11/6/2015 ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΓΙΑ ΠΟΙΟ ΣΚΟΠΟ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ Ο ΟΥΡΟΚΑΘΕΤΗΡΑΣ; Για διαγνωστικούς σκοπούς. Για Θεραπεία πολλών ουρολογικών.

Transcript

1 Μάθημα: Xειρουργική Νοσηλευτική ΙΙ Ενότητα: Εξετάσεις των ούρων και ο ρόλος του νοσηλευτή ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΓΙΑ ΠΟΙΟ ΣΚΟΠΟ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ Ο ΟΥΡΟΚΑΘΕΤΗΡΑΣ; Για διαγνωστικούς σκοπούς & Για Θεραπεία πολλών ουρολογικών παθήσεων ΟΥΡΗΘΡΙΚΟΣ ΚΑΘΕΤΗΡΑΣ ΟΥΡΟΔΟΧΟΥ ΚΥΣΤΗΣ (1/2) ΕΝΔΕΙΚΝΥΤΑΙ Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΟΥΣ ΣΚΟΠΟΥΣ Συλλογή ούρων για καλλιέργεια Μέτρηση υπολείμματος ούρων Έγχυση σκιαγραφικής ουσίας Ουροδυναμική μελέτη του κατώτερου ουροποιητικού συστήματος 1

2 ΟΥΡΗΘΡΙΚΟΣ ΚΑΘΕΤΗΡΑΣ ΟΥΡΟΔΟΧΟΥ ΚΥΣΤΗΣ (2/2) ΕΝΔΕΙΚΝΥΤΑΙ Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟΥΣ ΣΚΟΠΟΥΣ ΑΠΟΦΡΑΞΗ ΑΠΟΒΟΛΗΣ ΟΥΡΩΝ ΠΑΡΟΧΕΤΕΥΣΗ ΚΥΣΤΗΣ ΣΕ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΚΑΤΩΤΕΡΟ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΑΚΡΙΒΗ ΜΕΤΡΗΣΗ ΟΥΡΩΝ (ΤΗΡΗΣΗ ΙΣΟΖΥΓΙΟΥ) ΔΙΑΛΕΙΠΟΝΤΕΣ ΚΑΘΕΤΗΡΙΑΣΜΟΙ ΚΥΣΤΕΩΣ (ΝΕΥΡΟΓΕΝΗΣ ΚΥΣΤΗ) ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΚΑΘΕΤΗΡΑ ΩΣ ΝΑΡΘΗΚΑ (ΟΥΡΗΘΡΟΚΥΣΤΙΚΗ ΑΝΑΣΤΟΜΩΣΗ) ΚΑΘΕΤΗΡΕΣ ΚΥΣΤΕΩΣ Το μέγεθός τους μετριέται με την κλίμακα French ( Fr-Αμερική) ή Charrier(Ch-Ευρώπη) που αναφέρεται στη διάμετρο του καθετήρα Υπάρχει σε διάφορα μεγέθη από Νο 12 Ch ως Νο 26 Ch (ενήλικες) ΤΥΠΟΙ ΚΑΘΕΤΗΡΩΝ ΑΠΛΟΣ FOLEY NELATON 3-WAY-FOLEY PEZZER και ΤΙΕΜΜΑΝ 2

3 ΚΑΘΕΤΗΡΙΑΣΜΟΣ ΚΥΣΤΕΩΣ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΑΣΘΕΝΟΥΣ Ενημέρωση (σκοπός-επιπλοκέςδυσανεξία) Καθαρισμός ουρήθρας Αναισθησία της ουρήθρας με 2% υδροχλωρική λιδοκαίνη ΚΑΘΕΤΗΡΙΑΣΜΟΣ ΚΥΣΤΕΩΣ-ΤΕΧΝΙΚΗ Αποστειρωμένα υλικά Αυστηρά άσηπτη τεχνική Αντισηψία περιοχής Έλξη πέους (στους άνδρες) σταθερά Ήπια προώθηση καθετήρα από το στόμιο της ουρήθρας Εισαγωγή όλου του καθετήρα Φούσκωμα μπαλονιού καθετήρα από τη βαλβίδα Ήπια έλξη αυτού ΚΑΘΕΤΗΡΙΑΣΜΟΣ ΚΥΣΤΕΩΣ- ΧΡΗΣΕΙΣ Παραμονή: o Foley συνήθως δεν έχει πρόβλημα για 1 εβδομάδα ως 15 ημέρες. Ο καθετήρας σιλικόνης εξασφαλίζει μεγαλύτερη διάρκεια (30-40ημέρες) Για άρση υποκυστικού κωλύματος :ιδανικό μέγεθος τα 16 ή 18 Fr Πρέπει να επιλέγεται πάντα ο καταλληλότερος μικρότερος δυνατός καθετήρας Οι καθετήρες εμποτισμένοι με αντιβιοτικό, δεν προφυλάσσουν μακροπρόθεσμα περισσότερο από ουρολοιμώξεις 3

