ΣΩΜΑ ΕΛΛΗΝΩΝ ΠΡΟΣΚΟΠΩΝ ΟΙ ΕΝΗΛΙΚΕΣ ΣΤΟΝ ΠΡΟΚΟΠΙΣΜΟ

Transcript

1 ΣΩΜΑ ΕΛΛΗΝΩΝ ΠΡΟΣΚΟΠΩΝ ΟΙ ΕΝΗΛΙΚΕΣ ΣΤΟΝ ΠΡΟΚΟΠΙΣΜΟ ΑΘΗΝΑ 1992

2 Το έντυπο αυτό είναι μετάφραση της αντίστοιχης έκδοσης ADULTS IN SCOUTING, της ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΤΗΣ ΠΡΟΣΚΟΠΙΚΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ, η οποία επιχορήγησε και την έκδοσή του. COPYRIGH Σ.Ε.Π. 1992

3 ΣΩΜΑ ΕΛΛΗΝΩΝ ΠΡΟΣΚΟΠΩΝ ΟΙ ΕΝΗΛΙΚΕΣ ΣΤΟΝ ΠΡΟΚΟΠΙΣΜΟ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΣΑΓΟΣ ΑΘΗΝΑ 1992

4 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 4 2. ΜΙΑ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑ ΣΤΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΡΟΣΚΟΠΙΣΜΟ 6 3. ΜΙΑ ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΤΟΥ ΗΔΗ ΥΠΑΡΧΟΝΤΟΣ ΜΙΑ ΠΟΙΚΙΛΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΩΝ ΜΙΑ ΠΟΙΚΙΛΙΑ ΙΚΑΝΟΤΗΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΟΜΕΝΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ ΜΕΣΩ ΜΙΑΣ ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ 24

5 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Ο Προσκοπισμός υπάρχει και εργάζεται για το καλό των νέων. Με τα προγράμματα του βοηθά τους νέους να αναπτυχθούν ως άτομα και ως μέλη της κοινωνίας και να συμμετέχουν ενεργά στην πρόοδο και την ανάπτυξη της. Ο Προσκοπισμός τόσο ως ιδέα όσο και ως παιδαγωγική μέθοδος, στηρίζει την επιτυχία του στα Ενήλικα μέλη του. Ο,τι γίνεται εξαρτάται από το ενδιαφέρον τους, το δυναμισμό τους και την ικανότητά τους να υλοποιούν με επιτυχία το Προσκοπικό Πρόγραμμα και να ασκούν αποτελεσματική ηγεσία. Οσα αναφέρονται στις σελίδες που ακολουθούν αποτελούν το μέρος των βασικών κατευθύνσεων της Στρατηγικής για την Ανάπτυξη του Προσκοπισμού που αφορούν το ρόλο των Ενηλίκων, όπως αποφασίστηκε στο 31ο Παγκόσμιο Προσκοπικό Συνέδριο, στη Μελβούρνη το 1988, και όπως αυτός περιγράφεται αναλυτικά στο έντυπο ADULTS IN SCOUT- ING. Η υιοθέτηση από την Κίνησή μας μίας συστηματικής διαδικασίας προσέλκυσης, ένταξης, ανάθεσης καθηκόντων, εκπαίδευσης, αξιολόγησης και ανάπτυξης των Ενηλίκων μελών μας, είναι σήμερα μία βασική προτεραιότητα για την εξασφάλιση ενός υψηλού επιπέδου υπηρεσιών προς τους νέους. Η μετάφραση αυτού του τεύχους από τον αγαπητό Αναστάσιο Σάγο, συμβάλλει σημαντικά στην προσπάθειά μας αυτή. Τον ευχαριστώ ιδιαίτερα και γι αυτή την προσφορά του. Ακόμη, ευχαριστώ τους Βαθμοφόρους Αννα και Παντελή Δεκαβάλα, που είχαν την επιμέλεια της έκδοσης. Πιστεύω ότι, η μελέτη του τεύχους αυτού θα μας βοηθήσει να γνωρίσουμε τις νέες κατευθύνσεις που προτείνονται ώστε να κάνουμε τις δικές μας επιλογές όσον αφορά το νέο ρόλο που καλούμεθα να αναλάβουμε για την πρόοδο του Ελληνικού Προσκοπισμού. Οκτώβριος 1992 Χρήστος Μ. Λυγερός Γενικός Εφορος

