ΠΛΑΙΣΙΟ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΗΣ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑΣ ΓΙΑ ΔΗΜΟΣΙΑ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ: «ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΠΑΙΓΝΙΩΝ»

Transcript

1 ΠΛΑΙΣΙΟ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΗΣ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑΣ ΓΙΑ ΔΗΜΟΣΙΑ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ: «ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΠΑΙΓΝΙΩΝ» Γενικές εισαγωγικές παρατηρήσεις: (1) Το δοθέν προς δημόσια διαβούλευση πλαίσιο νομοθετικής πρωτοβουλίας για την «ρύθμιση της αγοράς παιγνίων», παρά τον εμφατικό τίτλο του και το φιλόδοξο στόχο του και παρά το γεγονός ότι το οικείο νομοσχέδιο βρίσκεται, προφανώς, σε φάση της εκπόνησής του από το Υπουργείο Οικονομικών, είναι πασιφανές ότι όχι μόνον δεν κινείται προς την κατεύθυνση μιας ενιαίας (συνολικής) ρύθμισης της αγοράς των παιχνιδιών στην ελληνική επικράτεια (και ειδικά ρύθμισης για την, απολύτως και αντικειμενικώς αναγκαία, ενιαία κεντρική - εποπτεία και έλεγχο της οργάνωσης, λειτουργίας και διεξαγωγής των παιχνιδιών), αλλά, αντίθετα, έρχεται με την σειρά του να προστεθεί στις ήδη κατακερματισμένες ως προς το πεδίο και τα κατά περίπτωση υποκείμενα εφαρμογής τους, αποσπασματικού χαρακτήρα, νομοτεχνικά πρόχειρες και ελλιπείς, αμφιλεγόμενης συμβατότητας με το κοινοτικό δίκαιο και διάσπαρτες στην ελληνική έννομη τάξη νομοθετικές και κανονιστικές ρυθμίσεις, που αφορούν την οργάνωση, λειτουργία, διεξαγωγή και διαχείριση των παιχνιδιών στην ελληνική επικράτεια και της ρύθμισης, εποπτείας και ελέγχου τους από την πολιτεία. (2) Τα ρυθμιζόμενα από τον ν. 3037/2002 τεχνικά ψυχαγωγικά παιχνίδια (ήτοι, παιχνίδια για τα οποία δεν επιτρέπεται να συνομολογηθεί στοίχημα μεταξύ οποιωνδήποτε προσώπων ή να αποδοθεί οποιασδήποτε μορφής οικονομικό όφελος στον παίκτη) δεν υπάγονται σε κοινό ισχύον νομικό πλαίσιο με τα τυχερά παιχνίδια, τα οποία σήμερα διεξάγονται στην ελληνική επικράτεια από την ΟΠΑΠ Α.Ε. (ν. 2433/1996, π.δ. 250/1997, ν. 2843/2000 και οι επιμέρους υπουργικές αποφάσεις περί κανονισμού διεξαγωγής ενός εκάστου των τυχερών παιχνιδιών), την ΟΔΙΕ Α.Ε., κοινώς το ιπποδρομιακό στοίχημα (π.δ. 56/1999, π.δ. 241/2003 και ν. 3429/2005), τα κρατικά λαχεία (α.ν. 339/1936 και π.δ. 284/1988), τα επίγεια καζίνο (ν. 2206/1994 και οι κατ εξουσιοδότηση αυτού εκδοθείσες υπουργικές αποφάσεις) και το στιγμιαίο κρατικό λαχείο, κοινώς το ΞΥΣΤΟ (π.δ. 245/1992, όπως τροποποιήθηκε από το π.δ. 344/1992). (3) Η προ ετών καταδίκη της Ελληνικής Δημοκρατίας από το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (ΔΕΚ) αφορά, αποκλειστικά και μόνο, την δια της σχετικής εθνικής νομοθεσίας επιβολή καθολικής απαγόρευσης διεξαγωγής για τα τεχνικά ψυχαγωγικά παιχνίδια. Ο επίμαχος νόμος (ν. 3037/2002) δεν αφορά και δεν ρυθμίζει τα τυχερά παιχνίδια, ούτε βέβαια επιβάλλει καθολική απαγόρευση διεξαγωγής για αυτά. (4) Η Ελληνική Δημοκρατία ουδέποτε παραπέμθηκε στο ΔΕΚ για το ισχύον εθνικό νομοθετικό πλαίσιο για τα τυχερά παιχνίδια, το ΔΕΚ ουδέποτε έκρινε υπέρ ή κατά της συμβατότητας της εθνικής νομοθεσίας για τα τυχερά παιχνίδια με το κοινοτικό δίκαιο και, τέλος, ουδέν πρόστιμο καταβλήθηκε ή

2 καταβάλλεται από την Ελληνική Δημοκρατία στην Ευρωπαϊκή Ένωση, σχετικό με την διεξαγωγή των τυχερών παιχνιδιών στην ελληνική επικράτεια. (5) Η Ελληνική Δημοκρατία παραπέμφθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο ΔΕΚ κατηγορούμενη για παράβαση των τότε άρθρων 28 ΕΚ και 30 ΕΚ (ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων), 43 ΕΚ (ελευθερία εγκατάστασης) και 49 ΕΚ (ελεύθερη παροχή υπηρεσιών), λόγω συγκεκριμένης εθνικής κανονιστικής ρύθμισης (ήτοι, του επίμαχου ν. 3037/2002) εφαρμοζόμενης ρητά στα ηλεκτρικά, ηλεκτρομηχανικά και ηλεκτρονικά ψυχαγωγικά παιχνίδια. Με την από 26/10/2006 απόφασή του στην υπ αριθμόν C-65/05 υπόθεση, το ΔΕΚ έκρινε ότι η Ελληνική Δημοκρατία, εισάγοντας (με τα άρθρα 2, παράγραφος 1, και 3 του ν. 3037/2002) την απαγόρευση (επ απειλή ποινικών ή διοικητικών κυρώσεων, προβλεπομένων στα άρθρα 4 και 5 του ίδιου νόμου) της εγκατάστασης και λειτουργίας όλων των ηλεκτρικών, ηλεκτρομηχανικών και ηλεκτρονικών ψυχαγωγικών παιχνιδιών, συμπεριλαμβανομένων όλων των παιχνιδιών για ηλεκτρονικούς υπολογιστές, σε κάθε δημόσιο ή ιδιωτικό χώρο, εκτός των επίγειων καζίνων, παρέβη τις υποχρεώσεις που υπέχει από τα τότε άρθρα 28 ΕΚ, 43 ΕΚ και 49 ΕΚ, καθώς επίσης και από το άρθρο 8 της Οδηγίας 98/34/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 22ας Ιουνίου 1998, για την καθιέρωση μιας διαδικασίας πληροφόρησης στον τομέα των τεχνικών προτύπων και κανονισμών, όπως αυτή τροποποιήθηκε από την Οδηγία 98/48/ΕΚ του Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 20ης Ιουλίου (6) Είναι απολύτως ανακριβές ότι δεν υπάρχει εθνική νομοθετική ρύθμιση του διαδικτυακού στοιχηματισμού. Αντίθετα, το διαδικτυακό στοίχημα και η εν γένει οργάνωση, διεξαγωγή, λειτουργία και διαχείριση τυχερών παιχνιδιών μέσω του διαδικτύου (internet gambling and betting) απαγορεύονται πλήρως (erga omnes) εντός της ελληνικής επικράτειας, απαγόρευση η οποία ουδέποτε εκρίθη, από τα εθνικά Δικαστήρια ή από το ΔΕΚ, ασύμβατη με το κοινοτικό δίκαιο. Συγκεκριμένα, η διεξαγωγή τυχερών παιχνιδιών μέσω του διαδικτύου δεν επιτρέπεται [ως προς το αθλητικό στοίχημα, βλέπε άρθρο 1, παράγραφος 3, εδάφιο γ της Κ.Υ.Α /2008 (Κανονισμός Οργάνωσης, Λειτουργίας και Διεξαγωγής των παιχνιδιών στοιχημάτων προκαθορισμένης απόδοσης της ΟΠΑΠ Α.Ε.), σε συνδυασμό με το άρθρο 2, παράγραφος 2 του ν. 2433/1996]. Η απαγόρευση αυτή συνάγεται, επίσης, από το άρθρο 17 του ν. 3229/2004 [«τα τυχερά παιχνίδια, ο έλεγχος των οποίων υπάγεται στην αρμοδιότητα της Επιτροπής, είναι: ( ) το Λόττο, το Πρώτο, το ΠΡΟΠΟ, το Τζόκερ, όπως επίσης ο έλεγχος της μη διεξαγωγής τυχερών παιχνιδιών μέσω διαδικτύου ( )»]. (7) Το de facto ανεξέλεγκτο άνοιγμα της διαδικτυακής (αλλά και της επίγειας) αγοράς τυχερών παιχνιδιών εντός της ελληνικής επικράτειας, όπως και οι δυσμενέστατες κοινωνικές και οικονομικές (για την ελληνική πολιτεία, τους νομίμους παρόχους και τους καταναλωτές) επιπτώσεις του, δεν αποτελούν συνέπειες της δια της εθνικής νομοθεσίας επιβολής καθολικής απαγόρευσης διεξαγωγής για τα τεχνικά ψυχαγωγικά παιχνίδια, ούτε βέβαια οφείλονται σε έλλειψη εθνικής νομοθετικής ρύθμισης για τον διαδικτυακό στοιχηματισμό, κατά τα διαλαμβανόμενα στις (προδήλως ανακριβείς και εσφαλμένες) παραδοχές των συντακτών του δοθέντος προς δημόσια διαβούλευση πλαισίου νομοθετικής πρωτοβουλίας. Μάλιστα, αν η κυβέρνηση όντως επιθυμούσε να απαλλαγεί, και μάλιστα άμεσα και οριστικά, από την υποχρέωση καταβολής