4 ΔΥΣΚΟΛΟΙ ΚΑΘΕΤΗΡΙΑΣΜΟΙ ΚΥΣΤΕΩΣ ΑΙΤΙΑ: ηλικία, φύλο και ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑ ΠΡΟΣΤΑΤΗ ΜΕΤΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΗ ΣΥΓΚΛΕΙΣΗ ΚΥΣΤΙΚΟΥ ΑΥΧΕΝΑ ΣΤΕΝΩΜΑΤΑ ΟΥΡΗΘΡΑΣ ΚΑΚΩΣΕΙΣ ΟΥΡΗΘΡΑΣ ΟΥΡΟΣΥΛΛΕΚΤΕΣ (1 από 2) ΑΝΟΙΧΤΟΥ ΚΥΚΛΩΜΑΤΟΣ= Σάκος χωρίς βρυσάκι ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΚΥΚΛΩΜΑΤΟΣ= Σάκος με βρυσάκι που προστατεύει τον άρρωστο καλύτερα από τις ουρολοιμώξεις ΟΥΡΟΣΥΛΛΕΚΤΕΣ (2 από 2) ΠΕΪΚΕΣ ΚΑΛΥΠΤΡΕΣ Ή ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΙ ΟΥΡΟΚΑΘΕΤΗΡΕΣ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΣΕ: ΒΑΡΙΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ Ή ΠΟΛΥ ΔΥΣΚΟΛΟΥΣ ΚΑΘΕΤΗΡΙΑΣΜΟΥΣ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑ: ΠΡΟΚΑΛΟΥΝ ΣΥΧΝΑ ΕΝΤΟΝΕΣ ΔΕΡΜΑΤΙΤΙΔΕΣ ΣΤΟ ΠΕΟΣ 4

5 Λήψη εργαστηριακών εξετάσεων από το Ουροποιητικό Σύστημα Είναι εξετάσεις απαραίτητες για ασθενείς με λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος, δηλ., ανώτερου ουροποιητικού (π.χ.πυελοεφρίτιδα) κατώτερου συστήματος (κυστίτιδα) ΟΥΡΟΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ Είναι μικροβιολογική εξέταση που απαντά στο ερώτημα εάν ο άρρωστος έχει ουρολοίμωξη ή όχι. Με αυτήν, αρχικά διαπιστώνεται εάν τα ούρα είναι στείρα, ή αυτά περιέχουν μικρόβια. Στην 2 η περίπτωση εξετάζεται το είδος, ο αριθμός και η ευαισθησία των μικροβίων. ΒΑΣΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΛΗΨΗΣ ΤΩΝ ΟΥΡΩΝ ΓΙΑ ΟΥΡΟΚΑΛΛΕΙΕΡΓΕΙΕΣ ΠΡΩΤΑ ΠΡΩΙΝΑ ΟΥΡΑ προτιμώνται και λαμβάνονται στο μέσον της ούρησης. ΑΠΟΣΤΕΙΡΩΜΕΝΟ ΔΟΧΕΙΟ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΑΜΕΣΗ ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΟΥΡΩΝ ΣΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ εντός λεπτών από τη στιγμή της λήψης ΦΥΛΑΞΗ ΟΥΡΩΝ ΣΕ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΨΥΓΕΙΟΥ το αργότερο μέχρι 24 ώρες όταν είναι αδύνατη η άμεση αποστολή τους 5