6 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Με το έντυπο αυτό επιχειρείται να επεξηγηθεί ο γενικός προσανατολισμός της εργασίας, που ανέλαβε να πραγματοποιήσει η Παγκόσμια Επιτροπή Εκπαίδευσης και να παρασχεθούν πληροφορίες τις οποίες χρειάζονται τα Εθνικά Προσκοπικά Σώματα για ν αναπτύξουν τη σύγχρονη στρατηγική τους για τους Ενήλικες στον Προσκοπισμό. Οι Ενήλικες στον Προσκοπισμό, είναι ένα συστηματοποιημένο πρόγραμμα για τη διοίκηση του δυναμικού των ενηλίκων, για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας της Ηγεσίας τους με σκοπό την εκπόνηση καλύτερων Προσκοπικών προγραμμάτων για τους νέους και μιας περισσότερο αποτελεσματικά διοικούμενης Προσκοπικής Κίνησης. Το Πρόγραμμα Οι Ενήλικες στον Προσκοπισμό, καλύπτει ολόκληρη τη διαδικασία προσέλκυσης, υποστήριξης και ανάπτυξης των ενηλίκων μελών της Προσκοπικής Κίνησης, για να παρέχουν ικανότερη ηγεσία προς όφελος των νέων. Το Πρόγραμμα Οι Ενήλικες στον Προσκοπισμό, καλύπτει την επιλογή, ένταξη, εκπαίδευση, αξιολόγηση, αναγνώριση, προαγωγή, επανατοποθέτηση ή και αποχώρηση των ενηλίκων μελών της Προσκοπικής Κίνησης. Το Πρόγραμμα Οι Ενήλικες στον Προσκοπισμό, βοηθάει στην απόκτηση, χρήση και μελλοντική ανάπτυξη των γνώσεων, ικανοτήτων και συμπεριφοράς, που απαιτούνται για την επίτευξη του Σκοπού της Προσκοπικής Κίνησης, και για την ανάπτυξη των νέων, ώστε να επιτύχουν την πλήρη σωματική, διανοητική, κοινωνική και πνευματική ολοκλήρωση τους ως άτομα, ως υπεύθυνοι πολίτες και ως μέλη της τοπικής, εθνικής και παγκόσμιας κοινότητας τους. Τέλος, το Πρόγραμμα Οι Ενήλικες στον Προσκοπισμό, φροντίζει για την προσωπική εξέλιξη και ανάπτυξη των ενηλίκων σε όλες τις θέσεις μέσα στην Προσκοπική Κίνηση.

7

8 2. ΜΙΑ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑ ΣΤΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΡΟΣΚΟΠΙΣΜΟ Ο Προσκοπισμός υπάρχει νια το καλό των νέων. Είναι μια Κίνηση Νέων, μέσα στην οποία οι ενήλικες παρέχουν κατευθύνσεις και συνδράμουν τις προσπάθειες των νέων. Η ανάπτυξη και εφαρμογή του Προσκοπικού Προγράμματος απαιτεί την ενεργό ανάμιξη πολλών υπεύθυνων ενηλίκων, οι οποίοι πρέπει να προσελκυθούν και να βοηθηθούν να αποκτήσουν τις απαραίτητες ικανότητες για να μπορούν να εκπληρώνουν την αποστολή τους βοηθούμενοι συνεχώς και επανατοποθετούμενοι σε νέα καθήκοντα, όπου είναι χρήσιμο και σκόπιμο μέσα στην Προσκοπική Κίνηση, μέχρι την αποχώρησή τους. Η προσέλκυση των ενηλίκων Βαθμοφόρων και των Μελών Επιτροπών Κοινωνικής Συμπαράστασης στον Προσκοπισμό, εξαρτάται ουσιαστικά από την εθελοντική προσφορά τους. Ατομα που μεγάλωσαν μέσα στην Προσκοπική Κίνηση ως μέλη της, ή που αισθάνονται έλξη για τον Προσκοπισμό, προσέρχονται και προσφέρουν εθελοντικά το χρόνο και την δραστηριότητά τους. Είναι λίγες οι περιπτώσεις, που μια Προσκοπική Κίνηση θα πλησιάσει ένα συγκεκριμένο άτομο, άσχετο προς τον Προσκοπισμό, για να το χρησιμοποιήσει για μια συγκεκριμένη αποστολή. Με το πέρασμα των χρόνων ο Προσκοπισμός έχει αναπτύξει ένα αποτελεσματικό και αποδεδειγμένα καλό σύστημα εκπαίδευσης ενηλίκων το οποίο, αναμφίβολα, αποτελεί ένα από τα πλεονεκτήματα που διαθέτει ως μία Κίνηση διαπαιδαγώγησης νέων. Το σύστημα αυτό υπήρξε και συνεχίζει να είναι σύγχρονο στον τομέα της εκπαίδευσης των ενηλίκων. Χάρη στην αποκέντρωση, που προοδευτικά καθιερώθηκε, η εκπαίδευση των ενηλίκων κατόρθωσε να προσαρμόζεται στις εκάστοτε τοπικές συνθήκες παρά την ταχύτατη εξέλιξη και ανάπτυξη της Προσκοπικής Κίνησης ιδιαίτερα στις περιοχές του Τρίτου Κόσμου. Το σύστημα, όμως αυτό αρχικά είχε σχεδιαστεί για να παρέχει εκπαίδευση στους Βαθμοφόρους των Τμημάτων με σκοπό να γίνονται ικανοί να εφαρμόζουν προγράμματα για νέους και, εκτός εξαιρέσεων, δεν υπάρχει ένα ολοκληρωμένο, στο σύνολο του, σύστημα προσέγγισης της Ηγεσίας των Ενηλίκων. Επιπλέον, οι προσφερόμενες εκπαιδεύσεις περιορίζονται βασικά σε θέματα εφαρμογής του κυρίως Προσκοπικού προγράμματος και δεν καλύπτουν αρκετά θέματα που αφορούν την προσωπική ανάπτυξη των ενηλίκων ατόμων.