3 του επιβληθέντος από το ΔΕΚ βαρύτατου προστίμου, θα μπορούσε κάλλιστα (στο πλαίσιο και του αναγκαίου εννοιολογικού, ουσιαστικού και νομικού διαχωρισμού διάκρισης - των τεχνικών ψυχαγωγικών παιχνιδιών από τα τυχερά παιχνίδια) να ρυθμίσει νομοθετικά την αγορά των τεχνικών ψυχαγωγικών παιχνιδιών, συμμορφούμενη πάραυτα με την καταδικαστική απόφαση του ΔΕΚ, καθώς επίσης και με την εμπεριστατωμένη γνώμη και τα σχόλια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (στο πλαίσιο του ελέγχου συμμόρφωσης της Ελληνικής Δημοκρατίας με την καταδικαστική απόφαση του ΔΕΚ), πλην όμως και για εξαιρετικά μακρύ χρονικό διάστημα οι εκάστοτε κυβερνήσεις ουδέν θετικό έπραξαν προς την κατεύθυνση αυτή. Κατά τούτο, η υποχρέωση της Ελληνικής Δημοκρατίας για την καταβολή του επιβληθέντος από το ΔΕΚ προστίμου, σε καμία περίπτωση δεν δικαιολογεί το ελλιπέστατο και ασαφές προτεινόμενο πλαίσιο νομοθετικής πρωτοβουλίας. (8) Το πρόβλημα εντοπίζεται, διαχρονικά, στην αυταπόδεικτη έλλειψη βούλησης ή/και ικανότητας και στην παταγώδη αποτυχία των εκάστοτε κυβερνήσεων να ρυθμίσουν, να εποπτεύσουν και να ελέγξουν την ελληνική αγορά παιχνιδιών με ενιαίο, συνεπή και συστηματικό τρόπο, να διαφυλάξουν τα έννομα συμφέροντα της ελληνικής πολιτείας και των νομίμων παρόχων, να προστατεύσουν τις ευπαθείς κοινωνικές ομάδες και να επιβάλλουν, μέσω θεσμοθετημένων μηχανισμών πρόληψης και καταστολής, την νομιμότητα, όπως τουλάχιστον γίνεται σε όλα τα ευνομούμενα κράτη. Εκ των βασικών λόγων της ανωτέρω αποτυχίας είναι, αφενός, η επί 6 και πλέον συναπτά έτη αδικαιολόγητη μη στελέχωση και ενεργοποίηση της συσταθείσας με τον ν. 3229/2004 Επιτροπής Εποπτείας και Ελέγχου Τυχερών Παιχνιδιών του Υπουργείου Οικονομικών (αποτελεί παγκόσμια πρωτοτυπία το γεγονός ότι, επί 6 και πλέον έτη, η ελληνική πολιτεία διαθέτει επιτροπή υφιστάμενη μόνο στα χαρτιά) και, αφετέρου, η πλήρης απουσία επίσημης κρατικής πολιτικής και κεντρικού σχεδιασμού για την ποινική και διοικητική δίωξη και για την συστηματική επιβολή των διεξοδικά προβλεπόμενων εκ της κείμενης νομοθεσίας ποινικών και διοικητικών κυρώσεων σε όσους διοργανώνουν, συμμετέχουν σε ή διαφημίζουν τυχερά παιχνίδια διεξαγόμενα ανά την ελληνική επικράτεια κατά παράβαση της κείμενης νομοθεσίας. (9) Είναι, επιεικώς, ατυχής και προσχηματική η επίκληση από τον νομοθέτη της πρακτικής των εθνικών Δικαστηρίων και η έμμεση επίρριψη σε αυτά ευθυνών για το πρόβλημα του παράνομου τζόγου. Οι αναφερόμενες πράξεις κατάσχεσης και σφραγίσματος, που ακυρώθηκαν από τα εθνικά Δικαστήρια, στην πλειονότητά τους, δεν αφορούσαν τυχερά παιγνιομηχανήματα. Αφορούσαν τεχνικά ψυχαγωγικά παιγνιομηχανήματα και είχαν διενεργηθεί βάσει του ν. 3037/2002. Ορθώς, λοιπόν, ακυρώθηκαν από τα εθνικά Δικαστήρια. Όσες δε πράξεις αφορούσαν τυχερά παιγνιομηχανήματα δεν ακυρώθηκαν κατ εφαρμογή της καταδικαστικής απόφασης του ΔΕΚ. Ακυρώθηκαν, διότι ήταν πλημμελείς τυπικώς, και όχι ουσιαστικώς. Όσες πράξεις αφορούσαν τυχερά παιγνιομηχανήματα και ήταν τυπικώς νόμιμες δεν ακυρώθηκαν από τα εθνικά Δικαστήρια. Άλλωστε, αμφότερα τα ανώτατα Δικαστήρια της χώρας, ακολουθώντας τη σχετική νομολογία του ΔΕΚ, έχουν καταστήσει σαφές (βλ. Άρειος Πάγος 519/2009 και Συμβούλιο της Επικρατείας 2144/2009):

4 (i) ότι οι απαγορεύσεις και περιορισμοί του ελληνικού δικαίου σε σχέση με τα τυχερά παιχνίδια ουδέν ζήτημα αντισυνταγματικότητας ή ασυμβατότητας με το κοινοτικό δίκαιο εγείρουν, και (ii) ότι μόνον η δια του ν. 3037/2002 πλήρης απαγόρευση των τεχνικών ψυχαγωγικών παιχνιδιών είναι αντισυνταγματική και ασύμβατη με το κοινοτικό δίκαιο. (10) Είναι αυτή ακριβώς η διαχρονική έλλειψη βούλησης ή/και αδυναμία των εκάστοτε κυβερνήσεων να υλοποιήσουν τις κείμενες νομοθετικές προβλέψεις και να ενεργοποιήσουν με συνεπή και συστηματικό τρόπο, παρέχοντας την απαιτούμενη υλικοτεχνική υποδομή και επιλέγοντας το κατάλληλο στελεχιακό δυναμικό, τους μηχανισμούς ρύθμισης, εποπτείας και ελέγχου της διεξαγωγής των πάσης φύσεως παιχνιδιών, που έχει οδηγήσει στην πλήρη αποτυχία της εθνικής περιοριστικής πολιτικής στα τυχερά παιχνίδια, η οποία αποσκοπούσε (σύμφωνα τουλάχιστον με την πάγια τοποθέτηση της Ελληνικής Δημοκρατίας ενώπιον των εθνικών Δικαστηρίων, αλλά και ενώπιον των οργάνων και των υπηρεσιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης), στην προάσπιση των υπέρτερων σκοπών της προστασίας της δημόσιας τάξης και της ασφάλειας, καθώς επίσης και της διαφύλαξης των δικαιωμάτων και των συμφερόντων των πολιτών και της αποτροπής του εθισμού των καταναλωτών (και δη των ευαίσθητων κοινωνικά ομάδων) στα τυχερά παιχνίδια, με αποτέλεσμα την ανεμπόδιστη εμφάνιση και την ραγδαία εξάπλωση στην χώρα μας του παράνομου επίγειου και διαδικτυακού στοιχηματισμού και της παράνομης διεξαγωγής, υπό την προκλητική σε αρκετές περιπτώσεις ανοχή της πολιτείας, παντός είδους τυχερών παιχνιδιών σε εκατοντάδες παράνομες λέσχες και σε στερούμενα αδείας καταστήματα σε όλη την ελληνική επικράτεια. (11) Η αδυναμία της συντεταγμένης πολιτείας να ασκήσει (έστω και στοιχειώδη) ρύθμιση, εποπτεία και έλεγχο υπηρεσιών παρεχόμενων, σύμφωνα τουλάχιστον με την κείμενη νομοθεσία, είτε υπό καθεστώς μονοπωλίου (τυχερά παιχνίδια διεξαγόμενα στα δίκτυα των πρακτορείων της ΟΠΑΠ και του ΟΔΙΕ), είτε από περιορισμένο αριθμό νομίμων παρόχων (τυχερά παιχνίδια διεξαγόμενα στα επίγεια καζίνο) και σε ελεγχόμενο, θεωρητικώς τουλάχιστον, κύκλωμα, καθώς επίσης και η προκλητική ανοχή που η συντεταγμένη πολιτεία επιδεικνύει διαχρονικά στον παράνομο επίγειο (φυσικό) και διαδικτυακώς διεξαγόμενο στοιχηματισμό, δεν είναι δυνατόν να αποτελούν την αιτιολογική βάση για την τροποποίηση του ισχύοντος νομικού πλαισίου προς την κατεύθυνση του ανοίγματος (απελευθέρωσης) της αγοράς των παιχνιδιών (και, ειδικά, της αγοράς των τυχερών παιχνιδιών) και την επέκταση σε νέα μέσα και τρόπους διεξαγωγής τους. (12) Στην πραγματικότητα, οι επικαλούμενοι από το Υπουργείο Οικονομικών λόγοι ανάληψης της δοθείσας προς δημόσια διαβούλευση νομοθετικής πρωτοβουλίας είναι προδήλως ανακριβείς και προσχηματικοί. Είναι σαφές ότι το προτεινόμενο πλαίσιο νομοθετικής πρωτοβουλίας αποτελεί απλώς μέτρο υλοποίησης του Μνημονίου Οικονομικής και Χρηματοπιστωτικής Πολιτικής, το οποίο υπέγραψε η Ελληνική Δημοκρατία με την Ευρωπαϊκή Ένωση και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, όπως αυτό κυρώθηκε με τον ν. 3845/2010 (ΦΕΚ Α / , Αριθμός Φύλλου 65) και ενσωματώνεται σε αυτόν ως Παράρτημα ΙΙΙ, σύμφωνα με το οποίο, αφενός, για την υλοποίηση των στόχων

