Γενικό Λύκειο - Επαγγελματικό Λύκειο : Μπορούν εμπνευσμένες ηγεσίες να αμβλύνουν τις μεταξύ τους παραδοσιακές ασυμμετρίες και αντιπαλότητες;

HTML
DOWNLOAD

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Γενικό Λύκειο - Επαγγελματικό Λύκειο : Μπορούν εμπνευσμένες ηγεσίες να αμβλύνουν τις μεταξύ τους παραδοσιακές ασυμμετρίες και αντιπαλότητες;"

Ανατόλιος Δεσποτόπουλος
7 χρόνια πριν
Προβολές:

1 Γενικό Λύκειο - Επαγγελματικό Λύκειο : Μπορούν εμπνευσμένες ηγεσίες να αμβλύνουν τις μεταξύ τους παραδοσιακές ασυμμετρίες και αντιπαλότητες; Εισηγήτρια : Μαμαλάκη Ευαγγελία Περίληψη: Διευθύντρια 1 ου Γενικού Λυκείου Ρεθύμνου Κρήτης Στην εισήγηση θα επιχειρηθεί: α) Να παρουσιαστεί σε αδρές γραμμές η σχέση μεταξύ επαγγελματικής και γενικής δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στην Ελλάδα. β) Να εντοπιστούν λόγοι οι οποίοι οδήγησαν σε μια παραδοσιακά ασύμμετρη σχέση κύρους σε βάρος πάντα της επαγγελματικής εκπαίδευσης. γ) Να συζητηθεί η ευθύνη της πολιτείας γενικότερα και της σχολικής ηγεσίας ειδικότερα για την κατάσταση αυτή. δ) Να διερευνηθεί το ερώτημα: «Είναι σήμερα κατ ανάγκην αντίπαλοι οι δύο συγκεκριμένοι τύποι σχολείων; Τι τους χωρίζει, τι θα μπορούσε να άρει την «αντιπαλότητά τους;» και ε) Να διερευνηθεί, η δυνατότητα άμβλυνσης των υφιστάμενων διαφορών, μέσα από ένα συνεργατικό πλαίσιο δράσης εμπνευσμένων ηγεσιών, που θα αντιμετώπιζαν με ισότιμο τρόπο τη λειτουργία, τους στόχους, καθώς και τους μαθητικούς πληθυσμούς των δύο σχολικών τύπων. Εισήγηση: Επέλεξα το θέμα αυτό, γιατί έχοντας υπηρετήσει και στη γενική και στην επαγγελματική εκπαίδευση, με προβληματίζει η πανταχού παρούσα καθόλου «ηθική και δημοκρατική» διάκριση εις βάρος της Τεχνικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και η διαρκής απαξίωση της. Προσπάθησα να καταλάβω, γιατί εμείς εδώ στην Ελλάδα, κόντρα σε όλες τις χώρες της Ευρώπης, εξακολουθούμε ακόμα και σήμερα, που είναι φανερό ότι η επαγγελματική εκπαίδευση δίνει περισσότερες διεξόδους προς την αγορά εργασίας, να την αντιμετωπίζουμε σαν 2 ης κατηγορίας. Αρκετές απαντήσεις άντλησα από τη μελέτη της ιστορικής διαδρομής της εκπαίδευσης στην Ελλάδα. Γι αυτό θα ξεκινήσω από την ιστορία. Η ΤΕΕ κάνει την εμφάνιση της τα πρώτα χρόνια του νεοσύστατου Ελληνικού κράτους,όταν ο κυβερνήτης Ιωάννης Καποδίστριας ιδρύει το πρώτο Τεχνικό Σχολείο στην Αίγινα το 1828, και την πρώτη Γεωργική σχολή στην Τίρυνθα το Ο Όθωνας και η Αντιβασιλεία έρχονται στην Ελλάδα με διαμορφωμένες αντιλήψεις για την οργάνωση της παιδείας και νομοθετούν αντιγράφοντας ουσιαστικά τους αντίστοιχους νόμους της Γαλλίας και της Βαυαρίας παρότι η ελληνική πραγματικότητα είναι διαφορετική. Δημιουργείται έτσι ένα πανελλήνιο δίκτυο γενικής εκπαίδευσης και ένα μόνο σχολείο τεχνικής εκπαίδευσης, το Πολυτεχνείο Αθηνών, το Στα μέσα του 19 ου αιώνα, και ενώ πληθαίνουν οι φωνές για στροφή του περιεχομένου της διδασκαλίας σε πρακτικότερες κατευθύνσεις, τελικά το μόνο που γίνεται είναι η ίδρυση και λειτουργία κάποιων ιδιωτικών τεχνικών σχολών, κυρίως στον Πειραιά.