9 Στις πιό πολλές περιπτώσεις π ανάθεση καθηκόντων στους ενήλικες γίνεται με βάση την εμπειρία και την εκπαίδευση του υποψήφιου. Συχνά, για το θέμα Εκπαίδευση λαμβάνεται υπόψη για τον κάθε Βαθμοφόρο περισσότερο η παρακολούθηση κάποιων Σχολών Εκπαίδευσης Βαθμοφόρων, παρά το επίπεδο της επιτυχίας του στην προηγούμενη θέση απασχόλησής του. Πολύ συχνά οι τοποθετήσεις δεν έχουν προκαθορισμένους όρους και διάρκεια και οι τοποθετούμενοι στις διάφορες θέσεις παραμένουν επ αόριστο σ αυτές, μέχρι ν αποφασΐσουν οι ίδιοι αν και πότε θ αποχωρήσουν. Συνήθως, όταν κάποιος επανατοποθετείται σε κάποια ανώτερη θέση, αυτό εκλαμβάνεται περισσότερο σαν προαγωγή στην ιεραρχία παρά σαν μια απλή μετακίνηση σε μια καινούργια δουλειά, με ένα καινούργιο στόχο, που πρέπει να επιτευχθεί μέσα σ ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Ολα αυτά δικαιολογούν, σε μεγάλο βαθμό, τις παρατηρήσεις που έγιναν από την Παγκόσμια Επιτροπή και τα προβλήματα που περιγράφονται στο πρώτο μέρος του Προγράμματος Βαδίζοντας προς μια Στρατηγική για τον Προσκοπισμό, το οποίο παρουσιάστηκε στο 31ο Παγκόσμιο Προσκοπικό Συνέδριο. Στο πρόγραμμα αυτό, η Παγκόσμια Επιτροπή υπογράμμισε ότι : Σε πολλά Προσκοπικά Συστήματα υπάρχει έλλειψη αποτελεσματικής ηγεσίας. Αυτό ισχύει τόσο για τους εθελοντές όσο και για τους Βαθμοφόρους πλήρους απασχόλησης σε όλα τα Κλιμάκια, από το Τμήμα μέχρι το επίπεδο της Γενικής Εφορείας. Αυτό, γενικά, προκαλείται από έναν ή από συνδυασμό των πιο κάτω παραγόντων: * Πολλά Εθνικά Σώματα συναντούν δυσκολίες στην εξεύρεση Βαθμοφόρων και Μελών Ε.Κ.Σ. της σωστής ποιότητας, που να χαρακτηρίζονται από ακράδαντη πίστη στο καθήκον και θέληση ν αναπτύξουν τις ικανότητες και τη συμπεριφορά, που απαιτεί το λειτούργημά τους. * Πολλά Εθνικά Σώματα συναντούν δυσκολία στην παροχή κατάλληλης εκπαίδευσης στους Βαθμοφόρους και τα Μέλη των Ε.Κ.Σ. τους. Ετσι χάνονται ευκαιρίες και το αποτέλεσμα είναι πλημμελής κατάρτιση και μειωμένη απόδοση, σε όλα τα επίπεδα, ηγετικών στελεχών.

10 * Πολλά Εθνικά Σώματα αντιμετωπίζουν δυσκολίες σχετικές με τη διάρκεια ισχύος της Εντολής Διοίκησης των Βαθμοφόρων τους. Σε μερικές περιπτώσεις η ανακύκλωση των Βαθμοφόρων και Μελών Ε.Κ.Σ. είναι πολύ σύντομη, ενώ σε άλλες περιπτώσεις η διάρκεια θητείας μερικών Βαθμοφόρων, ειδικά σε θέσεις-κλειδιά, είναι μακροχρόνια. Με βάση τις παρατηρήσεις αυτές και μετά από αίτησή της, η Παγκόσμια Επιτροπή Εκπαίδευσης έχει αρχίσει να ενεργεί σύμφωνα με την απόφαση No.2/88 του 31ου Παγκόσμιου Προσκοπικού Συνεδρίου η οποία... συνιστά τα αντίστοιχα Κλιμάκια της Παγκόσμιας Προσκοπικής Οργάνωσης να λειτουργούν σύμφωνα με τις οδηγίες, που περιλαμβάνονται στο Πρόγραμμα.. Ως εκ τούτου λοιπόν, το Πρόγραμμα Οι Ενήλικες στον Προσκοπισμό είναι μέρος της καθολικής στρατηγικής της Προσκοπικής Κίνησης για τη δεκαετία του Τούτο αποτελεί μια παγκόσμια προσέγγιση στο πρόβλημα της ηγεσίας των ενηλίκων -που δεν περιορίζεται μόνο στην εκπαίδευση- για το οποίο η Παγκόσμια Επιτροπή Εκπαίδευσης μαζί με άλλες Επιτροπές, θα βοηθήσουν σε όλα τα επίπεδα της Παγκόσμιας Προσκοπικής Οργάνωσης.