5 του προγράμματος προβλέπεται ότι θα γίνει χρήση όλων των διαθέσιμων δημοσιονομικών, χρηματοπιστωτικών και διαρθρωτικών πολιτικών (ενότητα Οικονομικές Πολιτικές, περίπτωση 7) και, αφετέρου, στα δημοσιονομικά μέτρα τα οποία περιλαμβάνει το πρόγραμμα ρητά προβλέπονται, για το έτος 2011, η είσπραξη 200 εκατομυρίων ευρώ από δικαιώματα τυχερών παιχνιδιών και 500 εκατομυρίων ευρώ από άδειες τυχερών παιχνιδιών, πρόβλεψη εκ της οποίας, σαφέστατα και πέραν πάσης αμφιβολίας, προκύπτει ότι η κυβέρνηση θα αντιμετωπίζει εφεξής τα τυχερά παιχνίδια ως μια συνήθη οικονομική δραστηριότητα, δημοσιονομικού μάλιστα χαρακτήρα και στοχεύσεων. (13) Κατά τούτο, θα πρέπει να επισημανθεί ότι, με το προτεινόμενο πλαίσιο νομοθετικής πρωτοβουλίας, το Υπουργείο Οικονομικών πρακτικά αφίσταται (για πρώτη φορά και με προφανή σοβαρότατο κίνδυνο για τα συμφέροντα της ελληνικής πολιτείας) των παγίων θέσεων της Ελληνικής Δημοκρατίας, τόσο ενώπιον των εθνικών Δικαστηρίων, όσο και ενώπιον των οργάνων και των υπηρεσιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προβαλλόμενων προς υπεράσπιση του εθνικού μονοπωλίου στα τυχερά παιχνίδια και, συγκεκριμένα, ότι ο στοιχηματισμός αποτελεί οικονομική δραστηριότητα εξαιρετικώς ιδιαίτερης φύσης, λόγω των σοβαρών και συγκεκριμένων κινδύνων που συνεπάγεται (εθισμός, διατάραξη της κοινωνικής και της δημόσιας τάξης, αύξηση της εγκληματικότητας και των σχετιζόμενων με τον στοιχηματισμό αξιόποινων πράξεων κ.λπ.), ότι οι γενικοί κανόνες και μηχανισμοί των αγορών δεν μπορούν και σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να εφαρμόζονται στα τυχερά παιχνίδια, καθώς επίσης και ότι η περιοριστική θεμελιωδών σύμφωνα με το κοινοτικό δίκαιο ελευθεριών (εγκατάστασης, παροχής υπηρεσιών, κ.λπ.) εθνική νομοθεσία σχετικά με την οργάνωση, διεξαγωγή, διαχείριση και λειτουργία των τυχερών παιχνιδιών στην ελληνική επικράτεια, δικαιολογείται από επιτακτικούς λόγους δημοσίου συμφέροντος, πρωτίστως για την προστασία του καταναλωτή και την εμπέδωση της δημόσιας τάξης. (14) Το προβλεπόμενο πλαίσιο νομοθετικής πρωτοβουλίας κινείται σε παντελώς λανθασμένη κατεύθυνση. Εάν μάλιστα υιοθετηθεί ως προβλέπεται, η Επιτροπή του ν. 3229/2004 τελικώς θα παραμείνει στα χαρτιά (στην καλύτερη των περιπτώσεων) ή θα καταργηθεί, αφήνοντας και τυπικά χωρίς εποπτεία και έλεγχο τα τυχερά παιχνίδια, τα οποία σήμερα εμπίπτουν τυπικά στις αρμοδιότητές της. Η συνεπής, συστηματική και αποτελεσματική αντιμετώπιση των πάσης φύσεως προβλημάτων, τα οποία σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα με τα ψυχαγωγικά τεχνικά και τα τυχερά (σε μεγαλύτερο συγκριτικά βαθμό) παιχνίδια, προϋποθέτει την ενοποίηση και όχι τον κατακερματισμό των διαδικασιών και των μηχανισμών ρύθμισης, εποπτείας και ελέγχου των παιχνιδιών από την ελληνική πολιτεία. (15) Τέλος, θα πρέπει να επισημανθεί ότι το δοθέν προς δημόσια διαβούλευση πλαίσιο νομοθετικής πρωτοβουλίας δεν συνοδεύεται από ένα αντίστοιχο πλαίσιο αιτιολογικής, ανά προβλεπόμενο άρθρο, έκθεσης (τα εισαγωγικά στοιχεία είναι βασισμένα σε αυθαίρετες, ανακριβείς και προδήλως εσφαλμένες παραδοχές, εντελώς αποσπασματικά, ελλιπή και, πάντως, δεν καλύπτουν επεξηγηματικά τα προβλεπόμενα κεφάλαια και, κυρίως, τα επιμέρους άρθρα τους), με αποτέλεσμα να καθίσταται αντικειμενικά αδύνατη η διακρίβωση και αξιολόγηση των πραγματικών πρόθεσεων και στόχων του νομοθέτη, αλλά και η διασταύρωση της ακρίβειας

6 των δεδομένων και των πάσης φύσεως στοιχείων τα οποία παρατίθενται από αυτόν, τόσο στα εισαγωγικά στοιχεία, όσο, κυρίως, στις διατάξεις των επιμέρους άρθρων του. ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α Ορισμοί, Ρυθμιστική Αρχή Και Υπεύθυνο Παιχνίδι Άρθρο 1 Ορισμοί (1) Η άμεση ή / και έμμεση απόδοση σε συμμετέχοντα / συμμετέχοντες αγαθών οποιασδήποτε αξίας δυνάμενης να αποτιμηθεί οικονομικά, ειδικά στην περίπτωση που η αξία αυτή υπερβαίνει το κατά περίπτωση καθορισθέν αντίτιμο για την συμμετοχή του / τους στο ή στα παιχνίδια ή στην περίπτωση που ο συμμετέχων / οι συμμετέχοντες δεν έχει / έχουν καταβάλει αντίτιμο συμμετοχής στο ή στα παιχνίδια, συνιστά μορφή οικονομικού οφέλους αποδιδόμενου στον παίκτη, η οποία αλλάζει τον χαρακτήρα του παιχνιδιού από ψυχαγωγικό τεχνικό σε τυχερό παιχνίδι. Ως εκ τούτου, το τελευταίο εδάφιο της περίπτωσης α, της πρώτης παραγράφου του άρθρου 1 πρέπει να διαγραφεί, δεδομένου άλλωστε ότι είναι εντελώς αόριστο, έρχεται μάλιστα και σε πλήρη αντίθεση με την περίπτωση β, δεύτερη παράγραφος του άρθρου 1. (2) Η έννοια της λέξης «παραλλάσσονται» είναι παντελώς ασαφής και επιδεχόμενη (εφόσον τελικά υιοθετηθεί ως έχει) πολλαπλών διοικητικών και δικαστικών ερμηνειών, οι οποίες μετά βεβαιότητας θα δημιουργήσουν ανυπέρβλητα προβλήματα, κατ αρχήν, στον χαρακτηρισμό, στην ταξινόμηση και στην κατηγοριοποίηση των παιχνιδιών σε ψυχαγωγικά τεχνικά ή σε τυχερά και, εν συνεχεία, στην εποπτεία και στον έλεγχο διεξαγωγής τους για την διακρίβωση της συμμόρφωσης των προμηθευτών, των παρόχων και των παικτών με το ρυθμιστικό πλαίσιο. Για τους λόγους αυτούς, η φράση «και τα ψυχαγωγικά τεχνικά παιχνίδια που παραλλάσσονται σε τυχερά» πρέπει να διαγραφεί. (3) Αν γνησία πρόθεση του νομοθέτη είναι η εισαγωγή και η ρύθμιση τυχερών παιχνιδιών όντως περιορισμένου κέρδους, θα πρέπει να απαγορευτεί ρητά η καταβολή στον παίκτη κέρδους από jack pot οριζόμενου σε επίπεδο τερματικών συσκευών καταστήματος και σε επίπεδο καταστημάτων σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό δίκτυο. Σε αντίθετη περίπτωση, τα τυχερά παιχνίδια περιορισμένου οφέλους θα μετατρέπονται, περιοδικά και με απρόβλεπτη και ανέλεγκτη συχνότητα, σε τυχερά παιχνίδια. (4) Σύμφωνα με τα παγκοσμίως κρατούντα, ο αριθμός των χρησιμοποιούμενων μονάδων πίστωσης στο παιγνιομηχάνημα (τερματικό) ως προϋπόθεση συμμετοχής σε ένα παιχνίδι δεν θεωρείται παράγοντας διαφοροποίησης των VLTs από τα AWPs. Ανεξαρτήτως των εκάστοτε ισχυουσών σε κάθε χώρα επιμέρους τεχνικών προδιαγραφών, τα μεν πρώτα είναι τερματικά online συνδεδεμένα για την λειτουργία τους με κεντρικό πληροφοριακό σύστημα, τα δε δεύτερα, τερματικά συνδεδεμένα με τοπικό