6 ΣΥΛΛΟΓΗ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ ΟΥΡΩΝ ΣΕ ΑΝΔΡΑ Σχολαστικό πλύσιμο των χεριών Καλός καθαρισμός των έξω γεν. οργάνων με σαπούνι και νερό (όχι αντισηπτικά διαλύματα) Απόρριψη των αρχικών 5-10cc και συλλογή των επόμενων 5-10cc (μέσο ρεύμα ούρησης) χωρίς η ούρηση να διακοπεί Σε όλη τη διάρκεια της διαδικασίας η ακροποσθία να είναι τραβηγμένη πίσω στη στεφανιαία αύλακα ΣΥΛΛΟΓΗ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ ΟΥΡΩΝ ΣΕ ΓΥΝΑΙΚΑ Ίδιες γενικές αρχές όπως και στον άνδρα Ιδιαίτερη προσοχή στον σχολαστικό καθαρισμό των έξω γεννητικών οργάνων με σαπούνι και νερό. Προσεκτικό σκούπισμα με καθαρή πετσέτα Διατήρηση καλά ανοιχτών των μικρών χείλεων του αιδοίου καθ όλη τη διάρκεια της ούρησης Συλλογή ούρων σε κλινήρεις ασθενείς - Γυναίκες Καθαρισμός έξω γεννητικών οργάνων 4 γάζες με σαπούνι, 4 με αποστειρωμένο νερό (εναλλάξ) κίνηση χεριού από εμπρός προς τα πίσω Ακολούθως και αφού πλυθούν τα χέρια απομακρύνονται τα χείλη του αιδοίου και συλλέγονται ούρα από το μέσο της πρώτης πρωινής ούρησης - Ανδρες μια γάζα με σαπούνι και μια με νερό για να απολυμανθεί η βάλανος του πέους και συλλέγονται κατά τον ίδιο τρόπο τα ούρα αφού απομακρυνθεί η ακροποσθία. 6

7 Μέθοδοι λήψης δειγμάτων ούρων σε ειδικές καταστάσεις Νεφροστομία - αφαίρεση σάκου συλλογής ούρων - επάλειψη στομίου με ιωδιούχο αντισηπτικό - εφαρμογή καθετήρα διπλού τοιχώματος στο στόμιο της στομίας σε βάθος μεγαλύτερο από αυτό της νεφρικής περιτονίας Μόνιμος ουροκαθετήρας - Καθαρισμός ουροκαθετήρα με ιωδιούχο αντισηπτικό και αναρρόφηση ούρων με σύριγγα (βελόνα ινσουλίνης) Υπερηβική παρακέντηση -επιμελής αντισηψία του δέρματος -Άσηπτη τεχνική -Σύριγγα και βελόνη ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ ΓΙΑ Κ/Α ΟΥΡΩΝ ΑΠΟ ΚΑΘΕΤΗΡΑ ΚΥΣΤΕΩΣ ΚΛΕΙΝΟΥΜΕ ΤΟΝ ΑΥΛΟ του καθετήρα για 15 λεπτά με μια αποστειρωμένη λαβίδα ΚΑΘΑΡΙΖΟΥΜΕ τον καθετήρα πάνω από τη λαβίδα με γάζα εμποτισμένη σε αντισηπτικό ΠΑΡΑΚΕΝΤΟΥΜΕ με σύριγγα και αφαιρούμε 4-5ml ούρων ΟΥΔΕΠΟΤΕ ΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΙ ΟΥΡΑ ΓΙΑ Κ/Α ΑΠΟ ΤΟ ΣΑΚΟ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΟΥΡΩΝ ΣΕ ΑΣΘΕΝΗ ΜΕ ΟΥΡΟΚΑΘΕΤΗΡΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Κ/Α ΟΥΡΩΝ ΣΤΕΙΡΑ: καμία ανάπτυξη μικροβίων ΑΡΝΗΤΙΚΗ: αριθμός μικροβίων <10.000/cc ΑΜΦΙΒΟΛΗ: αριθμός μικροβίων μεταξύ και /cc =επανάληψη καλλιέργειας ούρων ΘΕΤΙΚΗ : αριθμός μικροβίων > /cc 7