11

12 3. ΜΙΑ ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΤΟΥ Ο,ΤΙ ΗΔΗ ΥΠΑΡΧΕΙ Προσβλέποντας σ ένα βελτιωμένο Σύστημα Εκπαίδευσης Βαθμοφόρων Τμημάτων, οικοδομούμενο πάνω σε ό,τι σήμερα υπάρχει σε όλα τα Εθνικά Προσκοπικά Σώματα, το Πρόγραμμα Οι Ενήλικες στον Προσκοπισμό εντάσσεται σε ένα Παγκόσμιο σύστημα ανάπτυξης της ηγεσίας των ενηλίκων που περιλαμβάνει όλα τα λειτουργήματα τα οποία ασκούν οι ενήλικες μέσα σε ένα Προσκοπικό Σώμα και σε όλα τα Κλιμάκια. Η ένταξη αυτή θεωρείται σαν μία αναγκαία και συνεχής διαδικασία, που ξεκινάει από την εποχή κατά την οποία ο ενήλικας έρχεται στην Κίνηση, μέχρι τη στιγμή που θ αποχωρήσει. Το Πρόγραμμα Οι Ενήλικες στον Προσκοπισμό : Είναι μία στρατηγική προσέγγιση, που εξασφαλίζει καλύτερη χρήση όλων των ανθρώπινων και υλικών μέσων και προσφέρει εντονότερες προκλήσεις σε όσους συμμετέχουν. Προβλέπει την καθιέρωση μιας συμφωνίας κατά τη στιγμή της ένταξης ή επανατοποθέτησης, η οποία περιλαμβάνει τη διατύπωση των αμοιβαία συμφωνημένων αντικειμενικών στόχων, για τη συγκεκριμένη θέση απασχόλησης, τον σαφή προσδιορισμό των προσδοκούμενων τόσο από το συγκεκριμένο Βαθμοφόρο ή Μέλος Ε.Κ.Σ. όσο και από την Κίνηση, τον καθορισμό της απαιτούμενης για τη θέση αυτή εκπαίδευσης και τον τρόπο της παροχής της, του χρόνου και τις προϋποθέσεις βάση των οποίων θα αξιολογηθεί η απόδοση του Βαθμοφόρου και ο καθορισμός συγκεκριμένης διάρκειας της εντολής Διοικήσεώς του. Λαμβάνει υπόψη την ποικιλία των καταστάσεων που υφίστανται στα διάφορα Εθνικά Σώματα. Μερικά χρησιμοποιούνσυστήματα που παρέχουν στους Βαθμοφόρους τους μόνο βασικές Προσκοπικές δεξιότητες. Αλλα βρίσκονται σε πολύ πιο προχωρημένα στάδια, καλύπτουν μια ποικιλία λειτουργιών και ένα μεγάλο φάσμα αρμοδιοτήτων. Για όλες αυτές τις περιπτώσεις, το Πρόγραμμα Οι Ενήλικες στον Προσκοπισμό παρέχει μια ευκαιρία και ένα νέο προσανατολισμό για την αναθεώρηση του τρόπου με τον οποίο κατευθύνεται το δυναμικό των ενηλίκων για να συνεχίσει την περαιτέρω ανάπτυξή του. Το Πρόγραμμα Οι Ενήλικες στον Προσκοπισμό σαφώς προχωρεί πέρα από τα παραδοσιακά όρια της Εκπαίδευσης Ενηλίκων Βαθμοφόρων και κατά συνέπεια απαιτεί τη στενή συνεργασία και τη συνυπευθυνότητα όλων των Διοικητικών Βαθμοφόρων και Εκπαιδευτών, που ενδιαφέρονται για την πιο αποτελεσματική αξιοποίηση του δυναμικού των ενηλίκων για μια καλύτερη προσφορά υπηρεσίας προς τους νέους.

13

14 4. ΜΙΑ ΠΟΙΚΙΛΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΩΝ Με μια Παγκόσμια δύναμη 16 περίπου εκατομμυρίων Προσκόπων, ο Προσκοπισμός μπορεί να υπολογίζει στις υπηρεσίες 1,5 εκατομμυρίου σχεδόν ενηλίκων, που εργάζονται σε διάφορους τομείς του. Η πλειονότητά τους φροντίζει για την καθημερινή ή εβδομαδιαία λειτουργία μιας Αγέλης Λυκοπούλων ή μιας Ομάδας Προσκόπων ή μιας Κοινότητας Ανιχνευτών. Αυτοί οι άνδρες και αυτές οι γυναίκες είναι Αρχηγοί και Υπαρχηγοί Τμημάτων και είναι εκείνοι μέσω των οποίων ο Προσκοπισμός φθάνει στους νέους. Σ ένα πολύ μεγάλο βαθμό η ποιότητα του προσφερόμενου προγράμματος στους νέους εξαρτάται από αυτούς. Αλλοι είναι οι επικεφαλείς ενός Συστήματος συντονίζοντας τις δράσεις των διαφόρων Τμημάτων μέσα στο Σύστημα και παρέχοντας βοήθεια στους Βαθμοφόρους τους. Αυτοί δεν είναι συνήθως σε άμεση επαφή με τους νέους, παρά μονάχα σε μερικές περιπτώσεις και έχουν κυρίως να κάνουν περισσότερο με ενήλικες. Μολονότι η εργασία τους διεξάγεται σε μικρότερο πεδίο, ο ρόλος τους δεν διαφέρει πολύ από το ρόλο του Εφόρου, ο οποίος πρέπει να διοικεί, να συντονίζει και να ηγείται άλλων ενηλίκων σε μια γεωγραφική περιοχή ή μέσα σε ένα δεδομένο Κλάδο ή Υπηρεσία. Υπάρχει, επίσης, ένας αριθμός ενηλίκων σε διοικητικές ή επιτελικές θέσεις. Αυτές είναι για τα μέλη του Επιτελείου των Εφορειών και είναι θέσεις μέριμνας και υποστήριξης του Προσκοπικού Προγράμματος, που προσφέρουν Βαθμοφόροι ή Μέλη των Επιτροπών Κοινωνικής Συμπαράστασης, που με την εργασία τους παρέχουν υποστήριξη σε διάφορα Κλιμάκια της Κίνησης όπως είναι η Τοπική Εφορεία, η Περιφερειακή Εφορεία, η Εφορεία Περιοχής και η Γενική Εφορεία. Αυτοί οι ενήλικες μπορεί να είναι εθελοντές ή Βαθμοφόροι πλήρους απασχόλησης. Μέσα σε όλες αυτές τις ομάδες υπάρχουν και κάποιοι που δρούν ως Εκπαιδευτές. Αυτοί παρέχουν ευκαιρίες τόσο επίσημης όσο και ανεπίσημης Εκπαίδευσης για να βοηθούν τους άλλους ενήλικες να αναπτύσσουν τις απαιτούμενες γνώσεις, δεξιότητες και συμπεριφορά για να εκτελούν το λειτούργημά τους όσο καλύτερα μπορούν και σε ένα υψηλό επίπεδο απόδοσης.