7 πληροφοριακό σύστημα (LAN), αλλά με δυνατότητα αυτόνομης (από άποψης hardware και software) λειτουργίας. (5) Σύμφωνα με τα παγκοσμίως κρατούντα, τα VLT s είναι τερματικά ισοδύναμα και ευθέως ανταγωνιστικά των slot machines (δηλ. ηλεκτρονικών μηχανημάτων παιχνιδιών) των επίγειων καζίνο, σε αμφότερες δε τις περιπτώσεις το αποτέλεσμα προκύπτει από την τυχαία επιλογή γεννήτριας αριθμών. Δεν είναι τυχαίο ότι η Αυστριακή νομοθεσία επιβάλλει ελάχιστη απόσταση 15 χιλιομέτρων μεταξύ των επίγειων καζίνο και των καταστημάτων με VLT s. Κατά τούτο και για να αποφευχθεί ο αθέμιτος ανταγωνισμός και η άνιση μεταχείριση εις βάρος των επίγειων καζίνο, επιβάλλεται αντιμετώπιση των VLT s και των slot machines με ισοδύναμους όρους εκμετάλλευσης (ενδεικτικά και όχι περιοριστικά, προσδοκώμενο κέρδος σε ποσοστό 85% κατ ελάχιστο του ύψους στοιχηματισμού του κάθε μηχανήματος κατά τα Αυστριακά πρότυπα, επιτρεπόμενη συμμετοχή σε παίκτες με συμπληρωμένο το 23 ο έτος της ηλικίας τους, επιβολή εισιτηρίου εισόδου στα καταστήματα με VLT s, φορολόγηση παρόχων με τον ίδιο συντελεστή κ.λπ.). Άρθρο 2 Επιτροπή Εποπτείας Παιχνιδιών (1) Τα συσχετιζόμενα με την παράνομη διεξαγωγή ψυχαγωγικών τεχνικών και τυχερών παιχνιδιών ποινικά αδικήματα της παραγράφου 1 του άρθρου 2 είναι αορίστως και περιοριστικά διατυπωμένα. Θα πρέπει να εξειδικευθούν, να απαριθμηθούν με την μεγαλύτερη δυνατή λεπτομέρεια και σε αυτά να προστεθούν, κατ ελάχιστον, η με οποιονδήποτε τρόπο και μέσο διεξαγωγή παιχνιδιών άνευ αδείας (δικαιώματος) και κατά παράβαση της εθνικής νομοθεσίας, η άνευ αδείας μετατροπή ψυχαγωγικών τεχνικών παιχνιδιών σε τυχερά παιχνίδια, η παροχή υπηρεσιών διαμεσολάβησης για την διεξαγωγή παιχνιδιών κατά παράβαση της εθνικής νομοθεσίας, η με οποιοδήποτε τρόπο και μέσο διαφήμιση και εν γένει προώθηση των παρανόμως διεξαγόμενων παιχνιδιών, η συμμετοχή σε παράνομα παιχνίδια και η εκκαθάριση των συναλλαγών που σχετίζονται με παράνομα παιχνίδια από τα ημεδαπά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Αντιστοίχως και κατά περίπτωση, θα πρέπει να προβλεφθούν αυστηρές ποινικές κυρώσεις (όπως μη μετατρέψιμη ποινή φυλάκισης και επιβολή χρηματικής ποινής) και διοικητικές κυρώσεις (όπως οριστική αφαίρεση αδείας, σφράγιση καταστήματος και επιβολή προστίμου) για τους εμπλεκόμενους. (2) Οι διατάξεις του συγκεκριμένου άρθρου κινούνται σε λανθασμένη κατεύθυνση και είναι παντελώς ελλιπείς ως προς τις προβλέψεις τους. Η συνεπής, συστηματική και αποτελεσματική αντιμετώπιση των πάσης φύσεως προβλημάτων, τα οποία σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα με τα ψυχαγωγικά τεχνικά και τα τυχερά (σε μεγαλύτερο συγκριτικά βαθμό) παιχνίδια, προϋποθέτει την ενοποίηση και όχι τον κατακερματισμό των διαδικασιών και των μηχανισμών ρύθμισης, εποπτείας και ελέγχου των παιχνιδιών από την ελληνική πολιτεία.

8 (3) Προς την κατεύθυνση αυτή, απαιτείται η άμεση δημιουργία και θέση σε εφαρμογή εθνικού ρυθμιστικού, εποπτικού και ελεγκτικού πλαισίου, ενιαίου για όλα ανεξαιρέτως τα τεχνικά και τυχερά παιχνίδια, συμπεριλαμβανομένων των παιχνιδιών τα οποία θα διεξάγονται μέσω του διαδικτύου. Ειδικότερα, απαιτείται η άμεση στελέχωση και ενεργοποίηση και η ανάθεση επαυξημένων και διευρυμένων (σε σχέση με τις επί του παρόντος προβλεπόμενες και μηδέποτε ασκηθείσες) εξουσιών και αρμοδιοτήτων στην Επιτροπή Εποπτείας και Ελέγχου του ν. 3229/2004 και η τυπική και ουσιαστική αναβάθμισή της σε ενιαία εθνική ρυθμιστική, εποπτική και ελεγκτική αρχή για όλα τα παιχνίδια, τεχνικά και τυχερά, ανεξαρτήτως του τόπου, του τρόπου και των μέσων διεξαγωγής τους. (4) Βασικός άξονας θα πρέπει να είναι η τροποποίηση και συμπλήρωση του ν. 3229/2004, ούτως ώστε η Επιτροπή Εποπτείας και Ελέγχου, μετά από ένα σύντομο μεταβατικό διάστημα το οποίο θα απαιτηθεί για την έναρξη λειτουργίας της και άσκησης των καθηκόντων και αρμοδιοτήτων της, να αναλάβει: - Την κεντρική ρύθμιση, εποπτεία και έλεγχο όλων ανεξαιρέτως των τεχνικών ψυχαγωγικών και τυχερών παιχνιδιών που διεξάγονται σε φυσικό περιβάλλον, συμπεριλαμβανομένων των παιχνιδιών της ΟΠΑΠ, του ΟΔΙΕ και των επίγειων καζίνο (offline gambling and betting), με την διενέργεια επιτόπιων, αλλά και εξ αποστάσεως, τακτικών και εκτάκτων ελέγχων, με την χρήση κατάλληλου κεντρικού μηχανογραφικού συστήματος και σειράς εξειδικευμένων λογισμικών εφαρμογών, ώστε να καταστεί εφικτή η ουσιαστική εποπτεία και ο έλεγχος των δραστηριοτήτων και σε πραγματικό (real time) χρόνο, - Την κεντρική ρύθμιση, εποπτεία και τον έλεγχο του διαδικτυακού στοιχηματισμού και της εν γένει οργάνωσης, διεξαγωγής και λειτουργίας τυχερών παιχνιδιών μέσω του διαδικτύου (internet online - gambling and betting), με αντίστοιχους κατά τα ανωτέρω μηχανισμούς, - Τον προληπτικό έλεγχο και την προηγούμενη έγκριση διαφημιστικών και προωθητικών προγραμμάτων και ενεργειών για την με οποιοδήποτε μέσο και τρόπο διαφήμιση (προβολή) και προώθηση της διεξαγωγής τυχερών παιχνιδιών εντός της ελληνικής επικράτειας, - Την έκδοση δεσμευτικών για όλα τα εμπλεκόμενα μέρη κανονισμών και εγκυκλίων, καθώς επίσης και κωδίκων δεοντολογίας, και - Την επιβολή χρηματικών προστίμων και πάσης φύσεως διοικητικών κυρώσεων, αυτοτελώς ή / και σε συνεργασία με άλλες κρατικές αρχές, Με το ανωτέρω ενιαίο εθνικό ρυθμιστικό, εποπτικό και ελεγκτικό πλαίσιο: - Θα ρυθμιστεί με ενιαίο, συνολικό και απολύτως σύμφωνο (τόσο με τις απαιτήσεις του κοινοτικού δικαίου, όσο και με τα ισχύοντα σε άλλα κράτη μέλη της Ε.Ε.) τρόπο το κατακερματισμένο σήμερα εθνικό σύστημα ρύθμισης, ελέγχου και εποπτείας των παιχνιδιών, - Θα αρθούν, με την δημιουργία κεντρικά ρυθμιζόμενης, εποπτευόμενης και ελεγχόμενης αγοράς, και οι νομικές στρεβλώσεις που οδήγησαν στην καταδίκη της Ελληνικής Δημοκρατίας από το ΔΕΚ και στην επιβολή προστίμου (όσο αφορά τα ψυχαγωγικά τεχνικά παιχνίδια),

