛΙΠΉ 39. για 2 από τα 5 προγράμματα, διαπιστώθηκε ότι οι δείκτες υλοποιήσεων όσον αφορά τον αριθμό των συμμετεχόντων ήταν αναξιόπιστοι. Για 4 από τα προγράμματα, διαπιστώθηκε ότι και οι δείκτες αποτελεσμάτων, όπως ο αριθμός των ατόμων που ολοκλήρωσαν την κατάρτιση και απέκτησαν προσόντα, ήταν αναξιόπιστοι. Πλαίσιο 8 Για το πρόγραμμα «Σκοτία», είχαν καθοριστεί οι ποσοτικά προσδιορισμένοι επιμέρους στόχοι που παρουσιάζονται στον κατωτέρω πίνακα. Παρά τις έρευνες του Συνεδρίου, δεν παρασχέθηκαν πληροφορίες σχετικά με τον τρόπο καθορισμού των στοιχείων αναφοράς για τη συγκριτική αξιολόγηση ή τον τρόπο καθορισμού των αρχικών και αναθεωρημένων επιμέρους στόχων. Δείκτης Επιμέρους στόχος (αρχικός) Επιμέρους στόχος (αναθεωρημένος) Συγκριτική αξιολόγηση Ποσοστό γυναικών που βρίσκουν θέση εργασίας 31 % 5,51 % % Ποσοστό γυναικών που προχωρούν σε περαιτέρω κατάρτιση 42 % 17,56 % %

25 ςημειώθηκαν οι εξής ανεπάρκειες όσον αφορά τα υποκείμενα δεδομένα: α) ελλιπής χαρακτήρας των δεδομένων, ιδίως όσον αφορά το ερώτημα σχετικά με την κατάσταση απασχόλησης των συμμετεχόν των σ την κατάρτιση 6 έως 12 μήνες μετά την κατάρτιση (βλέπε επίσης σημείο 36) β) προβλήματα σχετικά με τους ορισμούς ή την ερμηνεία τους, π.χ. στη Σκοτία μία δήλωση πρόθεσης συμμετοχής σε περαιτέρω κατάρτιση έγινε δεκτή σαν να είχε ήδη πραγματοποιηθεί η περαιτέρω κατάρτιση. Επίσης στη Σκοτία και στη Γαλλία, οι συμμετέχοντες στην κατάρτιση που παρακολουθούσαν πολυετή προγράμματα μαθημάτων μετρώνταν αρκετές φορές, π.χ. μία φορά για κάθε έτος παρακολούθησης γ) διαφορές μεταξύ των δεδομένων που παρασχέθηκαν, π.χ. στη Σκοτία, τα αποτελέσματα έρευνας σχετικά με την απασχόληση ατόμων που είχαν ολοκληρώσει μια κατάρτιση αντιστοιχούσαν σ τα διαβιβασ θέν τα α ποτελέσματα μόλις για το ήμισυ των ελεγχθέντων έργων επιπλέον, στην ετήσια έκθεση υλοποίησης για το 2006, ο αριθμός που αναφέρεται για τα άτομα που έτυχαν οδηγιών προσανατολισμού ήταν , ε νώ ο συνολικός αριθμός καταγεγραμμένων συμμετεχόντων ήταν Το Συνέδριο έχει ήδη θίξει το ζήτημα αυτό, ιδιαίτερα στο σημείο 120 της ειδικής έκθεσης αριθ. 10/2006 σχετικά με τις εκ των υστέρων αξιολογήσεις των προγραμμάτων στο πλαίσιο των στόχων 1 και 3 για την περίοδο (ΕΕ C 302 της ): «Για τη βελτίωση της διαδικασίας αξιολόγησης, είναι αναγκαίο να τεθούν σε εφαρμογή καλύτερες διαδικασίες ποιοτικού ελέγχου και να εφαρμόζονται πράγματι από την Επιτροπή, έτσι ώστε τα προβλήματα που αντιμετωπίζονται στο πλαίσιο των υπό εξέταση αξιολογήσεων να μην επανεμφανιστούν στο μέλλον στις εκ των υστέρων αξιολογήσεις. Οι διαδικασίες του είδους αυτού πρέπει να εξασφαλίζουν τα εξής: α) ότι συγκεντρώνονται τακτικά σημαντικά και αξιόπιστα στοιχεία και είναι διαθέσιμα σε κάθε στάδιο της διαδικασίας αξιολόγησης ( )». 41. προκειμένου να διατυπωθούν έ γκυρα συμπεράσματα ως προς τις υλοποιήσεις των συγχρηματοδοτούμενων έργων, είναι ουσιώδες τα δεδομένα παρακολούθησης που παρέχον ται α πό τους αναδόχους των έργων να χαρακτηρίζονται από αξιοπιστία και πληρότητα. Κατά τη διάρκεια του ελέγχου, παρατηρήθηκε ότι στην πλειονότητα των περιπτώσεων η διαχειριστική αρχή και ο φορέας ελέγχου δεν πραγματοποίησαν καμία αξιολόγηση των δεδομένων παρακολούθησης που διαβίβασαν οι ανάδοχοι. 42. από την πλευρά της, η Επιτροπή, η οποία λαμβάνει τις ετήσιες εκθέσεις υλοποίησης, δεν εξέτασε τις ασυνέπειες που περιλαμβάνονται στις εν λόγω εκθέσεις ούτε διατύπωσε σχόλια σχετικά με την έλλειψη δεικτών αντικτύπου (όπως «κατάσταση απασχόλησης των συμμετασχόντων στην κατάρτιση x μήνες έπειτα από αυτήν»). Επιπλέον, δεν ήλεγξε την αξιοπιστία των δεδομένων παρακολούθησης κατά τη διενέργεια των επιτοπίων ελέγχων της 18, μολονότι οι ενδιάμεσες αξιολογήσεις για κάθε πρόγραμμα είχαν εντοπίσει αδυναμίες στην παρακολούθηση και την κατάρτιση εκθέσεων.