15 Η παραπάνω περιγραφή δίνει γενική μόνο ιδέα της ποικιλίας των ρόλων και λειτουργημάτων. Η πραγματικότητα είναι πάντοτε πιο περίπλοκη και ασφαλώς διαφορετική από το ένα Εθνικό Σώμα στο άλλο, από το ένα μέρος του κόσμου στο άλλο. Εχοντας όμως αυτό υπόψη μπορούμε να υποθέσουμε ότι οι συνθήκες επιτυχίας δεν θα υπόκεινται σε πολύ μεγάλες διαφοροποιήσεις, τουλάχιστον αν προσβλέπουμε στην κάλυψη των κοινών γενικών αναγκών. Το Πρόγραμμα Οι Ενήλικες στον Προσκοπισμό καλύπτει όλες αυτές τις λειτουργίες. Δεν περιορίζεται στους Αρχηγούς Τμημάτων και σ εκείνους που με τη σειρά τους τους εκπαιδεύουν. Εφοροι και Αρχηγοί Συστημάτων και Μέλη Ε.Κ.Σ, όλοι οι ενήλικες, οποιαδήποτε και αν είναι τα λειτουργικά καθήκοντά τους ή τα επίπεδα δράσης τους, αποτελούν αντικείμενο του προγράμματος αυτού. Το δυναμικό των ενηλίκων χρειάζεται ν αντιμετωπισθεί ως ένα σύνολο σύμφωνα με ένα συγκεκριμένο και συντονισμένο τρόπο πέρα από τα παραδοσιακά όρια, στα πλαίσια των επιδιωκομένων στόχων του Εθνικού Σώματος.

16

17 5. ΜΙΑ ΠΟΙΚΙΛΙΑ ΙΚΑΝΟΤΗΤΩΝ Για να εκτελεστούν ικανοποιητικά τα συγκεκριμένα καθήκοντα, τα αντίστοιχα άτομα που έχουν αυτά τα καθήκοντα οφείλουν να έχουν και να αναπτύξουν συγκεκριμένες ικανότητες. Η ποικιλία των λειτουργημάτων μέσα στο Πρόγραμμα Οι Ενήλικες στον Προσκοπισμό συνεπάγεται την ανάγκη παροχής εκπαιδευτικών ευκαιριών για μάθηση μέσα από μια μεγάλη ποικιλία γνώσεων. Ετσι πλέον, το επίπεδο στο οποίο πρέπει να αναπτυχθούν αυτές οι απαραίτητες ικανότητες, θα εξαρτηθεί τόσο από τις ειδικές ικανότητες που απαιτούνται για να εκτελεσθεί το δεδομένο λειτούργημα, όσο και από την προηγούμενη πείρα και εκπαίδευση που έχουν τα αντίστοιχα άτομα. Για να συγκερασθούν όμως, τόσες διαφορετικές ικανότητες σε τόσα διαφορετικά επίπεδα, πρέπει να αναθεωρηθεί το υπάρχον σύστημα κάλυψης των εκπαιδευτικών αναγκών, να επεκταθεί και να καταστεί περισσότερο ευέλικτο. Ενα πρόγραμμα επίσημων εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων, δηλαδή Σχολών και Σεμιναρίων, δεν φτάνει για να καλύψει τις ανάγκες όσο πλήρες και αν είναι. Κοντά σε όλα αυτά, οι διάφορες ικανότητες, που απαιτούνται δεν συνδυάζονται κατ αποκλειστικότητα με τα διάφορα λειτουργήματα. Με άλλα λόγια διαφορετικά λειτουργήματα σε διαφορετικά επίπεδα μπορεί να απαιτούν τις ίδιες ικανότητες, ενώ άλλες ικανότητες να απαιτούνται αποκλειστικά για ένα λειτούργημα ή για ένα επίπεδο μόνο. Επίσης, όλο το φάσμα των ικανοτήτων, που πρέπει να αναπτυχθούν, δεν περιορίζεται μόνο σε εκείνες τις γνώσεις, δεξιότητες και συμπεριφορά που συνδέονται με τις λειτουργικές πλευρές μιας δουλειάς. Πρέπει να επεκτείνονται και στην προσωπική ανάπτυξη του συγκεκριμένου ατόμου. Οι ενήλικες, έχουν ανάγκες σαν ανθρώπινες υπάρξεις, που είναι εντελώς διαφορετικές από τις ανάγκες που έχουν σχέση με το λειτούργημά τους. Εκτός των άλλων έχουν ανάγκη να νοιώθουν ικανοποίηση : - για τη σωστή δουλειά που κάνουν, - για την πίστη τους ότι αυτό που κάνουν αξίζει τον κόπο, - για τις συναναστροφές και τις σχέσεις με τους άλλους, - για το ότι η δουλειά που κάνουν στον Προσκοπισμό, συμβάλλει και στην προσωπική εξέλιξή τους.