9 - Θα επιτευχθεί η παροχή των υπηρεσιών και η διεξαγωγή των παιχνιδιών σε (κεντρικά και σε πραγματικό - real time χρόνο) ρυθμιζόμενο, εποπτευόμενο και ελεγχόμενο περιβάλλον, ενώ, ταυτόχρονα, θα εξασφαλιστεί η διοχέτευση αυτής της εξαιρετικά ιδιαίτερης ως προς την φύση της οικονομικής δραστηριότητας σε νόμιμα, ασφαλή και ελεγχόμενα κυκλώματα. - Θα καταστεί δυνατή η διαπίστωση σε πραγματικό χρόνο και τεχνικά εφικτή η αποτροπή της παρεμβολής στα λογισμικά συστήματα των τερματικών συσκευών και η μετατροπή των νόμιμων ψυχαγωγικών τεχνικών παιχνιδιών και ηλεκτρονικών τυχερών παιχνιδιών σε παράνομα ηλεκτρονικά τυχερά παιχνίδια. - Θα ανασταλεί η διαρροή της στοιχηματικής δραστηριότητας προς τα παρανόμως προσφερόμενα και διεξαγόμενα τυχερά παιχνίδια (τα οποία σήμερα δυστυχώς ακμάζουν, παρουσιάζοντας εντυπωσιακά αυξητικά μεγέθη, με άμεση συνέπεια τον εθισμό, την τεράστια φοροδιαφυγή και την απώλεια σημαντικών άμεσων και έμμεσων εσόδων για όλους τους νόμιμα εμπλεκόμενους και, ειδικά, για το Ελληνικό Δημόσιο) και θα καταστεί δυνατή, έστω και εξ αντανακλάσεως, η σταδιακή αναστροφή του κοινού προς τα νομίμως προσφερόμενα ψυχαγωγικά τεχνικά και τυχερά παιχνίδια, με θετικές συνέπειες για την οικονομία και το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο. - Θα καταστεί δυνατή (υπό την αυτονόητη προϋπόθεση της άμεσης, ουσιαστικής και συστηματικής συνδρομής εκ μέρους των διοικητικών, αστυνομικών, εισαγγελικών και δικαστικών αρχών και της μεταξύ τους διαρκούς συνεργασίας) η αποτελεσματική δίωξη και καταπολέμηση του παρανόμου εν γένει στοιχηματισμού, της απάτης, της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες και του εθισμού στα παιχνίδια, καθώς επίσης και η εμπέδωση της νομιμότητας σε διαρκή βάση. - Θα εξασφαλιστεί ο κεντρικός διαρκής έλεγχος και η εποπτεία όλων των αδειοδοτημένων παρόχων και των συνεργατών τους, ώστε αυτοί να τηρούν απαρέγκλιτα τις πάσης φύσεως υποχρεώσεις τους έναντι του Ελληνικού Δημοσίου, της εποπτικής αρχής και των συμμετεχόντων στα παιχνίδια. (5) Ο προβλεπόμενος δια του εν θέματι πλαισίου νομοθετικής πρωτοβουλίας μηχανισμός (Επιτροπή Εποπτείας Παιχνιδιών), όχι μόνον είναι προδήλως ανεπαρκής, αλλά, προφανώς, δεν συμπεριλαμβάνει στο πεδίο εφαρμογής του τα παιχνίδια που σήμερα διεξάγονται στα επίγεια καζίνο και στο δίκτυο των πρακτορείων της ΟΠΑΠ και του ΟΔΙΕ, με αποτέλεσμα να κατατείνει στον περαιτέρω κατακερματισμό της ρυθμιστικής, εποπτικής και ελεγκτικής διαδικασίας και στην διαιώνιση της άνευ λόγου ύπαρξης ήδη προβληματικών και διαχρονικά υπολειτουργούντων, έως και μη λειτουργούντων, μηχανισμών ρύθμισης, εποπτείας και ελέγχου, υπονομεύοντας εξ ορισμού και εκ της αφετηρίας του τις όποιες προοπτικές και την αποτελεσματικότητα του όλου εγχειρήματος. (6) Στο τελικό νομοσχέδιο θα πρέπει να εξειδικεύονται, και μάλιστα με εξαντλητικό και όχι ενδεικτικό τρόπο, το νομικό καθεστώς και η διαδικασία σύστασης της Επιτροπής Εποπτείας Παιχνιδιών, οι όροι και οι προϋποθέσεις

10 για την διοίκηση και στελέχωσή της, οι πόροι της, η λειτουργία της, τα πάσης φύσεως καθήκοντα και αρμοδιότητές της και ο τρόπος άσκησής τους. Όλα τα ανωτέρω δεν μπορεί να αποτελούν αντικείμενο υπουργικών αποφάσεων, οι οποίες, τουλάχιστον στην χώρα μας, είναι στην μεγάλη πλειοψηφία τους αποσπασματικές και πάντως νομοτεχνικά ελλιπείς και, σε κάθε περίπτωση, δεν υπόκεινται στην βάσανο της κοινοβουλευτικής διαδικασίας και ελέγχου. Άρθρο 3 Εξέταση, χαρακτηρισμός, ταξινόμηση και πιστοποίηση (1) Η ένταξη, χαρακτηρισμός, πιστοποίηση, ταξινόμηση και κατηγοριοποίηση κάθε τύπου παιχνιδιού σε ψυχαγωγικό τεχνικό ή σε τυχερό παιχνίδι δεν μπορεί να γίνεται ανάλογα με τα μέσα διενέργειάς τους, όπως εσφαλμένα προβλέπεται στην παράγραφο 1 του άρθρου 3, αλλά από την καταβολή στοιχήματος για την συμμετοχή στην λειτουργία ή στην διεξαγωγή τους, από την συνομολόγηση στοιχήματος μεταξύ οποιωνδήποτε προσώπων για το αποτέλεσμά τους, από την αποκλειστικά ή κατά κύριο λόγο εξάρτηση του αποτελέσματός τους από την τύχη, καθώς επίσης και από την απόδοση στους συμμετέχοντες οικονομικού οφέλους οποιασδήποτε μορφής. (2) Στον φάκελο της παραγράφου 2 του άρθρου 3 θα πρέπει να συμπεριλαμβάνεται δείγμα παιχνιδιού ή μέσου διεξαγωγής αυτού ή δείγμα του λογισμικού του. (3) Επιπρόσθετα, παράλληλο δικαίωμα υποβολής αιτήματος στην Ε.Ε.Π. για την διενέργεια τεχνικής πραγματογνωμοσύνης θα πρέπει να έχει κάθε εμπλεκόμενο τρίτο πρόσωπο βάσει εννόμου συμφέροντος. Αν η διαδικασία τελικά απαιτήσει την μεσολάβηση της δικαστικής (και όχι της εισαγγελικής) αρχής, οι δικαστικές εμπλοκές θα είναι βέβαιες και οι καθυστερήσεις στην παρέμβαση της Ε.Ε.Π. για την διακρίβωση και την εξασφάλιση της τήρησης της νομιμότητας θα είναι τεράστιες. (4) Η εισήγηση της Ε.Ε.Π. και η υπουργική απόφαση σχετικά με την προβλεπόμενη στην παράγραφο 6 του άρθρου 3 απαγόρευση της διάθεσης, εγκατάστασης, λειτουργίας και διεξαγωγής παιχνιδιών, θα πρέπει να είναι πλήρως αιτιολογημένες και η υπουργική απόφαση θα πρέπει να προβλέπει για τους θιγόμενους το δικαίωμα προσφυγής τους στην τακτική διοικητική δικαιοσύνη. (5) Όσον αφορά την άμεση συνεργασία της Ε.Ε.Π. με εποπτικούς και άλλους συναρμόδιους φορείας του Ελληνικού Δημοσίου, ισχύουν, προς αποφυγή ασκόπων επαναλήψεων, οι διατυπωθείσες για το άρθρο 2, παράγραφος 2 παρατηρήσεις. Άρθρο 4 Υπεύθυνο παιχνίδι

11 (1) Θα πρέπει ρητά να προβλεφθεί, δεδομένης άλλωστε και της αναφοράς στην παράγραφο 1 του άρθρου 4 περί επιβολής αυστηρών κυρώσεων, ότι οι κανόνες υπεύθυνου παιχνιδιού θα επιβάλλονται στους εμπλεκόμενους με υπουργικές αποφάσεις, καθώς επίσης και ότι οι πάσης φύσεως κώδικες δεοντολογίας των εμπλεκομένων παρόχων και των τυχόν εθνικών ή/και διεθνών ενώσεών τους θα έχουν αμιγώς συμπληρωματικό χαρακτήρα. (2) Οι πάσης φύσεως κυρώσεις θα πρέπει να επιβληθούν με νόμο. (3) Η διάταξη της παραγράφου 4 του άρθρου 4 πρέπει να επαναδιατυπωθεί ως ακολούθως: «Η πρόσβαση στους ανηλίκους δύναται να επιτρέπεται μόνο σε τεχνικά ψυχαγωγικά παιχνίδια. Οι ανήλικοι απαγορευέται να έχουν πρόσβαση σε τυχερά παιχνίδια, καθώς επίσης και σε χώρους και καταστήματα, στα οποία είναι εγκατεστημένα τυχερά παιχνίδια ή και τυχερά παιχνίδια.» (4) Οι χώροι διεξαγωγής καταστήματα παιχνιδιών (τυχερών και τεχνικών ψυχαγωγικών) θα πρέπει να απέχουν μεταξύ τους τουλάχιστον 500 μέτρα σε ευθεία γραμμή. (5) Τα τυχερά παιχνίδια πρέπει να διεξάγονται αποκλειστικά σε καταστήματα και χώρους αμιγούς χαρακτήρα. Προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι οι ανήλικοι δεν έχουν πρόσβαση σε τυχερά παιχνίδια, σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να επιτραπεί, ή να διευκολυνθεί με οποιονδήποτε τρόπο, η φυσική συνύπαρξη των τεχνικών ψυχαγωγικών παιχνιδιών και των τυχερών παιχνιδιών. Τα τερματικά για τεχνικά ψυχαγωγικά παιχνίδια, τα οποία απευθύνονται σε ανηλίκους, δεν πρέπει να τοποθετούνται σε καταστήματα τα οποία συστεγάζουν τερματικά σχεδιασμένα για τυχερά παιχνίδια, έστω και αν τα πρώτα είναι περιορισμένα σε διακριτούς ή / και φυσικά απομονωμένους χώρους. Γενικές παρατηρήσεις: (α) Σε αντίθεση με τα ευρωπαϊκώς και διεθνώς τεκτενόμενα (ψήφιση νόμων, έκδοση υπουργικών αποφάσεων και κανονισμών, υιοθέτηση κωδίκων δεοντολογίας από τους παρόχους και τις εθνικές ή/και τις διεθνείς ενώσεις τους), η ελληνική πολιτεία, παγκόσμια ουραγός και σε αυτόν τον τομέα, ουδέν έχει πράξει και μέχρι και σήμερα για την θέσπιση και επιβολή σε όλους τους εμπλεκόμενους κανόνων υπεύθυνου παιχνιδιού. (β) Οι διατάξεις του άρθρου 4 περιορίζουν αντί να διευρύνουν το περιεχόμενο και τις στοχεύσεις του υπεύθυνου παιχνιδιού. Απουσιάζουν προβλέψεις για αυτοαπαγόρευση του παίκτη από τα παιχνίδια, για απαγόρευση του παίκτη από τα παιχνίδια κατόπιν αιτήσεως προσώπων α βαθμού συγγένειας, για υποχρέωση του παίκτη να εξουσιοδοτήσει τον πάροχο, κατά την εγγραφή του ως παίκτης - μέλος, να ενημερώνει και να πληροφορεί τους λοιπούς παρόχους και την Επιτροπή Εποπτείας και Ελέγχου για τα αιτήματα αυτοαπαγόρευσης και απαγόρευσης κατόπιν αιτήσεως συγγενικών του προσώπων κ.λπ.). Αρθρο 5 Κυρώσεις και συνέπειες