8 ΤΕΣΤ ΝΙΤΡΩΔΩΝ ΟΥΡΩΝ ΜΕ ΤΑΙΝΙΑ ΕΜΒΑΠΤΙΣΗΣ (DIPSTICK) Είναι αδρή χημική μέθοδο έμμεσης ανίχνευσης μικροβίων στα ούρα Βασίζεται στην μετατροπή που προκαλούν πολλοί μικροοργανισμοί των νιτρωδών σε νιτρικά Το θετικό test νιτρωδών είναι αξιόπιστος δείκτης σημαντικής μικροβιουρίας και αποτελεί σοβαρή ένδειξη για κ/α ούρων Γενική Ούρων στην ουρολοίμωξη Πυουρία με > 10 πυοσφαίρια Η ανίχνευση είτε νιτρωδών είτε εστεράσης των λευκοκυττάρων θεωρείται διαγνωστική με ευαισθησία 75% και ειδικότητα 82% Ουροσκόπηση (επισκόπηση ούρων) ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΙΖΗΜΑΤΟΣ ΟΥΡΩΝ (1 από 2) ΔΕΙΚΤΗΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΥ ΝΕΦΡΟΥ. ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΕΜΜΟΡΦΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΠΟΥ ΑΠΟΒΑΛΛΟΝΤΑΙ ΜΑΖΙ ΜΕ ΤΑ ΟΥΡΑ ΚΑΙ ΠΟΥ Η ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΤΟΥΣ ΚΑΙ Ο ΑΡΙΘΜΟΣ ΤΟΥΣ ΕΧΕΙ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΑΞΙΑ. 8

9 ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΙΖΗΜΑΤΟΣ ΟΥΡΩΝ (2 από 2) ΕΛΕΓΧΟΝΤΑΙ ΤΑ ΟΥΡΑ ΓΙΑ, ΚΥΛΙΝΔΡΟΥΣ ΕΡΥΘΡΑ ΑΙΜΟΣΦΑΙΡΙΑ ΠΥΟΣΦΑΙΡΙΑ ΕΠΙΘΗΛΙΑΚΑ ΚΥΤΤΑΡΑ ΚΡΥΣΤΑΛΛΟΥΣ ΚΑΙ ΑΜΟΡΦΑ ΑΛΑΤΑ ΛΙΠΟΣΦΑΙΡΙΑ ΚΑΙ ΛΙΠΟΕΙΔΗ ΣΩΜΑΤΙΑ ΒΛΕΝΝΗ ΚΑΙ ΚΥΛΙΝΔΡΟΕΙΔΗ ΒΛΕΝΝΗΣ ΜΙΚΡΟΒΙΑ ΜΥΚΗΤΕΣ ΠΑΡΑΣΙΤΑ ΕΞΩΓΕΝΗ ΣΤΟΙΧΕΙΑ (1/6) ΣΚΟΠΟΣ Η διερεύνηση των στοιχείων ή της ποσότητας των στοιχείων που αποβάλλονται στη διάρκεια του 24ώρου από τα ούρα π.χ. λεύκωμα, ασβέστιο, κρεατινίνη, φωσφόρος, Κ+, Να_ κ.λ.π. Άλλοτε η συλλογή γίνεται με σκοπό τη μέτρηση του όγκου των ούρων 24ώρου σε περιπατητικούς χωρίς ουροκαθετήραασθενείς (2/6) ΥΛΙΚΑ: Ογκομετρικό χωρητικότητας 2-2,5 λίτρων με ευρύ στόμιο καθαρό Συντηρητικό ούρων το οποίο εξασφαλίζεται στα νοσοκομεία μόνο από το βιοχημικό εργαστήριο και το οποίο δεν είναι σε όλες τις εξετάσεις απαραίτητο. Αυτοκόλλητη ετικέτα Ουροδοχείο ή σκωραμίδα κατά περίπτωση 9