18 Πραγματικά, οι ενήλικες εντάσσονται στον Προσκοπισμό για να υπηρετήσουν τους νέους και το Πρόγραμμα Οι Ενήλικες στον Προσκοπισμό δεν καθιερώνει μια φιλοσοφία ότι η Κίνηση είναι για ενήλικες και ότι πρέπει να διαθέτει ένα Πρόγραμμα γι αυτούς. Σε κάθε περίπτωση εκείνοι που αφιερώνουν εθελοντικά το χρόνο τους στην Κίνηση (και πολύ συχνά πολλά περισσότερα από το χρόνο τους) έχουν και τις δικές τους προσδοκίες, οι οποίες πρέπει ν αναζητούντα ι και να τους αναγνωρίζονται στο μέτρο του δυνατού. Αυτό δημιουργεί την υποχρέωση επέκτασης σε νέους τομείς δράσης και την παροχή ευκαιριών για εκπαιδευτικές δραστηριότητες, που προάγουν την προσωπική ανάπτυξη των ενηλίκων. Στο σημερινό κόσμο η άποψη ότι, τα άτομα συνεισφέρουν στην επίτευξη μιας αποστολής με αυτό που πράγματι είναι παρά με αυτά που γνωρίζουν ή τις ικανότητες που έχουν, έχει γίνει σημαντικότερη από κάθε άλλη φορά. Ο Προσκοπισμός θα προσελκύσει ενήλικες, οι οποίοι θα μπορούν να αναπτύξουν σχέσεις με τους νέους και να μπορούν να τους δώσουν το είδος της βοήθειας που χρειάζονται, μόνο αν οι ενήλικες αισθάνονται ότι αυτοί οι ίδιοι γίνονται αποδεκτοί σαν άτομα και υποστηρίζονται για να αναπτύξουν τις ικανότητές τους. Ολοι οι Ενήλικες στον Προσκοπισμό πρέπει να έχουν ευκαιρίες να αναπτύσσουν τις ικανότητές τους και να αποδίδουν συνεχώς. Αυτό απαιτεί μεγάλη ευελιξία κατά την εκπαίδευση. Χρειάζεται ένα σύστημα εκπαίδευσης που να βασίζεται στην εμπιστοσύνη. Η Προσκοπική Κίνηση έχει αξιόλογη πείρα στις μεθόδους εκπαίδευσης στις Προσκοπικές ικανότητες, στην ηγεσία και στην εκπαίδευση των Εκπαιδευτών Βαθμοφόρων. Η πείρα της όμως και η εξειδίκευσή της στην προσφορά της εκπαίδευσης στη διοικητική ή στις ανθρώπινες σχέσεις είναι πολύ περιορισμένη. Μερικά Εθνικά Προσκοπικά Σώματα δε διστάζουν να προσκαλούν Εκπαιδευτές από το εξωτερικό για την εισαγωγή σε Προσκοπικές Σχολές νέων παρουσιάσεων πάνω σε θέματα, που αυτά τα ίδια δεν μπορούν να αναπτύξουν από μόνα τους με τα μέσα που διαθέτουν. Ακόμα θα μπορούσε κανείς να σκεφτεί να προτρέπει ενήλικες Βαθμοφόρους της Προσκοπικής Κίνησης να εκμεταλλεύονται ευκαιρίες εκπαίδευσης, που παρέχονται εκτός Προσκοπισμού και που η εκπαίδευσή τους αυτή θα αναγνωρίζεται από την Προσκοπική Κίνηση.

19 Ειδικές λειτουργικές και προσωπικές ικανότητες χρειάζεται να αναπτυχθούν για κάθε λειτούργημα. Το απόλυτα απαραίτητο επίπεδο ικανότητας σε κάθε τομέα ποικίλλει από λειτούργημα σε λειτούργημα και μπορεί συνεχώς να βελτιώνεται ανάλογα με τις δυνατότητες

20

21 6. ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΟΜΕΝΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ Για τον νέο ενηλικίωση σημαίνει δυνατότητα να επιλέγει και να αποφασίζει, σημαίνει ανάπτυξη της ικανότητας αντιμετώπισης προβλημάτων, ανακάλυψη του νοήματος στη ζωή, προετοιμασία για την αντιμετώπιση προκλήσεων και αποδοχή αλλαγών. Αυτό έτσι ήταν πάντοτε, αλλά ασφαλώς έχει γίνει δυσκολότερο σήμερα καθώς εξασκείται όλο και μεγαλύτερη πίεση όσο κανείς είναι νέος και η βοήθεια που παρέχεται από το κοινωνικό περιβάλλον είναι όλο και λιγότερη. Πράγματι οι συνθήκες διαφέρουν από το ένα μέρος του κόσμου στο άλλο, αλλά υπάρχει μια τάση που επηρεάζει όλους τους νέους, όπου κι αν ζούν. Στον εκβιομηχανισμένο κόσμο, η πίεση μπορεί να υπάρχει στο επίπεδο του σχολείου που πρέπει να προσανατολίζει το νέο προς τη σωστή κατεύθυνση. Μπορεί να προέλθει από την έρευνά του σε θέματα, όπως η υγεία και τα ναρκωτικά. Μπορεί να οφείλεται στην οικογένεια, εξαιτίας διαλυμένων γάμων ή γιατί οι περισσότερες μητέρες εργάζονται μακριά από το σπίτι τους. Στις αναπτυσσόμενες χώρες μπορεί να προέρχεται από τον αγώνα επιβίωσης, απόκτησης μόρφωσης και αναζήτησης εργασίας ή από τη σύγκρουση ανάμεσα στις παραδόσεις των μεγάλων και τη γοητεία που εξασκούν στους νέους άλλα πρότυπα. Με τη μία ή με την άλλη μορφή η πίεση υπάρχει παντού προκαλώντας φόβο και κατά συνέπεια καταστρεπτικά πρότυπα συμπεριφοράς. Ταυτόχρονα, οι δομές που προέρχονται από έξω είναι λιγότερο αποτελεσματικές και λιγότερο αποδεκτές. Μια πιθανή λύση στο πρόβλημα, ίσως να είναι το δυνάμωμα του εσωτερικού κόσμου του ατόμου έτσι ώστε να μπορεί να είναι θετικότερο, να παίρνει αποφάσεις και να αποδέχεται τις συνέπειές τους και να μπορεί να διαμορφώνει κατάλληλες λύσεις για την αντιμετώπιση της πρόκλησης που αφορά αυτή την ύπαρξή του. Ο Προσκοπισμός μπορεί και οφείλει να βοηθά τα νεαρά μέλη του να το πετύχουν. Τελικά δεν πρόκειται για τίποτε άλλο παρά για την πλήρη εφαρμογή της Αρχής του Β.Ρ. της εκπαίδευσης εκ των έσω. Ολα αυτά απαιτούν ενήλικες, που να μπορούν να δώσουν το σωστό είδος βοήθειας και οι οποίοι, πρώτοι αυτοί, να πιστεύουν ότι το ποσοστό του καλού μπορεί να μεγαλώσει και να αναπτυχθεί. Ας μη ξεχνάμε όμως, ότι και εμείς οι ίδιοι, οι ενήλικες, έχουμε δυσκολίες να υπερνικήσουμε τις δυσκολίες και να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις των καιρών.