12 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β Τεχνικά ψυχαγωγικά παιχνίδια, τυχερά παιχνίδια περιορισμένου κέρδους Άρθρο 6 Τεχνικά ψυχαγωγικά παιχνίδια Παρατήρηση: Το κόστος ανά μηχάνημα δεν μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο διαβούλευσης ή / και νομοθετικής ρύθμισης. Άρθρο 7 Τυχερά παιχνίδια περιορισμένου οφέλους (1) Το ποσοστό του 60% επί του ύψους στοιχηματισμού του κάθε μηχανήματος ως προσδοκώμενο κέρδος, δεν αποτελεί διεθνή πρακτική και το νούμερο είναι παντελώς αυθαίρετο. Άλλωστε, στην Ευρώπη αδειοδότηση VLT s έχει γίνει σε 4 μόνο χώρες (Ιταλία, Αυστρία, Νορβηγία και Ρουμανία), ενώ δεν υπάρχει αδειοδότηση για την εκμετάλλευση VLT s και AWP s εκτός των επίγειων καζίνο στις ΗΠΑ. (2) Σύμφωνα με τα παγκοσμίως κρατούντα, τα VLT s είναι τερματικά ισοδύναμα και ευθέως ανταγωνιστικά των slot machines (δηλ. ηλεκτρονικών μηχανημάτων παιχνιδιών) των επίγειων καζίνο, σε αμφότερες δε τις περιπτώσεις το αποτέλεσμα προκύπτει από την τυχαία επιλογή γεννήτριας αριθμών. Δεν είναι τυχαίο ότι η Αυστριακή νομοθεσία επιβάλλει ελάχιστη απόσταση 15 χιλιομέτρων μεταξύ των επίγειων καζίνο και των καταστημάτων με VLT s. Κατά τούτο και για να αποφευχθεί ο αθέμιτος ανταγωνισμός και η άνιση μεταχείριση εις βάρος των επίγειων καζίνο, επιβάλλεται αντιμετώπιση των VLT s και των slot machines με ισοδύναμους όρους εκμετάλλευσης (ενδεικτικά και όχι περιοριστικά, προσδοκώμενο κέρδος σε ποσοστό 85% κατ ελάχιστο του ύψους στοιχηματισμού του κάθε μηχανήματος κατά τα Αυστριακά πρότυπα, επιτρεπόμενη συμμετοχή σε παίκτες με συμπληρωμένο το 23 ο έτος της ηλικίας τους, επιβολή εισιτηρίου εισόδου στα καταστήματα με VLT s, φορολόγηση παρόχων με τον ίδιο συντελεστή κ.λπ.). (3) Είναι πρακτικά αδύνατον να χάσει ο παίκτης περισσότερα χρήματα από αυτά που στοιχηματίζει. (4) Αν γνησία πρόθεση του νομοθέτη είναι η εισαγωγή και η ρύθμιση των τυχερών παιχνιδιών όντως περιορισμένου οφέλους, θα πρέπει να απαγορευτεί ρητά η καταβολή στον παίκτη κέρδους από jack pot οριζόμενου σε επίπεδο τερματικών συσκευών καταστήματος και σε επίπεδο καταστημάτων σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό δίκτυο. Σε αντίθετη περίπτωση, τα τυχερά παιχνίδια περιορισμένου οφέλους θα μετατρέπονται, περιοδικά και με απρόβλεπτη και ανέλεγκτη συχνότητα, σε τυχερά παιχνίδια.

13 (5) Σε κάθε περίπτωση, στο πλαίσιο διατύπωσης παρατηρήσεων κατά την δημόσια διαβούλευση για την εισαγωγή στην ελληνική αγορά τυχερών παιχνιδιών περιορισμένου οφέλους, ιδιαίτερη αναφορά θα πρέπει να γίνει στις βασικές θέσεις των ελληνικών καζίνο σχετικά με τις εκτιμούμενες οικονομικές επιπτώσεις της σκοπούμενης νομοθετικής ρύθμισης στον συγκεκριμένο τομέα οικονομικής δραστηριότητας, καθώς επίσης και την εναλλακτική πρόταση των ελληνικών καζίνο, όπως ειδικότερα μνημονεύονται κατωτέρω:... Άρθρο 8 Γενικές αρχές διεξαγωγής τυχερών παιχνιδιών περιορισμένου οφέλους (1) Η επίκληση ευρωπαϊκής και διεθνούς πρακτικής είναι ατυχής, ούσα ανύπαρκτη σε αμφότερες τις περιπτώσεις και, εν πάση περιπτώσει, μη προκύπτουσα από συγκεκριμένα αξιόπιστα στοιχεία και δεδομένα. Οι κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες και τα δημογραφικά χαρακτηριστικά διαφέρουν από χώρα σε χώρα, όμοιως διαφέρει η δημοφιλία και η εθιστικότητα κάθε τύπου παιχνιδιού, οι δε προσεγγίσεις στις διάφορες μορφές στοιχηματισμού και η διείσδυση των παιχνιδιών κάθε τύπου στις τοπικές, περιφερειακές και εθνικές αγορές είναι ανομοιογενείς. (2) Θα πρέπει να προβλεφθεί ανώτατος αριθμός τερματικών ανά κατάστημα, δήμο, νομό και διοικητική περιφέρεια (πρόβλεψη για διασπορά με δημογραφικά, γεωγραφικά και λοιπά κριτήρια, κατά τα Αυστριακά πρότυπα), με ειδικότερη ρύθμιση ώστε σε κάθε δήμο το ανώτατο πλήθος τερματικών να μην υπερβαίνει το 1% του συνολικού αριθμού τερματικών που θα εγκατασταθούν στην ελληνική επικράτεια, με εξαίρεση δήμους με πλυθησμό άνω των κατοίκων, στους οποίους το ανωτέρω ποσοστό δεν θα πρέπει να υπερβαίνει το 2%. Σε αντίθετη περίπτωση και δεδομένων των γεωγραφικών ιδιαιτεροτήτων και των δημογραφικών ανισοκατανομών που παρατηρούνται στην Ελλάδα, οι τερματικές συσκευές μοιραία θα συγκεντρωθούν στα μεγάλα αστικά κέντρα και σε εγκαταστάσεις μεγάλης χωρητικότητας, θα δημιουργηθούν gaming halls με περιβάλλον το οποίο θα ευνοεί την συμμετοχή του κοινού στα τυχερά παιχνίδια, κάτι το οποίο θα οδηγήσει, με μαθηματική ακρίβεια, σε αύξηση των περιπτώσεων εθισμού, και του συνεπαγόμενου κοινωνικο-οικονομικού κόστους. (3) Η μετάφραση απόδοση της φράσης «μέσων ημερήσιων μικτών εσόδων» από την ελληνική στην αγγλική γώσσα είναι λανθασμένη (το ορθό θα ήταν average daily gross drop). (4) Επιπλέον, δεν προκύπτει με σαφήνεια αν η συγκεκριμένη διάταξη αφορά τέλος περιοδικά καταβαλλόμενο από τον αδειούχο ως αντίτιμο για την χορήγηση άδειας (ongoing licence fee) ή αν αφορά φόρο εισοδήματος

14 (gaming tax), επιβαλλόμενον στον αδειούχο επί αναλογίας των μεικτών εσόδων από τα παιχνίδια (gross gaming revenue). (5) Σε κάθε περίπτωση, φόροι, εισφορές, τέλη, πάσης φύσεως επιβαρύνσεις κ.λπ., ως και ο τρόπος, τα κριτήρια και οι παράμετροι καθορισμού και υπολογισμού και η διαδικασία απόδοσής τους θα πρέπει να καθοριστούν με νόμο και όχι με υπουργική απόφαση. Άρθρο 9 Αριθμός και Κατανομή των αδειών (1) Το πρώτο σενάριο είναι και το μόνο συμβατό με το κοινοτικό δίκαιο, δεδομένου ότι δεν πρόκειται για την παραχώρηση από το Ελληνικό Δημόσιο αποκλειστικού δικαιώματος (η οποία, υπό αυστηρότατες προϋποθέσεις και με αντικειμενικά κριτήρια που δεν συντρέχουν στην συγκεκριμένη περίπτωση, θα μπορούσε να γίνει με απευθείας ανάθεση), αλλά για ελεγχόμενο άνοιγμα της εγχώριας αγοράς συγκεκριμένων τυχερών παιχνιδιών, με περιορισμένο αριθμό (numerus clausus) αδειοδοτημένων παρόχων. Σύμφωνα με τις πρόσφατες αποφάσεις του ΔΕΚ στις συνεκδικαζόμενες υποθέσεις C-203/08 και 258/08 (Sporting Exchange κατά Minister van Justitie και Ladbrokes Betting & Gaming, Ladbrokes International κατά Stichting de Nationale Sporttotalisator), οι οποίες αφορούν το καθεστώς αδειοδοτήσεως μόνον ενός παρόχου, το Δικαστήριο επισήμανε ότι τα κράτη - μέλη έχουν επαρκή διακριτική ευχέρεια για να ορίσουν το επίπεδο προστασίας που επιδιώκεται σχετικά με τυχερά παιχνίδια. Εντούτοις, για να δικαιολογηθεί καθεστώς προηγούμενης διοικητικής άδειας, πρέπει να στηρίζεται σε αντικειμενικά κριτήρια, που δεν δημιουργούν δυσμενείς διακρίσεις και είναι εκ των προτέρων γνωστά, έτσι ώστε να οριοθετεί την άσκηση της διακριτικής ευχέρειας των αρχών, προκειμένου η ευχέρεια αυτή να μην χρησιμοποιείται με αυθαίρετο τρόπο. Εν πάση περιπτώσει, οι περιορισμοί της ελευθερίας παροχής υπηρεσιών, οι οποίοι απορρέουν ειδικά από τις διαδικασίες χορήγησης ή/και ανανέωσης άδειας μόνον ενός παρόχου θα μπορούσαν να θεωρηθούν δικαιολογημένοι, αν το οικείο κράτος - μέλος αποφάσιζε να χορηγήσει ή να ανανεώσει την αποκλειστική άδεια μιας δημόσιας επιχείρησης της οποίας η διαχείριση υπόκειται στην άμεση εποπτεία του κράτους ή μιας ιδιωτικής επιχείρησης, επί των δραστηριοτήτων της οποίας οι δημόσιες αρχές είναι σε θέση να ασκήσουν συστηματικό έλεγχο (προϋπόθεση η οποία σαφώς και δεν συντρέχει στην περίπτωση της ΟΠΑΠ, η οποία έχει ρητά τεθεί, δια του ν. 3429/2005, Κεφάλαιο Β, εκτός του δημοσίου και του ευρύτερου δημοσίου τομέα), και πάντως όχι στην περίπτωση χορήγησης αδειών σε περισσότερους του ενός παρόχους. Στην δεύτερη περίπτωση, το κοινοτικό δίκαιο επιβάλει ρητά την διενέργεια ανοικτού διαγωνισμού. (2) Το δεύτερο σενάριο δεν είναι συμβατό με το κοινοτικό δίκαιο. Θα πρέπει να επισημανθεί ότι ενδεχόμενη καθυστέρηση στην εξέλιξη της διαδικασίας ενός διαγωνισμού δεν αποτελεί νόμιμο λόγο για την μη πραγματοποίησή του, ειδικά στην περίπτωση που ο διαγωνισμός είναι πλειοδοτικού χαρακτήρα. Επιπλέον, στο χρονικό διάστημα των 2-3 χρόνων που εκτιμάται ότι θα μεσολαβήσουν μέχρι την προκήρυξη του διαγωνισμού, η ΟΠΑΠ θα έχει