2 Ούτε με το νόμο του 1895 δεν αλλάζει ο καθαρά θεωρητικός κλασικιστικός προσανατολισμός της μέσης εκπαίδευσης. Τα νομοσχέδια του 1899, γνωστά και ως νομοσχέδια Ευταξία, στα οποία προτείνονται Σχολές για Εμπορικό Βιομηχανικό και Επαγγελματικό κλάδο, καταψηφίζονται και οδηγούν στην παραίτηση του Υπουργού Παιδείας. Το τέλος του 1900 βρίσκει την Ελλάδα με το υψηλότερο ποσοστό υπαλλήλων σε όλο τον κόσμο. Διάφορες μεταρρυθμιστικές προσπάθειες γίνονται τα επόμενα χρόνια ( 1913,1917, 1929,1931) μέσα στο γενικότερο πρακτικό κλίμα που επικρατεί σε Ευρώπη και Αμερική, χωρίς να καταφέρουν ούτε αυτή τη φορά να αλλάξουν την εμμονή της κοινωνίας όσον αφορά τον παραδοσιακό εκπαιδευτικό προσανατολισμό. Το 1957 συγκροτείται η Επιτροπή Παιδείας,της οποίας τα πορίσματα θα οδηγήσουν στη σημαντικότερη ίσως μεταρρύθμιση του 1959 και η οποία θα ιδρύσει διάφορων τύπων και επιπέδων δημόσια τεχνικοεπαγγελματικά σχολεία. Η νέα εκπαιδευτική μεταρρύθμιση του 1976, χωρίζει την ΤΕΕ σε 2 βαθμίδες τη μέση και την ανώτερη. Η μέση παρέχεται στις Τεχνικές Σχολές (ΤΕΣ) και στα Τεχνικά Λύκεια (ΤΕΛ) ενώ η Ανώτερη στις Ανώτερες Σχολές. Την περίοδο ιδρύονται τα Ενιαία Πολυκλαδικά Λύκεια (ΕΠΛ). Το 1998 τη θέση των ΤΕΛ και ΤΕΣ παίρνουν τα Τεχνικά Επαγγελματικά Εκπαιδευτήρια (ΤΕΕ) με 44 ειδικότητες. Το 2006 αυτά καταργούνται και θεσμοθετούνται τα Επαγγελματικά Λύκεια (ΕΠΑΛ) και οι Επαγγελματικές Σχολές (ΕΠΑΣ) Το 2013 καταργούνται οι ΕΠΑΣ και κάποιες ειδικότητες των ΕΠΑΛ και γίνονται αλλαγές στο Γενικό και στο Επαγγελματικό Λύκειο. Ανατρέχοντας στην ιστορία της εκπαίδευσης από τη σύσταση του Ελληνικού κράτους μέχρι σήμερα γίνεται φανερό ότι πολλοί λόγοι συνέβαλαν στη δημιουργία της ανισότητας μεταξύ Επαγγελματικού και Γενικού Λυκείου. Πρώτη η πολιτεία υποτίμησε και περιθωριοποίησε την επαγγελματική εκπαίδευση, μέσα από αλλεπάλληλες μεταρρυθμίσεις που έγιναν βιαστικά και ανοργάνωτα. Σχολεία ιδρύθηκαν, καταργήθηκαν ή μετονομάστηκαν χωρίς σοβαρή προετοιμασία για τα βιβλία, τα προγράμματα, το εκπαιδευτικό προσωπικό. Ενδεικτικό της έλλειψης σοβαρότητας με την οποία αντιμετωπίστηκε το θέμα είναι ότι η μόνη σχολή για την εκπαίδευση καθηγητών τεχνολογικών μαθημάτων (ΣΕΛΕΤΕ) ιδρύεται μόλις το 1959, χάρη στην επιμονή και το πάθος μιας εκπαιδευτικού με όραμα, της Νίκης Δενδρινού Αντωνακάκη. Το ίδιο έπραξε και η κοινωνία. Παρά τις αναφορές σε όλα τα εισηγητικά κείμενα νόμων για την αξία της επαγγελματικής εκπαίδευσης, η βαθιά ριζωμένη πεποίθηση