22 Στη μεγάλη μας πλειοψηφία, οι ενήλικες, δεν έχουμε προετοιμαστεί και δεν έχουμε συντονιστεί για ν αντιμετωπίσουμε το ρυθμό των αλλαγών. Μπορεί σε πολλές περιπτώσεις να αισθανόμαστε τόσο ανασφαλείς όσο και οι νέοι, πράγμα που καθιστά πολύ δύσκολη -μερικές δε φορές αδύνατη- την από μέρους μας βοήθεια προς τους νέους. Εμείς λοιπόν είτε θα κρύψουμε τις αμφιβολίες και το αίσθημα ανασφάλειάς μας πίσω από ένα πρόσχημα αρχών είτε θα εμφανιστούμε αδύναμοι και ασυνεπείς. Και στις δυο περιπτώσεις οι νέοι σύντομα θα ανακαλύψουν ότι δεν μπορούν να περιμένουν πραγματική βοήθεια από μας. Αυτό σημαίνει ότι και εμείς οι ενήλικες χρειαζόμαστε να ενδυναμώσουμε τον εσωτερικό μας εαυτό, να παραδεχτούμε τις περιορισμένες δυνατότητές μας όπως και εκείνες των άλλων, να αναπτύξουμε ένα αίσθημα συμπάθειας και μια ικανότητα να ακούμε με κατανόηση, να στηριζόμαστε στη δύναμή μας και να βοηθάμε τους άλλους να στηρίζονται στη δική τους, να βλέπουμε και να παραδεχόμαστε τους άλλους ως ικανούς και ίσους. Ολα αυτά αντιστοιχούν σε μια μακρά σειρά αναγκών, που υπάρχουν και τις οποίες μπορεί και να μην τις είχαμε συνειδητοποιήσει προηγουμένως. Αυτές δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν με το συνηθισμένο παραδοσιακό και περιορισμένο μοντέλο της εκπαίδευσης των ενηλίκων Βαθμοφόρων. Ετσι από τη μια μεριά απαιτείται η εισαγωγή ή ανάπτυξη νέων εκπαιδευτικών εμπειριών στον τομέα της ανάπτυξης του ατόμου, των ανθρωπίνων σχέσεων και των ικανοτήτων, που έχουν σχέση με την αντιμετώπιση της ζωής (και των ενηλίκων επίσης) και από την άλλη, πρέπει να διαμορφωθεί ένα περιβάλλον υποστήριξης των ενηλίκων μέσα στην Προσκοπική Κίνηση. Αυτό δε σημαίνει την ανάπτυξη ενός ειδικού Προσκοπικού προγράμματος για ενήλικες, αλλά την παραδοχή ότι οι ενήλικες έχουν τις ανάγκες τους -πέρα και έξω από τον ηγετικό ρόλο τους- κι ότι ο Προσκοπισμός πρέπει και μπορεί ν αντιμετωπίζει τις ανάγκες αυτές.

23 Η προσωπική βελτίωση είναι μισ συνεχής διαδικασία σε ολόκληρη τη ζωή. Υπό αυτή την άποψη δεν υπάρχει διαφορά μεταξύ των νέων και των ενηλίκων, αφού και οι δύο βρίσκονται στην διαδικασία βελτίωσης. Για να μπορέσω να καθοδηγήσω και να βοηθήσω κάποιον, πρέπει να αποδεχθώ ότι και εγώ επίσης ακόμη αναπτύσσομαι σαν άτομο.