15 επιλέξει τα εμπορικότερα σημεία εγκατάστασης, θα έχει δημιουργήσει ισχυρή πελατειακή βάση και θα αποκτήσει αθέμιτο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα εις βάρος των υπολοίπων παρόχων, πολλώ μάλλον δε αν τελικά αποκτήσει και την μεγαλύτερη (από άποψης αριθμού τερματικών προς εγκατάσταση) άδεια, ενώ και στην περίπτωση αυτή δεν μπορεί να υπάρξει εγγύηση για την ολοκλήρωση του διαγωνισμού. (3) Το τρίτο σενάριο είναι προβληματικό στην εφαρμογή του, δεδομένου ότι, απουσία διαγωνιστικής διαδικασίας, είναι ενδεχομένως αδύνατο να εξασφαλιστεί ότι οι αιτούντες ενδιαφερόμενοι πληρούν τα κριτήρια επάρκειας και καταλληλότητας και τις προδιαγραφές για την δραστηριοποίησή τους στον συγκεκειμένο τομέα παροχής υπηρεσιών. (4) Το τέταρτο σενάριο δεν είναι συμβατό με το κοινοτικό δίκαιο. Θα πρέπει να επισημανθεί ότι, σύμφωνα με το κοινοτικό δίκαιο, δεν επιτρέπεται να παραχωρηθούν, έστω και για μεταβατικό χρονικό διάστημα, περισσότερες της μίας άδειες σε ένα πάροχο και μάλιστα με απευθείας ανάθεση. Επιπρόσθετα, αν η ΟΠΑΠ ασκήσει τα δικαιώματα εκμετάλλευσης κατά το μεταβατικό στάδιο, θα έχει επιλέξει τα εμπορικότερα σημεία εγκατάστασης, θα έχει δημιουργήσει ισχυρή πελατειακή βάση και θα αποκτήσει αθέμιτο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα εις βάρος των υπολοίπων παρόχων. Τέλος, είναι αδιανόητο για μια εταιρεία, η οποία έχει ρητά εξαιρεθεί από τον δημόσιο και τον ευρύτερο δημόσιο τομέα (ν. 3429/2005, Κεφάλαιο Β ), να διενεργεί διαγωνιστικές διαδικασίες για λογαριασμό του Ελληνικού Δημοσίου, να έχει την ευθύνη της τελικής επιλογής των σημείων εγκατάστασης των τερματικών συσκευών (στερώντας το αυτονόητο αυτό δικαίωμα από τους υπόλοιπους παρόχους και ενεργώντας προστατευτικά για το δίκτυο των πρακτόρων της εις βάρος των υπόλοιπων παρόχων και των ιδιοκτητών των σημείων εγκατάστασης) και, τέλος, να ασκεί αρμοδιότητες διοικητικού χαρακτήρα (ήτοι, εποπτεία και έλεγχο της διεξαγωγής των παιχνιδιών), ούσα μάλιστα ανταγωνιστικά δραστηριοποιούμενη στον τομέα των τυχερών παιγνίων. ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ Χώροι Διεξαγωγής Τυχερών και Τεχνικών Παιχνιδιών Άρθρο 10 (1) Η πρόβλεψη για εγκατάσταση τερματικών σε καταστήματα μικτής χρήσης υγειονομικού ενδιαφέροντος έρχεται σε ευθεία αντίθεση με την πρόβλεψη της πρώτης παραγράφου του άρθρου 10 (διεξαγωγή παιχνιδιών σε ειδικά καταστήματα). (2) Όλα τα παιχνίδια πρέπει να διεξάξονται σε αμιγείς χώρους. (3) Βάσει ποίας λογικής ή σκοπιμότητας δεν έχει τεθεί ερώτηση για την μέγιστη αναλογία σε χώρο και τον μέγιστο αριθμό των παιγνιομηχανημάτων σε καταστήματα αμιγούς χρήσης. Θα εξαιρεθούν και αν ναι βάσει ποιάς αιτιολογίας τα καταστήματα αμιγούς χρήσης από σχετικούς περιορισμούς;

16 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ Διαδικτυακό Στοίχημα Άρθρο 11 (1) Αμφότερες οι προϋποθέσεις που αναφέρονται στην παράγραφο 2 του άρθρου 11, τουλάχιστον για εταιρείες οι οποίες εδρεύουν σε άλλο κράτος μέλος της Ε.Ε., είναι ασύμβαστες με το κοινοτικό δίκαιο, πολλώ μάλλον δε αν ως προϋπόθεση χορήγησης άδειας για την διενέργεια διαδικτυακού στοιχήματος οριστεί η εγκατάσταση frontal server στην ελληνική επικράτεια και η εκκαθάριση των συναλλαγών σε ημεδαπό χρηματοπιστωτικό ίδρυμα. Σύμφωνα με τις προτάσεις του Γενικού Εισαγγελέα του ΔΕΚ J. Mazák στην υπόθεση C-64/08 (Staatsanwaltschaft Linz κατά Ernst Engelmann), είναι αντίθετη προς το δίκαιο της Ε.Ε. (και, συγκεκριμένα, ασύμβατη προς την ελευθερία εγκατάστασης, ως εισάγουσα αδικαιολόγητη άμεση δυσμενή διάκριση) η ρύθμιση κράτους μέλους, κατά την οποία την εκμετάλλευση τυχερών παιχνιδιών μπορούν να έχουν μόνον εταιρείες οι οποίες έχουν την έδρα τους στο έδαφος του εν λόγω κράτους μέλους. Αν εκλείψει η προϋπόθεση που προβλέπει ο κάτοχος άδειας να έχει την έδρα του στην Ελλάδα, οι ελληνικές αρχές δεν θα αντιμετώπιζαν μια πραγματική και αρκούντως σοβαρή απειλή θίγουσα θεμελιώδη συμφέροντα της κοινωνίας, παρά μόνον λόγω της υπαίτιας αδυναμίας τους να ελέγξουν αποτελεσματικά τις δραστηριότητες τις οποίες θα ασκεί στην ελληνική επικράτεια μια εταιρεία εκμετάλλευσης τυχερών παιχνιδιών, της οποίας η έδρα θα βρίσκεται σε άλλο κράτος - μέλος. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τον Γενικό Εισαγγελέα, μπορούν να διενεργούνται έλεγχοι και να επιβάλλονται κυρώσεις κατά πάσης επιχείρησης, η οποία είναι εγκατεστημένη εντός άλλου κράτους - μέλους, ασχέτως του τόπου κατοικίας των διευθυνόντων αυτήν. (2) Ενδεχομένως συμβατή με το κοινοτικό δίκαιο θα είναι η επιβολή υποχρέωσης για την έναρξη εργασιών υποκαταστήματος (δευτερεύουσας εγκατάστασης) στην ελληνική επικράτεια και ο ορισμός κατά το νόμο υπευθύνου, μόνιμου κατοίκου Ελλάδας, έναντι των αρχών. (3) Το πόκερ, σύμφωνα με το ελληνικό δίκαιο, αλλά και την διεθνή πρακτική, θεωρείται και είναι (σύμφωνα με το άρθρο 3, παράγραφος 7 του ν. 2206/1994, σε συνδυασμό με το άρθρο 6, παράγραφος 1, περίπτωση η της υπ αριθμόν Τ/6736/2003, ΦΕΚ Β 929/ Υπουργικής Απόφασης) παιχνίδι καζίνο. Ο προβλεπόμενος στην παράγραφο 3 του άρθρου 11 διαχωρισμός του πόκερ από τα παιχνίδια τύπου καζίνο είναι παντελώς αυθαίρετος και, πάντως, αντίθετος με την θεμελιώδη αρχή της ασφάλειας δικαίου (legal certainty) ως προς το υφιστάμενο νομοθετικό, κανονιστικό και συμβατικό πλαίσιο και τις ειδικότερες υποχρεώσεις που εκατέρωθεν έχουν αναληφθεί μεταξύ της ελληνικής πολιτείας και των επιχειρήσεων οι οποίες νόμιμα εκμεταλλεύονται τα επίγεια καζίνο στην ελληνική επικράτεια. Η αρχή της ασφάλειας δικαίου αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της κοινοτικής έννομης τάξης (ενδεικτικά ECJ judgment of 21 September 1983, Deutsche Milchkontor and Others, joined cases 205/82 to 215/82, ECR 1983, page 2633, paragraph 30, ECJ judgment of 27 September 1979, Eridania-Zuccherifici nazionali and Società italiana per l industria degli zuccheri, ECR 1979, page 2749,