3 ότι μόνο η γενική παιδεία εξασφαλίζει κοινωνική και οικονομική αποκατάσταση δεν άλλαξε. Το Εκπαιδευτικό σύστημα ακολούθησε τις κοινωνικές εξελίξεις, και η σχολική ηγεσία με τη σειρά της, στο μέτρο που της αναλογεί, έχει τη δική της ευθύνη γιατί αποδέχτηκε την κατάσταση και δεν προσπάθησε να τη βελτιώσει. Τι χωρίζει, σήμερα 180 χρόνια από την ίδρυση του πρώτου τεχνικού σχολείου στην Ελλάδα, τους δύο τύπους σχολείων εκτός από ένα κακό παρελθόν σχέσεων ; Η ποιότητα του μαθητικού Δυναμικού. Τα Επαγγελματικά Λύκεια θεωρούνται η αναγκαστική επιλογή των «αδύνατων» μαθητών, ενώ τα γενικά επιλέγονται από τους επιμελείς μαθητές οι οποίοι έχουν καλές επιδόσεις. Οι στόχοι και ο προσανατολισμός του μαθητικού δυναμικού. Οι μεν προσβλέπουν κυρίως στην είσοδο στην αγορά εργασίας. Τους στόχους τους διέπει ρεαλισμός και πραγματισμός. Οι δε έχουν ως κύριο στόχο την εισαγωγή στην τριτοβάθμια Εκπαίδευση, αρκετά συχνά ανεξαρτήτως σχολής. H στήριξη και η συμπαράσταση από το Οικογενειακό περιβάλλον. Στους μαθητές των γενικών σχολείων η προετοιμασία είναι υπόθεση όλης της οικογένειας ενώ οι μαθητές των επαγγελματικών σχολείων τις περισσότερες φορές προσπαθούν να τα καταφέρουν τους. μόνοι Συμπεριφορές σχέσεις μαθητών με το σχολείο. Κανονισμός σχολείου. Στα επαγγελματικά σχολεία συναντάμε συνήθως περισσότερη χαλαρότητα στην τήρηση των κανόνων και συχνότερα παραβατική συμπεριφορά. Η παιδαγωγική διαδικασία φαίνεται να αφήνει αδιάφορους τους μαθητές και να τους αρκεί το πτυχίο που θα αποκτήσουν. Είναι κατ ανάγκην αντίπαλοι οι δύο τύποι σχολείων; Μήπως τους κάναμε εμείς μέσα από την κατ αντιπαράθεση αξιολόγηση τους; Μήπως οι εδραιωμένες αντιλήψεις μας οδήγησαν σε εσφαλμένες εκτιμήσεις ; Μήπως δεν είδαμε ποτέ τη χρησιμότητα ενός επαγγελματικού σχολείου, γιατί εγκλωβιστήκαμε στη διάκριση καλύτερο ή χειρότερο; Μήπως δεν είδαμε ότι και στα δύο σχολεία η παιδαγωγική διαδικασία έχει απαξιωθεί από τους μαθητές οι οποίοι ελλείψει κινήτρων επιδεικνύουν ελάχιστο ενδιαφέρον; Χρειαζόμαστε επιχειρήματα για να πείσουμε τους μαθητές μας για την αναγκαιότητα του σχολείου, τη σημασία της παιδαγωγικής διάστασης της