24 7. ΜΕΣΩ ΜΙΑΣ ΣΥΝΕΧΟΜΕΝΗΣ ΔΑΔΙΚΑΣΙΑΣ Η επίτευξη του στόχου η Προσκοπική Κίνηση να διαθέτει το καλύτερο δυνατό δυναμικό ενηλίκων και να διατηρείται το δυναμικό αυτό σε πλήρη αποτελεσματικότητα και να δραστηριοποιείται συνεχώς για μια ικανή χρονική περίοδο, μπορεί να γίνει μονάχα μέσα από μια διαρκή διαδικασία. Ολόκληρος ο κύκλος ζωής ενός ενήλικα μέσα στην Κίνηση, από την ένταξη μέχρι την αποχώρησή του, πρέπει να διευθύνεται με συστηματικό και λεπτομερή τρόπο. Αυτός ο κύκλος ζωής ενός ενήλικα περιλαμβάνει έναν αριθμό σταδίων όπως : - ένταξη, με βάση τις ανάγκες της Κίνησης και τις προσδοκίες εκείνων που είναι διατεθειμένοι να διαθέσουν το χρόνο τους, - σύναψη συμφωνίας προσφοράς, με βάση την αποσαφήνιση των εκατέρωθεν προσδοκιών και τον καθορισμό σαφών στόχων και χρονικών ορίων, - εκπαίδευση, για την απόκτηση ή βελτίωση των απαραίτητων ικανοτήτων, - αξιολόγηση, για την εκτίμηση της απόδοσης, με βάση τους προκαθορισμένους στόχους, - επανατοποθέτηση στα ίδια καθήκοντα, τοποθέτηση σε νέα καθήκοντα ή αποχώρηση όποτε θελήσει ή στο τέλος του προβλεπόμενου χρόνου υπηρεσίας. Για να επιτευχθούν τα παραπάνω χρειάζεται συστηματική προσέγγιση σε κάθε ένα συγκεκριμένο στάδιο σαν μέρος της όλης διαδικασίας. Κατά συνέπεια η ανάγκη συντονισμού όλων όσων περιλαμβάνονται στα διάφορα στάδια καθίσταται μεγαλύτερη. Εκείνοι που προσφέρουν την εκπαίδευση θα χρειαστεί να συντονιστούν - να συνεργαστούν στενά - με εκείνους που προσελκύουν, υποστηρίζουν, αξιολογούν, επανατοποθετούν κτλ. τους Βαθμοφόρους. Μαζί, δηλαδή, Διοικητικοί Εφοροι, Αρχηγοί Συστήματος και Εκπαιδευτές, θα πρέπει να γίνουν Μάνατζερς του ανθρώπινου δυναμικού και να δούν πέρα από τα όρια των παραδοσιακών περιοχών ευθύνης τους. Θα χρειαστεί να υπάρξει ομαδική προσέγγιση στη διεύθυνση του ανθρώπινου δυναμικού και κανένα άτομο ή ομάδα δεν θα μπορεί να εργάζεται απομονωμένα, κλεισμένη στον εαυτό της. Ταυτόχρονα αυτό θα ενισχύσει τον λειτουργικό δεσμό, που πρέπει να υπάρχει ανάμεσα στην Εκπαίδευση και το Πρόγραμμα και οι Εφοροι Προγράμματος πρέπει να αναμιχθούν στη συνεχή διαδικασία της διοίκησης του ανθρώπινου δυναμικού βοηθώντας στην πραγματοποίηση του προγράμματος.

25

26 8. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Το Πρόγραμμα Οι Ενήλικες στον Προσκοπισμό είναι ένας γενικός προσανατολισμός για την αποτελεσματική διοίκηση του δυναμικού των ενηλίκων, που βασίζεται πάνω σε μερικές ιδέες, όπως οι παρακάτω: Το δυναμικό των ενηλίκων χρειάζεται διοίκηση Η διοίκηση ενήλικου δυναμικού είναι μια συλλογική ευθύνη Η εκπαίδευση είναι ένα μόνο από τα στοιχεία της όλης διαδικασίας Η εκπαίδευση πρεπει να είναι συνεχής Οι αρχές της διοίκησης με βάση στόχους εφαρμόζονται και στο ανθρώπινο δυναμικό αν τα άτομα : - Εντάσσονται για ένα σκοπό, - Αξιολογούνται για την απόδοσή τους, - Επανατοποθετούνται σε νέα καθήκοντα. Επειδή σε πολλά Εθνικά Προσκοπικά Σώματα η διοίκηση του ενήλικου δυναμικού έχει περιοριστεί στην παροχή μόνο εκπαίδευσης, το Πρόγραμμα Οι Ενήλικες στον Προσκοπισμό κατά την εφαρμογή του θα απαιτήσει την αναθεώρηση των εκπαιδευτικών κατευθύνσεων και της μέχρι τώρα πρακτικής. Αυτό όμως υπονοεί αλλαγή ρόλων και μετάθεση ευθυνών. Το Πρόγραμμα Οι Ενήλικες στον Προσκοπισμό δεν είναι επέκταση ή εισβολή της εκπαίδευσης και των Εκπαιδευτών σε άλλες περιοχές ευθύνης ούτε είναι η εγκατάσταση της Εκπαίδευσης, σαν λειτουργίας και καθεστώτος σε άλλους τομείς ευθύνης. Πρέπει να θεωρείται και κυρίως να εφαρμόζεται σαν μια δυναμική μετακίνηση προς μια καλύτερη ποιότητα Προσκοπισμού για τους νέους και προς καλύτερες ευκαιρίες για τους ενήλικες, για να βρίσκουν ικανοποίηση από τη δουλειά τους, περισσότερο ενθουσιασμό για το έργο τους και να βλέπουν ότι τους παρέχονται δυνατότητες για την προσωπική εξέλιξή τους μέσα από ή μαζί με την προσφορά τους στην Προσκοπική Κίνηση. Οι αρχές είναι λίγες και απλές. Η εφαρμογή τους όμως είναι περισσότερο περίπλοκη και θα απαιτήσει μεγάλη ευελιξία χρόνου και δομής. Καθώς η Προσκοπική Κίνηση στοχεύει προς αυτή την κατεύθυνση, τα Εθνικά Προσκοπικά Σώματα θα πρέπει να αντιληφθούν ότι μπορούν να κινηθούν με τη δική τους ταχύτητα και ότι στην προσπάθειά τους αυτή θα βοηθηθούν για να μπουν στο νέο μονοπάτι της αλλαγής, μιας αλλαγής για το καλύτερο.

27

28