17 paragraph 31, ECJ judgment of 7 December 2000, Telaustria and Telefonadress, case C-324/98, ECR 2000, page I και ECJ judgment of 7 June 2005, VEMW and Others, case C-17/03, ECR 2005, page I-4983, paragraph 80 and ECJ judgment of 17 July 2008, ASM Brescia, case C- 347/06, not yet published, paragraph 69) και είναι απολύτως δεσμευτική για τις εθνικές αρχές, όταν αυτές καλούνται να νομοθετήσουν, να εφαρμόσουν την εθνική νομοθεσία ή να εφαρμόσουν το κοινοτικό δίκαιο. (4) Σύμφωνα με την ολομέλεια του ΔΕΚ στην υπόθεση C-42/07 (Liga Portuguesa de Futebol Profissional και Bwin International Ltd, πρώην Baw International Ltd, κατά Departamento de Jogos da Santa Casa da Misericórdia de Lisboa), το διαδίκτυο είναι εναλλακτικό, ηλεκτρονικό μέσο διεξαγωγής (προσφοράς) τυχερών παιχνιδιών (εν προκειμένω προβλεπόμενα το στοίχημα και το πόκερ) τα οποία, κατά κύριο λόγο, διεξάγονται με φυσική παρουσία παίκτη και παρόχου, και όχι διαφορετικός τύπος τυχερού παιχνιδιού. (5) Το πόκερ (κατά συνδυαστική εφαρμογή του άρθρου 1 του ν. 258/1936, της υπ αριθμόν 10703/21/1/ απόφασης του Υπουργού Δημοσίας Τάξεως και του άρθρου 15, παράγραφος 2 του ν. 2753/1999) χαρακτηρίζεται ως τυχερό παιχνίδι. Κατ εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 4 του β.δ. 29/ , σε συνδυασμό με το άρθρο 4, παράγραφος 1 του ν. 2206/1994, απαγορεύεται σε κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο υπό οποιαδήποτε ιδιότητα, είτε έναντι ανταλλάγματος είτε όχι, μεμονωμένα ή σε συνεργασία με οποιοδήποτε άλλο, να διενεργεί το συγκεκριμένο παιχνίδι, εκτός αν πρόκειται περί επιχείρησης καζίνο, που έχει λάβει ειδική προς τούτο άδεια, σύμφωνα με τις θεσπιζόμενες από το ν. 2206/1994 προϋποθέσεις. (6) Η επιλογή για αποσπασματική και σταδιακή ρύθμιση του διαδικτυακού στοιχήματος, με την εξαίρεση από το δοθέν προς δημόσια διαβούλευση πλαίσιο νομοθετικής πρωτοβουλίας, τουλάχιστον στην παρούσα φάση, των ιπποδρομιών και των λοιπών (πλην του πόκερ) παιχνιδιών καζίνο (για τα οποία ισχύουν, πάντοτε, τα ειδικότερα αναφερόμενα ανωτέρω υπό 3, 4 και 5), είναι παντελώς αδικαιολόγητη, σε κάθε δε περίπτωση οδηγεί σε κατακερματισμό της επιδιωκόμενης (σύμφωνα τουλάχιστον με τους συντάκτες του προτεινόμενου πλαισίου νομοθετικής πρωτοβουλίας) συνολικής ρύθμισης, εποπτείας και ελέγχου των παιχνιδιών και του διαδικτυακού στοιχήματος και σε υπονόμευση των επιδιωκόμενων στόχων. (7) Μέχρι την πλήρη ρύθμιση του διαδικτυακού στοιχήματος και κατά το μεταβατικό διάστημα ενόψει αυτής, το παρόν άρθρο θα πρέπει να συμπληρωθεί με διατάξεις, προβλέπουσες συγκεκριμένα μέτρα, ποινές και διοικητικές κυρώσεις για την εφεξής αποτελεσματική επιβολή της απαγόρευσης της άνευ αδείας (δικαιώματος) διεξαγωγής παιχνιδιών καζίνο μέσω του διαδικτύου, καθώς επίσης και της προώθησης και διαφήμισής τους με οποιοδήποτε τρόπο και μέσο. (8) Η πρώτη και η δεύτερη προτεινόμενη εναλλακτική λύση ως προς την διαδικασία παραχώρησης αδειών λειτουργίας διαδικτυακού στοιχήματος είναι συμβατές με το κοινοτικό δίκαιο.

18 (9) Αντίθετα, η τρίτη προτεινόμενη εναλλακτική λύση δεν είναι συμβατή με το εθνικό και το κοινοτικό δίκαιο, δεδομένου μάλιστα ότι με την νομοθετική πρωτοβουλία δεν επιδιώκεται η επέκταση του φυσικού (land based) μονοπωλίου των συγκεκριμένων τυχερών παιχνιδιών της ΟΠΑΠ και στο διαδίκτυο, αλλά η παραχώρηση σε παρόχους αδειών για την διεξαγωγή εξ αποστάσεως στοιχηματισμού μέσω του διαδικτύου (internet) ή άλλων οπτικοακουστικών και ηλεκτρομαγνητικών μέσων (itv, mobile). Εαν τελικά υιοθετηθεί η τρίτη προτεινόμενη εναλλακτική λύση, τότε θα παραχωρηθεί στην ΟΠΑΠ το δικαίωμα εκμετάλλευσης και του διαδικτυακού πόκερ, τυχερό παίγνιο του οποίου η εκμετάλλευση ανήκει και η φυσική διεξαγωγή του γίνεται, σύμφωνα με τον ν. 2206/1994 και τις κατ εξουσιοδότηση αυτού εκδοθείσες υπουργικές αποφάσεις, αποκλειστικά και μόνον στα 9 νομίμως εγκατεστημένα στην ελληνική επικράτεια καζίνο και όχι στα πρακτορεία της ΟΠΑΠ, η οποία με τον τρόπο αυτό θα αποκτούσε (και μάλιστα κατά τρόπο παντελώς ασύμβατο με το υφιστάμενο νομοθετικό, κανονιστικό και συμβατικό πλαίσιο και με τις ειδικότερες υποχρεώσεις που εκατέρωθεν έχουν αναληφθεί μεταξύ της ελληνικής πολιτείας και των επιχειρήσεων, οι οποίες νόμιμα εκμεταλλεύονται τα επίγεια καζίνο στην ελληνική επικράτεια) αθέμιτο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα έναντι των επίγειων καζίνο. (10) Σε κάθε περίπτωση, στο πλαίσιο διατύπωσης παρατηρήσεων για το διαδικτυακό στοίχημα, ιδιαίτερη αναφορά θα πρέπει να γίνει στις επίσημες θέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης Καζίνο (European Casino Association) σχετικά με την επέκταση της αδειοδότησης των επίγειων καζίνο στα διαδικτυακά παιχνίδια καζίνο, την αδειοδότηση των τυχερών παιχνιδιών, την ανάγκη αποκατάστασης του υγιούς ανταγωνισμού στην αγορά τυχερών παιχνιδιών και την τοποθεσία των βασικών στοιχείων των διαδικτυακών επιχειρήσεων και, τέλος, τα ελάχιστα μέτρα προστασίας των καταναλωτών από τα διαδικτυακά παιχνίδια καζίνο, όπως ειδικότερα μνημονεύονται κατωτέρω:... ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε Ανταλλακτήρια Στοιχημάτων, Ο.Δ.Ι.Ε. Άρθρο 12 Ανταλλακτήρια Στοιχημάτων (1) Η ένταξη του ανταλλακτηρίου στοιχημάτων είναι αναγκαίο να ενταχθεί στις ρυθμίσεις του παρόντος νόμου, αν ο επιδιωκόμενος σκοπός του είναι όντως η συνολική ρύθμιση του διαδικτυακού στοιχήματος. (2) Δεν απαιτείται καν η κρατική συμμετοχή σε περίπτωση εγκατάστασης ανταλλακτηρίου στοιχημάτων, υπό την προϋπόθεση ότι θα συσταθεί και θα λειτουργήσει ενιαία εθνική ρυθμιστική, εποπτική και ελεγκτική αρχή για όλα

19 τα τυχερά παιχνίδια, ανεξαρτήτως του τόπου, του τρόπου και των μέσων διεξαγωγής τους. Παρατήρηση: Άρθρο 13 Ο.Δ.Ι.Ε. Βάσει ποίας ακριβώς λογικής ή σκοπιμότητας γίνεται η ανωτέρω πρόβλεψη; Γιατί αντίστοιχο δικαίωμα να μην παρασχεθεί και στα 9 επίγεια καζίνο, τα οποία νόμιμα λειτουργούν στην ελληνική επικράτεια και διαθέτουν μεγάλες εγκαταστάσεις, όπως ο ΟΔΙΕ; Μήπως επειδή η ΟΠΑΠ και ο ΟΔΙΕ μοιράζονται εκατοντάδες καταστήματα σε κοινό δίκτυο πρακτόρων, τα οποία σήμερα δεν απαιτείται να λαμβάνουν άδεια υγειονομικού καταστήματος ή άδεια λειτουργίας, με αποτέλεσμα να βρίσκονται σε πλεονεκτικότερη οικονομικά θέση από αυτούς οι οποίοι προτίθενται και θα επιδιώξουν να εισέλθουν στην αγορά;