4 εκπαίδευσης, την αναγκαιότητα απόκτησης κοινωνικών, πολιτικών, πολιτισμικών εφοδίων. Πρέπει να δημιουργήσουμε κίνητρα για να αφυπνίσουμε το ενδιαφέρον τους. Επιβάλλεται να συνδυάσουμε τη θεωρία με την πράξη. Πόσο πιο ενδιαφέρουσα θα κάναμε την ποίηση και τη λογοτεχνία αν τις συνδέαμε με την παράδοση και την ιστορία του τόπου. Αν αρχίζαμε τη γνωριμία με την ποίηση από μια κρητική μαντινάδα και τη γνωριμία με τον Καβάφη από μια ταινία για τη ζωή του. Πόσο πιο ενδιαφέρουσα θα κάναμε τη διδασκαλία της ιστορίας προβάλλοντας ένα ντοκιμαντέρ. Πόσο πιο ελκυστική θα κάναμε τη φυσική αν δείχναμε πώς βοηθάει την καθημερινότητα μας. Υποχρεώνουμε τους μαθητές μας να αποστηθίζουν γνώσεις που εμείς επιλέγουμε χωρίς να τους έχουμε πείσει για τη χρησιμότητά τους. Αν ανακαλύψουμε καινούριους δρόμους, πόσοι από εμάς τους εκπαιδευτικούς είμαστε πρόθυμοι να τους ακολουθήσουμε; Πόσοι επιζητούμε επιμόρφωση για να προσαρμοστούμε στα σύγχρονα δεδομένα; Ένας ηγέτης, στην περίπτωση μας ένας διευθυντής επαγγελματικού σχολείου, μπορεί να βελτιώσει την παρούσα κατάσταση; Προσωπικά πιστεύω ότι μπορεί και αξίζει να προσπαθήσει. Επίσης πιστεύω ότι το επαγγελματικό σχολείο οφείλει να αξιοποιήσει τα θετικά στοιχεία του και να αναδειχθεί ως ισότιμο με το γενικό. Το εκπαιδευτικό προσωπικό του, στην πλειοψηφία του νέοι, με πολλά τυπικά και ουσιαστικά προσόντα και όρεξη για δουλειά, θα δεχτεί ευκολότερα αλλαγές και θα χρησιμοποιήσει με άνεση τις νέες τεχνολογίες στη διδασκαλία. Το μαθητικό δυναμικό, αν και ξεκινά με κατά κανόνα χαμηλότερο επίπεδο γραμματισμού - γλωσσικού, αριθμητικού, κ.λπ.-θα εκτιμήσει κάθε προσπάθεια που θα το βοηθήσει να πετύχει τους στόχους του. Η αρτιότερη υλικοτεχνική υποδομή την οποία διαθέτουν τα επαγγελματικά σχολεία είναι ένα ακόμα εφόδιο για τη δημιουργία έργων, τα οποία θα αναδείξουν τις ιδιαίτερες ικανότητες των μαθητών και θα τονώσουν την αυτοπεποίθησή τους. Αν στα παραπάνω προσθέσουμε δράσεις στο πλαίσιο ερευνητικών εργασιών, πολιτιστικών εκδηλώσεων ή εορτών σε συνεργασία με τα γενικά Λύκεια, ισχυρή κοινωνική παρουσία του σχολείου και συνεργασία με φορείς της τοπικής κοινωνίας και τις προβάλλουμε κατάλληλα, η εικόνα του επαγγελματικού σχολείου στη συνείδηση των πολιτών θα αλλάξει προς το καλύτερο. Αυτά και πολλά άλλα που εμπνευσμένες ηγεσίες μπορούν να σκεφτούν και να πράξουν, θα αμβλύνουν τις παραδοσιακές ασυμμετρίες του γενικού και επαγγελματικού λυκείου και θα

5 συντελέσουν στην εκπαίδευση υπεύθυνων επαγγελματιών και ενεργών πολιτών προς όφελος της οικονομίας, της κοινωνίας και του πολιτισμού. Βιβλιογραφία: Γκλαβάς Σωτήριος (2010) Επισκόπηση της Ιστορίας της Εκπαίδευσης στο Νεοελληνικό κράτος. Ιστοσελίδα Παιδαγωγικού Ινστιτούτου. Αργυρίου Α. Γατσώρης Θ. «Η τεχνική Εκπαίδευση στην Ελλάδα Μύθοι και Αλήθειες.» Ανδριανουπολίτης Κ (2011) «Τα κακά παιδιά της Τεχνικής Εκπαίδευσης» στο Μιχαηλίδου-Τριπολιτάκη Β.( ) «Έτοιμος στα 18 σου» άρθρο στην εφημερίδα Ρέθεμνος.

Σχετικά έγγραφα

ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗ & ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ 30 Ιουνίου 2011

ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗ & ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ 30 Ιουνίου 2011 ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗ & ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ 30 Ιουνίου 2011 ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΟΥ ΘΕΣΜΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΤΗΣ ΜΕΣΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ 1970-2011 Εισηγητής : Αλεξανδρόπουλος Κανέλλος