10 (3/6) ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ: Ενημερώνεται ο ασθενής και βεβαιωνόμαστε ότι κατανόησε το είδος της εξέτασης και όλες τις παρακάτω διαδικασίες H 1 η πρωινή ούρηση (π.χ.8.00 π.μ.) γίνεται στην τουαλέτα και αμέσως σημειώνουμε στη λογοδοσία και πάνω στο ογκομετρικό το όνομα του ασθενούς, την ημερομηνία και την ώρα: Α. Παπαδόπουλος, θάλαμος 11, Φύλαξη ούρων 24ώρου από και 8.00 π.μ ως και ώρα 8.00 Μετά από την 1 η αυτή ούρηση που πετιέται όλα τα άλλα ούρα (μέχρι σταγόνα) συλλέγονται μέρα-νύχτα μέσα στο ογκομετρικό δοχείο (4/6) ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ 24 ώρες αργότερα δηλαδή την επόμενη ημέρα και την ίδια ώρα 8.00 το πρωί ακριβώς- ο ασθενής ουρεί υποχρεωτικά ακόμη και αν δεν έχει ούρα και τα ούρα αυτά είναι τα τελευταία που φυλάσσονται επίσης στο ογκομετρικό Το ογκομετρικό ενδέχεται κατά περίπτωση να φυλάσσεται σε ψυγείο (κατά περίπτωση) καθ όλη τη διάρκεια του 24ώρου μέχρι τα ούρα να μεταφερθούν στο εργαστήριο (5/6) ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ Αν το δοχείο δεν χωράει χρησιμοποιείται και 2 ο ογκομετρικό. Αν το 1 ο ογκομετρικό έχει μέσα συντηρητικό μεταγγίζουμε μισή ποσότητα ούρων από το 1 ο ογκομετρικό στο 2 ο ώστε όλα τα ούρα να έχουν συντηρητικό. Ελλείψει ογκομετρικού χρησιμοποιούνται κενές φιάλες από χλωρονατριούχο ορό ή κενές φιάλες από εμφιαλωμένο νερό Όταν το δοχείο περιέχει συντηρητικό (οξύ καυστικό) απαγορεύεται ο ασθενής να ουρεί κατευθείαν στο ογκομετρικό και επίσης απαγορεύεται να εισπνεύσει το οξύ ή να το αγγίξει. Στην περίπτωση αυτή δίνουμε στον ασθενή ουροδοχείο ή σκωραμίδα για να ουρήσει και να μεταγγίσουμε τα ούρα στο ογκομετρικό 10

11 (6/6) ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ Όταν ο ασθενής έχει μόνιμο καθετήρα foley ο ασθενής και το περιβάλλον του ενημερώνονται για την εξέταση και συστήνεται να μη αλλάξουν μόνοι τους ουροσυλλέκτη Αντί για 2 ο ογκομετρικό χρησιμοποιείται 2 ος ουροσυλλέκτης Το συντηρητικό τοποθετείται μέσα στον ουροσυλλέκτη Αντί για απόρριψη της 1 ης πρωινής ούρησης γίνεται αντικατάσταση του υπάρχοντος ουροσυλλέκτη με νέο ουροσυλλέκτη όπου και αναγράφονται τα στοιχεία, ημερομηνία, ώρα, όνομα, θάλαμος, εξέταση κλπ. Βιβλιογραφία ν Princilla Lemone, Karen Burke, Παθολογικη-Χειρουργική Νοσηλευτική, τ.2, Ιατρ. Εκδ. Δ. Λαγός, Αθήνα 2004 ν Susan C. Dewit. Παθολογικη-Χειρουργική Νοσηλευτική, τομ. 2, Ιατρ. Εκδ. Π.Χ.Πασχαλίδης, Αθήνα 2009 ν Ά.Σαχίνη-Καρδάση, Μ.Πάνου, Παθολογικη-Χειρουργική Νοσηλευτική, τομ. 1, Ιατρ. Εκδ. Βήτα, Αθήνα 2002 ν Susan C. Dewit. Βασικές Αρχές και Δεξιότητες της Νοσηλευτικής Φροντίδας, τ.2, Ιατρ. Εκδ. Δ. Λαγός, Αθήνα