26 24 Η ΑΞΙΟΛΌΓΗΣΗ ΠΑΡΕΜΠΟΔΊΣΤΗΚΕ ΛΌΓΩ ΤΗΣ ΈΛΛΕΙΨΗΣ ΕΠΙΜΈΡΟΥΣ ΣΤΌΧΩΝ, ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΏΝ ΑΞΙΟΛΟΓΉΣΕΩΝ ΚΑΙ ΑΞΙΌΠΙΣΤΩΝ ΔΕΔΟΜΈΝΩΝ ΣΧΕΤΙΚΆ ΜΕ ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΈΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΑΝΤΊΚΤΥΠΟ 43. η αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των συγχρηματοδοτούμενων ενεργειών κατάρτισης δυσχεράνθηκε λόγω ανεπαρκειών όσον αφορά τους δείκτες και τους επιμέρους στόχους (βλέπε σημεία 36 έως 38), καθώς και λόγω προβλημάτων αξιοπιστίας των δεδομένων (βλέπε σημεία 39 και 40). 44. Όσον αφορά 2 από τα ελεγχθέντα προγράμματα, οι διαχειριστικές αρχές επιχείρησαν να αξιολογήσουν εάν η κατάρτιση είχε εστιαστεί ορθά, εξακριβώνοντας εάν οι θέσεις εργασίας που αποκτήθηκαν κατόπιν της κατάρτισης σχετίζονταν με το είδος κατάρτισης που είχε προηγηθεί. Προέκυψαν διάφορα συμπεράσματα από τις εν λόγω αναλύσεις. Στη Λομβαρδία το 77 % των συμμετεχόντων που βρήκαν εργασία επιβεβαίωσαν ότι οι δεξιότητες που είχαν αποκτήσει ήταν αυτές που ζητούσε ο εργοδότης τους, ενώ για μία από τις σημαντικότερες ενέργειες στην Ανδαλουσία μόλις το 28 % όσων βρήκαν εργασία είχαν τη γνώμη ότι οι θέσεις εργασίας τους σχετίζονταν με τα μαθήματα που είχαν παρακολουθήσει.

27 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ με τον έλεγχο των ενεργειών που συγχρηματοδοτήθηκαν από το ΕΚΤ στον τομέα της επαγγελματικής κατάρτισης για γυναίκες για την περίοδο αποκαλύφθηκαν ορισμένες αδυναμίες στη θέσ πιση των μέτρων και την επιλογή των έργων που υποβλήθηκαν σ ε έ λ ε γ χο α π ό το Συνέδριο. Ε πίσης, υ π ή ρ ξ α ν α νε π άρκειες ό σ ο ν αφορά την παρακολούθηση των επιδόσεων των προγραμμάτων. ΕΠΙΛΟΓΉ ΤΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΏΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΉΣ ΚΑΤΆΡΤΙΣΗΣ 46. Όσον αφορά τον εντοπισμό και την επιλογή ενεργειών επαγγελματικής κατάρτισης για γυναίκες, το Συνέδριο καταλήγει στο συμπέρασμα ότι, μολονότι τα επιχειρησιακά προγράμματα παρουσίαζαν τα κύρια εμπόδια για την ένταξη των γυναικών στην αγορά εργασίας και ανέφεραν την ύπαρξη «χάσματος μεταξύ των δύο φύλων», οι ενέργειες κατάρτισης που περιλαμβάνονταν στα ελεγχθέντα προγράμματα δεν δημιουργήθηκαν ως άμεση ανταπόκριση σε ανάλυση των απαιτήσεων της αγοράς εργασίας (βλέπε σημεία 24 έως 28). 47. τα μέτρα που καθιερώθηκαν από τα κράτη μέλη και εγκρίθηκαν από την Επιτροπή έτειναν να αφήνουν μεγάλο περιθώριο κινήσεων για την υλοποίηση των ενεργειών, χωρίς να εσ τιάζουν επαρκώς τις ενέργειες κατάρτισης σε συγκεκριμένες ομάδες-στόχους (βλέπε σημεία 29 έως 31). 48. αντ αυτού, στα εξετασθέντα προγράμματα επαφίετο στους αναδόχους των έργων η ικανοποιητική σύνδεση της προτεινόμενης κατάρτισης με τις πραγματικές ανάγκες της αγοράς εργασίας. Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας επιλογής των έργων, οι αρμόδιες αρχές δεν επαλήθευσαν με κατάλληλο τρόπο την εγκυρότητα των αιτιολογήσεων που πρότειναν οι ανάδοχοι των έργων (βλέπε σημείο 27). 49. μολονότι για ορισμένα έργα είχε δηλωθεί ως στόχος η προώθηση της απασχόλησης των γυναικών σε τομείς όπου υποεκπροσωπούνταν, αυτά εξακολουθούσαν να εστιάζουν στην κατάρτιση σε παραδοσιακά γυναικεία επαγγέλματα (βλέπε σημείο 30). Για ορισμένα α πό τα ε λεγχθέν τα έργα, οι υποψήφιες που ε πελέγησαν δεν ήταν κατ' ανάγκη εκείνες που έχρηζαν περισσότερης στήριξης προκειμένου να ενταχθούν στην αγορά εργασίας (βλέπε σημείο 31).